หนังสือประมาณราคาก่อสร้าง pdf ฟรี

1 การประมาณราคาก่อสร้าง สหัสชัย ตลุ ย์วฒั นางกูร

2 คานา เอกสารประกอบการสอนรายวิชา การประมาณราคาก่อสร้าง เล่มน้ี จดั ทาข้ึนเพ่ือใช้ เป็นเอกสารประกอบในการช่วยวางแผนการสอนและเตรียมการสอนของครู – อาจารย์ ท่ีสอนในรายวิชา น้ี ในแต่ละหน่วยการสอน กาหนดข้ึนโดยการวิเคราะห์จากจุดประสงคร์ ายวิชา มาตรฐานรายวิชาและ คาอธิบายรายวิชา จึงทาให้หน่วยการสอน รายการสอนแต่ละเรื่องที่กาหนด มีความเหมาะสมและ สอดคลอ้ งกบั หลกั สูตร ซ่ึงผจู้ ดั ทาหวงั วา่ แผนการสอนเลม่ น้ีคงจะเป็นประโยชน์ต่อครู – อาจารยผ์ สู้ อน สหสั ชยั ตลุ ยว์ ฒั นางกูร

สารบญั 3 หน่วยท่ี ช่ือหน่วย หน้า 1 คุณสมบตั ิของผปู้ ระมาณราคาและข้นั ตอนการประมาณราคา 4-8 2 การหาพ้ืนท่ี ปริมาตร และเส้นรอบวงของรูปทรงเรขาคณิต 9 - 19 3 การประมาณราคางานดินและงานเสาเข็ม 20 - 27 4 การประมาณราคางานคอนกรีต 28 - 33 5 การประมาณราคางานเหลก็ เสริมคอนกรีต 34 - 44 6 การประมาณราคางานไมแ้ บบหลอ่ คอนกรีต 45 - 66 7 การประมาณราคางานโครงหลงั คา 67 - 81 8 การประมาณราคางานผวิ พ้ืนและ ผนงั 82 - 88 9 การประมาณราคางานฝ้าเพดาน 89 - 94 10 การประมาณราคางานตกแต่งผิวพ้ืนและผนงั 95 -102 11 การประมาณราคางานประปา – สุขาภิบาล และระบบไฟฟ้า 103 - 106 12 การลงบญั ชีวสั ดุ ค่าแรง ค่าดาเนินการ กาไรและภาษี 107 - 115

4 บทท่ี 1 ความรู้เบื้องต้นเกย่ี วกบั การประมาณราคา 1. ความหมายของการประมาณราคา การประมาณราคามีความหมายในตวั มนั เองอยู่แลว้ คือ ไม่ใช่ราคาที่แทจ้ ริง หรือ ถูกตอ้ งกบั ราคาค่าก่อสร้าง เป็ นเพียงราคาประมาณหรือใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริง เพราะเม่ือทาการก่อสร้างแลว้ ก็ จะปรากฏว่า ราคาก่อสร้างจะไม่ตรงกบั ราคาที่ประมาณการไวแ้ ต่ถา้ ในการทาราคา มีการตรวจสอบ ราคาที่ดี และมีการคิดราคาแบบมีประสบการณ์กจ็ ะไดร้ าคาท่ีใกลเ้ คียงมากที่สุด 2. คุณสมบัตขิ องผู้ประมาณราคา การประมาณราคาจะไดผ้ ลใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริงเพียงใด ข้ึนอยกู่ บั ประสบการณ์ของผปู้ ระมาณ ราคา ซ่ึงผปู้ ระมาณราคาควรจะมีคณุ สมบตั ิข้นั พ้นื ฐานดงั ต่อไปน้ี 2.1 มีความรู้พ้นื ฐานทางดา้ นคณิตศาสตร์ และเรขาคณิต เช่น การบวก ลบ คูณ หาร การหาพ้ืนท่ี ปริมาตรและ การเทียบบทบญั ญตั ิไตรยางค์ รวมท้งั การแปลงหน่วย ตา่ ง ๆ 2.2 มีความรู้และความเขา้ ใจในการอ่านแบบก่อสร้าง 2.3 มีความรู้และความเขา้ ใจในเทคนิคและข้นั ตอนในการทางานก่อสร้าง 2.4 มีความรู้และความสนใจในการติดตามขอ้ มูลเก่ียวกับวสั ดุก่อสร้าง ท้งั ราคา และวสั ดุ ก่อสร้างใหมท่ ี่พฒั นาข้ึน 2.5 มีการวินิจฉัยที่ดีในเรื่องท่ีเกี่ยวกบั อิทธิพลของสภาพแวดลอ้ มและสภาพดินฟ้าอากาศท่ีมีผลต่อ การดาเนินงานก่อสร้าง เช่น ฝนตกหนกั ลมพายรุ ุนแรง เป็นตน้ 2.6 มีหลกั การแลวธิ ีการประมาณราคาที่เหมาะสม 2.7 มีความละเอียด สุขมุ รอบคอบ และความสนใจเก่ียวกบั ความเคล่ือนไหว หรือความ เปล่ียนแปลงในวงการก่อสร้าง 2.8 มีความช่างสงั เกตและติดตาม ผลของการประมาณราคาวา่ มีความแตกต่างหรือผดิ พลาด มาก นอ้ ยเพียงใด เพ่อื นามาปรับปรุงแกไ้ ขในคราวตอ่ ไป 3. บทบาทของผู้ประมาณราคา ผูป้ ระมาณราคาจดั ไดว้ ่าเป็ นบุคคลสาคญั มากในวงการก่อสร้างหรือธุระกิจ อ่ืนๆ เน่ืองจากใน การทางานจะตอ้ งมีการหาราคา วสั ดุ และ ค่าแรง เพ่ือรวมยอดเป็ นราคาก่อสร้างหรือตน้ ทุนในการ ก่อสร้าง สิ่งเหลา่ น้ีจะตอ้ งมีการแขง่ ขนั กนั ในการทางาน เจา้ ของงานจะตอ้ งทราบราคาในการก่อสร้างจึง ตอ้ งมี การทาราคากลาง เพ่ือตรวจสอบราคาที่จะประมูลงาน ส่วนผูร้ ับเหมาก่อสร้างจะตอ้ งมีผูป้ ระมาณ

5 ราคาเพื่อหาราคา ท่ีจะเสนอ ในส่วนของผรู้ ับเหมา การประมาณราคา จะสาคัญมากเพราะอาจจะไดห้ รือ ไม่ได้งาน เพราะฉะน้ันจะต้องมีความละเอียดรอบคอบอย่างมาก และผู้ประมาณราคา จะต้องมี ประสพการณ์และความสนใจติดตาม ขา่ วสารในวงการก่อสร้างอยตู่ ลอด สาเหตุท่ีทาให้ การประมาณราคาไมใ่ กลเ้ คียงกบั ความเป็นจริงมีหลายประการดงั น้ี 1. ความผดิ พลาดในข้นั ตอนการประมาณราคา 2. ราคาวสั ดุและคา่ แรงที่ไดป้ ระมาณไวไ้ มต่ รงกบั ราคาที่ทาจริง 3. ค่าใชจ้ ่ายตา่ งๆตามท่ีไดป้ ระมาณไวไ้ ม่ตรงกบั ความเป็นจริง การประมาณราคา หรือเรียกอีกอยา่ งหน่ึงวา่ การคดิ ราคาน้นั เป็นการคานวณหา 1. ปริมาณวสั ดุ 2. ราคาวสั ดุ 3. ราคาคา่ แรง 4. คา่ ดาเนินการและค่าใชจ้ ่าย อื่นๆ ราคาค่าก่อสร้าง คือยอดรวมของเงิน ของ ราคาวสั ดุ ราคาค่าแรงและค่าใชจ้ ่ายในการดาเนินงาน ก่อสร้าง การประมาณราคา หากได้กระทาโดยนักประมาณราคาที่มีความชานาญ จะต้องได้ราคาที่ ใกลเ้ คยี งโดยอยใู่ นเกณฑ์ บวก- ลบไมเ่ กิน 10 เปอร์เซ็นต์ 4. วิธีการประมาณราคา วธิ ีประมาณราคาค่าก่อสร้างอาคารและสิ่งปลกู สร้างโดยทว่ั ไป มี 2 วิธี 4.1 วธิ ีประมาณราคาโดยละเอียด 4.2 วธิ ีประมาณราคาโดยสังเขป 4.1 การประมาณราคาโดยละเอียด ใชป้ ระมาณราคางานที่ก่อสร้างจริง เพื่อใช้เป็ นราคากลางในการ ประกวดราคากระทาโดย คานวณหา ปริมาณวสั ดุ ราคาวสั ดุ ค่าแรง ตลอดจนค่าใช้จ่ายต่างๆในการดาเนินงานต่างๆที่เกี่ยวขอ้ งกบั การก่อสร้าง รวมเป็นยอดเงินราคาก่อสร้าง ผลท่ีไดจ้ าก การประมาณราคาโดยละเอียดน้ีจะใกลเ้ คียงกบั ความเป็นจริงมากที่สุด ทาได้ 2 วิธี คือ

6 4.1.1 วิธีการประมาณราคาจากปริมาณงานและวสั ดุก่อสร้างต่อหน่วย เป็นวธิ ี ประมาณราคาโดยการถอดแบบประมาณการหาปริมาณงานและวสั ดุก่อสร้างออกมาเป็นหน่วย ๆของแต่ ละประเภทของงาน แลว้ คูณดว้ ยราคาคา่ วสั ดุและค่าแรงงานตอ่ หน่วย รวมยอดเป็นค่าวสั ดุและค่าแรงงาน ท้งั หมด ค่าก่อสร้าง คือ วงเงินยอดรวมของ ค่าวสั ดุ ค่าแรงงาน ค่าอานวยการและดาเนินงาน กาไร และภาษีอากร 4.1.2 วิธีประมาณราคาโดยการถอดแบบประมาณการหาปริมาณวสั ดุก่อสร้างออก มาแลว้ คูณดว้ ยราคาต่อหน่วยของวสั ดุแต่ละชนิด รวมยอดเป็ นราคาวสั ดุท้งั หมด วิธีน้ีไม่สามารถ กาหนดคา่ แรงงานตอ่ หน่วยได้ ตอ้ งกาหนดเป็น เปอร์เซ็นต์ ของคา่ วสั ดุท้งั หมด แลว้ รวมค่าวสั ดุและ แรงงานท้งั หมดนาไปรวมกบั ค่าดาเนินการ ภาษี กาไร คา่ ก่อสร้าง คอื วงเงินยอดรวมคา่ วสั ดุ คา่ แรงงาน ค่าดาเนินการ กาไรและภาษีอากร 4.2 การประมาณราคาโดยสงั เขป ใชส้ าหรับผอู้ อกแบบ ( สถาปนิก วิศวกร ) เพ่อื ใหร้ ู้วา่ แบบท่ีออกมาน้นั จะสร้างไดต้ าม วงเงินที่มีอยหู่ รือไม่ หรือใชส้ าหรับตรวจสอบการประมาณราคาโดยละเอียด ทาได้ 2 วิธีคือ 4.2.1 วิธีประมาณราคาจากปริมาณ ประมาณการโดยหาปริมาตรของอาคารท้งั หมด แลว้ คูณด้วยราคาก่อสร้างต่อ หน่วยของปริมาตร ซ่ึงได้จากผลการประมาณราคาโดยละเอียดของงานแต่ละประเภท และลกั ษณะ เดียวกนั ท่ีไดเ้ คยประมาณการไวแ้ ลว้ วิธีน้ีนิยมใชก้ บั อาคารโล่ง ๆ มีรายละเอียดหรืองานตกแต่งไมม่ ากนกั 4.2.2 วธิ ีประมาณราคาจากพ้นื ท่ีหรือเน้ือท่ี ประมาณการโดยหาพ้ืนท่ีของอาคารท้งั หมด แลว้ คูณดว้ ยราคาก่อสร้างต่อหน่วย เน้ือท่ีซ่ึงไดม้ าจากผลการประมาณราคาโดยละเอียดของงานประเภทเดียวกนั ท่ีไดเ้ คยประมาณราคาไว้ แลว้ วธิ ีน้ีนิยมใชก้ บั อาคารทว่ั ไป 5. ข้นั ตอนการประมาณราคา 5.1 ข้นั ตอนท่ี 1 การเตรียมการ 5.1.1 ศึกษาแบบและทาความเขา้ ใจเก่ียวกบั แบบ แปลน และรายการประกอบแบบก่อสร้าง ตา่ งๆ 5.1.2 ตรวจสอบสถานท่ีก่อสร้าง และส่ิงแวดลอ้ มใหล้ ะเอียด 5.1.3 จดั ทาบญั ชีส่วนประกอบ ต่างๆ ของอาคารตามรายละเอียด และข้นั ตอนการทางาน ดงั น้ี

