�к�俿�� ���¶֧�ѡɳС���觨��¡����俿�Ҩҡ���觡ӹԴ��ѧ�����俿�� ��������������ҹ ���觨ҡʶҹ�俿�Ҽ�ҹ���俿���ç�٧ ʶҹ�俿������ �����ŧ�ŧ俿�������ŧ ��ѧ��ҹ�ѡ����� �ӹѡ�ҹ �����ç�ҹ�ص��ˡ��� ����Ѻ�����俿�ҷ������������ҹ�������仹�鹡�����ѡ������Ẻ���ǡѹ ��� ������ҡ����ͧ���Դ俿�� � �ç�ҹ��Ե俿�� ��ҹ�����俿���ç�ѹ�٧�ҵ�����俿�� (��觻�Сͺ��������Ǵ����������ӹǹ�ҡ) �Ҩ���з�觶֧ʶҹ�俿������ ����������ŧ�ç�ѹ俿������٧������͵��ŧ����������ͧ�����ҹ ��駹�����ͧ�ҡ����觡����俿�����ҹ�ҵ�����俿������зҧ�� �з�����ա���٭�����ç�ѹ俿����ǹ˹�� �������俿���Ҷ֧��鹷�����ͧ�����俿�ҡ�е�ͧŴ�ç�ѹ俿��ŧ�дѺ˹������Ŵ�ѹ���� ������ŧ�ç�ѹ俿��������������ǡ���觵�����俿�����ѧ�����ŧ�ç�ѹ俿�ҷ��Դ���������俿������觪�������� �����ŧ�ç�ѹ俿���ա���駡��觼�ҹ�������Ҥ�ú�ҹ��� ������ա����俿�Ҩҡ�Ԩ������ҧ� ��Ҥ�ú�ҹ��������š�Ѻ仵�����俿���ա���˹��������觡��Դ�ա���� �����ҡѺ����繡�äúǧ�á����Ţͧ�����俿�� �к�俿�ҷ����俿����觨�����ѧ��ҹ�����������¡����к�俿���ç�ѹ��� ������͡�� 2 �к����¡ѹ 㹡����ҹ��鹡��俿��ϨоԨ�ó��������������������ͧ��âͧ�����俿����Ҩ����к�� �¾Ԩ�óҨҡ�Ѩ����Ӥѭ 2 ��С�� ��� ����ҳ�����俿�� ��������Шӹǹ�ͧ����ͧ��俿�ҷ�������㹺�ҹ �к�俿�����͡���� 2 �к� �ѧ��� 1. �к�俿�� 1 �� ����к�俿�ҷ�������俿�Ҩӹǹ 2 ��� ��鹷��������¡���������������� ��������Ź� ��¹᷹���µ���ѡ�� L (Line) ��鹷�����������¡�����¹�Ƿ��� ��������ٹ�� ��¹᷹���µ���ѡ�� N (Neutral) ���ͺ������䢤ǧ�Ѵ� �������䢤ǧ�Ѵ�������� �������� ��������Ź� ��ʹ����ͧ�ʧ����������䢤ǧ�еԴ ����Ѻ��¹�Ƿ��� ��������ٹ�� �����Դ �ç�ѹ俿�ҷ�����բ�Ҵ 220 ��ŷ� (Volt) ������Ѻ��ҹ�ѡ����·���价���ա����俿������ҡ�ѡ 2. �к�俿�� 3 �� ����к�俿�ҷ����������俨ӹǹ 3 ��� �����¹�Ƿ��� 1 ��� �֧�������� 4 ��� �к�俿�� 3 �� ����ö�����ҹ���к�俿�� 1 �� �� �¡�õ�ͨҡ�����˹�������¹�Ƿ����ա���˹�� �ç�ѹ俿�������ҧ������������˹�觡Ѻ��¹�Ƿ����դ�� 220 ��ŷ� ����ç�ѹ俿�������ҧ����ʴ��¡ѹ�դ�� 380 ��ŷ� �к����֧���¡����к�俿�� 3 �� 4 ��� 220/380 ��ŷ� �к�����բ�ʹդ������ö���¡����俿�����ҡ�����к� 1 �� �֧ 3 ��� �֧��������Ѻʶҹ������ͧ�����俿���ҡ� �� �Ҥ�þҳԪ�� �ç�ҹ�ص��ˡ�����Ҵ��� �繵� ���º���§�ҡ˹ѧ��ͤ����ͪ�ҧ俿��㹺�ҹ ระบบไฟฟ้ากำลังสามารถที่จะให้คำจำกัดความอย่างกว้างๆ พอที่จะสร้างความเข้าใจได้คือ “ระบบไฟฟ้ากำลัง” หมายถึง โครงข่ายที่รวบรวมระบบและอุปกรณ์ต่างๆ เข้าด้วยกันเพื่อทำการเปลี่ยนรูปพลังงานที่ไม่ใช่ไฟฟ้าไปเป็นพลังงานไฟฟ้าในรูปแบบที่ต้องการ และส่งผ่านพลังงานไฟฟ้าด้วยระดับแรงดันไฟฟ้าสูงๆ ไปยังแหล่งหรือระบบใช้งานในรูปโครงข่ายปิดขนาดใหญ่ ซึ่งจะแปลงพลังงานไฟฟ้าเหล่านี้ไปใช้งานในรูปของพลังงานที่ไม่ใช่ไฟฟ้า ระบบไฟฟ้ากำลังใช้งานที่ดีนั้นจะต้องคำนึงถึง ระบบความปลอดภัยความมั่นคงแน่นอนมีประสิทธิภาพเป็นที่น่าเชื่อถือ ราคาประหยัดเหมาะสมตามหลักเศรษฐศาสตร์และผลกระทบต่อสภาวะแวดล้อม โดยเป็นระบบที่เป็นที่ยอมรับของสังคมท้องถิ่น Show โครงสร้างของระบบไฟฟ้ากำลัง ไม่ว่าจะเป็นระบบเล็กหรือระบบใหญ่จะถูกแบ่งย่อยออกเป็น 3 ระบบย่อยที่สำคัญ 1. ระบบผลิตกำลังไฟฟ้า 2. ระบบส่งกำลังไฟฟ้า 3. ระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้า ภาพที่ 1.1 โครงสร้างระบบไฟฟ้ากำลัง 1.1 ระบบผลิตกำลังไฟฟ้า ระบบผลิตกำลังไฟฟ้า หมายถึง โรงไฟฟ้าที่ใช้กันอยู่อย่างมากมายหลายรูปแบบและมีอยู่หลายลักษณะในปัจจุบันประกอบด้วยเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เช่น โรงไฟฟ้าพลังน้ำ โรงจักรไอน้ำ โรงจักรแบบกังหันแก๊ส ตลอดจนโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ โรงจักรใช้ถ่านหิน การที่เราจะพิจารณาใช้โรงไฟฟ้าแบบใดนั้นขึ้นอยู่กับปัจจัยหลายอย่าง เช่น สภาพแวดล้อม ทรัพยากร และระดับราคาเป็นต้น ซึ่งโดยทั่วไปแล้วจะมีระดับแรงดันตั้งแต่ระดับ 11 kV ถึง 27 kV ซึ่งผู้ผลิตจะต้องทำการยกระดับแรงดันผ่านหม้อแปลงไฟฟ้ากำลัง โรงไฟฟ้าประกอบไปด้วยส่วนสำคัญ 3 ส่วนดังนี้ 1. ระบบผลิตกระแสไฟฟ้า ประกอบไปด้วยตัวต้นกำลังหรือเครื่องกังหันไฟฟ้าซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า แรงดันไฟฟ้าที่ผลิตออกมาจะเป็นแรงดัน 3 เฟส โดยส่วนใหญ่ไม่เกิน 20 kV เช่น เครื่องกำเนิดไฟฟ้าที่เขื่อนภูมิพลผลิตที่ 13.8 kV เป็นต้น เพราะหากมากกว่า 20 kV จะก่อให้เกิดอันตรายต่อฉนวนตัวนำและส่งผลต่ออายุการใช้งานของโรงไฟฟ้าได้ 2. ส่วนลานไกไฟฟ้า หรือ Switchyard เป็นส่วนที่ทำหน้าที่แปลงแรงดันที่ผลิตจากเครื่องกำเนิดไฟฟ้าให้สูงขึ้นเพื่อส่งต่อไปยังสถานีไฟฟ้าที่อยู่ห่างไกล ลดความสูญเสียในระบบ ซึ่งประกอบไปด้วยหม้อแปลงไฟฟ้ากำลังที่ทำหน้าที่แปลงแรงดันขึ้นและระบบป้องกันทางไฟฟ้า ภาพที่ 1.2 เขื่อนภูมิพล จ.