โจทย์อสมการ ม.3 พร้อมเฉลย pdf

หมวดหมู่ของบทความนี้จะเกี่ยวกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc หากคุณกำลังเรียนรู้เกี่ยวกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย docมาวิเคราะห์หัวข้อโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย docในโพสต์อสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอนนี้.

Table of Contents

  • สรุปข้อมูลที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย docในอสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอนล่าสุด
  • เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับหมวดหมู่โจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc
  • ภาพบางส่วนที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อของโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc
  • แท็กที่เกี่ยวข้องกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc

SEE ALSO  [ดอกเบี้ยและมูลค่าของเงิน] ตอนที่ 5 แนวโจทย์ดอกเบี้ยคงต้น | สังเคราะห์ข้อมูลที่เกี่ยวข้องดอกเบี้ย และ มูลค่า ของ เงิน คณิตศาสตร์ ม 5 docที่ถูกต้องที่สุด

สรุปข้อมูลที่เกี่ยวข้องเกี่ยวกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย docในอสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอนล่าสุด

ชมวิดีโอด้านล่างเลย

ที่เว็บไซต์radioabierta.netคุณสามารถเพิ่มเอกสารอื่น ๆ นอกเหนือจากโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย docเพื่อความรู้ที่เป็นประโยชน์มากขึ้นสำหรับคุณ ในหน้าRadioAbierta เราอัปเดตเนื้อหาใหม่และถูกต้องสำหรับผู้ใช้อย่างต่อเนื่อง, ด้วยความหวังที่จะให้บริการข้อมูลรายละเอียดมากที่สุดสำหรับคุณ ช่วยให้คุณเพิ่มข้อมูลบนอินเทอร์เน็ตได้โดยเร็วที่สุด.

SEE ALSO  เฉลย PAT-1 2563 ข้อ 36 [Logarithm แบบ take log แก้สมการ] | สังเคราะห์เนื้อหาที่ถูกต้องที่สุดเกี่ยวกับการ take log

เนื้อหาที่เกี่ยวข้องกับหมวดหมู่โจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc

ภาพบางส่วนที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อของโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc

โจทย์อสมการ ม.3 พร้อมเฉลย pdf
อสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอน

นอกจากการอ่านเนื้อหาของบทความนี้แล้ว อสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอน คุณสามารถอ่านบทความเพิ่มเติมด้านล่าง

SEE ALSO  How to take log of negative number? An Example using Stata | สังเคราะห์เนื้อหาที่สมบูรณ์ที่สุดเกี่ยวกับtake log

คลิกที่นี่เพื่อดูข้อมูลใหม่

แท็กที่เกี่ยวข้องกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc

#อสมการ #ม #การแกอสมการเชงเสนตวแปรเดยวทมหลายขนตอน.

[vid_tags].

อสมการ ม 3 การแก้อสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวที่มีหลายขั้นตอน.

โจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc.

เราหวังว่าการแบ่งปันบางส่วนที่เรามอบให้จะเป็นประโยชน์กับคุณ ขอบคุณมากสำหรับการดูบทความของเราเกี่ยวกับโจทย์ อสมการ ม 3 พร้อม เฉลย doc

3. ครูนำ�อภิปรายเพ่ิมเติมเก่ียวกับคำ�ตอบของระบบสมการที่มีจำ�นวนมากมายซึ่งสามารถเขียนคำ�ตอบในรูปพิกัดของ

( )คอู่ ันดับ (x, y) ให้เหมือนกันได้ เชน่ เขียนพิกดั ในรูป (5 – 2y, y) หรอื x, 5–—–2 x

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

20 บทที่ 1 | ระบบสมการเชงิ เส้นสองตวั แปร คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2

เฉลยกจิ กรรม : ดูกราฟทราบคำ�ตอบ

1. 1) ตัวอย่างคำ�ตอบ (-2, 10) , (-1, 9) , (0, 8) , (1, 7) , (2, 6) , (3, 5) , (4, 4) , (5, 3) , (6, 2) ,
(7, 1) , (8, 0) , (9, -1) , (10, -2)

2) ตัวอยา่ งค�ำ ตอบ (-2, -11) , (-1, -9) , (0, -7) , (1, -5) , (2, -3) , (3, -1) , (4, 1) , (5, 3) , (6, 5) , (7, 7) ,
(8, 9)

3) (5, 3)

( )2. 1) ตัวอยา่ งคำ�ตอบ (-3, 4) , (-1, 3) , 0, 2–21 , (1, 2) , (3, 1) , (5, 0) , (7, -1)
( ) 2) ตวั อย่างคำ�ตอบ (-3, 4) , (-1, 3) , 0, 21–2 , (1, 2) , (3, 1) , (5, 0) , (7, -1)

3) ค�ำ ตอบมีไดห้ ลากหลาย เช่น

( ) ✤ มคี ำ�ตอบมากมาย เชน่ (-3, 4) , (-1, 3) , 0, 2–12 , (1, 2) , (3, 1) , (5, 0) , (7, -1)
( ) ✤ คำ�ตอบของทั้งสองสมการเหมือนกัน เชน่ (-3, 4) , (-1, 3) , 0, 21–2 , (1, 2) , (3, 1) , (5, 0) , (7, -1)

3. 1) ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ (-4, -1) , (-2, 2) , (0, 5) , (2, 8)
2) ตัวอยา่ งคำ�ตอบ (-6, -7) , (-4, -4) , (-2, -1) , (0, 2) , (2, 5) , (4, 8)
3) ไมม่ ี

เฉลยค�ำ ถามท้ายกิจกรรม : ดกู ราฟทราบคำ�ตอบ

ตวั อยา่ งค�ำ ตอบ
จากกจิ กรรมในแต่ละข้อ เมอื่ สังเกตกราฟเก่ียวกับค�ำ ตอบของสมการเชิงเสน้ สองตัวแปรทั้งสองสมการ พบวา่
✤ ข้อ 1 กราฟของสมการท้ังสองตัดกันจุดเดียว แสดงว่าคำ�ตอบของสมการท้ังสองมีเพียงคำ�ตอบเดียว คือ

พกิ ดั ของจดุ ตัดนน้ั
✤ ขอ้ 2 กราฟของสมการทงั้ สองทับกนั สนทิ และคำ�ตอบทกุ ค�ำ ตอบของสมการ x + 2y = 5 เปน็ คำ�ตอบ

ของสมการ 3x + 6y = 15 ด้วย แสดงวา่ คำ�ตอบของสมการท้งั สองมมี ากมายไม่จำ�กดั
✤ ข้อ 3 กราฟของสมการทัง้ สองขนานกัน ไม่มจี ุดตดั และไมท่ ับกนั แสดงวา่ ไม่มีพิกัดของจุดที่เปน็ ค�ำ ตอบ

ร่วมของสมการทั้งสอง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู ือครูรายวชิ าพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปร 21

