ช่วงการปกครองในสมัยรัชการเป็นช่วงที่วัฒนธรรมจากตะตกเริ่มเข้ามามอิทธิพลในประเทศ ดังนั้นจึงส่งผลให้เกิดการปฏิรูปบ้านเมืองในด้านต่าง ๆ
การปฏิรูปบ้านเมืองใน สมัยรัชกาลที่๕ แบ่งเป็นกี่ระยะอะไรบ้าง
แบ่งเป็น 2 ระยะ คือ การปฏิรูประยะแรก และการปฏิรูประยะหลัง
การปฏิรูปประเทศระยะแรก
การปฏิรูปประเทศในระยะแรก รัชกาลที่ ๕ ได้ทรงแต่งตั้งสภาที่ปรึกษาราชการแผ่นดินและสภาที่ปรึกษาในพระองค์ ซึ่งศภาทั้งสองนี้มีหน้าที่ในการออกกฎหมายและยกเลิกกฎหมาย รวมไปถึงยกเลิกประเพณีโบราณต่าง ๆ ไม่เห็นว่าไม่เหมาะกับสังคมสังคมในสมัยนั้น แต่สภาทั้ง 2 ปฏิบัติงานได้ไม่นานก็ต้องยุติหน้าที่ลงเนื่องจากวิกฤติการณ์วังหน้า
การปฏิรูปประเทศระยะหลัง
รัชกาลที่ 5 ได้ทรงตระหนักถึงภยันอันตรายของจากล่าอาณานิคมของประเทศโลกตะวันตก และทรงเห็นว่าการปกครองในแบบเดิมของไทยนั้นมีความล้าสมัยไม่สอดคล้องกับความเจริญของบ้านเมือง จึงส่งผลให้เกิดการปฏิรูปการปกครอง 2435 โดยใน พ.ศ. 2430 ได้มีการเริ่มแผนการปฏิรูปการปกครองขึ้นตามแบบแผนของตะวันตก ในส่วนกลางมีการจัดแบ่งหน่วยงานการปกครองออกเป็น 12 กรม ต่อได้เปลี่ยนมาใช้คำว่ากระทรวงแทนโดยสถาปนาขึ้นในวันที่ 1 เมษายน 2435 และยังได้มีการประกาศแต่งตั้งเสนาบดีเจ้ากระทรวงแต่ละกระทรวงขึ้น และยุบตำแหน่งอัครมหาเสนาบดีและเสนาบดีจตุสดมภ์ทุกตำแหน่งต่อจากนั้นก็ได้มีการยุบกระทรวงเหลือเพียง 10 กระทรวง คือ กระทรวงมหาดไทย กระทรวงกลาโหม กระกรวงการต่างประเทศ กระทรวงวัง กระทรวงเมือง(นครบาล) กระทรวงเกษตราธิการ กระทรวงพระคลังมหาสมบัติ กระทรวงยุติธรรม กระทรวงธรรมการ กระทรวงโยธาธิการ
การปฏิรูปบ้านเมืองสมัย ร.๕ ด้านเศรษฐกิจ
การพัฒนาทางด้านเศรษฐกิจประเทศไทยในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้มีการติดต่อค้าขายกับต่างประเทศอย่างกว้างขวาง จนส่งผลให้เกิดการปฏิรูปทางด้านเศรษฐกิจ ดังนี้
- มีการปรับตัวให้ทันสมัยตามแบบตะวันตก เพื่อให้หลุดพ้นจากการคุกคามจากประเทศตะวันตกด้วยเหตุผลว่าเป็นประเทศที่มีความล้าหลัง ดังนั้นในการปฏิรูปบ้านเมืองให้มีความทันสมัยนี้จึงมีความจำเป็นที่จะต้องให้เงินทุนอย่างมาก
- มีการปฏิรูปการคลัง เนื่องด้วยปัญหาทางด้านการคลังที่จะส่งผลกระทบต่อการปฏิรูปทางด้านอื่น ๆ และปัญหาในเรื่องความล้าสมัยไม่สามารถตรวจสอบได้ของการคลัง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นที่จะต้องปฏิรูปโดยมีการจัดตั้งหอรัษฎากรพิพัฒน์ซึ่งเป็นที่เก็บรวบรวมพระราชทรัพย์ เป็นที่รวมงานการเก็บภาษีอากรและแจกจ่ายภาษีนั้นไปยังกรมกองต่าง ๆ มีการจัดทำงบประมาณ มีการแยกพระราชทรัพย์ส่วนพระองค์และส่วนของแผ่นดิน และมีการปฏิรูประบบเงินตรา
การปฏิรูปบ้านเมืองสมัย ร.๕ ด้านสังคม
เนื่องในสมัยรัชกาลที่ ๕ ได้มีการเปลี่ยนแปลงและปฏิรูปทางด้านต่าง ๆ ให้มีความทันสมัยขึ้น จึงผลให้เกิดการปฏิรูปทางด้านสังคมด้วยเช่นกันคือการยกเลิกทาส โดยแผนการปฏิรูปสังคมในเรื่องของการเลิกทาสนั้นก็ได้มีการออกประกาศพระราชบัญญัติต่าง ๆ ในการยกเลิกทาส เช่น การมีธงประจำชาติครั้งแรก การออกประกาศพระราชบัญญัติพิกัดกระเษียรอายุลูกทาสไทย นอกจากนี้ยังมีการเปลี่ยนแปลงในเรื่องขนบประเพณีในบางเรื่องอีกด้วย เช่น ประเพณีถือน้ำพิพัฒน์สัตยา ซึ่งเดิมพระบรมวงศานุวงศ์และข้าราชการจะเป็นผู้ถือน้ำและสาบานตน เปลี่ยนเป็นพระมหากษัตริย์เป็นผู้เสวยน้ำและสาบาน
��û���ٻ��û���ͧ��Ѫ���¾�кҷ���稾�Ш�Ũ���������������� (�Ѫ��ŷ�� 5) ��.�.2435
�����������˵ؠ�
- �����������ͧ�к��ѡ�Թ� �к���Ź�� ������ѵ�����������ö�Ǻ������ѧ�������ҧ���ԧ�����繢ع�ҧ������ӹҨ㹡�äǺ������ѧ��
- ������ӫ���Ф�����������Ӣͧ��ú����ý��·�����н��¾���� ������ա�á��ǡ���㹡�û�Ժѵ��Ҫ���
- ��¤ء����ҡ�ѷ�Ԩѡ���ôԹ��� ������Ѫ��ŷ�� 4 �µ�ͧ����Ѻ�ͧ�Է�Ԣͧ�����˹�ʹԹᴹ�ͧ�����ǹ�͡��н����������ͧ�Ѻ����Է�Ԣͧ���˹����� �����Ѫ��ŷ�� 5 �µ�ͧ�٭���´Թᴹ����������ʶ֧ 4 ���� ���� �.�.2431 �٭��������Ժ�ͧ���� �ԡĵԡ�ó� �.�.112 ���´Թᴹ��觫��������⢧ �.�.2446 ���½�觢�������⢧ �.�.2449 ���������ǹ� �.�.2451 ���´Թᴹ������ͧ�����������ѧ���
�
����������û���ٻ��û���ͧ����Ӥѭ
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ��ҧ
- �Ѵ�ٻẺ�������Ҫ������к���з�ǧ�ӹǹ 12 ��з�ǧ �ʹҺ�ա�з�ǧ��ǹ�˭������;��ǧ�� �����ع�ҧ�١Ŵ���ҷ����������ӹҨ
- �����ҷ���֡���Ҫ����蹴Թ���ͷ�˹�ҷ���繷���֡���Ҫ����蹴Թ�����ҷ���֡����ǹ���ͧ�� ���ͷç�ͺ�����çҹ��л�֡������ͧ��Ǻҧ��С�÷��ç�վ���Ҫ���� ��Ҫԡ��ǹ�˭��繡��������˹��� ����繤�������������Ѻ����֡��Ẻ���ѹ�� ��Сͺ���¾�к��ǧ�ҹ�ǧ����Тع�ҧ
- ��駵��˹������خ�Ҫ����������ѧ�ԡĵԡ�ó��ѧ˹�����͡�˹������Т�鹤�ͧ�Ҫ��
���������� : �ع�ҧ�١Ŵ�ӹҨ �Ѫ��ŷ�� 5 �ç�Ǻ�����ú����û����
�
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ�����Ҥ
- �Ѵ����к���������Ժ���������ҧ�������͡�Ҿ�ҧ��û���ͧ��С�ô���������ͧ���ҧ���Դ ¡���͡���ͧ�͡ � ��� ������ͧ���� ������ͧ������Ҫ�������¹����
- �¡��ԡ�к��Թ���ͧ �����բ����ǧ����Ժ���Ҵ������繨�᷹�Ѱ��Ũҡ��ǹ��ҧ
- ����Է������ɮ�㹡�����͡��黡��ͧ���ͧ�繤����á �.�.2435 �ô�����ա�÷��ͧ���͡��駡ӹѹ����˭��ҹ ����.�ҧ���Թ �.��й�������ظ�� ������ҡ�ҹ�ͧ��ú����á�û���ͧ��ǹ�����ҤẺ����
���������� : ����öʡѴ�����¨ҡ�ѷ�Ԩѡ���ôԹ��� �����Ѻ��õ�͵�ҹ�ҡ������ͧ ���� ����պح�ҧ�Ҥ���ҹ �������ǽ���ͧ���ҧ�Ҥ�˹�� �������紵���Ҥ��
�
����������û���ٻ��û���ͧ��ǹ��ͧ���
��������1. �Դ�͡�������ɮ�����ǹ㹡�ú����÷�ͧ��蹢ͧ���ͧ�¡�èѴ����آ��Ժ�� �����ɮ�����ǹ����㹡���ѡ�Ҥ������Ҵ����ѡ���Ҹ�ó����ѵ� ���˹�ҧ ��������������Թ�Һ��ا��ͧ��蹢ͧ�� �.�.2440 �Ѵ����آ��Ժ�š�ا� �.�.2448 �Ѵ����آ��Ժ��������ͧ���Ӻŷ�ҩ��� �.��طû�ҡ���繤����á
���������� : �繡�ý֡�������ɮ������͡�����¹����û���ͧ��дѺ��ͧ�����к����çҹ���ͻ���ª��ͧ��������ҧ�ջ���Է���Ҿ�
Ref : //www.thaigoodview.com/library/studentshow/2549/m6-5/no36-43/history/sec02p03.html 10/06/2008