แผนที่ ประเภท ใด ที่แสดงข้อมูลเชิงปริมาณ ผ่าน ทาง เฉดสี

แผนที่ เป็นเครื่องมือที่สำคัญทางภูมิศาสตร์การจัดทำแผนที่ในปัจจุบันถูกพัฒนาขึ้นเป็นลำดับ มีการนำเอารูปถ่ายทางอากาศและภาพถ่ายจากดาวเทียมมาช่วยในการทำแผนที่ ทำให้สามารถสร้างแผนที่ได้รวดเร็วมีความถูกต้องและทันสมัยกว่าในอดีต

ความสำคัญของแผนที่ เนื่องจากแผนที่เป็นที่รวบรวมข้อมูลทางภูมิศาสตร์ประเภทต่าง ๆ จึงสามารถใช้ประโยชน์จากแผนที่ได้ตามวัตถุประสงค์ ทั้งนี้โดยไม่จำเป็นต้องเดินทางไปเห็นพื้นที่จริงหรือหากจะใช้แผนที่เพื่อการเดินทางก็จะสะดวกและถึงที่หมายได้ถูกต้อง

ส่วนประกอบในการสร้างแผนที่

ในการสร้างแผนที่ที่มีความสมบูรณ์ จำเป็นต้องมีองค์ประกอบต่างๆ เพื่อทำให้แผนที่นั้นสามารถใช้งานได้อย่างถูกต้อง และเข้าใจได้ง่าย ซึ่งองค์ประกอบเหล่านั้น ประกอบด้วย

1) เส้นโครงของแผนที่ (map projection)

เส้นโครงแผนที่ เป็นระบบของเส้นขนานและเส้นเมริเดียน ที่สร้างขึ้นเพื่อกำหนดตำแหน่งพิกัดภูมิศาสตร์ให้เป็นมาตรฐาน

2) ชนิดของแผนที่

โดยทั่วไปแบ่งแผนที่ได้เป็น 3 ชนิด ตามการใช้งาน ได้แก่ แผนที่ภูมิประเทศ (Topographic Map) แผนที่เฉพาะเรื่อง (Thematic Map) แผนที่เล่ม (Atlas )

3) องค์ประกอบแผนที่

สามารถแบ่งออกได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่ สิ่งที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ เช่น ภูมิประเทศแบบต่างๆ ป่าไม้ ปริมาณน้ำฝน และสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น เช่น ที่ตั้งของเมือง เส้นทางคมนาคม พื้นที่เพาะปลูก โดยมีองค์ประกอบที่สำคัญ ดังนี้

• ชื่อแผนที่ (map name) เป็นสิ่งที่มีความจำเป็นสำหรับให้ผู้ใช้ได้ทราบว่าเป็นแผนที่เรื่องอะไร แสดงรายละเอียดอะไรบ้าง เพื่อให้ผู้ใช้ได้อย่างถูกต้อง
• ขอบระวาง (border) แผนที่ทุกชนิดจะมีขอบระวาง ซึ่งเป็นขอบเขตของพื้นที่ในภูมิประเทศที่แสดงบนแผนที่แผ่นนั้น มักจะแสดงด้วยเส้นขนานเพื่อแสดงตำแหน่งละติจูดกับเส้นเมริเดียนเพื่อแสดงตำแหน่งลองจิจูด และจะแสดงตัวเลขเพื่อบอกค่าพิกัดภูมิศาสตร์ของตำแหน่งต่างๆ
• พิกัด (coordinate) พิกัดเป็นตัวกำหนดตำแหน่งต่างๆ บนแผนที่
• ทิศทาง (direction) มีความสำคัญต่อการค้นหาตำแหน่งที่ตั้งของสิ่งต่างๆ โดยในสมัยโบราณใช้วิธีดูทิศทางตามการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ในเวลากลางวัน และการดูทิศทางของดาวเหนือในเวลากลางคืน

4) มาตราส่วน (map scale)