กจิ กรรมเสนอแนะ 1.1 : คำ�ตอบของเธอกบั ฉัน

กิจกรรมน้ี เป็นกิจกรรมที่เน้นย้ำ�ความเข้าใจเกี่ยวกับการหาคำ�ตอบของระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรจากกราฟ
โดยฝกึ การสรา้ งระบบสมการ เขียนกราฟ สงั เกตจุดตัดของกราฟ และหาคำ�ตอบของระบบสมการจากกราฟ โดยมีส่ือ/อปุ กรณ์
และข้นั ตอนการด�ำ เนนิ กิจกรรม ดงั น้ี

สอ่ื /อุปกรณ์

ใบกิจกรรมเสนอแนะ 1.1 : คำ�ตอบของเธอกบั ฉนั

ขัน้ ตอนการด�ำ เนินกจิ กรรม

1. ครูให้นักเรียนแต่ละคนทำ�ใบกิจกรรมเสนอแนะ 1.1 : คำ�ตอบของเธอกับฉัน ข้อ 1 แล้วสุ่มนักเรียนเฉลยคำ�ตอบ
ในขอ้ 1 ข้อยอ่ ย 1) และ 2) เก่ยี วกับตวั อย่างของจำ�นวนสองจ�ำ นวนท่รี วมกันได้ 10 และจำ�นวนสองจ�ำ นวนทมี่ คี า่
ต่างกันอยู่ 2 จากน้ันร่วมกันอภิปรายว่าคำ�ตอบที่ได้ของนักเรียนแต่ละคนนั้นเหมือนกันหรือแตกต่างกัน และ
เปน็ คำ�ตอบท่ีถกู ตอ้ งหรอื ไม่ เพราะเหตุใด สำ�หรับขอ้ ย่อย 3) นกั เรียนทกุ คนควรไดค้ �ำ ตอบเหมอื นกนั

2. ครใู หน้ กั เรยี นท�ำ กจิ กรรมขอ้ 2 โดยเขยี นสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปรแทนประโยค “จ�ำ นวนสองจ�ำ นวนทร่ี วมกนั ได้ 10”
และ “จำ�นวนสองจ�ำ นวนท่ีมคี า่ ต่างกนั อยู่ 2” เมอ่ื กำ�หนดให้ x แทนจ�ำ นวนแรก และ y แทนจำ�นวนที่สอง แล้ว
สุ่มนกั เรยี นมาน�ำ เสนอค�ำ ตอบ และใหน้ กั เรยี นคนอน่ื ๆ รว่ มกันพจิ ารณาความถกู ตอ้ ง

3. ครูใหน้ กั เรยี นทำ�กิจกรรมข้อ 3–5 แล้วอภิปรายค�ำ ตอบที่ไดร้ ่วมกัน ส�ำ หรับข้อ 5 นกั เรยี นควรตอบไดว้ ่าเราสามารถ
เขียนกราฟของสมการเชิงเสน้ สองตวั แปรเพ่อื หาคำ�ตอบของจำ�นวนสองจำ�นวนท่มี ีเงอื่ นไขตามท่ีก�ำ หนดให้ได้ เพราะ
คำ�ตอบที่ได้เหมือนกัน และมีความสะดวกมากกว่าที่จะยกตัวอย่างจำ�นวนตามเง่ือนไขที่กำ�หนดให้ แล้วพิจารณาว่า
มีค�ำ ตอบเหมือนกนั หรือไม่

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

22 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร คู่มอื ครรู ายวชิ าพ้นื ฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2

ใบกิจกรรมเสนอแนะ 1.1 : ค�ำ ตอบของเธอกบั ฉัน

1. ใหน้ กั เรยี นเติมคำ�ตอบในแตล่ ะข้อต่อไปน้ี
1) จงยกตวั อยา่ งจ�ำ นวนสองจำ�นวนท่รี วมกันได้ 10 มา 6 คู่

2) จงยกตัวอย่างจำ�นวนสองจ�ำ นวนทมี่ ีค่าต่างกนั อยู่ 2 มา 6 คู่

3) จงหาจ�ำ นวนสองจำ�นวนทีส่ อดคลอ้ งกบั เงอ่ื นไขในข้อ 1) และ 2)

2. ถ้าให้ x แทนจำ�นวนแรก และ y แทนจ�ำ นวนที่สอง ให้นกั เรยี นเติมค�ำ ตอบในแตล่ ะขอ้ ต่อไปนี้
1) จงเขยี นสมการแทนประโยค “จ�ำ นวนสองจ�ำ นวนที่รวมกนั ได้ 10”

2) จงเขียนสมการแทนประโยค “จ�ำ นวนสองจำ�นวนท่มี คี า่ ตา่ งกนั อยู่ 2”

3. ให้นักเรียนใช้ความรู้เรื่องการเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรในการเขียนกราฟของสมการท่ีได้
ในข้อ 2 โดยใช้แกนคเู่ ดยี วกัน

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คมู่ ือครรู ายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร 23

4. จากกราฟในขอ้ 3 จงเติมคำ�ตอบในแตล่ ะข้อต่อไปนี้
1) จงระบุพิกัดของจดุ ตดั ของกราฟท่ีไดใ้ นข้อ 3

2) พกิ ัดของจดุ ตดั ทไี่ ด้กบั คำ�ตอบในขอ้ 1 ขอ้ ยอ่ ย 3) สัมพนั ธก์ นั อยา่ งไร

5. นักเรียนคิดว่าเราสามารถใช้การเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรในการหาคำ�ตอบของจำ�นวน
สองจ�ำ นวนที่มเี ง่ือนไขตามที่ก�ำ หนดให้ในข้อ 1 ขอ้ ยอ่ ย 1) และ 2) ไดห้ รอื ไม่ เพราะเหตใุ ด

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

24 บทที่ 1 | ระบบสมการเชงิ เส้นสองตัวแปร คู่มอื ครรู ายวิชาพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

เฉลยใบกจิ กรรมเสนอแนะ 1.1 : คำ�ตอบของเธอกับฉนั

1. ให้นกั เรยี นเตมิ ค�ำ ตอบในแตล่ ะข้อตอ่ ไปนี้
1) จงยกตัวอยา่ งจ�ำ นวนสองจำ�นวนทรี่ วมกันได้ 10 มา 6 คู่
ตัวอย่างคำ�ตอบ
9 กบั 1 8 กับ 2 7 กับ 3 6 กบั 4 5 กับ 5 -4 กบั 14
2) จงยกตวั อย่างจำ�นวนสองจ�ำ นวนทีม่ คี า่ ตา่ งกนั อยู่ 2 มา 6 คู่
ตัวอย่างคำ�ตอบ
3 กบั 1 4 กับ 2 5 กับ 3 6 กับ 4 7 กับ 5 8 กับ 6
3) จงหาจ�ำ นวนสองจำ�นวนที่สอดคลอ้ งกบั เงื่อนไขในข้อ 1) และ 2)
6 กบั 4 (สำ�หรับขอ้ น้ี นักเรียนอาจตอบ 4 กับ 6 กไ็ ด้ ขนึ้ อย่กู บั คำ�ตอบของนักเรยี นในข้อ 1)
และ 2) )

