ภายหลัง กกต. เปิดให้ลงทะเบียน “เลือกตั้งล่วงหน้า” และ “เลือกตั้งนอกราชอาณาจักร” ได้เพียงสามวัน (เริ่มลงทะเบียน 25 มีนาคม 2566 เป็นวันแรก) มติชนออนไลน์รายงานว่า สายด่วน 1444 หรือศูนย์ปฏิบัติการสายด่วนเลือกตั้งของสำนักงาน กกต. ก็แทบไหม้ เนื่องจากมีประชาชนโทรเข้ามาสอบถามข้อมูลเกี่ยวกับการเลือกตั้งล่วงหน้ามากกว่า 1,000 สาย เหลือเวลาอีกเพียงหนึ่งอาทิตย์กว่าๆ เท่านั้น การลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขตสำหรับผู้ที่ติดธุระในวันเลือกตั้ง หรือผู้ที่ไม่ได้อาศัยอยู่ตามทะเบียนบ้านจริง และการลงทะเบียนเลือกตั้งจากต่างประเทศสำหรับผู้ที่อาศัยอยู่ต่างประเทศ หรือต้องเดินทางไปต่างประเทศในช่วงเลือกตั้ง ก็จะสิ้นสุดลงในวันที่ 9 เมษายน 2566 แล้ว ชวนดู 10 คำถามยอดฮิตเกี่ยวกับการลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้าและเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรที่มีผู้สอบถามเข้ามาทางช่องแชทหลังบ้านของเรา ดังต่อไปนี้
ตอบ: สำหรับประชาชนทั่วไปที่ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขตไปแล้วพบว่า ระบบแสดงผลในหน้าจอสุดท้ายขึ้นวันที่เป็น 14 พฤษภาคม 2566 ไม่ต้องตกใจไป เนื่องจากเมื่อกรอกข้อมูลเสร็จสิ้น ระบบจะแจ้งข้อมูลเกี่ยวกับรายชื่อผู้ลงทะเบียน โดยส่วนแรกจะระบุถึงวันเลือกตั้ง (คือ 14 พฤษภาคม 2566) ชื่อ-นามสกุล ต่อด้วยจังหวัดและหน่วยเลือกตั้งของผู้ลงทะเบียนขอใช้สิทธิ จากนั้น ในส่วนที่สองจึงจะเป็นการแจ้งรายละเอียดสถานที่เลือกตั้งที่เราลงทะเบียนไปเลือกล่วงหน้า ได้แก่ จังหวัด สถานที่ และวันที่ที่จะไปใช้สิทธิ ซึ่งก็คือวันที่ 7 พฤษภาคม 2566 นั่นเอง ข้อความอาจจะทำให้สับสนนิดหน่อย แต่ย้ำกันอีกครั้งว่า “วันเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต มีแค่วันอาทิตย์ที่ 7 พฤษภาคม 2566 วันเดียวเท่านั้น” โดยคูหาจะเปิดตั้งแต่เวลา 08.00 - 17.00 น. เมื่อลงทะเบียนเสร็จเรียบร้อยแล้ว สามารถโหลดเอกสารบนหน้าเว็บเพื่อปรินต์เก็บไว้ หรือ “แคปหน้าจอ” โทรศัพท์ใช้เป็นหลักฐานแสดงหน้าคูหาในวันเลือกตั้งล่วงหน้าได้เลย
ตอบ: สำหรับใครที่ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขตไปแล้ว ไม่ว่าจะทางเว็บไซต์ ที่สำนักงานเขต หรือสำนักงานทะเบียนท้องถิ่น (เช่น เทศบาล อบต.) แต่เลือกเขตผิด หรือเกิดเปลี่ยนใจอยากแก้ไขเลือกเขตใหม่ จะสามารถแก้ไขได้เพียง “ครั้งเดียว” เท่านั้น โดยแก้ไขทางเว็บไซต์ หรือไปดำเนินการแก้ไขนายทะเบียนที่สำนักงานเขต หรือสำนักงานทะเบียนท้องถิ่น (เช่น เทศบาล อบต.) สำหรับใครที่ “กดยกเลิก” ไปผ่านทางเว็บไซต์และต้องการลงทะเบียนใหม่อีกครั้ง แต่เมื่อเข้าไปลงรอบใหม่ระบบกลับไม่เปิดให้ลงทะเบียน ไอลอว์แนะนำให้ลงทะเบียนอีกช่องทางผ่านแอปพลิเคชั่น “ThaID” ขั้นตอนการลงทะเบียนผ่าน ThaID
แต่ในกรณีที่เข้าผ่านทางแอป ThaID แล้วยังไม่สามารถลงทะเบียนได้ สามารถดำเนินการติดต่อลงทะเบียนอีกครั้งได้ที่สำนักงานเขต/อำเภอ ในภูมิลำเนาที่เรามีทะเบียนบ้านอยู่ หรือโทรสอบถามสายด่วน กกต. 1444 (โทรวันจันทร์ถึงศุกร์ เวลา 08.00 - 16.00 น.)
