สถานบริการอาหารและเครื่องดื่มภายในโรงแรม คือ

บทที่ 1

ความรู้ท่วั ไปเก่ียวกับ
การบรกิ ารอาหารและเคร่อื งด่มื

ครศู รณั ยู

ปัจจุบันจะเห็นได้ชัดว่ามีสถานบริการอาหารและเคร่ืองดื่ม
เกิดขึ้นอย่างมากมายและปรากฏอยู่ในหลากหลายรูปแบบ ซึ่งถ้าใช้
ตามศัพท์ทางเศรษฐศาสตร์แล้วเรียกว่า อุปทาน (Supply) อยู่ใน
ระดับสูง และการเกิดอุปทานสูงเป็นผลมาจากอุปสงค์ หรือ
ความต้องการ (Demand) ของคนในสงั คมน้ัน ๆ มีเพ่ิมมากขึ้น
อันเนอ่ื งมาจากเหตุผลดงั น้ี (ชลธิชา บนุ นาค, 2543: 1-2)

1. วิถีชวี ิตของคนในสงั คมปัจจุบัน

โดยเฉพาะสังคมเมืองที่เปลี่ยนแปลงจากเดิม ทําให้มนุษย์ต้องดิ้นรน
ในการทํามาหากินมากขึ้น ผู้หญิงที่เคยเป็นผู้ประกอบอาหารให้กับสมาชิก
ในครอบครัวต้องมารับภาระในการทํางานนอกบ้าน ทําให้ไม่มีเวลาในการดูแล
อาหารการกิน ให้กับครอบครัวเหมือนเดิม ผู้คนในสังคมเมืองจึงต้องพ่ึงพา
สถานบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมให้ รับผิดชอบในเร่ืองดังกล่าวแทนเพื่อช่วย
บาํ บัดความหิวและความกระหาย

การได้ออกไปรับประทานอาหารนอกบ้าน
เป็นครั้งคราว ถือได้ว่าเป็นการหลุดพ้นจากภาวะ
ปกติซึ่งซํ้าซากจําเจ ถือเป็นการเปล่ียนบรรยากาศท่ี
ก่อให้เกิดความรู้สึกท่ีดีด้านจิตใจ ประกอบกับการที่มี
ค น ค อ ย บ ริ ก า ร ต ล อ ด เ ว ล า ทํ า ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม รู้ สึ ก
สบายอกสบายใจมากข้ึน นอกจากน้ีการได้รับข่าวสาร
จากคําบอกเล่าหรือจากส่ือโฆษณาต่าง ๆ เกี่ยวกับ
อ า ห า ร แ ล ะ เ ค รื่ อ ง ด่ื ม ที่ แ ป ล ก ใ ห ม่ ทํ า ใ ห้ เ กิ ด ค ว า ม
ตอ้ งการท่ีจะล้มิ ลองเพ่ือให้ไดช้ ื่อว่าเปน็ คนทันสมยั

3. ความมหี น้าตา ในสงั คม

การออกไปพบปะสังสรรค์กับบุคคลในสังคม การเจรจา ทางธุรกิจท่ีดําเนิน
ไปพร้อมกับการรับประทานอาหาร ถือเป็นกิจกรรมในสังคมปัจจุบันท่ีได้รับ
ความนิยมเนื่องจากความสะดวกสบายในเรื่องของสถานที่และบริการ การได้มี
โอกาสพบปะบุคคล สําคัญรวมไปถึงการรับประทานอาหารร่วมกัน ถือได้ว่า
เป็นการแสดงออกถึงสถานะทางสังคม ดังนั้นมนุษย์จึงชอบท่ีจะออกไปปรากฏตัว
ในงานต่าง ๆ ด้วยเป็นการแสดงความมีหน้าตาของคนในสงั คมนน้ั

ผู้ท่ีจะเข้าทํางานในธุรกิจที่เกี่ยวข้องกับอาหารและเคร่ืองดื่ม ควรจะต้อง
เรยี นรเู้ ก่ยี วกบั เทคนคิ ในการสนองความตอ้ งการของลูกคา้ โดยควรศกึ ษาว่าลูกค้าเข้า
มาในร้านตนนั้นมาดว้ ย เหตุผลหรือวตั ถุประสงคใ์ ด ท้ังนี้เพื่อหาแนวทางปฏิบตั ิให้
ลูกค้าเกิดความพึงพอใจมากท่ีสุด เป็นตน้ ว่าถ้าลูกค้าเข้ามาในร้านอาหารด้วยสภาพ
ทเี่ หนือ่ ยอ่อน ลูกคา้ ย่อมไม่ต้องการตอบคําถามมากนัก พนักงานควรรีบพาไปนั่งใน
ท่ี ค่ อ น ข้ า ง ส บ า ย แ ล ะ นํ า เ ค รื่ อ ง ด่ื ม ม า บ ริ ก า ร ห รื อ รี บ นํ า ร า ย ก า ร เ ค ร่ื อ ง ด่ื ม
มาให้ลูกค้าเลือก หากลูกค้าเข้ามาเป็นกลุ่มย่อมต้องการความเป็นส่วนตัว
เพื่อพูดคยุ หรือเจรจาทางธรุ กิจ

