บทความนี้ ZORT จะมาว่ากันด้วยเรื่องของ “ลิขสิทธิ์เพลง” ถือว่าเป็นเรื่องสำคัญอย่างมากในยุคปัจจุบัน และเป็นสิ่งที่ทุกคนควรต้องรู้! เชื่อว่าหลายคนยังไม่รู้กฎหมายเกี่ยวกับการละเมิดลิขสิทธิ์เพลง ทำให้เราได้ยินข่าวที่เกี่ยวกับร้านอาหาร ร้านกาแฟ รวมถึงสื่อออนไลน์ต่าง ๆ ถูกดำเนินคดีในข้อหาละเมิดลิขสิทธิ์เพลงอยู่บ่อยครั้ง วันนี้ ZORT ได้รวบรวมข้อควรรู้เกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลง ไม่ว่าจะเป็น วิธีขอลิขสิทธิ์เพลง หรือซื้อลิขสิทธิ์เพลงต้องมีขั้นตอนอย่างไร รวมทุกคำถามน่ารู้เกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลงไว้ที่นี่ Show
ลิขสิทธิ์เพลงคืออะไร?ลิขสิทธิ์เพลง นับเป็นผลงานที่เกิดจากการใช้สติปัญญา ความรู้ ความสามารถ และความวิริยะอุตสาหะในการที่สร้างสรรค์ผลงานชิ้นหนึ่งขึ้นมา โดยที่ไม่ได้ลอกเลียนงานสร้างสรรค์ของผู้อื่น จึงถือว่าเป็นทรัพย์สิน ทางปัญญาอีกประเภทหนึ่ง ตามพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 โดยลิขสิทธิ์จะให้สิทธิ์แก่เจ้าของแต่เพียงผู้เดียว โดยมีสิทธิแต่ผู้เดียวที่จะกระทำการใด ๆ ที่เกี่ยวกับงานเพลงที่ได้สร้างสรรค์ขึ้นมา ดังนี้
ความคุ้มครองลิขสิทธิ์เพลงมีอะไรบ้างเมื่อเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลงคืออะไรไปแล้ว สิ่งที่ควรต่อมาคือความคุ้มครองลิขสิทธิ์เพลงมีอะไรบ้าง ในหนึ่งเพลงนั้นจะประกอบด้วยหลายส่วน ซึ่งแต่ละส่วนก็จะมีผู้ถือครองลิขสิทธิ์ โดยแบ่งความคุ้มครองได้ดังนี้
ลิขสิทธิ์และสิทธิมีความที่เกี่ยวข้องอย่างไร“ลิขสิทธิ์” และ “สิทธิ” สองคำนี้จะมีความเกี่ยวเนื่องกัน แต่ความหมายจะแตกต่างกัน คราวนี้ต้องมาดูกันชัด ๆ ว่าทั้งสองคำนี้มีความเกี่ยวข้องอย่างไร
เจ้าของลิขสิทธิ์แตกต่างกับศิลปินนักร้องอย่างไรรู้หรือไม่? ทำไมนักร้องบางคนหรือนักร้องบางกลุ่ม ไม่สามารถร้องเพลงของตัวเองได้ ก่อนอื่นก็ต้องแยกให้ออกก่อน ว่าไม่ใช่ทุกเพลงที่ศิลปินนักร้องเป็นเจ้าลิขสิทธิ์เพลง เนื่องจากศิลปินนักร้องบางคนมีหน้าที่ร้องอย่างเดียว ไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องใด ๆ ในการแต่งเนื้อร้องหรือทำนองเลย เป็นแค่คนที่เจ้าของค่ายจ้างให้มาร้องเพลงเท่านั้น ดังนั้น