คุณหญิงโมได้รับแต่งตั้งเป็นท้าวสุรนารีเพราะอะไร

ประวัติ “ท้าวสุรนารี” วีรสตรี หัวใจของชาวโคราช

หากดูข้อมูลตามประวัติศาสตร์นั้น ในส่วนของท้าวสุรนารี หรือคุณหญิงโม ปัจจุบันนิยมเรียกว่า ย่าโม เป็นบุคคลในประวัติศาสตร์ไทยในฐานะวีรสตรีมีส่วนกอบกู้เมืองนครราชสีมาจากกองทัพเจ้าอนุวงศ์ พระมหากษัตริย์เวียงจันทน์ เมื่อปี พ.ศ.2369 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว

ท้าวสุรนารี มีนามเดิมว่า "โม" เป็นชาวเมืองนครราชสีมาโดยกำเนิด เกิดเมื่อปี พ.ศ.2314 เป็นธิดาของนายกิ่มและนางบุญมา มี เมื่ออายุได้ 25 ปี ได้แต่งงานสมรสกับนายทองคำขาว พนักงานกรมการเมืองนครราชสีมา ต่อมานายทองคำขาว ได้เลื่อนบรรดาศักดิ์เป็น "พระภักดีสุริยเดช" ตำแหน่งรองปลัดเมืองนครราชสีมา นางโม จึงได้เป็น คุณนายโมและต่อมา "พระภักดีสุริยเดช" ได้เลื่อนเป็น "พระยาสุริยเดช" ตำแหน่งปลัดเมืองนครราชสีมา คุณนายโมจึงได้เป็น คุณหญิงโม ชาวเมืองนครราชสีมาเรียกท่านทั้งสองเป็นสามัญว่า "คุณหญิงโม" และ "พระยาปลัดทองคำ" ท่านเป็นหมันไม่มีทายาทสืบสายโลหิต ชาวเมืองนครราชสีมาทั้งหลายจึงพากันเรียกแทนตัวคุณหญิงโมว่า "แม่" มีผู้มาฝากตัวเป็นลูกหลานกับคุณหญิงโมอยู่มาก ซึ่งเป็นกำลังและอำนาจส่งเสริมคุณหญิงโมให้ทำการใดๆ ได้สำเร็จเสมอ

วีรกรรมของท้าวสุรนารีนั้น สืบเนื่องจากเมื่อพุทธศักราช 2369 ครั้งเจ้าอนุวงศ์แห่งนครเวียงจันทน์ ได้ยกกองทัพเข้าแผ่นดินไทย จนถึงเมืองนครราชสีมา โดยอ้างว่ามีพระราชโองการให้ยกทัพไปกรุงเทพ เพื่อช่วยรบกับอังกฤษ และเนื่องจากในขณะนั้น เจ้าเมืองนครราชสีมา และพระยาปลัดเมืองไม่อยู่ ไปราชการเมืองขุขันธ์ เจ้าอนุวงศ์จึงยกทัพ เข้ายึดเมืองนคราชสีมาได้โดยง่าย แล้วกวาดต้อนผู้คนชาวนครราชสีมาเป็นเชลยขึ้นไปยังเวียงจันทน์ ในจำนวนเชลยเหล่านั้นมีคุณหญิงโม และนางสาวบุญเหลือ ที่เป็นเสมือนบุตรบุญธรรมรวมอยู่ด้วย

ระหว่างที่กองทัพเจ้าอนุวงศ์ และทหารลาว หยุดพักค้างแรมระหว่างเดินทางไปเวียงจันทน์ ณ ทุ่งสัมฤทธิ์ แขวงเมืองนครราชสีมา เมื่อวันที่ 4 มีนาคม พ.ศ.2369 คุณหญิงโม ร่วมกับนางสาวบุญเหลือ และหลวงณรงค์สงคราม หัวหน้าชาวเมือง ได้ใช้กลอุบาย โดยให้ชาวเมืองเลี้ยงสุราอาหารแก่ทหารลาวที่ควบคุมตัวมา เมื่อทหารเจ้าอนุวงศ์หลงกลกินเหล้าเมายาจนขาดสติเกือบหมดกองทัพ เมื่อได้โอกาสอันเหมาะสมแล้ว กำลังชาวโคราชที่ทุ่งสัมฤทธิ์ทั้งชาย และหญิง ก็แย่งอาวุธโจมตีเข่นฆ่าทหารลาวจนล้มตายเป็นจำนวนมาก ทำให้แผนกอบกู้อิสรภาพของนครราชสีมาสำเร็จ

เมื่อความทราบไปถึง พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ สถาปนาคุณหญิงโม ขึ้นเป็น ท้าวสุรนารี เมื่อ วันที่ 30 ตุลาคม พ.ศ. 2370 เมื่อคุณหญิงโมมีอายุได้ 57 ปี

ตามประวัติศาสตร์ได้บันทึกไว้ว่า ท้าวสุรนารีเป็นคนมีสติปัญญาหลักแหลม เล่นหมากรุกเก่ง มีความชำนาญในการขี่ช้าง ขี่ม้า มีม้าตัวโปรดสีดำ และมักจะพาลูกหลานไปทำบุญที่วัดสระแก้วเป็นประจำเสมอ ท้าวสุรนารี ถึงแก่อสัญกรรมเมื่อเดือนเมษายน พ.ศ. 2395 สิริรวมอายุได้ 81 ปี

