ࢵ�����ҡ�Ȣͧ��ջ��������͡�� 12 ࢵ�ѧ���
1. �����ҡ��Ẻ��Ҵ��Ժ��� ���������ҧ�е�ٴ 10 ͧ���˹�� �֧ 10 ͧ���� ���� ����dz�Ҥ��ͧ������� ������¹ �ԧ���� �Թⴹ���� ��п��Ի��� �����س�Ҿ�٧��ʹ�� �ת��ó�����ҵԨ��繻�Ҵ��Ժ ������Ĵټ�Ѵ�
2. �����ҡ��Ẻ�����ࢵ�� ����ࢵ�����ᶺ����� �繴Թᴹ��������˹���еԨٵ 10 ͧ���˹�͢��� ����Ĵ������Ѻ�ѺĴٽ����� 6 �� �������dz��½�觺ҧ��ǹ�ͧ�Һ��ط��Թ��� ��ФҺ��ط��Թչ �ת��ó�����ҵԨ������㺡��ҧ�������������� �� ����ѡ ���ѹ��� ����д�� ��
3. �����ҡ��Ẻ���˭�����ͧ�� ���ѡɳ��ҡ�Ȥ���¡ѺẺ����ࢵ�� ��� ��Ĵ�˹�觷�������駡Ѻ�աĴ�˹�觷���ս��� �����ҳ��ӽ��й��¡��� ���� ����dz���ҧ�ͧ�Թ��� ���� ��ФҺ��ط��Թչ �ת��ó�����ҵ� �繻�����Ẻ���ອ���ó
4. �����ҡ��Ẻ�����ࢵͺ��� �ս����Ĵ��� Ĵ�˹�Ǥ���ҧ˹�� ���� ����dz���ѹ�͡�ͧ�չ �Ҥ��ͧ����� ������� ��˹�ͧ͢�Թ��� ��� ��е�˹�ͧ͢���´��� �ת��ó�ҵ����� ����������л������Ѵ� �� ��� ����� ��Ң��价ҧ�˹�ͷ�����ҡ��˹�� �ת��ó�����ҵԨ������ʹ���������ǵ�ʹ��
5.�����ҡ��Ẻͺ��蹪���Ҥ��鹷�ջ �������dz�Ҥ�˹����е��ѹ�͡��§�˹�ͧ͢����Ȩչ ������˹�� �Ҥ�˹�ͧ͢����� ��е��ѹ�͡��§��ͧ䫺����� �ת��ó�����ҵ��繻�Ҽ�������ҧ�������Ѵ���л��ʹ �֡�����繷��˭�� ����ö��١����⾴ ����������
6. �����ҡ��Ẻ���˭�ҡ�觷��ŷ���ᶺͺ��� ���س������٧�ҡ�Ĵ��� ������س����Ե���ҡ�Ĵ�˹�� �������dz�Ҥ���ѹ����§�˹�ͧ͢�Һ��ط����Ѻ ���ҧ�ͧ��á� ��˹�ͧ͢�����ҹ ��ͧ����� �ת���������ҵ��繷��˭����� (Steppe) ���˭�Һ���dz�ѧ����Ǻҧ��觷���ա�êŻ�зҹ��Ҷ֧����ö���л�١�������� ���ǿ�ҧ ���� �������§�ѵ�����
7. �����ҡ��Ẻ���ŷ��� ����ᵡ��ҧ�����ҧ�س����ԡ�ҧ�ѹ�Ѻ��ҧ���ᵡ��ҧ�ѹ�ҡ �������dz���ŷ���⡺� ���ŷ��¸��� ��з���Һ�٧��ີ ����Һ�٧�����ҹ ����Ѻ�ࢵ���ŷ��º���dz����չ����е�������� ���¡��� ���ͫ�� ��觨��վת��ó�����ҵ� �� �Թ����� �кͧྪ� �������������˹��
8. �����ҡ��Ẻ������������¹ �����ҡ�ȫ��Ĵ����ҡ������������� �ս����Ĵ�˹�� ���ͧ�ҡ���Ѻ�Է�ԾŢͧ�����ѹ�� ���� ����dz��½�觢ͧ����ȵ�á� �źҹ ������ �������� �ת��ó�����ҵ� ���� �������� ��������˹�� ��������͡˹� �ת�����л�١ ���� ��� ͧ�� ����С͡
9. �����ҡ��Ẻ䷡� (Ẻ��觢����š) ��Ĵ�˹����ǹҹ ������ҡ��˹�ǨѴ ��ǹĴ�������������� ���� �Թᴹ�ҧ�Ҥ�˹�ͧ͢��ջ ����dz䫺����� ת��ó�����ҵԨ��繻��ʹ��������� ������͡��� ䷡� ���ͻ��ʹ䫺�����
10. �����ҡ��Ẻ�ع��� (Ẻ�����š) �������dz��½�������ط����졵ԡ�ҧ��˹���ش�ͧ��ջ����� ����Ĵ�˹�Ƿ����ǹҹ�ҡ ����ҡ��˹�ǨѴ �����л�������ʹ�� �����Ĵ��� �ת��ó�����ҵ����� �ǡ������� ��������
11. �����ҡ��Ẻ����٧ �������Һ�٧��ີ ��͡��������� ��͡���Թ�١٪ ��͡�Ҥع�ع �����ҡ�ȷ��˹�������������л�������ʹ
Ẻ�֡�Ѵ ����ͧ �����ҡ�Ȣͧ��ջ�����
