เฉลย แบบฝึกหัด การบัญชี ห้างหุ้นส่วน บทที่ 3

การจดั ต้ังหา้ งหนุ้ สว่ น การบนั ทึกรายการเปิดบัญชี การแบ่งผลกาไรขาดทนุ การบนั ทึกบญั ชีตามวิธีทุนเปลย่ี นแปลง

และทนุ คงที่ การทางบการเงิน การรบั หุ้นส่วนใหม่ หุ้นส่วนลาออก หนุ้ สว่ นตาย การเลกิ กิจการ
และการชาระบญั ชีหา้ งหุ้นสว่ น

การบญั ชหี ้างหุน้ ส่วน (20201-2002)

2

วิชาการบญั ชีห้างหนุ้ สว่ น

ชื่อหน่วย จานวนชัว่ โมง
สอน

การบัญชหี า้ งหุน้ สว่ น 1-4-3

หน่วยที่ 1 ความรทู้ ัว่ ไปเกยี่ วกับห้างห้นุ ส่วน 5

เรื่อง 1 ความหมายของห้างหนุ้ สว่ น

เรอ่ื ง 2 ประเภทของหา้ งหุน้ ส่วน

เรอ่ื ง 3 หน้าที่ของหา้ งหนุ้ สว่ น

เรอ่ื ง 4 ความเกี่ยวพนั ระหว่างผเู้ ป็นหุน้ สว่ นดว้ ยกันเอง

เรอ่ื ง 5 ความเกย่ี วพันระหว่างผู้เป็นห้นุ ส่วนกบั บุคคลภายนอก

หนว่ ยท่ี 2 กฎหมายเก่ยี วข้องกบั หา้ งหุ้นสว่ น 5

เรื่อง 1 ความรดู้ ้านกฎหมายท่เี กย่ี วกับหา้ งห้นุ ส่วน

เร่อื ง 2 ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพ 3 ลกั ษณะ 22

หนุ้ สว่ นและบริษัท

เรอ่ื ง 3 พระราชบญั ญัติกาหนดความผิเกย่ี วกบั หา้ งหนุ้ สว่ นจดทะเบียน

เรื่อง 4 หา้ งหนุ้ สว่ นจากัด บริษัทจากัด สมาคมและมลู นธิ ิ พ.ศ. 2499

เรื่อง 5 พระราชบญั ญัตกิ ารบัญชี พ.ศ. 2543

หนว่ ยที่ 3 การจัดต้งั ห้างห้นุ ส่วน 5

เรือ่ ง 1 การจดทะเบยี นจดั ต้ังห้างหนุ้ สว่ น

เรื่อง 2 การจดทะเบยี นหา้ งหุ้นสว่ นสามญั

เรื่อง 3 การจดทะเบียนจดั ต้ังหา้ งหุ้นสว่ นจากดั

เรอ่ื ง 4 เอกสารและหลักฐานทีต่ ง้ อใช้ในการจดทะเบียน

เรอ่ื ง 5 อตั ราคา่ ธรรมเนยี ม

เร่อื ง 6 สถานทจ่ี ดทะเบียน การยนื่ คาขอจดทะเบียนทางอนิ เทอร์เนต็

เรื่อง 7 การกรอกแบบแบบพิมพ์

หนว่ ยท่ี 4 การบันทึกรายการเปิดบญั ชีของห้างห้นุ สว่ น 10

เรอ่ื ง 1 การบันทึกรายการเปิดบญั ชีห้างหุน้ ส่วน

เรื่อง 2 การบนั ทึกรายการเปิดบัญชีกรณหี ุ้นส่วนนาเงินสดมาลงทนุ

เรื่อง 3 การบนั ทึกรายการเปิดบญั ชกี รณีหนุ้ ส่วนนาสินทรัพยอ์ นื่ ๆ มาลงทุน

เรอ่ื ง 4 การบนั ทึกรายการเปิดบัญชีกรณีหุ้นส่วนนาแรงงานมาลงทุน

เรื่อง 5 การบันทึกรายการเปิดบญั ชกี รณีหนุ้ สว่ นนาสินทรัพยม์ าลงทุนแต่ไมไ่ ด้ตีมลู คา่ ไว้

การบญั ชหี ้างห้นุ สว่ น (20201-2002)

ช่อื หน่วย 3
จานวนชั่วโมง
หน่วยที่ 5 การบันทึกบัญชีตามวิธที ุนคงที่และทุนเปลีย่ นแปลง
เรื่อง 1 รายการท่ีมผี ลทาใหเ้ งนิ ทนุ ของหุ้นสว่ นเปล่ียนแปลง สอน
เรอ่ื ง 2 ส่วนในทนุ และสว่ นในกาไรขาดทุนของหุน้ ส่วน 10
เรอ่ื ง 3 หลักเกณฑ์การบันทึกบญั ชีของห้างหุ้นสว่ น
15
หนว่ ยท่ี 6 การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ของห้างหนุ้ ส่วน
เรอ่ื ง 1 หลักเกณฑ์การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ 5
เรอ่ื ง 2 การคานวณและการบันทกึ บญั ชีการแบง่ ผลกาไรขาดทุนของผูเ้ ป็นหุ้นส่วน
เรอ่ื ง 3 การเปลยี่ นแปลงอัตราสว่ นการแบ่งผลกาไรขาดทนุ 10

หน่วยที่ 7 การจดั ทางบการเงิน 10
เรอ่ื ง 1 ความรเู้ บ้ืองต้นเกย่ี วกับงบการเงนิ
เร่อื ง 2 งบกาไรขาดทนุ
เรื่อง 3 งบแสดงฐานะการเงิน
เรื่อง 4 งบเงินทุนของผูเ้ ปน็ หุ้นสว่ น