พนักงานควรหลีกเลี่ยงการเข้ามาขัดจังหวะถ้าไม่จําเป็น นอกจากน้ี
แล้วพนักงานยังควรต้อง ศึกษาเก่ียวกับรูปแบบของสถานบริการอาหาร
และเครื่องดืม่ ประเภทต่าง ๆ ว่ามลี ักษณะการ บริหารงาน นโยบายหรือ
การปฏิบัติอย่างไร เพ่ือจะได้สามารถปฏิบัติตนได้อย่างถูกต้องและ
ก่ อ ใ ห้ เ กิ ด ป ร ะ สิ ท ธิ ภ า พ ใ น ก า ร ทํ า ง า น ม า ก ท่ี สุ ด อั น จ ะ ส่ ง ผ ล ใ ห้ เ กิ ด
ความพงึ พอใจสงู สุดแก่ลกู ค้า ซง่ึ หมายถึงความสาํ เร็จของธรุ กจิ

ประเภทของสถานบรกิ ารอาหารและเครื่องด่มื
(Type of Restaurants)

สถานบรกิ ารอาหารและเครอ่ื งดื่มที่ตง้ั ข้นึ โดยทั่วไป
แบ่งไดเ้ ปน็ 2 ประเภทตามจุดประสงค์หลักในการก่อตั้ง คอื

1. สถานบริการอาหารและเครื่องด่ืมท่ีต้ังข้ึนโดยมุ่งผลกําไร
(Commercial Restaurant)

โดยทั่วไปคือ สถานบริการที่จัดต้ังข้ึนภายใน
โรงแรมหรือท่ีเป็นเอกเทศ โดยเน้นกลุ่ม ลูกค้าที่
เป็นนักท่องเที่ยว หรือบุคคลท่ัวไป ราคาอาหาร
ค่อนข้างสูงแต่จะมีรายการอาหารให้เลือก มากมาย
รวมท้ังวัตถุดิบท่ีใช้ในการประกอบอาหารจะมีการ
เลือกสรรคุณภาพ สถานบริการอาหาร และ
เคร่ืองด่ืมประเภทน้ี ได้แก่ ค็อกเทลเลาจน์
(Cocktail Lounge)ภัตตาคาร (Restaurant)
คอฟฟช่ี ๊อป (Coffee Shop)

2. สถานบริการอาหารและเครื่องดมื่ ทตี่ ้ังข้ึนโดยไม่มงุ่ ผลกาํ ไร
(Non Commercial Restaurant)

คอื สถานบริการอาหารและเครอื่ งด่ืมท่ีจัดตั้งขึ้น
ภายในสถาบนั การศึกษา โรงพยาบาล โรงงาน เพื่อ
เป็นสวัสดิการให้พนักงาน ลูกจ้าง นักเรียน
นักศึกษา โดยทางเจ้าของกิจการสามารถควบคุมราคา
อาหารและเคร่ืองด่ืมให้อยู่ในระดับท่ีเหมาะสม
เพราะการดําเนินธุรกิจในสถานที่ ดังกล่าวไม่เน้นผล
กาํ ไรเปน็ สาํ คญั รายการอาหารจะมีให้เลือกไม่มากนัก
คุณภาพและรสชาติอาหาร จะอยู่ในระดับพอใช้ได้
เทา่ น้ัน

หากเราต้องการจะจัดแบ่งประเภทของสถานบริการอาหาร
และเคร่ืองด่ืมออกมาศึกษาใน รายละเอียด โดย
เปรียบเทียบความแตกต่างในเร่ืองของขนาด กลุ่มเป้าหมาย
และราคา จะสามารถ จัดแบ่งออกไดเ้ ปน็ 2 ประเภทดังนี้

