กาแล็กซีทางช้างเผือกมีลักษณะอย่างไร

กาแล็กซี (Galaxy) หรือ ดาราจักร หมายถึง อาณาจักรของดาว กาแล็กซีหนึ่งๆ ประกอบด้วยก๊าซ ฝุ่น และดาวฤกษ์หลายพันล้านดวง กาแล็กซีมีขนาดใหญ่หมื่นล้านถึงแสนล้านปีแสง “ทางช้างเผือก” เป็นกาแล็กซีของเรามีขนาดประมาณหนึ่งแสนปีแสง เนื่องจากโลกของเราอยู่ภายในทางช้างเผือก การศึกษาโครงสร้างของทางช้างเผือก จำต้องศึกษาจากภายในออกมา การศึกษากาแล็กซีอื่นๆ จึงช่วยให้เราเข้าใจกาแล็กซีของตัวเองมากขึ้น

แต่โบราณมนุษย์เข้าใจว่า ทางช้างเผือกเป็นปรากฏการณ์ภายในบรรยากาศโลกเช่นเดียวกับเมฆ หมอก รุ้งกินน้ำ จนกระทั่งคริสต์ศตวรรษที่ 18 ได้มีการสร้างกล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่จึงทราบว่า ทางช้างเผือกประกอบด้วยดวงดาวมากมาย เซอร์ วิลเลียม เฮอร์เชล (ผู้ค้นพบดาวยูเรนัส) ทำการสำรวจความหนาแน่นของดาวบนท้องฟ้าและให้ความเห็นว่า ดวงอาทิตย์อยู่ตรงใจกลางของทางช้างเผือก ศตวรรษต่อมา ฮาร์โลว์ แชพลีย์ ทำการวัดระยะทางของ กระจุกดาวทรงกลมซึ่งห่อหุ้มกาแล็กซี โดยใช้ความสัมพันธ์คาบ-กำลังส่องสว่างของดาวแปรแสงแบบ RR Lyrae ที่อยู่ในกระจุกดาวทรงกลมทั้งหลาย เขาพบว่ากระจุกดาวเหล่านี้อยู่ห่างจากโลกนับหมื่นปีแสง รอบล้อมส่วนป่องของกาแล็กซี ดังนั้นดวงอาทิตย์ไม่น่าจะอยู่ตรงใจกลางของทางช้างเผือก

นักวิทยาศาสตร์ได้จาแนกกาแล็กซี่ออกเป็น 4 ประเภท ตามลักษณะรูปร่าง ดังนี้

1. กาแล็กซี่กลมรี ( Elliptical Galaxy ) มีรูปร่างกลมรี ซึ่ง บางกาแล็กซี่อาจกลมมาก บางกาแล็กซี่อาจรีมาก นักดาราศาสตร์ให้ ความเห็นว่า กาแล็กซี่ประเภทนี้จะมีรูปร่างกลมรีมากน้อยเพียงใดนั่น ขึ้นอยู่กับอัตราการหมุนของกาแล็กซี่ ถ้าหมุนเร็วกาแล็กซี่จะมีรูปร่าง ยาวรีมาก

2. กาแล็กซี่ก้นหอย ( Spiral Galaxy ) มีรูปร่างแบบก้นหอย มีแขนโค้งเหมือนลายก้นหอยหรือกังหัน บางทีจึงเรียกว่า กาแล็กซี่ กังหัน ตัวอย่างเช่น กาแล็กซี่ทางช้างเผือก กาแล็กซี่แอนโดรเมดา กา แล็กซี่ส่วนใหญ่ที่พบในเอกภพจะเป็นกาแล็กซี่ประเภทนี้

3. กาแล็กซี่ก้นหอยคาน (Barred Spiral Galaxy) มีลักษณะ คล้ายคลึงกับกาแล็กซี่ก้นหอย แต่ตรงกลางมีลักษณะเป็นคาน และมี แขนแบบกาแล็กซี่ก้นหอยต่อออกมาจาก ปลายคานทั้งสองหรือเรียก อีกชื่อว่า กาแล็กซี่กังหันแบบมีแกน มีอัตราหมุนรอบตัวเองเร็วกว่า กาแล็กซี่ทุกประเภท

4. กาแล็กซี่ไร้รูปร่าง (Irregular Galaxy) เป็นกาแล็กซี่ที่มี รูปร่างลักษณะต่างออกไปจากกาแล็กซี่ทั้ง 3 ประเภทที่กล่าวมาแล้ว เป็นกาแล็กซี่ส่วนน้อย มีรูปร่างที่ไม่แน่นอน หรือเรียกว่า กาแล็กซี่อ สัณฐาน มักจะเป็นกาแล็กซี่ขนาดเล็ก เช่น กาแล็กซี่แมกเจลแลนใหญ่ และกาแล็กซี่แมกเจลแลนเล็ก

ที่มา : https://sites.google.com/site/universethailand/03-ka-laek-si-thang-chang-pheuxk

กาแล็กซี่ทางช้างเผือก

กาแล็กซี่ทางช้างเผือก (Milky Way Galaxy)

กาแล็กซี่ทางช้างเผือกมีลักษณะรูปร่างแบบก้นหอยหรือแบบกังหัน (Spiral Galaxy) มีเส้น ผ่านศูนย์กลางประมาณ 100,000 ปีแสง หนาประมาณ 10,000 ปีแสง มีอายุประมาณ 14,000 ล้านปี ประกอบด้วยดาวฤกษ์ประมาณ 100,000 ล้านดวง ทั้งดวงอาทิตย์ โลกและดาวในระบบสุริยะ

ปัจจุบันมีหลักฐานและเหตุผลสรุปได้ว่า ดวงอาทิตย์อยู่ที่แขนของกาแล็กซี่ทางช้างเผือก ซึ่ง อยู่ห่างจากใจกลางประมาณ 30,000 ปีแสง

การสังเกตทางช้างเผือกในท้องฟ้า

วันที่ท้องฟ้าที่แจ่มใสคืนเดือนมืด เราจะเห็นดวงดาวสว่างเป็นจุดๆเต็มท้องฟ้าแล้วเรายังอาจ เห็นทางสีขาวเป็นแถบยาวพาดผ่านท้องฟ้าคือทางช้างเผือก เป็นส่วนหนึ่งของกาแล็กซี่ทางช้างเผือก

ทางช้างเผือกพาดผ่านกลุ่มดาวสว่างดังนี้ กลุ่มดาวแคสสิโอเปีย (ค้างคาว) เพอร์เซอุส สารถี คนคู่ กางเขนใต้ แมงป่อง คนยิงธนู นกอินทรีย์ และกลุ่มดาวหงส์

ดวงดาวที่เรามองเห็นเต็มท้องฟ้าก็อยู่ในกาแล็กซี่ทางช้างเผือก ส่วนดวงดาวในกาแล็กซี่ อื่นๆเราไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า เพราะอยู่ห่างไกลมาก กาแล็กซี่ที่อยู่ใกล้กาแล็กซี่ทาง ช้างเผือกมากที่สุด คือ กาแล็กซี่แมกเจลแลนใหญ่ โดยอยู่ห่างจากกาแล็กซี่ทางช้างเผือกประมาณ 170,000 ปีแสง

เนบิวลา (Nebula) เป็นกลุ่มก๊าซและฝุ่นขนาดใหญ่ ที่รวมกันค่อนข้างหนาแน่น อยู่ในที่ว่างระหว่าง ดาวฤกษ์ มีทั้งประเภทไม่เรืองแสง และเรืองแสงได้เพราะได้รับพลังงานจากดาวฤกษ์

เนบิวลามืดงวงช้าง เป็นส่วนหนึ่งของ กลุ่มก๊าซและฝุ่นหนาทึบ ขนาดมหึมา

เนบิวลามืดงวงช้าง เนบิวลาผ้าคลุมไหล่

เนบิวลาผ้าคลุมไหล่ เป็นส่วนโค้งของ ฟองระเบิดใหญ่ ซึ่งเป็นซากดาว ระเบิด อายุเก่าแก่ ประมาณ 50,000 ปี ยังคงขยายตัวออกด้วยความเร็ว อยู่ใกล้กลุ่มดาวหงส์