Pyramid Chart (หรือ Triangle Diagram หรือ Triangle Chart) คือกราฟที่มีลักษณะคล้ายพีระมิด คือเป็นรูปทรงสามเหลี่ยม มีฐานกว้าง และปลายยอดแหลม หลายท่านอาจคุ้นเคยกับรูปด้านล่างซึ่งเรียกว่า Food Pyramid วิธีการดูกราฟนี้คือ
- แนวแกน X (แนวนอนหรือฐาน) แสดงปริมาณอาหารที่ควรรับประทาน
- แนวแกน Y (แนวตั้ง) คือกลุ่มของข้อมูลตามประเภทอาหาร
จากรูปด้านล่างทำให้เห็นว่าใน 1 วัน เราควรรับประทานอาหารในแต่ละกลุ่ม มากน้อยแตกต่างกัน จากรูปเราควรรับประทานอาหารพวกแป้งมากที่สุด รองลงมาคือประเภทผักผลไม้ และที่ควรรับประทานน้อยที่สุดคือประเภทไขมันที่ทำให้อ้วน เป็นต้น
Pyramid Chart ยังนิยมนำไปแสดงข้อมูลเปรียบเทียบจำนวนประชากรตามช่วงอายุ อีกด้วย หลายท่านอาจสงสัยว่า จำนวนประชากรจะเป็นรูปพีระมิดได้อย่างไร?
แนวทางการแสดงผล
- เราจะใช้กราฟแท่ง (Bar Chart) เป็นตัวแสดงผล โดยเป็นกราฟแนวนอน
- เราจะแยกสีของแท่ง (Bar) ตามเพศ โดยเพศชายสีน้ำเงิน และเพศหญิง สีชมพู
- ความกว้างของกราฟแท่งนั้นขึ้นอยู่กับจำนวนประชากร โดยทิศทางของเพศหญิงจะไปกว้างไปทางขวามือ ส่วนเพศชายจะไปกว้างไปทางซ้ายมือ (ทิศตรงข้ามกับเพศหญิง)
- แกน Y (แนวตั้ง) แทนช่วงอายุ โดยอาจแบ่งช่วงละ 5 ปี เริ่มจาก 0-4, 5-9, …, +100 ปี
รูปต่อไปนี้คือ Pyramid Chart แสดงจำนวนประชากรของ 2 ประเทศคือ Afghanistan (เลือกประเทศนี้เพราะเป็นประเทศแรกหากเรียงตามตัวอักษร) และประเทศญี่ปุ่น (เลือกประเทศนี้ เพราะประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่มีอายุขัยเฉลี่ย (Life Expectancy) สูงระดับต้นของโลก) ท่านสามารถดูข้อมูลประเทศอื่นได้ที่ //www.populationpyramid.net/
จะเห็นว่า Afghanistan นั้นมีรูปร่างคล้ายพีระมิด คือมีฐานกว้าง แสดงว่ามีเด็กเยอะกว่าผู้ใหญ่ ส่วน Japan นั้นรูปร่างไม่คล้ายพีระมิดแล้ว คือมีเด็กน้อยกว่าผู้ใหญ่ และช่วงอายุที่มีประชากรมากที่สุดคือ 45-49 ปี (ซึ่งค่อนข้างจะสูงวัย) กราฟนี้เป็นตัวบอกให้เราทราบว่าประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศสังคมผู้สูงอายุมากเพียงใด
ระดับของสังคมผู้สูงอายุ (ที่มา //www.exim.go.th/eximinter/e-news/11285/enews_july2014_tips.html) นั้นมีเกณฑ์ในการจำแนกอยู่ 3 แบบคือ
- Aging Society: มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ หรือมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 7 ของประชากรทั้งประเทศ
- Aged Society: มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งประเทศ หรือมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 14 ของประชากรทั้งประเทศ
- Super-Aged Society: มีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 20 ของประชากรทั้งประเทศ
กรณีประเทศญี่ปุ่นนั้น
- หากนับจำนวนประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป มีตัวเลข 34.01%
- หากนับจำนวนประชากรที่มีอายุ 65 ปีขึ้นไป มีตัวเลข 28.0%
นั่นหมายความว่า ประเทศญี่ปุ่นถือเป็น Super-Aged Society แล้ว
แล้ว ประเทศไทยเรา เป็นอย่างไร? รูปร่างหน้าตาของพีระมิด จะคล้ายกับ Afghanistan หรือว่า Japan? แล้วไทยเราเป็นสังคมผู้สูงอายุหรือยัง?