1. สถานบริการอาหารและเครือ่ งดืม่ ภายในโรงแรม

ซึง่ สามารถแบง่ ออกได้เป็นประเภทย่อย ๆ ดังนี้

1.1 Classical Restaurant หรอื Fine Dining Restaurant หรอื
Full Service Restaurant

เป็นห้องอาหารท่ีเน้นหนักในระบบของ cuisine ซ่ึงเป็น
ศัพทฝ์ รัง่ เศสที่มีความหมายว่า “ศิลปะของการปรงุ อาหารช้ันยอด”
(The art of preparing fine meals)

ดังน้ัน กลุ่มเป้าหมายของ ห้องอาหารน้ีจึงอยู่ที่ลูกค้าที่มีกําลังซื้อสูง
และต้องการลิ้มรสอาหารช้ันยอดจากฝีมอื chef ผู้มากด้วย ประสบการณ์
อาหารท่ีมีบริการมักเป็นอาหารตามสั่งซ่ึงใช้วัตถุดิบท่ีเลือกสรรมาแล้วเป็น
อย่างดีจาก ต่างประเทศ โดยมีกรรมวิธีในการปรุงอาหารซับซ้อนหลาย
ข้ันตอน บางครั้งอาจมีการแสดงวธิ ีการ ประกอบอาหาร หรือ ตัด น่ัน แล่
อาหารให้แขกได้ชมที่โต๊ะอาหาร ในเร่ืองของเครื่องดื่มที่มีบริการ
ก็เช่นเดียวกับอาหารคือ มีเครื่องดื่มมากมายหลายประเภทไว้บริการ
ไม่ว่าจะเป็นเหล้าก่อนอาหาร ไวน์ เหล้าหลังอาหาร คอกเทลต่าง ๆ
โดยเฉพาะไวน์ซ่ึงจะมีห้องเก็บที่เรียกว่า wine cellar เพ่ือควบคุม
คุณภาพของไวน์ให้ได้มาตรฐาน

ขนาดของห้องอาหารประเภทนี้โดยท่ัวไปจะไม่ใหญ่มาก นักเพราะต้องการ
ให้พนักงานดูแลแขก ได้อย่างท่ัวถึง และมักจะตั้งอยู่ชั้นบนสุดของโรงแรม
เพอื่ ให้ แขกได้ชมทัศนียภาพเบ้ืองล่างยามราตรี หรืออาจตง้ั อยู่ในจุดท่ีทาง
โรงแรมพิจารณาแล้วเห็นว่าสวยที่สุด เพื่อสร้างบรรยากาศร่ืนรมย์
ให้กับแขก อุปกรณ์ตกแต่งภายในห้องจะเน้นที่ความหรูหราเป็นสําคัญ
ไม่ว่าจะเป็นโคมไฟประดับเพดาน ภาพเขียนฝาผนัง อุปกรณ์เคร่ืองใช้บน
โต๊ะอาหารมักจะ เป็นเครื่องเงิน (Silver) หรือเครื่องแก้วเจียระไน
(Crystal)

1.2 Specialty Restaurant

เป็นภัตตาคารอาหารเฉพาะอย่างซ่ึงอาจจะหมายถึงอาหาร ประจําชาติ
อาหารมังสวิรัติ อาหารทะเล โดยมักจะต้ังชื่อร้านในภาษาของชาติน้ัน ๆ
เพือ่ ให้รู้วา่ ขายอาหารอะไร รวมไปถงึ การตกแตง่ ร้านให้เข้ากับบรรยากาศด้วย
เช่น ภัตตาคารจีนจะใช้โต๊ะกลมเป็น หลัก ตรงกลาง โต๊ะจะมีกระจกวงกลม
หมุนได้ท่ีเรียกว่า Lazy Susan สําหรับวางจานอาหารเพ่ือให้แขกท่ีนั่ง
รอบโต๊ะตักอาหารได้สะดวก เปน็ ต้น

1.3 Coffee Shop

เป็นห้องอาหารท่ีมักจะต้ังอยู่ในบริเวณชั้นล่างของโรงแรมหรือจุด
ท่ีแขกภายนอกโรงแรมสามารถเข้าไปใช้บริการไดส้ ะดวก การตกแต่งห้องจะไม่
หรูหรา เน่ืองจาก เป็นห้องอาหารท่ีเน้นความรวดเร็วเป็นสําคัญ อาหารที่มี
บริการมักจะเป็นอาหารจานเดียวสําหรับ ลูกค้าท่ีต้องการความรีบเร่งในช่วง
พักกลางวัน ลักษณะของห้องอาหารประเภทนี้มักจะมีขนาดใหญ่ และจัดวาง
โต๊ะ เก้าอ้ีเต็มเน้ือที่ อาจเปิดบริการตลอด 24 ชั่วโมงในกรณีที่มีบริการ
อาหารให้แขก ภายในโรงแรมบนห้องพักด้วย แต่หากโรงแรมมีแผนกบริการ
อาหารแลเครื่องดืม่ บนห้องพัก (Room Service) แยกต่างหาก Cofee
Shop จะเปิดบรกิ ารถงึ เวลาประมาณ 23.00 น.

