การแสดงถึงอารมณ์ที่รุนแรง

อารมณ์รุนแรง !!!!!  เป็นนิสัยหรือโรคภัยไข้เจ็บ
พญ.ธรรมิกา  เทพพาที , จิตแพทย์

          “ รัก โลภ โกรธ หลง ”  เป็นอารมณ์ที่คนเราเป็นกันได้ทุกคน มากน้อยต่างกันไปตามสภาพแวดล้อม การปลูกฝังทางจิตใจ ประสบการณ์ที่แต่ละคนได้พบเจอมา เมื่ออารมณ์เหล่านี้มีมากเกินความพอดี จะกลายเป็นอารมณ์ที่รุนแรง ควบคุมไม่ได้ ส่งผลกระทบต่อตนเองและผู้อื่นให้ทะเลาะเบาะแว้ง เกิดคดีความ สูญเสียทรัพย์สินและคนที่รักไปได้
มีผู้ที่มาปรึกษาจิตแพทย์จำนวนมากด้วยอาการ อารมณ์รุนแรง ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ บางรายก็พบว่าเป็นเพียงนิสัยเป็นบุคลิกภาพเฉพาะคนนั้นๆ แต่ในบางรายอารมณ์รุนแรงก็เป็นอาการหนึ่งของโรคทางจิตเวชได้ด้วย
ความแตกต่างระหว่าง นิสัย และ โรค คือ “ นิสัย ” เป็นพฤติกรรมที่ทำเป็นประจำมานานจนเคยชิน ไม่ค่อยเปลี่ยนแปลงจากในอดีตมากนัก ส่วน “โรค” จะเป็นการเปลี่ยนแปลงของอารมณ์อย่างชัดเจน ส่งผลกระทบอย่างมาก และมีความผิดปกติทางพฤติกรรมอื่นๆอีกหลายอย่างร่วมด้วย
มีโรคทางจิตเวชหลายโรคที่มีอารมณ์รุนแรงเป็นอาการของโรค เช่น โรคอารมณ์แปรปรวนสองขั้ว ( Bipolar disorder ) มีลักษณะเด่น คือ  อารมณ์แปรปรวนอย่างมาก บางครั้งเศร้ามากๆ และสามารถเปลี่ยนเป็นอารมณ์ดีอย่างมากได้ในเวลาไม่นาน มีการคิดไวทำไวแผนการในสมองเยอะมาก ใช้เงินเก่ง พูดมาก ยับยั้งชั่งใจไม่ได้ ต่อมาคือ โรคจิตเภท ( Schizophrenia ) อารมณ์ของผู้ป่วยโรคนี้จะก้าวร้าวรุนแรงตามอาการทางจิตที่เขาเป็น เช่น หูแว่ว หวาดระแวงคนมาทำร้าย ประสาทหลอน แล้วทำให้เขามีความหลงผิด ควบคุมอารมณ์ไม่ได้
โรคทางจิตเวชอื่นๆที่มีสภาวะกดดันทางอารมณ์มากๆ ก็จะทำให้มีอาการอารมณ์รุนแรงร่วมด้วย เช่น การติดสารเสพติด โรคซึมเศร้า โรควิตกกังวล โรคสมาธิสั้น พัฒนาการช้า เป็นต้น

การรับมือกับอารมณ์รุนแรง
“ เมื่อตัวคุณเองมีอารมณ์รุนแรง ”

• พยายามตั้งสติให้เร็วที่สุด เพราะถ้าช้ากว่านี้อาจมีผลเสียมากกว่านี้ ไม่ว่าจะเป็นทั้งคำพูด ทั้งการกระทำ และความคิดที่ก้าวร้าวรุนแรง การฝึกมีสติได้ จะต้องค่อยๆฝึกทำเป็นประจำ ไม่สามารถทำได้ในทันทีทันใด
• พยายามนึกถึงความรู้สึกของคนอื่นด้วย โดยเฉพาะคนที่คุณรักและรักคุณ นึกถึงในสิ่งที่ดีที่เขาเคยทำกับคุณ ลองคิดในมุมมองของคนอื่นดูบ้าง เพื่อเข้าใจคนอื่น แล้วอารมณ์ที่รุนแรงของคุณจะลดลง
• อารมณ์เป็นพลังงานที่ถ่ายเทได้ เมื่อโกรธ หงุดหงิด ก็เอาพลังงานไปลงกับกิจกรรมที่ใช้แรงเยอะ เช่น ทำงานบ้าน ออกกำลังกายหนักๆ ร้องตะโกนในห้องหรือที่ไม่มีคน เขียนระบายความรู้สึกแล้วฉีกกระดาษนั้นทิ้งไป ต่อยกระสอบทราย เต้นเพลงสนุกๆ กิจกรรมอะไรก็ได้ที่คุณทำแล้วระบายอารมณ์ออกมา แต่ข้อแม้คือไม่ทำให้ตนเองและคนอื่นเดือดร้อน

“ เมื่อคนใกล้ตัวเป็นคนอารมณ์รุนแรง ”