มาตราส่วนหมายถึง สิ่งแสดงให้ทราบถึงความสัมพันธ์ระหว่างระยะทางในแผนที่กับระยะทางที่ปรากฏจริงบนผิวโลก เนื่องจากแผนที่เป็นภาพย่อส่วนของพื้นโลก จึงจำเป็นต้องมีมาตราส่วนกำกับไว้ในแผนที่ด้วย เพื่อให้ผู้ใช้แผนที่ทราบว่ามาตราส่วนในแผนที่นั้นใช้แทนระยะทางบนพื้นผิวโลกมากน้อยเพียงใด

5) ชื่อภูมิศาสตร์ (geographic name)

คือตัวอักษรที่ใช้บอกชื่อเฉพาะที่มีความสำคัญในแผนที่ รูปแบบชื่อภูมิศาสตร์ที่นิยมใช้ในแผนที่ทั่วไป

6) สัญลักษณ์ (symbol)

และคำอธิบาย สัญลักษณ์ (legend)เป็นเครื่องหมายที่ใช้แทนสิ่งต่างๆ ในภูมิประเทศจริง เพื่อช่วยให้ผู้ใช้สามารถอ่าและแปลความหมายจากแผนที่ได้อย่างถูกต้อง ทั้งนี้ในแผนที่จะต้องมีคำอธิบายสัญลักษณ์ประกอบไว้ด้วยเสมอ

7) สี (Color)

แสดงเพื่อจำแนกประเภทของลักษณะทางภูมิศาสตร์ เช่น แม่น้ำ ป่า ถนนทางหลวง เมือง ภูเขา เป็นต้น

8) ความสูงและทรวดทรงของภูมิประเทศ

พื้นผิวโลกมีระดับสูงและต่ำของภูมิประเทศแตกต่างกัน การเขียนแผนที่แสดงลักษณะภูมิประเทศ จึงต้องแสดงระดับความสูง-ต่ำของภูมิประเทศเพื่อให้เห็นความแตกต่างระหว่างกัน

9) การคำนวณหาระยะทางและพื้นที่ในแผนที่

ในการดูแผนที่นั้นสีมีส่วนสำคัญที่จะทำให้คุณสามารถรู้ได้ว่าสถานที่นั้นมีลักษณะทางภูมิศาสตร์อย่างไร เพราะฉะนั้นในการสร้างแผนที่ทุกครั้ง สีในแผนที่จึงเป็นส่วนสำคัญที่ขาดไม่ได้ เพราะจะทำให้แผนที่นั้น ๆ เป็นแผนที่ที่ไม่สมบูรณ์และไม่สามารถบอกถึงลักษณะของพื้นที่ได้ แม้แต่ในแผนที่ GPS ก็ยังมีการนำสีมาบอกถึงลักษณะของพื้นที่ เส้นทาง และสภาพการจราจร เช่น สีฟ้า แสดงน้ำ สีแดง สามารถบอกสภาพการจราจร ณ ขณะนั้นว่าหนาแน่นมาน้อยเท่าใด เป็นต้น

ความหมายของ สีบนแผนที่ มีอะไรบ้าง

จากองค์ประกอบด้านบนในการสร้างแผนที่ สี (Color) เป็นสิ่งสำคัญที่จะนำมาใช้บ่งบอกถึงความสำคัญในเรื่องส่วนต่าง ๆ ของแผนที่ สีที่ใช้เป็นมาตรฐานในแผนที่มีทั้งหมด 5 สี คือ

1. สีดำ ใช้แทนสิ่งต่าง ๆ ที่มนุษย์สร้างขึ้นเช่น วัด โรงเรียน หมู่บ้าน และใช้แทนเส้นกริดและเลขกำกับเส้นกริด
2. สีแดง ใช้แทนถนนและรายละเอียดพิเศษอื่นๆ
3. สีน้ำเงิน ใช้แทนบริเวณที่เป็นน้ำ เช่น ทะเล มหาสมุทร
4. สีน้ำตาล ใช้แทนความสูง เช่น เส้นชั้นความสูง เลขกำกับชั้นความสูง
5. สีเขียว ใช้แทนพื้นที่ป่าไม้ พื้นที่การเกษตร
6. สีเหลือง แสดงสัญลักษณ์ที่เกี่ยวกับที่ราบสูง