���մ�����ӵͺ���١��ͧ
1. ��Ҵ��Ժ �繾ת��ó�����ҵԢͧࢵ�����ҡ��Ẻ� (��ҴԺ��� /���˭�����ͧ��)
2. ���ອ���ó �繾ת��ó�����ҵԢͧࢵ�����ҡ��Ẻ� (�����ࢵ�� / ���˭�����ͧ��)
3. �Ҥ��ͧ����ȭ���� ����Ҥ���ѹ�͡�ͧ�չ��ࢵ�����ҡ��Ẻ� (�����ͺ��� /����Ҥ��鹷�ջ)
4. ��½�觷��Ţͧ����ȵ�á� ������ �źҹ �������� ��ࢵ�ҡ��Ẻ� (ͺ��蹪�� / ������������¹ )
5. ���˭�Ҫ�Դ��������dz��¢ͺ���ŷ���⡺� (���˭���ൻ�� / ���˭������)
6. ࢵ���ʹ�����˭����ش㹷�ջ����� ���� ����dz� (䫺����� / ���ҧ�ͧ�չ)
7. ���㴵�������ࢵ�����ҡ��Ẻ������������¹ (䪻��� / ��Ŵտ��)
8. �����ҡ��˹��Ẻ�����š㹷�ջ����� ���� ����dz� (䫺���� / ����� / ��½�������ط����졵ԡ)
9. ���䷡� ��� (���ʹ / ��Ҵ��Ժ)
10. Ĵ������������ ��ǹĴ�˹���ҡ��ͺ��� ����ս��� ��������ҡ��Ẻ� (����� / ������������¹)
(˹ѧ������¹��ջ�ͧ��� � 203 �ͧ������ �Է���Ѱ ��Ф��)
ปัจจัยที่ส่งผลต่อลักษณะภูมิอากาศของทวีปอเมริกาเหนือ
1. ที่ตั้งตามละติจูด ที่ตั้งอยู่ในเขตร้อนขึ้นไปจนถึงขั้วโลกเหนือ จึงมีอากาศทั้งร้อน อบอุ่น และหนาวตามพิกัดทางภูมิศาสตร์
2. ระยะห่างจากทะเล มีพื้นที่กว้างมากบริเวณตอนเหนือ และแคบลงทางตอนใต้ ทำให้ได้รับความชื้นจากทะเลมากน้อยแตกต่างกัน
3. การวางตัวของแนวเทือกเขา ทางด้านทิศตะวันตกมีการวางตัวของเทือกเขาในแนวเหนือใต้ ใกล้กับมหาสมุทรแปซิฟิก จึงเป็นตัวขวางทิศทางลม ทำให้ตอนกลางของสหรัฐอเมริกามีอากาศแห้งและร้อนจัดในฤดูร้อน เป็นพื้นที่อับลม
4. กระแสน้ำในมหาสมุทร กระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีมไหลเลียบชายฝั่งมหาสมุทรแอตแลนติก ทำให้มีอากาศอุ่นและชื้น ทะเลไม่เป็นน้ำแข็ง กระแสน้ำอุ่นกุโรชิโอไหลสู่ฝั่งอะแลสกา ทำให้ทะเลไม่เป็นน้ำแข็ง
5. ลมประจำ ลมตะวันออกเฉียงเหนือ พัดลงทางใต้ผ่านมหาสมุทรแอตแลนติกเข้าสู่ทวีป จึงทำความชุมชื้นมาให้ชายฝั่งตะวันออกของทวีปตลอดทั้งปี ลมประจำตะวันตกเฉียงใต้นำความชื้นเข้ามา
6. ความสูงของพื้นที่ บริเวณเทือกเขาร็อกกีและเทือกเขาสูงมีอุณหภูมิลดต่ำกว่าพื้นที่ราบ แม้อยู่ในแนวละติจูดเดียวกัน
7. พายุหมุน ประเทศในแถบทะเลแคริบเบียน รอบอ่าวเม็กซิโก มีปริมาณฝนสูง และมีพายุเฮอร์ริเคน
จากปัจจัยข้างต้น ส่งผลให้ทวีปอเมริกาเหนือมีภูมิอากาศแบ่งได้ 12 เขต ดังนี้
1. ภูมิอากาศเขตร้อน (A) ครอบคลุมพื้นที่ตั้งแต่ทางตอนใต้ของประเทศเม็กซิโกไปทางชายฝั่งตะวันออกของอเมริกากลางถึงปานามา รวมถึงพื้นที่หมู่เกาะเวสต์อินดีส สภาพอากาศมีฝนตกชุกตลอดปี ปริมาณฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,500 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 27 องศาเซลเซียส พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าฝนหรือดิบชื้น ลำต้นใหญ่ ใบหนา มีต้นไม้ขนาดใหญ่หลากหลายชนิดขึ้นปะปนกันอย่างหนาแน่น ใบมีสีเขียวตลอดปี
