พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

โรงเรียนกับการสร้างเยาวชนพลเมืองดี

 2 years ago 5868

ผู้เขียน: นางสาวกนกวรรณ สุภาราญ ครูจากโครงการ Teach for Thailand
ภาพ: กชกร มั่นคงเจริญกิจ

          “พลเมืองดี” … เป็นผู้ที่มีความรับผิดชอบ เคารพความเสมอภาค สิทธิเสรีภาพของตนเองและผู้อื่น ปฏิบัติตนตามกฎหมาย และปฏิบัติตนให้เป็นประโยชน์ต่อสังคมส่วนรวม... ทุกสังคมล้วนปรารถนาให้ประชาชนเป็นพลเมืองที่ดีมีคุณภาพ ทำแต่สิ่งที่ดี และมีประโยชน์ต่อสังคมด้วยกันทั้งสิ้น แต่การจะทำให้ทุกคนเป็นพลเมืองที่ดีได้นั้นล้วนต้องอาศัยกระบวนการอบรมบ่มเพาะที่เหมาะสมตั้งแต่แรกเริ่มจากครอบครัวและที่สำคัญไม่แพ้กันซึ่งก็คือ โรงเรียน

“เพราะโรงเรียนเป็นมากกว่าสถานที่ให้ความรู้”
          โรงเรียนเป็นสถานที่อบรมบ่มเพาะเยาวชนให้เติบโตอย่างมีคุณภาพ นอกจากความรู้เรื่องวิชาการแล้ว ยังรวมถึงทักษะ ทัศนคติ ความเข้าใจต่อการแสดงออกที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกันภายในสังคม โรงเรียนจึงเปรียบเสมือนสถานที่จำลองสังคมขนาดเล็กให้แก่เด็กได้เรียนรู้และปรับตัวต่อสภาพแวดล้อมภายนอกบริเวณบ้าน และครอบครัวของตนเอง ช่วยหล่อหลอมให้เด็ก และเยาวชนได้เรียนรู้หน้าที่ บทบาทในสังคมของตนเองอย่างเหมาะสมและสามารถปรับตัวให้สอดคล้องกับธรรมเนียมของสังคมที่ตนอาศัยอยู่อีกด้วย

“สร้างห้องเรียนประชาธิปไตย สร้างพลเมืองดีของสังคม”
          ความเป็นประชาธิปไตยเกี่ยวข้องอย่างไรกับการสร้างพลเมืองดีในโรงเรียน คำถามที่ดูเหมือนจะไม่สอดคล้องกันเสียทีเดียวแต่กลับมีความเกี่ยวข้องกันอย่างน่าสนใจ ห้องเรียนประชาธิปไตย... การสร้างพื้นที่แลกเปลี่ยน เรียนรู้อย่างมีอิสระบนพื้นฐานของความเคารพซึ่งกันและกันร่วมกันในห้องเรียน...เปรียบห้องเรียนเสมือนพื้นที่แห่งการเรียนรู้ที่ไม่จำกัดรูปแบบ เปิดกว้างต่อความแตกต่าง และเปิดรับต่อการมีส่วนร่วมที่หลากหลายของนักเรียน

          จากงานวิจัยเรื่อง “การพัฒนาการบริหารระบบการศึกษาเพื่อเสริมสร้างความเป็นพลเมืองดีวิถีประชาธิปไตย” พบผลการศึกษาว่าการสร้างเยาวชนหรือนักเรียนในโรงเรียนให้มีลักษณะของความเป็นพลเมืองดีได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ควรเริ่มต้นจากบทบาทครู และห้องเรียน รวมทั้งวิธีการอบรมสั่งสอนของครูที่มีต่อนักเรียนหลากหลายรูปแบบไม่ว่าจะเป็นวิธีการทางตรงหรือการสร้างอิทธิพลทางอ้อมก็ตาม การนำแนวทางประชาธิปไตยมาประยุกต์ใช้กับรูปแบบการอบรมนั้นก็เพื่อปรับเปลี่ยน และสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่เปิดกว้าง เปิดโอกาสให้นักเรียนและครูได้เรียนรู้ที่จะรับฟังซึ่งเหตุผลและความคิดเห็นที่หลากหลายในประเด็นต่างๆ ที่ตนเองมีส่วนเกี่ยวข้อง อีกทั้งตระหนักถึงบทบาทและการมีส่วนร่วมในการแก้ไขพัฒนาปัญหาที่เขาได้พบเจอมากยิ่งขึ้น ซึ่งการเรียนรู้ และการตระหนักถึงบทบาทของตนเองนั้นไม่อาจเกิดขึ้นได้เลย หากปราศจากครู และบรรยากาศห้องเรียนที่เปิดกว้าง พื้นที่ที่รับฟังแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกันอย่างเคารพและเปิด