2. ถ้าให้ x แทนจำ�นวนแรก และ y แทนจำ�นวนทสี่ อง ให้นักเรียนเตมิ คำ�ตอบในแต่ละขอ้ ต่อไปนี้
1) จงเขียนสมการแทนประโยค “จำ�นวนสองจำ�นวนทร่ี วมกันได้ 10”
x + y = 10
2) จงเขียนสมการแทนประโยค “จำ�นวนสองจำ�นวนทมี่ คี า่ ตา่ งกันอยู่ 2”
x – y = 2 หรือ y – x = 2

3. ให้นักเรียนใช้ความรู้เร่ืองการเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรในการเขียนกราฟของสมการที่ได้
ในขอ้ 2 โดยใช้แกนคเู่ ดียวกัน

กรณี x + y = 10 และ x – y = 2 กรณี x + y = 10 และ y – x = 2

Y Y

10 x + y = 10 10 x + y = 10
8
6 2 4 6 8 10 8
4 6
2 4

2

-10 -8 -6 -4 -2 O X -10 -8 -6 -4 -2 O 2 4 6 8 10 X
-2 -2

-4 -4

x–y = 2 -6 y–x = 2 -6
-8 -8

-10 -10

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครรู ายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปร 25

4. จากกราฟในข้อ 3 จงเติมค�ำ ตอบในแต่ละข้อตอ่ ไปน้ี หรอื
1) จงระบุพิกัดของจดุ ตดั ของกราฟทไี่ ด้ในขอ้ 3
กรณี x + y = 10 และ x – y = 2 จะไดพ้ กิ ดั ของจุดตดั คือ (6, 4)
กรณี x + y = 10 และ y – x = 2 จะได้พิกัดของจุดตดั คอื (4, 6)
2) พกิ ดั ของจดุ ตดั ท่ีไดก้ ับค�ำ ตอบในข้อ 1 ข้อย่อย 3) สมั พนั ธ์กนั อย่างไร
มคี �ำ ตอบเหมอื นกนั คอื 6 กบั 4

5. นักเรียนคิดว่าเราสามารถใช้การเขียนกราฟของสมการเชิงเส้นสองตัวแปรในการหาคำ�ตอบของจำ�นวน
สองจำ�นวนทมี่ เี งอื่ นไขตามท่ีก�ำ หนดให้ในขอ้ 1 ขอ้ ย่อย 1) และ 2) ไดห้ รอื ไม่ เพราะเหตุใด
ได้ เพราะไดค้ �ำ ตอบเหมอื นกนั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

26 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตัวแปร คูม่ อื ครูรายวิชาพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

เฉลยชวนคิด

ชวนคิด 1.1

เขยี นกราฟของระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปรทป่ี ระกอบดว้ ยสมการ 2x + 3y = 1 และ 3x – 2y = 18

ipst.me/11417 ไดด้ ังน้ี

Y

10 3x – 2y = 18

8

2x + 3y = 1 6

4

2

-10 -8 -6 -4 -2 O 2 4 6 8 10 X
-2
-4
-6
-8
-10

จากกราฟ จะเห็นว่าพิกัดที่หนึ่งและพิกัดท่ีสองของจุดตัดของกราฟไม่เป็นจำ�นวนเต็ม ทำ�ให้อ่านได้เพียง
ค่าประมาณเท่านน้ั ค�ำ ตอบทอ่ี า่ นได้จากกราฟจงึ อาจไม่ใช่คำ�ตอบท่ีถกู ต้องของระบบสมการทกี่ �ำ หนดให้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวชิ าพืน้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตัวแปร 27

เฉลยแบบฝกึ หัด

แบบฝกึ หัด 1.1

1. 1) แนวคดิ ก�ำ หนดให ้ x + 2y = 4 1
2
2x + 3y = 7

เขยี นกราฟของสมการทง้ั สองได้ดังน้ี

Y

2x + 3y = 7 10
x + 2y = 4 8
6
4
2

-10 -8 -6 -4 -2 O 2 4 6 8 10 X
-2
-4
-6
-8
-10

จากกราฟ ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนมี้ ีคำ�ตอบเพียงคำ�ตอบเดียว คือ (2, 1)

2) แนวคดิ ก�ำ หนดให้ y + x = -2 1
2
2y + 2x = -4

เขียนกราฟของสมการทง้ั สองไดด้ ังน้ี

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

28 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร คมู่ ือครรู ายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ เลม่ 2

Y

10 2 4 6 8 10 X

2y + 2x = -4 8 y + x = -2

6
4
2

-10 -8 -6 -4 -2 O
-2
-4
-6
-8
-10

จากกราฟ ระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปรน้มี ีค�ำ ตอบมากมายไมจ่ ำ�กัด

3) แนวคิด กำ�หนดให้ x – 3y = 6 1
2
2x – 6y = 8

เขียนกราฟของสมการทั้งสองไดด้ ังน้ี

Y

10 2x – 6y = 8 X
8
6 2 4 6 8 10
4
2 x – 3y = 6

-10 -8 -6 -4 -2 O
-2
-4
-6
-8
-10

จากกราฟ ระบบสมการเชงิ เส้นสองตัวแปรนไี้ ม่มคี ำ�ตอบ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครรู ายวิชาพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เส้นสองตวั แปร 29

4) แนวคิด กำ�หนดให้ 2x – y = -3 1
2
-4x + 2y = 6

เขยี นกราฟของสมการทั้งสองไดด้ ังน้ี

Y

10 -4x + 2y = 6
8
6 2 4 6 8 10
4
2

-10 -8 -6 -4 -2 O X
-2
2x – y = -3 -4

-6

-8

-10

จากกราฟ ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรนมี้ ีค�ำ ตอบมากมายไมจ่ ำ�กดั

5) แนวคิด ก�ำ หนดให้ -x + 2y = 6 1
2
2y – 4 = x

เขยี นกราฟของสมการทั้งสองไดด้ งั นี้

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

30 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตัวแปร คมู่ ือครรู ายวิชาพ้นื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เลม่ 2

Y

10

8 -x + 2y = 6

6

4

2 2y – 4 = x

-10 -8 -6 -4 -2 O 2 4 6 8 10 X
-2
-4
-6
-8
-10

จากกราฟ ระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปรนีไ้ มม่ คี �ำ ตอบ

6) แนวคิด ก�ำ หนดให้ 2x – 3y – 14 = 0 1
2
3x + 2y = 8

เขยี นกราฟของสมการทัง้ สองไดด้ งั น้ี

Y

3x + 2y = 8 10
8
6
4
2

-10 -8 -6 -4 -2 O 2 4 6 8 10 X
-2

-4

2x – 3y – 14 = 0 -6
-8

-10

จากกราฟ ระบบสมการเชงิ เส้นสองตวั แปรน้ีมคี �ำ ตอบเพยี งค�ำ ตอบเดียว คอื (4, -2)

