บุคคลเมื่อเข้าสู่วัยสูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลงต่างๆ เกิดขึ้นมากมายทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคม และสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะผู้ที่ไม่สามารถปรับตัว ปรับใจต่อการเปลี่ยนแปลงต่างๆ ก็เป็นการเปิดโอกาสให้ภาวะซึมเศร้าเข้ามาแทรกแซงได้ ซึ่งมีรายงานระบุว่า ประมาณร้อยละ 30 ของผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปีขึ้นไปเคยมีประสบการณ์ของการมีภาวะซึมเศร้าที่รุนแรงอย่างน้อยหนึ่งครั้ง ซึ่งส่งผลต่อสุขภาวะของผู้สูงอายุเป็นอย่างยิ่ง ฉะนั้นการเรียนรู้ที่จะป้องกันไม่ให้ตัวเองมีภาวะซึมเศร้าจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรมองข้าม ทั้งนี้ รศ.ดร.พรชุลีย์ นิลวิเศษ สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตรและสหกรณ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ได้กล่าวถึงนันทนาการสำหรับผู้สูงอายุ เพื่อใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ และเพื่อการพักผ่อนหย่อนใจหรือเพื่อความบันเทิง โดยอาจกระทำคนเดียวหรือเป็นหมู่คณะก็ได้ เพื่อให้มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นทั้งร่างกายและจิตใจ ไว้อย่างน่าสนใจเพื่อการพิจารณาในการเลือกตามความถนัดและความชอบดังต่อไปนี้ กิจกรรมนันทนาการที่เหมาะสมสำหรับผู้สูงอายุควรเป็นกิจกรรมเบาๆ ที่ผู้สูงอายุเลือกทำตามความต้องการ หรือผู้ดูแลผู้สูงอายุจัดให้เหมาะสมกับผู้สูงอายุ กิจกรรมดังกล่าว ได้แก่ Show
1.กิจกรรมทางสังคม ได้แก่ การร่วมในงานบุญ งานประเพณี งานเทศกาล งานของเพื่อนบ้าน ซึ่งเป็นกิจกรรมภายในชุมชนที่ผู้สูงอายุส่วนใหญ่ยังเข้าร่วมอยู่ นอกจากนั้นผู้สูงอายุบางส่วนยังเข้าร่วมเป็นสมาชิกชมรมหรือกลุ่ม เช่น ชมรมผู้สูงอายุ กลุ่มศาสนา ซึ่งผู้สูงอายุเองเห็นด้วยว่ามีความจำเป็นที่ผู้สูงอายุควรเข้าสังคมพบปะกับบุคคลต่างๆ ในสังคมบ้าง โดยเฉพาะการพบปะพูดคุยกับลูกหลาน ญาติ เพื่อนฝูง ตลอดจนการดูโทรทัศน์กับครอบครัว ศึกษาปฏิบัติธรรม และปลูกต้นไม้กับครอบครัวหรือเพื่อนร่วมวัยเดียวกัน 2.กิจกรรมการออกกำลังกาย เป็นสิ่งที่มีประโยชน์แก่ผู้สูงอายุซึ่งมีการเปลี่ยนของ ร่างกายจากความเสื่อมจึงจำเป็นต้องออกกำลังกายเพื่อป้องกันการเสื่อมสภาพและพิการของอวัยวะต่างๆ เช่น กล้ามเนื้อและข้อต่างๆ ปอด และหัวใจ เป็นต้น การออกกำลังกายยังช่วยให้ร่างกายคล่องตัว ไม่หกล้มง่าย และไม่อ้วนเกินไป ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเป็นโรคเบาหวาน ไขมันในเลือดสูง หรือความดันโลหิตสูง