7 1) งานดิน งานเสาเขม็ และงานทรายถมบดอดั 2) งานโครงสร้างคอนกรีตเสริมเหลก็ 3) งานโครงสร้างไมแ้ ละเหลก็ รูปพรรณ 4) งานโครงหลงั คา 5) งานผนงั และพ้ืนผิว ( งานก่ออิฐ ฉาบปูน ปกู ระเบ้ือง ) 6) งานฝ้าเพดาน 7) งาน ประตแู ละหนา้ ตา่ ง 8) งานประปาและสุขภณั ฑ์ 9) งานไฟฟ้า 10) งานสี 11) งานบอ่ เกรอะ- บอ่ ซึม และท่อระบายน้า 12) งานเบด็ เตลด็ 5.1.4 จดั เตรียมตารางการประมาณราคาโดยแยกออกตามประเภทและลกั ษณะของงาน 1) แบบประมาณราคาโดยทว่ั ไป 2) แบบประมาณการ งานคอนกรีตเสริมเหลก็ 3) แบบประมาณการ งานโครงสร้างไมแ้ ละเหลก็ 4) แบบรวมปริมาณงานและวสั ดุก่อสร้างท้งั หมด 5) แบบใบสรุปราคา หรือใบปะหนา้ ซ่ึงใชก้ รอกรายละเอียด ท้งั หมด รวมเป็นราคาที่ จะใชเ้ สนอราคาหรือประมูลงาน 5.2 ข้นั ตอนท่ี 2 การดาเนินงาน 5.2.1 ประมาณการหาปริมาณงานและวสั ดุก่อสร้างต่อหน่วย 1) ประมาณการตามบญั ชีส่วนประกอบของอาคาร 2) ประมาณการในแบบแยกประเภทของงาน 3) เผือ่ ปริมาณงานและวสั ดุ ตามเกณฑท์ ่ีกาหนด 5.2.2 นาผลท่ีไดจ้ าก ขอ้ 5.2.1กรอกลงในบญั ชีแสดงปริมาณงานและวสั ดุก่อสร้างโดยเรียงลาดบั ตาม บญั ชีส่วนประกอบของอาคารประมาณการหาราคาวสั ดุรวมท้งั หมด นาราคาวสั ดุต่อหน่วยกรอกลงในช่องราคาวสั ดุ ตอ่ หน่วยแลว้ คณู ดว้ ยปริมาณวสั ดุ นาผลท่ีไดก้ รอกลงในช่องราคารวม 5.2.3 ประมาณการหาคา่ แรง โดยนาราคาคา่ แรงในแตล่ ะชนิดกรอกลงในช่องของงานแต่ละงาน 5.2.4 รวมจานวน ค่าวสั ดุและคา่ แรง 5.2.5 ประมาณการหาค่าดาเนินการ กาไร และภาษอี ากรตา่ งๆ 5.2.6 สรุปยอดเงินท้งั หมดเป็นราคาท่ีจะเสนอ 5.2.7 ตรวจทานการประมาณราคาวา่ มีขอ้ ผดิ พลาดหรือไม่

8 แบบทดสอบก่อนและหลงั การเรียนการสอน 1. การประมาณราคาหมายความวา่ อยา่ งไร 2. ทา่ นคิดวา่ คุณสมบตั ิขอ้ ใดของผปู้ ระมาณราคาท่ีสาคญั ที่สุดพร้อมให้เหตุผล 3. จงอธิบายถึงความสาคญั ของผปู้ ระมาณราคา 4. จงอธิบายถึงความแตกต่างของการประมาณราคาแบบละเอียด และแบบโดยสังเขป

9 บทท่ี 2 การหาพืน้ ที่และความยาวของเส้นรอบรูปทรงเรขาคณิต รูปทรงเรขาคณิตมีอยู่มากมายหลายลกั ษณะท่ีนามาใชใ้ นการประมาณราคางานก่อสร้าง ซ่ึงจะ เห็นไดว้ า่ ในปัจจุบนั อาคารพกั อาศยั ไดอ้ อกแบบใหม้ ีรูปทรงที่สวยงาม และมีโครงสร้างท่ีเป็นรูปทรงทาง เรขาคณิตมากมาย เช่น เสาทรงกลม ครีบหรือบวั รูปโคง้ งานก่ออิฐโชวแ์ นวรูปวงกลม งานปูนป้ันรูป สามเหล่ียม ซ่ึงส่วนตา่ งๆเหล่าน้ีจะตอ้ งนาสูตรเรขาคณิตไปใชใ้ นการประมาณการหาความยาวและพ้นื ท่ี 2.1 สูตรในการหาพืน้ ท่ีและความยาวเส้นรอบรูป ชื่อ ภาพประกอบ เส้นรอบรูป ภาพประกอบ 1. รูปสี่เหล่ียมจตรุ ัส DS 4S S2 หรือ d2/2 2ab axb 2. รูปสี่เหลี่ยมผนื ผา้ S 2ab hxb 3. รูปส่ีเหลี่ยมดา้ นขนาน A a a b h b

ชื่อ ภาพประกอบ เส้นรอบรูป 10 4.รูปสี่เหลี่ยมดา้ นไมเ่ ท่า พื้นที่ H ผลบวกของดา้ น ใหแ้ บ่งเป็นรูป L ท้งั สี่ดา้ น สามเหลี่ยม 2 รูป 5.รูปวงกลม D  d  d2/ 4 6.รูปวงแหวน D  d  ( D2 – d2 ) / 4 D 7.รูปสามเหล่ียมมมุ ฉาก c a+b+c (axb)/2 a c 8.รูปสามเหลี่ยมดา้ นไม่เท่า b ab a+b+c s(( s-a)(s-b)(s-c)) c

ชื่อ ภาพประกอบ เส้นรอบรูป 11 9. รูปสามเหลี่ยมหนา้ จวั่ พื้นท่ี bb a + 2b (axh)/2 h 6s 2.6 s2 or 3.46d a or 0.866 d2 10. รูปหกเหล่ียมดา้ นเท่า D s 11. รูปวงรี B (a+b)/2  ab / 4 A 12. รูปบวั มุม R ----------- 0.215 r2 or 1/5 r2 13. รูปสี่เหล่ียมคางหมู A hc d a+b+c+d h/2(a+b) b

12 2.2 การหาปริมาตรและพืน้ ท่ผี วิ ของรูปทรงเรขาคณติ รูปทรงเรขาคณิต สามารถแสดงออกได้ดงั น้ีคือ เขียนรูปร่าง หาพ้ืนที่ หาพ้ืนท่ีผิว หาปริมาตร และหาความยาวของเสน้ รอบรูปได้ สูตรการหารปริมาตรและพ้นื ที่ผิวของรูปทรงเรขาคณิต ช่ือ รูป ปริมาตร พืน้ ท่ผี ิว 1.รูปแท่งสี่เหลียมผนื ผา้ = l x b x h = 2( lb + lh + bh ) h b l 2.รูปแท่งส่ีเหลี่ยมจตุรัส S2 6 S2 ทกุ ดา้ นมีระยะ = S 3. รูปปริซึมหกเหล่ียม d ผวิ ดา้ นยาว = 6Sl หนา้ ตดั = 0.866d2 l = 2.6S2 l d = 0.866d2l = 2.6 s2 s ผวิ ท้งั หมด = 3.6dl 4. รูปทรงกระบอก h =  r2 x h ผวิ ดา้ นยาว = 2 r x h =  d2 / 4 x h ผวิ หนา้ ตดั =  d2 / 4 d = เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง r = รัศมี d

13 ช่ือ รูป ปริมาตร พืน้ ทผ่ี วิ 5. รูปปิ รามิตตดั ยอด S1 h h / 3 x( S2 + S12+ SS1) ผวิ ขา้ ง = 2 l ( S + S1) h = ความสูงในแนว ด่ิง 6. รูปกรวยปลายตดั S2 r h l rh / 3 ( R2 + r2 + Rr ) ผิวขา้ ง =  l ( R + r ) ผิวหนา้ ตดั =  ( R2 + r2 ) 7. รูปทรงกระบอกกลวง R เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางใน = d เส้นผา่ ศูนยก์ ลางนอก = D h ผวิ ภายนอก = D h  ( D – d)2 / 4 x h ผวิ ภายใน =  dh

14 2.3 คณุ สมบตั ขิ องรูปสามเหลย่ี ม ความรู้พ้ืนฐานเกี่ยวกับคุณสมบัติของรูปสามเหลี่ยมเป็ นพ้ืนฐาน ที่สาคัญอีกอย่างหน่ึงท่ีผู้ ประมาณราคาและเป็ นพ้ืนฐานทางด้านคณิตศาสตร์ที่สาคญั เนื่องจาก มุมภายในและระยะต่างของรูป สามเหล่ียมจะมีความสมั พนั ธก์ นั ตามคุณสมบตั ิที่สาคญั ดงั น้ี 2.3.1 คณุ สมบตั ิของสามเหลี่ยมมมุ ฉาก B c a A C b ค่าท่ีรู้ คา่ ท่ีตอ้ งการทราบ สูตรที่ใช้ Aและc A,B,b Sin A= a / c , cos B = a/c , b =  c2- a2 A และ b A และ a พ้ืนท่ี = a/2  c2- a2 A และ b A,B,c tan A= a/b , tan B = b/a , c=a2 + b2 A และ c พ้ืนที่ =axb/2 B,b,c B = 90 o – A , b = a cot A , c = a/ sin A พ้นื ท่ี =( a2 cot A ) /2 B,a,c B = 900 – A , a = b tan A , c= b/cos พ้นื ที่ =( b2 tan A) / 2 B,a,b B = 900- A , a= c sin A , b= c cos A พ้นื ที่ = (c2sin A cos A) /2 ,( c2sin 2A) /4