1.4 Lounge

เป็นสถานที่สําหรับแขกน่ังพักผ่อนในช่วงเย็นหรือค่ําก่อนหรือหลัง
รับประทานอาหาร โดยมีลักษณะเป็นห้องโล่งอยู่ในบริเวณที่แขกเดินผ่านไปมา
เช่น บริเวณล็อบบ้ี เรียกวา่ ล็อบบ้ีเลาจน์ (Lobby Lounge) หรือบริเวณ
ชั้นบนสุดใกล้กับห้องอาหารประเภท Full Service Restaurant
เพ่ือให้แขกที่มารับประทานอาหารค่ําได้แวะดื่มเครื่องดื่มก่อนอาหารหรือรอ
เวลานดั หมาย อาจเปรียบได้กับบรเิ วณท่ีเปน็ ห้องรบั แขกของบ้าน

เก้าอ้มี ลี กั ษณะเป็นโซฟาหรอื เกา้ อี้ ท้าวแขน (Arm Chair) ส่วนโต๊ะจะมีขนาด
เลก็ และไม่สงู มากนกั สําหรบั วางจานอาหารและ เคร่ืองดมื่ บางแห่งอาจมเี ก้าอ้ีสูง
อยู่บริเวณเคาน์เตอร์สําหรับแขกท่ีชอบความเป็นกันเอง หรือแขก ที่มานั่งคน
เดยี วเพราะสามารถสนทนากับบาร์เทนเดอร์ (Bartender) หรือชมกรรมวิธี
การผสม เคร่ืองด่ืมเพ่ือความเพลิดเพลิน อาหารที่มีบริการมักเป็นของขบเค้ียว
มากกว่าอาหารหนัก เพราะส่วน ใหญ่แขกมักจะมานั่งด่ืมเพ่ือรอเวลา รอเพ่ือน
หรือพูดคุยทางธุรกิจ อาจมีการเล่นดนตรีประเภท เปียโน ไวโอลิน หรืออิเลค
โทนเพ่อื ช่วยใหเ้ กดิ บรยากาศท่ีน่ารน่ื รมย์

1.5 Banquet Room

หมายถึงห้องจัดเล้ียงภายในโรงแรมที่เปิดบริการ
ให้กับแขก จํานวนหน่ึง ที่ติดต่อมายังแผนกจัดเล้ียง
โดยตรง จํานวนแขกอาจมีได้ตั้งแต่ 30 คนข้ึนไปจนถึง
จํานวนพัน โดยทางโรงแรมจะดําเนินการจัดหาห้อง
ให้เหมาะสมกับจํานวนแขกตามวัน-เวลาท่ีแขกต้องการ
ท้ังนี้หมายถึงความรับผิดชอบ ในเร่ืองการจัดอาหาร
และเคร่อื งด่มื บริการใหก้ ับแขกด้วย

ลักษณะโต๊ะเก้าอี้มักจะข้ึนอยู่กับลักษณะของงานและรูปแบบของการบริการ
อาหาร เป็นต้นว่าการ ประชุมจะนิยมนําโต๊ะส่ีเหล่ียมมาเรียงต่อกันเป็นรูปตัว
U,T หรือตวั E งานเล้ียงแต่งงานมกั นิยมใช้ โต๊ะกลมสําหรับแขกเพราะจุคนได้
มาก การบริการจัดเลี้ยงอาหารและเครื่องด่ืมดังกล่าวนอกจากจะ จัดในห้องจัด
เล้ียงของโรงแรมแล้วยังสามารถจัดในพื้นท่ีอื่นก็ได้แล้วแต่ลักษณะของงาน
และความประสงค์ของเจา้ ภาพ

