See other formats
- ■- -' : . ; .■■ะ':;.. - . .
- •^- ' . , - *
-
ที่ ระลึก ใน งานพระ รา?] ทาน เพ สิง ศพ
นาย สุ กิจ นิม มาน เห มินท์
ม. ป.?!. ม. ว. ม. ท. จ. ว.
ณ เมรุ วัด ธาตุ ทอง กรุงเทพ มหา นคร
วัน ที่ ©๑ กุมภาพันธ์ พุทธ คัก รา?! ๒๕๑๙
เลข ห (/เ ฯ. ^0^71
ฟ าใ โ#
เลข ทะเบียน 0^4'เ0ใ
I 4 4โ 0 เ'
ะ ะ) 4
ไ ฟ่ปคฺ ฐ.!?! III?
วัน ที่ ๙ 5 ม. กา หัน ชิ คูทชิ สัก รา ใ! ใย*®#!
ง คูถ เห สุ๊! ง จินดา นิม มาน เห มินห ร
เรา ขอ แสดง ความ เสย ใจ สับ คูถ! ท สุ! ง และ
ครอบ ครัว ของ คูถ กึจ ฯ ใน การที่ คูถ กึจ ฯ กึง แก่ อนิจกรรม
อ ยาง กระ หัน หัน
คูถ เคูกึ จ ฯ ๗ นคู้ที่ ม ความ {เง เปน ที่ ยกย่อง ใน
วง การ ศึกษา ทั้ง ใน และ ตาง ประ เทศ ได ปฏิบ้ ตรา ใ! การ' คูก ดาน
ด้วย ความ สามารถ และ ชี่ อสัตย รัต นา เสืย ดาย ท เรา ขาด
7 อเคู ค คล ไป คน หนึ่ง.
ท รชิ 0๐0 ๒ / เา
เ รอง
7 เมษายน
พระ ราช ทาน ทุน การ ศึกษา ให แก่ เด็ก ชาย กฤ กา
สำนัก ราช เชิ ขา? การ
นม มาน เห มน ท
เรืย น กุ นิ] หญิง ริน กา นม มาน เห มน ท
อา งถง หนัง สิอ ชิง วัน ที่ ๒ ม นาก ม ๒ ะ:
คาม ที่ ท่าน ขอ ใ หนำ กวา มก ราบ บัง! (าม ทุชิพ ระ กรุ โ!] า ขอ พระ ราช ทาน ทุน
การ ศึกษา ให แก่ เด็ก ชา ยก อุ กา นม มาน เห มน ท ย เป็น บุคร ซงข นิ] ะน กำ ชิง เรย นอ ยู
ชัน ป. ษ โรง เ? ยน สา? ค' รุฬา ชิง กร นิ] มหา วัหย าชิย พ] สำ เ การ ศึกษา วัช าซีพ
กวา มล ะเอึ ยก คาม กำ กราบ บัง กมทู ชิที่แ นบ ไป บน ไก่ นำ กวา มก ราบ บัง กมทู ชิ พระ
กรุ นิ] าท ราบ ฝา ละออง ธุลพ ระ บาท แล ว ทรง พระ กร นิ] าโป รก เกลา ๆ พระ ราช ทาน
ทุน การ ศึกษา แก่ เด็ก ชา ยก อุ กา นิม มาน เห มินท คาม ที่ ขอ พระ ราช ทานพระ มหา กร ถ] า
รึง เ? ขนม าเ พอ ทราบ ไว ชัน ห นง ก่อน ทงน ะ ไก่ เซิญ มา ชัแ' V งให
ท ร าบ ใน ร ายชิ ะ เ อขก เ รอง นไน โอกาส ก่อ ไป
\ โ V I ^0
(ห ท่อม หลวง ทวัสั นค์ ชิ กา วัชิ ย)
ราช เลขา? การ
กอง การ1 ใน พระ องก์
โทร. ๒* ๕: 9 -๕: คอ ๒0 และ ๒
พระ มหา กรุณาธิคุณ ลํน เก ลำ ฯ
ใน การ ทนาย สุ กิจ นม มาน เห มนท์ ไต้ กราบ ถวาย น้งค มล าถง