ตอบ: เมื่อเข้าสู่หน้าเว็บไซต์ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า ข้อมูลหนึ่งเราที่จำเป็นต้องกรอกบนเว็บไซต์ก็คือ “รหัสประจำบ้าน” แล้วรหัสประจำบ้านคืออะไร? เลขรหัสประจำบ้าน คือเลขรหัส 11 หลัก (0000-000000-0) ที่แสดงถึงการถือครองที่อยู่อาศัยอย่างถูกต้องตามกฎหมายของเจ้าของบ้านและสมาชิกรายอื่นๆ ภายในครอบครัว โดยรหัสประจำบ้านจะระบุอยู่ใน “สมุดทะเบียนบ้าน” ทุกๆ หน้า เราสามารถไปเปิดดูและนำมากรอกได้ ในกรณีที่ไม่มีทะเบียนบ้าน/สำเนาทะเบียนบ้าน อยู่กับตัว เราสามารถดาวน์โหลดแอปพลิเคชั่น ThaID (แอปของภาครัฐ) เพื่อเข้าไปใช้เมนูดูทะเบียนบ้าน และดูรหัสประจำบ้านได้
ตอบ: ไม่ได้ เพราะเมื่อเราลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้าไปแล้ว สิทธิในการไปเลือกตั้งวันจริงจะถูกตัดไปจากเขตตามทะเบียนบ้านโดยอัตโนมัติ ในกรณีที่มีเหตุธุระจำเป็นต้องเปลี่ยนไปเลือกวันจริง ต้องรีบดำเนินการ “ขอยกเลิก” ซึ่งสามารถทำได้เพียงครั้งเดียว และต้องยื่นคำขอภายใน 30 วัน ก่อนวันเลือกตั้ง (ภายใน 12 เมษายน 2566 เพราะวันที่ 13-14 เป็นวันหยุด) ที่สำนักงานเขต สำนักทะเบียนท้องถิ่น (เช่น เทศบาล อบต.) ในภูมิลำเนาที่เรามีทะเบียนบ้านอยู่
ตอบ: หากตรวจสอบสิทธิบนเว็บไซต์หลังลงทะเบียนแล้วไม่พบข้อมูล อาจเพราะกระบวนการลงทะเบียนยังไม่เสร็จสมบูรณ์ ให้ลองลงทะเบียนใหม่หรือตรวจสอบใหม่อีกครั้งในภายหลัง หรือสามารถโทรไปสอบถามกับสายด่วน กกต. 1444 ได้เลย (โทรวันจันทร์ถึงศุกร์ เวลา 08.00 - 16.00 น.) แต่สำหรับคนทั่วไปที่ยังไม่ได้ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้า แล้วต้องการตรวจสอบ “สิทธิผู้มีสิทธิเลือกตั้ง” ออนไลน์ หากเช็คข้อมูลตอนนี้ ระบบจะแสดงผลว่า “ไม่พบข้อมูล” เนื่องจากปัจจุบัน กกต.ยังเปิดให้ตรวจสอบสิทธิได้แค่เฉพาะคนที่ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขตไปแล้วเท่านั้น ทั้งนี้ กกต.ระบุว่า บุคคลทั่วไปที่ไม่ได้ลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต จะสามารถตรวจสอบภายสิทธิเลือกตั้งได้ ภายในวันที่ 18 เมษายน 2566 (ก่อนวันเลือกตั้งไม่น้อยกว่า 25 วัน) เนื่องจากต้องรอ กกต.ประจำเขตกำหนดหน่วยและที่ตั้งของหน่วยก่อน
