มาตรฐานการรายงานทางการเงิน ฉบับที่ 16 เรื่องสัญญาเช่า นี้ได้เริ่มใช้กันไปแล้ว ตั้งแต่วันที่ 1 มกราคม 2563 TFRS16 นี้ต้องบอกเลยว่าตั้งแต่ประกาศออกมาก็สร้างความเปลี่ยนแปลงในวงการบัญชีมากเลยทีเดียวค่ะ
มาตรฐานฉบับนี้ ทำให้แนวทางปฏิบัติทางบัญชีในเรื่องของสัญญาเช่าเปลี่ยนไปมากเลยทีเดียวค่ะ เพราะ TFRS 16 ในฝั่งของผู้เช่านั้นจะต้องรับรู้ทรัพย์สินที่เช่าจากสัญญาเช่าทุกประเภทเป็นสินทรัพย์สิทธิการใช้และให้ทยอยตัดค่าเสื่อมราคาตามอายุการเช่า รวมถึงให้รับเป็นหนี้สินควบคู่กันและบันทึกรับรู้ดอกเบี้ยจ่ายพร้อมทยอยตัดลดหนี้สินลงตามงวดที่ชำระ โดยมีข้อยกเว้นให้นิดหนึ่ง หากเป็นกรณีที่อายุสัญญาเช่าไม่เกิน 1 ปี หรือเป็นกรณีทรัพย์สินตามที่เช่ามีมูลค่าต่ำ สามารถทำเหมือนเดิมได้ค่ะ
จะเห็นได้ว่ามุมมองการบัญชีด้านผู้เช่าของ TFRS 16 นั้น มองรวมทุกประเภทสัญญาเช่าเป็นแบบเดียว (A Single lessee Accounting Model) ไม่มีการแยกเป็นสัญญาเช่าการเงินและสัญญาเช่าดำเนินงานแล้ว
จุดประสงค์ก็คือ เพื่อให้ผู้ใช้รายงานทางการเงิน โดยเฉพาะนักลงทุน นักวิเคราะห์ สามารถใช้ข้อมูลเปรียบเทียบกันได้ผลการดำเนินงานและ Financial Ratios ต่าง ๆ สะท้อนมาจากการใช้สินทรัพย์และหนี้สินที่แสดงตามงบการเงินอย่างแท้จริง
จะเห็นได้ว่ามุมมองการบัญชีด้านผู้เช่าของ TFRS 16 นั้น มองรวมทุกประเภทสัญญาเช่าเป็นแบบเดียว (A Single lessee Accounting Model) ไม่มีการแยกเป็นสัญญาเช่าการเงินและสัญญาเช่าดำเนินงานแล้ว (เน้นว่าเฉพาะด้านผู้เช่า สำหรับทางด้านผู้ให้เช่านั้นยังคงแยกเป็น 2 แบบเหมือนเดิม) ทั้งนี้ จุดประสงค์ก็คือ เพื่อให้ผู้ใช้รายงานทางการเงิน โดยเฉพาะนักลงทุน นักวิเคราะห์ สามารถใช้ข้อมูลเปรียบเทียบกันได้ผลการดำเนินงานและ Financial Ratios ต่าง ๆ สะท้อนมาจากการใช้สินทรัพย์และหนี้สินที่แสดงตามงบการเงินอย่างแท้จริง (เดิมรับรู้ผลการดำเนินงานจากการใช้สินทรัพย์แต่สินทรัพย์อยู่นอกงบการเงิน) และรวมถึงเพื่อให้สอดคล้องกับคำนิยามของสินทรัพย์ภายใต้การควบคุมของกิจการด้วย ซึ่งหากสรุปง่าย ๆ ก็คือให้ทำคล้ายกับสัญญาเช่าการเงิน (Financial Lease) เดิมนั่นแหละครับ ซึ่งเท่ากับว่าส่วนที่กระทบเต็ม ๆ ก็คือ เช่าแบบธรรมดา หรือ Operating Lease อย่างที่ได้กล่าวไปค่ะ
ผลกระทบต่องบการเงินของผู้เช่า จากมาตรฐานเรื่องสัญญาเช่าฉบับเก่า (TAS 17) กับมาตรฐานฉบับใหม่ (TFRS 16) นั้นมีดังนี้ค่ะ
ใน งบแสดงฐานะการเงิน สินทรัพย์สิทธิการใช้ จะเพิ่มขึ้น ในขณะที่ หนี้สินตามสัญญาเช่า จะเพิ่มขึ้นเช่นกัน ส่งผลให้ส่วนของเจ้าของมีผลกระทบตามสัดส่วนผลต่างของการเพิ่มขึ้นของสินทรัพย์และหนี้สิน
ในงบกำไรขาดทุน ค่าใช้จ่ายในส่วนของค่าเช่าจะลดลง ในขณะที่จะมีค่าเสื่อมและดอกเบี้ยจ่ายเกิดขึ้นมาแทน
ในงบกระแสเงินสด กระแสเงินสดใช้ไปในกิจกรรมดำเนินงานจะลดลง เนื่องจากการเช่าจะไม่มองเป็นกิจกรรมดำเนินงานอีกต่อไป แต่จะมองเป็นกิจกรรมจัดหาเงินแทน ดังนั้นกระแสเงินสดใช้ไปในกิจกรรมจัดหาเงินจะเพิ่มขึ้นไปตามลำดับ
อันนี้เป็นตัวอย่างการเปลี่ยนแปลงในงบการเงินของผู้เช่า จากมาตรฐาน TAS 17 มาเป็น TFRS 16 จะเห็นได้ว่า สิทธิหรือภาระผูกพันที่อยู่นอกงบการเงินซึ่งเกิดจาก สัญญาเช่าดำเนินงาน จะต้องถูกนำมาแสดงในงบการเงินด้วยหลักการเดียวกับสัญญาเช่าการเงิน ในมาตรฐาน TFRS 16 ค่ะ