เศรษฐกิจระหว่างประเทศ หมายถึง ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศทางด้านเศรษฐกิจ ซึ่งมีความสัมพันธ์กันอยู่ 3 เรื่อง คือ การค้าระหว่างประเทศ การเงินระหว่างประเทศ และการร่วมมือทางเศรษฐกิจระหว่างประเทศ
การค้าระหว่างประเทศ หมายถึง การนำสินค้าและบริการจากประเทศหนึ่งไปแลกเปลี่ยนกับอีกประเทศหนึ่ง ซึ่งลักษณะการแลกเปลี่ยนมีทั้งที่เป็นการแลกเปลี่ยนสินค้ากับสินค้า การแลกเปลี่ยนโดยใช้เงินเป็นสื่อกลางและการแลกเปลี่ยนโดยใช้สินเชื่อหรือเครดิต การค้าระหว่างประเทศนั้นเกิดขึ้นเนื่องจากการที่ประเทศต่างๆ มีลักษณะทางกายภาพและทรัพยากรที่มีความสามารถในการผลิตแตกต่างกันนั่นเอง ในการค้าระหว่างประเทศนั้นจะมีสินค้าอยู่ 2 ชนิดคือ สินค้าเข้า (Import) คือ สินค้าที่นำมาจากต่างประเทศเพื่อเข้ามาจำหน่าย และสินค้าออก(Export) คือ สินค้าที่ส่งออกไปจำหน่ายต่างประเทศ
การค้าระหว่างประเทศก่อให้เกิดประโยชน์ทางเศรษฐกิจ ดังนี้
- ประเทศต่างๆ มีสินค้าครบตามความต้องการ
- ประเทศต่างๆ จะมีการผลิตสินค้าแบบการค้าหรือมีเศรษฐกิจแบบการค้า
- การผลิตสินค้าในประเทศต่างๆ จะมีการแข่งขันกันทางด้านคุณภาพและประสิทธิภาพ
- ก่อให้เกิดความรู้ความชำนาญเฉพาะอย่าง แบ่งงานทำตามความถนัด
นโยบายการค้าระหว่างประเทศ (Trade Policy) หมายถึง แนวทางปฏิบัติทางการค้า กับประเทศต่างๆมักจะกำหนดขึ้นใช้เพื่อรักษาไว้ซึ่งประโยชน์ทางเศรษฐกิจของประเทศ นโยบายการค้าระหว่างประเทศแบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือ นโยบายการค้าเสรี และนโยบายการค้าคุ้มกัน
- นโยบายการค้าเสรี (Free Trade Policy) เป็นนโยบายการค้าที่เปิดโอกาสให้มีการส่งสินค้าจากประเทศหนึ่งไปอีกประเทศหนึ่ง โดยไม่มีการกีดกันใดๆ ทางการค้า ประเทศที่ใช้นโยบายนี้มักจะใช้วิธีการ ดังนี้
- ไม่มีการเก็บภาษีคุ้มกัน เช่น ไม่มีการตั้งกำแพงภาษีสินค้าขาเข้า หรือไม่มีการเก็บค่าพรีเมียม เป็นต้น
- ไม่ให้สิทธิพิเศษทางการค้าแก่ประเทศหนึ่งประเทศใด
- ไม่มีข้อจำกัดทางการค้าใดๆ เช่น ไม่มีการกำหนดโควตาสินค้า เป็นต้น
- เลือกผลิตเฉพาะสินค้าที่ถนัด ซึ่งทำให้ทุนการผลิตต่ำ สินค้ามีคุณภาพ
- นโยบายการค้าคุ้มกัน (Protective Trade Policy) เป็นนโยบายการค้าที่จำกัดการนำสินค้าเข้ามาแข่งขันกับการผลิตในประเทศ นโยบายนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อคุ้มครองการผลิตภายในประเทศให้สามารถดำเนินการได้ ประเทศใดที่ใช้นโยบายนี้มักจะมีเครื่องมือในการคุ้มกัน คือ การตั้งกำแพงภาษี การกำหนดโควตาสินค้า การห้ามนำเข้าหรือส่งออกของสินค้าบางอย่าง การควบคุมการแลกเปลี่ยนเงินตรา และการให้เงินอุดหนุน