ลิขสิทธิ์เพลงจึงเป็นของเจ้าของค่ายเพลง ส่วนถ้าศิลปินนักร้องอยากร้องเพลงตัวเอง ก็ต้องได้รับอนุญาตจากเจ้าของลิขสิทธิ์เสียก่อน ไม่เช่นนั้นอาจจะมีความผิดฐานละเมิดลิขสิทธิ์เพลงได้ เมื่อสร้างสรรค์ผลงานแล้วจำเป็นต้องจดลิขสิทธิ์หรือไม่ก่อนที่จะไปดูขั้นตอนวิธีขอลิขสิทธิ์เพลง จำเป็นต้องรู้ก่อนว่าเป็นการไป “แจ้งลิขสิทธิ์” ไม่ใช่ “จดลิขสิทธิ์” จริง ๆ แล้วเมื่อคุณได้สร้างสรรค์ผลงานด้วยตัวเองโดยที่ไม่ได้ลอกเลียนแบบใคร ผลงานชิ้นนั้นก็จะเป็นทรัพย์สินทางปัญญาต่าง ๆ เป็นของคนที่สร้างผลงานโดยอัตโนมัติ นับแต่วินาทีที่สร้างสรรค์ผลงานขึ้นมา นั่นก็หมายความว่าคุณจะแจ้งลิขสิทธิ์หรือไม่แจ้งลิขสิทธิ์ก็ได้ เพียงแต่การทำเรื่องแจ้งลิขสิทธิ์นั้น เพื่อเป็นการแจ้งให้ทางหน่วยงานได้รับรู้ และบันทึกข้อมูลผลงานสร้างสรรค์ชิ้นเท่านั้นว่าตัวคุณเองเป็น “เจ้าของสิทธิ์” ดังนั้น เมื่อถามว่าจำเป็นไหมที่แต่งเพลงแล้วต้องไปแจ้งลิขสิทธิ์ ตอบเลยว่า “หากมีเวลาก็ควรจดไว้ แต่รอทำเพลงไว้หลาย ๆ เพลงก่อนก็ค่อยไปแจ้งลิขสิทธิ์ทีเดียว” เพื่อเป็นปกป้องสิทธิ์และป้องกันคนอื่นมาละเมิดลิขสิทธิ์ วิธีขอลิขสิทธิ์เพลงแบบง่าย ๆส่วนใครอยากจะไปแจ้งลิขสิทธิ์เพลงของตัวเองบ้าง คราวนี้ลองมาดูในส่วนวิธีขอลิขสิทธิ์เพลง ว่าจะต้องทำยังไงบ้าง ดังนี้
เปิดเพลงแบบไหนไม่โดนลิขสิทธิ์หลายคนทำธุรกิจร้านอาหาร ร้านกาแฟ อยากจะเปิดเพลงไพเราะเพื่อสร้างบรรยากาศภายในร้าน แต่บางครั้งก็กลัวว่าจะโดนในเรื่องของการละเมิดลิขสิทธิ์เพลง แน่นอนว่าเพลงที่เปิดในร้านกาแฟหรือร้านอาหารบอกเลยว่ามีความเสี่ยงเป็นอย่างมากที่จะถูกดำเนินคดีได้ ยกเว้นเป็นเพลงที่ไม่มีลิขสิทธิ์ สำหรับใครที่ต้องการจะเปิดเพลงในร้านอาหาร ร้านกาแฟ ลองมาดูวิธีขอลิขสิทธิ์เพลงต้องมีขั้นตอนอะไรบ้าง ดังนี้
ถึงแม้ว่าคุณจะซื้อลิขสิทธิ์เพลงจากเจ้าของลิขสิทธิ์โดยตรงก็ตาม แต่ต้องบอกก่อนว่าลิขสิทธิ์เพลง ร้านอาหารไม่เจ้าของ จึงไม่สามารถนำเพลงไปดัดแปลงหรือขายต่อได้ ยกเว้นแต่ทำข้อตกลงกับเจ้าของลิขสิทธิ์ ข้อควรระวังเกี่ยวกับละเมิดลิขสิทธิ์เพลงหลายคนอาจคิดว่าการเปิดเพลงในบ้าน หรือเปิดในร้านอาหารก็ไม่น่าจะผิดอะไรมากมาย เพราะไม่ได้นำเพลงที่ฟังไปขายหรือดัดแปลงอะไร แต่ในความเป็นจริงแล้วการทำเช่นนั้นถือว่าเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์เพลง อาจจะถูกดำเนินคดีได้ ดังนั้นข้อควรระวังเกี่ยวกับการละเมิดลิขสิทธิ์เพลง มีดังนี้