15 2.3.2 คุณสมบตั ิของรูปสามเหลี่ยมดา้ นไม่เทา่ B ca AC b ค่าที่รู้ คา่ ที่ตอ้ งการทราบ สูตรท่ีใช้ a , b ,c Sin ½ A = [(s-b) x (s-c)]/ b x c , cos ½ A =[ s(s-a) ] / b x c A a ,A , B Tan ½ A =[(s-b)(s-c)] / s(s-a) A,b,a B Sin ½ B = [(s-a) x (s-c)]/ a x c , cos½ B =[s(s-b) ] /a x c a, b , c , tan ½ b =[(s-a)(s-c)] / s(s-b) C Sin ½ C = [(s-a) x (s-b)]/ a x c , cos½ B =[s(s-c)] a / b , tan ½ C =[(s-a)(s-b)] / s(s-c) พ้ืนที่ =[s(s-a) x (s-b) x (s-c)] b,c B = a sin B / sinA , c = a sin c / sin A , c= a sin (A+B) /sin A พ้ืนที่ = ½ a x b sin C , = a2 sin B sin C / 2 sin A B Sin B = b sin A / A c c= a sin C / sin A = b sin C / sin B =a2+b2-2ab cos C พ้นื ท่ี = ½ a x b sin C A Tan A = (a sin C) / (b-c) x cos C , tan ½ (A-B) = a-b/a+b cot ½ c c c= a2+b2 – 2ab cos C =a sin c/sin A พ้นื ที่ ½ ab sin C

16 ตัวอย่างที่ 1 พ้ืนที่ก่ออิฐโชวแ์ นวรูปวงกลม  0.60 ม. มีเอน็ คอนกรีตเสริมเหล็กโดยรอบ ให้หาพ้ืนท่ี ก่ออิฐโชวแ์ นวและความยาวเอน็ คอนกรีตเสริมเหลก็ วธิ ีทา เอน็ คสล. ขนาด 0.10 x 0.10 ม. 0. 60 พ้นื ที่ก่ออิฐโชวแ์ นว หาพ้นื ท่ีก่ออิฐโชวแ์ นว  0.60 ม.ใชส้ ูตรการหาพ้ืนที่วงกลม = (  D2 ) / 4 = ( 3.14 x 0.602 ) / 4 = 0.286 ม2 ความยาวของเอน็ คสล. ขนาด 0.10 x 0.10 ใชส้ ูตรการหาความยาวเส้นรอบรูป = D = 3.14 x 0.60 = 1.884 ม. ตอบ พ้ืนที่ก่ออิฐโชวแ์ นว = 0.286 ม.2 ความยาวเอ็นคสล. = 1.884 ม.

17 ตัวอย่าง ท่ี 1 ฐานรากขนาด 1.50 x 1.50 ม. ลึก 1.20 ม. ดา้ นบนเผื่อความลาดเอียง 20 % ของความสูงทุก ดา้ น ดา้ นล่างใหเ้ ผ่อื ความกวา้ งเพื่อความสะดวกในการทางานขา้ งละ 0.20 ม. ใหค้ านวณหาปริมาณงาน ดินขดุ วิธีทา ใชส้ ูตร ปริมาตร = h / 3 ( S2+ S12 + SS1 ) S = 1.90 ม. S1 = 1.90 + 0.20h + 0.20h = 1.90 + 0.24 + 0.24 = 2.38 ม. แทนค่า งานดินขดุ = 1.20 / 3 x [ 1.9 2 + 2.382 + 1.9 x 2.38 ] = 5.52 ม3 S1 = S+ 0.40+ 0.40h 0.2h 1.50 ม. 0.2h h = 1.20 ม. 0.20 L =1.50 0.20 S = 1.50 + 0.40 เผื่อความกวา้ งขา้ งละ 0.20 ม.

18 L + 0.40 + 0.40h h L + 0.40 รูปทรงในการขดุ ดินฐานราก

19 แบบทดสอบก่อนและหลงั การเรียนการสอน 1. เสาเขม็ ตน้ หน่ึง เป็นเสาหกเหล่ียม เส้นผา่ ศนู ยก์ ลาง 8 นิ้ว ยาว 5.00 ม.ใหค้ านวณหาพ้นื ท่ีผิวและ เสน้ รอบรูปของเสาดงั กล่าว 2. ในการขดุ คลองส่งน้า ดา้ นล่างกวา้ ง 6.00 ม. ดา้ นบนกวา้ ง 10.00 ม. ลึก 3.00 ม. ยาว 500 ม. เวลา 8 ชม. ขดุ ได้ 350 ลบ.ม. อยากทราบวา่ จะตอ้ งใชเ้ วลาเทาใดจึงจะแลว้ เสร็จ 3. บ่อซึม เสน้ ผา่ ศูนยก์ ลาง 1.20 ม. ลึก 1.80 ม. ตอ้ งขดุ หลุมกวา้ งเพอ่ื ความสะดวกในการทางานเพิม่ ดา้ น ละ 0.30 ม. โดยภายในบ่อถมถ่านเตม็ หลุมเพ่ือดบั กล่ิน ส่วนภายนอก ใชอ้ ิฐหกั ถม อยากทราบวา่ จะตอ้ ง ขดุ ดินและใชอ้ ิฐหกั และ ถา่ นเป็นจานวนเท่าใด

20 บทที่ 3 การประมาณการงานเสาเขม็ และงานดิน งานก่อสร้างอาคารจะเป็นการก่อสร้างจากฐานรากที่รองรับตวั อาคาร ซ่ึงแบ่งออกเป็น 2 ชนิดคือ ฐานรากท่ีวางบนดิน และฐานรากที่วางบนเสาเข็ม ฐานรากท่ีวางบนดินจะเป็ นฐานรากแบบฐานแผ่ ที่ ถ่ายน้าหนกั ของอาคารท้งั หมดลงบนช้นั ดินที่สามารถรับน้าหนกั ได้ ในกรณีท่ีดินไม่สามารถนบั นาหนกั ได้ ก็จะตอ้ งมีการตอกเสาเข็ม เพื่อให้เสาเข็มช่วยรับน้าหนกั งานในหมวดของงานฐานรากนอกจากจะ คิดงานดินขุด – ดินถมและงานเสาเข็มแลว้ ยงั รวมถึงการคิดวสั ดุรองกน้ หลุมฐานรากและงานปรับพ้ืนท่ี ก่อสร้างดว้ ย เช่น งานทรายหยาบ งานคอนกรีตหยาบ งานถางป่ า ขดุ ตอ งานถมพ้ืนท่ีก่อสร้าง 3.1 งานเสาเข็ม การคิดงานเสาเข็มต้องพิจารณาจากแบบแปลนและขยายฐานรากตลอดจนรายละเอียดจาก รายการประกอบแบบ แลว้ แยกรายการวา่ ฐานราก มีกี่แบบแต่ละแบบใชเ้ สาเขม็ ชนิดใด ความยาวเท่าใด และมีจานวนกี่ตน้ ต่อหลุม คิดหน่วยเป็ นตน้ แลว้ คูณดว้ ยราคาเสาเข็มและค่าแรงในการตอก จึงจะได้ ราคางานเสาเขม็ ต่อตน้ ในการทางานเสาเข็มจะตอ้ งพิจารณาถึง สถานที่ก่อสร้างดว้ ยวา่ มีสถานท่ีหรือพ้ืนที่ในการกอง เก็บเสาเขม็ หรือไม่ ถนนท่ีใชใ้ นการขนส่งกวา้ งพอที่จะใช้ในการขนส่งหรือไม่ เพราะเสาเข็มขนาดยาว จะตอ้ งใชร้ ถบรรทุกขนาดใหญ่ ในการขนส่ง ถา้ รถไมส่ ามารถเขา้ ได้ อาจจะตอ้ งใช้รถเครนในการขนถ่าย เพื่อเปล่ียนรถ ค่าใชจ้ ่ายเหล่าน้ีจะตอ้ งนาไปเฉลี่ยในราคาเสาเขม็ ตอ่ ตน้ ดว้ ยชนิดของเสาเขม็ งานเสาเขม็ เสาเขม็ ที่ใชใ้ นงานก่อสร้างทวั่ ไป ทาหนา้ ท่ีช่วยรับน้าหนกั จากฐานรากลงสู่ดิน ซ่ึงมี แบบใชป้ ลายเสาเขม็ ถ่ายแรงลงสู่ช้นั ดินแขง็ และแบบใชแ้ รงฝืดรอบพ้ืนท่ีผิว สามารถแบ่งออกได้ 4 ชนิด คือ 1. เสาเขม็ ไม้ ไมท้ ่ีนามาใชส้ ่วนใหญ่เป็นไมเ้ บญจพรรณ ไมส้ น ไมแ้ ก่น ไมย้ คู าลิปตสั โดยไมท้ ี่ นามาใชจ้ ะตอ้ งลอกเปลือกออกใหห้ มด ไม่มีรูผุ ตา หรือรอยแตกร้าว ปลายเขม็ จะตอ้ งเส้ียมประมาณ 2 – 3 เท่าของเสน้ ผา่ ศูนยก์ ลางของเสา เสาเขม็ ไมโ้ ดยทว่ั ไปจะซ้ือขายกนั เป็นราคา เมตร / บาท 2. เสาเข็มคอนกรี ตหรื อคอนกรี ตอัดแรงจะมีรู ปร่ างและขนาดที่หลากหลาย เช่น รู ปส่ี เหลี่ยม หกเหลี่ยมทรงกลมกลวงรูปตวั ไอและรูปตวั ที ฯลฯความยาวจะมีต้งั แต่ 4เมตรถึง22เมตรถา้ ตอ้ งการความยาวเพิ่ม จะมีปลอกสาหรับตอ่ การซ้ือขายจะขายกนั ตามขนาดและความยาว เมตร/บาท