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ อื ครรู ายวิชาพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตัวแปร 31

2. 1) มคี ำ�ตอบเพยี งค�ำ ตอบเดียว คือ (2, 1)
2) มคี �ำ ตอบเพียงคำ�ตอบเดียว คือ (3, -3)
3) มคี �ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กดั
4) ไมม่ ีค�ำ ตอบ
5) มีคำ�ตอบเพยี งค�ำ ตอบเดียว คอื (-2, 3)
6) มคี ำ�ตอบมากมายไมจ่ �ำ กดั

3. 1) เติมหมายเลขของสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปรลงใน ได้ดังนี้

Y

10 3
8 X
6
4 2 4 6 8 10
2 21

-10 -8 -6 -4 -2 O
5 4 -2

-4

-6

-8

-10

จาก ขอ้ 1) สามารถตอบค�ำ ถามข้อ 2)–6) ได้ดงั น้ี
2) มคี ำ�ตอบเดียว คือ (0, 6)
3) ไม่มีคำ�ตอบ
4) มีค�ำ ตอบเดยี ว คือ (2, -2)
5) มีค�ำ ตอบเดยี ว คือ (4, -2)
6) มคี ำ�ตอบเดยี ว คือ (2, 2)

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

32 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เส้นสองตัวแปร คู่มือครรู ายวิชาพื้นฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

1.2 การแกร้ ะบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปร (5 ช่วั โมง)

จดุ ประสงค์

นกั เรยี นสามารถแกร้ ะบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรโดยใชส้ มบตั ิของการเท่ากนั

ความเขา้ ใจท่คี ลาดเคลือ่ น

-

สอื่ ท่แี นะนำ�ใหใ้ ช้ในขอ้ เสนอแนะในการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

-

ขอ้ เสนอแนะในการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

ในหวั ขอ้ นเี้ ปน็ เรอื่ งการแกร้ ะบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร โดยเนน้ ใหน้ กั เรยี นสามารถแกร้ ะบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร
โดยใช้สมบัติของการเท่ากัน เช่น สมบัติสมมาตร สมบัติถ่ายทอด สมบัติของการเท่ากันเกี่ยวกับการบวก และสมบัติของ
การเทา่ กนั เกยี่ วกบั การคณู มาชว่ ยในการหาค�ำ ตอบของระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปรชดุ ใหม่
จะสมมูลกับระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรที่กำ�หนดให้ ดังนั้น จึงไม่เน้นการตรวจสอบคำ�ตอบ แต่ควรเน้นความรอบคอบใน
การแก้ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปรของนกั เรยี น แนวทางการจดั กจิ กรรมการเรยี นรู้อาจท�ำ ได้ดังนี้

( ) 1. ครูยกตัวอย่างกราฟของระบบสมการ เช่น x + 6y = 10 และ 2x + 3y = 12 ซ่ึงมีคำ�ตอบเป็น 1—34 , –89
เพอ่ื ชใ้ี หน้ กั เรยี นเหน็ วา่ การเขยี นและอา่ นพกิ ดั ของคอู่ นั ดบั ทเ่ี ปน็ ค�ำ ตอบจากกราฟ อาจมโี อกาสคลาดเคลอื่ นจาก
คา่ ทแ่ี ทจ้ รงิ ได้ จากนน้ั ครแู นะน�ำ การแกส้ มการโดยใชส้ มบตั กิ ารเทา่ กนั มาชว่ ยในการหาค�ำ ตอบของระบบสมการ
เชงิ เสน้ สองตัวแปร
2. ครูอาจใช้ตัวอย่างที่ 1–6 ในหนังสือเรียน หน้า 24–27 เพ่ืออภิปรายร่วมกันถึงวิธีแก้ระบบสมการเชิงเส้น

สองตัวแปร ซ่ึงอาจใช้วิธีการกำ�จัดตัวแปรหรือวิธีการแทนค่า ซึ่งหลังจากแก้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรแล้ว
ครคู วรใหน้ กั เรยี นสงั เกตลกั ษณะค�ำ ตอบของระบบสมการทอี่ าจมคี �ำ ตอบเดยี ว มคี �ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กดั หรอื ไมม่ ี
ค�ำ ตอบ นอกจากน้ี ครูควรเน้นย�ำ้ เพม่ิ เตมิ ในประเดน็ ต่อไปนี้
✤ เม่ือแก้ระบบสมการแล้วได้สมการท่ีไม่เป็นจริง แสดงว่าไม่มีคำ�ตอบที่สอดคล้องกับสมการท้ังสอง ดังน้ัน

ระบบสมการไมม่ คี ำ�ตอบ ดงั ในตวั อย่างที่ 4
✤ ถ้าจดั รปู สมการเชงิ เสน้ สองตัวแปร แล้วพบว่าสมการทั้งสองเป็นสมการเดียวกัน หรือถ้าแกส้ มการแล้วได้

สมการทเี่ ป็นจรงิ แสดงว่าระบบสมการน้ีมีค�ำ ตอบมากมายไม่จ�ำ กดั ดังในตัวอย่างท่ี 5 และสำ�หรบั ตวั อย่าง
ท่ี 5 น้ี ถา้ เราใช้วธิ ีก�ำ จดั ตัวแปร จะได้ 0 = 0 ซงึ่ เปน็ สมการที่เปน็ จริง

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครรู ายวชิ าพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตัวแปร 33

✤ ในกรณีที่ระบบสมการมีคำ�ตอบมากมาย ครูควรยำ้�ให้นักเรียนระบุคำ�ตอบในรูปท่ัวไป ซึ่งในชั้นนี้นักเรียน
สามารถเขยี นคำ�ตอบใหอ้ ยูใ่ นรูปค่อู ันดบั ของตัวแปรใดตวั แปรหน่งึ ดังในตัวอย่างท่ี 5

3. ครูอาจให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายถึงการเลือกใช้วิธีแก้ระบบสมการด้วยวิธีการกำ�จัดตัวแปรและวิธีการแทนค่า
โดยช้ใี ห้เหน็ ว่า การจะเลือกใชว้ ิธกี ารใด มักพิจารณาจากลกั ษณะของแตล่ ะสมการในระบบสมการน้นั ทัง้ น้ีครูอาจ
ยกตวั อยา่ งระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปรเพมิ่ เตมิ เพอ่ื ใหน้ กั เรยี นพจิ ารณาและเลอื กวธิ แี กร้ ะบบสมการ โดยยงั ไม่
ลงมอื แก้ระบบสมการ

4. ครูอาจตั้งประเด็นเพิ่มเติมให้นักเรียนใช้ความรู้เก่ียวกับสมการเชิงเส้นท่ีเรียนมาแล้ว มาช่วยในการนึกภาพเพื่อ
หาค�ำ ตอบของระบบสมการ ทแ่ี ตล่ ะสมการมลี กั ษณะเฉพาะ เชน่ x = 4 , y = 6 ซง่ึ จะมคี �ำ ตอบของระบบสมการ
คือ (4, 6) ท�ำ ใหน้ กั เรียนขยายความคิดเก่ยี วกบั การใช้กราฟช่วยในการหาคำ�ตอบของระบบสมการ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