คำถาม-คำตอบที่เกี่ยวกับละเมิดลิขสิทธิ์เพลงควรรู้หลายคนที่ยังดูเหมือนงง ๆ เกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลง ZORT ได้รวบรวมทุกคำถามน่ารู้ พร้อมคำตอบมาไว้ให้ที่นี่ มีคำถามอะไรโดนใจบ้างนั้น มาดูกัน
ถ้าร้านอาหาร ร้านกาแฟ เปิดเพลงที่เจ้าของลิขสิทธิ์อนุญาตให้ใช้ฟรีสามารถเปิดได้ หรือถ้าซื้อลิขสิทธิ์เพลงถูกต้องกฎหมาย ก็จะไม่มีความผิดใด ๆ เช่นกัน แต่ถ้ามีการเปิดเพลงโดยที่ไม่ได้รับอนุญาต ไม่ว่าจะเป็นการเปิดจากวิทยุ หรือ YouTube ถือว่ามีความผิดอาจจะต้องถูกดำเนินคดีละเมิดลิขสิทธิ์เพลง
ต้องระวางโทษปรับตั้งแต่ 10,000 บาท ถึง 100,000 บาท ถ้ามีการทำเพื่อการค้าจะมีโทษจำคุกตั้งแต่ 3 เดือน จนถึง 2 ปี หรือปรับตั้งแต่ 50,000 บาท ถึง 400,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
หากร้านอาหาร ร้านกาแฟ สถานประกอบการ หรือร้านอื่น ๆ นำเพลงไปร้องโดยไม่ได้รับอนุญาต จากเจ้าของลิขสิทธิ์ รวมถึงการ Cover แล้วนำลงโซเชียลต่าง ๆ นั้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อหารายได้ให้กับตัวเอง หรือผลประโยชน์อื่น ๆ ทางการค้า ต้องระวางโทษ ปรับตั้งแต่ 20,000 บาท ถึง 200,000 บาท หากกระทำเพื่อการค้า มีโทษจำคุกตั้งแต่ 6 เดือน จนถึง 4 ปี หรือปรับเงินตั้งแต่ 100,000 บาท จนถึง 800,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ จากการอ่านบทความนี้ หวังว่าทุกคนจะมีความรู้ ความเข้าใจ เบื้องต้นเกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลงกันมาบ้าง และใครที่คิดอยากจะเปิดเพลงในร้านอาหาร ร้านกาแฟ หรือจะเปิดเพลงตามงานเลี้ยงต่าง ๆ ควรต้องศึกษาเกี่ยวกับในเรื่องของลิขสิทธิ์เพลง เพื่อป้องกันไม่ให้มีความผิดในการละเมิดลิขสิทธิ์เพลงของบุคคลอื่น ซึ่งหลายคนอาจมองว่าเรื่องนี้เป็นเรื่องไกลตัว แต่อยากจะบอกว่าจริง ๆ แล้วเป็นเรื่องใกล้ตัวมาก ๆ และคุณอาจทำผิดโดยไม่รู้ตัวได้เลย โดยเฉพาะใครที่เปิดร้านอาหาร คาเฟ่ ชอบถ่ายคลิปวิดีโอ หรือร้อง Cover เพลง แล้วอัปลงสื่อโซเชียลต่าง ๆ ยิ่งควรต้องรู้เรื่องเกี่ยวกับลิขสิทธิ์เพลงให้มาก |