อนจ กรรม ด้วย หำ ใจ วาย เม อวน จน ท 3 ท ๒ กุม ภา พ่น ธ์ ๒๕๑๙ เมธ
ความ ทราบ กง ใต้ ผ่า ละออง ธุลิพ ระ บาท ใต้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้า ฯ
พระ ราช ทาน นา อาบ ศพ พ ด้อม ก' บ พระ ราช ทาน เลิอ น เกิย รติ ยศ พระ ราช
ทาน โกศ ไม้ สิบ สอง น้ตร เค รอง สุงท อง แผ่ ลวด คง ประ ด' บเกิ ย รติ ยศ
และ พระ ราช ทานพ ระพ่ ธ ธรรม สวด พระ อภิธรรม กำหนด ๗ คน อก ทั้ง
ไต้ ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้า ฯ ให้ เลขาธิการ พระ ราช วง เชิญ พวง มาลา
ของ พระ บาท สมเด็จ พระ เด้า อยู่ หิว และ ของ สมเด็จ พระ นาง เด้า ฯ
พระ บรม รา ชิน นาถ วาง พระ ราช ทาน ท หน้า โกศ ศพ น้บ ได้ ทรง บำเพ็ญ
พระ ราช กุศล พระ ราช ทาน ใน การ ออก เมรุ ชิง เบน พระ มหา กรุณา ธิกุณ
ล้น เกล้า ล้น กระหม่อม หา ท่สุด ม่ไต้ ยง ไป กว่า น2 นย่ง ทรง พระ กรุณา
โปรด เกล้า โปรด กระหม่อม ให้ นาย ส' ญญา ธรรม ศ' กด ประธาน อง ค
ม นคร เบน ผู้ แทน พระองค์ ไป พระ ราช ทาน เพลิง ณ เมรุ ว' ด ธาตุ ทอง
ทงน หาก นาย สุ กิจ นม มาน เห ม่นท์ ม้ญา ณว่ถ ใด พ็งท ราบ ได้ คง บติ
โสม น้สและ ทราบ ชง ใน พระ มหา กรุณาธิคุณ อย่าง ยง
ขา พระ พุทธ เจา พร อม ดวย บุตร ธ ดา ตลอด จน บรรดา ญาต จะ
จด จำ ไว้ เห นอ เศย ร เกล้า ตลอด ไป ขอ ถวาย ความ จง ริก ภ' กด ตราบ เท่า
ชิว่ต จะ หา ไม่ กํบ ขอ พระ ราช ทานพระ บรม ราช วโรกาส กราบ ถวาย
บ' งคม แทบ เบ อง พระ ยุคลบาท พระ ราช อาญา ไม่ พ, น เกล้า ฯ
ยำ พระ พุทธ เจำ ภรรยา บุตร และ ธิดา
ยอ เด ยะ
คุณ หญิง จิ น คา นิ ม มาน เห มินท์ และ เด็ก ชาย กฤดา นิม มาน เห มินท์
๑๒ กม ภา พน ธ ๒๕๑๙
ประ วํต
นาย สุก จ น้ม มาน เห มนท์ เกิด ท์ ตำบล ช้าง ม่อย อำเภอ เม อง จัง หวด
เชย ง ใหม่ เม่อ วัน ท 153๕ พฤศ จก ๅยน พ. ศ. ๒ ๔๔๘ เบน บุตร นาย หย นาง
จันทร์ ทพย์ น้ม มาน เห ม่นท์ แรก เช้า เรย น หนัง ส็อทํ โรง เรย นช้ว ย่ง เส็ง อนุกูล
ว ทยา สอบ ได้ มัธยม ๑ แล้ว เรย น ต่อทํ โรง เรย นยพ ราช วิทยาลัย จน จบ ชั้น แล้ว
เช้า กรุงเทพฯ เรย น ต่อ ท โรง เรย นอ ส สัมช้ ญ ปลาย พ. ศ. ๒๔ ๖๘ วับ ทุน บ ดา
มารดา และ ญาต่ ไป เรย น ใน ประเทศ ลัง กฤษ สำ เร็่จ ปริญญา ต รวิ ศว กรรม ศาสตร์