อาทิเช่น การจัดเล้ียงนํ้าชาบริเวณริมสระนํ้า ทั้งน้ีรวมถึงการให้บริการจัดเล้ียง
นอกสถานท่ี (Catering) สําหรับแขกท่ีตอ้ งการให้ทางโรงแรมจัดอาหารและ
เคร่ืองดื่มไปบริการให้ ท่ีบ้าน หรือสถานท่ีต่าง ๆ ภายนอกโรงแรม จึงอาจ
กล่าวได้ว่าการบริการจัดเล้ียง (Banquet) เป็นหน่วยงานหนึ่งที่สามารถ
ให้บริการอาหารและเคร่ืองดื่มได้ทุกประเภทตามความต้องการของแขก ไม่ว่าจะ
เป็นการบริการภายในห้องสําหรับงานจัดเลี้ยง โดยเฉพาะหรือภายในพื้นที่อ่ืน
ใดท้ังภายใน และภายนอกโรงแรมแตท่ ้ังน้ีจะต้องมกี ารตดิ ต่อมาล่วงหน้า

นอกจากนีโ้ รงแรมยังจัดใหม้ ี การบรกิ ารอาหารและเคร่อื งดมื่ บนห้องพกั
(Room Service) โดยแขกท่พี ักในโรงแรมสามารถโทรศพั ทม์ าสง่ั
อาหารและเคร่ืองดมื่ ท่ตี ้องการไดต้ ลอด 24 ช่ัวโมง รายการอาหารและ
ราคาอาหารจะปรากฏอยูใ่ น Room Service Menu บนหอ้ งพกั
โดยปกตริ าคาอาหารจะสงู กว่าในห้องอาหารประมาร 20 – 30 %

2.1 Fast Food

เป็นลักษณะของห้องอาหารท่ีเน้นจุดขายที่ความสะดวกรวดเร็ว
ใน บางแห่ง ไม่ปรากฏว่ามีเก้าอ้ีสําหรับแขกในร้าน อาหารที่มีบริการ
มักเป็นอาหารตามส่ัง เช่น แฮมเบอร์เกอร์ มันฝรั่ง ไก่ทอด
โ ด ย มี ร า ย ก า ร อ า ห า ร ใ ห้ แ ข ก เ ลื อ ก พ ร้ อ ม ร า ค า ติ ด ไ ว้ ใ น ที่ ท่ี แ ข ก
มองเห็นได้สะดวก เช่น บริเวณฝาผนังด้านหลังเคาน์เตอร์สั่งอาหาร
อุปกรณ์เครื่องใช้เป็นประเภทใช้แล้วท้ิงได้เลยหรือเป็นอุปกรณ์ท่ีราคา
ไม่แพง การบรกิ ารจะเปน็ ลกั ษณะท่แี ขกต้องบริการตนเอง
(Self Service)

2.2 Take-away

เปน็ อกี รปู แบบหนึ่งของการบรกิ ารอาหารและเครื่องดื่มโดย
เน้น ความรวดเร็วเป็นสําคญั เช่นเดียวกับ Fast Food
เพียงแต่ลูกค้า ไม่ต้องรับประทานอาหารท่ีร้านหรือ
บางแห่งเป็นร้านที่บริการส่งถึงบ้านของลูกค้า (Delivery
Service) อาหารท่ีมีจําหน่ายจะเป็นประเภทเดียวกับ
Fast food ร้ า น อ า ห า ร ป ร ะ เ ภ ท น้ี ไ ด้ แ ก่ KFC,
Pizza Hut, A&W, McDonald

2.3 Leisure Attractions

หมายถึงสถานบริการอาหารและ
เครื่องด่ืมที่ตั้งอยู่ในแหล่ง บันเทิงที่คน
เ ข้ า ไ ป พั ก ผ่ อ น ห ย่ อ น ใ จ เ ช่ น
สวนสาธารณะ โรงหนัง โรงละคร หรือ
ห้องแสดงศลิ ปะ เป็นต้น

2.4 Motorway Service Stations

มั ก จ ะ เ ป็ น ร้ า น จํ า ห น่ า ย อ า ห า ร แ ล ะ
เคร่ืองดื่มท่ีต้ังอยู่บริเวณป้ัมนํ้ามัน เพ่ือ
ให้บรกิ ารลกู ค้าทเ่ี ดินทางดว้ ยรถยนต์

2.5 Transport

เป็นการบริการอาหารและเคร่ืองดื่ม
ให้กับลูกค้าท่ีอยู่ระหว่างการ เดินทาง
ไม่ว่าจะเป็นทางรถ ทางเรือ หรือทาง
อากาศ โดยค่าอาหารและเคร่ืองด่ืมจะ
เหมารวมอยูใ่ น คา่ โดยสาร

