สาระสำคัญ/ความคิดรวมยอดสุโขทัยในระยะเริ่มแรกมีรูปแบบการปกครองที่เรียกกันในภายหลังว่า “พ่อปกครองลูก” กล่าวคือ ผู้นำมีความใกล้ชิดกับพลเมืองมากเหมือนอย่างความสัมพันธ์พ่อ - ลูก ในระยะหลังเมื่ออาณาจักรมีความซับซ้อนมากขึ้น ได้ผันมาใช้คติมหาธรรมราชาและคติเขมรบางประการ ทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างผู้นำกับพลเมืองมีความเป็นทางการมากขึ้น สังเกตได้จากพระนามของกษัตริย์สุโขทัยในช่วงต้นเป็นพ่อขุน-. และครึ่งหลังไปจะเป็นสมเด็จพระมหาธรรมราชา หรือ พญา (ไม่ใช่พระยา) แต่ไม่ว่าในยุคสมัยใด พระพุทธศาสนามีบทบาทอยู่เสมอในการสั่งสอนธรรมะที่เกี่ยวกับการปกครอง ตัวชี้วัด/จุดประสงค์การเรียนรู้ตัวชี้วัด มฐ ส4.3 เข้าใจความเป็นมาของชาติไทย วัฒนธรรม ภูมิปัญญาไทย มีความรัก ความภูมิใจและธำรงความเป็นไทย ตัวชี้วัด ป.4/1 อธิบายพัฒนาการของอาณาจักรสุโขทัยโดยสังเขป ตัวชี้วัด ป.4/3 อธิบายภูมิปัญญาไทยที่สำคัญสมัยสุโขทัยที่น่าภาคภูมิใจและควรค่าแก่การอนุรักษ์ จุดประสงค์ 1 อธิบายลักษณะเด่นของคติทางการปกครองของสุโขทัยได้ 2 เปรียบเทียบความแตกต่างระหว่างคติการปกครองของสุโขทัยครึ่งแรกและครึ่งหลัง 3 เห็นคุณค่าภูมิปัญญาไทยด้านการเมืองการปกครอง การวัดผลและประเมินผล1 ใบงานที่ 6 เรื่อง ปกครองอย่างสุโขทัย ปกครองอย่างเป็นธรรม 2 การถาม-ตอบ 3 การเล่นเกม ใบงานที่ 4.3 พัฒนาการทางด้านเศรษฐกิจสมัยสุโขทัย คำชี้แจง ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ 1. สภาพทางภูมิศาสตร์ของอาณาจักรสุโขทัยมีความเหมาะสมกับการทำเกษตรกรรมหรือไม่ อธิบายเหตุผล เหมาะสม เนื่องจากสุโขทัยตั้งอยู่ในที่ราบลุ่ม มีแม่น้ำ ปิง วัง ยม และน่านไหลผ่าน และมีเทือกเขาขนาบทั้งสองด้านทำให้อุณหภูมิพอเหมาะไม่ร้อนจนเกินไป และมีลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือ และลมมรสุมตะวันออกเฉียงใต้พัดผ่าน จึงมีฝนตกชุกเหมาะแก่การประกอบอาชีพเกษตรกรรม 2. เพราะเหตุใด จึงกล่าวได้ว่าเศรษฐกิจที่สำคัญของสุโขทัยขึ้นอยู่กับการพาณิชยกรรม เนื่องจากสุโขทัยมีตลาดปสาน เป็นศูนย์กลางการค้าขาย สำหรับชาวเมือง และมีการผลิตเงินตราขึ้นเพื่อเป็น สื่อกลางในการค้าขายแลกเปลี่ยนสินค้า ได้แก่ เบี้ย บาท และพดด้วง นอกจากนี้ยังสนับสนุนการค้าอย่างเสรีโดยไม่เก็บ ภาษี และมีการติดต่อค้าขายกับดินแดนต่างๆ นอกราชอาณาจักรด้วย 3. จากข้อความในศิลาจารึกของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ความตอนหนึ่งว่า “เมื่อชั่วพ่อขุนรามคำแหง เมืองสุโขทัยนี้ดี ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว เจ้าเมืองบ่เอาจกอบในไพร่ลูท่าง เพื่อนจูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย ใครจักใคร่ค้าช้างค้า ใครจักใคร่ค้าม้าค้า ใครจักใคร่ค้าเงินค้าทองค้า” แสดงให้เห็นสภาพเศรษฐกิจของสุโขทัยอย่างไรบ้าง (พิจารณาตามคำตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) บทสรุป 4. พัฒนาการทางด้านเศรษฐกิจสมัยสุโขทัยเป็นอย่างไรบ้าง (พิจารณาตามคำตอบของนักเรียน โดยให้อยู่ในดุลยพินิจของครูผู้สอน) |