นอกจากนั้นยังช่วยให้ผู้สูงอายุได้ลดความเครียด และทำให้สมรรถภาพทางเพศดีขึ้นด้วย ทั้งนี้ กิจกรรมการออกกำลังกายมีหลายรูปแบบ ได้แก่ 1) การทำกายบริหาร เช่น การรำมวยจีน การฝึกโยคะ เป็นต้น 2) การออกกำลังกายแบบแอโรบิก เป็นการเคลื่อนไหวของร่างกายอย่างต่อเนื่อง นานประมาณ 3-5 นาทีขึ้นไป เพื่อช่วยป้องกันโรคเส้นเลือดหัวใจตีบ ซึ่งควรได้รับการตรวจสุขภาพ และคำแนะนำจากแพทย์ก่อน 3) การเล่นกีฬาหรือเกม เช่น เล่นหมากรุก หมากฮอส กอล์ฟ โยนห่วง เปตอง ทอยเกือกม้า และเกมต่างๆ เป็นต้น 3.กิจกรรมการท่องเที่ยว ได้แก่ การเดินทางไกลในโลกกว้าง การท่องเที่ยวในเมืองไทยทั้งในกรุงเทพมหานครและต่างจังหวัด การเป็นมัคคุเทศก์หรือไกด์บรรยายในการท่องเที่ยว การเขียนหนังสือคู่มือการท่องเที่ยว เป็นต้น เนื่องจากการเดินทางท่องเที่ยวเป็นการสั่งสมประสบการณ์ของชีวิต เสริมสร้างความคิดให้ก้าวไกล ทำให้ชีวิตไม่ต้องอยู่กับที่ตลอดเวลา เหมือนกับได้ชาร์จไฟหรือแบตเตอรี่ให้ตัวเอง กิจกรรมการท่องเที่ยวนี้อาจเป็นการเข้าชมพิพิธภัณฑ์ สวนสัตว์ วัดวาอาราม พระราชวัง อุทยานประวัติศาสตร์ อุทยานธรรมชาติ การท่องเที่ยวเชิงเกษตรนิเวศ การท่องเที่ยวแบบร่วมอาศัยที่บ้านเดียวกันกับคนในท้องถิ่นหรือโฮมสเตย์ การท่องเที่ยวแบบวิถีสุขภาพ ฯลฯ 4.กิจกรรมงานอดิเรก เช่น การทำงานฝีมือ งานเย็บปักถักร้อย ทอผ้า ทำหุ่น ทำอาหารคาวหวาน งานวาดภาพ ฟ้อนรำหรือเต้นรำ ร้องเพลง งานช่างไม้ การจัดสวน เป็นต้น กิจกรรมงานอดิเรกนี้เป็นการทำงานที่ตนรักชอบ และประสงค์ที่จะทำต่อไปเพื่อความผ่อนคลาย ความบันเทิงให้กับชีวิตตนเอง บางครั้งรู้สึกอิ่มเอมและพึงพอใจกับผลงานที่ได้รับ เช่นงานฝีมือต่างๆ และยิ่งเป็นสุขใจมากยิ่งขึ้นเมื่อได้มอบสิ่งที่เป็นงานฝีมือเหล่านั้นแก่ลูกหลาน ญาติพี่น้อง และเพื่อนฝูง ซึ่งงานอดิเรกนี้บางครั้งทำให้ผู้สูงอายุมีโอกาสได้บำเพ็ญสาธารณประโยชน์ เช่น การเป็นอาสาสมัคร การเป็นวิทยากรในการอบรมวิชาการและวิชาชีพแก่สังคม เป็นการถ่ายทอดภูมิปัญญาจากคนรุ่นหนึ่งสู่รุ่นต่อๆ ไป ทำให้มีการดำรงสืบทอดศิลปวัฒนธรรมอันดีงามของท้องถิ่นและของชาติสืบไป สรุปได้ว่า นันทนาการสำหรับผู้สูงอายุควรเป็นกิจกรรมที่ไม่หักโหมหรือแข่งขัน แต่ควรเป็นกิจกรรมที่สร้างความสนุกสนานรื่นเริงบันเทิงใจ และเป็นการเปิดโอกาสให้ผู้สูงอายุมีส่วนร่วมในกิจกรรม อันได้แก่ กิจกรรมทางสังคม กิจกรรมการออกกำลังกาย กิจกรรมการท่องเที่ยว และกิจกรรมงานอดิเรก. ปัจจุบันลูกหลานส่วนใหญ่มักปล่อยให้ผู้สูงอายุอยู่บ้านคนเดียว ท่านได้ทำแต่กิจวัตรเดิมๆซ้ำๆทุกวัน อาจจะรู้สึกเบื่อและยังไม่มีปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่น