2.6 Welfare

เ ป็ น ก า ร บ ริ ก า ร อ า ห า ร แ ล ะ เ ค ร่ื อ ง ดื่ ม เ พ่ื อ เ ป็ น
สวัสดิการให้กับคนกลุ่มหนึ่ง ไม่ว่าจะเป็นโรงพยาบาล
สถาบันการศึกษา โรงงาน กองทัพหรือแม้แต่คุก โดยทาง
เจ้าของหรือผู้ปะ กอบการหรือต้นสังกัดจะต้องเป็น
ผดู้ ําเนนิ การจดั หาและให้บริการซึ่งอาจจะเป็นการให้เปล่า
หรือ เก็บค่าใช้จ่ายกับผบู้ ริโภคในราคาถูก

เมื่อพิจารณาจากสถานบริการอาหารและเครื่องด่ืม
ทั้ง 2ประเภทนี้แล้วสามารถจําแนก ความแตกต่าง
ได้ดงั นี้

1 ขนาด (size)

ปกติในโรงแรมช้ันหน่ึงส่วนมากมักจะปรากฏว่ามีสถานบริการ
อาหารและ เคร่ืองดื่มอยหู่ ลายห้อง ไม่วา่ จะเป็น Full Servic
e Restaurant, Specialty Restaurant, Cocktail
Lounge, Coffee Shop, Room Service หรือ การใช้
ห้ อ ง จั ด เ ล้ี ย ง ( Banquet Room) ใ น โ อ ก า ส ต่ า ง ๆ
ซึง่ หมายความว่าแต่ละหอ้ งอาหารสามารถมีรายการเสนอขายต่อ
ลูกคา้ ในราคาตา่ งๆ กนั ตามความประสงค์ของลูกคา้ แตล่ ะกลมุ่

ซ่ึงอาจรวมไปถึงการเสนอความบันเทิงใจในรูปแบบต่าง ๆ
ให้กับ ลูกค้าขณะรับประทานอาหารด้วย ซึ่งเมื่อเปรียบเทียบ
สัดส่วนกันแล้วสถานบริการอาหารแล เคร่ืองดื่มภายนอก
โรงแรมคงต้องมีขนาดเล็กกว่าแน่นอน โดยมีกลุ่มเป้าหมาย
เฉพาะลงไปในแต่ละ ท่ี ส่วนรายการอาหารคงจะมีรายการหลัก
เพยี งไม่กีอ่ ย่างในแต่ละสถานที่

2. เวลาทําการ/เวลาเปิดบริการ (Operating Hour)

เป็นที่ทราบกันดีอยู่แล้วว่าการบริการ ของโรงแรมเป็นการบริการตลอด 24 ช่ัวโมง
และไม่มีวันหยดุ แม้ว่าทกุ ห้องอาหารในโรงแรมจะ ไม่ได้เปิดตลอด 24 ช่ัวโมงทุกห้อง
แต่แขกสามารถใช้บริการได้เช่น Room Service สามารถ บริการอาหารและ
เครื่องดืม่ ให้กับแขกบนห้องพักได้ตลอดเวลา ส่วนมื้อกลางวันและมื้อค่ําแขก สามารถใช้
บริการในห้องอาหารต่าง ๆ ของโรงแรมได้อย่างน้อยที่สุดหนึ่งห้อง ซ่ึงตรงกันข้ามกับ
สถานบริการอาหารและเคร่ืองดื่มภายนอกโรงแรมที่มักปิดทําการสัปดาห์ละ 1 วัน
และมกั จะไม่มี อาหารบริการครบทง้ั 3 มอื ในหอ้ งใดห้องหนงึ่

3. ความหลากหลาย (Diversity)

สถานบริการอาหารและเครื่องด่ืมในโรงแรมจะปรากฏ ลักษณะที่แตกต่างกัน
ในแต่ละห้อง ทั้งในเร่ืองการตกแต่ง อุปกรณ์เครื่องใช้บนโต๊ะอาหาร
แก้ว เครื่องด่ืม รายการอาหารและราคา ในส่วนของการบริการนอกสถานท่ี
(Catering) ทางโรงแรม สามารถจัดบริการ ให้ได้ตั้งแต่ของว่าง
อาหารกลางวัน การประชุมสัมมนา การเปิดตัวสินค้า นิทรรศการ งานเลี้ยง
ค็อกเทล ลักษณะหลากหลายดังกล่าวจะไม่ปรากฏในสถานบริการอาหารและ
เคร่อื งดื่มภายนอกโรงแรม

