1. ��������������ª�Դ˹�觾��������� (Ion) ���������ҡ��������������㹺��Ӷ֧ 1,000 ��� ��кǹ������÷�������Դ�ѡɳ��蹹��
Diffusion
Osmosis
Pinocytosis
Active transport
2. ��������͡��ҹ (Differentially permeable membrane) ��حҵ
�����š�Ţͧ��Ƕ١����¼�ҹ��㹷�ȷҧ����
�����š�Ţͧ��Ƿ�����¼�ҹ��㹷�ȷҧ����
���š�ŵ�Ƕ١�������е�Ƿ�����¼�ҹ��㹷�ȷҧ����
���š��ͧ��Ƕ١�����������š�Ţͧ��Ƿ�����¼�ҹ�����ͧ��ȷҧ
3.
�������������������������·���դ���������٧ (Hypertonic solution) �о���Ң�Ҵ�ͧ�ⷾ�ҫ�������ŧ
����¡�͡�ҡ��ѧ���� ��ҡ���ó������¡���
������
��������
�������ū��
�ç�ѹ������ԡ (Osmotic pressure)
4. ��ҹ����պҷ�������㹹�Ө״���ŧ������������������ �ѹ��
�ӹ���������������Ը� Pinocytosis
�ӹ���������������Ը� Active transport
�٭���¹���͡�ҡ���� ��������������Ὼ
�ӹ����ǹ����Թ�͡�ҡ������¤�������Ǥ����� (Contractile vacuole)
5.
��ù��������������㹢���ᵡ��ҧ�ҡ�Ը���� � �ҡ����ٴ
Osmosis
Diffusion
Plasmolysis
Active transport
6. ��кǹ�����Ӥѭ����ش㹡���ѡ������е�ҧ � �ͧ��ҧ��������������������
Osmosis
Diffusion
Plasmolysis
Active transport
7. ��������§���Ẻ��ʫտ (Passive transport) �Ѻ��������§���Ẻ�͡�տ (Active transport)
��ѧ�ҹ
��ü�ҹ�������������
����յ�Ǿ�
��Դ�ͧ��÷��١�����§
������ŵ��仹��ͺ�Ӷ����� 8 - 10
���������ͧ���骹Դ˹�����觴ٴ��¡��ͧ��ŷ��ȹ� ������繻�ҡ���ó�ͧ����ѧ�ٻ
8. ��ҡ���ó�����繹�����¡���
Osmosis
Dialysis
Haemolysis
Plasmolysis
9. ��ǹ㴢ͧ����������ǹ�Ǻ�������Դ��ҡ���ó���
Nucleus
Cell wall
Cell membrane
Cytoplasm
10. ��÷�������Դ��ҡ���ó���������
��������鹢ͧ�������������¡�����¹͡
��������鹢ͧ������������ҡ������¹͡
��������鹢ͧ���������ҡѺ��¹͡
��Ƕ١���������������������͡�Ң�ҧ�͡����
11. �ⷾ�ҫ�������ͧ�ת��˴��� ���������
�١��㹹�ӡ���
�١�����㹷����繨Ѵ
�١�����������������ͨҧ
�١��������������¹������������٧
12. ����š����¹�ͧ���� ����� �����ҧ���Ѻ��á㹤�����Դ����¡�кǹ�������Ӥѭ
������
Active transport
Pinocytosis
Phagocytosis
13.
������ͧ��ù���Դ��鹨ҡ���˵�����Ӥѭ
����ᵡ��ҧ�ͧ�س����Ԣͧ���
����ᵡ��ҧ�ͧ����ҵâͧ���
����ᵡ��ҧ�ͧ����˹��蹢ͧ���š�Ţͧ���
����ᵡ��ҧ�ͧ�����繡ô��д�ҧ�ͧ���
14. ��ôٴ��������������ҧ � �ͧ���ҡ�����������ҡ �Դ���������¡�кǹ����
��������
�����������������
������������͡�տ��ҹʻ���
�������� , ����������͡�տ��ҹʻ���
15. ��������ҧ��·���ա�кǹ����͡�տ��ҹʻ����Դ�����ͺ��ʹ���� �����ѡ������Ţͧ����
�������ҷ
��������ͺؼ�ѧ�����
��������˹����
����������͡ᴧ
16. ��кǹ��÷������������ǹ�ͧ��ⷾ�ҫ���͡��ͺ������Ҥ�ͧ��÷������������������ä ���ǡ����繶ا
����������������ä�������������ش��������� ���¡���
����ⷫ��
����ⷫ��
�͡�տ��ҹʻ����
������������µ�Ǿ�
17. ���㴤�͡�кǹ��ù���â�Ҵ�˭������������������������������������ⷾ��ʫ�����й��¨������繶ا��� �
Pinocytosis
Phagocytosis
Active transport
Facilitated diffusion
18.