ตอบ: การลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้านอกเขต เป็นเพียงแค่การเปลี่ยนวันและสถานที่เพื่ออำนวยความสะดวกในการใช้สิทธิเลือกตั้งเท่านั้น ดังนั้น ในวันเลือกตั้งล่วงหน้า 7 พฤษภาคม 2566 การเลือก ส.ส.เขต ต้องเลือกตามเขตภูมิลำเนาที่เรามีสิทธิเลือกตั้ง (ตามทะเบียนบ้านของใครของมัน) ทั้งนี้ ในกรณีที่ต้องการเลือกทั้ง ส.ส.เขตและ ส.ส.บัญชีรายชื่อจากพรรคเดียวกัน ต้องระวังเรื่อง “เบอร์” ให้ดี เนื่องจาก ส.ส.เขตจากพรรคเดียวกัน อาจได้หมายเลขคนละเบอร์กับ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ (เบอร์พรรค) ดังนั้น ก่อนเข้าคูหา เตรียมท่องเบอร์ ส.ส.เขตบ้านเราและเบอร์ของเบอร์พรรคไว้ให้ขึ้นใจ เพื่อป้องกันความสับสน (บนบัตรจะมีแต่เลขเปล่าๆ ไม่มีชื่อของ ส.ส.เขตกำกับไว้)
แต่สำหรับใครที่ต้องไปทริปยาวครอบคลุมระยะเวลาตั้งแต่ 7-14 พฤษภาคม 2566 สามารถลงทะเบียนเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรได้ที่สำนักงานเขต ที่ว่าการอำเภอ (ในวันและเวลาราชการ ตั้งแต่วันจันทร์-ศุกร์ เวลา 8.30-16.30 น.) หรือยื่นผ่านทางไปรษณีย์ ซึ่งจะถือวันประทับตราไปรษณีย์เป็นสำคัญ และช่องทางออนไลน์ที่ *ช่องทางออนไลน์ สามารถลงทะเบียนได้ตลอด 24 ชั่วโมง โดยระบบจะปิดอัตโนมัติในวันที่ 9 เมษายน 2566 เวลาเที่ยงคืนตามเวลาประเทศไทย อย่างไรก็ตาม เนื่องจากการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรในแต่ละประเทศอาจจัดขึ้นในวันและเวลาที่ต่างกัน ไอลอว์จึงแนะนำให้ก่อนเดินทาง ควรเช็คกับทางสถานทูต/เว็บไซต์สถานทูต ของประเทศที่จะไปว่ามีกำหนดวัน-เวลาเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรช่วงใด และถ้าช่วงนั้นเราอยู่ต่างประเทศพอดี ก็สามารถลงทะเบียนเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรไว้ก่อนได้ ทั้งนี้ การเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรมีทั้งการลงคะแนนผ่านทางไปรษณีย์ และการเปิดคูหาที่สถานกงสุลใหญ่ ซึ่งอาจส่งผลให้ระยะเวลาในการลงคะแนนเสียงนั้นมีหลายวันหรือมากกว่าหนึ่งวันขึ้นไป อย่าลืมตรวจสอบให้ดี!
