เอกสาร ประกอบ การ สอน งาน ใบตอง

พ.ค. 04

    ชื่อเรื่อง                         การพัฒนาเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตองกลุ่มสาระการเรียนรู็การงานอาชีพและเทคโนโลยี  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  โรงเรียนบ้านหาดทรายยาว

    ผู้วิจัย                             นางอภิญญา  หาโส๊ะ

    ปีที่ทำการศึกษา               2557

    บทคัดย่อ

    การวิจัยครั้งนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อ  1) เพื่อสร้างและหาประสิทธิภาพของเอกสารประกอบ  การเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  2) เพื่อเปรียบเทียบผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียน    ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ก่อนและหลังการใช้เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6    3) เพื่อศึกษาความพึงพอใจของนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 ที่มีต่อเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  ประชากรและกลุ่มตัวอย่างที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ คือนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6 โรงเรียนบ้านหาดทรายยาว สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสตูล ภาคเรียนที่ 2  ปีการศึกษา 2557  จำนวน 13 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยครั้งนี้ได้แก่ เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  จำนวน 4 เล่ม แผนการจัดการเรียนรู้ จำนวน 18 แผน จำนวน 18 ชั่วโมง แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน จำนวน 30 ข้อ เป็นข้อสอบแบบปรนัยเลือกตอบ 4 ตัวเลือก จำนวน 1 ฉบับ ซึ่งมีค่าความยากง่ายตั้งแต่ .27 – .80 ค่าอำนาจจำแนกตั้งแต่ .20 – .60 และค่าความเชื่อมั่นของแบบทดสอบทั้งฉบับ เท่ากับ 0.85 และแบบสอบถามความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยเอกสารประกอบการเรียนเรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี  สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  มีลักษณะแบบมาตราส่วนประมาณค่า จำนวน  15  ข้อ จำนวน 1 ฉบับ  สถิติที่ใช้ในการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และทดสอบค่าที  t –  test  (t – Dependent)

    ผลการวิจัยพบว่า

    1. เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  โรงเรียนบ้านหาดทรายยาว    ที่ผู้วิจัยสร้างขึ้น  มีประสิทธิภาพเท่ากับ  81.17 /80.56  ซึ่งสูงกว่าที่กำหนด คือ 80/80
    2. ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนของนักเรียนหลังเรียนด้วยเอกสารประกอบการเรียน เรื่อง  การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียน
    ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  โรงเรียนบ้านหาดทรายยาว สูงกว่าก่อนเรียน อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .05
    3. ความพึงพอใจของนักเรียนที่มีต่อการเรียนด้วยเอกสารประกอบการเรียน  เรื่อง การประดิษฐ์งานใบตอง กลุ่มสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี สำหรับนักเรียน                       ชั้นประถมศึกษาปีที่ 6  โรงเรียนบ้านหาดทรายยาว  โดยภาพรวมมีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.54  อยู่ในระดับมากที่สุด

    ผู้ชม :1402

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 1

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 2

    คำนำ

    การจัดทำเอกสารประกอบการเรียนรู้ ชุด “การประยุกต์งานใบตองเพ่ือ
    ธุรกิจ” แผนกคหกรรมศาสตร์ ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพชั้นสูง วิทยาลัย
    อาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี ผู้รายงานได้จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบ
    กระบวนการจัดการเรียนตามแผนการจัดการเรียนรู้ โดยส่งเสริมให้ผู้เรียนได้มี
    โอกาสศึกษาหาความรู้และฝึกทักษะได้ด้วยตนเอง ในกรณีที่ไม่เข้าใจท้ัง
    ภาคทฤษฎีและภาคปฏิบัติ เอกสารประกอบการเรียนรู้ชดุ นี้มีเนื้อหาสาระสำคัญ
    ได้แก่ ความรู้ทั่วไปและพื้นฐานของงานใบตองและการประยุกต์งานใบตอง
    รูปแบบต่าง ๆ เป็นต้น ซึ่งมีจำนวนทั้งหมด 12 เล่ม เอกสารแต่ละเล่มจะ
    ประกอบไปด้วยรายละเอียดต่าง ๆ ได้แก่ คำแนะนำสำหรับครูผู้สอนและ
    นกั เรียน แบบทดสอบก่อนเรยี น และแบบทดสอบหลังเรยี น สาระความรู้ ใบงาน
    และแบบฝึกหดั

    การจัดทำเอกสารประกอบการเรียนรู้ ชุด “การประยุกต์งานใบตองเพื่อ
    ธุรกิจ” แผนกคหกรรมศาสตร์ ชุดนี้ได้รับความอนุเคราะห์จาก นายพงษ์ศักด์ิ
    นุ้ยเจริญ ผู้อำนวยการวิทยาลัยอาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี และผู้เชี่ยวชาญทุก
    ท่านที่กรุณาให้คำแนะนำ ตรวจความถูกต้อง และปรับปรุงแก้ไขจนสำเร็จเป็น
    รูปเลม่ ด้วยดี จึงขอขอบพระคณุ มา ณ โอกาสน้ี