เพราะฉะนั้นเมื่อมีเวลาว่าง ควรหากิจกรรมผู้สูงอายุให้ท่านได้ลองทำสนุกๆ ที่น่าสนใจ ท่านจะได้ไม่รู้สึกเหงาหรือโดดเดี่ยวเหมือนแต่ก่อน สารบัญเนื้อหาวิธีเลือกกิจกรรมที่ใช่สำหรับเรา กิจกรรมผู้สูงอายุสนุกๆ กิจกรรมผู้สูงอายุติดบ้าน กิจกรรมผู้สูงอายุสมองเสื่อม กิจกรรมผู้สูงอายุในชุมชน สถานที่ทำกิจกรรมในกทม. สรุป วิธีเลือกกิจกรรมที่ใช่สำหรับเรา
กลับสู่สารบัญ “สิ่งที่ต้องระมัดระวังไว้เสมอ หากเวลาทำแล้วรู้สึกว่าเหนื่อยมาก หอบ หายใจไม่ทัน เวียนหัว หน้ามืด แขน ขาอ่อนแรง หรือมีความผิดปกติอื่นๆ ควรหยุดทันทีเพราะอาจส่งผลร้ายต่อสุขภาพภายหลังได้” แล้วกิจกรรมที่ผู้สูงอายุสามารทำได้มีอะไรบ้างละ? กิจกรรมผู้สูงอายุสนุกๆหาเกมหรือกิจกรรมทางสมอง เพื่อฝึกสมอง เล่นเกม หมากกระดาน บอร์ดเกม เกมใบ้คำ นอกจากจะช่วยฝึกสมองและสร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับผู้อื่นยังช่วยให้ผู้สูงอายุรู้สึกว่าเด็กลงอีกด้วย เดินทางท่องเที่ยวถ้าผู้สูงอายุชอบการเดินทาง ชอบท่องเที่ยวให้จัดกิจกรรมผู้สูงอายุพาท่านออจากบ้านบ้าง หาที่เที่ยวใกล้ๆบ้านไม่จำเป็นต้องไปต่างจังหวัดไกล สถานที่ท่องเที่ยวในกทม.สำหรับผู้สูงอายุก็มีเหมือนกัน หรือพาผู้สูงอายุออกมาทานข้าวนอกบ้านช่วยให้สุขภาพจิตของผู้สูงอายุดีขึ้น
กิจกรรมนันทนาการกิจกรรมนันทนาการ งานอดิเรกที่ตนเองชอบหรือที่น่าสนใจ เช่น ร้องเพลง เต้นรำ เล่นดนตรี วาดภาพ ถ่ายรูป เขียนบล็อก เขียนกระทู้เล่าเรื่องราวคนตนเองให้คนรุ่นหลังได้อ่าน แถมยังได้ย้อนรำลึกความหลังอีกด้วย นอกจากจะช่วยให้ผู้สูงอายุสนุกๆ ใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์และผู้สูงอายุรู้สึกภูมิใจด้วย กิจกรรมสร้างความสัมพันธ์ทำกิจกรรมผู้สูงอายุส่วนใหญ่ชอบทำ เช่น เข้าวัด ทำบุญ ออกจากบ้าน เดินเล่น พบปะพูดคุยกับเพื่อนฝูงหรือชวนเพื่อนมาพูดคุยนั่งเล่นกันที่บ้านก็ได้เช่นกัน กลับสู่สารบัญ กิจกรรมผู้สูงอายุติดบ้านเนื่องจากผู้สูงอายุบางท่านเป็นคนติดบ้าน ไม่ชอบออกไปไหน เลยไม่ค่อยได้สร้างปฏิสัมพันธ์กับผู้อื่นมากเท่าไหร่ แต่ผู้สูงอายุติดบ้าน ก็มีกิจกรรมผู้สูงอายุที่สามารถทำกิจวัตรประจำวันง่ายๆได้ที่บ้าน เช่น อ่านหนังสือเลือกอ่านเรื่องที่ตนเองสนใจ เช่น ข่าวประจำวัน หนังสือทำอาหาร สารคดี เป็นต้น ยิ่งอ่านเรื่องที่ตนเองชอบจะช่วยให้อ่านได้เพลินมากขึ้น การอ่านหนังสือจะช่วยให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตที่ดี เพราะได้ใช้สมอง กระตุ้นความคิด การทำงานของสมองและยังช่วยป้องกันอาการสมองเสื่อม จึงทำให้คนที่อ่านหนังสือมีแนวโน้มอายุยืนกว่าคนไม่อ่าน