จาก มหา วิทยาลัย ลอนดอน ตั้ง ได้ ประกาศ นํยบั ต รวิ ศว กรรม โยธา จาก สถาบัน
แบ ตเฅ อร์ซ โพ ลเท คน ค เม่อ พ. ศ. ๒๔๘๓ อก บหนํ ง ได้ ปรญ ญาโ ทวิ ศว กรรม
ศาสตร์ จาก มหาวิทยาลัย ลอนดอน
กลับ เม่อ ง ไทย เช้า วับ ราชการ เบน อาจารย์ สอน วิชา พ สํกส็ และ ไฮโดร ลกส็
ท จุฬา ลง กร ณ มหาวิทยาลัย เม่อ พ. ศ. ๒๔๘๖ ทำ หนัา ท บรรณ าวัก ษ ห้อง สมุด
และ นำ ระบบ ใหม่ ใน การ จัด ห้อง สมุด มา ใช้ ต่อ มา เบน เลขานุการ คณะ ลัก ษร
ศาสตร์ และ วิทยา ศาสตร์ พ. ศ. ๒๔๘๑ ทำ หนัา ทํเล ขา ธ การ จุฬา ลง กร ณ มหา
วิทยาลัย พ. ศ. ๒๔๘๓ วัก ษา การ คณบ ด้คณ ะ ลัก ษร ศาสตร์ และ วิทยา ศาสตร์
แทน คน เด มซง กง แก่ กรรม และ เบน หัว หน้า แผนก คณต ศาสตร์ ด้วย ขณะ เด้ย ว
ลัน เบน อาจารย์ พ เศษ ทํโ รง เรย น นาย ร, อย เท ค นํค ทหาร บก โดย ไม่ ขอ วับ ค่า สอน
และ เบน กรรมการ สภา มหาวิทยาลัย
เม่อ สงคราม มหา เอ เชย บูรพา เกิด1 ขน วัฐ บาล เห็น ความ สามารถ และ คุณวุฒิ
จง สั่ง ย้าย สังกัด ไป เบน อธิ บด้ก รม อา ชวศ กษา กระทรวง ศก ษาธ การ เม่อ ประกาศ
ใช้ วัฐ ธรรม นุญ พ. ศ. ๒๔๘๘ แล้ว ได้ วับ เลอ ก ตั้ง จาก สภา ผู้ แทน ราษฎร ให้ เบน
สมา ช้กพ ฤฒส ภา และ พ้น ตำแหน่ง เม่อ เกิด วัฐป ระ หาร ๘ พฤศ จก ายน
พ. ศ. ๒๔๘๐
(๒)
ส มิค ร เบน ผู้ แทน ราษฎร ของ จง หวด เชย ง ใหม่ และ ได้ ริบ เลอ กเ มอ
๒ ๘ มกราคม พ. ศ. {ช ๔๘๑ เบน จัฐ มน ตริ สั่ง ราชการ กระทรวง ศก ษาธ การ ถง
๒๔ มิถุนายน พ. ศ. ๒๔๘๒ จง พ้น ตำแหน่ง ตาม ความ ใน บท เฉพาะ กาล มาตรา
๑๘๖ แห่ง ริ, ฐ ธรรมนูญ และ เมิอ มิ ริ ฐ บาล, ใหม่ แล้ว ก็ เบน ริฐม น ตริ ว่า การ กระทรวง
อุตสาหกรรม ลง ๒๔ มิ นา คม พ. ศ. ๒๔๘๔ จง พ้น อายุ ของ ริฐ บาล ตาม ความ
ใน จัฐ ธรรมนูญ พ. ศ. ๒๔๗๔ แก้ไข เพ มเตํ ม ไม่ก้ ริน ต่อ มา ได้ เบน ริฐม นตร
ว่า การ กระทรวง อุตสาหกรรม อก แต่ อยู่ ใน ตำแหน่ง ราว สอง เด้อ นคร์ ง ก็1 ขอ ลา ออก
ด้วย เหตุผล ไม่เ หื่น ชอบ ใน วธป ฎบํฅ ราชกา รท มิ อำ นา จอน แทรก แซง การ ดำ เมิน
งาน ของกระทรวง
จาก การ เลอ ก ตั้ง ๒๖ กุม ภา พ้นธ์ พ. ศ. ๒๔๐๐ ได้ ริบ เลอ ก เบน ผู้ แทน