ความแตกต่างของลักษณะภูมิประเทศ

นอกจากสีที่ใช้ในแผนที่แล้วยังมีการใช้แถบสี (Layer Tinting) คือการจำแนกความแตกต่างของลักษณะภูมิประเทศ ทั้งที่เป็นพื้นดินและพื้นน้ำโดยใช้แถบสี สีที่นิยมใช้ในแผนที่ของภูมิประเทศ มีดังนี้

พื้นดิน

กำหนดสีแสดงลักษณะภูมิประเทศ ไว้ดังนี้

1. สีเขียว แสดงพื้นที่ราบต่ำ
2. สีเหลือง แสดงเนินเขาหรือที่สูง
3. สีเหลืองแก่ แสดงภูเขาสูง
4. สีน้ำตาล แสดงภูเขาสูงมาก
5. สีขาว แสดงภูเขาที่มีหิมะปกคลุม

พื้นน้ำ

สีที่นิยมใช้เพื่อบอกความลึกของแหล่งน้ำในแผนที่ มีดังนี้

1. สีฟ้าอ่อน แสดงไหล่ทวีป หรือเขตทะเลตื้น
2. สีฟ้าแก่ แสดงทะเลลึก
3. สีน้ำเงิน แสดงทะเลหรือมหาสมุทรลึก
4. สีน้ำเงินแก่ แสดงน่านน้ำที่มีความลึกมาก

สีที่ใช้จำแนกในแผนที่ผังเมือง

นอกจากสีในแผนที่แล้วยังมีการนำสีมาใช้ในแผนที่ผังเมืองโดยแบ่งสีมาแบ่งตามประเภทของเขตที่ดินในแผนที่ผังเมืองอีกด้วย แบ่งได้ดังนี้

ในทฤษฎีสีเป็นโทนสีที่เป็นทางเลือกของสีที่ใช้ในงานศิลปะต่างๆและการออกแบบบริบท ยกตัวอย่างเช่น "ไม่มีสี" ใช้สีขาวพื้นหลังสีดำข้อความที่เป็นตัวอย่างของขั้นพื้นฐานและทั่วไปเริ่มต้นโทนสีในการออกแบบเว็บ

โทนสีถูกใช้เพื่อสร้างสไตล์และความน่าดึงดูดใจ สีที่สร้างความรู้สึกสวยงามเมื่อใช้ร่วมกันมักจะมาคู่กันในรูปแบบสี ชุดสีพื้นฐานจะใช้สองสีที่ดูน่าสนใจร่วมกัน โทนสีที่สูงขึ้นเกี่ยวข้องกับสีที่เกี่ยวข้องในหลาย "คล้าย" รวมกันตัวอย่างเช่นข้อความที่มีสีเช่นสีแดง , สีเหลืองและสีส้มจัดกันบนพื้นหลังสีดำในบทความนิตยสาร การเพิ่มสีน้ำเงินอ่อนจะสร้างรูปแบบสี "Accented Analogous"

การใช้แบบแผนชุดสีอาจและโดยทั่วไปหมายถึงการเลือกและการใช้สีที่ใช้ภายนอกสื่อและบริบทเกี่ยวกับสุนทรียศาสตร์ทั่วไป แม้ว่าอาจยังคงใช้เพื่อเอฟเฟกต์สุนทรียศาสตร์อย่างหมดจดและด้วยเหตุผลในทางปฏิบัติอย่างแท้จริง นี้ส่วนใหญ่มักหมายถึงรูปแบบสีและการออกแบบตามที่เห็นในยานพาหนะโดยเฉพาะผู้ใช้ในการทหารเมื่อเกี่ยวกับรูปแบบสีและการออกแบบที่ใช้สำหรับบัตรประจำตัวของเพื่อนหรือศัตรู , บัตรประจำตัวของหน่วยทหารที่เฉพาะเจาะจงหรือเป็นลายพราง ในการออกแบบห้องพักในโรงแรม ตรวจพบความสัมพันธ์ระหว่างความชอบของโทนสีและเพศ แขกชายมักจะชอบโทนสีผู้ชาย ในขณะที่แขกผู้หญิงชอบโทนสีผู้หญิง [1]

โครงการสีในตลาดจะเรียกว่าเป็นชุดการค้าและบางครั้งได้รับความคุ้มครองโดยเครื่องหมายการค้าหรือชุดการค้ากฎหมายที่เป็นสีชมพูสีของOwens Corning ไฟเบอร์กลาส [2]