ปริมาณการค้าระหว่างประเทศ คือ มูลค่ารวมของสินค้าเข้าและสินค้าออกในระยะเวลา 1 ปี เพื่อศึกษาว่าการค้ากับต่างประเทศเพิ่มขึ้นหรือลดลง
ดุลการค้าระหว่างประเทศ หมายถึง การเปรียบเทียบระหว่างมูลค่าของสินค้าเข้ากับมูลค่าของสินค้าออกเพื่อศึกษาว่าการค้ากับต่างประเทศนั้นได้เปรียบหรือเสียเปรียบดุลการค้า มีอยู่ 3 ลักษณะ ดังนี้
- ดุลการค้าเกินดุล คือ มูลค่าของสินค้าออกสูงกว่ามูลค่าของสินค้าเข้า (ได้เปรียบดุลการค้า)
- ดุลการค้าขาดดุล คือ มูลค่าของสินค้าออกต่ำกว่ามูลค่าของสินค้าเข้า (เสียเปรียบดุลการค้า)
- ดุลการค้าได้ดุล (สมดุล) คือ มูลค่าของสินค้าออกเท่ากับมูลค่าของสินค้าเข้า
ในการศึกษาปริมาณการค้าระหว่างประเทศและดุลการค้าระหว่างประเทศจะต้องศึกษาจากมูลค่าของสินค้าเข้าและมูลค่าของสินค้าออก
���ɰ�Ԩ�����ҧ����� ���¶֧ ��������ѹ�������ҧ����ȷҧ��ҹ���ɰ�Ԩ ����դ�������ѹ��ѹ���� 3 ����ͧ ��� ��ä�������ҧ����� ����Թ�����ҧ����� ��С��������ͷҧ���ɰ�Ԩ�����ҧ�����
��ä�������ҧ�����
��ä�������ҧ����� ���¶֧ ��ù��Թ�����к�ԡ�èҡ�����˹����š����¹�Ѻ�ա�����˹�� ����ѡɳС���š����¹�շ�駷���繡���š����¹�Թ��ҡѺ�Թ��� ����š����¹�����Թ �����͡�ҧ ��С���š����¹�����Թ���������ôԵ ��ä�������ҧ����ȹ�� �Դ������ͧ�ҡ��÷�����ȵ�ҧ � ���ѡɳзҧ����Ҿ��з�Ѿ�ҡ÷���դ�������ö㹡�ü�Եᵡ��ҧ�ѹ����ͧ 㹡�ä�������ҧ����ȹ�鹨����Թ������� 2 ��Դ��� �Թ������ (Import) ��� �Թ��ҷ����Ҩҡ��ҧ�������������Ҩ�˹��� ����Թ����͡ (Export) ��� �Թ��ҷ�����͡仨�˹��µ�ҧ�����
��ä�������ҧ����ȡ������Դ����ª��ҧ���ɰ�Ԩ�ѧ���
1. ����ȵ�ҧ � ���Թ��Ҥú���������ͧ���
2. ����ȵ�ҧ � ���ա�ü�Ե�Թ���Ẻ��ä�����������ɰ�ԨẺ��ä��
3. ��ü�Ե�Թ���㹻���ȵ�ҧ � ���ա���觢ѹ�ѹ�ҧ��ҹ�س�Ҿ��л���Է���Ҿ
4. �������Դ�����������ӹҭ�����ҧ �觧ҹ�ӵ��������Ѵ
��º�¡�ä�������ҧ����� (Trade Policy) ���¶֧ �Ƿҧ��ԺѵԷҧ��ä�� �Ѻ����ȵ�ҧ � �ѡ�С�˹�����������ѡ������觻���ª��ҧ���ɰ�Ԩ�ͧ����� ��º�¡�ä�� �����ҧ��������͡�� 2 ������ ��� ��º�¡�ä������ ��й�º�¡�ä�Ҥ����ѹ
1. ��º�¡�ä������ (Free Trade Policy) �繹�º�� ��ä�ҷ���Դ�͡������ա�����Թ��Ҩҡ�����˹����ա�����˹������ա�áմ�ѹ� � �ҧ��ä�� ����ȷ�����º�¹���ѡ�����Ըա�ôѧ���
- ����ա�������դ����ѹ �� ����ա�õ�駡�ᾧ�����Թ��Ң���� ��������ա���纤�Ҿ������� �繵�
- �������Է�Ծ���ɷҧ��ä��������˹�觻�����
- ����բ�ͨӡѴ�ҧ��ä��� � �� ����ա�á�˹��ǵ��Թ��� �繵�
- ���͡��Ե���Թ��ҷ�趹Ѵ� ��觷����ع��ü�Ե��Ӡ �Թ����դس�Ҿ