“เด็กทุกคนเป็นพลเมืองดีได้”
          บทบาทครอบครัว โรงเรียนและครูล้วนต่างมีส่วนในการอบรมสั่งสอน ชี้แนะแนวทางที่เหมาะสมในการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคม ด้วยความเชื่อมั่นว่าเด็กทุกคนสามารถเป็นคนดีได้ เป้าหมายของการอบรมสั่งสอนจึงไม่เพียงแต่มุ่งหวังให้นักเรียนมีความรู้ แต่ยังมุ่งหวังให้นักเรียนเป็นพลเมืองที่ดีของสังคมอีกด้วย ไม่ว่าจะครูผู้สอนจะใช้รูปแบบการเรียนการสอน และวิธีการอบรมบ่มเพาะเช่นไร ห้องเรียนประชาธิปไตยสามารถนำไปประยุกต์เข้ากับการจัดการเรียนรู้จึงเป็นอีกทางเลือกสำคัญในการปรับหรือดัดแปลงกระบวนการเรียนการสอนรูปแบบใหม่ๆ อีกทั้งเป็นการสร้างบรรยากาศการเรียนรู้ที่เอื้อแก่การบ่มเพาะนักเรียนสู่การเป็นพลเมืองดี โดยเริ่มต้นจากห้องเรียนเล็กๆ ที่ครูและนักเรียนร่วมกันสร้างสรรค์ขึ้น

          ในปัจจุบันโรงเรียนมีอิทธิพลอย่างยิ่งต่อการสร้าง และบ่มเพาะพลเมืองดีสู่สังคม เมื่อนักเรียนเข้ามาในโรงเรียน ก็เปรียบเสมือนนักเรียนได้เรียนรู้การปรับตัว และการอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมที่กว้างกว่าครอบครัวของตน สิ่งที่นักเรียนได้เรียนรู้ และซึมซับจากสิ่งแวดล้อมภายในโรงเรียนจึงมีความสำคัญอย่างยิ่งต่อการดำเนินชีวิต ดังนั้น บทบาทของครูและโรงเรียนจึงมีส่วนสำคัญในการจัดบรรยากาศของโรงเรียน ห้องเรียน รวมทั้งรูปแบบการเรียนรู้ที่เอื้อให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมในการสร้างนักเรียน และเยาวชนให้เป็นพลเมืองที่ดี ผ่านกระบวนการที่เป็นประชาธิปไตย รับฟังและเคารพเสียงของทุกคนมากขึ้น มีการแลกเปลี่ยนพูดคุยกันบนพื้นฐานของความเคารพ และมีเหตุมีผล หากโรงเรียน ห้องเรียน และครูสามารถปลูกฝังสิ่งที่เป็นพื้นฐานของการเป็นพลเมืองดีเหล่านี้ให้แก่นักเรียนได้อย่างสม่ำเสมอแล้วนั้น เด็กนักเรียนและเยาวชนทุกคนจะมีรากฐานของการเป็นพลเมืองที่ดี และสามารถปรับตัวที่จะอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมอันกว้างใหญ่ขึ้นได้อย่างแน่นอน

ที่มา
สมฤดี พละวุฑิโฒทัย. (2561). การพัฒนาการบริหารระบบการศึกษาเพื่อเสริมสร้างความเป็นพลเมืองดีวิถีประชาธิปไตย. วารสารการบริหารการศึกษา มหาวิทยาลัยศิลปากร, 9(1)4-6.



ข้ามไปยังเนื้อหา

1.การอยู่ร่วมกันในสังคมได้อย่างมีความสุขนั้น สมาชิกในสังคมต้องปฏิบัติตนเป็นคนดี โดยเริ่มตั้งแต่การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีต่อครอบครัวและโรงเรียนในวัยเด็ก ซึ่งเป็นพื้นฐานในการใช้ชีวิตในอนาคตต่อไป

2.คนทุกคนมีความสามารถในแต่ละด้านแตกต่างกันไป การใช้ความสามารถในด้านที่ตนมีอยู่เพื่อกระทำความดี จะส่งผลให้ตนเองเป็นผู้มีจิตใจที่ดี เป็นที่ชื่นชมของผู้อื่น และอยู่ร่วมกับผู้อื่นได้อย่างมีความสุข                                          

   1.สมาชิกที่ดีของครอบครัวและโรงเรียน
1.1 การปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัว
      เด็กดีของครอบครัว  หมายถึง  เด็กที่ปฏิบัติตนให้เป็นที่รักใคร่ของบิดามารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว เช่น ปู่ ย่า ตา ยาย ลุง ป้า น้า อา เป็นต้น

นักเรียนสามารถปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของครอบครัวได้โดยปฏิบัติ ดังนี้


                

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร
     
พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

มีความกตัญญูกตเวทีต่อบิดา มารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว    เชื่อฟังคำสั่งสอนของบิดา มารดาและญาติผู้ใหญ่ในครอบครัว

 

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร
 
พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

มีสัมมาคารวะต่อบิดา มารดาแลญาติผู้ใหญ่         รู้จักกล่าวคำขอบคุณขอโทษและไหว้ผู้ใหญ่
ปฏิบัติตนตามข้อ ตกลง กฎ กติกา ระเบียบของครอบครัว

          

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร
    
พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

มีส่วนร่วมในการแสดงความคิดเห็นในการทำกิจกรรมของครอบครัว มีระเบียบวินัย มีน้ำใจช่วยเหลืองานบ้าน มีเหตุผลและยอมรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น

2 การปฏบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของโรงเรียน

      เด็กดีของโรงเรียน  หมายถึง เด็กที่ปฏิบัติตนให้เป็นที่รักใคร่ ของครูอาจารย์และสมาชิกทุกคนในโรงเรียน
นักเรียนสามารถปฏิบัติตนเป็นสมาชิกที่ดีของโรงเรียนได้โดยปฏิบัติ ดังนี้

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร
            เคารพและปฏิบัติตามกฏระเบียบของโรงเรียนและเชื่อฟังและมีสัมมาคารวะต่อครูอาจารย์

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร
ขยันหมั่นเพียรในการศึกษาหาความรู้มีส่วนร่วมในกิจกรรมของห้องเรียนและรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น พูดจาไพเราะ สุภาพเรียบร้อย

พลเมืองดีของครอบครัวเป็นอย่างไร

                                รักษาความสะอาด ความเป็นระเบียบเรียบร้อยของโรงเรียนและรักษาทรัพย์สินของโรงเรียน

เราเป็นพลเมืองดีต่อครอบครัวอย่างไร

ให้ความเคารพเชื่อฟังผู้นำในครอบครัว ดูแลครอบครัว ให้สามารถอยู่ได้ ทั้งด้าน เศรษฐกิจ และความเป็นอยู่อื่นๆ ไม่สร้างความแตกแยก แก่ครอบครัว ไม่สร้างความเดือดร้อนแก่ครอบครัว

เราจะปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีได้อย่างไร

๑. เคารพในสิทธิและเสรีภาพของผู้อื่น เมื่อตนเองได้รับสิทธิและเสรีภาพตามกฎหมาย แล้วย่อมไม่ทาให้ผู้อื่นเสียหาย หรือได้รับ ความเดือดร้อน ๒. ปฏิบัติตามกฎ ระเบียบ กติกา ของสังคม และปฏิบัติตามกฎหมาย ๓. มีเหตุผล เมื่อมีความเห็นที่แตกต่างกับผู้อื่น และยอมรับ ความคิดเห็นของผู้อื่นที่มีเหตุผลดีกว่าตนเอง

การพัฒนาตนเองให้เป็นพลเมืองดีควรปฎิบัติอย่างไร ตอบเป็นข้อๆ

- รู้จักแสดงความคิดเห็นตามสิทธิของตนเอง รวมทั้งรู้จักรับฟังความคิดเห็นของผู้อื่น และเคารพข้อตกลงของคนส่วนใหญ่ - ถ้าเกิดข้อขัดแย้งกัน ให้แก้ปัญหาด้วยหลักเหตุผล ไม่ใช้อารมณ์หรือพละกำลังในการแก้ปัญหา เพราะไม่ใช่วิธีแก้ปัญหาที่ถูกต้อง แต่กลับจะทำให้เกิดปัญหาอื่น ตามมา

การเป็นพลเมืองที่ดีมีลักษณะอย่างไร

พลเมืองที่ดี หมายถึง ผู้ที่สามารถปฏิบัติหน้าที่ที่ต้องทำและควรทำได้อย่างครบถ้วน สอดคล้องกับหลักธรรม วัฒนธรรม ประเพณีที่ได้กำหนดไว้ มีความกระตือรือร้นที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ไม่ล่วงละเมิดสิทธิเสรีภาพของบุคคลอื่น ถือได้ว่า พลเมืองเป็นส่วนสำคัญของสังคม ทุกสังคมต่างต้องการพลเมืองที่มีคุณภาพเพื่อพัฒนาสังคม ...