ตอบ: การลงทะเบียนเลือกตั้งจากต่างประเทศ สำหรับผู้ที่อยู่อาศัยอยู่ต่างประเทศ สามารถทำได้โดยการลงทะเบียนกับสถานทูตไทย หรือสถานกงสุลประจำประเทศนั้นๆ \>> ดู List สิ่งที่ต้องเตรียม และช่องทางลงทะเบียน ได้ทาง https://ilaw.or.th/node/6440 - ต้องไปเลือกที่ไหน และเลือกวันเดียวกับที่ประเทศไทยไหม? รายละเอียดและวิธีการลงคะแนนเสียงนอกราชอาณาจักรนั้นจะ “แตกต่าง” กันไปในแต่ละประเทศ บางประเทศเปิดให้ลงคะแนนผ่านทางไปรษณีย์ได้ทางเดียว หรือบางประเทศมีการเปิดคูหาที่สถานกงสุลใหญ่-สถานที่อื่นๆ ในบางกรณีเพื่ออำนวยความสะดวกด้วย เช่น แคมป์คนงาน ดังนั้น อย่าลืมเช็คให้แน่ใจอีกครั้งว่าประเทศที่เราพำนักอยู่นั้นเปิดให้ลงคะแนนเสียงด้วยวิธีใดบ้าง นอกจากนี้ ในแต่ละประเทศยังกำหนดระยะเวลาการลงคะแนนเสียงที่แตกต่างกัน เช่น ที่กรุงวอชิงตันเปิดคูหาให้ลงคะแนนเสียงตั้งแต่วันที่ 28 - 30 เมษายน 2566 เวลา 09.00 – 17.00 น. และสหราชอาณาจักรเปิดให้ลงคะแนนเสียงผ่านทางไปรษณีย์ได้ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน 2566 – 1 พฤษภาคม 2566 เป็นต้น ดังนั้น อย่าลืมเช็ควันเริ่มต้นและวันสิ้นสุดการลงคะแนนเสียงของประเทศที่เราพักอาศัยอยู่ให้ดี! - พาสปอร์ตหมดอายุใช้ลงทะเบียนนอกราชอาณาจักรได้ไหม? หากพาร์สปอร์ตหมดอายุ สามารถลงทะเบียนใช้สิทธิ์ได้ด้วยตนเองที่สถานเอกอัครราชทูต หรือสถานกงสุลใหญ่เท่านั้น จะไม่สามารถลงทะเบียนผ่านทางออนไลน์ได้ รวมทั้งยังสามารถใช้เป็นหลักฐานแสดงตนตอนไปเลือกตั้งได้ รายละเอียดการลงทะเบียนเลือกตั้งล่วงหน้าในแต่ละประเทศ
ตอบ: นับตามเวลาของ “ประเทศไทย” เท่านั้น โดยการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรจะเปิดให้ลงทะเบียนวันสุดท้ายวันที่ 9 เมษายน 2566 ใครที่อยู่ต่างประเทศ อย่าลืมตั้งนาฬิกาตามเวลาของประเทศไทยเผื่อเอาไว้ด้วยนะ!