2. ��º�¡�ä�Ҥ����ѹ (Protective Trade Policy) �繹�º�¡�ä�ҷ��ӡѴ��ù��Թ���������觢ѹ�Ѻ ��ü�Ե㹻���ȹ�º�¹�����ѵ�ػ��ʧ�����ͤ�����ͧ
��ü�Ե���㹻�����������ö���Թ����� �����㴷�����º�¹���ѡ��������ͧ���㹡�ä����ѹ ��� ��õ�駡�ᾧ���� ��á�˹��ǵ��Թ���
�����������������͡�ͧ�Թ��Һҧ���ҧ ��äǺ�������š����¹�Թ��� ��С������Թ�ش˹ع
����ҳ��ä�������ҧ����� ������Ť������ͧ�Թ����������Թ����͡��������� 1 �� �����֡����ҡ�ä�ҡѺ��ҧ����������������Ŵŧ
��š�ä�������ҧ����� ���¶֧ ������º��º�����ҧ��Ť�Ңͧ�Թ�����ҡѺ��Ť�Ңͧ�Թ����͡ �����֡����ҡ�ä�ҡѺ��ҧ����ȹ�������º�����������º
��š�ä�� ������ 3 �ѡɳ� �ѧ���
1. ��š�ä���Թ��� ��� ��Ť�Ңͧ�Թ����͡�٧������Ť�Ңͧ�Թ������ (�����º��š�ä��)
2. ��š�ä�ҢҴ��� ��� ��Ť�Ңͧ�Թ����͡��ӡ�����Ť�Ңͧ�Թ������ (�������º��š�ä��)
3. ��š�ä������ (�����) ��� ��Ť�Ңͧ�Թ����͡��ҡѺ��Ť�Ңͧ�Թ������
㹡���֡�һ���ҳ��ä�������ҧ�������д�š�ä�������ҧ����Ȩе�ͧ�֡�Ҩҡ��Ť�Ңͧ�Թ�����������Ť�Ңͧ�Թ����͡
�ѡɳС�ä�ҵ�ҧ����Ȣͧ��
1. ���º�¡�ä�Ҥ����ѹ ���ͤ�����ͧ��ü�Ե㹻���������ҵá�÷���Ӥѭ �� ��õ�駡�ᾧ�����Թ������ ��á�˹��ǵ��Թ��ҹ����
��С������Թ�ش˹ع��ü�Ե�������͡ �繵�
2. ����͡���պ��ҷ㹷ҧ��ä���ҡ����ش ���Ѱ���繼���ӹ�¤����дǡ��� ��ҧ�����Ѱ��š��Ҩ�ӡ�ä�ҡѺ��ҧ������µç��ҧ
3. ���к�������šҡþԡѴ�ѵ������ ����Թ�������繪�Դ���ǡѹ�����Ҩ����Ҩҡ�����㴡�������������šҡ���ѵ�����ǡѹ
����Թ�����ҧ�����
����Թ�����ҧ����� �繡���ʴ���������ѹ��ҧ��ҹ����Թ�����ҧ�����˹�觡Ѻ�ա�����˹�� ��觤�������ѹ��������ͧ�Ҩҡ��ä�Ң�������ҧ�����
��á������Թ��С�ê���˹�� ���ŧ�ع�����ҧ����� ��С�ê�������͡ѹ�����ҧ�����
����š����¹�Թ��ҵ�ҧ����� ��� ��ù��Թ���ʡ��˹����š����¹�Ѻ�աʡ��˹�� ����š����¹�Թ�������觷���Ӥѭ㹡�ô��Թ��áԨ�����ҧ����� ����š����¹�Թ��ҵ�ҧ����ȷ��١��ͧ��鹵�ͧ�š��踹Ҥ�þҳԪ�� ����ա�á�˹��ѵ���š����¹��� 2 ���ҧ ��� �ѵ�ҫ��� (Buying) ��� �ѵ�ҷ�踹Ҥ���Ѻ���� (�Ҥҵ��) ����ѵ�Ң�� (Selling) ��� �ѵ�ҷ�踹Ҥ�â��� (�Ҥ��٧) ����ѵ���š����¹��� 2 ������ ��Ҥ�á�ҧ�繼���˹� ����º����Թ�ͧ���Ѻ�ͧ�� �����Թ���ʡ����� � ��������䢷��ͧ�ع����Թ�����ҧ����ȡ�˹�
�Ѩ�غѹ������¡�˹�����š����¹�Թ��������ҧ�������Ẻ ���µ�ǔ ��Դ�ա�èѴ��� �����ػʧ������ػ�ҹ �ͧ�Թ����繵�ǡ�˹��ѵ���š����¹��觢������ѺʶҺѹ����Թ���ӡ���š����¹�Թ��� ������㹤������Ţͧ��Ҥ�á�ҧ
����Թ�� ��� �Թʡ������ʴ�����Թʡ�Ź���դ���٧��� �� �Թ�ҷ�秤����� 1 ������� US. ��ҡѺ 40 �ҷ ���� 1 ������� US ��ҡѺ 38 �ҷ
����Թ�� ��� �Թʡ������ʴ�����Թʡ�Ź���դ��Ŵŧ
�ѭ�յ�ҧ � ������ʴ���§ҹ��š�ê����Թ�����ҧ����������� 3 �ѭ�� ���
1. �ѭ���Թ�оѴ �繺ѭ���ʴ�����Ѻ�����¨�������ǡѺ�Թ����������Թ����͡ ���ʹ�š�ä�������駴�ź�ԡ�� ��д�ź�ԨҤ
2. �ѭ�շع�������� �繺ѭ�շ���ʴ�����ǡѺ��ù��Թ�ع�ŧ�ع�����ҧ�����
3. �ѭ�շع���ͧ�����ҧ����� �繺ѭ�շ���ʴ��������¹�ŧ�ͧ�ӹǹ�Թ���ͧ �����ҧ���������л�
�ѡɳТͧ��š�ê����Թ�����ҧ����� ���͡�� 3 �ѡɳ� ���
1. ��š�ê����Թ�Թ��� ��� ����Ѻ�٧�����¨��� (������Թ�ع���ͧ� �������)
2. ��š�ê����Թ�Ҵ��� ��� ����Ѻ��ӡ�����¨��� (������Թ�ع���ͧ� Ŵŧ)
3. ��š�ê����Թ���� (�����) ��� ����Ѻ��ҡѺ��¨��� (������Թ�ع���ͧ��������¹)
ͧ��÷ҧ���ɰ�Ԩ�����ҧ�����
�ͧ�ع����Թ�����ҧ����� (International Monetary Fund : IMF) �繢ͧ�˻�ЪҪҵ� �ӹѡ�ҹ������ ��ا������� ���Ѱ����ԡ� ��駢��������������͡ѹ㹴�ҹ����Թ�����ҧ����� �ѡ���ʶ����Ҿ�ͧ����š����¹�Թ��������ҧ����� ���������й�����ʹͤ������������������ѭ�ҡ�âҴ��š�ê����Թ��������Ҫԡ���ͻ���ȷ����ʺ�ѭ��˹���ҧ�����
��Ҥ���š (World Bank) �繢ͧ�˻�ЪҪҵ� �ӹѡ�ҹ����������ͪԧ�ѹ ��.��. ���Ѱ����ԡ� ��駢���� �����д��Թ�ҡ�ҡ��Ҫԡ��������Ҫԡ���������㹡�þѲ�ҷҧ��ҹ���ɰ�Ԩ����ç��ҧ � ���ѵ�� �͡���µ�� ����������ҡ�ê���˹����ǹҹ
���Ҿ���û (European Union : EU) ����Ҫԡ 25 ����� ��� ������� ������Ź�� �ѡ������ ������� �Ե��� ��ի ������� �ѧ��� �����Ź�� �ͫ��Ź�� ഹ���� � �õ��� ������� ���ഹ �͵���� �� 䫻��� �ѧ���� �ŵ���� �Ը����� ��Ź�� �������� ��ŵ� ����������� ͧ��ù��������͡ѹ ����Ŵ��áմ�ѹ�ҧ��ä�ҡ�ú�ԡ�� ���ŧ�ع�¡�����Թʡ�����ǡѹ ��������û��Ҵ���� ��С����ࢵ��ä������ (FTA)
��Ҥ���ЪҪҵ�����µ��ѹ�͡��§��������Ҥ�����¹ (Association of South East Asia Nations : ASEAN) ����Ҫԡ 10 ����� ��� �� ������� �ԧ���� ���Ի�Թ�� �Թⴹ���� ���´��� ��� ���� ���� ��С���٪� �ش���ʧ��ͧ����¹��駢�����������������������ͷҧ��ҹ���ɰ�Ԩ �Է����ʵ�� �������� �ѧ������Ѳ����� �������Ҫԡ
ͧ���á��������ȼ���觹���ѹ���Թ����͡ (Organization of Petroleum Exporting Countries : OPEC) ����Ҫԡ 11 ����� ��� ������� 乨����� ����� ���ش�������� �����ҹ ���ǵ �ҵ��� ���Ѱ����Ѻ�����ä ��Ũ����� ���ѡ ����Թⴹ���� ��駢�������͡�˹��Ҥҹ���ѹ�Ժ���Ѻ��Ҫԡ���͡ 仢��㹵�Ҵ�š
����������ͷҧ���ɰ�Ԩ�����������ừԿԤ (Asian � Pacific Economic Cooperation : APEC) ��ͧ���÷��������͡ѹ��ѭ�����ɰ�Ԩ����Ŵ�������ѹ���������͡ѹ�������ա�áմ�ѹ�ҧ��ä�� �����������ա��ŧ�ع�����ҧ����� 㹻Ѩ�غѹ����Ҫԡ 21 ����� ���� ���Ѱ����ԡ� �ҹҴ� ��������� ��ǫ��Ź�� ����� ������� �չ ����ѹ ��ͧ�� �Թⴹ���� ���Ի�Թ�� �� ������� �ԧ���� ���� ���´��� ������ ��� ���� �һ�ǹ�ǡչ� �����硫��