หน่วยที่ 8 การรับหนุ้ สว่ นใหม่
เรื่อง 1 วิธีปฏบิ ัติในการรับหุ้นสว่ นใหม่
เรื่อง 2 การการคานวณส่วนแบ่งกาไรขาดทุนของผเู้ ป็นหนุ้ ส่วน
เรอ่ื ง 3 การบันทึกบญั ชเี กย่ี วกับการรับหุ้นสว่ นใหม่
เรอ่ื ง 4 ค่านยิ มและโบนสั

หน่วยท่ี 9 หนุ้ ส่วนลาออก
เรอ่ื ง 1 ลกั ษณะการลาออกของผเู้ ปน้ หุน้ ส่วน
เร่อื ง 2 การบันทึกบญั ชเี ก่ียวกบั หุน้ สว่ นผลู้ าออก
เรื่อง 3 การบนั ทึกบญั ชีเกี่ยวกับการรบั หนุ้ ส่วนใหม่
เรื่อง 4 คา่ นยิ มและโบนัส

การบญั ชีห้างหุ้นส่วน (20201-2002)

4

ช่อื หน่วย จานวนชั่วโมง
สอน
หน่วยที่ 10 หนุ้ สว่ นตาย 10
เรื่อง 1 การตายของผ้เู ปน็ หนุ้ สว่ น
เรือ่ ง 2 สญั ญาของหา้ งหุ้นส่วนเกย่ี วกับผ้เู ปน็ หนุ้ ส่วนตาย 5
เรอ่ื ง 3 การคานวณและการบันทึกบญั ชเี ก่ยี วกบั การตายของผเู้ ป็นหุ้นส่วน

หน่วยที่ 11 การเลิกกจิ การและการชาระบัญชหี ้างห้นุ สว่ น
เรือ่ ง 1 คาแนะนาในการเลกิ และชาระบญั ชี
เร่อื ง 2 การจดทะเบยี นเลิกห้างห้นุ สว่ น
เรอ่ื ง 3 การกรอกแบบพิมพ์การเลิกหา้ งหนุ้ สว่ น
เร่อื ง 4 การจดทะเบยี นตั้ง/เปลยี่ นตวั ผูช้ าระบญั ชี อานาจของผชู้ าระบัญชี และทต่ี ัง้
สานกั งานของผูช้ าระบัญชี
เรอื่ ง 5 การกรอกแบบพมิ พ์การแก้ไขเพิ่มเติมอานาจของผู้ชาระบัญชี และทต่ี ้ัง
สานักงานของผชู้ าระบญั ชี
เรื่อง 6 การชาระบัญชีและการจดทะเบยี นเสรจ็ การชาระบัญชีของหา้ งหุ้นส่วน
เรอ่ื ง 7 การกรอกแบบพมิ พ์การชาระบญั ชแี ละการจดทะเบียนเสรจ็ การชาระบัญชี
ของหา้ งห้นุ ส่วน
เรื่อง 8 การดาเนินการชาระบญั ชี
เรอ่ื ง 9 การบันทึกบัญชเี กี่ยวกับการชาระบัญชแี ละการจ่ายคืนทนุ

การบญั ชีห้างห้นุ สว่ น (20201-2002)

5

กจิ กรรมท่ี 2 วเิ คราะหห์ ลกั สตู ร

ตารางวเิ คราะหห์ ลกั สตู ร

รหัส 20201-2002 วิชา การบญั ชีหา้ งหนุ้ สว่ น หน่วยกติ . 3 .

ช้ัน ปวช. 2 สาขาวิชา/กลมุ่ วชิ า/ การบัญชี

พทุ ธิพสิ ยั (30)
ความ ้รู
พฤตกิ รรม ควคาวมาจมา ้ขาใจ
นาไปใช้
ช่ือหน่วย ิวเคราะ ์ห
สังเคราะ ์ห
หนว่ ยท่ี 1 ความรู้ท่วั ไปเกีย่ วกับห้าง ประเ ิมนค่า
หุ้นส่วน
ัทกษะพิ ัสย (50)
หนว่ ยท่ี 2 กฎหมายเกย่ี วข้องกบั ห้าง จิตพิ ัสย (20)
หนุ้ ส่วน
รวม
หน่วยที่ 3 การจดั ต้ังห้างห้นุ ส่วน ลา ัดบความสาคัญ

หน่วยที่ 4 การบนั ทกึ รายการเปิดบญั ชขี อง จานวนคาบ
ห้างหนุ้ ส่วน
1 21465
หน่วยท่ี 5 การบนั ทึกบัญชีตามวิธที นุ คงท่ี
และทุนเปลีย่ นแปลง 1 21465

หน่วยที่ 6 การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ของหา้ ง 11 22655
ห้นุ สว่ น 111 4 2 9 4 10

หน่วยที่ 7 การจดั ทางบการเงิน 112 5 2 11 2 10

หนว่ ยท่ี 8 การรบั หุ้นส่วนใหม่ 112 10 2 16 1 15

หนว่ ยท่ี 9 หนุ้ ส่วนลาออก 111 5 2 10 3 5
111 5 2 10 3 10
หน่วยที่ 10 หนุ้ สว่ นตาย 111 5 2 10 3 10
111 5 2 10 3 10
หน่วยที่ 11 การเลกิ กจิ การและการชาระ 111 5 2 10 3 5
บญั ชหี ้างห้นุ ส่วน
11 9 10 50 20 100
รวม 132

ลาดบั ความสาคัญ

การบัญชีห้างห้นุ สว่ น (20201-2002)

6

สมรรถนะหน่วยการเรียนรู้

ช่อื หน่วยการเรียนรู้ /รายการสอน สมรรถนะประจาหนว่ ย/เกณฑ์การปฏบิ ตั งิ าน สัปดาหท์ ี่ ชั่วโมงที่
8-10 36-50
หน่วยที่ 6 การแบ่งผลกาไรขาดทุน - บอกหลกั เกณฑ์การแบง่ ผลกาไรขาดทุน

