ข้อใดปัจจัยที่เอื้อต่อการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

การก่อตั้งอาณาจักรสุโขทัย (พุทธศตวรรษที่ 18)

สารบัญ Show

Share this:

ความเป็นมาในการก่อตั้งรัฐอิสระสุโขทัย

1. แต่เดิมขอมมีอำนาจในการปกครองดินแดนไทย
– ขณะนั้นสุโขทัยมีฐานนะเป็นแค่เมือง เมืองหนึ่งที่รวมกับเมืองศรีสัชนาลัยเข้าด้วยกัน
เรียกว่าเมืองหรือแว่นแคว้นสุโขทัย มีพ่อขุนศรีนานนำถม เป็นเจ้าเมือง
– อยู่ในฐานะประเทศราช (เมืองขึ้น) ของอาณาจักรขอม (เขมร)
– กษัตริย์ขอมปกครองประเทศราชคนไทยอย่างละมุนละม่อน
– แต่หลังจากสิ้นพระชนม์ของพระเจ้าชัยวรมันที่ 7 แห่งอาณาจักรขอม ขอมเริ่มเสื่อม
อำนาจจึงหาวิธีผูกมิตรกับสุโขทัยในระบบเครือญาติ เพื่อเหมือนเป็นสื่อแทนใจว่า เธอ
อย่าแยกไปจากฉันนะ คือ
แต่งตั้งลูกพ่อขุนศรีนาวถม คือ พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด ให้เป็น
“ขุนศรีอินทรบดินทราทิตย์” พร้อมกับมอบ พระขรรค์ไชยศรี เป็นเครื่องแสดง
อำนาจ
แล้วพระราชทานพระราชธิดาขอม “สิงขรมหาเทวี” ให้อภิเษกสมรสกับพ่อขุนผา
เมือง

2. จุดพลิกผันที่ทำให้คนไทยตั้งตนเป็นอิสระ

– ขอมเริ่มเสื่อมอำนาจลงเรื่อยๆ
– พ่อขุนศรีนาวนำถม สิ้นพระพชนม์ ข้าหลวงขอมชื่อ “ขอมสบาดโขลญ์ลำพง”ได้ยึดสุโขทัยไว้

– พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด ร่วมกับเพื่อนซี้ คือ พ่อขุนบางกลางหาว เจ้าเมืองบางยาง ขับไล่ขอมสบาดโขลญ์ลำพงได้สำเร็จ ไทยตั้งตนเป็นอิสระ

– พ่อขุนผาเมืองรักเพื่อนมากๆ จึงให้พ่อขุนบางกลางหาว ขึ้นครองราชย์เป็นกษัตริย์สุโขทัย
แถมยังให้ชื่อที่ตัวเองเคยได้มาจากขอมให้อีกด้วย คือ ชื่อว่า พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
– ในที่สุดก็มีการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย ในปีพ.ศ. 1792

ปัจจัยที่เอื้อต่อการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย

ปัจจัยที่เอื้อต่อการสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย มี 2 ด้าน คือ

1. ปัจจัยภายใน ได้แก่

มีผู้นำที่เข้มแข็งในสมัยนั้นผู้นำคนไทยที่กล้าหาญมีสติปัญญาเฉียบแหลมและรอบคอบ 2 คน ซึ่งเป็นสหายกัน ได้แก่ พ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราด และพ่อขุนบางกลางหาว เจ้าเมืองบางยาง ได้ร่วมกันรวบรวมคนไทย และกำลังเข้าต่อสู้กับขอมจนสามารถขับไล่ขอมไปได้

มีขวัญและกำลังใจดี การที่คนไทยมีผู้นำที่เข้มแข็งมีความสามารถ ทำให้มีขวัญและกำลังใจดี มีความเชื่อมั่นว่าจะต่อสู้เอาชนะขอมได้ ต่างก็มีความปรารถนาที่จะขับไล่ขอมออกไป เพื่อจะได้มีความเป็นอิสระและมีเอกราชสมบูรณ์ จึงได้ผนึกกำลังกันต่อสู้และเอาชนะขอมได้สำเร็จ

รักความเป็นอิสระ คนไทยมีนิสัยรักอิสระไม่ชอบให้ผู้ใดกดาขี่ข่มเหงบังคับ ดังนั้นเมื่อพ่อขุนบางกลางหาว และพ่อขุนผาเมืองได้ร่วมมือกันขับไล่ขอมเพื่อให้คนไทยได้รับอิสรภาพ จึงได้รับความร่วมมือร่วมใจจากชาวไทยทุกคนด้วยดี จนสามารถาขับไล่ขอมและปลดปล่อยกรุงสุโขทัยเป็นอิสระได้ในที่สุด

บ้านเมืองมีความอุดมสมบูรณ์ เมืองสุโขทัยเป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์เหมาะแก่การเกษตรมีการเพาะปลุก การเลี้ยงสัตว์ และการจับสัตว์น้ำ ทำให้ผู้คนเข้ามาอาศัยตั้งบ้านเรือนกันเป็นชุมชนที่ค่อนข้างหนาแน่น เมืองสุโขทัยจึงพร้อมด้วยเสบียงอาหาร และกำลังคน

2. ปัจจัยภายนอก

ขอมมักจะรุกรานและแผ่อำนาจเข้าไปในอาณาจักรอื่นๆ ต้องทำสงครามรบพุ่งเป็นระยะเวลายาวนาน โดยเฉพาะกับอาณาจักรจามปา กษัตริย์ขอมต้องทำสงครามยึดเยื้อหลายรัชกาล ต้องเสียกำลังคน เสบียงอาหาร ทรัพยากรและขาดการทำนุบำรุงบ้านเมือง ทำให้ต้องเผชิญกับปัญหาเศรษฐกิจประชาชนท้อแท้เบื่อหน่าย

การที่ขอมขยายอาณาเขตออกไปไกล ทำให้ไม่สามารถออกไปไกล ทำให้ไม่สามารถรักษาอำนาจไว้ได้อย่างถาวร แม้จะแก้ปัญหา โดยตั้งเมืองใหญ่ให้เป็นศูนย์ำนาจ เช่น ลพบุรี สุโขทัย แต่การปกครองก็มิได้มีประสิทธิภาพในที่สุดก็ไม่สามารถรักษาอำนาจของคนในดินแดนชาติอื่นที่ตนยึดครองไว้ได้

การสร้างปราสาทหรือเทวสถานไว้ประดิษฐานศิวลึงค์ เพื่อการบูชาและการสร้างสาธารณูปโภคของกษัตริย์แต่ละพระองค์ ก็เป็นอีกเหตุหนึ่งที่ทำให้ขอมเสื่อมอำนาจ เพราะต้องใช้แรงงาน ใช้ทรัพยากรและเสบียงอาหารจำนวนมากมาย ความอ่อนแอทางเศรษฐกิจทำให้ต้องเก็บภาษีจากประชาชนมากขึ้น ประชาชนจึงไม่ร่วมมือกับทางราชการ ด้วยเหตุดังกล่าวนี้ อาณาจักรขอมจึงเสื่อมลง เปิดโอกาสให้คนไทยได้ร่วมกันกำจัดอำนาจอิทธิพลของขอมได้สำเร็จ