    ยศธน ยาวุฒิ

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 3

    คำช้ีแจง

    เอกสารประกอบการเรียนรู้ ชุด “การประยุกต์งานใบตองเพื่อธุรกิจ”แผนก
    คหกรรมศาสตร์จัดทำขึ้นเพื่อใช้เป็นสื่อประกอบกระบวนการจัดการเรียนรู้รายวิชา การ
    ประยกุ ต์งานใบตองเพ่ือธุรกิจ 30406-2102 ระดบั ประกาศนียบตั รวิชาชีพชน้ั สูง วทิ ยาลัย
    อาชีวศึกษาสุราษฎร์ธานี เอกสารประกอบการเรียนรู้ชุดนมี้ ที ั้งหมด 12 เล่ม ประกอบด้วย

    เล่มท่ี 1 เรอื่ ง ประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    เล่มที่ 2 เร่ือง ประดษิ ฐ์แก้วนำ้ ใบตอง
    เลม่ ท่ี 3 เรือ่ ง ประดิษฐ์พระอบใบตอง
    เล่มท่ี 4 เรื่อง ประดิษฐพ์ านขนั หมาก
    เลม่ ท่ี 5 เรื่อง ประดษิ ฐก์ รวยอปุ ชาฌาย์
    เล่มที่ 6 เรอ่ื ง ประดษิ ฐก์ ระเชา้ ขนม
    เลม่ ท่ี 7 เรื่อง ประดษิ ฐ์กระเช้าดอกไม้
    เลม่ ที่ 8 เรอ่ื ง ประดษิ ฐ์กระเปา๋ ใบตอง
    เลม่ ที่ 9 เรื่อง ประดษิ ฐ์พดั ใบตอง
    เล่มท่ี 10 เร่อื ง ประดิษฐ์กระทงดอกไม้
    เลม่ ท่ี 11 เรื่อง ประดิษฐก์ ระทงลอย
    เลม่ ที่ 12 เร่อื ง ประดิษฐ์แจกันใบตอง

    เอกสารประกอบการเรียนรู้ 1 เลม่ ใช้ประกอบแผนการจัดการเรียนรู้ 1 แผน โดย
    เป็นการจัดการเรียนรู้ที่เน้นกระบวนการแบบกลุ่มร่วมมือกันเรียนรู้ เอกสารชุดนี้จะส่งผล
    ให้กระบวนการจัดการเรียนรู้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและเกิดประสิทธิผลต่อผู้เรียน
    โดยครผู ูส้ อนมีหน้าท่ีแนะนำเม่ือนกั เรยี นมปี ัญหาเวลาปฏบิ ตั งิ าน

    ยศธน ยาวุฒิ

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 4

    สารบญั หน้า
    1
    เรอื่ ง 2
    คำนำ 5
    คำชีแ้ จง 6
    คำแนะนำสำหรับครู 7
    คำแนะนำสำหรบั ผู้เรยี น 8
    จกุ ประสงค์การเรียนรู้ 11
    แบบทดสอบก่อนเรยี น 11
    13
    ประดษิ ฐถ์ าดใบตอง 14
    * ความร้เู กีย่ วกบั งานใบตอง 26
    * วสั ดอุ ุปกรณ์ที่ใชใ้ นการประดิษฐถ์ าดใบตอง 26
    * ข้ันตอนการประดิษฐ์ถาดใบตอง 27
    * การเก็บรกั ษาชนิ้ งานใบตอง 28
    * การคดิ คำนวณต้นทุนและกำหนดราคาขาย 30
    ใบงาน เรื่อง ประดิษฐถ์ าดใบตอง 31
    รายงานผลการปฏิบัตงิ าน 34
    แบบฝึกหดั เรอื่ ง ประดิษฐ์ถาดใบตอง 35
    แบบทดสอบหลงั เรียน 36
    เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน-หลังเรียน 38
    เฉลยแบบฝกึ หดั เรอื่ ง ประดิษฐ์ถาดใบตอง
    กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน-หลังเรียน
    บรรณานกุ รม

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 5

    คำแนะนำสำหรับครผู สู้ อน

    กอ่ นใช้เอกสารประกอบเรียนรู้แตล่ ะเลม่
    ครผู ู้สอนควรปฏบิ ตั ดิ ังน้ี

    1.กอ่ นใชเ้ อกสารประกอบการเรียนรแู้ ต่ละ
    เลม่ ครูผูส้ อนควรศกึ ษาใหล้ ะเอียดกอ่ นน้ำไปใช้

    2.ครูผู้สอนตอ้ งเตรยี มสอ่ื ท่ีเกย่ี วข้องให้
    พรอ้ ม เพอื่ ให้ผเู้ รียนเกดิ ความเข้าใจทจ่ี ะ
    ศึกษาและปฏบิ ตั ิตาม

    3.ครูผูส้ อนควรประเมนิ ผล
    นกั เรียน ทงั้ กอ่ นเรยี น และหลงั
    เรียนเม่อื ศึกษาเอกสารจบแตล่ ะ
    เล่ม 4.หากนกั เรียนมขี อ้ สงสยั ไม่
    เขา้ ใจ ให้อธิบายเพิม่ เติมให้
    นักเรยี นเขา้ ใจ

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 6

    คำแนะนำสำหรบั ผู้เรยี น

    ก่อนใชเ้ อกสารประกอบการเรียนรแู้ ตล่ ะ
    เลม่ ผ้เู รยี นควรปฏบิ ตั ิดงั นี้

    1.กอ่ นศกึ ษา ผ้เู รียนควรทำแบบทดสอบ
    ก่อนเรยี นและเกบ็ คะแนนไวเ้ ปรยี บเทยี บหลัง
    เรียน