Analytics
บทความนี้ ผู้เขียนจะใช้ข้อมูลจำนวนประชากรของประเทศไทย โดย Download จาก Website ของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ตาม Link นี้ //statbbi.nso.go.th/staticreport/Page/sector/TH/report/sector_01_11101TH.xlsx ข้อมูลดังกล่าวผ่านการ Reshape ให้เหมาะสมกับการนำไปวิเคราะห์ต่อเรียบร้อยแล้วซึ่งสามารถ Download ได้ที่นี่
Output-TB-Prep-Thailand-PopulationDownload
ข้อมูลที่สำคัญที่จะนำมาใช้สร้าง Pyramid Chart ก็ไม่ได้ใช้ข้อมูลที่เยอะจนเกินไป ข้อมูลที่สำคัญๆประกอบไปด้วย 1.ข้อมูลช่วงอายุ(ตัวเลข) 2.ข้อมูลช่วงอายุ(ตัวหนังสือ) 3.จำนวนประชากร(เพศชาย) 4.จำนวนประชากร(เพศหญิง) 5.จำนวนประชากร (รวม) เมื่อสร้างเสร็จแล้วจะได้กราฟรูปแบบนี้
ผู้อ่านที่เป็นมือใหม่ด้านการใช้ Tableau สามารถดาวน์โหลดและเรียนรู้ หลักการสร้างกราฟด้วย Tableau ได้ที่ บทความ ‘หลักการสร้าง Graph, Chart หรือ Visualization ด้วย Tableau Desktop‘
หลังจากจัดการข้อมูลเรียบร้อยแล้วจะได้ข้อมูลดังรูปด้านล่างนี้ เมื่อได้ข้อมูลเรียบร้อยแล้วก็สามารถใช้ Tableau Desktop สร้าง Pyramid Chart ได้แล้ว ไปดูขั้นตอนการสร้างกัน
วิธีการทำดังนี้
- ให้ทำการลาก field ‘อายุตัวเลข’ จาก Measure ย้ายไปที่ Dimension วิธีการคือให้ ลาก ‘ช่วงอายุตัวเลข’ ไปปล่อยด้านบน
- จากนั้นให้ทำการลาก Field ‘ชาย’ และ field ‘หญิง’ ไปวางที่ Column Shelf
- จากนั้น ลาก Field ‘ช่วงอายุตัวเลข’ มาวางที่ Row Shelf
- สามารถเปลี่ยนสี เพศชายหรือเพศหญิงได้ โดยตัวอย่างผู้เขียนจะเปลี่ยนสี ผู้หญิงเป็นสีชมพู โดยวิธีการทำคือ ให้คลิกที่ Field ‘เพศหญิง’ที่ Mark Shelf จากนั้นคลิกที่ Color เลือกเปลี่ยนสีได้ตามใจชอบ
- ขั้นตอนต่อไปคือการ กลับแกน (เพศชาย ให้เป็นทรงพีระมิดมากขึ้น) วิธีการทำคือ ให้คลิกขวาที่แกน X ของเพศชาย จากนั้นเลือก Edit Axis จากนั้นให้ติ๊กเลือก Reversed จากนั้นกด OK
หมายเหตุ เนื่องจากข้อมูลชุดนี้ มีข้อมูลที่เป็น Null ด้วย สามารถขจัด Null โดยการคลิกขวาที่ Null จากนั้นเลือก Exclude
เมื่อทำขั้นตอนที่ 5 เสร็จแล้วจะเห็นว่ากราฟของเราจะแบ่งช่วงของแต่ละแท่งเป็น 1 ปี ดังรูปด้านล่างนี้ หากท่านไม่ต้องการให้แท่งโชว์ช่วง 1 ปี สามารถใช้ Bin เข้ามาช่วงในการจัดการช่วงเป็น 5 ปี หรือ 10 ปี ได้ตามที่ต้องการโดยมีวิธีทำดังข้อ 6
- วิธีการสร้าง Bin ให้คลิกขวาที่ Field ‘ช่วงอายุตัวเลข’ เลือก Create จากนั้นเลือก Bins จากนั้น ให้เปลี่ยน Size of bins เป็นจำนวนช่วงที่ต้องการ (จากตัวอย่าง Size of bins = 5)
- จากนั้นให้ทำการลาก Field ‘ช่วงอายุตัวเลข(Bins)’ ไปวางแทนที่ Field ‘ช่วงอายุตัวเลข’ ที่ Row Shelf จากนั้นให้ทำการ Sort ข้อมูลโดยให้เรียงจากมากไปน้อย วิธีการทำคือ คลิกขวาที่ Field ‘ช่วงอายุตัวเลข(Bins)’ จากนั้นเปลี่ยน Sort order เป็น ‘Descending’
- เรียบร้อยแล้วค่ะ สำหรับกราฟ พีระมิด แสดงจำนวนประชากรตามช่วงอายุ ถ้าต้องการขยายให้กราฟพีระมิดเต็มหน้าจอสามารถเลือก ‘Entire View’
จากข้อมูล Thailand Population เมื่อนำมาสร้าง Pyramid Chart จะสามารถวิเคราห์และเห็นภาพได้ว่า จำนวนประชากรในประเทศไทย ส่วนใหญ่จะอยู่ที่ช่วงอายุ 40-50 แสดงให้เห็นว่า ประชากรในประเทศไทยกำลังเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุ และ Pyramid Chart ยังแสดงให้เห็นว่าประเทศไทยมีอัตราการเพิ่มขึ้นของประชากรอย่างช้า ๆ และแสดงให้เห็นถึงอัตราการเกิด และ อัตราการตายของประชากรที่ค่อนข้างต่ำ
กรณีประเทศไทยนั้น หากนับจำนวนประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไป มีตัวเลข 17.15% ถือว่าเป็น Aging Society (มีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 10 ของประชากรทั้งประเทศ หรือมีประชากรอายุ 65 ปีขึ้นไปมากกว่าร้อยละ 7 ของประชากรทั้งประเทศ)
ท่านสามารถ Download Dashboard นี้เพื่อศึกษาเพิ่มเติมได้บน Tableau Public ทาง AiTeam ได้ Share Dashboards นี้ให้กับทุกท่านที่สนใจโดยคลิ๊กที่นี่ หรือคลิ๊กที่ไอคอนดาวน์โหลดมุมขวาล่างของแดชบอร์ดข้างล่างนี้