ตาก 3. ส่วนป้องกันการเดินเครื่องและการควบคุมไฟฟ้า ได้แก่ การป้องกันเครื่องกำเนิดไฟฟ้า หม้อแปลงไฟฟ้ากำลัง และรีเลย์ตรวจจับความผิดปกติทางไฟฟ้า ความสามารถในการผลิตจะถูกกำหนดเป็น “กิโลวัตต์” หรือ “เมกะวัตต์” ส่วนความสามารถในการผลิตหรือกำลังการผลิตที่ควบคู่ไปกับระยะเวลาในการผลิต เรียกว่า “พลังงานไฟฟ้าที่ได้” ถ้ามองในแง่กำลังไฟฟ้าที่ผลิตนำมาใช้ควบคู่กับระยะเวลาในการใช้ เรียกว่า “พลังงานไฟฟ้าที่ใช้ไป” มีหน่วยเป็น “วัตต์-ชั่วโมง” หรือ “กิโลวัตต์-ชั่วโมง” 1.2 ระบบส่งกำลังไฟฟ้า ระบบส่งกำลังไฟฟ้า เป็นระบบที่รับพลังงานไฟฟ้าที่ถูกยกระดับแรงดันต่อจากระบบผลิตกำลังไฟฟ้าสำหรับประเทศไทยนั้นจะมีระดับแรงดันตั้งแต่ระดับ 69 kV จนถึงระดับ 500 kV ซึ่งสามารถส่งพลังงานไฟฟ้าไปเป็นระยะทางที่ไกลได้โดยรักษารับแรงดันนั้นไว้ได้เนื่องจากระยะทางจากระบบผลิตกำลังไฟฟ้าจะอยู่ห่างไกลจากโหลดมาก ระบบส่งกำลังไฟฟ้าแบ่งออกได้ดังนี้ 1. ระบบไฟฟ้าเหนือศีรษะ (Over line System) เป็นระบบที่ซึ่งสายตัวนำบนเสาส่งผ่านที่โล่งแจ้งจากสถานีไฟฟ้าหนึ่งไปยังอีกสถานีไฟฟ้าหนึ่ง ง่ายต่อการบำรุงรักษาและตรวจสอบข้อขัดข้องของระบบ 2. ระบบไฟฟ้าใต้ดิน (Under Ground Cable System) สายตัวนำจะถูกฝังลงไปในดินตามรางเดินสาย และมีบ่อพักเป็นช่วงๆ เหมาะสำหรับติดตั้งในที่ชุมชนหรือพื้นที่แออัด มีความต้องการพลังงานไฟฟ้า (โหลด) สูง แต่การบำรุงรักษาทำได้ไม่สะดวกและมีราคาค่อนข้างสูงตามไปด้วย 1. เพื่อการส่งผ่านกำลังไฟฟ้าจากแหล่งผลิตไปยังผู้ใช้หรือแหล่งจ่ายไฟ 2. ส่งกำลังไฟฟ้าไปยังศูนย์กลางการจ่ายโหลด 3. เพื่อเชื่อมโยงระบบส่งกำลังไฟฟ้าเข้าด้วยกัน เพื่อเพิ่มความเชื่อถือได้ (Reliability) และลดความสูญเสียในระบบไฟฟ้า 1.3 ระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้า ระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้า เป็นระบบที่รับพลังงานไฟฟ้าที่ถูกสร้างมาจากระบบผลิตกำลังไฟฟ้า ผ่านมายังระบบส่งกำลังไฟฟ้าเพื่อทำการกระจายกำลังไฟฟ้าไปยังโหลดผู้ใช้ไฟซึ่งมีส่วนประกอบที่สำคัญคือสถานีไฟฟ้าซึ่งมีหน้าที่ปรับลดระดับแรงดันให้กับผู้ใช้ไฟ โดยส่วนใหญ่แล้วระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้าจะมีระดับแรงดันครอบคลุมทั้งทางด้านปฐมภูมิและทุติยภูมิและสูงสุด สำหรับประเทศไทยไม่เกิน 115 kV ระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้าที่ดีต้องมีการวางแผนการก่อสร้างระบบจำหน่ายกำลังไฟฟ้า โดยคำนึงถึงองค์ประกอบต่างๆ เช่นระดับแรงดันไฟฟ้า ชนิดวงจรการจ่ายไฟ ตลอดจนความเหมาะสมสำหรับสถานที่ใช้งานแต่ละแห่ง โดยชนิดวงจรการจ่ายไฟนั้นจะมีลักษณะการจัดโครงข่ายพื้นฐานสองแบบ คือ 1.3.1 แบบเส้น (Radial) เป็นโครงข่ายที่ง่ายที่สุดโดยที่พลังงานไฟฟ้าจะไหลไปในทิศทางเดียวกันจากสถานีไฟฟ้าไปยังโหลดภาระใช้งาน ภาพที่ 1.3 การจ่ายไฟแบบเส้น (Radial) 1.3.2 แบบลูป (Loop) เป็นโครงข่ายที่ได้ถูกพัฒนาขึ้นมาเพื่อเพิ่มความมั่นคงให้กับระบบจำหน่ายพลังงานไฟฟ้า โดยผู้ใช้งานสามารถรับพลังงานไฟฟ้าได้มากกว่าหนึ่งทาง ภาพที่ 1.3 การจ่ายไฟแบบลูป (Loop)