    2.ผู้เรยี นต้องอ่านทำความเข้าใจให้ละเอียด
    ทกุ เร่ือง

    3.ผู้เรยี นศกึ ษาจบเล่มแลว้ ควรประเมิน
    ผลสัมฤทธ์ิของตนเองจากกจิ กรรมท้ายเลม่ และ
    ทำแบบทดสอบหลงั เรียนเพื่อเปรยี บเทยี บ
    ความกา้ วหน้า

    4.หากผูเ้ รยี นมขี อ้ สงสยั หรอื ไม่เข้าใจ
    ถ้อยคำหรือเน้อื หาใด ๆ ในเล่ม จะต้องสอบถาม
    ข้อมลู ให้ละเอยี ดเพม่ิ เติมจากครผู ู้สอนหรอื ผู้
    รู้ทนั

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 7

    จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้

    ดา้ นความรู้
    1.นกั เรียนสามารถอธบิ ายขั้นตอนการแกะสลกั

    ใบไม้แบบฉลุจากฟักทองได้
    2.นกั เรยี นสามารถเลือกใช้วสั ดอุ ปุ กรณไ์ ด้

    ถกู ต้อง ปลอดภยั และเหมาะสมกบั งาน
    ดา้ นทักษะบวนการ

    3.นักเรยี นสามารถฝึกและแกะสลักแกะสลกั
    ใบไม้แบบฉลุจากฟักทองได้ถกู ตอ้ งตามข้นั ตอน
    ดา้ นคณุ ธรรมจริยธรรม

    4.นักเรยี นมงุ่ มั่นในการทำงาน มคี วามต้ังใจ
    เพยี รพยายามในการเรียน อดทน เพื่อใหง้ านสำเร็จ
    ตามเปา้ หมาย

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 8

    แบบทดสอบกอ่ นเรียน

    แผนกคหกรรมศาสตร์ ระดบั ประกาศนยี บัตรวชิ าชีพชน้ั สูง
    เรอื่ ง ประดิษฐ์ถาดใบตอง เวลา 10 นาที

    คำชี้แจง ให้นักเรียนเลอื กคำตอบท่ถี กู ตอ้ งทสี่ ดุ และกาเครอ่ื งหมาย ×
    ลงในกระดาษคำตอบ

    1. เคร่อื งมอื ทส่ี ำคัญในการประดิษฐ์ถาดใบตองคือขอ้ ใด
    ก. มดี แกะสลกั
    ข. ภาชนะใส่น้ำ
    ค. ตะปู
    ง. ใบตอง

    2. การประดษิ ฐ์ถาดใบตอง ควรเลอื กใชใ้ บตองชนดิ ใดได้
    ก. ใบตองกลว้ ยเล็บมอื นาง
    ข. ใบตองกลว้ ยน้ำวา้
    ค. ใบตองกลว้ ยป่า
    ง. ใบตองกล้วยตานี

    3. ขอ้ ใดคอื คณุ สมบตั ิของใบตองตานี
    ก. ใบโต สเี ขยี วเขม้
    ข. เนือ้ ละเอียด นิ่ม ไมห่ นา
    ค. ไมเ่ ปราะแตกง่าย เหนียวกว่าใบตองชนิดอ่นื
    ง. ถกู ทุกขอ้

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 9

    แบบทดสอบกอ่ นเรยี น

    4. การตดั ใบตองควรตดั ใบตองเวลาใด
    ก. ตอนเช้า
    ข. ตอนสาย
    ค. ตอนเที่ยง
    ง. ตอนเยน็

    5. ขอ้ ใดคือวธิ กี ารดูแลรกั ษาถาดใบตองทีถ่ ูกต้อง
    ก. ใสถ่ งุ พลาสตดิ ปดิ ปากให้สนิทนำไปแช่ตู้เย็น
    ข. ผึ่งลมให้แห้งแล้วนำไปแช่ตูเ้ ย็น
    ค. นำไปแช่น้ำเยน็
    ง. แช่นำ้ ส้มสายชู

    6. อปุ กรณ์ใดใช้ตัดใบตอง
    ก. กรรไกร
    ข. มดี แกะสลัก
    ค. มีดปอก
    ง. มดี บาง

    7. กลีบชนิดใดนิยมนำมาประดษิ ฐเ์ ป็นถาดใบตอง
    ก. กลีบคอม้า
    ข. กลบี รังแตน
    ค. กลีบกุหลาบ
    ง. กลีบบัวสาย

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 10

    แบบทดสอบกอ่ นเรียน

    8. ข้อใดคือวสั ดุ อุปกรณ์ ในงานใบตอง
    ก. กรรไกร เข็มมอื
    ข. ด้าย เข็มหมุด
    ค. ผา้ เชด็ ใบตอง ไม้บรรทัด
    ง. ถกู ทกุ ข้อ

    9. ข้ันตอนแรกของการประดิษฐ์ถาดใบตองคอื ข้อใด
    ก. เยบ็ กลีบต่อกนั
    ข. เช็ดใบตองให้สะอาด
    ค. ฉกี ใบตองตามขนาดที่ต้องการ
    ง. ใช้เขม็ มุดหรือเล็บหวั แม่มอื จกิ ใบตองแล้วฉีกออกมา

