ห่วง โซ่ อาหาร เกี่ยวข้อง กับ เรื่อง ใด มาก ที่ส

ระบบนิเวศ เป็นหัวข้อสำคัญเมื่อติว GED Science นะครับออกข้อสอบอยู่บ่อยๆ ซึ่งระบบนิเวศนี้เต็มไปด้วยสิ่งมีชีวิตหลากหลายสายพันธุ์ต่างอยู่ร่วมกัน การที่สิ่งมีชีวิตแต่ละชนิดอยู่ร่วมกันได้นั้น ขึ้นกับปัจจัยหลายอย่าง เช่น อุณหภูมิ แสง ภูมิประเทศ รวมไปถึงสภาพแวดล้อมที่เอื้ออำนวยต่อการดำรงชีพ สภาพแวดล้อมดังกล่าว หมายถึงถิ่นที่อยู่ที่สิ่งมีชีวิตสามารถหาอาหารได้อย่างสะดวก ดังนั้นจุดร่วมกันอย่างหนึ่งของสิ่งมีชีวิตแต่ละสายพันธุ์ คือ ความต้องการสารอาหารในการสร้างพลังงานเพื่อใช้ในการดำรงชีพ ซึ่งสามารถอธิบายด้วยหลักการของห่วงโซ่อาหาร (Food chain) ในข้อสอบ GED Science มีเรื่องนี้ทุกรอบเลยก็ว่าได้นะครับ

            เมื่อติว GED Science หัวข้อนี้ ที่พลาดไม่ได้ก็จะมีอีกเรื่องคือ ห่วงโซ่อาหาร (Food chain) ที่เป็นกระบวนการถ่ายทอดพลังงานในรูปของอาหารเป็นลำดับขั้นจากสิ่งมีชีวิตหนึ่งไปยังสิ่งมีชีวิตอีกหนึ่งโดยการกินกันเป็นทอดๆ ทำให้สารอาหารและพลังงานถ่ายทอดไปในหมู่สิ่งมีชีวิตและตกลงสู่สิ่งแวดล้อม โดยห่วงโซ่อาหารถูกอธิบายด้วยแผนภาพพีระมิดแสดงลำดับขั้นของสิ่งมีชีวิต โดยฐานของพีระมิดบ่งบอกถึงลำดับขั้นต่ำสุด ในขณะที่ยอดพีระมิดบ่งบอกถึงลำกับขั้นสูงสุด ห่วงโซ่ถูกจำแนกตามลักษณะของสิ่งมีชีวิต ได้แก่

1. Producer (ผู้ผลิต) คือ สิ่งมีชีวิตที่สร้างอาหารเองได้ เช่น พืชทุกชนิด และแบคทีเรียจำพวกสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน เพราะพืชสร้างอาหารได้เองด้วยกระบวนการสังเคราะห์แสง ผลผลิตที่ได้จากการสังเคราะห์แสงคือ น้ำตาลซึ่งนำมาใช้เป็นแหล่งพลังงานให้แก่ตัวเองได้ โดยไม่จำเป็นต้องบริโภคสิ่งมีชีวิต ในทางชีววิทยาจากภาพแสดงให้เห็นว่า ต้นหญ้าเป็นผู้ผลิต
2. Primary consumer (ผู้บริโภคลำดับที่ 1)คือ สิ่งมีชีวิตที่บริโภคพืช ส่วนใหญ่เป็นสัตว์กินพืช (Herbivore) จากภาพแสดงให้เห็นว่า กระต่ายเป็นผู้บริโภคลำดับที่ 1 นอกจากนี้ม้าลาย, กวาง, ตั๊กแตน, ผีเสื้อ ก็เป็นผู้บริโภคลำดับที่ 1 เช่นกัน
3. Secondary consumer (ผู้บริโภคลำดับที่ 2) คือ สิ่งมีชีวิตที่บริโภคสัตว์กินพืช ส่วนใหญ่เป็นสัตว์กินเนื้อ (Carnivore) จากภาพแสดงให้เห็นว่า งูเป็นผู้บริโภคลำดับที่ 2 นอกจากนี้นก, แมงมุม, ปลา ก็เป็นผู้บริโภคลำดับที่ 2 เช่นกัน
4. Tertiary consumer (ผู้บริโภคลำดับที่ 3) คือ สิ่งมีชีวิตที่อยู่ขั้นสูงสุดของห่วงโซ่อาหาร เป็นผู้บริโภคลำดับสุดท้าย ส่วนใหญ่เป็นสัตว์ที่มีสถานะเป็นนักล่ากินเนื้อ (Carnivore) หรือ สัตว์ที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ (Omnivore) ในบางครั้งผู้บริโภคลำดับนี้สามารถบริโภคสัตว์ที่อยู่ลำดับต่ำกว่าได้ จากภาพแสดงให้เห็นว่า เหยี่ยวเป็นผู้บริโภคลำดับที่ 3 นอกจากนี้มนุษย์, เสือ, สิงโต, ฉลาม ก็เป็นผู้บริโภคลำดับที่ 3 ซึ่งล้วนแล้วเป็นสัตว์ที่มีความสามารถในการเป็นผู้ล่าทั้งสิ้น

