แผ่นธรณีภาคมีการเคลื่อนที่กี่แบบอะไรบ้าง

        เปลือกโลกมิได้เป็นแผ่นเดียวต่อเนื่องเหมือนลูกปิงปอง หากแต่เหมือนเปลือกไข่ที่แตกร้าวหลายแผ่นเรียงชิดติดกันเรียกว่า “แผ่นธรณี” (Plate) โดยมีจำนวนประมาณ 15 เพลต แผ่นธรณีที่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ ได้แก่ แผ่นแปซิฟิก แผ่นอเมริกาเหนือ แผ่นอเมริกาใต้ แผ่นยูเรเซีย

 แผ่นแอฟริกา แผ่นอินโด-ออสเตรเลีย และแผ่นแอนตาร์กติก เป็นต้น  แผ่นแปซิฟิกเป็นแผ่นธรณีที่มีขนาดใหญ่ที่สุด 

กินอาณาเขตหนึ่งในสามของพื้นผิวโลก ดังภาพที่ 1 

ภาพที่ 1 แผ่นธรณี (คลิกที่ภาพเพื่อดูรูปใหญ่) 

    หลังจากที่โลกก่อกำเนิดมาเมื่อ 4,600 ล้านปีที่แล้ว โลกค่อยๆ เย็นตัวลงอย่างช้าๆ ภายในแก่นกลางโลกยังร้อนระอุด้วยแรงกดดันจากแรงโน้มถ่วง และกัมมันตภาพรังสีซึ่งเกิดจากการสลายตัวของธาตุที่อยู่ภายใน   ดังนั้นเปลือกโลกซึ่งอยู่บนขอบด้านนอกสามารถแผ่ความร้อนคืนสู่อวกาศ 

        ธรณีภาค (Lithosphere) ประกอบด้วย เปลือกโลกทวีป เปลือกโลกมหาสมุทร และเนื้อโลกชั้นบนสุด (Uppermost Mantle) ซึ่งเปรียบเสมือนสายพานรองรับเปลือกโลกอีกทีหนึ่ง มีสถานะเป็นของแข็ง ดังภาพที่ 2

ภาพที่ 2  ธรณีภาคและฐานธรณีภาค 

        ฐานธรณีภาค (Asthenosphere) คือบริเวณเนื้อโลกชั้นบน (Upper mantle) ซึ่งอยู่ใต้ธรณีภาคลงมา  อุณหภูมิที่สูงทำให้วัสดุในชั้นนี้เป็นของแข็งเนื้ออ่อน เคลื่อนที่ด้วยการพาความร้อน (Convection cell) คล้ายน้ำเดือดในหม้อต้มน้ำ  เมื่อมีอุณหภูมิสูงก็จะขยายตัวและลอยสูงขึ้น เมื่อเย็นตัวก็จะหดตัวและจมลง หมุนเวียนเรื่อยไปเป็นวัฏจักรดังภาพที่ 3  ฐานธรณีภาคจึงเปรียบเสมือนวงล้อที่ขับเคลื่อนสายพานซึ่งเป็นธรณีภาค ให้เคลื่อนที่จมตัวและเกิดขึ้นใหม่เป็นวัฏจักรหิน (Rock cycle) เราเรียกกระบวนการเช่นนี้ว่า "ธรณีแปรสัณฐาน ธรณีภาค" หรือ "เพลต เทคโทนิกส์" (Plate Tectonics) คำว่า "เพลต" หมายถึงแผ่นธรณีภาค  ส่วนคำว่า "เทคโทนิกส์" มาจากภาษากรีกหมายถึงการสร้างขึ้นใหม่ ฉะนั้นเพลต เทคโทนิกส์จึงแปลตรงตัวว่า กระบวนการสร้างแผ่นธรณี     ภาพที่ 3 แสดงให้เห็นกระบวนการธรณีแปรสัณฐานดังนี้ 

• เซลล์การพาความร้อนจากภายในของโลก (Convection cell) ในฐานธรณีภาคดันพื้นมหาสมุทรขึ้นมากลายเป็น “สันเขาใต้มหาสมุทร” (Mid-ocean ridge) แมกมาซึ่งโผล่ขึ้นมา ผลักเปลือกโลกมหาสมุทรให้เคลื่อนที่ขยายตัวออกทางด้านข้าง

• เนื่องจากเปลือกโลกมหาสมุทรมีความหนาแน่นมากกว่าเปลือกโลกทวีป ดังนั้นเมื่อเปลือกโลกมหาสมุทรชนกับเปลือกโลกทวีป เปลือกโลกมหาสมุทรจะมุดตัวต่ำลงกลายเป็น “เหวมหาสมุทร” (Trench) และถูกหลอมละลายเป็นเนื้อโลกอีกครั้งหนึ่ง 

• มวลหินหนืดร้อนที่เกิดขึ้นจากการรีไซเคิลของเปลือกโลกมหาสมุทรที่จมตัวลง มีความหนาแน่นน้อยกว่าเนื้อโลก จึงลอยตัวแทรกขึ้นมาเป็นแนวภูเขาไฟ เช่น เทือกเขาแอนดีสทางฝั่งตะวันตกของทวีปอเมริกาใต้

