หนังสือเรยี นสาระการพฒั นาสังคม รายวิชา ศาสนาและหนาทพี่ ลเมือง ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย หลักสตู รการศกึ ษานอกระบบระดับการศึกษาข้ันพื้นฐาน หา มจาํ หนา ย หนังสอื เรียนเลม น้จี ดั พมิ พดวยเงนิ งบประมาณแผน ดนิ เพื่อการศึกษาตลอดชวี ติ สําหรับประชาชน สํานกั งานสง เสรมิ การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยั เอกสารทางวชิ าการลาํ ดับท่ี 39/2554 หนงั สอื เรยี นสาระการพฒั นาสังคม เอกสารทางวชิ าการลําดบั ท่ี 39/2554 คํานํา สาํ นกั งานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั ไดด าํ เนนิ การจดั ทาํ ในการดาํ เนนิ การจดั ทาํ หนงั สอื เรยี นตามหลกั สตู รการศกึ ษานอกระบบระดบั การศกึ ษา สาํ นกั งานสง เสรมิ การศกึ ษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั หวงั วา หนงั สอื เรยี น สาํ นักงาน กศน. สารบญั หนา ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย เร่อื งท่ี 1 ความหมาย คณุ คา และประโยชนข องศาสนา...............................3 ศาสนาอื่นไดอ ยา งมคี วามสุข.....................................................50 ทไ่ี มพึงประสงคข องสงั คมไทย...................................................67 เร่อื งที่ 1 ความเปนมาการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนญู ...................................70 สารบญั (ตอ) เร่อื งท่ี 3 บทบาทหนาทีข่ ององคกรตามรฐั ธรรมนญู เร่อื งที่ 4 บทบัญญตั ขิ องรฐั ธรรมนูญท่มี ีผลตอการเปล่ียนแปลง เรื่องท่ี 5 หนา ที่พลเมอื งตามรฐั ธรรมนูญและกฎหมายอนื่ ๆ.......................90 เรอื่ งท่ี 1 หลักสทิ ธมิ นุษยสากล................................................................96 คาํ แนะนําในการใชห นงั สือเรยี น หนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคม รายวิชาศาสนาและหนาที่พลเมือง ระดับ ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการพัฒนาสังคม รายวิชาศาสนาและหนาท่ีพลเมือง 1. ศึกษาโครงสรางรายวิชาใหเขาใจในหัวขอสาระสําคัญ ผลการเรียนรูท่ีคาดหวัง 2. ศึกษารายละเอียดเนื้อหาของแตละบทอยางละเอียด และทํากิจกรรมตามที่ 3. ปฏบิ ตั กิ จิ กรรมทา ยเรอ่ื งของแตล ะเรอ่ื ง เพอ่ื เปน การสรปุ ความรู ความเขา ใจของ 4. หนงั สอื เรียนเลมนี้มี 4 บท คอื โครงสราง ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย สาระสาํ คัญ เปน สาระทเ่ี กย่ี วกบั ศาสนาตา งๆ ทเ่ี กย่ี วขอ งกบั กาํ เนดิ ศาสนาและศาสดาของศาสนา ผลการเรียนรูท ีค่ าดหวัง 1. อธบิ ายประวัติ หลกั คาํ สอน และการปฏิบัตติ นตามหลกั ศาสนาท่ีตนนับถอื ขอบขา ยเนือ้ หา บทที่ 1 ศาสนาตา งๆ ในโลก เรื่องท่ี 9 แนวทางปองกันและแกไ ขความขัดแยง ทางศาสนา อยางมีความสขุ ทไ่ี มพ งึ ประสงคข องสงั คมไทย เรอ่ื งท่ี 1 ความเปน มาการเปลย่ี นแปลงรฐั ธรรมนญู การใชอ าํ นาจรฐั และมผี ลตอ ฐานะของประเทศไทยในสงั คมโลก สอื่ ประกอบการเรยี นรู 