21 3. เสาเข็มเจาะ เป็ นเสาเข็มท่ีเจาะหล่อในพ้ืนท่ี โดยเจาะรูให้ไดข้ นาดตามที่ตอ้ งการและทาการ หล่อคอนกรีตจนเตม็ เขน็ ชนิดน้ีจะมีขนาดและความยาวมากกว่าเสาเข็มคอนกรีตอดั แรง เหมาะสาหรับ งานโครงสร้างทกุ ขนาดตามความจาเป็นที่ตอ้ งการ เช่นโครงสร้างขนาดใหญ่ที่ตอ้ งการรับแรงมากอาจใช้ เสาเขม็ ที่มีขนาด เส้นผา่ ศูนยก์ ลาง 1.00 เมตร ยาว 60 เมตร หรือใชส้ าหรับอาคารขนาดเลก็ แต่ไม่สามารถ ตอกเขม็ ไดเ้ น่ืองจากอาจทาใหอ้ าคารขา้ งเคยี งชารุดเป็นตน้ 4. เสาเขม็ เหลก็ ส่วนมากใชท้ ่อเหลก็ กลมเป็นแบบหล่อเวลาจะหล่อก็ทาการตอกท่อเหลก็ ใหไ้ ด้ ระดบั ตามตอ้ งการแลว้ ทาการเทคอนกรีตลงในท่อเหลก็ แต่ส่วนใหญน่ ิยมใชเ้ สาเขม็ เหลก็ รูปตวั H เพราะ สามารถตอกไดง้ า่ ยแต่มีขอ้ เสียในเรื่องของการเป็นสนิม ซ่ึงจะทาใหอ้ าคารชารุดในภายหลงั 3.2 งานดินขุด-ดินถม งานดิน หมายถึง การขุดออกหรือการถม ในงานก่อสร้างส่วนใหญ่ งานดินขุดดินถมจะ หมายถึงงานขดุ ดินฐานราก งานขดุ บ่อเกรอะ- บ่อซึม และงานวางท่อระบายน้าทิ้งภายในบา้ น ซ่ึงส่วน ใหญ่ จะใชแ้ รงงานคนขดุ โดยใช้ จอบ เสียม เพราะจะไดง้ านท่ีประณีต ไดร้ ะดบั ง่ายตอ่ การทางาน และถูก กว่าการใช้เคร่ืองจกั ร แต่ถา้ เป็ นงานขดุ ในปริมาณมาก ๆ หรือพ้ืนที่กวา้ ง ก็มกั นิยมใชเ้ ครื่องจกั ร ในการ ขุดดิน ดินที่ขุดข้ึนมา จะพองตังข้ึนประมาณ 20 - 30 % การถมบดอัด ถ้าใช้แรงงานคนจะยุบตัว ประมาณ 25 % และ 30 - 50 % ถา้ ใชเ้ ครื่องจกั ร ลกั ษณะงานดินในงานก่อสร้างหมายถึง 1) งานถมบดอดั เพื่อปรับแต่งหนา้ ดินใหไ้ ดร้ ะดบั 2) งานดินขดุ -ถมหลุมฐานราก 3) งานปรับแต่งผวิ ดินใหไ้ ดร้ ะดบั 4) งานดินขุดบอ่ เกรอะ – บอ่ ซึม 5) การขนดินออกพ้ืนท่ีก่อสร้าง คุณสมบตั ิของดิน ดินแต่ละชนิดมีคุณสมบตั ิในการขยายตวั ต่างกนั ฉะน้ันในการขดุ หรือการ ถมดินจะตอ้ งเผอื่ เปอร์เซ็นต์ การขยายตวั และการยบุ ตวั ตามชนิดของวสั ดุ ดงั น้ี 1) งานทรายถม เผื่อ 30 % 2) งานดินถม เผือ่ 30 % 3) งานดินลกู รัง เผ่ือ 25 % 4) งานถมอิฐหกั เผ่ือ 25 % การประมาณราคางานดินจะตอ้ ง พิจารณาดว้ ยว่าเป็นการขดุ แลว้ ถมหรือขดุ แลว้ ขนไปทิง้ เพราะ ถา้ ขุดและขนจะตอ้ งคิดค่าใช้จ่าย ในการขนยา้ ยดว้ ยซ่ึงจะคิดตามระยะทางในการขน โดยคิดราคาต่อ หน่วยลูกบาศกเ์ มตร

22 3.2.1 การหาปริมาณงานดินขดุ ในการขุดดินเมื่อดินถูกขุด จะทาให้เกิดการกระจายออกหรือการพองตัว ทาให้มี ปริมาตร เพ่ิมข้ึนประมาณ 30 % และการขุดดินจะตอ้ งขุดให้มีความลาดเอียง เพื่อป้องกนั การ พงั ทลาย และตอ้ งเผื่อพ้ืนท่ีในการทางานดว้ ย ในการขนดินกรณีท่ีจะตอ้ งขนดินไปทิ้ง จะตอ้ ง เผ่ือปริมาณที่เพ่ิมข้ึนจากการพองตวั ด้วย เช่นการขุดดิน 100 ลบ.ม. จะตอ้ งขนในปริมาณ 130 ลบ.ม. เน่ืองจากการพองตวั ในการขดุ ดินฐานรากของอาคารจะตอ้ งขดุ ใหก้ วา้ งกวา่ ขนาดของฐานรากเพอื่ จะไดส้ ะดวกในการ ทางานและจะตอ้ งขดุ ใหม้ ีความลาดเอียงซ่ึงแลว้ แต่ชนิดของดิน แตส่ ่วนใหญ่จะทาในลกั ษณะดงั ตวั อยา่ งต่อไปน้ี การเผ่ือระยะในงานดินขุดฐานราก ความกวา้ งปากหลมุ = L + 0.40 + 0.4h ระดบั ดินเดิม เสาตอม่อ h คอนกรีตหยาบ หนา 0.05 ม. ฐานราก 0.05 0.20 0.2h 0.20 ทรายหยาบบดอดั แน่น หนา 0.10 0.10 ม.L = ความกวา้ งของฐานราก 0.20 0.2h L+ 0.40 h = ความสูงของดินขดุ 0.2 h = เผอ่ื ระยะผายปากหลุม 20 % ของความสูง ปริมาตรดินขดุ = (พ้นื ท่ีบน + พ้ืนที่ลา่ ง) / 2 x h พ้นื ท่ีกน้ หลมุ จะตอ้ งเผ่ือระยะสาหรับการทางานกน้ หลุมดว้ ยโดยเพิ่มขา้ งละประมาณ 0.20 ม.สองขา้ ง เท่ากบั 0.40ม.เพราะฉะน้นั พ้ืนท่ีกน้ หลมุ หรือพ้ืนท่ีล่างเท่ากบั (กวา้ ง+0.4)x(ยาว+0.4)ม.2 พ้นื ที่ล่าง = (L+0.4) x (L+0.4) พ้ืนที่ปากหลุมการขุดหลุมจะขุดในลกั ษณะลาดเอียงเพ่ือป้องกนั ดินพงั โดยระยะที่เพิ่มข้ึนเนื่องจากความ ลาดเอียงจะเพม่ิ ประมาณ 20%ของความสูง(h)โดยจะเท่ากบั ความกวา้ งของกน้ หลมุ +0.4h

23 พ้นื ที่บน = (L+0.4+0.4h) x (L+0.4+0.4h) ความสูงของหลุม(h)จะวดั ต้งั แต่ระดบั พ้ืนที่จะถมทรายรองพ้นื จนถึงระดบั ดินเดิมโดยประมาณซ่ึง โดยทว่ั ไปความสูงจะเท่ากบั (ความหนาของทราบหยาบ +คอนกรีตหยาบ+ฐานราก+ความสูงของตอม่อ) ปริมาตรงานดินขดุ หลุมฐานราก =(พ้ืนที่บน+พ้ืนที่ล่าง)/2 x ความสูงของหลุม 3.2.1.2 งานดินถม ในการถมดินเมื่อเราคานวณปริมาณดินถมตามปริมาตรออกมาแล้ว เราจะต้องเผื่อ เปอร์เซ็นตก์ ารยบุ ตวั ของดิน ประมาณ30% และถา้ มีการบดอดั ดว้ ยเคร่ืองจกั รจะตอ้ งเผื่อการยบุ ตวั 50% ตวั อย่าง ถา้ ตอ้ งการถมดิน 100.00 ลบ.ม. จะตอ้ งใชด้ ินในการถม = 100.00 x 1.30 = 130 ลบ.ม. ( 1.3 หมายถึง เผ่อื 30 % ) 3.3 งานวสั ดุรองใตฐ้ านราก โดยทวั่ ไปวสั ดุท่ีใชก้ ไ็ ดแ้ ก่ ทราย อิฐหกั พจิ ารณาจากแบบขยายฐานราก และจะตอ้ งแยก ตามชนิดของวสั ดุ การหาปริมาตร หาจาก พ้ืนท่ีฐานราก คูณ ดว้ ยความหนาของวสั ดุ แลว้ จะตอ้ งเผื่อการ ยบุ ตวั จากการบดอดั ดงั ต่อไปน้ี 1) งานทรายถม เผื่อ 30 % 2) งานถมดิน เผ่อื 30 % 3) งานอิฐหกั เผื่อ 25 %

24 ตวั อย่างท่ี 1 การประมาณราคางานดินขดุ ฐานราก ตามแบบท่ีกาหนด จานวน 1 หลมุ 0.20 0.20 1. 20 0.40 0.10 คอนกรีตหยาบหนา 0.10 ม. 0.10 ทรายหยาบหนา 0.10 ม. 1.50 x 1.50 วธิ ีทา = (1.20+0.40+0.10+0.05 ) = 1.750 ม. = (1.50+0.40+(0.4 x 1.75) ) x (1.50+0.40+(0.40 x 1.75) ความสูง = 6.76 ตร.ม. พ้นื ท่ีบน = (1.5+0.4) x (1.5+0.4) = 3.61 ตร.ม. พ้ืนที่ล่าง = ( 6.76+3.61 )/ 2 x 1.75 = 9.073 ลบ.ม./หลุม ปริมาตรดินขุด

25 ตัวอย่างท่ี 2 การคานวณหาปริมาตรงาน ดินขดุ -ดินถม ภายนอกอาคาร 10.00 10.00 10.00 10.00 10.00 line A B C D E F 10.00 1 10.00 10.00 1 23 45 10.00 2 A2 B2 6 7 8 9 10 3 A3 B3 11 12 13 14 15 4 16 17 18 19 20 5 วธิ ที า 1. ใหแ้ บง่ พ้นื ที่ออกเป็นรูปที่งา่ ยต่อการหาปริมาตร เช่น สามเหลี่ยม หรือตารางส่ีเหล่ียมจตั รุ ัส กวา้ งประมาณ 10 - 25 เมตร(แลว้ แตข่ นาดของพ้นื ที่ ) ดงั ตวั อยา่ ง แบ่งเป็น ตาราง 1 - 20 2. หาคา่ ระดบั ดินเดิมทกุ ๆมุม ของรูปส่ีเหล่ียมที่แบ่งไว้ A1 - F5 3. นาคา่ ระดบั ทกุ ๆ ตาราง (ส่ีมุม) บวกกนั แลว้ หารดว้ ย 4 จะไดค้ า่ ระดบั ของแปลงน้นั ๆ 4. นาคา่ ระดบั ของ ทกุ ๆ ตารางมาบวกกนั ท้งั หมด แลว้ หารดว้ ย จานวนแปลง จะไดค้ ่าระดบั เฉลี่ยของพ้นื ที่ 5. นาคา่ ระดบั ท่ีตอ้ งการลบดว้ ยค่าระดบั เฉลี่ยของพ้นื ที่จริง ( ม. ) คณู ดว้ ยพ้ืนท่ี( ตร.ม. ) จะได้ ปริมาณดินถม 3.3 สรุปข้นั ตอนการคิดงานดินขดุ – ดินถมและงานเสาเขม็ 3.3.1 ศึกษาแบบที่ใชใ้ นการประมาณราคาฐานราก 1) แปลนฐานราก 2) แบบขยายฐานราก