ของห้างห้นุ ส่วน - คานวณผลกาไรขาดทุนของผเู้ ปน็ ห้นุ ส่วน

ตามอตั ราสว่ นการแบ่งผลกาไรขาดทนุ

- บันทกึ บญั ชจี ากการแบง่ ผลกาไรขาดทุนของผู้เปน็

หุน้ ส่วน

รวม

จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้

ช่ือหน่วย ความรู้ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ คณุ ลกั ษณะทีพ่ ึงประสงค์

หนว่ ยท่ี 6 -บอกหลักเกณฑก์ ารแบ่งผล ทักษะ -มีความรับผิดชอบ
การแบ่งผลกาไร กาไรขาดทนุ -มวี ินัย
ขาดทุนของห้าง -คานวณผลกาไรขาดทุนของผู้เปน็ -ความมีระเบยี บ
หนุ้ ส่วน หุน้ ส่วนตามอัตราส่วนการแบ่งผล
กาไรขาดทนุ
-บันทกึ บญั ชจี ากการแบง่ ผลกาไร
ขาดทุนของผูเ้ ป็นห้นุ ส่วน

การบัญชีห้างหุน้ ส่วน (20201-2002)

7

1. ข้อใดถือเปน็ หลักเกณฑ์การแบง่ กาไรขาดทนุ ของห้างหนุ้ ส่วน
ก. แบ่งตามสัดสว่ น
ข. แบง่ ตามเปอร์เซน็ ต์
ค. แบ่งตามสัดส่วนกอ่ น ทเี่ หลอื แบ่งตามเปอรเ์ ซ็นต์
ง. แบง่ โดยคดิ ดอกเบี้ยทนุ ก่อน ทเี่ หลอื แบง่ ตามอัตราสว่ นที่ตกลงกัน

2. เพลงและพลอยเป็นหนุ้ ส่วนกนั นาเงนิ สดมาลงทนุ 100,000 บาท และ 50,000 บาท ตกลงแบ่งผล
กาไรขาดทุนเทา่ กัน ห้างมีกาไรสทุ ธิ 120,000 บาท อยากทราบวา่ ห้นุ สว่ นจะไดก้ าไรคนละเทา่ ใด
ก. 25,000 บาท
ข. 50,000 บาท
ค. 60,000 บาท
ง. 100,000 บาท

3. โบและแบมเปน็ หนุ้ ส่วนกัน นาเงนิ มาลงทนุ 50,000 บาท และ 80,000 บาท แบ่งผลกาไรขาดทุน
3:2 ห้างหนุ้ ส่วนมีกาไรสุทธิ 90,000 บาท อยากทราบว่าหนุ้ ส่วนจะได้กาไรคนละเทา่ ใด
ก. โบและแบม 45,000 บาท
ข. โบ 54,000 บาท แบม 36,000 บาท
ค. โบ 50,000 บาท แบม 80,000 บาท
ง. โบ 78,000 บาท แบม 52,000 บาท

การบญั ชหี า้ งหนุ้ ส่วน (20201-2002)

8

4. ปิงปองและโปรดปราน เปน็ ห้นุ ส่วนกนั นาเงินสดมาลงทนุ คนละ 120,000 บาท และไดท้ าสญั ญาตกลง

แบง่ ผลกาไรขาดทุนเท่ากัน ปรากฎวา่ ในวนั ท่ี 31 ธนั วาคม 2557 ห้างหุน้ ส่วนมีกาไรสุทธิจานวน 80,000 บาท

การบันทกึ บญั ชีเป็นดังนี

ก. เดบิต กาไรขาดทุน 80,000

เครดติ ทนุ - ปงิ ปอง 40,000

ทนุ - โปรดปราน 40,000

ข. เดบิต กาไรขาดทนุ 120,000

เครดิต ทุน- ปิงปอง 80,000

ทุน- โปรดปราน 40,000

ค. เดบิต กาไรขาดทนุ 120,000

เครดิต ทุน- ปงิ ปอง 60,000

ทนุ - โปรดปราน 60,000

ง. เดบติ ทุน- ปิงปอง 40,000

ทนุ - โปรดปราน 40,000

เครดิต กาไรขาดทุน 80,000

5. สรุ ชาและสรุ สา เปน็ ห้นุ ส่วนกัน โดยนาเงนิ สด สินทรพั ยอ์ น่ื และแรงงานมาลงทุนรว่ มกนั จานวนหน่งึ ไดต้ ก

ลงแบ่งผลกาไรขาดทุนกันในอัตรา 3 : 2 ในการดาเนินงานปรากฎวา่ ห้างหนุ้ สว่ นมกี าไรสทุ ธจิ านวน 150,000

บาท การบนั ทกึ บัญชเี ปน็ ดงั นี

ก. เดบิต กาไรขาดทนุ 150,000

เครดติ ทุน- สรุ ชา 75,000

ทุน- สรุ สา 75,000

ข. เดบติ กาไรขาดทนุ 150,000

เครดติ ทนุ - สรุ ชา 90,000

ทุน- สุรสา 60,000

ค. เดบิต ทุน- สรุ ชา 90,000

ทุน- สรุ สา 60,000

เครดิต กาไรขาดทุน 150,000

ง. เดบิต ทุน- สรุ ชา 75,000

ทนุ - สรุ สา 75,000

เครดติ กาไรขาดทนุ 150,000

การบญั ชีหา้ งหุ้นสว่ น (20201-2002)

9

1. ง
2. ค
3. ข
4. ก
5. ข

การบญั ชหี า้ งหุ้นสว่ น (20201-2002)

10

กจิ กรรมที่ 3 แผนการจัดการเรียนรู้

แผนการจัดการเรยี นรู้มงุ่ เนน้ สมรรถนะ หนว่ ยท.่ี ....6...........
วชิ า.......การบญั ชีห้างหนุ้ สว่ น............ สอนครง้ั ท.ี่ ....8-10..........
ชอ่ื หนว่ ย...........การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ของห้างหุน้ สว่ น............ ช่ัวโมงรวม.....50.......
จานวนช่ัวโมง....15.....