34 บทที่ 1 | ระบบสมการเชงิ เส้นสองตัวแปร คมู่ อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2

เฉลยแบบฝึกหัด

แบบฝึกหัด 1.2

1. 1) แนวคดิ 3x – 4y = 0 1
2
3x + 4y = -24
1
1 + 2 ; 6x = -24 2
3
x = -4 4
5
แทน x ด้วย -4 ในสมการ 1 จะได้
1
3(-4) – 4y = 0 2
3
-4y = 12

y = -3

ดังนัน้ ระบบสมการนมี้ ีคำ�ตอบ คือ (-4, -3)

2) แนวคดิ 3x – y = 7

4x – 3y – 11 = 0

จากสมการ 2 4x – 3y = 11

1 × 3 ; 9x – 3y = 21

4 – 3 ; 5x = 10

x = 2

แทน x ดว้ ย 2 ในสมการ 1 จะได้

3(2) – y = 7

-y = 1

y = -1

ดังนั้น ระบบสมการนี้มคี �ำ ตอบ คือ (2, -1)

3) แนวคดิ 1 x + 7y = 8

3x + 2y = 5

จากสมการ 1 x = 8 – 7y

แทน x ดว้ ย 8 – 7y ในสมการ 2 จะได้

3(8 – 7y) + 2y = 5

24 – 21y + 2y = 5

-19y = -19

y = 1

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวชิ าพน้ื ฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร 35

แทน y ดว้ ย 1 ในสมการ 1 จะได้

x + 7(1) = 8

x = 1

ดงั น้นั ระบบสมการนี้มคี ำ�ตอบ คือ (1, 1)

แนวคดิ 2 x + 7y = 8 1
2
3x + 2y = 5 3

1 × 3 ; 3x + 21y = 24

3 – 2 ; 19y = 19

y = 1

แทน y ดว้ ย 1 ในสมการ 1 จะได้

x + 7(1) = 8

x = 1

ดังน้นั ระบบสมการนม้ี ีค�ำ ตอบ คอื (1, 1)

4) แนวคดิ x + 2y – 1 = 0 1
2
2x + 4y – 5 = 0 3
ซ่งึ เป็นสมการทีไ่ มเ่ ปน็ จริง
1 × 2 ; 2x + 4y – 2 = 0

2 – 3 ; -3 = 0

ดังน้ัน ระบบสมการนไี้ ม่มคี �ำ ตอบ

5) แนวคิด 1 4x = 3y + 12 1
x = –43y + 3 2

2 × 4 ; 4x = 3y + 12 3

จะเห็นวา่ สมการ 3 ที่ได้จากสมการ 2 เป็นสมการเดียวกนั กับสมการ 1

แสดงว่าสมการ 1 และสมการ 2 มคี ำ�ตอบเหมือนกนั และมคี �ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กัด

( )ดงั น้นั ระบบสมการนมี้ คี ำ�ตอบมากมายไม่จำ�กดั อยูใ่ นรูป –43y + 3 , y เมื่อ y แทนจ�ำ นวนจริงใด ๆ

แนวคิด 2 4x = 3y + 12 1
2
x = 4–3y + 3
จะได้
แทน x ดว้ ย 4–3y + 3 ในสมการ 1
4 4–3y + 3 = 3y + 12
( )
3y + 12 = 3y + 12

12 = 12 ซ่ึงเปน็ สมการท่ีเปน็ จรงิ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

36 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร คมู่ ือครูรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2

แสดงวา่ สมการ 1 และสมการ 2 มีค�ำ ตอบเหมือนกัน และมีคำ�ตอบมากมายไมจ่ �ำ กดั

( )ดงั นั้น ระบบสมการนมี้ คี ำ�ตอบมากมายไมจ่ ำ�กัดอยใู่ นรูป 4–3y + 3 , y เม่อื y แทนจ�ำ นวนจริงใด ๆ

6) แนวคิด x + y = –21 1

x – 3y = 1–6 2

1 – 2 ; 4y = –31

y = 1—12

แทน y ดว้ ย 1—12 ในสมการ 1 จะได้

x + 1—12 = –21

x = 1—52

( )ดังนน้ั ระบบสมการน้ีมีค�ำ ตอบ คือ 1—52 , 1—12

7) แนวคดิ 5x + 3y = 10 1
2
4x – 2y = 8 3
4
1 × 2 ; 10x + 6y = 20

2 × 3 ; 12x – 6y = 24

3 + 4 ; 22x = 44

x = 2

แทน x ดว้ ย 2 ในสมการ 1 จะได้

5(2) + 3y = 10

3y = 0

y = 0

ดงั นั้น ระบบสมการนี้มีค�ำ ตอบ คอื (2, 0)

8) แนวคดิ -2x – 5y = 5 1
2
2y = 4 – 2x 3

จากสมการ 2 ; 2x + 2y = 4

1 + 3 ; -3y = 9

y = -3

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร 37

แทน y ด้วย -3 ในสมการ 1 จะได้

-2x – 5(-3) = 5

-2x = -10

x = 5

ดงั นน้ั ระบบสมการนมี้ ีค�ำ ตอบ คอื (5, -3)

9) แนวคดิ 2x – 3y = 5 1
2
-6x + 9y = -12 3
ซ่ึงเปน็ สมการทีไ่ มเ่ ปน็ จริง
1 × (-3) ; -6x + 9y = -15

2 – 3 ; 0 = 3

ดังนั้น ระบบสมการนไ้ี มม่ ีคำ�ตอบ

10) แนวคิด 1 x – 2–1y = 2 1
y – 2x = -4 2

1 × 2 ; 2x – y = 4 3

2 + 3 ; 0 = 0 ซ่งึ เปน็ สมการทีเ่ ป็นจรงิ

แสดงว่า สมการ 1 และสมการ 2 มคี ำ�ตอบเหมือนกัน และมคี ำ�ตอบมากมายไมจ่ �ำ กัด

หาคอู่ ันดบั ที่เปน็ คำ�ตอบของระบบสมการนีไ้ ด้จากสมการใดสมการหนงึ่ ดังนี้

จากสมการ 2 จะได้ y = 2x – 4

ดังนั้น ระบบสมการนมี้ คี ำ�ตอบมากมายไม่จำ�กดั อย่ใู นรูป (x , 2x – 4) เมื่อ x แทนจ�ำ นวนจริงใด ๆ

แนวคิด 2 x – 2–1y = 2 1
y – 2x = -4 2

1 × (-2) ; -2x + y = -4 3

จะเห็นว่า สมการ 3 ทีไ่ ดจ้ ากสมการ 2 เป็นสมการเดยี วกนั กบั สมการ 1

แสดงว่า สมการ 1 และสมการ 2 มคี ำ�ตอบเหมอื นกัน และมีค�ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กัด

