พระชัยวัฒน์ สังฆราช แพ 2483

สัปดาห์พระเครื่อง / อ.ราม  วัชรประดิษฐ์

พระชัยวัฒน์ของท่านเจ้าประคุณสมเด็จสังฆราชแพ วัดสุทัศนเทพวราราม น่าจะสร้างขึ้นในราวปีพ.ศ. 2456 โดยกรมขุนมรุพงษ์ศิริพัฒน์ พระราชโอรสในพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระประสงค์จะสร้างพระขึ้นเพื่อถวายเป็นพระราชกุศลแด่พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าฯ พระนามจริงคือพระชัยวัฒน์ กรมขุนมฤพงศ์ ศิริวัฒน์ ซึ่งในครั้งนั้นได้กราบทูลอาราธนาสมเด็จพระสังฆราช(แพ)วัดสุทัศนฯ ซึ่งในขณะนั้นพระองค์ทรงครองสมณศักดิ์ที่พระพรหมมุนี เป็นประธานเททองหล่อและพุทธาภิเษก ณ พระอุโบสถวัดสุทัศนเทพวราราม เมื่อวันที่ 15 มกราคม พ.ศ. 2461 และอาราธนาพระเถระเข้าร่วมในพิธีในครั้งนั้นอาทิเช่น พระเขมาภิมุขธรรม พระญาณสังวร พระเทพสุธี พระราชโมลี พระวิสุทธิสมาจารย์ พระธรรมธราจารย์ (นวม) ภายหลังได้เป็น สมเด็จพระพุฒาจารย์ วัดอนงค์ พระราชสุธี พระสนิทสมณคุณ วัดท้ายตลาด พระมหาเทียบ พระมหาทอง พระปิฎกโกศล (อยู่) พระครูวิสุทธิ์สารภาณ พระมหาโต๊ะ (หลวงปู่โต๊ะ วัดประดู่ฉิมพลี)

นอกจากนี้ยังได้อารธนาพระครูวิมลคุณากร (หลวงปู่ศุข) วัดปากคลองมะขามเฒ่า มาร่วมพิธีปลุกเสกและจารอักขระที่ใต้ฐานพระทุกองค์ เป็นพระนามพระพุทธเจ้า พระอรหันต์ และพระนามซึ่งถวายเป็นพิเศษเฉพาะอีกด้วยโดยไม่ซ้ำกัน หลังจากที่หลวงปู่ศุขจารเสร็จเรียบร้อยแล้ว จึงให้ช่างแกะทับลายเส้นอักขระทุกองค์ แต่ละองค์มีพระนามและ คำแปลไม่ซ้ำกัน จึงเป็นมูลเหตุทำให้พระชัยวัฒน์ที่สร้างในครั้งนี้ เข้มขลังมาก

ในสมัยแรกๆ นั้น ยังไม่ค่อยมีใครทราบเรื่องราวเกี่ยวกับพระชัยวัฒน์รุ่นนี้มากนัก ต่อมาภายหลังหม่อมราชวงศ์มิตรารุณ เกษมศรี ผู้ที่คุ้นเคยมักจะเรียกท่านว่า “หม่อมมิตร” ได้รับพระชัยวัฒน์ที่ได้ตกทอดมาส่วนหนึ่งออกมาแจกจ่ายให้แก่ญาติมิตร และบอกกับผู้ที่ได้รับแจกว่า เป็นพระวัดสุทัศน์เท่านั้น จึงทำให้ผู้ที่ได้รับแจกพระไปในครั้งนั้น ต่างก็เรียกชื่อพระรุ่นนี้ว่า “พระชัยวัฒน์หม่อมมิตร” ตามชื่อผู้มอบให้ จึงเป็นที่มาของชื่อที่ใช้เรียกหากันติดปากมาจนทุกวันนี้

พุทธลักษณะเป็นพระชัยวัฒน์องค์ค่อนข้างเล็ก องค์พระนั่งสมาธิ มีเส้นสังฆาฏิเป็นแผ่นสั้นเหนืออกเรียกว่าสิงห์หนึ่ง ประทับบนบัว 2 ชั้นโดยรอบทั้งฐาน มีเกสรดอกไม้อยู่เหนือบัว 2 ชั้น เฉพาะด้านหน้าเท่านั้น แต่ด้านหลังไม่เห็นเกสรดอกไม้ เห็นเป็นเส้นใต้ตักเท่านั้น เอกลักษณ์สำคัญที่สุดก็คือที่ก้นขององค์พระชัยวัฒน์จะจารพระนามแต่ละองค์ไม่เหมือนกัน เป็นตัวจารที่ลึกและคมชัดมาก

ด้านพุทธคุณเชื่อกันว่าพระชัยวัฒน์หม่อมมิตร มีพุทธคุณในการป้องกันคุณไสยสิ่งชั่วร้ายและมนต์ดำทั้งปวงได้อย่างวิเศษ ผู้ครอบครองจะมีสิริมงคล ปราศจากโรคภัยไข้เจ็บ และประสบแต่ความสุขความเจริญรุ่งเรืองตลอดไปครับผม