การแสดงผลงานเป็นการเสนอผลงานที่ได้ศึกษาค้นคว้าสำเร็จลงแล้วให้ผู้อื่นได้รับรู้และเข้าใจ อาจทำในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การจัดนิทรรศการ ซึ่งเป็นการจัดแสดงให้ผู้อื่นทราบถึงกระบวนการและขั้นตอนต่าง ๆ ของการศึกษาค้นคว้า อาจมีอุปกรณ์ และเครื่องมือหรือภาพและแผนภูมิประกอบคำบรรยาย อาจมีหรือไม่มีการสาธิตประกอบด้วยก็ได้ หรืออาจจัดแสดงในรูปแบบอื่น ๆ เช่นการรายงานปากเปล่าก็ได้ การแสดงผลงานการทำโครงงานวิทยาศาสตร์นี้ อาจจัดได้หลายระดับ เช่น - การจัดเสนอผลงานภายในชั้นเรียน - การแสดงนิทรรศการภายในโรงเรียนเป็นการภายใน - การจัดนิทรรศการในงานประจำปีของโรงเรียน - การส่งผลงานเข้าร่วมในงานแสดงหรือประกวดภายนอกโรงเรียน ในระดับต่าง ๆ เช่น กลุ่มโรงเรียน ระดับจังหวัด ระดับเขตการศึกษา และระดับชาติ เป็นต้น การแสดงผลงานในลักษณะที่มีการจัดแสดง ขั้นจำเป็นอย่างยิ่งสิ่งที่ต้องเขียนโปสเตอร์ติดแสดงโครงงาน ข้อความที่สำคัญที่จะต้องเขียน คือ - ชื่อโครงงาน - ชื่อผู้ทำโครงงาน - ชื่ออาจารย์ที่ปรึกษา - ชื่อสถานศึกษา - คำอธิบายย่อ ๆ ถึงมูลเหตุจูงใจในการทำโครงงานและความสำคัญของโครงงาน - จุดมุ่งหมาย - วิธีการดำเนินงาน อธิบายเป็นข้อ ๆ โดยย่อ หรืออาจแสดงเป็นภาพแสดงขั้นตอนดำเนินการประกอบด้วย - ผลการศึกษา ควรเสนอเฉพาะข้อมูลเด่น ๆ อาจมีภาพประกอบด้วย - สรุปผลนอกจากนั้น ยังต้องจัดอุปกรณ์แสดงหรือสาธิตผลที่ได้จากการศึกษาด้วยการเสนอผลงานในลักษณะของการจัดแสดงนั้น ควรคำนึงถึงสิ่งต่าง ๆ ดังต่อไปนี้ - ความปลอดภัยของการแสดง - ความเหมาะสมของพื้นที่ที่จัดแสดง - คำอธิบายที่เขียนแสดงนั้น ควรเน้นเฉพาะประเด็นต่าง ๆ ข้อความกะทัดรัด ชัดเจนและเข้าใจง่าย - นาดตัวอักษรต้องมีขนาดใหญ่ ผู้ชมสามารถอ่านได้ในระยะ 2 เมตร คือตัวอักษรที่เป็นชื่อเรื่อง ควรมีขนาดความสูงประมาณ 5 เซนติเมตร หัวข้อย่อย ขนาดความสูงประมาณ 2 เซนติเมตร และข้อความอื่น ๆ ขนาดความสูงประมาณ 1.5 เซนติเมตร - ดึงดูดความสนใจของผู้ชม โดยใช้สีที่สดใสคือ สีตัวอักษรต้องเด่นชัด และข้อความที่เป็นจุดเน้นที่สำคัญควรใช้สีที่สดใส - ใช้ตาราง และรูปภาพประกอบ โดยจัดวางอย่างเหมาะสม - สิ่งที่แสดงทุกอย่างต้องถูกต้อง ไม่มีการสะกดคำหรืออธิบายหลักการผิด - ในกรณีที่เป็นโครงงานประเภทสิ่งประดิษฐ์ สิ่งประดิษฐ์ที่นำมาแสดงประกอบนั้น ต้องอยู่ในสภาพที่ใช้งานได้อย่างสมบูรณ์ สำหรับการเสนอผลงานในรูปแบบของการรายงานปากเปล่าในที่ประชุมนั้น ควรมีการใช้สื่อประเภทโสตทัศนูปกรณ์ ประกอบการรายงานด้วย เช่น แผ่นโปร่งใส หรือสไลด์ เป็นต้น ส่วนข้อความที่จะเขียนลงบนแผ่นโปร่งใสนั้น ก็เป็นข้อความเช่นเดียวกับที่เขียนโปสเตอร์ดังที่กล่าวข้างต้น การรายงานปากเปล่า