การศึกษากฎหมายมีความจำเป็นและสำคัญอย่างไร

คนไทยเรามักจะมองเห็นว่ากฎหมายเราเป็นเรื่องไกลตัว แต่จริง ๆ แล้วมันเป็นเรื่องที่อยู่รอบตัวเรา และใกล้กับเรามากจนคุณอาจคาดไม่ถึง มันมีการบังคับใช้ตั้งแต่คุณเกิด จนถึงคุณตาย มีอาณาเขตครอบคลุมทุกพื้นที่ ๆ คุณอยู่โดยเฉพาะในประเทศ ดังนั้นการเรียนรู้เรื่องกฎหมายเบื้องต้นเป็นสิ่งสำคัญที่ประชาชนส่วนใหญ่ควรมีความรู้ หลัก ๆ เลยก็เพื่อผลประโยชน์ของตนเอง การเรียนไม่ได้หมายถึงให้รู้เท่ากับทนายความ แต่ให้เรียนเท่าที่ควรรู้ อย่างเช่นภายในชีวิตประจำวันเราควรจะรู้อะไรบ้าง ซึ่งมันเป็นสิ่งที่กว้างสำหรับคนที่ไม่เคยเรียนมาก่อน แต่ไม่ต้องกังวัลไปวันนี้เราจะมาค่อย ๆ เป็น ค่อย ๆ ไปกันทีละระดับเรามาเริ่มกันเลย

สิ่งแรกที่เราควรรู้คือกฎหมายแบ่งออกเป็นสองประเภท ได้แก่ “กฎหมายแพ่ง” สำหรับบุคคล ทรัพย์สิน และ “กฎหมายอาญา” ความผิดที่ต้องมีการลงโทษเพื่อให้เป็นไปตามระเบียบของสังคม คุณรู้ความหมายหรือไม่ว่าบุคคลนั้นหมายถึงใคร บุคคลนั้นก็หมายถึงตัวเราเอง และคนอื่น ๆ เป็นสถานภาพที่ใช้เรียกคนที่มีชีวิตอยู่ตั้งแต่เกิดจนตาย แต่ถ้าอยู่เฉย ๆ เกิดหายตัวไปจะเรียกว่า “สาบสูญ” หรือ “สูญหาย” จะต้องเป็นผู้ที่หายตัวไปเป็นระยะเวลาเกินกว่า 7 ปีจึงถือว่าสิ้นสภาพบุคคล ต่อมาเราจะมาเรียนในเรื่องของคำว่า “ทรัพย์สิน” ได้แก่บ้านเคลื่อนที่ไม่ได้เรียกว่า “อสังหาริมทรัพย์” และรถยนต์ที่เคลื่อนที่ได้เรียกว่า “สังหาริมทรัพย์” หรือเรียกง่าย ๆ

นี่เป็นสิ่งที่เราควรทำความเข้าใจง่าย ๆ ก่อนเป็นอันดับแรกเพราะจะช่วยให้เราเข้าใจได้ว่ากฎหมายพูดถึงอะไร กำหนดอะไรไว้เพื่อใคร อะไร อย่างไร ความสำคัญของกฎหมายมีอยู่ก็เพื่อกำหนดความเรียบร้อยในสังคมให้อยู่ในความสงบ โดยประชาชนทุกคนจะเมื่ออยู่ภายใต้แผ่นดินจะต้องเคารพกฎหมายบ้านเมือง หากทำผิดฝ่าฝืนก็จะถูกลงโทษตามกฎหมายที่กำหนดไว้ อีกทั้งในยามที่เราเสียเปรียบกฎหมายมักจะเป็นเครื่องมือที่ช่วยทวงความเป็นธรรมกลับคืนให้กับเราได้ ถ้าเราบริสุทธิใจจริงอย่างไรก็ตามความจริงย่อมปรากฏ

การบังคับใช้กฎหมายไม่ใช่เรื่องแปลก ในทุก ๆ ประเทศมีกฎหมายเป็นของตนเอง แต่ละแห่งก็จะมีข้อห้ามแตกต่างกันออกไป อย่างชาติมุสลิมที่ใช้คำสอนทางศาสนามาสร้างเป็นกฎหมาย ใครที่หลับหลู่ หรือทำผิดจารีตประเพณีก็จะถือว่าผิดกฎหมายด้วยเช่นกัน บางประเทศจะเน้นในส่วนของเหตุผลและความน่าจะเป็น ๆ หลักอย่างเช่นประเทศที่ไม่มีนโยบายประหาร แถมยังให้นักโทษอยู่อย่างสบายโดยคำนึงถึงสิทธิมนุษย์ชนเป็นหลัก จึงเห็นได้ว่ากฎหมายเป็นพื้นฐานของทุกสังคมบนโลก หากเราเคารพกฎหมายทุกคนก็จะอยู่กันอย่างสงบสุขโดยไม่มีผู้ใดเสียเปรียบ