    10. ข้อใดคือการนำถาดใบตองไปใช้ประโยชนไ์ ด้อย่างเหมาะสม
    ก. จดั ถาดร่วมกับผกั ชนิดอ่นื ๆ
    ข. ประดับจานอาหาร
    ค. ประดับจานผลไม้
    ง. ถูกทกุ ข้อ

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 11

    ความรเู้ กย่ี วกบั งานใบตอง

    เป็นการยากท่ีจะตอบคำถามท่ีวา่ งานใบตองมมี าตัง้ แต่สมัยใด ใครเป็นผู้คิดริเร่ิมนำใบตองมาพับ
    เปน็ กลบี แบบตา่ ง ๆ แล้วประดิษฐป์ ระดอยเปน็ ชนิ้ งานท่ีมรี ปู ทรงสวยงาม แตส่ ันนษิ ฐานวา่ มตี ้นกำเนิดมา
    จากภายในพระบรมมหาราชวัง ต่อมาจึงได้ถูกนำออกมาเผยแพร่ในหมู่ประชาชน โดยเสนาบดีผู้ใหญ่ท่ี
    นำตัวลูกหลานเข้าไปมอบให้เจ้านายฝ่ายในฝึกอบรมศิลปะวิทยาการแขนงต่าง ๆ ทั้งงานดอกไม้สด
    งานแกะสลักผักผลไม้และงานใบตอง หลังจากขอทูลลาออกมาอยู่บ้านแต่งงานมีครอบครัว เมื่อบ้านใดมี
    การจัดงาน เช่น งานบวช งานแต่งงาน หรืองานศพ ก็ได้มีโอกาสแสดงฝีมือกันอย่างเต็มที่ โดยเฉพาะ
    อยา่ งยิ่งงานใบตองนอกจากจะใช้เป็นเครื่องประกอบพิธตี ามประเพณีต่าง ๆ แลว้ ยังสามารถใช้ประดษิ ฐ์
    เป็นภาชนะสำหรบั จัดอาหารไดอ้ ยา่ งสวยงามวจิ ติ รอกี ด้วย ซ่ึงปัจจบุ นั นี้เป็นทน่ี ิยมสำหรับโรงแรมทีม่ แี ขก
    ชาวต่างชาติเข้ามาใช้บริการ เพื่อแสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทยที่สืบทอดกันมาตั้งแต่สมัย
    โบราณ

    จานและถาดใบตองเป็นภาชนะที่เหมาะสำหรับใส่อาหารแห้ง ๆ เช่น ขนมหรือผลไม้ ฯลฯ
    สามารถทำได้หลายแบบหลายวิธีขึ้นอยู่กับการเลือกใช้กลีบและลักษณะของตัวจานหรือถาดที่จะทำ
    ถ้าเป็นจานขนาดเล็กอาจใช้วิธีเย็บประกอบด้วยกลีบเดี่ยว ๆ ได้แก่ กลีบเล็บครุฑ กลีบบัวสาย
    กลีบบวั สตั ตบรรณ หรือกลีบบัวสตั ตบงกช เพราะมขี ั้นตอนทยี่ ุง่ ยากและใชเ้ วลามาก แตถ่ า้ จะทำเปน็ ถาด
    ก็ควรเลอื กใชว้ ธิ กี ารเย็บต่อกลีบแบบกลีบกหุ ลาบหรือกลีบกหุ ลาบแปลง ซงึ่ จะใช้เวลาในการทำน้อยกว่า
    ส่วนรูปทรงของตัวจานหรือถาดก็มีหลายแบบให้เลือก ทั้งรูปทรงเรขาคณิต เช่น ทรงกลม ทรงรี ทรง
    สี่เหลี่ยม ทรงหกเหลี่ยม และรูปทรงที่แปลกออกไปเช่น รูปหัวใจ รูปใบไม้ รูปผลไม้ เช่น มะม่วง แอป
    เป้ลิ เปน็ ต้น

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 12

    ถาดใบตอง

    กล้วยเป็นพืชที่อยู่คู่กับชีวิตคนไทยมาช้านานจนไม่สามารถนับย้อนไปได้ว่าตั้งแต่ยุคใด
    สมัยใด กล้วยมีมากมายหลายพันธุ์แต่ละพันธุ์ก็ให้คุณประโยชน์แตกต่างกันไป บรรพบุรุษไทยรู้จักนำ
    ส่วนต่าง ๆ ของกล้วยแต่ละพันธุ์มาใช้ประโยชน์ในชีวิตประจำวันได้มากมายหลายอยา่ ง เช่น นำผลมา
    รบั ประทาน ไดแ้ ก่กลว้ ยน้ำว้า กล้วยไข่ กล้วยหอม ฯลฯ นำลำต้นมาเลี้ยงสตั ว์หรือ ตากแห้งทำสิ่งของ
    เครื่องใช้ นำดอกหรือที่เรียกว่า “ปลีกล้วย” และแกนในของลำต้นกล้วยมาทำอาหาร ส่วนใบกล้วย
    หรือที่เรียกวา่ “ใบตอง” ของกล้วยตานีซึ่งมีความนุม่ เหนียวไม่เปราะฉีกขาดง่ายก็นำมาใช้ห่อและเย็บ
    กระทงทำขนม เยบ็ ภาชนะใสอ่ าหาร ประดษิ ฐเ์ ป็นช้นิ งานท่ีใชส้ ำหรับประกอบพิธกี รรมในประเพณีต่าง
    ๆ ของไทย เช่น ประดิษฐ์กระทงดอกไม้สำหรับลาบวช ประดิษฐ์บายศรีสำหรับพิธีทำขวัญนาคใน
    ประเพณีบวชนาค ประดิษฐ์พานขันหมาก ขันหมั้น ขันสินสอด พานรับน้ำสังข์ในประเพณีแต่งงาน
    และประดิษฐ์กระทงลอยในประเพณีลอยกระทง เป็นต้น