1. ช่อื เร่ือง.....การแบ่งผลกาไรขาดทุนของห้างหนุ้ ส่วน.........
1. หลักเกณฑ์การแบง่ ผลกาไรขาดทนุ
2. การคานวณและการบันทึกบัญชกี ารแบง่ ผลกาไรขาดทุนของผเู้ ปน็ หุน้ ส่วน
2.1 การแบ่งเท่ากัน
2.2 แบง่ ตามอตั ราส่วนทต่ี กลงกัน
2.3 แบ่งตามอัตราส่วนทนุ
2.3.1 แบง่ ตามอัตราสว่ นทนุ ณ วันเร่มิ กจิ การ
2.3.2 แบง่ ตามอตั ราสว่ นทุน ณ วนั ต้นงวดบญั ชี
2.3.3 แบ่งตามอัตราสว่ นทนุ ณ วันสนิ้ งวดบัญชี
2.3.4 แบง่ ตามอตั ราสว่ นทุนถัวเฉล่ีย
2.4 คิดดอกเบย้ี ทุน แลว้ แบง่ ผลกาไรขาดทุนทเ่ี หลอื ตามอัตราส่วนทีต่ กลงกัน
2.5 คิดเงนิ เดือน หรอื โบนสั แลว้ แบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือตามอตั ราส่วนท่ีตกลงกัน
3. การเปล่ยี นแปลงอตั ราส่วนการแบ่งผลกาไรขาดทนุ

2. สาระสาคญั
เมอื่ ห้างหนุ้ ส่วนดาเนินกจิ การมาระยะหนงึ่ หากมีผลกาไรขาดทุนเกิดขนึ้ จะต้องนามาแบง่ กันตามข้อตกลง

ในสัญญาการจัดต้ังห้างหุ้นส่วน โดยมีหลักเกณฑ์การแบ่งผลกาไรขาดทุนท่ีใช้โดยทั่วไป ได้แก่ การแบ่เท่ากัน
การแบ่งตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน การแบ่งตามอัตราส่วนทุน คิดดอกเบ้ียทุน แล้วแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือตาม
อัตราส่วนที่ตกลงกัน และคิดเงินเดือน หรือโบนัส แล้วแบ่งผลกาไรขาดทุนที่เหลือตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน และ
เม่ือมีการคานวณแบ่งตามช้อตกลงแล้วก็จะนาไปบันทึกบัญชีตามวิธีทุนคงที่ หรือทุนเปลี่ยนแปลงแล้วแต่ห้าง
หนุ้ ส่วนนัน้ เลอื กใช้วิธใี ดวิธหี น่งึ ตอ่ ไป

3. สมรรถนะประจาหน่วย
3.1 บอกหลักเกณฑ์การแบ่งผลกาไรขาดทนุ
3.2 คานวณผลกาไรขาดทนุ ของผู้เปน็ หนุ้ ส่วนตามอัตราสว่ นการแบง่ ผลกาไรขาดทุน
3.3 บันทกึ บัญชีจากการแบง่ ผลกาไรขาดทนุ ของผู้เปน็ หุ้นส่วน

การบญั ชีห้างหุ้นสว่ น (20201-2002)

11

4. จดุ ประสงค์การเรยี นรู้
4.1 ด้านความรู้
4.1.1 บอกหลักเกณฑว์ ธิ แี บ่งกาไรขาดทุนที่นิยมปฏบิ ตั ิได้

4.2 ด้านทักษะ
4.2.1 คานวณผลกาไรขาดทนุ ของผู้เป็นหุ้นส่วนตามอตั ราสว่ นการแบ่งผลกาไรขาดทนุ ได้ทุกวิธี
4.2.2 บันทึกบัญชีแบ่งกาไรขาดทุน ทง้ั วธิ ีทุนคงที่และวิธที นุ เปล่ยี นแปลงได้

4.3 ดา้ นคุณลักษณะที่พงึ ประสงค์
4.3.1 ความรับผดิ ชอบ
4.3.2 มวี นิ ยั
4.3.3 ความมรี ะเบยี บ

5. เนือหาสาระการเรียนรู้
หลกั เกณฑ์การแบง่ ผลกาไรขาดทุน ณ วนั สิ้นงวดบัญชี กฎหมายกาหนดให้ห้างหุน้ สว่ นมหี นา้ ท่ีต้องจัดทา

งบการเงิน เพื่อแสดงให้ทราบถึงฐานะทางการเงิน และผลการดาเนินงาน อัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนซึ่งระบุไว้ใน
สัญญาของห้างหุ้นส่วนในกรณีที่มิได้ตกลงกันไว้ กฎหมายกาหนดให้แบ่งตามอัตราส่วนทุนซึ่งมีหลักเกณฑ์และ
วิธกี าร ดังต่อไปน้ี
สทิ ธสิ ่วนในทนุ และสว่ นในกาไรขาดทุนของผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ น

สิทธิส่วนในทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน หมายถึง สิทธิส่วนได้เสียท่ีผู้เป็นหุ้นส่วน แต่ละคนจะได้รับจากทุน
ท้ังส้นิ ของห้างหุ้นส่วน โดยปกติจะคดิ จากทนุ ของผู้เป็นหนุ้ ส่วนแต่ละคน

