ข้อดี ข้อเสีย ของการไกล่เกลี่ยออนไลน์

โฆษกศาลเผยยอดไกล่เกลี่ยออนไลน์ปีงบ64 ถึงปัจจุบัน เข้าศาลเกือบ1.3 หมื่นคดี สำเร็จ 1.1หมื่นคดี มุ่งมั่นอำนวยความสะดวก ลดภาระประชาชนช่วงโควิดระบาด ตามนโยบายปธ.ศาลฎีกา

เมื่อวันที่ 18 มกราคม  นายสุริยัณห์ หงษ์วิไล โฆษกศาลยุติธรรม เปิดเผยว่า ตามที่สำนักงานศาลยุติธรรมได้กำหนดนโยบายในการสนับสนุนและพัฒนาระบบ “ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์” โดยนำระบบเทคโนโลยีสารสนเทศมาประยุกต์ใช้เพื่อเพิ่มทางเลือกให้แก่คู่กรณีหรือคู่ความในการยุติข้อพิพาท ไม่ว่าจะเป็น การไกล่เกลี่ยก่อนฟ้องคดีตาม ป.วิ.แพ่ง มาตรา 20 ตรี ซึ่งมีผลบังคับใช้เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2563 ที่ผ่านมา หรือการไกล่เกลี่ยภายหลังจากที่มีการยื่นฟ้องคดี ซึ่งเป็นการไกล่เกลี่ยที่เกิดขึ้นระหว่างการพิจารณาคดีนั้น

โดยขณะที่สถานการณ์ปัจจุบันได้มีการแพร่ระบาดของเชื้อไวรัสโควิด-19 ระลอกใหม่ในหลายพื้นที่ของประเทศไทย ซึ่งอาจส่งผลให้ประชาชนเกิดความวิตกกังวล ไม่กล้าออกจากบ้าน ศาลยุติธรรมจึงได้นำระบบการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์มาใช้ในการยุติหรือระงับข้อพิพาทควบคู่กับการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทตามปกติและการพิจารณาคดีในศาล เพื่อช่วยให้ประชาชนสามารถเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้โดยสะดวก รวดเร็ว ประหยัดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง ลดความแออัดในการใช้ห้องประชุม ลดการเผชิญหน้า โดยไม่จำเป็นต้องเดินทางมาศาล อีกทั้งยังทำให้คู่กรณีหรือคู่ความสมัครใจและเข้าร่วมการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทมากขึ้น

สำหรับคู่กรณีหรือคู่ความที่ประสงค์จะให้ศาลดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์นั้น สามารถยื่นคำร้องขอไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์ต่อศาลที่มีเขตอำนาจพิจารณาพิพากษาคดีหรือต่อศาล ที่คู่กรณีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตศาล ทั้งนี้ ยังสามารถยื่นคำร้องขอไกล่เกลี่ยก่อนฟ้องออนไลน์และคำร้องขอไกล่เกลี่ยหลังจากที่ได้ยื่นคำฟ้องแล้ว ผ่านระบบบริการออนไลน์ศาลยุติธรรม (cios) โดยเข้าไปที่เว็บไซด์ //mediation.coj.go.th หรือสอบถามเพิ่มเติมผ่านทาง Line openchat ได้ทุกวัน ตลอด 24 ชั่วโมง และถ้าเป็นระบบ e–filing V3 ( เวอร์ชั่น 3 ) สามารถเลือกขอไกล่เกลี่ยได้เมื่อมีการยื่นฟ้องแล้ว และเมื่อศาลรับคำร้องและตั้งเป็นสำนวนไกล่เกลี่ย ศูนย์ไกล่เกลี่ยข้อพิพาทประจำศาลจะสอบถามความประสงค์ในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทและวันเวลาที่สะดวกในการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทไปยังผู้ถูกร้อง พร้อม QR Code ในการตอบรับการเข้าร่วม เมื่อคู่ความหรือผู้ถูกร้องตอบรับ เข้าร่วมการไกล่เกลี่ยแล้ว ศาลจะดำเนินการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทผ่านจอภาพหรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์อื่น ๆ ตามความสมัครใจของคู่กรณีหรือคู่ความ ไม่ว่าจะเป็น การประชุมทางโทรศัพท์ , Video/Web Conference , แอปพลิเคชั่น Line , โปรแกรม Zoom , โปรแกรม Microsoft Teams และหากคู่กรณีหรือคู่ความสามารถตกลงกันได้ ศาลจะดำเนินการจัดทำบันทึกข้อตกลงหรือสัญญาประนีประนอมยอมความ ตามวันเวลาที่คู่กรณีหรือคู่ความสะดวกมาศาลต่อไป