26 3.3.2 นบั จานวนฐานรากจากแปลนฐานราก โดยแยกขนาดตามสญั ลกั ษณ์ ที่ระบใุ นแบบ เช่น F , F1, F2 3.3.3 แยกคิดปริมาณงานท่ีละขนาด โดยเร่ิมจากงาน เสาเขม็ งานดินขดุ งานวสั ดุรองกน้ หลุม งานคอนกรีตหยาบ เรียงตามลาดบั ในส่วนของงานดินถม จะตอ้ งนาดินขุดไปหกั ลบออกจาก งานวสั ดุ รองกน้ หลุม งานคอนกรีตหยาบ งานคอนกรีตฐานราก และงานคอนกรีตเสาตอม่อ 3.3.4 นาปริมาณงานท่ีไดท้ ้งั หมดสรุปลงในตารางประมาณราคา ค่าวสั ดุ คา่ แรง รวม ราคา/ รวม ท้งั สิ้น ที่ รายการ จานวน หน่วย ราคา/ รวม หน่วย (บาท) 12.00 19200.00 19200.00 1 งานถางป่า ขดุ ตอ หน่วย 600.00 14400.00 43200.00 2 งานเสาเขม็ I22x22 x10.00ม. 120.00 11400.00 11400.00 3. งานดินขดุ –ดินถม 1600 ม2 - - 250.00 875.00 4375.00 4. งานคอนกรีตหยาบ 100.00 2000.00 6400.00 5. งานทราบหยาบบดอดั แน่น 24 ตน้ 1200.00 28800.00 30.00 36000.00 156000.0 6. งานดินถมปรับพ้นื ที่ 95 ม3 - - 3.5 ม3 1000.00 3500.00 20 ม3 220.00 4400.00 1200 ม3 100.00 120000.0 รวม 156700.0 83875.0 240575.0

27 แบบทดสอบก่อนและหลังการเรียนการสอน 1. จงคานวณหาปริมาณดินขุดและดินถม ของฐานราก จานวน 20 หลมุ ตามแบบท่ีกาหนดให้ ระดบั ดินเดิม +0.00 ม. 1.20 คอนกรีตหยาบหนา 0.05 ม. 0.25 ทรายหยาบถมบดอดั แน่น หนา 0.10 ม. 0.05 1.20 x 0.70 ม. 0.10 2. ใหน้ กั เรียนคานวนหาปริมาตรงานดินถมภายนอกอาคารตามแปลนพ้ืนท่ีท่ีกาหนดให้ โดยกาหนดให้ ค่า ระดบั ดินเดิมเฉลี่ย เท่ากบั 1.23 ม.และตอ้ งใหร้ ะดบั ดินสูง 1.78 ม. 3.20 19.00 22.00

28 บทที่ 4 การประมาณราคางานคอนกรีต 4.1 ความรู้ท่ัวไป งานคอนกรีตหรือคอนกรีตเสริมเหล็ก จะประกอบดว้ ย งานไมแ้ บบ งานคอนกรีต งานเหล็ก เสริมคอนกรีต ซ่ึงจะตอ้ งแยกคิดตามประเภทของงาน ซ่ึงมีข้นั ตอนการประมาณการและลกั ษณะการ ทางานที่แตกตา่ งกนั คอนกรีต หมายถึง โครงสร้างที่สร้างข้ึนด้วยส่วนผสมของ ซีเมนต์ ทราย หิน และน้า ซ่ึงจะมี อตั ราส่วนต่าง ๆ กนั ไป ตามประเภทของงาน ถา้ หากวสั ดุผสมมีคุณภาพดี วิธีและข้นั ตอนการทางานท่ีดี ถกู ตอ้ งตามหลกั วิชาการ ยอ่ มจะทาใหค้ อนกรีตมีความแขง็ แรง และมีคุณสมบตั ิตามที่ตอ้ งการ คอนกรีตโครงสร้างในส่วนต่างๆของอาคารจะสามารถคานวณ ไดจ้ ากแบบโดยคอนกรีตจะอยู่ ในรูปทรงต่างๆ แลว้ แต่การออกแบบ แต่ส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปทรง ส่ีเหลี่ยม และทรงกลม ซ่ึงการ คานวณหาปริมาตร จะคานวณโดยใชพ้ ้นื ที่หนา้ ตดั คูณ ความยาวของโครงสร้าง และจะตอ้ งแยกชนิดของ คอนกรีต ตามอตั ราส่วนผสมดว้ ย เช่น คอนกรีตหยาบ (1:3:5) คอนกรีตโครงสร้าง 1:2:4 (อตั ราส่วนผสม ต่างๆใหด้ ูในตารางทา้ ยบท ) ในกรณีที่รูปแบบคอนกรีตยากต่อการคิด ใหพ้ ยายามแบง่ รูปคอนกรีต ใหอ้ ยู่ ในรูปท่ีงา่ ยตอ่ การคดิ เช่น งานคอนกรีตบนั ได สามารถแบ่งรูปคอนกรีตออกเป็นรูปสี่เหล่ียมและสามเหล่ียมดงั รูป B รูปสามเหลี่ยมมมุ ฉาก รูปสี่เหลยี่ ม

29 4.2 การผสมคอนกรีต สามารถทาได้ วธิ ี คือ 4.2.1 การผสมโดยใชป้ ริมาตรของวสั ดุเป็นเกณฑ์ 4.2.2 การผสมโดยใชน้ ้าหนกั ของวสั ดุเป็นเกณฑ์ ราคาคอนกรีต จะข้ึนอย่กู บั อตั ราส่วนผสมท่ีกาหนดไวใ้ นแบบ การหาราคาจะตอ้ งแยกรายการ วสั ดุผสมท่ีใช้ โดยเผ่ือเปอร์เซ็นต์ความเสียหาย เนื่องจากการกองเก็บและการสูญเสียเนื่องจากการ ทางานด้วย ซ่ึงในส่วนน้ี ถ้าหากมีการจัดระบบการการทางานและการป้องกันท่ีดีจะทาให้ ราคา คอนกรีตต่าลงได้ ค่าแรงในการทางานคอนกรีตจะคิดตามราคาต่อหน่วยคอนกรีต โดยจะคิด ค่าแรงในส่วนของ การ ผสม การลาเรียง การเท การบ่มคอนกรีต และค่าใช้จ่ายเก่ียวกับอุปกรณ์ที่ใช้ในการทางาน เช่น กระป๋ อง รถเขน็ ซ่ึงในส่วนน้ีจะตอ้ งคานึงถึงลกั ษณะของงานดว้ ย เช่น ความสูงของงาน ขนาดของ งาน งานท่ีสูงเช่น เกินส่ีช้นั ข้ึนไปราคาจะเพ่ิมข้ึนประมาณ 30%แต่ส่วนใหญ่ ราคาค่าแรงจะประมาณ 25-30 % ของราคาคอนกรีต อตั ราส่วนผสม ตารางส่วนผสมคอนกรีตโดยปริมาตร หมายเหตุ คอนกรีต 1: 2 :3 หน่วย ปริมาณวัสดุ หิน (ม3) คอนกรีต 1: 2 :4 คอนกรีต 1: 3 :5 ปูนซีเมนต์ ทราย (ม3) 0.078 (กก.) 0.90 0.85 ม3 370 0.52 ม3 320 0.045 ม3 240 0.52 4.3 ข้นั ตอนการประมาณราคางานคอนกรีต การประมาณราคางานคอนกรีตแบง่ ออกเป็น 2 ข้นั ตอน 4.3.1 หาปริมาณคอนกรีต คือการหาปริมาตรตามรูปทรงต่าง ๆ โดยใชส้ ูตรทางเรขาคณิต เช่น คานหนา้ ตดั 0.2 x 0.4 ม. ยาว 4.00 ม. ปริมาตรคอนกรีต = 0.2 x 0.4 x 4.00 = 0.32 ลบ.ม.

30 4.3.2 นาปริมาตรที่ไดใ้ นข้นั ตอนท่ี 2.1 มาแยกสดั ส่วนของการใชว้ สั ดุผสม ซ่ึงมีปนู ซีเมนต์ ทราย หิน เรียงตามสดั ส่วนการผสม เช่น อตั ราส่วนผสม 1:2:4 หมายถึง ปูนซีเมนต์ 1 ส่วน ( 320 กก. ) ทราย 2 ส่วน ( 0.45 ลบ.ม. ) หิน 4 ส่วน ( 0.90 ลบ.ม. ) ตัวอย่าง ฐานรากขนาด 1.20 * 1.20 ม.สูง 0.20 ม. จานวน 20 ฐาน ให้คานวณหาปริมาตรคอนกรีต และ แยกวสั ดุผสม (ใชค้ อนกรีต 1:2:4 ปูนซีเมนต์ 320 กก. ทราย 0.45 ลบ. ม. หิน 0.90 ลบ.ม. ) วิธที า 1. หาปริมาตรคอนกรีต ( V1 ) = 0.2 x 1.20 x 1.20 x 20 = 5.76 ลบ.ม. 2. แยกวสั ดุผสม ปูนซีเมนต์ = 5.76 x 320 / 50 ( 50 = น้าหนกั ปูนซีเมนต์ 1 ถงุ ) = 36.8 ถุง ใช้ 37 ถุง ทราย = 5.76 x 0.45 = 2.592 ลบ.ม. หิน = 5.76 x 0.90 = 5.184 ลบ.ม. ภาพประกอบ ระดบั ดินเดิม +0.00 ม. V2 1 20 V1 0 .20 คอนกรีตหยาบหนา 0.05 ม. 0.05 ทรายหยาบถมบดอดั แน่น หนา 0.10 ม. 0.10

31 ตัวอย่างที่ 2 การประมาณการงานคอนกรีตคานคอดินตามแบบท่ีกาหนดให้ GB 1 GB1 GB2 GB2 GB2 4. 00 GB1 GB1 GB2 GB2 3.50 GB1 4.00 4.00 2 -  12 มม. 0.40 ป -  6 มม[email protected] 0.20 ม. 2 -  15 มม. 0.15 ขยาย GB 1

32 2 -  12 มม. 0.40 ป -  6 มม[email protected] 0.20 ม. 2 -  15 มม. 0.20 ขยาย GB 2 วธิ ีทา = 4.00 ม. จานวน 5 จุด = 4.00 ม. จานวน 3 จุด 1. หาความยาวคานคอดิน = 3.50 ม. จานวน 2 จุด GB1 GB2 = 0.15 x 0.40 x 4.00 x 5 = 1.20 ม3 2. หาปริมาตรงานคอกรีต = 0.20 x 0.40 x 4.00 x 3 GB1 = 0.96 ม3 = 0.20 x 0.40 x 3.50 x 2 GB2 = 0.56 ม3 = 1.20 + 0.96 + 0.56 GB2 = 2.72 ม.3 รวมปริมาตรงานคอนกรีต