ด้วยสำนึกในวีรกรรมและความเสียสละของท้าวสุรนานรี ประชาชนชาวนครราชสีมาได้พร้อมใจกันสร้างอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีด้วยสัมฤทธิ์ ซึ่งทางกรมศิลปากรได้มอบให้ ศาสตราจารย์ ศิลป์ พีระศรี เป็นผู้ออกแบบร่วมกับ พระเทวาภินิมมิตร (ฉาย เทียมศิลปไชย)

พร้อมทั้งได้อัญเชิญอัฐิของท่านนำมาบรรจุไว้ที่ฐานรองรับ และประดิษฐานไว้ ณ ที่หน้าประตูชุมพล อนุสาวรีย์หล่อด้วยทองแดงรมดำ สูง 1.85 เมตร หนัก 325 กิโลกรัม ตั้งอยู่บนฐานไพที สี่เหลี่ยมย่อมุมไม้สิบสองซึ่งบรรจุอัฐิของท่าน แต่งกายด้วยเครื่องยศพระราชทาน ในท่ายืน มือขวากุมดาบ ปลายดาบจรดพื้น มือซ้ายท้าวสะเอว หันหน้าไปทางทิศตะวันตก

นับเป็นอนุสาวรีย์ของสามัญชนสตรี คนแรกของประเทศ เริ่มก่อสร้างในปี 2476 แล้วเสร็จ และ มีพิธีเปิดอนุสาวรีย์เมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2477 ที่ปัจจุบันเปรียบเสมือนสัญลักษณ์ของจังหวัดนครราชสีมา เป็นที่เคารพสักการะและยึดเหนี่ยวจิตใจชาวโคราช

ย่าโม หรือ ท้าวสุรนารี คือวีรสตรีที่ชาวโคราชให้ความเคารพนับถืออย่างมาก ทั้งชาวโคราชและผู้คนจากทุกสารทิศมักจะนิยมกราบไหว้ขอพรจากย่าโม ทั้งขอลูก ขอพรเรื่องการงาน การเงิน เพื่อเป็นสิริมงคล

คาถาบูชา ย่าโม ท้าวสุรนารี วีรสตรีแห่งโคราช ไหว้ขอพร ขอลูก

คาถาบูชาย่าโม และวิธีไหว้ขอพรย่าโม

คาถาบูชาย่าโมแบบที่ 1

ตั้ง นะโม 3 จบ

โอมพรัมมะ พรัมมะ นะโมมะ

นะโม ธัมโม ธัมโมนะ นะมะ

มะอาท้าวสุรนารี โมโมนะ

(สวด 3 จบ)

คาถาบูชาย่าโมแบบที่ 2

ตั้ง นะโม 3 จบ

พุทธังโหม ธัมมังโหม สังฆังล้อม

อันตรายาวินาศสันติ

(สวด 3 จบ)

ของไหว้ย่าโมที่นิยมนำมากราบไหว้

1.ผลไม้

2.ดอกไม้

3.หมากพลู

4.ผ้าแพร 7 สี

5. ทองคำเปลว

6. ธูปเทียน 

เคล็ดการไหว้ขอพรจากย่าโม

- หากปรารถนาสิ่งใด ให้ตั้งจิตแน่วแน่ ขอในสิ่งที่ไม่ผิดศีลธรรม และให้กล่าวว่าขอพร ไม่ควรใช้คำว่าบนตรงๆ

- เชื่อกันว่าย่าโมท่านโปรดปราน "เพลงโคราช" ซึ่งเป็นเพลงพื้นเมืองที่ใช้ภาษาไทยโคราช มีท่วงทำนองการขับร้องที่เป็นเอกลักษณ์ สามารถติดต่อว่าจ้างพ่อเพลงแม่เพลงได้ที่บริเวณศาลาไม้ใกล้ๆกับอนุเสาวรีย์

- ควรเดินลอดประตูชุมพล ที่อยู่ด้านหลังอนุเสาวรีย์ เพราะเชื่อกันว่าลอดแล้วจะได้กลับมาที่เมืองโคราชอีก เป็นเคล็ดว่าพรของเราจะสมหวัง ได้กลับมาไหว้ย่าโมอีก โดยเชื่อกันว่า ลอด 1 ครั้ง จะได้กลับมาเยือนโคราชอีก ลอด 2 ครั้ง จะได้มาทำงานที่โคราช และลอด 3 ครั้ง จะได้มีคู่ครองเป็นคนโคราช

- หลายคนเชื่อกันว่าควรมาขอพรและตำหมากสดถวายย่าโมวันพุธช่วง 3 ทุ่มเป็นต้นไป ตามกระแสจากรายการหนึ่ง แต่แท้จริงแล้วสามารถมากราบไหว้ขอพรท่านในเวลาอื่นๆ ได้เช่นกัน

- สามารถขอพรท่านได้ตามปรารถนา เช่น การงาน การเงิน ขอบุตร แต่ไม่ควรเป็นเรื่องที่ผิดศีลธรรม

- เชื่อกันว่าไม่ควรขอพรเรื่องไม่ให้ติดทหาร เพราะจะไม่สมหวัง

      และที่สำคัญที่สุดก็คือ การทำความดี ละเว้นความชั่ว เพราะเป็นการเร่งผลให้เราได้สมหวังได้เร็วยิ่งขึ้น มากกว่าการพึ่งพาสิ่งศักดิ์สิทธิ์เพียงอย่างเดียว และเมื่อสมหวังแล้วก็ต้อง "รักษาสัจจะ" ทำตามที่ได้ขอพรไว้ไม่ผัดวันประกันพรุ่งหรือละเลย จึงจะเกิดสิริมงคลกับตัวเราต่อเนื่องตลอดไป

#