แต่หนังสือบางเล่มมีขนาดตัวอักษรที่เล็กทำให้ผู้สูงอายุไม่สามารถอ่านได้หรืออ่านได้ลำบาก เพราะผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีปัญหาเกี่ยวกับสายตา สายตายาว สาตาพร่ามัว รวมถึงความสามารถในการอ่านและการเรียนรู้ลดลง จึงเป็นอุปสรรคที่ทำให้ผู้สูงอายุไม่ชอบอ่านหนังสือกัน ทำความสะอาดบ้านทำงานบ้านเบาๆ เช่น กวาดบ้าน ถูบ้าน ถ้ามีเวลาทำให้ค่อยทำไม่ต้องรีบจะได้ไม่ต้องเหนื่อยมาก หากงานบ้านไหนทำไม่ได้ ไม่ต้องดันทุรังทำนะครับ เพราะอาจได้รับบาดเจ็บร่างกายได้ ปลูกต้นไม้ ทำสวนสำหรับบ้านที่มีพื้นที่แนะนำให้ปลูกและดูแลต้นไม้ เพียงแค่รดน้ำเช้า-เย็น ใส่ปุ๋ย ตัดแต่งกิ่ง ใบ กวาดใบไม้ หรือจะหาดอกไม้มาประดับตกแต่งเพิ่ม เพิ่มความสวยงาม ความบริสุทธิ์เย็นสบายรอบบ้านด้วย ทำอาหารเพราะนอกจากจะได้พัฒนาฝีมือตนเองแล้ว การทำอาหารให้คนในครอบครัวหรือได้ทำอาหารกับคนในครอบครัว ช่วยเพิ่มสร้างความสัมพันธ์และสร้างความสนุกด้วยกัน เลี้ยงสัตว์ถ้าผู้สูงอายุรักสัตว์ ให้หาสัตว์มาเลี้ยงสักตัว ในช่วงเวลาที่ลูกหลานออกไปทำงาน ไม่อยู่บ้านแล้วเวลาที่ท่านอยู่คนเดียวจะได้เล่น ได้ให้อาหารกับสัตว์เลี้ยง ท่านจะรู้สึกไม่เหงาและยังช่วยให้ผู้สูงอายุมีสุขภาพจิตที่ดีขึ้น หรือจะพาสัตว์เลี้ยงไปเดินเล่นในชุมชน ก็มีโอกาสเจอเจ้าของสัตว์เลี้ยงคนอื่นๆอาจจะได้เพื่อนเพิ่มก็ได้นะครับ กลับสู่สารบัญ กิจกรรมผู้สูงอายุสมองเสื่อมเนื่องจากอายุที่มากขึ้น ระบบการทำงานต่างๆก็เริ่มถอยลง โดยเฉพาะอาการของโรคสมองเสื่อมผู้สูงอายุส่วนใหญ่มักมีอาการเหล่านี้ เลยต้องหากิจกรรมให้ทำเพื่อป้องกันไม่ให้มีอาการของสมองเสื่อมขึ้น เช่น ฝึกทำท่ากายบริหารและออกกำลังกาย
ฝึกคิดเลขที่ไม่ยากมากนัก เล่นเกมกระดาน บอร์ดเกม หมากรุก ปริศนาอักษรไขว้ ซุโดกุ วาดรูป หรือปะดิษฐ์สิ่งของช่วยได้เช่นกัน กลับสู่สารบัญ อ่านคำแนะนำ และวิธีการดูแลรักษา
กิจกรรมผู้สูงอายุในชุมชนซึ่งแต่ละชุมชนมีกิจกรรมผู้สูงอายุให้ทำแตกต่างกันไป ผู้สูงอายุสามารถเข้าร่วมชมรมหรือสมาคมในเรื่องที่ตนเองชอบ หรือบางชุมชนอาจจะมีสวนสาธารณะไว้ให้ทำกิจกรรมร่วมกัน เช่น แข่งขันกีฬา ออกกำลังกายสำหรับผู้สูงอายุเพื่อสุขภาพร่างกายแข็งแรง อย่างน้อยสัปดาห์ละ 3-4 วัน วันละ 30 นาทีและควรทำอย่างสม่ำเสมอ เช่น ลีลาศ รำไทเก็ก แอโรบิก วิ่งเหยาะๆ เป็นต้น เมื่อถึงเทศกาลวันสำคัญจะมีการจัดกิจกรรมวันสำคัญหรือให้ความรู้ในเรื่องต่างๆ เพื่อให้คนในชุมชน ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ใกล้ชิด หรือผู้สูงอายุท่านใดอยากช่วยคนในชุมชน จากอาชีพเดิมที่เคยทำ เช่น เคยเป็นครู อาจจะสอนหรือบรรยายพิเศษ เคยเป็นช่าง