33 3. แยกปริมาณวสั ดุท่ีใช้ Ans ปนู ซีเมนต์ = 2.72 x 320 / 50 Ans = 17.408 ใชป้ ระมาณ 18 ถุง Ans ทรายหยาบ = 2.72 x 0.45 = 1.224 ม3 หิน = 2.72 x 0.90 = 2.448 ม.3 4.3 สรุปข้นั ตอนการคดิ งานดินขดุ – ดินถมและงานเสาเข็ม 4.3.1 ศึกษาแบบท่ีใชใ้ นการประมาณราคาคอนกรีต 1) แปลนฐานราก แปลนคานคอดินและพ้นื ช้นั ล่าง แปลนคานและพ้ืนช้นั บน เป็นตน้ 2) แบบขยายฐานราก หรือขยายโครงสร้างในส่วนต่าง ๆ 4.3.2 แยกขนาดและชนิดของโครงสร้าง เช่น คานคอดิน GB, GB1, GB2, GS, S, B1, B2, B3 โดยระบุ ความยาวและจานวนจุด ของโครงสร้างแตล่ ะประเภท เช่น คาน GB 1 ยาว 4.00 ม. จานวน 5 จุด ยาว 3.5 ม. จานวน 10 จุด 4.3.3 แยกคิดปริมาณงานตามลกั ษณะของโครงสร้าง 4.3.4 นาปริมาตรคอนกรีตท่ีไดม้ าแยกวสั ดุผสม

34 บทที่ 5 การประมาณราคางานเหลก็ เสริมคอนกรีต 5.1 ความรู้ท่ัวไป เหล็กเสริมคอนกรีต เป็นเหล็กเส้น มีอยู่ 2 ชนิด คือ เหลก็ เส้นกลมผิวเรียบ และเหลก็ เส้นขอ้ ออ้ ย ใชเ้ พื่อเพ่ิมแรงยึดเหน่ียวในคอนกรีต เหล็กกลมที่ใช้ทว่ั ไปเป็ นเกรด SR24 ขนาดเส้นผ่าศูนยก์ ลาง 6, 9, 12, 15, 19, 22, 25 และ 28 มม. เหล็กข้ออ้อยมี SD 30 และ SD 40 มีขนาด 10, 12, 16, 20, 25, และ 28 มม. ความยาวมาตรฐาน คอื 10 , 12 เมตร แต่อาจส่ังพิเศษไดใ้ นกรณีที่ ใชม้ ากๆ เช่น 7 เมตร โดยส่งั ตรง จากโรงงาน แต่ยงั มีเหลก็ อีกชนิดหน่ึง เรียกวา่ เหล็กรีดซ้า ใชส้ ัญญาลกั ษณ์ R มีขนาด 6 - 15 มม. เป็ น เหล็กท่ีมีขนาดและน้าหนักไม่เต็ม ซ่ึงในปัจจุบนั ไม่ใช้สัญลกั ษณ์ตวั R แลว้ แต่เลี่ยงไปใช้ชื่อย่ีห้อของ เหล็กแทน เหลก็ เสริมคอนกรีตที่ไดม้ าตรฐานทุกเส้นจะตอ้ งมีขนาด และช่ือย่อบริษทั และตราเหลก็ ติด อยู่ บนเหลก็ การยดึ เหล็กเสริมคอนกรีตจะใช้ ลวดผกู เหล็ก เบอร์ 18 การซ้ือขายจะเป็นกิโลกรัม หรือ เป็นขด ลวดผูกเหล็ก 1 ขด หนัก 38.5 กก. หรือ ยาว 100 ม.โดยปกติใช้ลวดผูกเหล็กประมาณ 18 กก./ เหล็ก เสริม 1 ตนั การคิดความยาวเหล็กเสริม จะดูจากแบบของการเสริม โดยจะต้องมีการเพิ่มความยาว เน่ืองจากการงอ และการต่อทาบ การต่อทาบ เหล็กกลม ใช้ 40 เท่าของเส้นผ่าศูนยก์ ลาง และเหล็กขอ้ ออ้ ยใช้ 45 เทา่ ในส่วนของการเพมิ่ ความยาว หรือการเผื่องอหวั เหลก็ ใหด้ ูในตาราง 5.2 การเผื่อความยาวเนื่องจากการงอ เหล็กเสริมคอนกรีตที่ใชใ้ นงานโครงสร้าง ต่างๆ จะตอ้ งมีการงอ ปลายเหลก็ เพ่อื ใหเ้ กิดการยดึ เหนี่ยวกบั คอนกรีตตามมาตรฐานดงั น้ี ตารางการเผ่ือความยาวเน่ืองจากการงอ ขนาดเหลก็ น้าหนกั เหลก็ การเพม่ิ ความยาวเน่ืองจากการดดั และการงอหวั ( ซม. ) งอ 90 องศา งอ 45 - 60 องศา งอ 180 องศา  ( มม.) ( กก. / ม. ) 448 RB 6 0.222 4 8 12 4 8 12 RB 9 0.499 6 8 15 8 12 20 RB 12 0.888 8 12 20 8 15 23 RB 15 1.390 RB 19 2.230 RB 22 2.890 RB 25 3.850

35 2.1 ในส่วนของเหลก็ ขอ้ ออ้ ยจะมีการงอหรือดดั เหลก็ ในแบบ 90 องศาเทา่ น้นั เน่ืองจากเหลก็ ขอ้ ออ้ ยจะมีความแขง็ มาก ส่วนใหญจ่ ึงใชก้ ารเผ่ือเปอร์เซ็นในการตดั และงอตามตารางดงั ต่อไปน้ี ตารางการเผ่ือการตดั และการงอหวั เหลก็ ข้ออ้อย ขนาดเหลก็ น้าหนกั เหลก็ กก. / เมตร งอ 90 องศา การเผื่อเปอร์เซ็น หมายเหตุ DB 10 0.617 5D 7 D = เสน้ ผา่ ศนู ยก์ ลาง DB 12 0.888 5D 9 DB 16 1.580 5D 11 DB 20 2.466 6D 13 DB 25 3.853 6D 15 DB 28 4.834 6D 17 DB 32 6.313 6D 19 5.3 การหาความยาวเหลก็ เสริมคอนกรีตในรูปแบบต่าง ๆ 1. เหลก็ แกนเสา เริ่มจากฐานราก H = งอ 180 องศา H h = ความสูงของเสา h B = ความยาว 25 % ของเส้นทะแยงมมุ ฐานราก H ความยาวเหลก็ เสา = h + B + 2H H B 2. เหลก็ แกนเสา , คาน และพ้นื H H L= ความยาว ความยาวเหลก็ = L + 2H - 0.05 ( 0.05 = ระยะคอนกรีตหุม้ เหลก็ x 2 ) 3. เหลก็ คอมา้ 1.414 d H d H d L

36 ความยาวเหลก็ จะเพ่ิมข้ึนในส่วน การงอฮุค 2 ขา้ ง = 2H และในส่วนของการงอคอมา้ ซ่ึงทา มมุ 45 องศา จากความยาวในจุด d จะเพิม่ ความยาวเนื่องจากการงอ 45 องศา ดงั น้ี ความยาวท่ีเพ่ิมในส่วนของคอมา้ = (  (d2 + d2) ) - d = (2d2 ) - d งอ 2 จุด ความยาวท่ีเพม่ิ จากการงอคอมา้ = (  2 x  d2 ) - d = (1.414 x d) - d = 1.414d - d = 0.414 d = 2 x 0.414 d = 0.828 d สรุป ความยาวเหลก็ คอมา้ = L + 2H +0.828d - 0.05 4. เหลก็ ปลอก 0.025 0.08 = ระยะท่ีเพมิ่ จากการงอ 90 องศา ดา้ นละ 0.04 ม. 2 ดา้ น 0.025 0.025 0.20 = ระยะคอนกรีตหุม้ เหลก็ ท่ีตอ้ งหกั ออก 0.025 ท้งั หมด 8 จุด ( 0.025 x 8 = 0.20 ม. ) 0.04 0.04 0.025 0.025 0.025 0.025 ความยาวเหลก็ ปลอก = เส้นรอบรูปคอนกรีต - 0.20 + 0.08 ความยาวเหลก็ ปลอก = เสน้ รอบรูปคอนกรีต - 0.12

37 5. เหลก็ ท่ีมีรูปแบบนอกเหนือจากน้ีใหด้ ูหรือวดั ระยะจากแบบ ตวั อย่าง การหาความยาวเหลก็ ตะแกรงฐานราก  9 มม. @ 0.15 ม.# 0.20 1.20 ความยาวเหลก็ ตะแกรงฐานราก = 1.20 + ( 0.20 x 2 ขา้ ง ) + 2 H – 0.05 – ( 0.05 x 2 ) = 1.20 + 0.40 + 0.24 – 0.15 = 1.69 ม.

38 ตัวอย่างที่ 1 การหาปริมาณเหลก็ เสริมคอนกรีต 0.20 2 -  12 มม. 0.20 ป -  6 มม[email protected] 0.20 ม. 2 -  12 มม. ป -  6 มม. @ 0.20 ม. 4 -  12 มม. 1 .20  9 มม. @ 0.20 ม.# 0.30 1.20 x 1.20 เมตร

39 วธิ ีทา เหลก็ ตะแกรง  9 มม. ความยาว = L + 2H - 0.05 = 1.20 +0.24 -0.05 = 1.39 ม. จานวน = ( L / @ ) + 1 x 2 ดา้ น = (( 1.2 / 0.20 ) +1 ) x 2 = 14 ท่อน สรุป ใชเ้ หลก็ ตะแกรง 9 มม. ยาว 1.39 ม. จานวน = 14 ท่อน เหลก็ แกนเสา  12 มม. ความยาว = h + B +2H = 1.50 + ( 1.2 x 1.414 x 0.25 ) + 0.24 = 2.16 ม. จานวน = 4 ทอ่ น (ตามแบบ) สรุป ใชเ้ หลก็ 12 มม . ยาว 2.16 ม. จานวน 4 ท่อน หมายเหตุ B = ความยาวที่เผือ่ ระยะงอ 90 องศา = 25 % ของความยาวเส้นทะแยงมมุ ฐานราก เหลก็ ปลอก  6 มม. ความยาว = เส้นรอบรูปคอนกรีต - 0.12 = 0.80 - 0.12 = 0.68 ม. จานวน = ( (ความสูง / @ ) + 1) x จานวน = (( 1.5 / 0.20 ) +1 ) x 1 = 8.5 ใช้ 9 ปลอก สรุป ใชเ้ หลก็ ปลอก 6 มม. ยาว 0.68 ม. จานวน 9 ปลอก