1. หนังสือ ศาสนาสากล ศาสนาคริสต 1บทท่ี ศาสนาในโลก สาระสาํ คัญ ศาสนาตา งๆ ในโลกมคี ณุ คา และเปน ประโยชนต อ ชาวโลก เพราะกอ ใหเ กดิ จรยิ ธรรม ผลการเรียนทคี่ าดหวัง 1. มคี วามรคู วามเขา ใจศาสนาที่สําคัญๆในโลก ตางๆ และพฒั นาตนเอง ขอบขา ยเนอ้ื หา บทท่ี 1 ศาสนาในโลก 2 หนังสือเรียนสาระการพฒั นาสงั คม เร่อื งท่ี 9 แนวทางปองกนั และแกไขความขัดแยงทางศาสนา อยา งมคี วามสขุ สอ่ื ประกอบการเรยี นรู ซี.ดศี าสนาสากล รายวชิ าศาสนาและหนาที่พลเมือง (สค31002) << ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> 3 เรอื่ งที่ 1 ความหมายคณุ คา และประโยชนข องศาสนา ความหมายของศาสนา ศาสนา คือ คําสอนที่ศาสดานาํ มาเผยแพรสง่ั สอน แจกแจงแสดงใหมนษุ ยเวนจาก คุณคาของศาสนา 1. เปนที่ยดึ เหนย่ี วจิตใจของมนษุ ย ประโยชนของศาสนา ศาสนามีประโยชนมากมายหลายประการกลา วโดยสรปุ มี 6 ประการคือ 4 หนงั สอื เรยี นสาระการพัฒนาสังคม 5. ศาสนาชวยควบคุมสังคมดีขึ้น ทุกสังคมจะมีระเบียบขอบังคับจารีตประเพณี ศาสนาในประเทศศาสนาพทุ ธเปน ศาสนาประจาํ ชาตไิ ทยมผี นู บั ถอื มากทส่ี ดุ รองลง เรอ่ื งท่ี 2 พุทธประวตั ิและหลกั ธรรมคาํ สอนของพุทธศาสนา พระพุทธศาสนาเชือ่ เรอื่ งการเวยี นวา ย ตาย เกิด ในวัฎสงสารถา สัตวโลกยังมีกิเลส 1. เตมียช าดก เปนชาดกที่แสดงถึงการบําเพ็ญเนกขัมมบารมีคือการออกบวช ความวาตระเตมีย 2. มหาชนกชาดก รายวชิ าศาสนาและหนาทพ่ี ลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 5 3. สวุ รรณสามชาดก 6 หนงั สือเรยี นสาระการพฒั นาสังคม 8. นารทชาดก รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 7 พระพทุ ธเจา ทรงมพี ระนามเดมิ วา “สทิ ธตั ถะ”ทรงเปน พระราชโอรสของพระเจา สทุ โธ ในคืนที่พระพุทธเจาเสด็จปฏิสนธิในครรภพระนางสิริมหามายา พระนางทรงพระ ทนั ทที ปี่ ระสตู ิ เจา ชายสทิ ธตั ถะทรงดาํ เนนิ ดว ยพระบาท 7 กา วและมดี อกบวั ผดุ ขน้ึ ทงั้ นี้ พราหมณท้ัง 8 ไดทํานายวาเจา ชายสทิ ธัตถะมลี กั ษณะเปน มหาบรุ ษุ คือ หาก ชวี ติ ในวัยเดก็ เจาชายสทิ ธัตถะทรงศกึ ษาเลาเรยี นจนจบศลิ ปะศาสตรทั้ง 18 ศาสตรในสาํ นักครูวิ 8 หนงั สอื เรียนสาระการพัฒนาสังคม พยายามทาํ ใหเ จา ชายสทิ ธตั ถะพบเหน็ แตค วามสขุ โดยการสรา งปราสาท 3 ฤดู ใหอ ยปู ระทบั เสด็จออกผนวช วนั หนง่ึ เจา ชายสทิ ธตั ถะทรงเบอ่ื ความจาํ เจในปราสาท 3 ฤดู จงึ ชวนสารถที รงรถมา ครานนั้ พระองคไดเ สดจ็ ไปพรอมกบั นายฉนั ทะ สารถซี งึ่ เตรียมมา พระทีน่ งั่ นามวา บาํ เพ็ญทกุ รกริ ิยา หลงั จากทรงผนวชแลว พระองคม งุ ไปทแ่ี มน าํ้ คยา แควน มคธไดพ ยายามเสาะแสวง รายวิชาศาสนาและหนา ท่ีพลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 9 ทางพนทุกขดวยการศึกษาคนควาทดลองในสํานักอาฬารบสกาลามโครตร และอุทกดาบส จากน้ันพระองคไดเสด็จไปท่ีแมนํ้าเนรัญชรา ในตําบลอุรุเวลาเสนานิคม และทรง หลงั จากพระองคเลิกบาํ เพญ็ ทุกรกิรยิ า ทาํ ใหพ ระปญจวัคคยี 5 ไดแ ก โกณฑญั ญะ ตรัสรู ภาพพระพทุ ธเจา เทศนาโปรดปญจวคั