สิทธิส่วนในกาไรขาดทุนของผู้เป็นหุ้นส่วน หมายถึง สิทธิที่ผู้เป็นหุน้ สว่ นแต่ละ คนจะได้รับจากส่วนแบง่
กาไรขาดทุนของห้างห้นุ สว่ น ซงึ่ ไดร้ ะบไุ ว้เป็นลายลักษณ์อักษรในสัญญา

หลักเกณฑ์การแบ่งผลกาไรขาดทนุ ณ วนั สนิ้ งวดบัญชี กฎหมายกาหนดใหห้ า้ งหุ้นสว่ นมหี น้าทีต่ ้องจัดทา
งบการเงิน เพ่ือแสดงให้ทราบถึงฐานะทางการเงิน และผลการดาเนินงาน อัตราส่วนแบ่งกาไรขาดทุนซ่ึงระบุไว้ใน
สัญญาของห้างหุ้นส่วนในกรณีที่มิได้ตกลงกันไว้ กฎหมายกาหนดให้แบ่งตามอัตราส่วนทุนซึ่งมีหลักเกณฑ์และ
วิธกี าร ดังต่อไปนี้

1. แบ่งเทา่ กนั
2. แบง่ ตามอตั ราสว่ นท่ีตกลงกนั
3. แบง่ ตามอัตราส่วนทนุ
4. แบ่งโดยคดิ ดอกเบ้ียทุนใหผ้ ้เู ป็นหุ้นสว่ นก่อน ที่เหลือแบ่งตามอตั ราสว่ นทต่ี กลงกนั
5. แบง่ โดยคดิ เงนิ เดือนให้ผู้เปน็ หนุ้ สว่ นก่อน ทเี่ หลือแบ่งตามอัตราส่วนทตี่ กลงกัน
6. แบ่งโดยคดิ ดอกเบ้ียทนุ เงินเดือนและโบนัสให้ผ้เู ปน็ หุ้นสว่ นกอ่ น ทเ่ี หลือแบง่ ตาม อัตราส่วนทต่ี ก

ลงกนั

การบญั ชหี ้างหนุ้ สว่ น (20201-2002)

12

การแบง่ กาไรขาดทนุ จากการดาเนนิ งานใหแ้ กผ่ ้เู ป็นหนุ้ สว่ นมวี ธิ กี ารคานวณ และบันทกึ บัญชี

การบันทึกรายการในสมดุ รายวนั ท่ัวไป จะเป็นดังนี (ในกรณีมผี ลกาไรสทุ ธิ)

เดบติ กาไรขาดทุน xx

เครดติ ทนุ หรอื กระแสทนุ ผู้เป็นหนุ้ สว่ น xx

บนั ทกึ การแบ่งผลกาไรใหแ้ กผ่ ้เู ปน็ หุ้นส่วน

การบันทกึ รายการในสมุดรายวันทั่วไป จะเป็นดงั นี (ในกรณีมีผลขาดทนุ สุทธิ)

เดบิต ทนุ หรอื กระแสทุนผเู้ ป็นหุ้นส่วน xx

เครดิต กาไรขาดทนุ xx

บนั ทกึ การแบง่ ผลขาดทนุ ใหแ้ ก่ผู้เป็นหุ้นส่วน

1. แบง่ เท่ากัน ในกรณที ี่ตกลงแบ่งกาไรขาดทนุ เท่ากัน ผเู้ ป็นหุ้นส่วนแตล่ ะคนจะไม่คานึงถึงทนุ ท่ีนามาลง
ว่าจะมากน้อยกว่ากนั สักเพยี งใด หรือผู้เปน็ หนุ้ ส่วนจะมคี วามสามารถในการบรหิ าร งานมากนอ้ ยกวา่ กันขนาดไหน
ก็จะไม่นามาพจิ ารณาแบง่ กาไรขาดทุนแต่อย่างใดเลย

2. แบ่งตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน ในกรณีนี้ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงแบ่งกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนอย่าง
ใดอย่างหน่ึง ท่ีเห็นว่าเป็นธรรมและเหมาะสมก็ได้ ท้ังน้ีเพราะผู้เป็นหุ้นส่วนบางคนอาจจะนาสินทรัพย์ มาลงทุน
เพียงอย่างเดียว ในขณะท่ีบางคนนอกจากจะนาสินทรัพย์มาลงทุนแล้วยังนาความรู้ความ สามารถเข้ามาบริหาร
กจิ การของหา้ งห้นุ ส่วนดว้ ย

3. แบ่งตามอัตราส่วนทุน ในกรณีนี้ผู้เป็นหุ้นส่วนอาจตกลงให้แบ่งกาไรขาดทุน ตามสินทรัพย์ที่ ผู้เป็น
ห้นุ สว่ นนามาลงทุนกไ็ ด้ เพราะทนุ ถือเป็นปจั จยั สาคญั ในการสรา้ งรายได้ให้แก่กจิ การ ดงั นนั้ เพ่ือความเป็นธรรมแก่
ผู้เป็นหุ้นส่วน จึงอาจตกลงแบ่งกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุนโดย คานึงถึงหลักท่ีว่าผู้ลงทุนมากควรได้รบั สว่ นแบง่
กาไรขาดทุนมาก ผลู้ งทนุ น้อยกค็ วรไดร้ ับส่วน

4. แบ่งโดยคิดดอกเบียทุนให้ผู้เป็นหุ้นส่วนก่อนที่เหลือแบ่งตามอัตราส่วนท่ีตกลงกันในกรณีน้ีอาจตก
ลงคิดดอกเบี้ยทุนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนก่อน ทั้งนี้เพราะทุน ถือเป็นส่วนสาคัญในการสร้างรายได้ให้แก่กิจการ ดังนั้น
เพื่อความเป็นธรรมจึงควรคิดดอกเบี้ย ทุนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนตามความมากน้อยของจานวนทุนที่นามาลง กาไร
สุทธิสว่ นทเี่ หลือจงึ นามา แบง่ ตามอตั ราส่วนทีต่ กลงกัน การคดิ ดอกเบ้ียทุนให้แก่ผเู้ ปน็ ห้นุ ส่วน

