ครบเครื่องการดูแลสุขภาพ ไลฟ์สไตล์ การป้องกันโรค การเงินเพื่อสุขภาพ สำหรับวัยทำงาน ระบบต่อมไร้ท่อ (Endocrine system) เป็นระบบสื่อสารภายในร่างกาย ผ่านฮอร์โมน (Hormone) โดยทำหน้าที่ควบคุมเชื่อมโยง ติดต่อประสานและทำงานร่วมกับระบบอื่น ๆ ของร่างกาย โดยการทำงานจะอยู่ในลักษณะช้า ๆ และส่งผลในระยะยาว เช่น การเจริญเติบโตของร่างกาย การพัฒนาของระบบสืบพันธ์ การมีประจำเดือน การเผาผลาญ การควบคุมปริมาณน้ำและเกลือแร่ เป็นต้น ต่อม (Gland)
ในร่างกายมนุษย์สามารถแบ่งตามการส่งสารเคมีที่หลั่งออกมา ได้เป็นต่อมไร้ท่อ (Endocrine gland) หรือต่อมไม่มีท่อ ต่อมประเภทนี้จะมีการหลั่งสารที่เรียกว่า ฮอร์โมน (Hormone)
เข้าสู่กระแสเลือดหรือน้ำเหลือง
เพื่อไปควบคุมหรือดัดแปลงสมรรถภาพของเซลล์ที่อวัยวะเป้าหมาย ตัวอย่างเช่น ต่อมใต้สมอง ต่อมไทรอยด์
ตับอ่อน รังไข่ และอัณฑะ สำหรับต่อมมีท่อ (Exocrine gland)
จะมีการหลั่งสารที่ต่อมสร้าง ผ่านทางท่อของต่อมส่งไปยังอวัยวะเป้าหมาย ตัวอย่างเช่น
ต่อมน้ำลาย ต่อมน้ำตา
ต่อมน้ำนม ต่อมเหงื่อ โดยมีบางต่อม เป็นทั้งต่อมไร้ท่อและต่อมมีท่อ เช่น ตับอ่อน หลั่งน้ำย่อยผ่านท่อเข้าสู่ลำไส้เล็ก ขณะเดียวกันมีการหลั่งฮอร์โมนควบคุมระดับน้ำตาลเข้าสู่กระแสเลือด หรืออัณฑะสร้างตัวอสุจิส่งออกทางท่อ ขณะเดียวกันยังมีการหลั่งฮอร์โมนเพศเข้าสู่กระแสเลือด อวัยวะที่เกี่ยวข้อง
โรคระบบต่อมไร้ท่อที่พบบ่อยโรคเบาหวาน โรคของต่อมไทรอยด์ โรคอ้วนที่เกิดจากต่อมทำงานผิดปกติ โรคพีซีโอเอส (PCOS) โรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศ โรคมะเร็งตับอ่อน โรคออโต้อิมมูนหรือภูมิต้านตนเอง โรคเบาหวาน เป็นภาวะที่ร่างกายมีน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ เนื่องจากการขาดหรือการดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลิน (Insulin) ส่งผลให้กระบวนการดูดซึมน้ำตาลในเลือดเพื่อส่งต่อให้เซลล์ไปใช้เป็นพลังงานมีความผิดปกติ หากปล่อยให้ร่างกายอยู่ในสภาวะนี้เป็นเวลานาน จะทำให้หลอดเลือดแดงและอวัยวะที่เกี่ยวข้องเสื่อม เกิดโรคและอาการแทรกซ้อนตามมา โรคของต่อมไทรอยด์ เป็นโรคที่ทำให้การทำงานของต่อมไทรอยด์ผิดปกติ ทำให้มีไทรอยด์ฮอร์โมนมากหรือน้อยกว่าปกติ จนเกิดผลกระทบกับร่างกาย โดยกรณีที่มีฮอร์โมนมากกว่าปกติ จะมีอาการเหนื่อย ใจสั่น ขี้ร้อน น้ำหนักลด เหงื่อมาก ตาโปน แขนขาอ่อนแรง กรณีที่มีฮอร์โมนน้อยกว่าปกติ จะมีอาการความคิดช้า เฉื่อยชา ง่วงนอน น้ำหนักขึ้น ตัวบวม หน้าบวม โรคอ้วน เป็นภาวะที่ร่างกายมีการสะสมไขมันในส่วนต่างๆของร่างกายจนเกินปกติ โดยมีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) ตั้งแต่ 30 ขึ้นไป โดยภาวะดังกล่าวจะเป็นปัจจัยเสี่ยงที่ทำให้เกิดโรคต่าง ๆ ตามมา เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง หนึ่งในสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคอ้วนคือ การทำงานผิดปกติของต่อมไร้ท่อที่ส่งผลให้ระดับฮอร์โมนผิดปกติ เช่น โรคขาดไทรอยด์ฮอร์โมน โรคเนื้องอกต่อมใต้สมองเป็นต้น โรคพีซีโอเอส (PCOS) เป็นกลุ่มอาการที่เกิดจากความผิดปกติของระบบต่อมไร้ท่อ หรือฮอร์โมนในร่างกายสตรี โดยการทำอัลตร้าซาวด์จะพบถุงน้ำเล็กๆ (Cyst) หลายใบในรังไข่ ผู้ป่วยจะมีอาการประจำเดือนมาไม่ปกติ และมีลักษณะของฮอร์โมนเพศชายสูง ทำให้มีสิว หรือขนดกกว่าผู้หญิงทั่วไป โรคหย่อนสมรรถภาพทางเพศ เป็นภาวะที่อวัยวะเพศชายไม่สามารถแข็งตัวได้สมบูรณ์ในระหว่างการมีเพศสัมพันธ์ อาการนี้อาจเกิดขึ้นกับผู้ชายในช่วงวัยใดก็ได้ แต่ก็มักจะพบมากขึ้นตามอายุที่เพิ่มขึ้น สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะดังกล่าวมีหลายสาเหตุ หนึ่งในนั้นคือ การเปลี่ยนแปลงทางด้านฮอร์โมนที่ทำให้ความต้องการทางเพศลดลง รวมถึงระดับฮอร์โมนเทสโทสเทอโรน (Testosterone) ลดลง ระดับฮอร์โมนโปรแลกติน (Prolactin) เพิ่มขึ้น และภาวะที่ต่อมไทรอยด์สร้างฮอร์โมนมากหรือน้อยเกินไป โรคมะเร็งตับอ่อน พบได้เรื่อยๆ แต่ไม่บ่อย ในระยะแรกมักจะไม่มีอาการแสดง แต่เมื่อมะเร็งลุกลามไป ผู้ป่วยจะมีอาการแสดง เช่น ปวดท้องโดยปวดร้าวไปที่หลัง เบื่ออาหาร น้ำหนักตัวลดลง อาหารไม่ย่อย ดีซ่าน อุจจาระสีซีด คันตามผิวหนัง อาจคลำได้ก้อนในท้อง และอาการอื่น ๆ ตามอวัยวะที่มะเร็งลุกลามไป เป็นต้น เรียบเรียงข้อมูลโดย : กองบรรณาธิการ Post Views: 9,921 |