  ����ѵ���ʵ��  ������ʵ�� �ؤ���Ӥѭ �������з�ջ >>

  �ó��Է�Ңͧ�����͡�š

  �������͹���ͧ���͡�š
  �蹸ó��Ҥ��С������͹���

  1. �ͺ�蹸ó��Ҥ�¡�͡�ҡ�ѹ
  
  �Դ�ҡ��ôѹ��Ǣͧ����� ������Դ����¡ ������Ҷ����͹������͹������͡�š�� ������س�������Ф����ѹŴŧ ��������͡�š��ش��ǡ������غ�ҷ�ش��������ҵ����������չ�� ����������Դ�繷��� ����Դ������¡������Դ��ͧ�֡ ����Ҩ֧����͹����á�ѹ������ա ������蹸ó��Ҥ�������ط��¡�ҡ价���ͧ��ҹ�Դ ��â��µ�Ǣͧ��鹷��� (Sea floor spreading) ��з�����Դ��͡�ҡ�ҧ��ط� �� ����dz����ᴧ ������Կ������ �Ϳ�ԡҵ��ѹ�͡ ���ѡɳ��غ�ҷ�ش ����ͧ����¡ �Դ�蹴Թ��ǵ��� ����������������������������ط�

  2. �ͺ�蹸ó��Ҥ����͹����ҡѹ �� 3 Ẻ

  • �蹸ó��Ҥ�������طê��ѹ�Ѻ�蹸ó��Ҥ�������ط� �蹸ó��Ҥ�ա��˹�觨��شŧ���ա��˹�� ���¢ͧ�蹷���شŧ����������������� ��лзآ���� ���蹸ó��Ҥ�������ط� �Դ����������������ط� �������ͧ������֡ ���ǡ���Դ�蹴Թ��ǵ���ͺ�蹸ó��Ҥ�֡ŧ件֧��������š ��������俷���ѧ�վ�ѧ �� ���������������ҹ��� ������¹ ����� ���Ի�Թ��
    
  • ��蹸ó��Ҥ�������طê��Ѻ�蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ �蹸ó��Ҥ�������طë��˹ѡ�����ش���ŧ��ҧ��ҧ���蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ �Դ����ͧ���������Դ��͡�� ����Ǣͺ��ջ��������俪�½�� ����蹴Թ����ع�ç �� ����ԡ���ᶺ���ѹ��
    
  • �蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ���Ѻ�蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ ��觷���ͧ���դ���˹��ҡ �������˹���شŧ���ա��˹���¢���Դ����͡������������ҧ ��ջ�����蹸ó��Ҥ�Ҥ��鹷�ջ ����͡��������� 㹷�ջ����� ��͡����Ż� 㹷�ջ���û

  3. �ͺ�蹸ó��Ҥ����͹����ҹ�ѹ
  
  �Դ�ҡ�ѵ�ҡ������͹��Ǣͧ�����㹪�������š�����ҡѹ �֧������蹸ó��Ҥ����͹��������ҡѹ�����觼�������͡�š�����͡�� �������ط�����͹�ż�ҹ�����͹�ѹ �Դ���������͹��͹�йҺ��ҹ��ҧ��Ҵ�˭� �ѹ�ҡ�ҧ�����ط�����͹������������ѹ���� ���ѡɳ��������ᵡ᤺����շ�ȷҧ��駩ҡ�Ѻ��͡�ҡ�ҧ�����ط������ͧ ������֡ �ѡ���Դ�蹴Թ����ع�ç��дѺ���� �����ҧ�ͺ�ͧ�蹸ó��Ҥ����͹�¡ѹ �� �������͹�ҹ�͹����� ���������ԡ� �������͹������ ����ȹ�ǫ��Ź��

  
  
  �Ҿ��ê��ѹ : �����ҧ�蹸ó��Ҥ�������طáѺ�蹸ó��Ҥ�������ط�

  ��óҹء��

  • �׹�蹴Թ�˭�ѹ���.(2009).22 �Զع�¹ 2554,�ҡ http://geothai.net/2009/index.php
  • �������͹�ͧ���͡�š.(2009).23�Զع�¹ 2554,�ҡhttp://www.most.go.th/tsunami/index.php/earthquake/roy-promoted.html
  
  
  
  

  แผ่นธรณีมีการเคลื่อนที่3แบบมีอะไรบ้าง

  หลายคนน่าจะพอทราบแล้วว่า การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลกหรือธรณีแปรสัณฐาน (Plate Tectonics) มีทั้งหมด 3 แบบ ได้แก่ 1. การเคลื่อนที่แบบแยกออกจากกัน (Divergent Boundary) 2. การเคลื่อนที่แบบชนกัน (Convergent Boundary) 3. การเคลื่อนที่แบบสวนกัน (Transform Boundary)

  แผ่นธรณีภาคเคลื่อนที่ได้อย่างไร

  แผ่นธรณีทวีปเคลื่อนที่ออกจากกัน แรงดันในชั้นฐานธรณีภาคดันให้แผ่นธรณีทวีปโก่งตัว ส่วนยอดของรอยโ่ก่งยืดตัวออกและบางลงจนเกิดรอยแตก และทรุดตัวลงกลายเป็น "หุบเขาทรุด" (Rift valley) แมกมาผลักให้แผ่นธรณีแยกออกจากกัน ตัวอย่างเช่น ทะเลสาบมาลาวี ในทวีปแอฟริกา และ ทะเลแดง ซึ่งกันระหว่างทวีปแอฟริกากับคาบสมุทรอาหรับ