5. แบ่งโดยคิดเงินเดือนให้ผู้เป็นหุ้นส่วนก่อนท่ีเหลือแบ่งตามอัตราส่วนท่ีตกลงกัน ในกรณีน้ีผู้เป็น
หุ้นส่วนอาจตกลงคิดเงินเดือนให้แก่ผู้เป็นหุ้นส่วนท่ีมีภาระหน้าที่ และความรับผิดชอบในการบริหารงานให้แก่ห้าง
หุ้นส่วนก่อน เพื่อเป็นขวัญกาลังใจ ในการ ปฏิบัติงาน กาไรสุทธิส่วนที่เหลือจึงจะนามาแบ่งตามอัตราส่วนที่ตกลง
กัน ท้ังนี้ ควรคานึงถึง การอุทิศเวลา สติปัญญา ความรู้ความสามารถในการบริหารงานให้แก่ห้างหุ้นส่วนด้วย
เงินเดอื นทจี่ า่ ยให้แก่ผเู้ ปน็ หุ้นสว่ นถอื เปน็ ส่วนหน่งึ ของการแบง่ กาไร มใิ ชเ่ ปน็ คา่ ใช้จา่ ยเพราะผู้เปน็ หนุ้ สว่ นแตล่ ะคน
ถอื เป็นเจา้ ของกิจการมใิ ช่ลกู จา้ ง ดงั น้นั ในงบกาไรขาดทุนของหา้ ง

การบญั ชีหา้ งหนุ้ ส่วน (20201-2002)

13

6. กิจกรรมการเรียนรู้(สัปดาห์ท่ี...8-10...)
เตรยี มความพรอ้ ม
1. ครแู ละนักเรียนดูสภาพความพร้อมของนักเรียน ความสะอาดของห้อง ความเปน็ ระเบียบของ
โตะ๊ เกา้ อ้ี
2. ครูตรวจรายชอื่ นกั เรียน และความพรอ้ มเอกสาร และอปุ กรณ์การเรียน
กิจกรรมการเรียนการสอน
1. ขนั นาเขา้ สบู่ ทเรยี น
1.1 ครแู จ้งสาระการเรียนรู้ และจดุ ประสงคก์ ารเรียนรหู้ นว่ ยที่ 6 ให้นกั เรียนทราบ
1.2 ครพู ูดคุย ซกั ถามนักเรียนว่า นักเรยี นทราบอะไรบา้ งจากใบความรูห้ นว่ ยท่ี 6 ท่แี จกไป
ศกึ ษาลว่ งหน้าบ้างโดยส่มุ ถาม ให้นักเรียนตอบคาถาม และซักถามปญั หาขอ้ สงสัย
2. ขันสอน
2.1 นักเรียนทาแบบทดสอบก่อนเรยี น หน่วยท่ี 6
2.2 ครูบรรยาย และสาธิต สรปุ เน้อื หา ประกอบการถาม-ตอบ และเปดิ โอกาสให้นกั เรียน
ซกั ถามปัญหาข้อสงสัยเพ่มิ เตมิ
2.3 ครแู บง่ กลุม่ ผู้เรยี น เท่าๆ กนั 6 กลุ่ม ซง่ึ แตล่ ะกลมุ่ คละนกั เรยี นทเ่ี รยี นเกง่ และเรยี นออ่ น
ทาแบบฝึกปฏบิ ัตหิ นว่ ยที่ 6
2.4 นกั เรยี นทกุ คนในกลุ่มแสดงความคดิ เหน็ และอภิปรายร่วมกันภายในกล่มุ จนได้คาตอบสรปุ
ของกลุ่มแลว้ ส่งครูผู้สอน 1 กล่มุ ต่อ 1 ชดุ
2.5 ครสู มุ่ เรยี กตวั แทนของกลมุ่ ออกมาหนา้ ชั้นเรียนเฉลยแบบฝึกปฏิบัติหน่ายท่ี 6 โดยเฉลย่ี
จานวนข้อกลุ่มละเทา่ ๆ กัน
2.6 ครูเปดิ โอกาสใหน้ ักเรียนคนอนื่ ๆ แสดงความคดิ เห็นรว่ มกันทกุ คน
2.7 ครูสรุปเฉลย และตรวจแบบฝกึ ปฏบิ ตั ิ บอกคะแนนนักเรียน เพื่อทราบผลการประเมิน
3. ขันสรปุ และการประยกุ ต์
3.1 นักเรียนร่วมกันอภิปรายเปรียบเทียบ ข้อดีข้อเสียของแต่ละวิธีการแบ่งกาไรขาดทุนโดยมีครู

เสรมิ ช่วยชแ้ี นะให้ครบถ้วนสมบรูณ์
3.2 นักเรียนช่วยกันสรุปสาระสาคัญ และนักเรียนทุกคนนาสรุปลงในสมุดวิชาการบัญชีห้าง

หุ้นส่วนของแต่ละคน

การบญั ชหี ้างหนุ้ สว่ น (20201-2002)

14

กจิ กรรมที่ 4 การวัดและการประเมนิ ผล

1. เขยี นกรอบการวัดและการประเมนิ ผลท่ีสอดคลอ้ งกบั สมรรถนะ จดุ ประสงค์ และตารางวเิ คราะห์หลักสตู ร
ทีไ่ ดก้ าหนดไว้

2. สรา้ งเครือ่ งมือที่ตามกรอบการประเมิน 1 อย่าง

กรอบการวัดและการประเมินผล

รหัสวชิ า....20200-2002.........ชื่อวชิ า.....การบัญชหี ้างห้นุ ส่วน....ชอื่ ผ้สู อน....นางสาวณัฎฎาพร สุขเกษม...หนว่ ย
การเรียนร้ทู .่ี .....6............. เร่ือง......การแบ่งผลกาไรขาดทุนของหา้ งหุ้นสว่ น.......