ราษฎร ของ จัง ห จัด เต็ม อก บ1 เดิย ว กัน นได้ เบน จัฐ มน ตริ ว่า การ กระทรวง เศร ษฐ การ
จน เกิด จัฐป ระ หาร ๑๖ กันยายน พ. ศ. ๒๔๐๐ แต่ ก็ ได้ ร \| แต่ง ตั้ง เบน ร0 ฐมน ตริ
ว่า การ กระทรวง เศร ษฐ การอ ย่าง เดิม จาก การ เลอ ก ตั้ง ๑๕ ธันวาคม พ. ศ. ๒๔๐๐
ขณะ เบน หัว หน้า พรรค สห ภูมิ กัน มิ สมา ช้ก พรรค ได้ ริบ เลอ ก ตั้ง เบน จำนวน มาก
ทสุด ก็ ไต้ จับ เลอ ก เบน ผู้ แทน ราษฎร ของ จัง ห จัด เชย ง ใหม่ อก จํง ไต้ เบน รอง
นายก จัฐ มน ตริ และ จัฐ มน ตริ ว่า การ กระทรวง เศร ษฐ การ จน เกด จัฐป ระ หาร
๒๐ ตุลาคม พ. ศ. ๒๔๐๑
ล่วง มา ๒๔ สง หา คม พ. ศ. ๒๔๐๒ จัฐ บาล สมิย นั้น มอบ หน้า ท ราชการ
พ เศษ ให้ ไป เบน เอก อัคร ราชทูต ไทย ประจำ ประเทศ อํนเ ดิย และ เบน อัคร ราชทูต
ไทย ประจำ เนปาล กัฟ่ กาน สถาน ศร ลงกา จน ลง ๑๔ กรกฎาคม พ. ศ. ๒๔๐๖
จํงน้ ไย ต่อ ไป เบน เอก อัคร ราชทูต ไทย ประจำ ประเทศ สหจั ฐ อเมริกา และ ได้ ออก
จากราชการ เหตุ สูง อายุ เมิล ๑ ตุลาคม พ. ศ. ๒๔๑๐
(๓)
พ้น อายุ ราชการ แล้ว อังเ ข้า ร บห น้า ที่ เลขา ธ การ' ของ องค์ การ ชิ เม ส อัน เบน
สา นก งาน' ของ บรรดา รฐม นตร ศก บๅธ การ แห่ง ภูม ภาค เอ เช้ย อาคเนย์ เม อ ประกาศ
ใชุร ฐ ธรรมนูญ พ. ศ. ๒๕ ๑๑ แล ร ไดเ บ่น รฐม นตร ว่า การ กระทรวง ศก ษๅธ การ
เม อ ๑๑ ม นา คม พ. ศ. ๒๔๑๒ จน ขอ ลา ลอก เม อ ๑๖ พฤศ จก ายน พ. ศ. ๒๕๑๔
หลง จาก นนไ มก วน ม การ ปคูว ด เงย บเภ ด ๆ] ห แต อัง ได รบ แตง อังเ ป่น สมาชิก
สภา นิติ บัญญํ ต แห่ง' ชา ต เม อ ๑๖ ธันวาคม พ. ศ. ๒๕๑๕
ความ ผน แปร ทาง การ เม อง เม อ ๑๔ ตุลาคม พ. ศ. ๒๕๑๖ เบน เหตุ' ให้
ได รบ แตง ต0 ง เบน รอง นาย กร ฐ มน ดร หลง จาก นํน และ อยู่ ใน ตำแหน่ง นจน สน อาย
ของ ธัฐ บาล ชุด นั้น
นาย สุ กิจ นม มาน เห มนท์ อัง ได้ ร บ แต่ง ตั้ง ให้ ทำ หน้า ท์อน ๆ อัน เบ่น
ประ โย ชน เก อกูล การ ศก บา ของ ชา ตอก หลาย อย่าง เบ่น ต้น ว่า เบ่น
นายก ราช บ0 ณฑต ย สถาน
นายก สภา มหา วิทยา อัยเ ชิ ยง ใหม่
ประธาน กรรมการ การ ศก บา แห่ง ชๅตํ
ประธาน กรรมการ ชำระ ประ วต ศาสตร์ ไทย
ประธาน กรรมการ จัด พิมพ เอกสาร ทาง ประ ว ฅศๅ สดร์