หาคอู่ ันดบั ทเี่ ป็นค�ำ ตอบของระบบสมการนี้ได้จากสมการใดสมการหน่งึ ดังน้ี

จากสมการ 2 จะได ้ y = 2x – 4

ดังน้ัน ระบบสมการนม้ี ีคำ�ตอบมากมายไม่จ�ำ กดั อยใู่ นรปู (x , 2x – 4) เมื่อ x แทนจำ�นวนจรงิ ใด ๆ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

38 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร คู่มือครูรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2

2. 1) แนวคดิ 5x – 4y = 1 1
2
x – y = -7 3

2 × 5 ; 5x – 5y = -35 1
2
1 – 3 ; y = 36
ซึง่ เปน็ สมการทไี่ ม่เป็นจริง
แทน y ด้วย 36 ในสมการ 2 จะได้

x – 36 = -7

x = 29

ดังน้ัน ระบบสมการนี้มีคำ�ตอบ คือ (29, 36)

2) แนวคดิ x = –32y – 5

12y – 8x = -12

แทน x ด้ว1ย2–32yy––85–32ใyน–สม5ก าร=2 จะได้
-12
( )
12y – 12y + 40 = -12

40 = -12

ดังน้นั ระบบสมการนไ้ี มม่ คี �ำ ตอบ

3) แนวคิด -2x = 2(y – 2) 1

2x + 2y = 4 2

จากสมการ 1 ; -2x – 2y = -4 3

2 + 3 ; 0 = 0 ซ่ึงเป็นสมการทีเ่ ปน็ จริง

แสดงวา่ สมการ 1 และสมการ 2 มีค�ำ ตอบเหมือนกัน และมีค�ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กัด

หาคอู่ ันดับทเี่ ป็นค�ำ ตอบของระบบสมการน้ีไดจ้ ากสมการใดสมการหน่งึ ดังน้ี

จากสมการ 2 จะได ้ y = 2 – x

ดงั นนั้ ระบบสมการนี้มคี �ำ ตอบมากมายไมจ่ ำ�กัดอยู่ในรูป (x , 2 – x) เมื่อ x แทนจ�ำ นวนจรงิ ใด ๆ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เลม่ 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร 39

4) แนวคิด 11x + 8y = 31 1
2
13x – 6y = 83 3
4
1 × 3 ; 33x + 24y = 93

2 × 4 ; 52x – 24y = 332

3 + 4 ; 85x = 425

x = 5

แทน x ดว้ ย 5 ในสมการ 1 จะได้

11(5) + 8y = 31

8y = -24

y = -3

ดังนน้ั ระบบสมการน้ีมีค�ำ ตอบ คอื (5, -3)

5) แนวคิด 4x – 3y = 12 1

–31x – 4–1y = 1 2
4x – 3y = 12 3
2 × 12 ;

จะเห็นวา่ สมการ 3 ที่ไดจ้ ากสมการ 2 เปน็ สมการเดยี วกันกบั สมการ 1

แสดงว่า สมการ 1 และสมการ 2 มคี ำ�ตอบเหมือนกัน และมีค�ำ ตอบมากมายไมจ่ �ำ กัด

หาคอู่ นั ดบั ทีเ่ ป็นค�ำ ตอบของระบบสมการน้ไี ด้จากสมการใดสมการหนึง่ ดังน้ี

จากสมการ 1 ; 4x – 3y = 12

y = 4x – 12
3
( )ดงั นน้ั
ระบบสมการน้ีมคี ำ�ตอบมากมายไม่จำ�กัดอย่ใู นรปู x, 4x – 12 เมื่อ x แทนจำ�นวนจรงิ ใด ๆ
3

6) แนวคิด 2x + 3y = 1.6 1
3x – 4y = 4.1 2
8x + 12y = 6.4 3
9x – 12y = 12.3 4
1 × 4 ;
17x = 18.7
2 × 3 ; x = 1.1

3 + 4 ;

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

40 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร คู่มือครรู ายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

แทน x ด้วย 1.1 ในสมการ 1 จะได้

2(1.1) + 3y = 1.6

3y = -0.6

y = -0.2

ดังน้ัน ระบบสมการนม้ี ีค�ำ ตอบ คอื (1.1, -0.2)

7) แนวคดิ 0.2x + 0.3y = 0.7 1
2
0.5x – 0.2y = 0.8 3
4
1 × 10 ; 2x + 3y = 7 5
6
2 × 10 ; 5x – 2y = 8

3 × 2 ; 4x + 6y = 14

4 × 3 ; 15x – 6y = 24

5 + 6 ; 19x = 38

x = 2

แทน x ดว้ ย 2 ในสมการ 3 จะได้

2(2) + 3y = 7

3y = 3

y = 1

ดังนัน้ ระบบสมการนี้มคี ำ�ตอบ คอื (2, 1)

8) แนวคดิ 3x + 3 = 23 – 4y 1

4–x + –3y = 4 2

จากสมการ 1 ; 3x + 4y = 20 3
4
2 × 12 ; 3x + 4y = 48 ซึ่งเปน็ สมการท่ไี ม่เปน็ จริง

3 – 4 ; 0 = -28

ดังนัน้ ระบบสมการนไ้ี มม่ คี ำ�ตอบ

9) แนวคิด 4x + 9y – 7 = 0 1
12x – 27y + 21 = 0 2
12x + 27y – 21 = 0 3

1 × 3 ; 24x = 0
x = 0
2 + 3 ;

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

ค่มู อื ครูรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร 41

แทน x ด้วย 0 ในสมการ 1 จะได้

4(0) + 9y – 7 = 0

9y = 7
y = –97

( )ดงั น้นั ระบบสมการนีม้ ีคำ�ตอบ คอื 0 , 7–9

10) แนวคดิ 26x + 3y + 4 = 0 1
2
1–5(x – 2) = –41(1 – y)
4(x – 2) = 5(1 – y) 3
2 × 20 ; 4
5
4x – 8 = 5 – 5y
1
4x + 5y – 13 = 0 2
; 130x + 15y + 20 = 0 3
1 ×5 ; 12x + 15y – 39 = 0 4
5
3 ×3

4 – 5 ; 118x + 59 = 0

x = - –12

แทน x ด้วย - 2–1 ในสมการ 1 จะได้

( )26 - 21– + 3y + 4 = 0

-13 + 3y + 4 = 0

3y = 9

y = 3

( )ดังนั้น ระบบสมการนม้ี คี �ำ ตอบ คอื - 21– , 3

11) แนวคดิ 2x – 3y = -9

3(x – 1) = 5(y – 4) + 2

จากสมการ 2 ; 3x – 3 = 5y – 20 + 2

3x – 5y = -15
6x – 9y = -27
1 × 3 ; 6x – 10y = -30

3 × 2 ;

4 – 5 ; y = 3

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

42 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตัวแปร ค่มู อื ครูรายวชิ าพนื้ ฐาน | คณติ ศาสตร์ เลม่ 2

