การส่งออกชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์

ศูนย์วิจัยเศรษฐกิจธนาคารไทยพาณิชย์ หรือ EIC เปิดเผยว่า ในปี 2021 มูลค่าการส่งออกของอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ในภาพรวมขยายตัว 16.5% เทียบช่วงเดียวกันในปีผ่านมา โดยได้รับปัจจัยหนุนจากความต้องการสินค้าอิเล็กทรอนิกส์บางประเภทที่เพิ่มสูงขึ้น อาทิ ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ คอมพิวเตอร์ เพื่อตอบโจทย์วิถีชีวิตรูปแบบใหม่ (Work from home และการเรียนออนไลน์) ส่งผลให้การส่งออกสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ของไทยเติบโตขึ้นมาก

สำหรับปี 2022 มูลค่าการส่งออกอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ของไทยคาดว่าจะสามารถขยายตัวที่ 4.1% เทียบช่วงเดียวกันในปีผ่านมา โดยปัจจัยสนับสนุนหลักมาจากความต้องการสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ที่ยังมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นต่อเนื่องทั่วโลก ซึ่งส่งผลดีต่อการผลิตและส่งออกชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ อาทิ แผงวงจรไฟฟ้า วงจรพิมพ์ และเซมิคอนดักเตอร์ อย่างไรก็ดี การเติบโตในปีนี้ มีแนวโน้มชะลอลงสอดคล้องกับการฟื้นตัวของเศรษฐกิจโลก

นอกจากนี้ ภาวะขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์ในตลาดโลกที่ยืดเยื้อยังส่งผลกระทบต่อการผลิตสินค้าขั้นปลายหลายประเภท เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้า รถยนต์ เป็นต้น รวมทั้งมาตรการกีดกันการค้าของประเทศคู่ค้าที่จะส่งผลต่อการส่งออกเครื่องใช้ไฟฟ้าของไทย เช่น การขยายมาตรการ Safeguard และการตัดสิทธิ GSP เครื่องซักผ้าของสหรัฐฯ ขณะที่ผลกระทบจากสงครามรัสเซีย-ยูเครน และภาวะเงินเฟ้อยังส่งผลให้ราคาวัตถุดิบในการผลิตกลุ่มสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ปรับตัวสูงขึ้นอีกด้วย

อุตสาหกรรมชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์ ยังมีแนวโน้มเติบโตต่อเนื่อง 9.3% เทียบช่วงเดียวกันในปีผ่านมา โดยได้รับปัจจัยหนุนจากการที่ชิ้นส่วนอิเล็กทรอนิกส์สำคัญ อาทิ เซมิคอนดักเตอร์ และแผงวงจรพิมพ์เข้าไปมีบทบาทในอุตสาหกรรมต่างๆ มากขึ้น โดยเฉพาะอุตสาหกรรมการผลิตในโรงงาน อุตสาหกรรมการแพทย์ อุตสาหกรรมยานยนต์

อุตสาหกรรม Consumer electronics มีแนวโน้มขยายตัวที่ 3.3% เทียบช่วงเดียวกันในปีผ่านมา โดยเป็นอัตราการเติบโตที่ชะลอลงจากปี 2021 ตามการชะลอตัวของการส่งออกเครื่องคอมพิวเตอร์และส่วนประกอบ ซึ่งส่วนหนึ่งเป็นผลจากความต้องการซื้อคอมพิวเตอร์เครื่องใหม่ของผู้บริโภคทั่วโลกและกำลังซื้อที่เริ่มชะลอลงภายใต้สถานการณ์เศรษฐกิจปัจจุบัน

อุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้า คาดว่าจะสามารถขยายตัวต่อเนื่องที่ 3.5% เทียบช่วงเดียวกันในปีผ่านมา โดยเป็นผลจากความต้องการในสินค้าประเภทเครื่องปรับอากาศและตู้เย็นในช่วงที่สภาพอากาศร้อนจัด อย่างไรก็ตาม ยังคงต้องจับตามาตรการกีดกันทางการค้าจากอินโดนีเซียและสหรัฐฯ รวมทั้งภาวะเศรษฐกิจโลกที่เริ่มชะลอตัว ซึ่งอาจส่งผลให้แนวโน้มการส่งออกเครื่องใช้ไฟฟ้าของไทยชะลอลงได้ในระยะต่อไป

EIC มองว่า ประเด็นสำคัญที่ต้องจับตาของอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ในปี 2022 ได้แก่ สถานการณ์ขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์ การเพิ่มขึ้นของราคาวัตถุดิบ รวมไปถึงแนวโน้มการย้ายฐานการผลิต และมาตรการกีดกันทางการค้าจากประเทศคู่ค้าของไทย เป็นประเด็นสำคัญที่ต้องจับตาของอุตสาหกรรมอิเล็กทรอนิกส์ในปี 2022 และในระยะต่อไป

ภาวะขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์ในตลาดโลกยังคงยืดเยื้อยาวนานกว่าที่คาด ซึ่งจะส่งผลกระทบต่อการผลิตสินค้าขั้นปลายในอุตสาหกรรมต่าง ๆ อาทิ เครื่องใช้ไฟฟ้า สมาร์ตโฟน รวมถึงยานยนต์ นอกจากนี้ สงครามรัสเซีย-ยูเครน ยังซ้ำเติมให้สถานการณ์ขาดแคลนวัตถุดิบในตลาดโลกรุนแรงมากขึ้น อีกทั้ง ยังผลักดันให้ราคาวัตถุดิบในการผลิตเซมิคอนดักเตอร์ปรับตัวสูงขึ้น และอาจทำให้ปัญหาขาดแคลนเซมิคอนดักเตอร์คลี่คลายได้ช้าลงกว่าที่คาดการณ์ไว้

สงครามรัสเซีย-ยูเครน ส่งผลให้ราคาวัตถุดิบและต้นทุนการผลิตสินค้าอิเล็กทรอนิกส์โดยรวมปรับตัวสูงขึ้น ราคาน้ำมันในตลาดโลกที่ปรับตัวสูงขึ้นส่งผลให้ต้นทุนวัตถุดิบที่เกี่ยวเนื่องปรับตัวเพิ่มขึ้นตามไปด้วย ในทางกลับกันสินค้าอิเล็กทรอนิกส์บางประเภท อาทิ หม้อเก็บประจุไฟฟ้าและแบตเตอรี่ ได้อานิสงส์ด้านบวกจากการที่ทั่วโลกพยายามหาแหล่งพลังงานใหม่ๆ ทดแทนน้ำมัน

แนวโน้มการย้ายฐานการผลิต (Supply-chain relocation) ที่เกิดขึ้นทั่วโลก โดยเฉพาะในกลุ่มสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ขั้นสูง โดยมีจุดเริ่มต้นมาตั้งแต่สงครามการค้าและสงครามเทคโนโลยีของสหรัฐฯ และจีน ก่อนจะเร่งตัวขึ้นในช่วงของการแพร่ระบาด COVID-19 เนื่องจากผู้ผลิตมองว่าการพึ่งพาฐานการผลิตในเอเชียเป็นหลักถือเป็นความเสี่ยงต่อการผลิตสินค้าในภาพรวม ส่งผลให้หลายประเทศมีนโยบายย้ายฐานการผลิตไปยังภูมิภาคอื่นของโลกมากขึ้น

มาตรการกีดกันทางการค้าในสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าจากประเทศคู่ค้า ยังคงต้องจับตาผลของการออกมาตรการกีดกันทางการค้าของอินโดนีเซียที่ส่งผลกระทบต่อผู้ส่งออกเครื่องปรับอากาศ รวมไปถึงการขยายมาตรการ Safeguardและการตัดสิทธิ GSP ของสหรัฐฯ ที่จะส่งผลกระทบต่อผู้ส่งออกเครื่องซักผ้าของไทย

กรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เผยความต้องการสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ในตลาดสหรัฐฯ และจีนพุ่งช่วงโควิด ดันไทยส่งออกเครื่องใช้ไฟฟ้าฯ ปี 2563 ยังขยายตัวได้ ชี้อุตสาหกรรมไทยมีโอกาสขยายตลาดเพิ่ม หากใช้ประโยชน์จาก FTA เร่งปรับตัวให้ทันเทคโนโลยี และผลิตสินค้าตอบโจทย์ผู้บริโภค

นางอรมน ทรัพย์ทวีธรรม อธิบดีกรมเจรจาการค้าระหว่างประเทศ เปิดเผยว่า จากการแพร่ระบาดของไวรัสโควิด-19 ทำให้คนใช้เวลาทำกิจกรรมภายในบ้านมากขึ้น จึงเกิดความต้องการซื้อเครื่องใช้ไฟฟ้าและอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพิ่มขึ้นด้วย โดยในปี 2563 ไทยส่งออกสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ มูลค่า 60,075 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เพิ่มขึ้น 0.4% จากปี 2562 โดยตลาดส่งออกสำคัญที่ขยายตัวเพิ่มขึ้น ได้แก่ สหรัฐอเมริกา และจีน