ความสําคญั ของแผนกบรกิ ารอาหารและเคร่อื งด่มื

กลุ่มเป้าหมายท่ีสําคัญของโรงแรมในการทํายอดขายด้านห้องพักคือ
ลูกค้าประเภทกลุ่ม หรือที่เรียกกันว่า Group Tour ซึ่งอาจจะ
หมายถึงลูกค้าท่ีมีจํานวนตั้งแต่ 10 คนขึ้นไปท่ีมาท่องเท่ียว พักผ่อน
เป็นหมู่คณะหรือเป็นครอบครัว ไปจนถึงกลุ่มลูกค้านับพันคนที่เข้า
ร่วมประชุมสัมมนา นอกเหนือจากการบริการด้านห้องพักให้เพียงพอ
และเหมาะสมกบั ความต้องการของลูกคา้ แลว้

แผนกบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมถือเป็นอีกหน่วยงานหนึ่งท่ี สําคัญ
ไม่ย่ิงหย่อนไปกว่าด้านห้องพัก เพราะเป็นแผนกท่ีจะต้องตอบสนอง
ความต้องการที่แตกต่างของลูกค้าแต่ละคนตลอด 24 ชั่วโมง และ
เป็นปัจจัยหน่ึงท่ีจะใช้ความสําเร็จหรือความล้มเหลวของธุรกิจโรงแรม
นั้น ๆ ข้อตําหนิของ ลูกค้าในเร่ืองของคุณภาพอาหารหรือบริการ
ที่ชักช้า จะมีผลกระทบต่อยอดขายในการจัด ประชุมสัมมนาและอาจ
ก ล า ย เ ป็ น จุ ด อ่ อ น ท่ี ธุ ร กิ จ โ ร ง แ ร ม คู่ แ ข่ ง ใ ช้ โ จ ม ตี เ พ่ื อ แ ย่ ง ลู ก ค้ า
ดังนั้นคุณภาพ

ดังนั้นคุณภาพแผนกบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมถือเป็นอีก
หน่วยงานหน่ึงท่ีสําคัญไม่ย่ิงหย่อนไปกว่าด้านห้องพัก เพราะเป็น
แผนกท่ีจะต้องตอบสนองความต้องการที่แตกต่างของลูกค้าแต่ละคน
ตลอด 24 ช่ัวโมง และเป็นปัจจัยหนึ่งที่จะใช้ความสําเร็จหรือ
ความลม้ เหลวของธุรกิจโรงแรมน้ัน ๆ ข้อตําหนิของ ลูกค้าในเรื่องของ
คุณภาพอาหารหรือบริการท่ีชักช้า จะมีผลกระทบต่อยอดขาย
ในการจัดประชุมสัมมนาและอาจกลายเป็นจุดอ่อนท่ีธุรกิจโรงแรมคู่แข่ง
ใช้โจมตีเพ่ือแย่งลกู คา้

ดังน้ันคุณภาพของอาหารและเครื่องด่ืม รวมไปถงึ การบริการของพนักงานจึงเป็นเรื่องที่
ฝา่ บรหิ ารต้องใหค้ วาม สนใจเปน็ พิเศษ ตัวอยา่ งเช่น การบรกิ ารอาหารคํ่าท่ีหรูหรา มี
การกล่าวสุนทรพจน์และการแสดงบน เวที ทางแผนกบริการอาหารและเคร่ืองด่ืม
จะต้องมีการประสานงานกันเป็นอย่างดีกับทางแผนกครัว ในเรื่องของการกําหนดเวลา
ในการประกอบอาหาร และการนําอาหารออกมาบริการให้ถูกจังหวะ สําหรับกลุ่มลูกค้า
ที่มาสังสรรค์ในโอกาสต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็นงานวันเกิด งานเล้ียงรุ่น งานเลี้ยงอําลา
ย่อมตอ้ งการการตกแต่งหอ้ งอาหารทเี่ ขา้ กับบรรยากาศ มีเคก้ วันเกดิ หรอื น้าํ แขง็ แกะสลัก
หากทาง โรงแรมสามารถสรา้ งความเชือ่ ม่ันให้กับลูกคา้ ไดว้ า่ เขาจะได้รบั การบริการเป็น
อย่างดีจากแผนก อาหารและเคร่ืองด่ืมเท่ากับว่าโรงแรมสามารถ ใช้จุดเด่นในเร่ืองน้ี
เปน็ จุดขาย (ชลธชิ า บนุ นาค 2543 :7)