2. ภูมิอากาศแบบสะวันนา (Aw) สภาพอากาศจะมีฤดูฝนและฤดูแล้งสลับช่วงกันอย่างเด่นชัด พบตั้งแต่บริเวณตอนใต้สุดของแหลมฟลอริดา ชายฝั่งตะวันตกของประเทศเม็กซิโก คาบสมุทรยูกาตาน อเมริกากลาง บางส่วนของหมู่เกาะเกรตเตอร์แอนทิลลิสและหมู่เกาะเลสเซอร์แอลทิลลิส โดยเฉพาะประเทศคิวบา ปริมาณฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,000 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 27 องศาเซลเซียส พืชพรรณธรรมชาติเป็นป่าไม้ผลัดใบต่างๆ บางส่วนเป็นทุ่งหญ้าสะวันนา เป็นทุ่งหญ้ายาวและมีต้นไม้พุ่มปะปนอยู่ เรียกว่า ทุ่งหญ้าปนป่าโปร่ง
3. ภูมิอากาศแบบกึ่งแห้งแล้ง (Bs) ทางตอนใต้ของทวีปหรือพื้นที่ลาดด้านตะวันออกของเทือกเขาร็อกกี เป็นแนวยาวลงมาตั้งแต่แถบรัฐแอลเบอร์ตาของประเทศแคนาดาลงมายังพื้นที่ของรัฐต่างๆทางตะวันตกและตอนใต้ของสหรัฐอเมริกา ไปถึงตอนบนของประเทศเม็กซิโก เนื่องจากสภาพพื้นที่เป็นเขตพื้นที่อับฝนและบริเวณชายฝั่งทะเลได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำเย็นแคลิฟอร์เนีย (จีงส่งผลให้ภูมิอากาศกึ่งแห้งแล้งตลอดปี) ปริมาณน้ำฝนเฉลี่ย 250-500 มิลลิเมตร พืชพรรณธรรมชาติเป็นไม้พุ่ม ไม้หนาม ปาล์ม ผสมผสานกับทุ่งหญ้าใบสั้น ต้นไม้ขนาดเล็กทนต่อความแห้งแล้งได้ดี
4. ภูมิอากาศแบบแห้งแล้ง (B) พบพื้นที่แทรกอยู่ตอนกลางเขตภูมิอากาศแบบกึ่งแห้งแล้ง ตั้งแต่บริเวณคาบสมุทรแคลิฟอร์เนีย ตอนใต้รัฐเนวาตา ที่ราบสูงเม็กซิโก มีทะเลทรายใหญ่สุดของทวีป คือ ทะเลทรายชิวาวา (Chihuahua Desert) ในประเทศเม็กซิโก ภูมิอากาศมีความแห้งแล้งและร้อนมากในช่วงกลางวัน อากาศหนาวเย็นในช่วงกลางคืน น้ำฝนเฉลี่ยตลอดปีต่ำกว่า 250 มิลลิเมตรต่อปี อุณหภูมิเฉลี่ยสูงกว่า 35 ํC พืชพรรณเป็นไม้ทนต่อความแห้งแล้ง เช่น ตะบองเพชร อะเคเซีย โอโคติโญ คร๊โอโสต ฯ
5.ภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน (Cs) พบบริเวณตอนกลางและชายฝั่งตะวันตกของรัฐแคลิฟอร์เนีย ภูมิอากาศค่อนข้างชื่นในฤดูหนาว ร้อนแห้งแล้งอบอุ่นในฤดูร้อน ฝนเฉลี่ยมากกว่า 1,500 มิลลิเมตรต่อปี (ตกในฤดูหนาว) พืชพรรณเป็นป่าไม้ผลัดใบผสมกับป่าสน พืชเปลือกหนา ลำต้นเล็ก ใบดกตลอดปี เช่น มะกอก มะเดื่อ องุ่น ทุ่งหญ้าใบสั้น ฯ