��ҹ�����ת�Ѻ�����ѵ�������������·�����ç�ѹ��������٧���Ңͧ������Դ���â��
�Դ�������ū�ʷ������ת��������ѵ��
��Ө������������쨹��з������ᵡ
��Ө������������쨹����������ѵ��ᵡ ������ת���ᵡ
��Ө������������������Դ��ū��
19. ��������§�����������Ẻ Receptor-mediated endocytosis �������Ǣ�ͧ�Ѻ
��ѧ�ҹ
��������鹢ͧ���
��Ǿҷ���������������
�ا (Vesicle)
20. �������դس���ѵ�ᵡ��ҧ仨ҡ������ � �ҡ����ش
Cell wall
Cell membrane
�ا����
�����������������
ออสโมซิส (Osmosis) คือการเคลื่อนที่ของตัวทำละลาย (มักจะกล่าวถึงน้ำ) ผ่านเยื่อเลือกผ่านจากสารละลายที่เข้มข้นต่ำไปยังสารละลายที่เข้มข้นสูง (จำง่ายๆ น้ำมากไปน้ำน้อยและที่สำคัญต้องผ่านเยื่อเลือกผ่าน เช่นเยื่อหุ้มเซลล์ หรือกระดาษเซลโลเฟนที่เราใช่ในการทดลอง)
รูปที่ 1 แสดงการออสโมซิส โดยน้ำมากเคลื่อนที่ไปน้ำน้อยผ่านเยื่อบางๆ (semipermeable membrane)
การออสโมซิสมีแรงดันที่เกี่ยวข้อง 2 ชนิด
คือ
(1) แรงดันออสโมติก (Osmotic pressure) คือแรงดันที่เกิดขึ้นเพื่อต้านการเคลื่อนที่ของตัวทำละลายที่ผ่านเยื่อบางๆ เช่นเยื่อหุ้มเซลล์
(แรงดันออสโมติกก็คือแรงที่ใช้ต้านการเคลื่อนที่ของน้ำไม่ให้น้ำเคลื่อนที่จากบริเวณที่มีน้ำมากไปยังบริเวณที่มีน้ำน้อย ดังนั้น หากมีแรงต้านการเคลื่อนที่ของน้ำไม่มาก น้ำจะเคลื่อนที่ผ่านเยื่อบางๆได้มาก (แรงต้านไม่มาก = แรงดันออสโมติกต่ำ)โดยน้ำมีแรงดันออสโมติกต่ำสุด)
(2) แรงดันเต่ง (turgor pressure)
คือแรงดันที่เกิดขึ้นภายในเซลล์ เกิดขึ้นเนื่องมาจากน้ำออสโมซิสเข้าไปภายในเซลล์แล้วดันให้เซลล์แต่งหรือบวมขึ้นมา เมื่อน้ำเข้าไปภายในเซลล์มากเกินไปในกรณีที่เป็นเซลล์สัตว์อาจเกิดการแตกได้ แต่หากเป็นเซลล์พืชมักจะไม่มีการแตกของเซลล์เนื่องจากมีผนังเซลล์คงรูปร่างไว้
โดยที่จุดสมดุลของการแพร่พบว่า แรงดันออสโมติกของสารละลาย = แรงดันแต่งสูงสุด
ประเภทของสารละลายจำแนกตามแรงดันออสโมติก
สารละลายที่มีความเข้มข้นต่างกันจะมีผลต่อเซลล์แตกต่างกันด้วย จึงทำให้แบ่งสารละลายที่อยู่นอกเซลล์ออกได้เป็น 3 ชนิด ตามการเปลี่ยนขนาดของเซลล์ เมื่ออยู่ภายในสารละลายนั้น คือ