40 ตวั อย่างที่ 2 การประมาณราคางานเหลก็ เสริมคอนกรีตคานคอดิน ขนาด 0.15 x 0.35 x 4.00 ม. จานวน 7 จุด ตามแบบท่ีกาหนดให้ 2 -  12 มม. คม. 1  15 มม. 2 - 15 มม. 2 -  12 มม. 0.35 ป -  6 ม.ม[email protected] 0.15 ม. คม. 1 -  15 ม.ม. 2 -  15 มม. 0.15 วธิ ีทา 1. หาความยาวเหลก็ แกน  12 มม. ความยาว = L + 2H – 0.05 = 4.00 + 0.24 – 0.05 = 4.19 ม. จานวน =2x7 = 14 ทอ่ น Ans

41 2. หาความยาวเหลก็ แกน  15 มม . ความยาว = L + 2H – 0.05 = 4.00 + 0.30 – 0.05 = 4.25 ม. จานวน =2x7 = 14 ท่อน Ans 3. หาความยาวเหลก็ คอมา้  15 มม. ความยาว = L + 2H + 0.828d – 0.05 = 4.00 + 0.30 + ( 0.828 x 0.30 ) – 0.05 = 4.50 ม. จานวน =1x7 = 7 ทอ่ น Ans 4. หาความยาวเหลก็ ปลอก  6 มม. @ 0.15 ม. ความยาว = เส้นรอบรูปคอนกรีต – 0.12 = 0.90 – 0.12 = 0.78 ม. จานวน = (( 4.00 / 0.15 ) + 1 ) x 7 = ( 26.67 +1) x 7 = 28 x 7 = 196 ท่อน Ans ตัวอย่างที่ 2 การหาความยาวเหลก็ พ้นื Two - Way ขนาด 3.00 x 3.50 ม. หนา 0.10 ม. เหลก็ เสริมพเิ ศษ  9 มม @ 0.30 ม. เหลก็ คอมา้  9 มม. @ 0.30 ม.  9 มม. @ 0.15 ม# L/4 L/4 L

42 เหลก็ พ้นื สองทาง จะมีเหลก็ เสริมอยู่ 3 ชนิด คือ 1. เหลก็ แกนพ้ืน เหลก็ แกนในส่วนระยะ L/4 (จากรูปตดั ) จะมี 2 ช้นั ท้งั สองขา้ ง (รวม 4 จุด) และ จะอยใู่ นลกั ษณะ สลบั เสน้ เวน้ เส้นกบั เหลก็ คอมา้ ท่ีดา้ นลา่ งในระยะ L/2 อีก 1 จุด ซ่ึงสามารถจดั ให้ อยใู่ นระยะเดียวกบั 4 จุดแรกโดยการหาร 2 จะไดเ้ หลก็ แกนที่ระยะ L/4 อีก 1 จุด รวมเป็น เหลก็ แกนพ้ืน ท่ีระยะ L/4 จานวน 5จุด ดา้ น 3.50 เมตร (L) ความยาวเหลก็ แกน = L + 2H –0.05 = 3.00 + 0.24 – 0.05 = 3.19 เมตร จานวน = ( (( L/4/ ระยะห่าง )+ 1) x จานวนจุด = ((3.50/4/0.15) + 1 ) x 5 = 35 ทอ่ น ดา้ น3.00 เมตร ความยาวเหลก็ แกน = L + 2H – 0.05 = 3.50 + 0.24 – 0.05 = 3.69 เมตร จานวน = ( (( L/4/ ระยะห่าง )+ 1) x จานวนจุด = ((3.00/4/0.15) + 1 ) x 5 = 30 ทอ่ น 2. เหลก็ คอมา้ จะเสริมอยใู่ นส่วนกลางของพ้นื โดยสลบั เสน้ เวน้ เส้นกบั เหลก็ แกน และเหลก็ เสริมพิเศษ โดยอยทู่ ี่ระยะ L/2 ความยาวของเหลก็ คอมา้ ไม่ตอ้ งเผ่อื ความยาวเน่ืองจากการงอคอมา้ เน่ืองจากมีระยะนอ้ ยมากและระยะคอนกรีตหุม้ เหลก็ 0.05 เมตร ดา้ น 3.50 เมตร (L) ความยาวเหลก็ คอมา้ = 3.00 + 0.24 = 3.24 เมตร ดา้ น 3.00 เมตร ความยาวเหลก็ คอมา้ = 3.50 + 0.24 = 3.74 เมตร

43 3.เหลก็ เสริมพิเศษ เป็นเหลก็ ที่เสริมอยดู่ า้ นบน สลบั เสน้ เวน้ เสน้ กบั คอมา้ แตม่ ีจานวนมากกวา่ คอมา้ 1 เท่า และมีความยาวเท่ากบั L/3 ดา้ น 3.50 เมตร (L) ความยาว = 3.00 / 3 = 1.00 เมตร จานวน = จานวนเหลก็ คอมา้ x 2 = 14 ท่อน ดา้ น 3.00 เมตร ความยาว = 3.50 / 3 = 1.17 เมตร จานวน = จานวนเหลก็ คอมา้ x 2 = 12 ท่อน

44 แบบฝึ กหดั ท้ายบท จากแบบในแบบฝึกหดั ทา้ ยบทท่ี 4 ใหน้ กั เรียนประมาณการงานเหลก็ เสริมคอนกรีต งานฐานราก เสา ตอม่อ คานGB1 และพ้นื S1 เหลก็ เสริมพิเศษ  9 มม @ 0.20 ม. เหลก็ คอมา้  9 มม. @ 0.20 ม.  9 มม. @ 0.10 ม.# L/4 L/4 2.00 x 3.50 ขยายพ้ืนS1

45 บทที่ 6 การประมาณราคางานแบบหล่อคอนกรีต 6.1 ความรู้ทว่ั ไป แบบหล่อคอนกรีต หมายถึงแบบพิมพห์ รือแม่พิมพท์ ่ีใช้หล่อคอนกรีตให้เป็ นรูปร่างต่างๆตามแบบ ซ่ึงส่วนใหญจ่ ะใชไ้ มเ้น้ือออ่ น ซ่ึงหาซ่ือไดง้ า่ ยในทอ้ งตลาด มีราคาถกู และสามารถไสหรือตดั ไดง้ ่าย แบบหล่อคอนกรีต ถือเป็นส่วนประกอบที่สาคญั อีกอย่างหน่ึงของงานคอนกรีตซ่ึงจะใชเ้ ป็นโครงสร้าง ชว่ั คราวสาหรับหล่อและรับน้าหนกั ของคอนกรีตโดยทวั่ ไปแลว้ ราคาของไมแ้ บบจะมีผลต่อการประมูลงานมาก เพราะในบางคร้ังการจะแพห้ รือชนะอยทู่ ี่ราคาไมแ้ บบ ฉะน้ันจึงถือว่างานไมแ้ บบเป็ นงานท่ีสาคญั ท่ีจะตอ้ งมีการ วางแผนการออกแบบ โดยคานึงถึง คุณภาพ ความประหยดั ความแข็งแรงและความสะดวกในการถอดประกอบ โดยทว่ั ไปแลว้ ถา้ สามารถนาไมแ้ บบมาใชง้ านไดห้ ลายๆคร้ังจะทาให้ลดตน้ ทุนไดม้ ากและจะทาให้ลดตน้ ทุนใน การทางานและการประกอบแบบไดม้ าก การประกอบและการติดต้งั ไมแ้ บบจะตอ้ งใชว้ สั ดุและวิธีการที่เหมาะสม ซ่ึงจะช่วยให้ร้ือถอนได้ งา่ ย และไมแ้ บบไมช้ ารุดมากนกั ตะปูที่ใชใ้ นการยดึ ติดต้งั แบบควรใชต้ ะปูท่ีมีขนาดพอดีและไมค่ วรตอก ใหจ้ ม เพราะจะทาไหร้ ้ือถอนไดย้ ากทาใหไ้ มแ้ บบชารุดไดเ้ ร็วข้นึ 6.1.1 วสั ดุท่ีใชท้ าแบบหล่อคอนกรีต วสั ดุที่ใช้ทาแบบหล่อคอนกรีตมีอยหู่ ลายชนิดดว้ ยกนั แต่ในการเลือกใชจ้ ะตอ้ งคานึงถึง ความเหมาะสม หลายประการดว้ ยกนั เช่นความประหยดั ประเภทของงาน ความแข็งแรง และผลงาน โดยทวั่ ไปแลว้ วสั ดุท่ีนิยมใช้ ไดแ้ ก่ 6.1.1.1 ไม้ เป็นวสั ดุที่นิยมใชก้ นั มากท่ีสุด เพราะหาไดง้ า่ ย ราคาไมแ่ พงจนเกินไป มีนา หนกั เบาและสามารถตดั หรือประกอบไดง้ ่าย โดยปกติจะใชไ้ มเ้ น้ืออ่อน ที่มีความหนา 1 นิ้ว ไม้ ท่ีจะนามาใชค้ วรเป็นไมท้ ี่แหง้ พอสมควรคือไดร้ ับการผ่ึงแดดขนาดปานกลางมาแลว้ เพราะถา้ ใช้ ไมส้ ดเกินไปจะทาใหไ้ มบ้ ิดงอก่อนที่จะเทคอนกรีต 6.1.1.2 ไมอ้ ดั จะใช้เป็นแบบในงานหล่อคอนกรีตท่ีตอ้ งการความเรียบร้อยสวยงามของ ผวิ ใชไ้ ดด้ ีในงานที่มีพ้ืนท่ีกวา้ ง หรืองานคอนกรีตเปลือย ( คอนกรีตท่ีไม่มีการฉาบปูน ) จะช่วย ลดค่าแรงไดม้ าก แตไ่ มอ้ ดั จะไม่สามารถใชง้ านไดห้ ลายคร้ัง เนื่องจากดูดซึมน้าเม่ือถูกน้าจะหลุด ลอ่ นเป็นแผน่ หรือโก่งงอ ป้องกนั โดยการใชน้ ้ามนั ทาผวิ แบบหล่อเพอ่ื ช่วยลดการดูดซึมน้า 6.1.1.3 เหล็ก แบบเหล็กส่วนมากจะใช้กับงานขนาดใหญ่ที่ตอ้ งการความแข็งแรงมาก หรืองานที่มีขนาดเท่า ๆ กนั โดยใช้แบบหล่อขนาดเดียวกันทาให้ใช้งานไดห้ ลายคร้ัง แต่แบบ

46 เหล็กเป็ นแบบท่ีตอ้ งใช้ตน้ ทุนสูง ฉน้ันในการใชแ้ บบเหล็กจะตอ้ งคานึงถึงความเหมาะสมของ ตน้ ทนุ และการนาไปใชง้ านอื่น ๆ ไดด้ ว้ ย 6.1.2 แบบที่ใชป้ ระกอบการประมาณราคางานแบบหล่อคอนกรีตเสริมเหลก็ มีดงั น้ี 1. งานฐานราก แบบที่ใชป้ ระมาณการ - แปลนฐานราก - รูปตดั - แบบขยายฐานราก 2. งานเสาตอม่อ แบบที่ใชป้ ระมาณการ - แปลนฐานราก - รูปตดั - แบบขยายฐานรากและ คานคอดิน 3. งานคานคอดิน แบบที่ใชป้ ระมาณการ - แปลนคานคอดิน - รูปตดั - ขยายคานคอดิน 4. งานเสา แบบท่ีใชป้ ระมาณการ - แปลนเสาและคาน - รูปตดั ท่ีแสดงระดบั ความสูง - แบบขยายเสา 5. งานคานช้นั บน แบบท่ีใชป้ ระมาณการ - แปลนคาน - รูปตดั คาน - รูปตดั ของอาคารที่แสดง ระดบั ความสูง 6. งานพ้ืนช้นั บน แบบท่ีใชป้ ระมาณการ - แปลนคาน และพ้นื - รูปตดั พ้นื - รูปตดั ของอาคารท่ีแสดง ระดบั ความสูง หมายเหตุ ควรดูรายการประกอบแบบใหล้ ะเอียดทกุ คร้ังในการประมาณราคา

47 6.2 การประมาณราคางานไม้แบบหล่อคอนกรีต ในอดีตไมเ้ ป็นวสั ดุหลกั ที่สาคญั อยา่ งหน่ึงในการก่อสร้าง แต่ในปัจจุบนั การก่อสร้างไม่ค่อยจะมี ใหเ้ ห็นบ่อยนกั เนื่องจากหาไดย้ ากและมีราคาแพง จึงนิยมก่อสร้างในลกั ษณะ โครงสร้างคอนกรีตเสริม เหลก็ และใชเ้ หลก็ รูปพรรณ ทาโครงสร้างหลงั คาแทน เนื่องจากมีราคาถกู กวา่ ในการประมาณราคาโครงสร้างไมจ้ ะตอ้ งแยกขนาด ความยาวของไมท้ ่ีใช้ และจะตอ้ งเผ่ือความ ยาวของไมท้ ี่จะตอ้ งตดั หวั ไมใ้ ห้ไดฉ้ าก ในการใชง้ าน ไมท้ ่ีจะใชค้ วรให้มีขนาดและความยาวที่มีขายใน ทอ้ งตลาด เพราะราคาจะถูกและไดม้ าตรฐานถา้ ใชไ้ มท้ ่ีมีขนาดและความยาวพิเศษจะมีราคาสูงมาก ความ ยาวของไมท้ ่ีขายในทอ้ งตลาดจะเพิม่ ข้นึ ทกุ ๆ 0.50 เมตร การซ้ือขายไมใ้ นทอ้ งตลาดส่วนใหญจ่ ะซ้ือขายกนั เป็นลูกบาศก์ฟุต ซ่ึงไม้ 1 ลกู บาศกฟ์ ุตหมายถึง ไมท้ ่ีมีขนาด กวา้ ง 1ฟุต ยาว 1ฟตุ หนา 1 ฟุต แตห่ นา้ ตดั ของไมใ้ นทอ้ งตลาด จะบอกความกวา้ งและความ หนาเป็ น นิ้ว แต่จะบอกความยาวเป็ น เมตร ดงั น้ันถา้ ตอ้ งการคานวณเน้ือไมเ้ ป็ นลูกบาศก์ฟุต จะตอ้ ง เปล่ียนหน่วยท้งั หมดใหเ้ ป็นฟตุ ดงั น้ี สูตร ลูกบาศกฟ์ ุต ( ฟ3 ) = ฟตุ x ฟุต x ฟตุ = ( 3.28 x กวา้ ง x ยาว x หนา ) / (12 x 12) = ( 3.28 x กวา้ ง x ยาว x หนา ) / (144) หรือจะหาคา่ คงที่ในการแปลงหน่วยโดยนา 3.28 / 144 = 0.0228 จะได้สูตรการหารปริมาตรไม้ = กว้าง(นวิ้ ) x หนา (นวิ้ ) x ยาว ( เมตร ) x 0.0228 หมายเหตุ 3.28 มาจาก 1 เมตร = 3.28 ฟุต 12 มาจาก 1 ฟุต = 12 นวิ้ ตวั อย่างที่ 1 ไมข้ นาด 1 ½ “x 3 “ ยาว 4.00 เมตร จานวน 100 ทอ่ นจะมีปริมาตรไมก้ ่ีลกู บาศกฟ์ ุต วิธีทา สูตรลูกบาศกฟ์ ตุ = หนา x กวา้ ง x ยาว x 0.0228 x จานวน = 1.5 x 3 x 4.00 x 0.0228 x 100 = 41.04 ลกู บาศกฟ์ ตุ Ans 6.2.1 การหาปริมาณไมแ้ บบสามารถแยกออกได้ 2 ลกั ษณะ ดงั ต่อไปน้ี 1. แบบหยาบ แยกออกเป็ นตารางเมตร โดยหาตามพ้ืนที่ท่ีรองรับ และหุ้มคอนกรีต เช่น งานเสา พ้ืนท่ีท่ีใช้ คือ พ้ืนที่ท้ัง 4 ด้านของเสา หรืองานคานคอดิน คิด 2 ดา้ น เน่ืองจากด้านล่างมีพ้ืน รองรับ

48 2. แบบละเอียด การคิดแบบน้ีจะตอ้ ง คิดไมท้ ้งั หมดท่ีใชใ้ นการทาแบบท้งั หมด เช่น ไม้ แบบ ไมเ้ คร่า ไมค้ ้ายนั และจะตอ้ งคิดตะปูที่ใชใ้ นการยดึ แบบดว้ ย ซ่ึงจากสถิติ จะพบว่าไมแ้ บบ 1 ตาราง เมตร หรือ 1 ลูกบาศกฟ์ ตุ ใชต้ ะปู ประมาณ 0.30 กิโลกรัม 6.3 ข้ันตอนการประมาณการวัสดแุ บบหล่อ 2 6.3.1 การคิดงานไมแ้ บบฐานราก 13 1. ไมแ้ บบดา้ นขา้ งท้งั 4 ดา้ นใชไ้ มแ้ บบหนา 1 นิ้ว 4 ตัวอย่าง ฐานราก กวา้ ง 1.00 ม. ยาว 1.00 ม. สูง 0.25 ม. ไมแ้ บบดา้ น 1 และ ดา้ น 3ใชไ้ มแ้ บบขนาด 0.25 ม. ยาว 1.00 ม. จากความ หนา 0.25 ม. ใหใ้ ชไ้ มแ้ บบขนาด 6 นิ้ว 2 แผน่ สองดา้ นรวมเป็น 4 แผน่ ไมแ้ บบดา้ น 2 และ ดา้ น 4 ใชไ้ มแ้ บบขนาด 0.25 x 1.05 ม. ความยาวจะตอ้ งเผื่อ 0.05 ม. เนื่องจากการต่อชน และไมแ้ บบหนา 1 นิ้วซ่ึงเท่ากบั 0.025 x 2 คือ 0.05 ม. ส่วนขนาดจะใช้ 6 นิ้ว 2 แผน่ สองดา้ นรวมเป็น 4 แผน่ เทา่ กบั ดา้ น 1 และ ดา้ น 3 2. ไมเ้ คร่ายดึ แบบจะใชไ้ มข้ นาด 1 ½ x 3 นิ้ว ความยาว จะคิดเท่ากบั ความสูงของไมแ้ บบ ระยะห่างประมาณ 0.40 - 0.60 เมตร จากแบบตวั อยา่ ง ไมแ้ บบใช้ ไม้ 6 นิ้ว 2 แผน่ ซ่ึงกวา้ งเทา่ กบั 0.30 ม. เพราะฉะน้นั ไมเ้ คร่าจะใชไ้ ม้ 1 ½ x 3 นิ้ว ยาว 0.30 เมตร จานวน หาไดจ้ าก ความยาวของแบบ (1.00) หารดว้ ย ระยะห่าง(0.50) + 1 จะ ได้ เท่ากบั 3 ท่อนรวมท้งั หมด 4 ดา้ น เทา่ กบั 12 ท่อน 3. ไมค้ ้ายนั ขา้ งแบบใชไ้ มข้ นาด 1 ½ x 3 นิ้ว การค้ายนั จะค้ายนั ในลกั ษณะเอียงทามุม 45 องศาเพราะฉะน้ัน ความยาวของไม้ค้ายนั จะเท่ากับ ความสูงของแบบ บวก 0.10 ม.(เผื่อย่ืน สาหรับตอกตะปู) คณู ดว้ ย 1.414 (คา่ คงท่ี 2) ระยะห่างประมาณ 0.50 - 1.00 ม. ตัวอย่าง ไมแ้ บบสูง 0.30 ม. ใชไ้ มค้ ้ายนั ยาว = ( 0.30+0.10 ) x 1.414 = 0.56 ม.

0.025 49 0.025 ความหนาของไมแ้ บบท่ีตอ้ งเผ่ือ สองขา้ ง ๆ ละ 0.025 ม. รวมความยาวไมแ้ บบดา้ น 2 และ 4 เท่ากบั 1.05 ม. 1.00 0.025 2 1.00 3 1 0.025 4 ไมร้ ัดปากแบบ ไมเ้ คร่า 1 ½ x 3 นิ้วระยะห่าง 0.40 – 0.50 ม. ใชเ้ ศษไม้ไมค่ ิด ไมค้ ้ายนั 1 ½ x 3 นิ้ว ระยะห่าง 0.50 ม. ไมแ้ บบ 1 x 6 น้ิว 2 แผน่ หลกั ยึดไมค้ ้ายนั ขา้ งแบบ ใชเ้ ศษไม้ ไมย้ ึดตีนแบบ ภาพประกอบ การตดิ ต้งั แบบฐานราก ใชเ้ ศษไม้

50 ไมเ้ คร่า 1 ½ x 3 น้ิว @ 0.40 – 0.60 ม. ไมแ้ บบหนา 1 นิ้ว ไมค้ ้ายนั 1 ½ x 3 ม. @ 0.50 – 1.00 ม. ไมย้ ึดตีนแบบ ตอกจมลงในดิน 6.3.2 ไมแ้ บบเสา 6.3.2.1 ไมแ้ บบเสา ใชไ้ ม้ หนา 1 นิ้วความกวา้ งแลว้ แตข่ นาดของเสา 6.3.2.2 ไมเ้ คร่า ใชไ้ มข้ นาด 1 ½ x 3 นิ้วระยะห่าง 0.40 ม. ความยาวจะเทา่ กบั ความกวา้ ง ของแบบ บวก 0.30 ม. ( 0.30 ม. เป็นระยะท่ีเผ่ือยดึ ไมเ้ คร่าท้งั สองขา้ ง ) ไมเ้ คร่าจะใช้ 4ท่อนต่อ หน่ึงจุด 6.3.2.3 ไมค้ ้ายนั ใชย้ ดึ ในแนวเอียง 45องศาเพอื่ ใหแ้ บบไดด้ ่ิงและฉาก โดยใชไ้ ม้ 1½x3 นิ้ว ยึด2ดา้ นๆละ2ท่อนโดยต้งั ฉากกนั รวมแลใ้ ช้ 4ท่อนต่อหน่ึงตน้ ความยาวเน่ืองจากการค้ายนั จะค้ายนั 45องศาเพราะฉะน้นั ความยาวจะเท่ากบั ความสูงของเสา x 1.414