สมรรถนะ จุดประสงค์ ระดับการวัด / วธิ กี ารวดั และ เครอ่ื งมอื วัด
พฤติกรรม ประเมนิ ผล และประเมนิ ผล

บอกหลักเกณฑ์การ บอกหลักเกณฑว์ ิธีแบง่ เข้าใจ/อธิบาย การทดสอบ แบบทดสอบ
แบ่งผลกาไรขาดทุน กาไรขาดทนุ ทีน่ ิยม

ปฏิบตั ไิ ด้

คานวณผลกาไร คานวณผลกาไรขาดทุน นาไปใช้/การ การทดสอบ/ แบบทดสอบ/
ขาดทนุ ของผูเ้ ป็น ของผเู้ ปน็ ห้นุ สว่ นตาม คานวณ
หนุ้ สว่ นตาม อัตราสว่ นการแบ่งผล การประเมนิ ทกั ษะ แบบประเมนิ
อัตราสว่ นการแบ่ง กาไรขาดทุนได้ทุกวิธี ทักษะ
ผลกาไรขาดทนุ

บันทกึ บัญชจี ากการ บนั ทึกบัญชีแบง่ กาไร ความถูกต้อง/การ การประเมินทักษะ แบบประเมนิ
แบง่ ผลกาไรขาดทนุ ขาดทุน ท้งั วธิ ที นุ คงท่ี บนั ทึกบัญชี ทกั ษะ
ของผูเ้ ปน็ หุ้นสว่ น และวิธีทุนเปลยี่ นแปลงได้

มวี ินยั มคี วามรบั ผดิ ชอบ เหน็ คณุ ค่า/แสดง สงั เกตพฤติกรรม แบบสงั เกต

มรี ะเบยี บ พฤติกรรม พฤติกรรม

การบญั ชีหา้ งหุ้นส่วน (20201-2002)

15

โครงสรา้ งแบบทดสอบ

ระดบั การวดั / จา จานวนขอ้ เนอื้ หาทจ่ี ะออก
พฤติกรรมการวัด รวม

เข้าใจ นาไปใช้ วเิ คราะห์ สงั เคราะห์ ประเมนิ ค่า

บอกหลักเกณฑ์ 1 1 หลักเกณฑ์การแบง่
การแบง่ ผลกาไร กาไรขาดทนุ ของห้าง
ขาดทุน หุ้นสว่ น

คานวณผลกาไร 2 2 คานวณผลกาไร
ขาดทนุ ของผเู้ ปน็ ขาดทนุ ของผเู้ ปน็
ห้นุ ส่วนตาม หุ้นส่วนตามอตั ราสว่ น
อตั ราส่วนการ การแบ่งผลกาไร
แบง่ ผลกาไร ขาดทนุ
ขาดทนุ

บันทึกบัญชจี าก 2 2 บันทึกบญั ชีจากการ

การแบง่ ผลกาไร แบง่ ผลกาไรขาดทุน

ขาดทนุ ของผเู้ ปน็ ของผเู้ ป็นหนุ้ สว่ น

หุ้นสว่ น

การบัญชหี า้ งหนุ้ ส่วน (20201-2002)

16

คาสั่ง : ใหน้ ักเรียนตอบคาถามต่อไปนี
1. จงตอบคาถามต่อไปนี้

1) กาไรสุทธิของหา้ งหุ้นสว่ น แบง่ ออกเปน็ ก่ีประเภท
2) การแบ่งกาไรสุทธใิ หห้ ุ้นส่วนนยิ มใชห้ ลกั เกณฑใ์ ดบ้าง
2. ตะวนั พงศ์และจริ ายเุ ป็นหุ้นสว่ นกนั มที นุ 50,000 บาท และ 60,000 บาท ทั้งสองตกลงแบง่ ผลกาไรขาดทนุ
ในอัตรา 1 :3 ในวนั ส้ินงวดปรากฏว่าหา้ งหุน้ สว่ นมีผลกาไรสุทธิ 220,000 บาท
ใหท้ า 1. คานวณการแบ่งกาไรขาดทุน
2. บนั ทึกรายการแบ่งผลกาไรขาดทุนในสมุดรายวนั ทั่วไปด้วยวิธที นุ คงท่ี

การบญั ชีหา้ งหุ้นส่วน (20201-2002)

17

ข้อ 1
1.1) กาไรสุทธิของห้างหุน้ ส่วน แบง่ ออกเป็นกปี่ ระเภท

ตอบ กาไรสทุ ธิของห้างหุน้ ส่วน แบ่งออกเป็น 2 ประเภทไดแ้ ก่
1. กาไรสุทธิทย่ี งั ไม่ได้จดั สรร ได้แก่ กาไรสทุ ธิจากผลการดาเนินงาน แต่ไม่ได้นามาจัดสรรแบ่งให้หนุ้ สว่ น
อาจจะเนื่องมาจากต้องการสะสมไว้ขยายงาน หรือสารองไว้ในที่มีการขาดทุน โดยแสดงรายการใน
งบแสดงฐานะการเงนิ ภายใต้หวั ข้อสว่ นของผู้เป็นหุ้นสว่ น โดยแสดงต่อจากบญั ชที ุนของผู้เปน็ หุ้นสว่ น
โดยใช้บัญชวี ่า “บญั ชีกาไร (ขาดทนุ ) สะสมยังไม่ไดแ้ บง่ ”
2. กาไรสุทธทิ ีจ่ ดั สรรแล้ว ได้แก่ กาไรสุทธิจากผลการดาเนินงานทแี่ บง่ ตอบแทนใหผ้ เู้ ป็นหนุ้ สว่ น ซึ่งเปน็
อัตราทต่ี กลงกนั