แทน y ด้วย 3 ในสมการ 1 จะได้

2x – 3(3) = -9

2x = 0

x = 0

ดงั นั้น ระบบสมการน้ีมคี ำ�ตอบ คอื (0, 3)

12) แนวคดิ 1 5(y – 2) – 6x = 7 1
2
2(x + 5) – (y – 1) = 4 3

จากสมการ 2 ; 2x + 10 – y + 1 = 4 1
2
2x – y = -7 3
4
y = 2x + 7 5

แทน y ดว้ ย 2x + 7 ในสมการ 1 จะได้

5[(2x + 7) – 2] – 6x = 7

5(2x + 5) – 6x = 7

10x + 25 – 6x = 7

4x = -18

x = - –29
จะได้ = 2 - –29 + 7
แทน x ดว้ ย - –29 ในสมการ 3
y
( )
y = -2

( )ดงั น้นั ระบบสมการน้มี ีค�ำ ตอบ คอื - –29 , -2

แนวคิด 2 5(y – 2) – 6x = 7

2(x + 5) – (y – 1) = 4

จากสมการ 1 ; 5y – 10 – 6x = 7

-6x + 5y = 17

จากสมการ 2 ; 2x + 10 – y + 1 = 4

2x – y = -7

4 × 3 ; 6x – 3y = -21

3 + 5 ; 2y = -4

y = -2

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มอื ครูรายวชิ าพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ เล่ม 2 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร 43

แทน y ด้วย -2 ในสมการ 1 จะได้

5[(-2) – 2] – 6x = 7

-20 – 6x = 7

-6x = 27
–29
x = -
( ) - –29 , -2
ดงั นน้ั ระบบสมการน้ีมคี ำ�ตอบ คือ

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

44 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตัวแปร ค่มู อื ครรู ายวชิ าพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

1.3 การแกโ้ จทยป์ ญั หาโดยใชร้ ะบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร (5 ชว่ั โมง)

จุดประสงค์

นกั เรยี นสามารถ
1. เขียนระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปรแทนโจทยป์ ญั หา
2. แก้โจทย์ปัญหาเกี่ยวกับระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร พร้อมท้ังตรวจสอบคำ�ตอบและความสมเหตุสมผลของ

ค�ำ ตอบทไี่ ด้

ความเข้าใจท่คี ลาดเคลอื่ น

-

ส่อื ท่ีแนะนำ�ให้ใชใ้ นข้อเสนอแนะในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้

-

ขอ้ เสนอแนะในการจัดกิจกรรมการเรยี นรู้

ในหัวข้อนี้ เป็นเร่ืองเกี่ยวกับการแก้โจทย์ปัญหาโดยใช้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร โดยเน้นให้นักเรียนฝึกวิเคราะห์
ความสัมพันธ์ของข้อมูลในโจทย์ปัญหา แล้วเขียนแทนความสัมพันธ์นั้นด้วยสมการ เพื่อนำ�มาสร้างเป็นระบบสมการเชิงเส้น
สองตัวแปร ซ่ึงจะนำ�ไปสู่การแก้ระบบสมการเพื่อหาคำ�ตอบและตรวจสอบความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ แนวทางการจัด
กจิ กรรมการเรยี นรอู้ าจทำ�ได้ดงั นี้
1. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายเก่ียวกับข้ันตอนการแก้โจทย์ปัญหาโดยใช้ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร

โดยเชื่อมโยงกับกระบวนการแก้ปัญหาท่ีนักเรียนเคยเรียนมาแล้ว คือ การวิเคราะห์เพื่อทำ�ความเข้าใจปัญหา
วางแผนและสรา้ งระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปรแทนปญั หา แกร้ ะบบสมการหาค�ำ ตอบ และตรวจสอบค�ำ ตอบกบั
เง่ือนไข รวมถึงความสมเหตุสมผลของคำ�ตอบ นอกจากน้ี นักเรียนอาจเลือกใช้ยุทธวิธีในการแก้ปัญหา เช่น
การวาดรูป การสร้างตาราง การสร้างผังความคิด มาช่วยในการทำ�ความเข้าใจปัญหาและเขียนระบบสมการ
แทนความสมั พันธ์ได้
2. ครคู วรชีใ้ หน้ ักเรียนเห็นว่า การแกโ้ จทยป์ ัญหาบางปัญหาอาจใชค้ วามรู้เรื่องสมการเชงิ เส้นตัวแปรเดยี วหรอื ระบบ
สมการเชิงเส้นสองตัวแปรก็ได้ โดยใช้ “ชวนคิด 1.2” ในหนังสือเรียน หน้า 31 ซึ่งการจะเลือกใช้ความรู้
เร่ืองใดในการแก้ปัญหาข้ึนอยู่กับหลายปัจจัย เช่น ความซับซ้อนของเง่ือนไขในปัญหา ความยากง่ายของการแก้
สมการหรือระบบสมการท่สี รา้ งข้นึ รวมถึงความถนดั และประสบการณใ์ นการแก้ปัญหาของนักเรียน
3. ครูอาจใช้ “ชวนคิด 1.3” ในหนังสือเรียน หน้า 36 เป็นตัวอย่างให้นักเรียนฝึกคิดแก้ปัญหาโดยใช้ยุทธวิธี
ที่หลากหลาย และใช้ “ชวนคดิ 1.4” ในหนงั สือเรยี น หนา้ 38 ใหน้ ักเรียนฝกึ สร้างระบบสมการทแ่ี ตกตา่ งกนั
ในการแก้ปญั หา

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คูม่ ือครรู ายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เลม่ 2 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร 45

เฉลยชวนคดิ

ชวนคิด 1.2

ตัวอย่างคำ�ตอบ
ipst .me /114 18 ✤ เห็นดว้ ยกับแนวคิดของขา้ วปนั้ เพราะใชเ้ พียงสมการเดียวในการหาคำ�ตอบ ซงึ่ งา่ ยกว่า
✤ เห็นด้วยกับแนวคดิ ของขา้ วหอม เพราะก�ำ หนดสมการทใี่ ชใ้ นการหาคำ�ตอบได้งา่ ยกวา่
✤ เหน็ ดว้ ยกบั แนวคดิ ของทง้ั ขา้ วปน้ั และขา้ วหอม เพราะสามารถหาค�ำ ตอบไดเ้ หมอื นกนั และความยากงา่ ย

ในการหาค�ำ ตอบของทัง้ สองคนไมต่ ่างกนั เนอื่ งจากโจทยไ์ ม่ไดซ้ บั ซ้อน

แนวคดิ ของข้าวปนั้

ข้าวป้ันใช้ความรู้เรื่องสมการเชิงเส้นตัวแปรเดียวในการแก้โจทย์ปัญหา “ครอบครัวหนึ่งมีลูกสาวสองคน

พ่ีสาวและน้องสาวอายุรวมกันเท่ากับ 20 ปี ถ้าพ่ีสาวอายุมากกว่าน้องสาว 6 ปี แต่ละคนจะมีอายุเท่าไร”