คยี ท ง้ั 5 10 หนังสอื เรยี นสาระการพฒั นาสงั คม ยามตน หรือปฐมยาม ทรงบรรลุปุพเพนวิ าสานุสตญิ าณ คอื สามารถระลกึ ชาตไิ ด การเผยแพรพระพทุ ธศาสนา ตอ มาพระพทุ ธเจา ไดเ ทศนพ ระธรรมเทศนาโปรดแกส กลุ บตุ รรวมทงั้ เพอื่ นของสกลุ พระพุทธเจาทรงมีพระราชประสงคจะใหมนุษยโลกพนทุกข พนกิเลส จึงตรัสเรียก หลงั จากสาวกไดเ ดนิ ทางไปเผยแพรพ ระพทุ ธศาสนาในพนื้ ทต่ี า งๆทาํ ใหม ผี เู ลอ่ื มใส รายวชิ าศาสนาและหนา ท่ีพลเมือง (สค31002) << ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> 11 เสดจ็ ดบั ขนั ธปุ รินิพพาน พระสัมมาสัมพุทธเจาไดทรงโปรดสัตวและแสดงพระธรรมเทศนาตลอดระยะเวลา พระพทุ ธเจา ทรงประชวรหนกั แตท รงอดกลน้ั มงุ หนา ไปเมอื งกสุ นิ ารา ประทบั ณ ปา ในครานั้นพระองคทรงมีปจฉิมโอวาทวา “ดูกอนภิกษุทั้งหลายเราขอบอกเธอทั้ง จากนนั้ ไดเ สดจ็ ดบั ขนั ธปุ รนิ พิ พานใตต น สาละ ณ สาลวโนทยานของเหลา มลั ลกษตั รยิ 12 หนงั สอื เรียนสาระการพฒั นาสงั คม สรุปหลักธรรมของพระพุทธศาสนา พทุ ธเจา ทรงตรสั รคู วามจรงิ ของชวี ติ วา องคป ระกอบของชวี ติ มนษุ ยป ระกอบดว ยรปู และนาม รปู และนามเมอื่ ขยายความกจ็ ะเปน รปู จติ และเจตสกิ จากรปู จติ และเจตสกิ กข็ ยาย องคป ระกอบของชวี ิตมนษุ ย รปู นาม รูปขันธ วญิ ญาณ เวทนา สัญญา สงั ขาร จากแผนภมู อิ งคป ระกอบของชวี ติ มนษุ ยด งั กลา วในทางพระพทุ ธศาสนาอธบิ ายวา รูป คอื รางกายเปน ธรรมชาตทิ ไ่ี มมคี วามรูสกึ นึกคิดใดๆ ท้งั สนิ้ รายวชิ าศาสนาและหนา ท่ีพลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> 13 สัญญาขนั ธ (เจตสิก) หมายถึง ธรรมชาติทีม่ ีหนา ทใี่ นการจําหรือเปน หนว ยความ สงั ขารขนั ธ( เจตสกิ )หมายถงึ ธรรมชาตทิ ป่ี รงุ แตง จติ ใหม ลี กั ษณะตา งๆ เปน กศุ ลบา ง จากความจรงิ ของชวี ติ ทพี่ ระพทุ ธองคท รงคน พบวา ชวี ติ เปน เพยี งองคป ระกอบของ 1. หลักธรรมเพอ่ื ความหลุดพนเฉพาะตัว คอื อริยสจั 4 ไดแ ก ชาติ (การเกิด) ชรา (การแก การเกา ) มรณะ (การตาย การสลายไป การสญู สิ้น) 2) ทกุ ขสมทุ ยั คอื สาเหตทุ ท่ี าํ ใหเ กดิ ทกุ ข ไดแ กต ณั หา 3 คอื กามตณั หา-ความ 3) ทุกขนิโรธ คือความดับทุกข ไดแกดับสาเหตุท่ีทําใหเกิดทุกขกลาวคือดับ 4) ทกุ ขนโิ รธคามนิ ปี ฏปิ ทา คอื แนวปฏบิ ตั ทิ นี่ าํ ไปสหู รอื นาํ ไปถงึ ความดบั ทกุ ข 2. หลักธรรมเพ่อื การอยรู ว มกนั ในสังคม สัปปุริสธรรม 7 คอื หลักธรรมของคนดหี รือหลักธรรมของสัตตบรุ ษุ 7 ประการ ไดแ ก รจู กั (1) รจู กั เหตหุ รอื ธมั มญั ญตา หมายถงึ ความเปน ผรู จู กั เหตุ รจู ะจกั วเิ คราะห 14 หนงั สอื เรยี นสาระการพัฒนาสังคม (2) รจู กั ผลหรอื อตั ถญั ญตา หมายถงึ ความเปน ผรู จู กั ผลทเ่ี กดิ ขน้ึ จากการกระทาํ (1) เวน จากการฆา สตั ว คอื การละเวน จากการฆา สตั วก ารเบยี นเบยี นกนั เปน (2) เวนจากการลักทรัพยคือเวนจาการลักขโมย เคารพในสิทธิของผูอ่ืนไม (3) เวนจากการประพฤติในกาม คือการไมลวงละเมิดสามีหรือภรรยาผูอ่ืน 2. วจีกรรม 4 