1. สารละลายไฮโพโทนิก (Hypotonic solution) คือสารละลายที่มีแรงดันออสโมติกต่ำ
หรือสารละลายที่มีความเข้มข้นต่ำ(มีน้ำมาก)เมื่อนำเซลล์มาแช่ในสารละลายไฮโพโทนิก น้ำจากสารละลายจะเข้าสู่เซลล์ส่งผลให้เกิดการเต่งของเซลล์หรือที่เรียกว่า Plasmoptysis
ตัวอย่างเช่น สมมติว่านำเซลล์เม็ดเลือดแดงที่มีความเข้มข้น 0.85% ไปแช่ในสารละลาย 0.25% พบว่าน้ำจากสารละลายจะแพร่จาก0.25% ไปยัง 0.85% จนทำให้เซลล์แต่งและหากน้ำยังเข้าได้เรื่อยก็จะส่งผลให้เซลล์เม็ดเลือดแดงแตกหรือที่เรียกว่า ฮีโมไลซิส (Haemolysis)
เซลล์พืชจะแตกได้หากเป็นเซลล์อ่อนๆเท่านั้นเนื่องจากผนังเซลล์ยังไม่แข็งแรง แต่หากมีผนังเซลล์แข็งแรงแล้วจะไม่แตก
2. สารละลายไฮเพอร์โทนิก (Hypertonic solution) สารละลายที่มีแรงดันออสโมติกสูง หรือสารละลายที่มีความเข้มข้นสูงแต่น้ำน้อย ดังนั้นหากนำเซลล์มาแช่ในสารละลายไฮเพอร์โทนิกจะทำให้น้ำจากเซลล์จะที่เคลื่อนที่ออกมายังสารละลายจนทำให้เซลล์เหี่ยวที่เรียกว่า plasmolysis ตัวอย่างเช่น การนำเม็ดเลือดแดงไปแช่ในสารละลายไฮเพอร์โทนิกก็จะส่งผลให้เซลล์เหี่ยว หรืออื่นๆ เช่น
เมื่อนำเกลือใส่ไปในผลไม้ทิ้งไว้ซักพักจะมีน้ำไหลออกมา นั้นแสดงว่าน้ำออสโมซิสออกมาจากเซลล์ของผลไม้หรือ เมื่อเราล้างจานซักพักมือจะเหี่ยวนั้นก็เพราะว่าน้ำออกจากเซลล์ชองเราเช่นกัน
3. สารละลายไอโซโทนิก (Isotonic solution) สารละลายที่มีความเข้มข้นระหว่างภายในเซลล์และภายนอกเซลล์เท่ากัน เพราะฉะนั้นหากนำเซลล์ไปแช่ในสารละลายไอโซโทนิกจะทำให้เซลล์ไม่เปลี่ยนรูปร่าง
สารละลายไอโซโทนิกที่ควรจะจำไว้สอบเนื่องจากเซลล์เหล่านี้จะช่วยรักษาสภาพเซลล์
เช่น
1. น้ำเกลือ (Normal saline) 0.85% รักษาสภาพเม็ดเลือดแดง
2. น้ำเลือด (Plasma) รักษาเซลล์เม็ดเลือด
3. น้ำเหลือง (Lymph) รักษาเซลล์ร่างกาย
รูปที่ 2 แสดงประเภทของสารละลายที่มีผลต่อเม็ดเลือดแดง
ที่มาของภาพ //www.thaigoodview.com/files/u15445/isotonic1.png
สารละลาย hypertonic จะมีผลให้น้ำออกจากเซลล์เม็ดเเดงจนทำให้เซลล์เหี่ยว
สารละลาย Isotonic
น้ำเข้าเเละออกจากเซลล์เท่ากัน รักษาสภาพเซลล์
สารละลาย hypotonic น้ำเข้าเซลล์จนทำให้เซลล์เเตก