โทนสีที่มักจะมีการอธิบายในแง่ของการรวมกันตรรกะของสีบนวงล้อสี ใช้โครงร่างประเภทต่างๆ เช่น โทนสีเดียวหรือสีเสริม [3] [4] [5]

แผนที่เฉพาะเรื่อง , ชาร์ต , ข้อมูลวิทยาศาสตร์ , สเปรดชีตและเครื่องมืออื่น ๆ ใช้วิธีการแบบกราฟิกที่จะเห็นภาพข้อมูลเชิงปริมาณ สีมักถูกใช้เป็นเครื่องมือกราฟิกอย่างใดอย่างหนึ่ง เนื่องจากความสวยงามของมัน ความเปรียบต่างที่เป็นธรรมชาติ (กล่าวคือ ผู้คนสามารถแยกแยะสีจำนวนมากได้ในทันที) และความสมบูรณ์ของสีหลายมิติ ซึ่งทำให้สีต่างๆ ความหมาย

ความหลากหลายของรูปแบบสีสำหรับคิดเป็นรูปแบบเชิงปริมาณได้รับการพัฒนาโดย cartographers เพื่อเป็นตัวแทนของช่วงตัวแปรเชิงปริมาณสังหรณ์ใจโดยเฉพาะอย่างยิ่งสำหรับแผนที่ choropleth เหล่านี้ได้ถูกนำมาใช้โดยทั่วไปสำหรับรูปแบบอื่น ๆ ของการสร้างภาพเช่นกันเช่นแผนที่ความร้อน สิ่งเหล่านี้สามารถแบ่งออกเป็นคลาสต่างๆ ของโทนสีเพื่อแสดงชุดข้อมูลเฉพาะอย่างสังหรณ์ใจมากขึ้น: [11]

โครงร่างสีตามลำดับส่วนสเปกตรัม

• แบบแผนตามลำดับใช้ค่าสีเพื่อแสดงค่าเชิงปริมาณหรือค่าลำดับ โดยทั่วไปจะถือว่าเฉดสีที่มืดที่สุดแสดงถึงค่าที่มากที่สุดโดยสัญชาตญาณ แต่บนพื้นหลังสีเข้ม เฉดสีอ่อนอาจเข้าใจได้ง่ายกว่า เพราะมันมีความเปรียบต่างมากกว่า มีประเภทย่อยสองประเภท ขึ้นอยู่กับว่าจะใช้สีอย่างไร:
  • แบบแผนขาวดำใช้โทนสีเดียวหรือเฉดสีเทา จากการศึกษาพบว่าในขณะที่มนุษย์สามารถมองเห็นเฉดสีส่วนใหญ่ได้หลายร้อยเฉด พวกมันสามารถแยกแยะได้เพียง 5–8 เฉดสำหรับการใช้งานจริงเท่านั้น (กล่าวคือ จับคู่เฉดสีบนแผนที่กับเฉดสีที่สอดคล้องกันในตำนาน) (12)
  • รูปแบบสเปกตรัมบางส่วนใช้ช่วงของเฉดสีเพิ่มเติมจากค่า โดยทั่วไปจะรวมส่วนบางส่วนของวงล้อสีเช่น สีเหลืองอ่อนถึงสีเขียวเข้ม หรือสีส้มอ่อนถึงสีแดงเข้ม ข้อดีของวิธีนี้คือ ความแตกต่างของเฉดสีจะเพิ่มคอนทราสต์ ทำให้ผู้ใช้สามารถแยกแยะสีที่แตกต่างกันจำนวนมากขึ้นได้มากถึง 12–15

• รูปแบบที่แตกต่างกันใช้รูปแบบต่อเนื่องสองแบบ (ขาวดำหรือสเปกตรัมบางส่วน) แบ่งปันสีทั่วไป (มักจะเป็นสีที่สว่างที่สุด) ตรงกลางและที่มืดที่สุดที่ปลายทั้งสอง การใช้งานหลักของพวกเขาคือการเน้น (โดยหลักการของลำดับชั้นภาพ ) ค่าสุดขั้วที่ปลายสูงและต่ำ