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 13

    วัสดอุ ปุ กรณ์ที่ใช้ในการประดษิ ฐ์ถาดใบตอง

    1. ใบตองตานี 2. ดา้ ยเยบ็ เบอร์ 60
    สีเขยี วขม้ี ้าหรือสดี ำ

    3. เข็มหมุดชนิดหวั 4. กรรไกร
    มกุ

    5. เขม็ มือ เบอร์ 8 6. ไมบ้ รรทดั
    หรอื เบอร์ 9

    7. ผ้าเช็ดใบตอง 8. แบบกระดาษ
    แขง็ รปู ทรงกลม

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 14

    ข้ันตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    1. ฉกี ใบตองกว้าง 1 ¼ นิ้ว

    2. เช็ดใหส้ ะอาด

    3. ตดั ให้มคี วามยาว 4 นวิ้ จำนวน 150 ช้นิ

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 15

    ข้นั ตอนการประดิษฐถ์ าดใบตอง

    4. ฉกี ใบตองกว้าง 8 นิว้ จำนวน 6 ช้ิน เช็ดให้สะอาด แล้วนำมาวางซอ้ นให้ขวางเสน้ ร้ิวใบตองและ
    สลบั ทางแข็งทางอ่อนกนั โดยใหช้ ิน้ บนสดุ และลา่ งสดุ หันด้านเขียวออกเย็บดอกจันตรงกลางเพื่อให้ช้ิน
    ใบตองติดกัน

    ใบไม้

    5. นำแบบกระดาษแข็งรปู ทรงรีมาวางตรงกลาง ใชป้ ลายเข็มหมดุ ขีดให้เปน็ รอยโดยรอบ

    6. แล้วใช้กรรไกรตัดตาม แบบรปู ทรงรี

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 16

    ขัน้ ตอนการประดษิ ฐ์ถาดใบตอง

    7. เลือกใบตองช่วงยาว ๆ ทเ่ี สน้ ร้ิวใบตองตรง ฉีกให้มีความกวา้ ง นิ้วจำนวน 8 เสน้ เช็ด
    ใหส้ ะอาดแล้วตัดปลายทั้ง 2 ข้างออกเล็กน้อย

    8. จบั ช้ินใบตองด้านแขง็ อยู่ทางขวามอื หนั ดา้ นนวลเขา้ หาตัว พบั คร่งึ ตามขวางให้เป็นรอยเบา ๆ

    9. มอื ซ้ายจับส่วนบนสดุ รอยพบั ไว้ พับใบตองทางขวามือลงมาเปน็ สามเหลยี่ มมมุ ฉาก เสน้ ต้งั ฉาก อยู่
    ตรงรอยพบั กลางช้นิ ใบตองพอดี

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 17

    ขนั้ ตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    10. พบั ใบตองทางซ้ายมือแบบเดียวกัน เม่ือพบั เสรจ็ แล้วจะมีลักษณะเป็นสามเหลย่ี มหนา้ จ่ัว

    11. พบั ครึ่งสามเหล่ยี มหน้าจ่ัวเปน็ สามเหล่ียมมุมฉาก เส้นตัง้ ฉากอยู่ทางขวามือ จดั ให้เท่ากัน
    ปลายเรยี วแหลม

    12. จบั มุมฉากทางขวามอื นว้ิ หัวแมม่ ือซา้ ยสอดเข้าระหวา่ งมุมแหลมของสามเหลี่ยม

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 18

    ข้นั ตอนการประดิษฐถ์ าดใบตอง

    13. แล้วพับมมุ แหลมชั้นบนใหม้ ลี ักษณะโค้ง

    14. ไปทบั บนเส้นตัง้ ฉากให้ต่ำจากมุมฉากเลก็ น้อย โดยใบตองท่ีพบั มีลกั ษณะโค้ง ไมห่ กั เป็นมุม

    15. มอื ซ้ายจับโคนกลีบ มือขวาบบี เส้นต้ังฉากของกลีบเบา ๆ แล้วลูบขึ้นไป ทางปลายกลีบ ให้มีลกั ษณะ
    เรยี บไม่โป่งพอง

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 19

    ขนั้ ตอนการประดิษฐถ์ าดใบตอง

    16. ใช้ด้าย 2 เส้นเยบ็ ดน้ ถอยหลงั ต่ำลงมาจากปลายกลบี เท่ากับความกว้างของ ช้ินใบตอง คือ 1 ¼ นิว้

    17. พับกลบี ท่ี 2 สอดแทรก เข้าทางซา้ ยมือของกลบี แรก

    18. จัดให้เส้นต้ังฉาก สว่ นโคง้ ดา้ นหน้าและเสน้ เฉียงด้านหลังของกลบี ขนานกนั ปลายกลีบสูงเทา่ กัน
    และห่างกนั ประมาณ ½ เซนตเิ มตร