อาจจะเปิดอบรมความรู้ด้านช่าง เคยเป็นแพทย์อาจจะคอยให้ความรู้และวิธีป้องกันเกี่ยวกับโรคต่าง สำหรับผู้สูงอายุไม่มีความเชี่ยวชาญหรือทักษะอะไรเลย เมื่อชุมชนมีกิจกรรมบรรยายให้ความรู้ก็สามารถเข้าร่วมกิจกรรมฟังบรรยายได้เช่นกัน นอกจากจะได้ความรู้แล้วยังได้พบเพื่อนๆพูดคุยกันอีกด้วย ได้เจอคนที่ชอบอะไรเหมือนกัน เช่น ชมรมทำอาหาร ชมรมเย็บปักถักร้อย เป็นต้น กลับสู่สารบัญ สถานที่ทำกิจกรรมในกทม.ผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในกทม.สามารถเลือกเข้าชมรมได้ตามที่ตนเองสนใจ และมีอบรมหลักสูตรทักษะฝึกอาชีพ เพื่อให้ผู้สูงอายุที่เดือนร้อนแต่เวลาว่างสามารถหารายได้ ผู้สูงอายุสามารถดูสถานที่ที่จัดฝึกอบรม จัดกิจกรรมผู้สูงอายุในกทม.ติดตามได้ที่ www.oldisyounginbkk.com และ www.bangkok.go.th/social กลับสู่สารบัญ สรุปกิจกรรมผู้สูงอายุไม่ว่าจะทำกิจกรรมผู้สูงอายุทุกกิจกรรมที่แนะนำมา ทั้งผู้สูงอายุติดบ้าน และชอบท่องเที่ยวและน่าสนใจ มากแค่ไหน แต่สิ่งที่ท่านต้องการมากที่สุดคือการได้พบเจอคนในครอบครัวหรือคนอื่นบ่อยๆเพื่อสร้างความสัมพันธ์ด้วยกัน ท่านจะได้รู้สึกไม่เหงาและมีเพื่อนสามารถพูดคุยได้ กลับสู่สารบัญ กิจกรรมนันทนาการใดที่เหมาะสมกับวัยผู้ใหญ่กิจกรรมนันทนาการในผู้สูงอายุ
กิจกรรมที่เพิ่มความแข็งแรง ได้แก่ แอโรบิค กิจกรรมที่ช่วยการทรงตัว ได้แก่ ไทเก๊ก โยคะ กิจกรรมที่ช่วยความจำ ได้แก่ ทายชื่อเพลง กิจกรรมที่ช่วยเพิ่มความมั่นใจในตนเอง ได้แก่ เลี้ยงเด็ก
กิจกรรมนันทนาการผู้สูงอายุ มีกี่ประเภทประเภทของกิจกรรมนันทนาการ กิจกรรมนันทนาการสำหรับผู้สูงอายุ บุตรหลานควรจัดให้มีความเหมาะสมกับตัวผู้สูงอายุและคำนึงถึงความปลอดภัยเสมอโดยมีกิจกรรมดังนี้. กิจกรรมทางสังคม ... . กิจกรรมการออกกำลังกาย ... . การเล่นกีฬาหรือเกม ... . กิจกรรมการท่องเที่ยว ... . กิจกรรมงานอดิเรก. กิจกรรมสําหรับผู้สูงอายุมีอะไรบ้างกิจกรรมทางสังคมที่แนะนำสำหรับผู้สูงอายุ
การออกกำลังกายที่แนะนำสำหรับผู้สูงอายุ ได้แก่ เดินเร็วหรือเดินแกว่งแขนเร็วๆ ว่ายน้ำ รำมวยจีน ไทเก๊ก เต้นลีลาศ ถีบจักรยานอยู่กับที่ ยกน้ำหนักเบาๆ เพื่อเสริมความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแขน ขา บีบลูกบอลยางเพิ่มความแข็งแรงของกล้ามเนื้ออุ้งมือ โยคะ หรือยืดเหยียดกล้ามเนื้อ
กิจกรรมสันทนาการ มีอะไรบ้างตัวอย่างกิจกรรมนันทนาการ. การเต้นรำ. การรับประทานอาหารและเครื่องดื่ม. การล่าสัตว์และการตกปลา. การท่องเที่ยว. เล่นอินเทอร์เน็ต. อ่านหนังสือ. เขียนนิยายหรือเรื่องสั้น (ในกรณีที่เขียนโดยไม่ได้ตั้งใจจะนำไปจัดพิมพ์). การเล่นกีฬาและออกกำลังกาย. |