โครงสรา้ งการบรหิ ารงาน
ของฝ่ายบริการอาหารและเคร่อื งด่มื

งานบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมในโรงแรมเป็นหน้าท่ีของฝ่าย
บริการอาหารและ เคร่ืองดื่ม (Food and Beverage Depart
ment) ซ่ึงเป็นฝ่ายที่ให้บริการแก่ลูกค้าของโรงแรม ท้ังที่ เป็นการ
บริการตามปกติ และการบริการในงานจัดเลี้ยงทั้งในและนอกสถานที่
รวมทั้งการจัดเล้ียงใน งานประชุม สัมมนา และการบริการอาหาร
และเครอ่ื งดื่มในหอ้ งพกั (Room Service)

การบริหารงานของฝ่ายบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมในโรงแรม
ขนาดใหญ่ จะแบ่งงานบริหารเป็น 3 ฝ่าย ใหญ่ ๆ คือ
ฝ่ายผลิตอาหาร (Food Production) ฝ่ายบริการอาหาร
และเครื่องดื่ม (Food and Beverage Service)
และฝา่ ยจัดการธรุ กิจ (Business Management)
(รศ.ฉลองศรี พิมลสมพงศ,์ 2543 : 13-21)

1. ผ้บู ริหารระดับสูง (Manager Staff)

ได้แก่เจ้าของกิจการ ผู้ถือหุ้น ผู้จัดการท่ัวไป (General
Manager) ผู้จัดการฝา่ ยบรกิ ารอาหารและเคร่ืองด่ืม (F
ood and Beverage Manager) รวมไปถึง
ผ้จู ัดการฝา่ ยตา่ ง ๆ ของโรงแรม

2. ผู้บรหิ ารระดับกลาง (Middle Management Staff)

ไ ด้ แ ก่ ผู้ จั ด ก า ร ห้ อ ง อ า ห า ร ต่ า ง ๆ
ผู้จัดการแผนกจัดเลี้ยง หัวหน้าพ่อครัว ซึ่งจะ
ปฏิบัติงานตามท่ีได้รับนโยบาย มีความ
รับผิดชอบใน ห้องอาหารหรือ แผนกใด
แผนกหนึง่ ในสว่ นความรบั ผดิ ชอบของตน

3. ผู้บรหิ ารระดับตน้ (Supervisory Staff)

ได้แก่ พนักงานระดับหัวหน้างาน เช่น หัวหน้า
พนักงานบริการ พ่อครัวประจําแผนก ซึ่งจะ
ปฏบิ ตั ิงานตามคาํ ส่งั ของผบู้ ริหารระดับกลาง

4. พนักงานปฏบิ ตั ิการ (Operation Staf)

ได้แก่ พนักงานประจําที่ปฏิบัติงาน
อยู่ในห้องอาหารต่าง ๆ ห้องครัว เช่น
พนักงานบริการ พนักงานผสมเครื่องด่ืม
พนักงานต้อนรับ พนักงานครัว ผู้ช่วย
เสริ ฟ์ อาหาร พนักงานล้างจาน ฯลฯ

ตาํ แหนง่ หน้าทแ่ี ละความรับผิดชอบ
ของพนกั งานในฝา่ ยบรกิ าร
อาหารและเคร่อื งดื่ม

ผจู้ ัดการฝา่ ยบริการอาหารและเครื่องดม่ื
(Food and Beverage Manager)

เน่ืองจากฝ่ายบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมเป็นฝ่ายท่ีใหญ่ท่ีสุดในโรงแรม มีพนักงาน
จํานวนมาก ผู้จัดการฝ่ายบริการอาหารและเคร่ืองด่ืมควรเป็นผู้ที่มีความรู้ความสามารถ
ในงานโรงแรมมานาน โดยผ่านงานในฝ่ายนี้ต้ังแต่ระดับตํ่าสุดมาแล้ว จึงจะมีความรู้
ความเข้าใจ สามารถมอบหมาย งานให้ตรงกับความสามารถและเข้าใจความรู้สึก
ของพนักงานทุกคนได้ดี มิฉะน้ันจะมีผลกระทบต่องานบริการได้ ซ่ึงผู้ให้บริการอาหาร
และเครื่องด่ืมจะต้องติดต่อกับลูกค้าตลอดเวลาจึงควรเป็นผู้มี จิตใจและเต็มใจให้การ
บรกิ าร (Service mind) ด้วยบคุ ลิกภาพทดี่ ี หนา้ ตายิ้มแย้มแจม่ ใสอยเู่ สมอ