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 20

    ข้นั ตอนการประดิษฐ์ถาดใบตอง

    19. เย็บใหห้ า่ งจากเส้นตัง้ ฉากของกลบี ประมาณ ½ เซนตเิ มตรใหแ้ นน่

    20. พับกลีบนำมาสอดแทรก แบบเดียวกนั มือขวาจับปลายกลีบบิดตามเขม็ นาฬิกาในขณะท่ีคลาย
    มอื ซา้ ยทจ่ี บั โคนกลบี ออกเล็กน้อยแลว้ เยบ็

    21. โดยระวงั อย่าให้ด้ายทเ่ี ย็บดึงร้งั มุมแหลมของสามเหลีย่ มใบตอง ด้านหลงั ของกลบี

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 21

    ข้ันตอนการประดษิ ฐ์ถาดใบตอง

    22. พับกลีบและนำมาสอดแทรกแบบเดียวกันแลว้ เยบ็ จนได้ความยาวพอเหมาะกบั ขนาดของใบตอง
    ตวั ถาด โดยเย็บเผอื่ ไว้สกั 3 - 5 กลบี เพือ่ ใชท้ ดแทนกลบี แรก ๆ ท่ตี อ้ งตัดออกเพราะปลายกลบี ชำ้

    23. ตดั ปลายใบตองโคนกลีบชนั้ บนให้เหลอื ประมาณ 1 เซนติเมตร

    24. ชั้นล่างตัดให้เหลือ 2 เซนตเิ มตร

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 22

    ข้นั ตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    25. กรณีกลบี แรก ๆ ปลายกลีบมี ลกั ษณะชำ้ ใหต้ ัดออกให้เหลือความยาวพอดีกับตวั ถาด แลว้ ตัดด้ายที่
    เยบ็ กลีบแรกออก

    26. นำกลีบสุดทา้ ยมาสอดแทรก จดั ให้ความสูงและระยะห่างของกลีบเทา่ กัน เส้นตงั้ ฉาก สว่ นโคง้
    ด้านหน้า และเสน้ เฉียงด้านหลงั ของกลีบขนานกันตลอดแลว้ เยบ็ ให้แน่น

    27. โดยต้องเย็บให้พน้ ปลายแหลมของสามเหลีย่ มใบตองท่ีอยูด่ ้านหลงั

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 23

    ข้นั ตอนการประดิษฐถ์ าดใบตอง

    28. กลีบกุหลาบแปลงท่เี ย็บต่อเปน็ วงเรียบร้อยแล้วนำมาสอดโคนกลีบไว้ ระหวา่ งใบตองตวั ถาด 6 ชิ้น

    29. จดั กลบี ให้มีระยะห่างและ ความยาวเท่ากนั โดยรอบ ใบตองตัวถาด ปดิ ด้ายท่เี ย็บกลบี มดิ ชดิ
    ใชเ้ ขม็ หมุด ปักตรึงไว้

    30. แลว้ เนาให้เหน็ ด้ายดา้ นบนเล็กนอ้ ย หา่ งกันช่วงละประมาณ 1 น้วิ และหา่ งขอบใบตองตวั ถาด
    ½ เซนติเมตร

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 24

    ขนั้ ตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    31. เย็บตกแต่งด้วยนมสาว โดยนำด้านแข็งของเสน้ ใบตอง 2 เส้นมาวางขดั กนั ทข่ี อบใบตองตวั ถาด
    ใช้ดา้ ย 2 เส้น เนาให้เห็นดา้ ย 1 มิลลิเมตร ขวางเส้นใบตอง

    32. จับเสน้ ใบตองขัดกันให้มีลักษณะโคง้ นูน ปลายแหลมพอเหมาะ

    33. ถา้ ตอ้ งมีการต่อเสน้ ใบตองให้วางซอ้ นกันในลักษณะเดิม

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 25

    ขนั้ ตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    34. เยบ็ ไปจนรอบใบตองตวั ถาด โดยนมสาวต้องปิดดา้ ยท่เี ย็บและขอบใบตองตัวถาดมิดชิด

    ผลงานสำเร็จ

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 26

    ขกอ้ าเรสเนกอบ็ แรนกั ะษาช้นิ งานใบตอง

    ในกรณีที่เป็นชิ้นงานใหญ่ ๆ เช่นตัวบายศรีขนาดใหญ่ ถ้าต้องการให้
    ใบตองสดทนนาน เมื่อเย็บเสร็จแล้วตอ้ งแช่น้ำอย่างนอ้ ยครึ่งช่ัวโมง แล้วนำ
    ขึ้นคลุมไว้ด้วยผ้าชื้นวางไว้ในที่อากาศ เย็น ๆ ส่วนงานใบตองชิ้นเล็ก ๆ
    เมื่อแช่น้ำแล้วให้ใส่ถุงพลาสติกปิดปากให้สนิทแช่ตู้เย็น ช่องแช่ผักหรือช่อง
    ธรรมดา แต่ถ้าอยากให้มีสีเขียวสวยและสดอยู่ได้นานยิ่งขึ้นให้ใช้สารส้ม
    ละลายในน้ำท่ีแชด่ ้วย