• โครงร่างสเปกตรัมใช้ส่วนขนาดใหญ่หรือแม้แต่ช่วงของสีทั้งหมดเพื่อแสดงช่วงของค่าเชิงปริมาณ โดยไม่มีการแปรผันของค่า ข้อมูลส่วนใหญ่ตีความได้ยาก เนื่องจากเฉดสีไม่ได้มีลักษณะ "มากกว่า" หรือ "น้อยกว่า" ตามธรรมชาติเมื่อเทียบกับเฉดสีอื่นๆ มันจะมีประโยชน์ แต่สำหรับตัวแทนตัวแปรวงจรซึ่งสามารถแผนที่โดยตรงไปยังล้อสีเช่นลักษณะภูมิประเทศทิศทางลมหรือฤดูกาล
• แบบแผนสองตัวแปรหรือแบบไตรตัวแปรใช้โครงร่างแบบลำดับขาวดำสองหรือสามแบบตามลำดับเพื่อแสดงตัวแปรที่แยกจากกัน (แต่มักจะเกี่ยวข้องกัน) ด้วยสีผสมต่างๆ ที่แสดงถึงชุดค่าผสมต่างๆ แบบแผนนี้มีแนวโน้มที่จะทำงานได้ดีที่สุดเมื่อเฉดสีสำหรับแต่ละแกนเป็นสีหลัก: RGB บนพื้นหลังสีดำ, CMY บนพื้นหลังสีขาว เพื่อให้สีผสมมีความชัดเจนมากที่สุด เมื่อสร้างมาอย่างดีและด้วยภูมิศาสตร์ที่ได้เปรียบ (ซึ่งตัวแปรมักจะมีรูปแบบที่สอดคล้องกันในวงกว้าง) โครงร่างสีเหล่านี้จะมีประสิทธิภาพมากในการแสดงภาพความสัมพันธ์และรูปแบบอื่นๆ ระหว่างตัวแปร ในสถานการณ์อื่นๆ อาจทำให้เกิดความสับสนของสีได้ [13]
• รูปแบบวัฏจักรใช้การไล่ระดับสีที่ไม่มีจุดเริ่มต้นหรือจุดสิ้นสุด ข้อมูลเหล่านี้มีประโยชน์ในการแสดงชุดข้อมูลเป็นระยะ เช่น ข้อมูลเชิงมุมหรือข้อมูลจากอินเตอร์เฟอโรเมตรีเรดาร์รูรับแสงสังเคราะห์ (SAR) ซึ่งใช้เพื่อแสดงการกระจัดของพื้นผิวโลก แบบแผนชุดสีแบบวนเป็นชุดสีที่แตกต่างกันโดยมีจุดสิ้นสุดที่ตรงกัน

สำหรับคลาสของชุดสีข้างต้น มีหลายประเภทเพื่อแสดงชุดข้อมูลที่กำหนดให้ชัดเจนยิ่งขึ้น: [11]

• ต่อเนื่อง : ชุดสีที่มีการไล่ระดับสีที่ราบรื่น แบบแผนชุดสีแบบต่อเนื่องมีจุดประสงค์เพื่อแสดงชุดของจุดข้อมูลที่ต่อเนื่องและเรียงตามลำดับ และสามารถแสดงรูปแบบข้อมูลทั้งขนาดเล็กและขนาดใหญ่ แบบแผนชุดสีแบบต่อเนื่องมักใช้ค่าสีมากกว่าหนึ่งร้อยค่า แผนที่สีแบบต่อเนื่องยังเป็นประเภทที่ใช้งานได้หลากหลายที่สุด และสามารถสร้างประเภทอื่นๆ (แบบไม่ต่อเนื่องและจัดหมวดหมู่) ได้
• ไม่ต่อเนื่อง : แบบแผนชุดสีที่มีเฉพาะชุดย่อยของค่าสีทั้งหมดของชุดสีที่ต่อเนื่องกัน ซึ่งแยกความแตกต่างออกจากกันได้อย่างชัดเจน แบบแผนชุดสีในรูปแบบที่ไม่ต่อเนื่องมีจุดประสงค์เพื่อให้เห็นภาพชุดหรือช่วงของจุดข้อมูลที่ไม่ต่อเนื่อง แต่มักใช้กับชุดข้อมูลแบบต่อเนื่อง แบบแผนสีที่ไม่ต่อเนื่องจะใช้กับข้อมูลที่สั่ง
• หมวดหมู่ : แบบแผนสีที่มีค่าสีที่ไม่ซ้ำกันหลายค่าที่ไม่เรียงลำดับ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อระบายสีจุดข้อมูลหลายจุดหรือกราฟทั้งหมดเพื่อให้แยกความแตกต่างจากกันได้ แบบแผนชุดสีตามหมวดหมู่สามารถใช้ได้กับกราฟเกือบทุกประเภท ไม่ว่าจะเป็นแผนภาพแบบกระจายที่มีหลายจุด พล็อตแบบเส้นที่มีหลายเส้น พล็อตแบบแท่งที่มีแท่งหลายแท่ง หรือกราฟประเภทอื่นๆ