ทั้งนี้ ในการให้บริการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์ ศาลยุติธรรมได้ดำเนินการมาตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2563 ที่ผ่านมา โดยจากรายงานสถิติการไกล่เกลี่ยและประนอมข้อพิพาทคดีออนไลน์ (คดีแพ่ง คดีผู้บริโภค และคดีอาญา) ปีงบประมาณ พ.ศ. 2563 ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2563 ถึงเดือนกันยายน 2563 พบว่ามีปริมาณคดีที่เข้าสู่ระบบไกล่เกลี่ยออนไลน์ทั้งหมด 22,824 คดี สามารถไกล่เกลี่ยสำเร็จ 19,531 คดี (คิดเป็นร้อยละ 85.57) มีศาลที่ดำเนินการทั้งหมดจำนวน 221 ศาล และในปีงบประมาณพ.ศ. 2564 ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2563 ถึงปัจจุบัน (18 มกราคม 2564) มีปริมาณคดีที่เข้าสู่ระบบไกล่เกลี่ยออนไลน์ทั้งหมด 12,807 คดี สามารถไกล่เกลี่ยสำเร็จ 11,153 คดี (คิดเป็นร้อยละ 87.09) และมีศาลดำเนินการทั้งหมด 229 ศาล

โฆษกศาลยุติธรรม กล่าวย้ำว่า การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์ นับได้ว่าจะก่อให้เกิดประโยชน์ต่อคู่กรณีและคู่ความที่จะได้รับความสะดวก รวดเร็ว ประหยัดค่าใช้จ่ายทางคดี และลดค่าใช้จ่ายในการเดินทาง โดยนำเทคโนโลยีออนไลน์มาช่วยสนับสนุน อีกทั้งยังสอดรับนโยบายการบริหารงาน ศาลยุติธรรม ของนางเมทินี ชโลธร ประธานศาลฎีกา ในเรื่องของการลดขั้นตอน ลดภาระค่าใช้จ่าย ลดระยะเวลาในการดำเนินคดี และให้โอกาสประชาชนเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมได้อย่างเสมอภาคทั่วถึง โดยสำนักงานศาลยุติธรรมตั้งเป้าหมายที่จะส่งเสริมและสนับสนุนการใช้การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์ให้เพิ่มขึ้นอย่างน้อยร้อยละ 10 ของการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทออนไลน์อีกด้วย

เกาะติดทุกสถานการณ์จาก
Line @Matichon ได้ที่นี่

การระงับข้อพิพาทออนไลน์ ทางเลือกใหม่ของการทําธุรกรรมซื้อขายออนไลน์

Keywords: การระงับข้อพิพาทออนไลน์, การซื้อขายออนไลน์, โควิด-19

Abstract

การทําการค้าถือเป็นส่วนหนึ่งในการทําธุรกรรมที่มนุษย์มีการปฏิสัมพันธ์ต่อกัน ในปัจจุบัน การซื้อขายสินค้าทาง อิเล็กทรอนิกส์กําลังได้รับความนิยมโดยเฉพาะในยุคที่มีการแพร่ระบาดของโรคโควิด 19 เนื่องจากคนมีความจําเป็นต้องรักษา ระยะห่าง ลดการปฏิสัมพันธ์กัน ดังนั้น เมื่อเกิดปัญหาข้อพิพาททางอิเล็กทรอนิกส์ การระงับข้อพิพาทในการซื้อขายสินค้าทาง อิเล็กทรอนิกส์จึงเป็นทางเลือก ในการจัดการกับข้อพิพาทที่เกิดจากการทําการค้าในช่องทางออนไลน์ของประเทศไทย ซึ่งผู้เขียนได้ ศึกษา หลักเกณฑ์ต่าง ๆ ทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ วิเคราะห์สภาพปัญหา อุปสรรค ตลอดจนถึงข้อจํากัดในการนําระบบ การระงับข้อพิพาทออนไลน์มาใช้ในประเทศไทย เพื่อเสนอแนะแนวทางในการนําระบบการระงับข้อพิพาทออนไลน์มาใช้กับข้อ พิพาทที่เกิดกับการซื้อขายสินค้าทางอิเล็กทรอนิกส์ โดยใช้วิธีการวิจัยด้วยการรวบรวมข้อมูลเอกสาร ผลการวิจัยศึกษาพบว่า การระงับข้อพิพาทออนไลน์ยังไม่มีหลักเกณฑ์ที่ชัดเจน รวมถึงการนํามาใช้ยังไม่มีความแพร่หลาย ขาดการสนั บสนุน หรือการ ส่งเสริมจากหน่วยงานภาครัฐอย่างเป็นรูปธรรม อีกทั้ง คู่สัญญายังไม่เข้าใจข้อดีข้อเสียของการใช้ระบบดังกล่าว บทความนี้จึงมี ข้อเสนอแนะให้มีการจัดทํากฎหมายที่มีสภาพบังคับในการทําธุรกรรมการซื้อขายออนไลน์โดยให้นําระบบการระงับข้อพิพาท ออนไลน์มาใช้และจัดให้มีหน่วยงานที่รับผิดชอบหลัก หรือเปิดโอกาสให้ภาคเอกชนที่เป็นเจ้าของแพลตฟอร์มได้มีโอกาสนําระบบนี้ เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการทําธุรกรรมด้วย