ไม่ว่าจะเป็นการรายงานปากเปล่า ที่เป็นการอธิบายด้วยคำพูดประกอบกับการจัดแสดงโครงงาน หรือการรายงานปากเปล่าต่อที่ประชุมก็ตาม ควรคำนึงถึงสิ่งต่อไปนี้ - ต้องทำความเข้าใจในเรื่องที่จะอธิบายเป็นอย่างดี - ต้องคำนึงถึงความเหมาะสมของการใช้ภาษาให้เหมาะสมกับระดับผู้ฟัง - รายงานตรงไปตรงมาไม่อ้อมค้อมหลีกเลี่ยงการอ่านรายงานแต่อาจดูหัวข้อสำคัญ ๆ ไว้เพื่อช่วยให้การรายงานเป็นขั้นตอน และควรชี้จุดเน้นหรือประเด็นที่สำคัญ ๆ ของโครงงานประกอบคำอธิบาย - อย่าท่องจำรายงาน เพราะจะทำให้ดูไม่เป็นธรรมชาติ - ขณะรายงานต้องมองตรงไปยังผู้ฟัง - ควรรายงานให้เสร็จในระยะเวลาที่กำหนด - เมื่อรายงานเสร็จควรเปิดโอกาสให้ผู้ฟังได้ซักถาม - การตอบคำถามควรตอบให้ตรงประเด็นที่ถามอย่างตรงไปตรงมา ไม่จำเป็นกล่าวถึงสิ่งที่ไม่ได้ถาม - หากติดขัดในการตอบ อย่าเสแสร้งหรือกลบเกลื่อน ควรยอมรับแต่โดยดี การเตรียมการก่อนการเสนอผลงานนั้น นักเรียน ควรซักซ้อมการอธิบายปากเปล่า รวมทั้งการซักซ้อมการตอบคำถาม ทั้งนี้เพื่อให้นักเรียนเกิดความมั่นใจ ส่วนประกอบของแผงโครงงาน ส่วน ก1 ขนาด 60 X 60 เซนติเมตร ประกอบด้วยหัวข้อดังนี้ 1. ชื่อสถานศึกษา 2. ชื่อผู้จัดทำโครงงาน 3. บทคัดย่อ ส่วน ข ขนาด 120 X 60 เซนติเมตร ประกอบด้วยหัวข้อดังนี้ 1. ชื่อโครงงาน 2. ที่มาและความสำคัญ 3. ขอบเขตการศึกษา 4. จุดมุ่งหมายการศึกษา 5. สมมติฐาน 6. วัสดุอุปกรณ์ 7. วิธีการทดลอง ส่วน ก2 ขนาด 60 X 60 เซนติเมตร ประกอบด้วยหัวข้อดังนี้ 1. ผลการทดลอง 2. สรุปและอภิปรายผลการทดลอง 3. ข้อเสนอแนะ 4. เอกสารอ้างอิง เทคนิคการรายงานผลงานโครงงานวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี การรายงานผลงานโครงงานวิทยาศาสตร์ นักเรียนผู้ทำโครงงานจำเป็นต้องมีความรู้ความเข้าใจในเรื่องที่ทำเป็นอย่างดี ส่วนหนึ่งเกิดจากประสบการณ์ที่ได้ปฏิบัติจริงด้วยตัวเอง อีกส่วนหนึ่งคืออาจารย์ที่ปรึกษาจะต้องเอาใจใส่ แนะนำให้นักเรียนได้ฝึกซ้อมการรายงานจนคล่องเป็นธรรมชาติ พอสรุปเป็นขั้น ๆ ได้ดังนี้ 1. หัวหน้ากลุ่มผู้ทำโครงงานแนะนำสมาชิกภายในกลุ่มพร้อมทำความเคารพ 2. แบ่งหัวข้อให้ทุกคนในกลุ่มได้รายงาน - การรายงานต้องมีน้ำเสียงน่าฟัง เสียงดังชัดเจน - มีอุปกรณ์ช่วยชี้หัวข้อ บนแผงโครงงาน ไม่อ่านเนื้อหาบนแผงโครงงาน - หยิบอุปกรณ์ประกอบแผง เพื่อประกอบการรายงานอย่างคล่องแคล่ว 3. เมื่อรายงานจบแล้วเปิดโอกาสให้กรรมการซักถามและพร้อมที่จะตอบคำถามอย่างมั่นใจ กรณีที่กรรมการซักถามลึกลงไปมากกว่าที่ได้ปฏิบัติจริง ให้ชี้แจงกรรมการตามความเป็นจริงว่า ยังไม่ได้ปฏิบัติและอาจจะรับไปปฏิบัติต่อไป 4. มีเอกสารย่อ หรือผลงานแจก หรือกรณีชิมได้มีให้ชิมด้วย จะช่วยให้ผลงานเป็นที่สนใจของผู้ชมโดยทั่วไปมากยิ่งขึ้น |