โดยรวมแล้ว มีโทนสีที่แตกต่างกันสองประเภทโดยพื้นฐาน: แบบแผนสีที่ได้มาจากวิทยาศาสตร์และแบบแผนสีที่ไม่เป็นไปตามหลักวิทยาศาสตร์ [11]ชุดสีตามหลักวิทยาศาสตร์ เช่นเดียวกับชุดสีรุ้งทั่วไป ไม่มีการไล่ระดับสีที่สม่ำเสมอเท่าที่เห็นด้วยตามนุษย์ และไม่สามารถเข้าถึงได้สำหรับผู้บกพร่องทางการมองเห็นสีและผู้อ่านที่ตาบอดสี โครงร่างสีที่ได้มาจากวิทยาศาสตร์ (หรือแผนที่สีทางวิทยาศาสตร์) แสดงถึงการไล่ระดับสีที่สม่ำเสมอซึ่งสามารถสั่งซื้อจากปลายด้านหนึ่งไปยังอีกด้านหนึ่งได้อย่างง่ายดาย และมีสีที่สามารถแยกแยะได้ด้วยผู้อ่านที่บกพร่องด้านการมองเห็นสี แผนที่สีทางวิทยาศาสตร์เป็นคำศัพท์ที่ค่อนข้างใหม่ แต่คุณสมบัติของมันได้รับการเสนอให้เป็นแนวทางปฏิบัติที่ดีที่สุดตลอดหลายทศวรรษที่ผ่านมา

แม้ว่ารูปแบบสีที่ไม่ถูกตามหลักวิทยาศาสตร์จะมีให้ใช้อย่างแพร่หลายในชุดสีต่างๆ มากมาย แต่แบบแผนสีที่ได้มาจากวิทยาศาสตร์ก็มีให้ใช้อย่างแพร่หลายมากขึ้นในช่วงศตวรรษที่ผ่านมาเท่านั้น ซินเทียบรูเออร์ดำเนินการจำนวนของการทดลองในโทนสีต่างๆสำหรับการแสดงข้อมูลในแผนที่โดยเฉพาะอย่างยิ่งการทำงานร่วมกับผู้ที่มีตาบอดสี [14] [12]ในที่สุด งานนี้นำไปสู่ชุดสีหลายสิบชุดที่ออกแบบมาเพื่อให้ทำซ้ำบนอุปกรณ์หลายเครื่องและใช้งานได้โดยผู้พิการทางสายตาซึ่งรวบรวมไว้ในเครื่องมือโต้ตอบที่เรียกว่าColorBrewer [15] [ 16]ในปี 2545 [17] [18]จานสีนี้ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวางอย่างรวดเร็วเนื่องจากมีการใช้งานที่เชื่อถือได้โดยผู้ที่ไม่ใช่ผู้เชี่ยวชาญ และได้กลายเป็นมาตรฐานที่มีอยู่ใน GIS และซอฟต์แวร์การทำแผนที่และเครื่องมือสร้างภาพอื่นๆ [19] [20] [21]

โครงร่างสีทางวิทยาศาสตร์ที่สร้างไว้ล่วงหน้าอื่นๆ ที่แจกจ่ายให้กับผู้ใช้โดยตรง แต่ยังสร้างบ่อยครั้งในกล่องเครื่องมือการแสดงภาพทั่วไป ได้แก่: [11]