หมายถึงการเปนผูมีความประพฤติดีซึ่งแสดงออกทางวาจา (1) เวน จากการพูดเท็จ คอื การพูดแตความจรงิ ไมพูดโกหก หลอกลวง รายวิชาศาสนาและหนา ทพี่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 15 (3) เวนจากการพูดคําหยาบคือพูดแตคําสุภาพ ออนหวาน ออนโยน กับ (4) เวนจากการพูดเพอเจอคือพูดแตความจริงมีเหตุผลเนนเนื้อหาสาระที่ 3. มโนกรรม 3 หมายถึง ความประพฤติที่เกดิ ข้ึนในใจ 3 ประการ ไดแก สขุ ความเจริญ ทาํ ความดีไดดี ทําชว่ั ไดชว่ั และมีความเชือ่ วาความพยายามเปน หนทางแหงความสําเร็จ สังคหวัตถุ 4 สังคหวัตถุ 4 เปนหลักธรรมคําสอนทางพระพุทธศาสนาที่เปน วิธีปฏิบัติเพ่ือ 1. ทาน คือการใหเปนสิ่งของตนใหแกผูอ่ืนดวยความเต็มใจเพื่อเปนประโยชนแก 2. ปยวาจา คือ การเจรจาดวยถอยคําไพเราะออนหวานพูดชวนใหคนอื่นเกิด 3. อตั ถจรยิ า คอื การประพฤตสิ ิง่ ท่ีเปน ประโยชนแ กกนั คอื ชว ยเหลอื ดวยแรงกาย 4. สมานนตั ตตา คอื การวางตนเปน ปกตเิ สมอตน เสมอปลายไมถ อื ตวั และการวางตน อบายมุข 6 คาํ วา อบายมขุ คอื หนทางแหง ความเลอ่ื มหรอื หนทางแหง ความหายนะความฉบิ หาย 1. การเปนนักเลงผูหญิง หมายถึง การเปนคนมีจิตใจใฝในเรื่องเพศเปนนักเจาชู 16 หนังสอื เรยี นสาระการพัฒนาสงั คม 2. การเปนนกั เลงสุรา หมายถงึ ผูท่ดี ม่ื สุราจนติดเปน นสิ ยั การดมื่ สรุ านอกจากจะ 3. การเปน นกั เลงการพนนั หมายถงึ ผทู ชี่ อบเลน การพนนั ทกุ ชนดิ การเลน การพนนั 4. การคบคนช่ัวเปนมิตร หมายถึง การคบคนไมดีหรือคนช่ัวคนชั่วชักชวนใหทํา 5. การเที่ยวดูการละเลน หมายถึง ผูท่ีชอบเท่ียวการละเลนกลางคืนทําใหเสีย 6. เกียจครา นทาํ การงาน หมายถึง ผูไมช อบทาํ งาน ขเี้ กียจ ไมข ยันขนั แข็ง เบญจศลี เบญธรรม เบญจศีลเบญธรรม คือ หลักธรรมทค่ี วรปฏบิ ตั คิ วบคกู นั มงุ ใหบคุ คลทําความดี เบญจศลี (สงิ่ ที่ควรละเวน ) เบญจศีล(สงิ่ ที่ควรละเวน ) โลกบาลธรรมหรอื ธรรมคมุ ครองโลก โลกบาลธรรมหรอื ธรรมคมุ ครองโลก เปน หลกั ธรรมทช่ี ว ยใหม นษุ ยท กุ คนในโลกอยู 1.หิริ คือความละลายในลักษณะ 3 ประการ แลวไมท าํ ความช่วั (บาป) คอื 2.โอตตัปปะ คอื ความเกรงกลวั หมายถึง รายวิชาศาสนาและหนาทพ่ี ลเมือง (สค31002) << ระดับมธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 17 หลงั จากทพี่ ระพทุ ธเจา ปรนิ พิ พานแลว ประมาณ 100 ป พระพทุ ธศาสนากเ็ รมิ่ มกี าร มหายาน “มหายาน” แปลวา “ยานใหญ” เปนลทั ธขิ องภกิ ษุฝา ยเหนือของอินเดยี หนิ ยาน คําวา “หนิ ยาน”เปน คําทฝ่ี ายมหายานตง้ั ให แปลวา “ยานเล็ก”เปน ลัทธิ 18 หนังสอื เรียนสาระการพัฒนาสังคม ความแตกตา งของนิกายหนิ ยานกับนกิ ายมหาชน นิกายหินยาน นิกายมหายาน 1. ถอื เร่ืองอริยสจั เปน สําคญั 1. ถือเรอื่ งบารมีเปน สําคัญ 2. คณุ ภาพของศาสนิกชนเปนสําคญั 2. ถือปริมาณเปนสําคัญกอนแลวจึงเขา 2. มีพระพุทธเจาองคเดยี ว คอื 3. มพี ระพุทธเจาหลายองค องคเดิมคือ อาทิ 4. มคี วามพน จากกเิ ลส ชาตภิ พ เปน 4. มคี วามเปน พระโพธวิ์ สตั วห รอื พทุ ธภมู ิ เพอื่ 5. มบี ารมี 10 ประการ คือ ทาน ศลี 5. มบี ารมี 6 ประการ คือ ทาน ศลี วนิ ยั ขนั ติ 6. ถือพระไตรปฎกเถรวาท คือ พระ 6. ถือพระธรรมวินัยเกา และมีพระสูตรใหม รายวิชาศาสนาและหนา ที่พลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> 19 นิกายหนิ ยาน นกิ ายมหายาน 8. รักษาวนิ ยั เดมิ เอาไว 8. ปรับปรุงพระธรรมวินัยใหเขากับภาวะ 9. ถือวาพระอรหันตเมื่อนิพพานแลว 9. ถือวาพระอรหันตเม่ือปรินิพพานแลวยอม 10. ยอมรับแตธรรมกายและนิรมาน 10. ถอื วา พระพุทธเจามี 3 กาย คอื ธรรมกาย บุคคลสาํ คัญในสมยั พทุ ธกาล พระสารีบุตร เปนอัครสาวกเบ้ืองขวาของพระพุทธเจาไดรับการยกยองจาก พระมหาโมคคลั ลานะ เปน อคั รสาวกเบ้ืองซายของพระพทุ ธเจาเปน ผมู ีเอตทคั คะ 20 หนังสอื เรียนสาระการพฒั นาสังคม (นักบวชลัทธิหนึ่งในสมัยพุทธกาล)พวกเดียรถียจึงโกรธแคนทานมากจึงลงความเห็นวาให อนาถบิณฑิกเศรษฐี เปนผูไดรับการยกยองเปนนายกฝายอุบาสกทานเปนเศรษฐี พระเจา พมิ พสิ าร เปน อบุ าสกทสี่ าํ คญั อกี ผหู นง่ึ พระองคเ ปน พระเจา แผน ดนิ ครอง พระอานนท เปน สหชาตแิ ละพทุ ธอปุ ฏ ฐากของพระพทุ ธเจา ไดร บั การยกยอ งวา เปน 1. มีสตริ อบคอบ รายวิชาศาสนาและหนา ที่พลเมอื ง (สค31002) << ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> 21 เร่ืองที่ 3 ประวัติศาสดา และคําสอนของศาสนาอสิ ลาม ศาสดาของศาสนาอิสลามคือนบีมูฮัมหมัด ศาสนาอิสลามเกิดขึ้นในดินแดนทะเล แนวประพฤติปฏบิ ตั ิและหลกั คาํ สอนของศาสนาอิสลาม แนวประพฤตปิ ฏบิ ตั แิ ละหลกั คาํ สอนของศาสนาอสิ ลามประกอบดว ยรายละเอยี ดที่ 1. ศรทั ธาตออัลเลาะห ใหศรัทธาโดยปราศจากขอ สงสัยใดๆ วา พระอัลเลาะหท รง 2. ศรัทธาตอมลาอิกะฮุ ซึ่งเปนบาวอัลเลาะหประเภทหน่ึงท่ีไมอาจมองเห็นตัวตน 3. ศรทั ธาในพระคมั ภรี ข องพระเจา คอื ศรทั ธาวา อลั เลาะหท รงประทานคมั ภรี ใ หก บั 1) สอนถงึ ความสมั พันธร ะหวา งมนษุ ยกับพระเจา (1) ถายทอดโองการตางๆ เขาจติ ใจของศาสนา 22 หนงั สอื เรยี นสาระการพัฒนาสงั คม นาํ มาใหศ าสดาดว ยคาํ พดู อนั ชดั เจน สาํ หรบั คมั ภรี อ ลั กรุ อานไดถ กู บนั ทกึ ตง้ั แตศ าสดานบมี ฮู มั 4. ศรทั ธาในบรรดาศาสนทตู ใหศ รทั ธาวา อลั เลาะหท รงคดั เลอื กบคุ คลเปน ผสู ง สาร 5. ศรทั ธาตอ วนั ปรโลก มหี ลกั การวา มวี นั หนง่ึ ทเ่ี ปน วนั พจิ ารณาผลกรรมของมนษุ ย 6. การศรทั ธาตอ กฎกาํ หนดสภาวะ คอื ระเบยี บอนั รดั กุมทอี่ ัลเลาะหทรงกาํ หนดไว การนมัสการน้ีจะทําคนเดียวก็ได แตถาจะรวมกันทําเปนหมูย่ิงไดกุศลเพิ่มข้ึน มี 7. การถอื ศลี อด การ การถอื ศลี อด คอื การ 1. เปนมุสลิม รายวชิ าศาสนาและหนาที่พลเมือง (สค31002) << ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย>> 23 กิจกรรมท่กี ระทําในพิธีศลี อด คือ จุดประสงคของการถอื ศีลอด เรือ่ งท่ี 4 ประวตั ศิ าสดาและคาํ สอนของศาสนาคริสต ศาสนาครสิ ตเ ปน ศาสนาประเภทเอกเทวนยิ มคอื เชอื่ วา มพี ระเจา สงู สดุ เพยี งองคเ ดยี ว ศาสนาคริสตเปนศาสนาท่ีมีผูนับถือมากที่สุดในโลก คําวา Christ มาจากภาษา ศาสนาคริสตเกิดในปาเลสไตนเมอ่ื พ.