1.2) การแบ่งกาไรสทุ ธใิ ห้หนุ้ ส่วนนิยมใช้หลกั เกณฑใ์ ดบ้าง
ตอบ การแบง่ กาไรสุทธใิ หห้ นุ้ สว่ นนยิ มใชห้ ลักเกณฑ์
1. แบ่งเท่ากนั
2. แบ่งตามอตั ราส่วนท่ีตกลงกัน
3. แบง่ ตามอตั ราส่วนทุน
4. แบง่ โดยคดิ ดอกเบย้ี ทนุ ส่วนท่ีเหลือ แบง่ ตามอตั ราสว่ นที่ตกลงกัน
5. แบง่ โดยคิดเงินเดือนหรือโบนัสใหห้ ุ้นสว่ นสว่ นที่เหลอื แบง่ ตามอัตราส่วนที่ตกลงกนั

การบญั ชหี า้ งหนุ้ ส่วน (20201-2002)

ข้อ 2 18

2.1 คานวนการแบ่งกาไรขาดทนุ 55,000 บาท
165,000 บาท
การแบ่งกาไรขาดทุน = กิจการมีกาไรสุทธิ 220,000 บาท

ส่วนแบง่ กาไรขาดทุนของตะวันพงศ์ = 220,000*1/4 =

สว่ นแบง่ กาไรขาดทุนของจิรายุ = 220,000*3/4 =

2.2 บันทกึ รายการแบ่งผลกาไรขาดทุนในสมดุ รายวนั ท่ัวไปด้วยวธิ ที ุนคงท่ี หนา้ 1

สมดุ รายวันท่วั ไป เครดิต
บาท สต.
พ.ศ. 2557 รายการ เลขท่ี เดบิต
เดือน วันท่ี บัญชี บาท สต. 55,000 -
165,000 -
3) กาไรขาดทนุ 220,000 -

กระแสทนุ –ตะวนั พงศ์ (220,000X1/4)

กระแสทนุ – จริ ายุ (220,000X3/4)

แบ่งผลกาไรขาดทนุ ตามอตั ราส่วน 1 : 3

การบญั ชีห้างหนุ้ สว่ น (20201-2002)

19

1. ในกรณีไม่ได้ตกลงกันในการแบ่งกาไรขาดทนุ กฎหมายใหแ้ บง่ ตามหลกั เกณฑ์อะไร
ก. แบง่ เท่ากนั
ข. แบ่งตามอตั ราสว่ นทนุ
ค. แบง่ ตามความสามารถ
ง. ไม่มขี ้อถกู

จากโจทยต์ อ่ ไปนี ตอบคาถามขอ้ 2 – 3
ดาและแดง ตกลงเป็นหนุ้ ส่วนกัน โดยดา นาเงินสดมาลงทุน 20,000 บาท แดง 60,000 บาท ในวันสน้ิ ปี

หา้ งมีกาไรสุทธิ 50,000 บาท
2. ถา้ ดาและแดงแบ่งกาไรขาดทุนตามอัตราส่วนทุน ดาและแดง จะไดร้ บั สว่ นแบง่ กาไรคนละเท่าใด

ก. ดา 25,000 บาท แดง 25,000 บาท
ข. ดา 12,500 บาท แดง 37,500 บาท
ค. ดา 37,500 บาท แดง 12,500 บาท
ง. ดา 20,000 บาท แดง 30,000 บาท
3. ถา้ ดาและแดงแบ่งกาไรขาดทุนในอัตรา 2 : 3 ดาและแดงจะไดร้ ับสว่ นแบ่งกาไรคนละเท่าใด
ก. ดา 25,000 บาท แดง 25,000 บาท
ข. ดา 30,000 บาท แดง 20,000 บาท
ค. ดา 20,000 บาท แดง 30,000 บาท
ง. ดา 12,500 บาท แดง 37,500 บาท

การบญั ชหี ้างหุ้นสว่ น (20201-2002)

20

4. สาวและสวย เปน็ หุน้ สว่ นกนั โดยสาวลงทนุ ดว้ ย เงินสด 50,000 บาท สวยลงทนุ ด้วยสินค้าราคา 40,000 บาท

ในวันสนิ ปี ห้างมีกาไรสทุ ธิ 60,000 บาท ตกลงแบ่งกาไรขาดทุนอัตราสว่ น 1 : 2 (หา้ งบนั ทกึ บญั ชีตามวิธที นุ

คงที่)

ก. เดบิต กาไรขาดทุน 60,000

เครดติ ทนุ – สาว 20,000

ทุน – สวย 40,000

ข. เดบิต กาไรขาดทนุ 60,000

เครดิต กระแสทนุ –สาว 20,000

กระแสทนุ –สวย 40,000

ค. เดบติ กาไรขาดทุน 60,000

เครดิต ทุน–สาว 40,000

ทนุ –สวย 20,000

ง. เดบิต กาไรขาดทุน 60,000

เครดติ กระแสทนุ –สาว 40,000

กระแสทนุ –สวย 20,000

5. มานีและมานะ เป็นหนุ้ สว่ นกัน โดยนาเงนิ สด สนิ ทรพั ยอ์ ่นื และแรงงานมาลงทุนรว่ มกันจานวนหน่ึง ไดต้ ก

ลงแบง่ ผลกาไรขาดทนุ กนั ในอัตรา 3 : 2 ในการดาเนนิ งานปรากฎวา่ ห้างห้นุ สว่ นมีกาไรสุทธจิ านวน 150,000