ตอบ: ควรไปเลือกวันจริง 14 พฤษภาคม 2566 เนื่องจากการเลือกตั้งล่วงหน้า/เลือกตั้งนอกราชอาณาจักร มีความโปร่งใสน้อยกว่าและมีโอกาสเกิดปัญหาขึ้นได้มากกว่า การเลือกตั้งล่วงหน้าในปี 2562 พบว่าสถานที่เลือกตั้งหลายแห่งยังออกแบบระบบไม่ดี ทำให้ผู้มาใช้สิทธิต้องต่อแถวรอเป็นระยะเวลานานกว่าจะได้ใช้สิทธิ บางคนใช้เวลารอคิวถึงเกือบสองชั่วโมง หรือบางสถานที่มีทางเข้าประตูเดียว ผู้มาใช้สิทธิจึงต้องเบียดกันเข้าท่ามกลางอากาศร้อน นอกจากนี้ในบางสถานที่ การติดประกาศรายชื่อผู้สมัครพร้อมหมายเลขยังมีปัญหามาก เช่น เจ้าหน้าที่ยังไม่ได้รับเอกสารรายชื่อผู้สมัครจาก กกต. จึงติดรายชื่อผู้สมัครไม่ครบถ้วน หรือติดไว้แล้วในตอนเช้าแต่มาแกะออกในตอนบ่ายเนื่องจากติดผิดเขต รวมทั้งในบางเขตยังมีการติดประกาศรายชื่อผู้สมัครจากพรรคไทยรักษาชาติ ซึ่งถูกสั่งยุบพรรคไปแล้วอยู่ครบทุกจังหวัด โดยเจ้าหน้าที่อธิบายว่า ทาง กกต. จัดทำรายชื่อไว้เช่นนี้และให้ใช้ชุดเดิมที่มีไป แต่ปัญหาใหญ่ที่สุด คือการแจกบัตรเลือกตั้งให้ผู้ใช้สิทธิไม่ตรงกับเขตของผู้ใช้สิทธิคนนั้นๆ ซึ่งบางคนทักท้วงและมีการปรับเปลี่ยนแก้ไขได้ทัน แต่หลายคนที่ไม่ได้ทักท้วง หรือเจ้าหน้าที่ไม่แก้ไขให้ ก็กากบาทไปในบัตรที่ผิดเขต และมีแนวโน้มว่าเมื่อเปิดกล่องมานับก็จะถูกนับเป็นบัตรเสีย โดยจากการเก็บข้อมูลของไอลอว์ในปี 2562 พบว่ามีผู้แจ้งเรื่องการได้รับบัตรเลือกตั้งผิดอย่างน้อย 35 กรณี ในหน่วยเลือกตั้งแตกต่างกัน ส่วนการเลือกตั้งนอกราชอาณาจักรในปี 2562 ก็พบปัญหามากเช่นกัน อาทิ ในประเทศมาเลเซีย เกิดปัญหาคูหาไม่เพียงพอจนสถานเอกอัครราชทูตฯ ต้องทำการขยายเวลาเปิดคูหาเพิ่มจนกว่าผู้ใช้สิทธิจะได้ลงคะแนนกันครบทุกคน รวมทั้งต้องเปิดให้ลงคะแนนเพิ่มอีกหนึ่งวัน โดยเพิ่มช่องคูหาที่ทำจาก “ลังกระดาษ” ให้ออกเสียงเพิ่มอีกจำนวน 4 ช่อง ในประเทศจีน พบว่ามีประชาชนบางส่วนไม่ได้รับบัตรเลือกตั้งมากกว่า 500 คน สืบเนื่องจากการประสานงานจัดส่งระหว่างสถานกงสุลเซี่ยงไฮ้และบริษัทผู้จัดส่ง หรือที่ญี่ปุ่นและสหรัฐอเมริกา พบว่ามีบัตรเลือกตั้งถูกตีกลับไปหาผู้ส่ง ขณะที่แคนาดา มีผู้ไม่ได้รับบัตรเลือกตั้ง เนื่องจากสถานเอกอัครราชทูตฯ เลือกส่งไปรษณีย์แบบธรรมดาที่ใช้เวลาในการจัดส่งประมาณหนึ่งสัปดาห์ สำหรับปัญหาร้ายแรงที่สุด คือการกรณีการขนส่งบัตรเลือกตั้งจากนิวซีแลนด์กลับมานับคะแนนไม่ทัน ซึ่ง กกต. ก็ได้ตีความให้บัตรเลือกตั้งดังกล่าวที่มีมากกว่า 1,500 ใบนั้นเป็น “บัตรเสีย” |