ศ. 543 โดยคํานวณจากปเกดิ ของพระเยซู กอ นหนา ทพี่ ระเยซปู ระสตู ิ ประเทศปาเลสไตนไ ดต กเปน เมอื งขน้ึ ของจกั รวรรดใิ กล 24 หนังสือเรียนสาระการพฒั นาสงั คม คาํ พยากรณน ้ีมาก และพระเยซูประสตู ิในชวงเวลาน้ันพอดี พระเยซเู กิดที่หมบู า นเบธเลเฮม วธิ ีการเผยแผคําสอนของพระเยซู พระเยซูใชว ิธีการ 3 วิธีในการเผยแผคํา 1. การรกั ษาบคุ คลทเ่ี จบ็ ปว ยใหห าย คน 2. การแสดงความฉลาดในการแกป ญ หา 3. การประกาศหลักการแหงความรัก หลักธรรมของศาสนาคริสต ศาสนาครสิ ตจารกึ หลักธรรมไวในคัมภรี ไบเบลิ้ หลักธรรมของพระเยซบู างขอ ตรง 1. พระเจา ทรงเปน บดิ าทดี่ ี พรอ มทจี่ ะประทานอภยั ใหแ กบ ตุ รทก่ี ลบั ใจ แตข ณะเดยี ว รายวชิ าศาสนาและหนา ทีพ่ ลเมือง (สค31002) << ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> 25 2. พระเยซูทรงเปนผูประกาศขาวดีโดยแจงใหทราบวาอาณาจักรของพระเจามาถึง 3. หลักการสํานึกผิด ใหพิจารณาตนเองวาใหทําผิดอะไร และต้ังใจท่ีจะเลิกทํา 4. หลักความเสมอภาคคือความรัก ความเมตตาของพระเจาท่ีมีตอมนุษยท้ังมวล 5. ใหละความเคียดแคนพยาบาท การจองเวรซ่ึงกันและกัน ใครรักก็รักตอบ ใคร คาํ สอนของพระเยซทู ส่ี ําคญั ๆ อกี คอื 1. พระเยซเู ปน บตุ รของพระเจา ทรงสง ใหม าเกดิ ในโลกมนษุ ย เพอ่ื ไถบ าปใหม นษุ ย 2. ผทู เี่ ชอื่ พระเยซู จะไดร บั ความรอดและชวี ติ นริ นั ดร จะไมถ กู พพิ ากษาวนั สนิ้ โลก 3. ทรงสง่ั สอนใหช าวยวิ กลบั ใจใหม มใิ หน บั ถอื เฉพาะในดา นประกอบพธิ กี รรมหรอื 4. บญั ญตั ขิ องพระเยซทู สี่ งู สดุ คอื “การรกั พระเจา สดุ ใจและรกั เพอ่ื นบา นเหมอื นตวั 5. สอนไมใหกังวลความสุขทางโลกอันไดจากวัตถุใหแสวงหาความสุขดานจิตใจ 6. ในดานการปฏิบัติตอเพื่อนมนุษยทรงสอนวา การไมทําชั่วตอบแทนกรรมชั่ว 7. ความดีสูงสุดคือการทําตัวตามแบบพระเยซู คุณธรรมสูงสุดคือความรัก ความ พธิ ีกรรมสาํ คัญของศาสนาครสิ ต เรียกวาพธิ ศี กั ดิ์สิทธิ์ 7 ประการ คือ 26 หนังสือเรยี นสาระการพัฒนาสังคม 3. ศีลมหาสนิท (Holy Communion) สําหรับคริสตศาสนิกชนอาจทําทุกวัน 4. ศีลแกบ าป (Penance) สาํ หรับคาทอลกิ ทีก่ ระทําบาปประสงคจ ะไดรบั การอภยั 5. ศลี เจมิ คนไข (Extreme Unetion) กระทําเมื่อคนไขเจบ็ หนักใกลจ ะตาย เมื่อ 6. ศลี สมรสหรอื ศลี กลาว ( Matrimony) กระทําแกคบู าวสาวในพธิ ีสมรส ผรู บั ศีล 7. ศีลอนุกรม (Holy Order หรือ Ordination) เปนศีลบวชใหกับบุคคลที่เปน นกิ ายของศาสนาคริสต เดมิ ศาสนาครสิ ตม นี กิ ายเดยี วคอื โรมนั คาทอลกิ มศี นู ยก ลางอาํ นาจอยทู ส่ี าํ นกั วาตกิ นั รายวชิ าศาสนาและหนาทพ่ี ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 27 เรือ่ งที่ 5 ประวัติศาสนาพราหมณ- ฮนิ ดูและคําสอน ศาสนาพราหมณห รอื ฮนิ ดเู กดิ ในเอเชยี ใตค อื ประเทศอนิ เดยี เมอ่ื ประมาณ 1,400 ป ในตอนแรกเรมิ่ เรยี กตวั เองวา “พราหมณ” ตอ มาศาสนาเสอ่ื มลงระยะหนง่ึ และไดม า ในอดีตศาสนาพราหมณหรือฮินดูจะมีการจัดคัมภีรออกเปน 3 พวกตามการ “อะ” แทนพระวษิ ณุหรอื พระนารายณ พระนารายณ พระศิวะ พระพรหม ในประเทศอินเดียไดมีการแบงชนชั้นออกเปน 4 วรรณะ คือ พราหมณ กษัตริย 28 หนงั สือเรียนสาระการพัฒนาสังคม จากพรหมซึ่งเปนพระผูเปนเจามาแจงแกชาวโลกมนุษยได สามารถติดตอบวงสรวง พวกพราหมณจงึ เปน ทเ่ี คารพยําเกรงของคนทุกวรรณะ แมแ ตก ษัตริยผเู ปน ใหญใ น 1. ฤคเวท เปน คมั ภรี เ กา แกท ส่ี ดุ ถอื กนั วา ออกจากโอษฐข องพระพรหมซง่ึ พวกษี 2. ยชรุ เวท กลา วดว ยพธิ กี รรมตา งๆ เปน ตาํ ราการทาํ พธิ กี รรมของพราหมณโ ดยตรง รายวิชาศาสนาและหนา ท่พี ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย>> 29 วรรณะพราหมณใ นศาสนาฮินดู ในประเทศอนิ เดียไดแบง ออกเปน 4 วรรณะ คอื พราหมณ กษัตริย แพศย ศูทร ใน 1. พรหมจารี คือพวกนักเรียน มีหนาท่ีเปนผูปฏิบัติและศึกษาพระเวทในสํานัก 2. คฤหบดี คอื ผคู รองเรอื น มภี รรยา มคี รอบครวั เปน หวั หนา ในบา น อา นและสอน 3. วานปรสั ถ คือผอู ยปู า ละเคหสถานและครอบครัวเขาปา เพื่อทรมานตน มักนอ ย ฤๅษี แปลวา ผแู สวง หมายถงึ แสวงหาโมกษะ คอื การหลุดพนจากการเวยี นวาย โยคี แปลวา ผูบําเพ็ญโยคะ คือทรมานกายโดยวธิ แี หงอริ ิยาบถตางๆ เพื่อหวงั ดาบส แปลวา ผูบาํ เพ็ญตน คอื ความเพงเลง็ ในดวงจิตเพื่อประโยชนใหอาตมัน มนุ ี แปลวา ผสู งบไดแ กผ สู าํ เรจ็ ฌานสมบตั ิ คอื ผกู ระทาํ ตบะและโยคะจนถงึ ทส่ี ดุ แลว นิกายและลทั ธิ มสี ่นี ิกายดวยกนั คือ 30 หนังสอื เรียนสาระการพฒั นาสงั คม ลทั ธิ รายวิชาศาสนาและหนาทีพ่ ลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 31 คําวา สางขยะ แปลวา การนบั หรอื จํานวน กลาวถึงความจรงิ แท 25 ประการยอม ความมุง หมายของลทั ธิน้ี เพ่อื สรางปญญาใหเกิดเพื่อทําลายเหตแุ หงความทกุ ขท ง้ั 1. ความทกุ ขท่เี กดิ ข้นึ จากเหตุภายใน เชน ความผดิ ปกตขิ องรางกายและจิตใจ 32 หนงั สอื เรียนสาระการพัฒนาสังคม คําวา “โอม” เปนคําศักด์ิสิทธิ์ในลัทธิโยคะ ใชสําหรับรวมความหมายที่เน่ืองดวย อบุ ายวิธใี นการบําเพ็ญโยคะ มี 8 ประการ ดังน้ี รายวิชาศาสนาและหนาทีพ่ ลเมอื ง (สค31002) << ระดับมัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> 33 อรรถวาทะ คําอธิบายความหมาย หรอื เนื้อความ คาํ สอนที่สําคญั ของศาสนาพราหมณ-ฮินดู หลกั ธรรมสาํ คัญของศาสนาพราหมณ- ฮินดู หลักธรรม 10 ประการ มือ เทา ทวารหนกั ทวารเบา และลาํ คอ ใหเ ปนไปในทางที่ถกู ตองอยใู นขอบเขต 34 หนังสือเรยี นสาระการพฒั นาสังคม หลักอาศรม 4 การเผยแผของศาสนาพราหมณใ นประเทศ ศาสนาฮินดูที่มีอิทธิพลตอวัฒนธรรมไทยนั้นคือชวงท่ีเปนศาสนาพราหมณ โดย นอกจากนไี้ ดพ บรปู สลกั พระนารายณท าํ ดว ยศลิ าทอี่ าํ เภอไชยา จงั หวดั สรุ าษฎรธ านี รายวชิ าศาสนาและหนา ท่ีพลเมือง (สค31002) << ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย>> 35 นอกจากหลักฐานทางศิลปกรรมแลวในดานวรรณคดีไดแสดงใหเห็นถึงความเช่ือ ในสมัยอยุธยา เปนสมัยที่ศาสนาพราหมณเขามามีอิทธิพลทางวัฒนธรรมประเพณี 1. พระราชพิธบี รมราชาภเิ ษก พระราชพิธีน้ีมีความสําคัญ เพราะเปนการเทิดพระเกียรติขององคพระประมุข 1. ข้ันเตรยี มพิธี มกี ารทาํ พธิ เี สกนํา้ การทําพิธจี ารกึ พระสุพรรณบัฏ ดวงพระ 2. ขั้นพิธีเบือ้ งตน มกี ารเจริญพระพทุ ธมนต 2. การทํานํา้ อภิเษก พระมหากษัติยท่ีจะเสด็จขึ้นเถลิงถวัลยราชสมบัติบรมราชาภิเษก จะตองสรง 1) แมน้ําบางปะกง ตักทีบ่ ึงพระอาจารย แขวงนครนายก 36 หนังสอื เรยี นสาระการพัฒนาสังคม 2) แมนาํ้ ปาสกั ตกั ทีต่ าํ บลทา ราบ เขตสระบุรี 3. พระราชพิธจี องเปรยี ง(เทศกาลลอยกระทง) คอื การยกโคมตามประทปี บชู าเทพเจา ตรมี รู ติ กระทาํ ในเดอื นสบิ สองหรอื เดอื นอา ย 4. พระราชพธิ ีตรียัมปวาย เปน พธิ ีสง ทา ยปเกา ตอ นรบั ปใหมของพราหมณ เชอ่ื กนั วา เทพเจา เสดจ็ มาเยย่ี มโลก 5. พระราชพธิ ีพชื มงคลจรดพระนงั คัลแรกนาขวัญ แตเดิมมาเปนพราหมณ ภายหลังไดเพิ่มพิธีสงฆจึงทําใหเกิดเปน 2 ตอน คือ รายวชิ าศาสนาและหนาท่ีพลเมอื ง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย>> 37 สําหรับพิธีกรรมในศาสนาฮินดซู ึ่งเปน พราหมณใหม ไมใ ครมอี ิทธิพลมากนัก แตก็ ศาสนาพราหมณ- ฮินดใู นโลก ปจจุบันศาสนาพราหมณ-ฮินดูนับถือกันมากในประเทศอินเดีย และมีอยูเปน เรอ่ื งท่ี 6 ประวัตศิ าสดาและคาํ สอนของศาสนาซกิ ข 1. ประวัตศิ าสดา 38 หนงั สอื เรียนสาระการพฒั นาสงั คม 5. ครุ ุอรชุน (Arjan พ.ศ. 2124-2149) เปนผูรวบรวมคัมภีรใ นลทั ธิซกิ ขไ ด 6. คุรุหรโิ ควินทะ (Hari Covind พ.ศ. 2149-2181) เปนคุรคุ นแรกที่สอนให เปน ทน่ี า สงั เกตวา นบั ตง้ั แตส มยั นเ้ี ปน ตน ไป เรอ่ื งของศาสนาซกิ ข เปน เรอ่ื งของอาวธุ 7. คุรหุ ริไร (Hari Rai พ.ศ.2181-2207) ทานผูนไี้ ดท ําการรบตานทานโอรังเซฟ 8. คุรุหริกิษัน (Hari Rai พ.ศ.2207-2181)ไดดําเนินการเผยแพรลัทธิดวยการ 9. คุรุเทคพาหาทูร (Tegh Bahadur พ.ศ.2218-2229) เปนนักรบท่ีแกลวกลา 10. ครุ ุโควินทสิงห (Covind Singh พ.ศ.2229-2251) เปน บุตรของครุ ุเทคพาหา 2. พระคมั ภีร เปนส่ิงสําคัญท่ีตองเคารพสูงสุด จัดวางในท่ีสูงบนแทนบูชา จะตองมีผูปรนนิบัติ รายวชิ าศาสนาและหนา ทพี่ ลเมือง (สค31002) << ระดบั มธั ยมศกึ ษาตอนปลาย>> 39 คมั ภรี ข องศาสนาซกิ ขเ รยี กวา ครนั ถ-ซาหปิ หรอื คนั ถะ (ในภาษาบาล)ี หมายความวา ศาสนาซกิ ขโ บราณประมาณรอ ยละ 90 เชน เดยี วกบั ศาสนกิ ชนในศาสนาอน่ื ทไ่ี มเ คย ในวหิ ารของศาสนาซกิ ขไมบงั คบั ใหรปู เคารพนอกจากคมั ภรี ใหถอื วา คมั ภรี นน้ั คอื คมั ภรี เ ดมิ หรอื ชว งแรกของศาสนานเ้ี รยี กวา อาทคิ นั ถะ รวบรวมโดยครุ ทุ า นทหี่ า คอื ใน เวลา ตอมา ได มี ก าร 3. จรยิ ธรรมของซิกข คําสอนตามคัมภีรครันถ-ซาหิป ซึ่งบรรดาทานคุรุท้ังหลายไดประกาศไวเกี่ยวกับ เกยี่ วกับพระเจา “รปู ทงั้ หลายปรากฏข้นึ ตามคําสง่ั ของพระเจา (อกาลปุรษุ ) ส่งิ มี 40 หนงั สือเรียนสาระการพฒั นาสังคม “มนษุ ยท ง้ั หลายมพี ระบดิ าผเู ดยี ว เราทง้ั หลายเปน บตุ รของทา น เราจงึ เปน พน่ี อ งกนั ” |
ศาสนาและหน้าที่พลเมือง สค31002 เฉลย
กระทู้ที่เกี่ยวข้อง
ลิขสิทธิ์ © 2024 th.ketajaman Inc.