1.4 ระบบไฟฟ้าในประเทศไทยและหน่วยงานที่รับผิดชอบในระบบไฟฟ้ากำลัง หน่วยงานที่ทำหน้าที่รับผิดชอบในการให้บริการด้านพลังงานไฟฟ้าในประเทศไทยประกอบไปด้วยหน่วยงานหลัก 3 หน่วยงาน อันได้แก่ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (กฟผ.) การไฟฟ้านครหลวง (กฟน.) และ การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค (กฟภ.) ซึ่งแต่ละหน่วยงานมีอำนาจหน้าที่ดังนี้ กฟผ. มีอำนาจหน้าที่ในการจัดหาพลังงานไฟฟ้าแก่ประชาชน โดยการผลิตและจำหน่ายพลังงานไฟฟ้า ให้แก่ การไฟฟ้านครหลวง , การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค และผู้ใช้พลังงานไฟฟ้ารายอื่นตามที่กฎหมายกำหนด รวมทั้งประเทศใกล้เคียง และดำเนินการต่างๆ ที่เกี่ยวข้องทางด้านพลังงานไฟฟ้า ตลอดจนงานอื่นๆ ที่ส่งเสริมกิจการของ กฟผ. อย่างไรก็ดีเพื่อให้สามารถดำเนินการตามวัตถุประสงค์ข้างต้น กฟผ. จึงมีหน้าที่รวมไปถึงการสร้างเขื่อน อ่างเก็บน้ำ โรงไฟฟ้า ระบบส่งไฟฟ้า และสิ่งอื่นอันเป็นอุปกรณ์ประกอบต่างๆ รวมทั้งการวางแผนนโยบายควบคุมการผลิต การส่ง การจำหน่ายพลังงานไฟฟ้า และวัตถุเคมีจากลิกไนต์ ระดับแรงดันไฟฟ้าที่ กฟผ. ผลิตได้แก่ 500, 230, 115, 69, 33 และ 22 kV โดย กฟผ. จะดำเนินการก่อสร้างสถานีไฟฟ้าแรงสูงเพื่อลดระดับแรงดันตามที่ผู้รับซื้อมีความต้องการ ภาพที่ 1.4 การส่งจ่ายระบบไฟฟ้ากำลัง กฟน. มีอำนาจหน้าที่ในการให้บริการด้านการจัดจำหน่ายพลังงานไฟฟ้าให้กับผู้ใช้ไฟ โดยเป็นผู้รับซื้อพลังงานไฟฟ้าจาก กฟผ. และผู้ผลิตไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กมาก (Very Small Power Producer) มาจัดจำหน่ายให้กับผู้ใช้ไฟ ภายในเขตกรุงเทพมหานคร สมุทรปราการ และนนทบุรี โดยเป็นผู้ดำเนินการก่อสร้างสถานีไฟฟ้าย่อย ระบบจำหน่ายและสายส่ง ซึ่งประกอบไปด้วยผู้ใช้ไฟระดับแรงดัน 69 , 24 kV, 400 Volts และ 240 Volts กฟภ. มีอำนาจหน้าที่ในการให้บริการด้านการจัดจำหน่ายพลังงานไฟฟ้าให้กับผู้ใช้ไฟทั้งภายในและภายนอกประเทศ โดยเป็นผู้รับซื้อพลังงานไฟฟ้าจาก กฟผ. และผู้ผลิตไฟฟ้าพลังงานหมุนเวียนขนาดเล็กมาก มาจัดจำหน่ายให้กับผู้ใช้ไฟ โดยเป็นผู้ดำเนินการก่อสร้างสถานีไฟฟ้า ระบบจำหน่ายและสายส่ง ซึ่งประกอบไปด้วยผู้ใช้ไฟระดับแรงดัน
|