• หูไวตาไว คือ สังเกตุให้ออกว่าเขากำลังรู้สึกอะไร หรือ คุณกำลังทำให้เขาอารมณ์รุนแรงหรือไม่ ถ้าคุณเป็นต้นเหตุก็ควรแก้ไขที่คุณด้วย หรือ ถ้าเขากำลังอารมณ์รุนแรงมากเสี่ยงต่ออันตรายจริงๆก็ควรหลบไปก่อน
• คนที่อารมณ์รุนแรงส่วนมาก จิตใจข้างในมักอ่อนไหว และแสดงความก้าวร้าวมาปกปิดจุดอ่อนแอของตน ไม่แนะนำให้ใช้ความรุนแรงตอบโต้ ควรใช้ความอ่อนโอนกับเขา จับมือ โอบไหล่ สัมผัสเขาด้วยความห่วงใย พูดจาดีๆกับเขา เขาจะรับรู้ได้และสงบลง
• รับฟังเขาระบายสิ่งที่อัดอั้นตั้นใจออกมา และ เบี่ยงเบนความสนใจด้วยการชวนคุยเรื่องอื่นๆที่ผ่อนคลาย สนุกสนาน พาเขาทำกิจกรรมที่เขาชอบ
• บางคนที่อารมณ์รุนแรงต้องการ เวลา ที่จะอยู่เงียบๆสักพัก ถ้าคุณประเมินแล้ววาปลอดภัยก็ควรปล่อยเขาไว้สักครู่แล้วค่อยมาคุยใหม่
• เมื่อเขาสงบลงแล้ว ชวนเขาทบทวนถึงสิ่งที่เกิดขึ้น ตักเตือนเขาด้วยท่าทีห่วงใย
• แนะนำพาเขามาพบแพทย์เมื่อสงสัยว่าอาการอารมณ์รุนแรงจะไม่ใช่เป็น “นิสัย”  แต่กำลังเป็น “โรค”

������  ���¶֧ ����ʴ��͡�ͧ���ШԵ㨷�����Ѻ��á�з����͡�е������Դ�ա���ʴ��͡�����觷���ҡ�е��  ����������ö��ṡ�͡�� 2 �������˭� ���

1. �������آ   ��� ���������Դ��鹨ҡ����ʺ��� ���� ���Ѻ��������ѧ

2. ������ء��  ��� ���������Դ��鹨ҡ�������ʺ��� ���� ���Ѻ�����������ѧ

����������� �������������آ ���� ������ء�� �з������ҧ�������¹�ŧ仨ҡ������Ш��ա���ʴ��͡�ͧ�ĵԡ�����Ф�������֡������������Դ���

1. ͧ���Сͺ�ͧ������

1. ͧ���Сͺ��ҹ����� (Physiological  dimension) ���¶֧  �������¹�ŧ��ҧ �  �ҧ��ҧ��·��е�ͧ�Դ��鹤Ǻ���Ѻ��ԡ����ҷҧ������  ��  ����������  �˧����͡�����ҧ���  ����  �˹����͹����  �繵�   ��������������Դ�������¹�ŧ�ҧ��������ҡ����ش���  ���������  ���  �������ø   ��������ǨС������Դ������觢ͧ������� �ʹ�չ��չ�ҡ�����ʹ�չ�� (Adrenal gland)    ��ǹ�������ø  �С������Դ������觢ͧ������� �����ʹ�չ��չ (Noradrenalin) 

2. ͧ���Сͺ�ҧ��ҹ��ù֡�Դ (Cognitive dimension)  ���¶֧  ����ջ�ԡ����Ҵ�ҹ�Ե㨷���Դ��鹵��ʶҹ��ó�����ѧ����������Դ������������   ��  �ͺ -���ͺ  ����  �١�- ���١�  �繵�

3. ͧ���Сͺ�ҧ��ҹ����ջ��ʺ��ó� (Experiential dimension)  ���¶֧  ������¹������Դ������㹨Ե㨢ͧ���кؤ�ū�觨��դ���ᵡ��ҧ�ѹ�

����������觷������������ö����������ѧࡵ��������ҧ�Ѵਹ  ���������ö����֡�֧����зҧ������ͧ�ؤ�ŷ���Ǵ�������������  ��  �Ҩ�ѧࡵ��ҡ�ĵԡ�����������ʴ��͡���������ͤӾٴ (Nonverbal language)  ��  ����ʴ��͡�ҧ��˹��  ��ҷҧ  ���Ҩ�Դ�����Ѻʹ㹡�õդ���������  �����ѧ����������Ҩ�ա���ʴ��͡�ҧ���������������͹�ѹ  �� ����ź������  �ҧ��������ж������繡�÷ѡ���  ����ѧ���չ  �������繡���ʴ��������š�  ���ͻ����Ҵ�  �繵�

������ͧ�������������բ�鹹Ѻ������Դ  ��觹ѡ�Ե�Է�Ҿ�����������á�ͧ�������鹤��  ����������  ��á����  3  ��͹ ������§  ����������� �����������  ��ǹ���������դ�����Ѻ�Ѻ��͹�л�ҡ��ҡ��鹵���ز�����  �����������������ع�ç�繼��Ҩҡ��÷��ؤ���Դ�����Ѻ��ͧ����ͤ�������֡��ҵ��١����������ʹ����  �ѧ���������ء���֧��ͧ���¹����Ըա�äǺ���������ͧ�����١��ͧ�����ࡳ�����ѧ������������˹����  ��з�����ç���Ե������ѧ�������ҧ�դ����آ��觢��