Creative Common มีประโยชน์อย่างไร

บทความงาน > บทความตามสายงาน > Creative Commons งานสร้างสรรค์เสรี เรื่องลิขสิทธิ์ที่นักสร้างสรรค์ควรรู้

Creative Commons งานสร้างสรรค์เสรี เรื่องลิขสิทธิ์ที่นักสร้างสรรค์ควรรู้

• 1 January 2022

           ทุกวันนี้งานออกแบบ งานที่ต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์ ถือเป็นเป็นงานสังคมให้ค่าอย่างมาก เพราะกว่าจะสร้างสรรค์ผลงานออกมาได้แต่ละชิ้น เจ้าของผลงานต้องใช้ทั้งพลังกายและพลังสมองเป็นอย่างมาก ทำให้เราจะได้เห็นเครื่องหมาย “©” หรือเรียกอีกอย่างว่า Copyright อยู่เป็นประจำ เพราะเป็นสัญลักษณ์ที่เอาแสดงถึงการคุ้มครองลิขสิทธิ์ของผลงานสร้างสรรค์ทั้งหลายให้กับผู้เป็นเจ้าของผลงาน ถ้าใครจะเอาไปดัดแปลง ก๊อปปี้ ทำสำเนา เอาไปใช้ต่อ หรือแจกจ่ายให้กับคนอื่น คนนั้นจะต้องมาขออนุญาตเจ้าของผลงานซะก่อน ทำเกิดข้อจำกัดมากมายในการนำผลงานสร้างสรรค์ไปอย่างแพร่หลาย เพื่อแก้ไขข้อจำกัดตรงนี้เลยมีแนวคิดที่จะให้สามารถนำผลงานสร้างสรรค์ไปใช้ได้อย่างแพร่หลายภายใต้เงื่อนไขบางอย่าง และแนวคิดนี้ถูกเรียกว่า Creative Commons

รู้จัก Creative Commons

           เรียกเป็นภาษาไทยว่า “งานสร้างสรรค์เสรี” มีตัวย่อสั้น ๆ คือ “CC” เป็นสัญญาอนุญาตแบบเปิด จัดว่าเป็นลิขสิทธิ์อย่างหนึ่งที่เปิดโอกาสให้สาธารณะหรือคนทั่วไปสามารถนำผลงานนั้นไปใช้โดยไม่ต้องขออนุญาต แม้การนำไปใช้จะไม่จัดว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ แต่ก็มีเงื่อนไขที่ผู้ที่นำผลงานไปใช้จะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดที่ถูกกำหนดไว้บนผลงาน ผ่าน 4 สัญลักษณ์ที่เป็นตัวแทนแต่ละเงื่อนไข เรียกว่า “เงื่อนไขใบอนุญาต” (License Conditions) มาดูกันว่าเงื่อนไขทั้ง 4 ข้อนั้นมีอะไรกันบ้าง

เงื่อนไขใบอนุญาต (License Conditions)

1.     Attribution (BY)

           สัญลักษณ์ที่แสดงว่า เจ้าของผลงานอนุญาตให้นำผลงานไปใช้ได้อย่างเสรี แต่ต้องให้เครดิตที่มาแก่เจ้าของผลงานนั้นด้วย แต่ถ้าอยากนำไปใช้แบบไม่มีชื่อเครดิตเจ้าของ ก็จะต้องทำการติดต่อขออนุญาตกับเจ้าของผลงานนั้น ๆ เสียก่อน

1.     NonCommercial (NC)

           สัญลักษณ์บอกว่า เจ้าของผลงานอนุญาตให้นำผลงานไปใช้ต่ออย่างไรก็ได้ แต่ต้องไม่ใช่เพื่อการค้าหรือเพื่อการแสวงหาผลกำไร นอกเสียจากว่าจะได้รับอนุญาตจากเจ้าของผลงานเสียก่อน

1.     NoDerivatives (ND)

           สัญลักษณ์ที่แสดงว่า เจ้าของผลงานอนุญาตให้ผู้อื่นสามารถนำผลงานไปใช้ ทำซ้ำ แจกจ่าย เผยแพร่ต่อได้ แต่ห้ามแก้ไข ดัดแปลงผลงานใด ๆ ก่อนที่จะได้รับอนุญาตจากเจ้าของผลงานเสียก่อน

1.     ShareAlike (SA)

           สัญลักษณ์ที่แสดงว่า เจ้าของผลงานอนุญาตให้นำผลงานไปใช้ ทำซ้ำ ดัดแปลง แจกจ่ายได้ แต่ผลงานที่ถูกดัดแปลงจะต้องอยู่ในเงื่อนไขอนุญาตเดียวกับผลงานเดิมเท่านั้น เช่น ผลงานต้นฉบับได้รับอนุญาตให้นำไปใช้ต่อได้ แต่ห้ามขาย หรือเอาไปใช้ทางการค้า ผลงานที่ถูกดัดแปลงจากต้นฉบับก็จะต้องมีเงื่อนไขเดียวกัน คือ ห้ามขายหรือเอาไปใช้ทางการค้า เช่นเดียวกัน

ประเภทของใบอนุญาต (License Types)