จากข้อมูลของเว็บไซต์ USA customs clearance ได้รายงานว่า ในปี 2559 คนทั่วโลกโลกใช้จ่ายสำหรับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์เพียงอย่างเดียวไปกว่า 2.5 ล้านล้านดอลลาร์สหรัฐ ในขณะที่สหรัฐฯ ใช้จ่ายไปประมาณ 336,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐ  โดยอุปกรณ์ที่มีการนำเข้าสูงที่สุดเป็นอันดับหนึ่งคือสมาร์ทโฟน แผงวงจรไฟฟ้าและส่วนประกอบขนาดเล็ก โทรทัศน์และจอมอนิเตอร์ต่าง ๆ สายไฟหุ้มฉนวน ตัวแปลงไฟฟ้า กล้องดิจิทัล เครื่องเล่นเพลง และไดโอดพลังงานแสงอาทิตย์/เซมิคอนดักเตอร์ เป็นต้น

อธิบดีอรมนฯ เพิ่มเติมว่า สินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ของไทยที่การส่งออกขยายตัวได้ดี อาทิ ตู้เย็น ตู้แช่แข็ง และส่วนประกอบ ส่งออกมูลค่า 2,098 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เตาอบไมโครเวฟและเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ให้ความร้อน ส่งออกมูลค่า 1,002 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เครื่องโทรสารโทรศัพท์และส่วนประกอบ ส่งออกมูลค่า 2,907 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เครื่องส่งวิทยุโทรเลขและโทรทัศน์ ส่งออกมูลค่า 476 ล้านดอลลาร์สหรัฐ พัดลม ส่งออกมูลค่า 345 ล้านดอลลาร์สหรัฐ ลำโพงขยายเสียงและส่วนประกอบ ส่งออกมูลค่า 331 ล้านดอลลาร์สหรัฐ และคอมพิวเตอร์อุปกรณ์และส่วนประกอบ ส่งออกมูลค่า 18,669 ล้านดอลลาร์สหรัฐ เป็นต้น

ปัจจุบันมีประเทศคู่ FTA 16 ประเทศ ที่ไม่เก็บภาษีนำเข้าสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าที่ส่งออกจากไทยแล้ว ได้แก่ สมาชิกอาเซียน 9 ประเทศ จีน ญี่ปุ่น นิวซีแลนด์ ออสเตรเลีย เกาหลีใต้ ชิลี และฮ่องกง ส่วนอินเดีย และเปรู ยังคงเก็บภาษีนำเข้าเครื่องใช้ไฟฟ้าบางรายการ สำหรับสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ ประเทศคู่ FTA ของไทย 18 ประเทศ ได้ยกเว้นการเก็บภาษีนำเข้าสินค้าจากไทยทั้งหมดแล้ว นอกจากนี้ การที่ไทยเข้าร่วมเป็นภาคีในความตกลงว่าด้วยสินค้าเทคโนโลยีและสารสนเทศ ขององค์การการค้าโลก ยังส่งผลให้ประเทศสมาชิก 82 ประเทศ ยกเว้นการเก็บภาษีนำเข้าและค่าธรรมเนียมต่างๆ ในสินค้าเทคโนโลยีสารสนเทศและสินค้าอิเล็กทรอนิกส์ให้กับไทย ซึ่งรวมถึงประเทศที่ไทยยังไม่มี FTA ด้วย อาทิ สหรัฐอเมริกา ซึ่งเป็นตลาดส่งออกสำคัญอันดับที่ 1 จึงทำให้ผู้ประกอบการไทยสามารถเข้าถึงแหล่งวัตถุดิบและนำเข้าสินค้าทุน ซึ่งช่วยประหยัดต้นทุนและผลิตสินค้าได้เพิ่มขึ้น

“ความต้องการสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์มีแนวโน้มเติบโตได้อีก โดยเฉพาะสินค้าเครื่องใช้ไฟฟ้าอัจฉริยะที่มีระบบการทำงานที่ฉลาดมากขึ้น รวมถึงสินค้าอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์ขนาดเล็กเบาและพกพาสะดวก ซึ่งตอบโจทย์ความต้องการของผู้บริโภคยุคใหม่ จึงเป็นโอกาสที่อุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ไทยจะขยายตลาดได้เพิ่มขึ้น โดยต้องปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงของเทคโนโลยีและความต้องการของตลาด รวมทั้งใช้ประโยชน์จากแต้มต่อทางภาษีภายใต้ความตกลงการค้าเสรี (FTA) ด้วย” อธิบดีอรมนกล่าว

ทั้งนี้ ปัจจุบันไทยเป็นผู้ส่งออกเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ที่สำคัญของโลก เช่น เครื่องปรับอากาศ อันดับ 2 รองจากจีน ไมโครเวฟ อันดับ 3 รองจากจีนและมาเลเซีย และฮาร์ดดิสก์ไดรฟ์ อันดับ 2 รองจากจีน เป็นต้น