    การคดิ คำนวณตน้ ทนุ และกำหนดราคาขาย

    ในการคิดราคาขายไม่ควรกำหนดให้สูงเกินไป เพราะใบตองจะมี
    เวลาสดอยู่ไม่นาน ถา้ ขายได้ในเวลารวดเร็วจะเป็นการดีทส่ี ดุ นอกจากน้ยี ัง
    เป็นการประชาสัมพันธ์ให้คนรู้จักได้เป็นอย่างดีอีกด้วย การกำหนดราคา
    ขายมหี ลกั ในการคดิ ดงั นี้

    ค่าวัสดุ  ค่าใชจ้ า่ ย  ค่าแรง
    เบ็ดเตลด็

     กำไรประมาณ 30- ราคา
    50% ของคา่ วสั ดุ ขาย

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 27

    ใบงาน

    แผนกคหกรรมศาสตร์ ระดับประกาศนียบตั รวชิ าชีพช้นั สูง
    เรอ่ื ง ประดิษฐถ์ าดใบตอง เวลาเรยี น 5 ช่วั โมง

    คำชแี้ จง
    ใหน้ ักเรยี นประดิษฐ์ถาดใบตอง ตามข้ันตอนในเอกสารประกอบการเรียนรู้ เลม่ ที่ 1 เรื่อง ประดิษฐ์

    ถาดใบตอง หน้าที่ 12-24 คนละ 1 ถาด สมาชิกกลุ่มร่วมกันบันทึกข้อมูลและส่งตัวแทนออกมานำเสนอ
    ผลงานตามหัวข้อในรายงานผลการปฏบิ ตั งิ านกลมุ่

    จุดประสงค์
    ดา้ นความรู้
    1.นกั เรียนสามารถอธบิ ายขน้ั ตอนการประดษิ ฐถ์ าดใบตองได้
    2.นกั เรยี นสามารถเลือกใชว้ ัสดอุ ุปกรณ์ไดถ้ กู ตอ้ ง ปลอดภัย และเหมาะสมกบั งาน
    ดา้ นทักษะบวนการ
    3.นักเรยี นสามารถฝึกและประดิษฐถ์ าดใบตองไดถ้ กู ตอ้ งตามข้นั ตอน
    ด้านคณุ ธรรมจรยิ ธรรม
    4.นักเรยี นมงุ่ ม่ันในการทำงาน มคี วามต้ังใจ เพยี รพยายามในการเรยี น อดทน

    เพอ่ื ให้งานสำเร็จตามเป้าหมาย

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 28

    รายงานผลการปฏบิ ตั งิ านกลุม่

    เร่อื ง…………………………………………………………………กลุ่มที่………….
    รชา้ันย…ชือ่…………
    สมาชิก

    1. วัสดอุ ุปกรณ์

    2. ขนั้ ตอนการ
    ประดิษฐ์

    3. ปัญหาและอุปสรรคในการ
    ทำงาน

    4. การแก้ไขปญั หา

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 29

    5. การเปรียบเทียบผลงานกบั กลมุ่ อนื่
    6. ประมาณตน้ ทุนการผลติ

    7. ประโยชนก์ ารใช้สอย

    8. แนวทางในการปฏบิ ัตงิ านในครั้ง
    ต่อไป

    (............................................)

    ลงชือ่ .....................................หัวหน้า
    กลุม่

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 30

    แบบฝกึ หัด

    แผนกคหกรรมศาสตร์ ระดบั ประกาศนยี บตั รวิชาชพี ชัน้ สูง
    เรือ่ ง ประดิษฐ์ถาดใบตอง เวลา 10 นาที

    คำชีแ้ จง
    ใหน้ กั เรยี นเรียงลำดบั ข้ันตอนการประดิษฐ์ถาดใบตอง โดยใสห่ มายเลข 1- 6 ลงในชอ่ ง ☐

    ช่อื .......................................................................................ชนั้ ..............เลขที.่ ......... ....

    เล่มท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 31

    แบบทดสอบหลังเรยี น

    แผนกคหกรรมศาสตร์ ระดับประกาศนยี บตั รวชิ าชพี ชัน้ สูง
    เร่ือง ประดิษฐถ์ าดใบตอง เวลา 10 นาที

    คำชีแ้ จง ให้นกั เรยี นเลอื กคำตอบที่ถูกตอ้ งทสี่ ดุ และกาเครอื่ งหมาย ×
    ลงในกระดาษคำตอบ

    1. ขอ้ ใดคือวสั ดุ อุปกรณ์ ในงานใบตอง
    ก. กรรไกร เข็มมอื
    ข. ด้าย เข็มหมุด
    ค. ผ้าเช็ดใบตอง ไม้บรรทัด
    ง. ถกู ทกุ ข้อ

    2. ขั้นตอนแรกของการประดิษฐถ์ าดใบตองคือขอ้ ใด
    ก. เยบ็ กลีบต่อกัน
    ข. เช็ดใบตองให้สะอาด
    ค. ฉีกใบตองตามขนาดทตี่ ้องการ
    ง. ใชเ้ ข็มมุดหรอื เล็บหวั แม่มือจกิ ใบตองแลว้ ฉีกออกมา

    3. ข้อใดคอื การนำถาดใบตองไปใช้ประโยชนไ์ ด้อยา่ งเหมาะสม
    ก. จัดถาดร่วมกับผกั ชนิดอ่ืน ๆ
    ข. ประดับจานอาหาร
    ค. ประดบั จานผลไม้
    ง. ถกู ทกุ ข้อ