References

ประพาฬรัตน์ สุขดิษฐ์. 2561. การไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในคดีแพ่งของศาลยุติธรรม: ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายไทยและสิงคโปร์. การประชุมวิชาการสาขานิติศาสตร์ ครั้งที่ 1, หน้า 330-343
วราภรณ์ วนาพิทักษ์. 2562. การพัฒนากลไกการระงับข้อพิพาทออนไลน์. วารสารสุโขทัยธรรมาธิราช, ปีที่ 32 (ฉบับที่ 2), หน้า 21-43.
วีณา อนุสรณ์เสนา. 2561. กฏหมายและกฏเกณฑ์เกี่ยวกับการระงับพิพาททางออนไลน์สําหรับธุรกรรมพาณิชย์อิเล็กทรอนิกส์ ในสหภาพยุโรป สหรัฐอเมริกา และประเทศไทย. วารสารวิชาการ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย มนุษยศาสตร์และ สังคมศาสตร์, ปีที่ 38 (ฉบับที่ 4), หน้า 127-142.
สิรีกานต์ อยู่เรือง. 2562. ปัญหาทางกฎหมายเกี่ยวกับการนําการระงับข้อพิพาทออนไลน์มาใช้ในประเทศไทย. วารสารสันติ ศึกษาปริทรรศน์ มจร, ปีที่ 7 (ฉบับที่ 6), หน้า 1819-1830.
สิรีกานต์ อยู่เรือง พินัย ณ นคร เสาวนีย์ อัศวโรจน์. 2563. แนวทางการนําระบบการระงับข้อพิพาทออนไลน์ของสหภาพยุโรป มาใช้ในประเทศไทย. การประชุมเสนอผลงานวจิ ัยระดับชาติ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ครั้งที่ 9, หน้า 110-118.
ชวนนั ท์ ชื่นสุข. ความสําคัญทางเศรษฐกิจของกระบวนการไกล่เกลี่ยข้อพิพาทในยุคโควิด 19. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, ธนาคารแห่งประเทศไทย ฝ่ายคุ้มครองผู้บริโภค www.bot.or.th
นพมาส วรญานศรี. กระบวนการยุติธรรมทางเลือก (การไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางแพ่งและทางอาญา). สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, กลุ่มกฎหมาย สํานักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ www.ops.moc.go.th
บูรณ์เมตต์ วิวัฒนานุกูล. ทําความรู้จักธุรกิจ B2c e-Commerce: รูปแบบธุรกิจ รูปแบบการชําระเงินและวิธีการติดตามภาวะ ตลาด. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, สายนโยบายการเงิน ธนาคารแห่งประเทศไทย www.bot.or.th
สุธาทิพย์ จุลมนต์ ทัศนชัยกุล. 2561. สรุปการประชุม เรื่อง การพัฒนางานไกล่เกลี่ยข้อพิพาทของศาลอุทธรณ์คดีชํานัญการ พิเศษ. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, www.appealsc.coj.go.th
ข้อบังคับสถาบันอนุญาโตตุลาการ ว่าด้วยการระงับข้อพิพาทด้วยวิธีการทางออนไลน์ พ.ศ. 2563. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, www.thac.or.th
รายงานผลการสํารวจพฤติกรรมผู้ใช้อินเตอร์เน็ตในประเทศไทยปี 2563. สํานักงานพัฒนาธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ สืบค้นเมื่อ พฤศจิกายน 1-2, 2564, www.etda.or.th
ร่างพระราชกฤษฎีกาว่าด้วยการควบคุมดูแลธุรกิจบริการแพลตฟอร์มดิจิทัลที่ต้องแจ้งให้ทราบ พ.ศ. .... . สํานักงานพัฒนา ธุรกรรมอิเล็กทรอนิกส์ สืบค้นเมื่อ พฤศจิกายน 1-2, 2564, www.etda.or.th
Mediation Act 2017. สบื ค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, www.simc.com.sg
Alibaba.com Transaction Dispute Rules. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, www.rule.alibaba.com
United Nations Commission on International Trade Law, UNCITRAL Technical Notes on Online Dispute
Resolution. 2017. สืบค้นเมื่อ ตุลาคม 25-30, 2564, www.uncitral.un.org.