           นอกจากเงื่อนไขทั้ง 4 ข้อแล้ว ยังมีรูปแบบการนำใบอนุญาตไปใช้ 7 รูปแบบด้วยกัน ดังนี้

1.     Attribution (CC BY) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ ดัดแปลง ต่อยอดได้ แสวงหาผลกำไรได้ แต่ต้องให้เครดิตเจ้าของผลงานด้วย
2.     Attribution-ShareAlike (CC BY-SA) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ ดัดแปลง ต่อยอดได้ แสวงหาผลกำไรหรือขายได้ แต่ต้องให้เครดิตเจ้าของผลงานและต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไขแบบเดียวกันกับใบอนุญาต Creative Commons ของต้นฉบับ
3.     Attribution-NoDerives (CC BY-ND) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ แสวงหาผลกำไร ต่อยอดได้ แต่ห้ามดัดแปลงโดยเด็ดขาด และต้องให้เครดิตเจ้าของผลงานไว้ด้วย
4.     Attribution-NonCommercial (CC BY-NC) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ ดัดแปลง ต่อยอดได้ แต่ห้ามนำไปใช้ทางการค้าหรือแสวงหาผลกำไรจากผลงาน และต้องให้เครดิตกับเจ้าของผลงานด้วย
5.     Attribution-NonCommercial-ShareAlike (CC BY-NC-SA) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ ดัดแปลง ต่อยอดได้ แต่ห้ามนำไปใช้ทางการค้าหรือแสวงหาผลกำไรจากผลงาน และต้องให้เครดิตกับเจ้าของผลงาน โดยที่ผลงานที่เกิดขึ้นมาจะต้องอยู่ภายใต้เงื่อนไขแบบเดียวกันกับใบอนุญาต Creative Commons ของต้นฉบับ
6.     Attribution-NonCommercial-NoDerives (CC BY-NC-ND) หมายถึง สามารถนำผลงานไปใช้ เผยแพร่ได้ แต่ห้ามนำไปแก้ไข ดัดแปลง ต่อยอดได้ หรือนำไปใช้ทางการค้าและแสวงหาผลกำไรจากผลงาน และต้องให้เครดิตกับเจ้าของผลงานด้วย ซึ่งถือว่าเป็นรูปแบบการใช้ใบอนุญาตที่มีข้อจำกัดมากที่สุด
7.     No Rights Reserved (CC0) หมายถึง สามารถนำผลงานนั้นไปใช้ ดัดแปลง ต่อยอดได้ แสวงหาผลกำไรได้อย่างเสรีโดยที่ไม่ต้องให้เครดิตใด ๆ กับเจ้าของผลงาน

           ต่อไปนี้หากเจอผลงานสร้างสรรค์ไหนที่ถูกใช้ อยากนำไปใช้ต่อก็สามารถสังเกตสัญลักษณ์ต่าง ๆ ดูได้เลยว่ามีติดลิขสิทธิ์หรือไม่ และถ้าหากเจอว่าเป็นงานสร้างสรรค์เสรีขึ้นมา ก็เพียงแค่ดูสัญลักษณ์ให้ดี ศึกษาความหมายและรูปแบบการนำไปใช้ให้เข้าใจ จะได้ไม่ต้องเสี่ยงทำผิดกฎหมายลิขสิทธิ์ สำหรับใครที่กำลังมองหางานด้านนี้ หรือกำลังมองหาเพื่อนร่วมทีม สามารถเข้าไปค้นหางานโดนใจและคนที่ใช่สำหรับทีมของเราที่แอปพลิเคชัน JobsDB

ดาวน์โหลดได้แล้ววันนี้ทั้ง iOS และ Android

Pantone 2022 อัปเดตเทรนด์สีมาแรงที่ทุกแบรนด์ควรจับตามอง

ป้องกันการละเมิดลิขสิทธิ์ด้วย การใช้งาน DRM เครื่องมือที่ผู้ผลิตผลงานควรรู้

สมัครงาน Graphic Design สายอาร์ตต้องอ่าน อัปเดตเทรนด์ออกแบบล่าสุด

Creative Commons  งานสร้างสรรค์เสรี  ดัดแปลง  ทำซ้ำ  นักออกแบบ  ละเมิดลิขสิทธิ์  ลิขสิทธิ์

บทความยอดนิยม

ทำไมงานใหม่ถึงเป็นอีกหนึ่งทางออกของเงินเฟ้อที่ดีที่สุด?

ถ้าใครได้มีโอกาสอ่านหรือฟังข่าวเศรษฐกิจหรือได้ฟังผ่าน ๆ จากการพูดคุยในวงสนทนากับเพื่อนหรือสไลด์ข่าวผ่าน ๆ ในโซเชียลมีเดี...

ขั้นตอนการยื่นประกันสังคมออนไลน์ สำหรับนายจ้าง ฉบับอัปเดต 2022

หลังจากเดือนก่อนหน้าว่าด้วยบทความขั้นตอนการยื่นประกันสังคมสำหรับผู้ว่างงานกันไปแล้ว คราวนี้ JobsDB ขอปรับมุมมอง เปลี่ยนม...