6.ภูมิอากาศแบบภาคพื้นสมุทรชายฝั่งตะวันตก (Cfc) ได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำอุ่นแปซิฟิกเหนือและลมประจำตะวันตกที่พัดความชื้นจากมหาสมุทรเข้ามา ทำให้มีฝนตกชุก ไม่มีฤดูแล้ง ฝนเฉลี่ยมากกว่า 2,500 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณเป็นป่าที่มีต้นขนาดใหญ่ขึ้นหนาแน่น ประเภทไม้สน เฟอร์ สปรูซ ซีดาร์ เรดวูด ฯ
7.ภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้น (Cf) ได้รับอิทธิพลจากกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีม และในฤดูร้อนจะมีลมตะวันออกเฉียงใต้จากมหาสมุทรแอตแลนติกพัดเข้าสู่ชายฝั่ง จึงมีฝนตกชุกตลอดแนวชายฝั่ง น้ำฝนเฉลี่ยมากกว่า 1,500 มิลลิเมตรต่อปี มีพายุหมุนเฮอร์ริเคนพัดขึ้นไปจากอ่าวเม็กซิโก ในช่วงฤดูหนาวไม่หนาวจัด(อิทธิพลกระแสน้ำอุ่นกัลฟ์สตรีม) ในฤดูร้อนจะมีพายุทอร์นาโดเกิดภายในแผ่นดิน เป็นลมงวงและเกิดฝนฟ้าคะนองอย่างรุนแรง (ในรัฐลุยเซียนา โอคลาโฮมา อาร์คันซอ แคนซัส) พืชพรรณเป็นป่าโปร่ง ทุ่งหญ้าใบยาว บริเวณที่สูงเป็นพืชต้นสนใบยาว โอ๊ก เมเปิล ฯ
8.ภูมิอากาศแบบภาคพื้นทวีป (Dfa) ิฤดูหนาวอากาศหนาวถึงหนาวจัดจนมีหิมะตก ฤดูร้อนอากาศร้อน ฝนมักตกในช่วงฤดูใบไม้ผลิและต้นฤดูร้อน ฝนฌแลี่ยต่ำกว่า 1,000 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณมีผสมทั้งป่าไม้ผลัดใบและป่าไม้ไม่ผลัดใบที่มีใบเรียวแหลม เช่น ไม้ประเภทสน เฟอร์ เอล์ม เมเปิล เซสต์นัต วอลนัต ฯ
9.ภูมิอากาศแบบกึ่งขั้วโลก หรือแบบไทกา (Dwb) ฤดูหนาวมีระยะเวลานาน อากาศหนาวจัด มีหิมะปกคลุม ฤดูร้อนสั้น อากาศเย็นและมีฝนตกน้อย ฝนเฉลี่ยต่ำกว่า 350 มิลลิเมตรต่อปี พืชพรรณเป็นป่าไม้ประเภทไม้สน และยังมีเฟอร์ฺ สปูรซ ฯ
10.ภูมิอากาศแบบขั้วโลก หรือแบบทุนดรา (ET) ภูมิอากาศแถบขั้วโลกที่มีอุณหภูมิต่ำตลอดปี มีฤดูหนาวที่หนาวจัดเป็นเวลานาน มีหิมะปกคลุมตลอด ฤดูร้อนมีระยะเวลาสั้น อุณหภูมิสูงกว่า 0-10องศาเพียง 2-3เดือน นอกนั้นต่ำว่า 0 ํC มีฝนปริมาณเล็กน้อยในฤดูร้อน พืชพรรณธรรมชาติเป็นมอสส์ และไลเคน
11.ภูมิอากาศแบบพืดน้ำแข็ง (EF) พบน้ำแข็งปกคลุมเป็นบริเวณกว้างได้ทางตอนในเกาะกรีนแลนด์ อากาศหนาวจัดตลอดปี ไม่มีฤดูร้อน มีอากาศอุ่นขึ้นเล็กน้อยในระยะเวลาสั้น ช่วงที่อุณหภูมิสูงสุดไม่เกิน 0 ํC ไม่มีพืชพรรณธรรมชาติขึ้นในเขตนี้
12.ภูมิอากาศแบบที่สูง (H) พบอยู่เขตกลุ่มเทือกเขาด้านทิศตะวันตก ได้แก่ แถบเทือกเขาร็อกกีและเซียร์รามาเดร ลักษณะอากาศและพืชพรรณธรรมชาติแตกต่างกันไปตามระดับความสูงของพื้นที่
อ้างอิง:
วิโรจน์ เอี่ยมเจริญ. หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐานภูมิศาสตร์ ม.3 .พิมพ์ครั้งที่ 7.กรุงเทพฯ:อักษรเจริญทัศน์ จำกัด, 2553.