ไดด้ งั น้ี

ให้ m แทนอายุของนอ้ งสาว

เนอ่ื งจาก พี่สาวอายุมากกว่านอ้ งสาว 6 ปี

ดังนัน้ พ่ีสาวอายุ m + 6 ปี

เนือ่ งจาก พีส่ าวและนอ้ งสาวอายรุ วมกันเทา่ กบั 20 ปี

จะไดส้ มการเปน็ (m + 6) + m = 20

2m + 6 = 20

2m = 14

m = 7

ดังนนั้ น้องสาวอายุ 7 ปี และพสี่ าวอายุ 7 + 6 = 13 ปี

แนวคิดของข้าวหอม

ข้าวหอมใช้ความรู้เร่ืองระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปรในการแก้โจทย์ปัญหา “ครอบครัวหน่ึงมีลูกสาว

สองคน พีส่ าวและน้องสาวอายรุ วมกนั เท่ากับ 20 ปี ถ้าพสี่ าวอายมุ ากกว่าน้องสาว 6 ปี แตล่ ะคนจะมอี ายุ

เท่าไร” ไดด้ งั น้ี

ให้ x และ y แทนอายุของพส่ี าวและน้องสาวตามล�ำ ดับ

เนื่องจาก พ่ีสาวอายุมากกวา่ นอ้ งสาว 6 ปี

จะไดส้ มการเป็น x – y = 6 1

เนื่องจาก พีส่ าวและนอ้ งสาวอายุรวมกันเทา่ กบั 20 ปี

จะได้สมการเปน็ x + y = 20 2

1 + 2 ; 2x = 26

x = 13

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

46 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเสน้ สองตวั แปร คมู่ อื ครูรายวิชาพน้ื ฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

แทน x ดว้ ย 13 ในสมการ 2 จะได้

13 + y = 20

y = 7

ดังนั้น น้องสาวอายุ 7 ปี และพส่ี าวอายุ 13 ปี

ชวนคิด 1.3

แนวคดิ 1 ใชต้ ารางแจกแจงกรณีในการหาค�ำ ตอบ โดยใหจ้ �ำ นวนยรี าฟและนกกระจอกเทศรวมกันได้

ipst .me/ 114 19 35 ตวั เสมอ แลว้ พิจารณาจ�ำ นวนขาของสัตวท์ ัง้ สองว่ารวมกันได้ 90 ขา หรือไม่ ดงั น้ี

✤ ถา้ จ�ำ นวนขารวมกนั มากกวา่ 90 ขา ใหล้ ดจ�ำ นวนยรี าฟและเพม่ิ จ�ำ นวนนกกระจอกเทศ

✤ ถา้ จ�ำ นวนขารวมกนั นอ้ ยกวา่ 90 ขา ใหเ้ พม่ิ จ�ำ นวนยรี าฟและลดจ�ำ นวนนกกระจอกเทศ

กรณีท่ี จำ�นวนตัว รวม จำ�นวนขา รวม หมายเหตุ
ยรี าฟ นกกระจอกเทศ (ตวั ) ยีราฟ นกกระจอกเทศ (ขา)
มากกว่า 90 ขา
1 15 20 35 60 40 100 มากกวา่ 90 ขา
นอ้ ยกว่า 90 ขา
2 12 23 35 48 46 94
90 ขาพอดี
39 26 35 36 52 88

4 10 25 35 40 50 90

ดงั น้ัน มียรี าฟ 10 ตวั และนกกระจอกเทศ 25 ตัว

แนวคิด 2 ใชค้ วามรเู้ รอื่ งสมการเชงิ เส้นตัวแปรเดยี ว

ให้ k แทนจำ�นวนยรี าฟ จะไดจ้ ำ�นวนขาของยรี าฟทัง้ หมด 4k ขา

เน่อื งจาก มยี รี าฟและนกกระจอกเทศรวมกนั 35 ตวั

ดังน้ัน มีนกกระจอกเทศ 35 – k ตัว และมีจำ�นวนขาของนกกระจอกเทศทั้งหมด

2(35 – k) ขา

เนอ่ื งจาก นบั จำ�นวนขาของยรี าฟและนกกระจอกเทศรวมกนั ได้ 90 ขา

จะได้สมการเปน็ 4k + 2(35 – k) = 90

4k + 70 – 2k = 90

2k = 20

k = 10

ดงั น้ัน มียีราฟ 10 ตัว และมนี กกระจอกเทศ 35 – 10 = 25 ตวั

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

คู่มือครูรายวิชาพื้นฐาน | คณิตศาสตร์ เลม่ 2 บทที่ 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตัวแปร 47

แนวคดิ 3 ใช้ความรเู้ ร่อื งระบบสมการเชงิ เสน้ สองตวั แปร

ให้ x แทนจำ�นวนยรี าฟ จะไดจ้ ำ�นวนขาของยีราฟท้งั หมด 4x ขา

และ y แทนจำ�นวนนกกระจอกเทศ จะไดจ้ ำ�นวนขาของนกกระจอกเทศท้งั หมด 2y ขา

เน่อื งจาก มียรี าฟและนกกระจอกเทศรวมกัน 35 ตัว

จะไดส้ มการเป็น x + y = 35 1

เนอ่ื งจาก นับจำ�นวนขาของยรี าฟและนกกระจอกเทศรวมกันได้ 90 ขา

จะได้สมการเปน็ 4x + 2y = 90 2

1 × 2 ; 2x + 2y = 70 3

2 – 3 ; 2x = 20

x = 10

แทน x ด้วย 10 ในสมการ 1 จะได้

10 + y = 35

y = 25

ดังน้ัน มยี ีราฟ 10 ตวั และมีนกกระจอกเทศ 25 ตัว

แนวคิด 4 ใช้รปู ภาพ โดยให้ แทนยีราฟ 1 ตวั มขี า 4 ขา และ แทนนกกระจอกเทศ 1 ตวั

มขี า 2 ขา ดังนี้

1. วาด จ�ำ นวน 35 รปู จะไดน้ กกระจอกเทศ 35 ตวั และไดจ้ �ำ นวนขาทง้ั หมด 70 ขา

2. เพ่มิ จำ�นวนขาสแี ดงรูปละ 2 ขา จะไดเ้ ปน็ ยีราฟ โดยเพ่มิ จำ�นวนขาจนครบ 90 ขา

จากรูป จะมียรี าฟ 10 ตัว และมีนกกระจอกเทศ 25 ตัว

สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี

48 บทท่ี 1 | ระบบสมการเชิงเส้นสองตวั แปร ค่มู ือครูรายวชิ าพ้ืนฐาน | คณติ ศาสตร์ เล่ม 2

ชวนคิด 1.4

แนวคดิ 1 เน่อื งจาก พนกั งานขายมรี ายไดแ้ ตล่ ะเดอื นเปน็ ผลรวมของเงนิ เดอื นกบั เปอรเ์ ซน็ ตจ์ ากยอดขาย