ในข้อสอบ GED Science นิยมออกหัวข้อเรื่องห่วงโซ่อาหาร เพราะเป็นเนื้อหาที่เข้าใจง่ายและวัดความรู้ผู้เข้าสอบได้อย่างชัดเจน โดยข้อสอบมักแสดงภาพประกอบแล้วถามสิ่งมีชีวิตในแผนภาพว่าถูกจัดอยู่ในกลุ่มใด ซึ่งถือเป็นข้อสอบที่ง่ายและประหยัดเวลา ดังนั้นหากน้องๆกำลังเรียน GED Science หรือ ติวๆกันอยู่ก็อย่าลืมเรื่องนี้กันนะครับ

ข้อที่ 1)
ข้อใดกล่าวถูกต้องเกี่ยวกับระบบนิเวศ
 1) ระบบนิเวศแต่ละระบบมีความซับซ้อนที่คล้ายคลึงกัน
 2)ระบบนิเวศแต่ละระบบไม่ได้มีความเกี่ยวข้องสัมพันธ์กัน
 3)ระบบนิเวศเมื่อเข้าสู่สภาวะสมดุลแล้วจะไม่มีการเปลี่ยนแปลง
 4)ระบบนิเวศจะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาอย่างค่อยเป็นค่อยไป

ข้อที่ 2)
ข้อใดไม่จัดเป็นระบบนิเวศ
 1)บ่อน้ำที่มีสิ่งมีชีวิตอยู่เต็ม
 2)อุทยานแห่งชาติและป่าสงวน
 3)สนามกีฬาในโรงพละ
 4)สนามหญ้าและสระน้ำหน้าโรงเรียน

ข้อที่ 3)
ปลวกมีความสำคัญต่อระบบนิเวศ คือ
 1)ผู้ผลิต
 2)ผู้บริโภค
 3)ผู้ย่อยสลาย
 4)เป็นทั้งผู้ผลิตและผู้บริโภค

ข้อที่ 4)
สิ่งมีชีวิตชนิดใดที่มีความสำคัญต่อระบบนิเวศมากที่สุด
 1)หนู
 2)หญ้า
 3)กิ้งกือ
 4)กระต่าย

ข้อที่ 5)
ห่วงโซ่อาหารเกี่ยวข้องกับเรื่องใดมากที่สุด
 1)การมีระดับของสิ่งมีชีวิต
 2)ความสัมพันธุ์ระหว่างกัน
 3)การถ่ายทอดพลังงานต่อกันไป
 4)ความเกี่ยวข้องของระดับชีวิต

เฉลย

ข้อที่ 1  ตอบ  4)ระบบนิเวศจะมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาอย่างค่อยเป็นค่อยไป

ข้อที่ 2  ตอบ  3)สนามกีฬาในโรงพละ

ข้อที่ 3  ตอบ  2)ผู้บริโภค

ข้อที่ 4  ตอบ  2)หญ้า

ข้อที่ 5  ตอบ 4)ความเกี่ยวข้องของระดับชีวิต