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 32

    แบบทดสอบหลังเรยี น

    4. การตดั ใบตองควรตัดใบตองเวลาใด
    ก. ตอนเชา้
    ข. ตอนสาย
    ค. ตอนเทยี่ ง
    ง. ตอนเย็น

    5. ขอ้ ใดคอื วธิ ีการดูแลรักษาถาดใบตองทถี่ กู ต้อง
    ก. ใสถ่ งุ พลาสตดิ ปิดปากให้สนิทนำไปแช่ต้เู ย็น
    ข. ผึง่ ลมให้แห้งแล้วนำไปแช่ตเู้ ย็น
    ค. นำไปแช่นำ้ เย็น
    ง. แช่น้ำสม้ สายชู

    6. อปุ กรณ์ใดใช้ตดั ใบตอง
    ก. กรรไกร
    ข. มดี แกะสลกั
    ค. มีดปอก
    ง. มดี บาง

    7. กลีบชนิดใดนยิ มนำมาประดิษฐ์เปน็ ถาดใบตอง
    ก. กลีบคอม้า
    ข. กลีบรงั แตน
    ค. กลบี กหุ ลาบ
    ง. กลีบบัวสาย

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 33

    แบบทดสอบหลังเรียน

    8. เครอ่ื งมอื ทส่ี ำคญั ในการประดิษฐ์ถาดใบตองคอื ขอ้ ใด
    ก. มดี แกะสลกั
    ข. ภาชนะใส่นำ้
    ค. ตะปู
    ง. ใบตอง

    9. การประดษิ ฐถ์ าดใบตอง ควรเลอื กใชใ้ บตองชนิดใดได้
    ก. ใบตองกลว้ ยเลบ็ มอื นาง
    ข. ใบตองกล้วยน้ำวา้
    ค. ใบตองกลว้ ยปา่
    ง. ใบตองกลว้ ยตานี

    10. ขอ้ ใดคอื คุณสมบตั ขิ องใบตองตานี
    ก. ใบโต สเี ขียวเขม้
    ข. เนอื้ ละเอียด น่มิ ไมห่ นา
    ค. ไมเ่ ปราะแตกงา่ ย เหนยี วกวา่ ใบตองชนิดอนื่
    ง. ถกู ทุกขอ้

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 34

    เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน - หลงั เรียน

    แผนกคหกรรมศาสตร์
    ระดับประกาศนียบัตรวชิ าชีพช้ันสูง

    เร่ือง ประดิษฐถ์ าดใบตอง

    แบบทดสอบกอ่ น แบบทดสอบ
    เรยี น หลังเรียน

    1. ง 1. ง
    2. ง 2. ข
    3. ง 3. ง
    4. ก 4. ก
    5. ก 5. ก
    6. ก 6. ก
    7. ค 7. ค
    8. ง 8. ง
    9. ข 9. ง
    10. ง 10 ง

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 35

    แผนกคหกรรมศาสตร์ เฉลย
    เรอื่ ง ประดิษฐ์ถาดใบตอง แบบฝึกหัด

    ระดับประกาศนยี บตั รวชิ าชีพช้ันสงู
    เวลา 10 นาที

    คำช้แี จง
    ใหน้ กั เรียนเรยี งลำดบั ขั้นตอนการประดิษฐ์ถาดใบตอง โดยใสห่ มายเลข 1- 6 ลงในชอ่ ง ☐

    ช่อื .......................................................................................ชนั้ ..............เลขท.่ี ......... ....

    เล่มที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 36

    กระดาษคำตอบแบบทดสอบกอ่ นเรียน
    เรื่อง ประดษิ ฐถ์ าดใบตอง

    ช่อื ...................................นามสกลุ .............................ชั้น.................เลขที่
    ..............

    ขอ้ ก ข ค ง
    1.
    2.
    3.
    4.
    5.
    6.
    7.
    8.
    9.
    10.

    รวม..............คะแนน

    เลม่ ที่ 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 37

    กระดาษคำตอบแบบทดสอบหลงั เรยี น
    เรอ่ื ง ประดษิ ฐ์ถาดใบตอง

    ช่อื ...................................นามสกลุ .............................ชั้น.................เลขที่
    ..............

    ข้อ ก ข ค ง
    1.
    2.
    3.
    4.
    5.
    6.
    7.
    8.
    9.
    10.

    รวม..............คะแนน

    เลม่ ท่ี 1 ประดิษฐ์ถาดใบตอง 38

    บรรณานกุ รม

    สพุ สั ดา ศรีอดุ ร. (2551) งานใบตอง 2. พมิ พ์ครั้งที่ 1 กรุงเทพฯ : วาดศิลป์
    ศกั รนิ ทร์ หงสร์ ตั นนาวรกิจ. (2550) บายศรปี ากชาม. พมิ พค์ รั้งท่ี 1 กรงุ เทพฯ :
    วาดศิลป์
    ศักรินทร์ หงส์รัตนนาวรกิจ. (2551) ประยกุ ต์งานใบตองดอกไม้สด 2 พิมพ์คร้ังท่ี
    1. กรงุ เทพฯ : วาดศิลป์
    อมุ าวดี ทรัพยส์ ิน. (2550). บายศรปี ากชามประกอบพธิ กี รรม. พิมพ์ครั้งที่ 1.
    กรุงเทพฯ : วาดศิลป์