ประธาน กรรมการ โครงการ มหา วิทยา อัย ทาง อากาศ
ประธาน อาศรม จัฒน ธรรม ไทย-ภา รด
นายก สมาคม เพ อริ ก บา สม บํตจั ฒน ธรรม
นายก สมาคม อนูธั กบ ศลป กรรม และ ส์ง แวด ล้อม
นายก สมาคม เกิย รตํน่ ยม อๅชิ ว ศก บา
อุป นายก สยาม สมาคม
ฯลฯ
(๔)
ได้ อับ พระ ราช ทาน เคร อง ราช อึ สร ยา ภรณ์
คอ
มหา วชิร มงกุฎ
๒' ๖
ธน วา คม
ไ 20๕ ออ
ทูฅย จุล จอมเกล้า
๕
พฤษภาคม
๒๕ อ ๓
ทูต่ย จุล จอมเกล้า วิเศษ
๕
พฤษภาคม
๒๕ อฟ่
มหา ปร มา ภรณ์ ช้าง เ ผอก
๕
อัน วา คม
๒๕ อฟ่
อัต นา ภรณ์ นั้น ๓
๑๖
ม้กุ นาย น
๒๕๑ อ
ดุษฎ มาลา เข็ม ศลป วิทยา
1 &' (/ '^ 0/
V ย' ๒๕๑๕ นาย อุ สุม น้ม มาน เห มน ท และ นาย อัศวิน นม มาน เห ม้นห์ เม อ ภาวะ ครอบ ครำ ม อัน เปล ยน ไป ตาม กฎหมาย จง แต่ง งาน อับ ม. ล. บุป ผา กุญชร ซง ต่อ มา ได้ ลง แก่ กรรม ขณะ นาย สุก จ นม มาน เห มินท เบน เอก อัคร ราชทูต ไทย ประจำ ประเทศ อึนเ ด้ย ต่อ จาก นั้น ได้ แต่ง งาน อับ นาง สาว จํน ดา สุก ณศล ม บุตร ด้วย อัน คน ห นง คอ เด็ก ชาย กฤดา นิม มาน เห มินท์ นาย สุก่จ น้ม มาน เห มน ท ลง แก่ อน้จ กรรม เม อ ๒ กุมภาพันธ์ พ. ศ. ■(20๕๑๘ รวม อายุ ได้ ๗ อ-บ อับ 0*0 อัน ใน กา รน ทรง พระ กรุณา โปรด เกล้าฯ พระ ราช ทาน โกศ ไม้ สิบ สอง และ พระ ราช ทานพระ บรม ราชา นุเคราะห์ งาน ศพ เบน ของ หลวง จน ลง งานพระ ราช ทาน เพลง ศพ ใน อัน ท ๑๑ กุมภาพันธ์ พ. ศ. ไอ ๕๑๘ อนุสรณ์ แด่ คุณ พ่อ ลูก ขอกราบ แทน คุณ ดวย ชวา ตม พ่อ ประสาท วิชา มหาศาล ให้ แก่ ลูก มาก กว่า สุธา ธาร เพ่อ ชวิต สุข สำราญ เบน มงคล ลูก ระ ลก ถง พ่อ แล้ว ขอ ไหว้ พระ คุณ พ่อ ยิง ใหญ่ ปาน ห่า ฝน
1 ม ตอ ลูก และ แม่ ทั้ง สอง คน ลูก สับสน พ่อ จาก ไป ไม่ กลับ มา พ่อ ริก แตน ห่วง แตน แตน ก็รู้ แตน จะ สู้ ตั้งใจ ใผ่ศ กษา ให้ ระ บอ ลอ ไป ใน ประชา ว่า ทั้ง บุตร ภรรยา ได้ ด้ง ใจ คุณ ความ ด ใด ใด ทพ่อ สอน ลูก จะ วอน เท วา ริก ษา ให้ ลูก ประพฤติ ดแท้ แน่ กว่า ใคร เพ่อ วิญญาณ พ่อ จะ ได้ เบน สุข เอย ฯ กราบ แทบ เท้า คุณ พ่อ ด้วย ความ ริก เคารพ สูง สุด จาก ลูก ตก แตน (กฤดา นิฆฆ านเ นฆิน นิ) 1® กม ภาพ นธ์ ไ® ๔๑๘ . ฒ นาย หยี และ นาง จิ นทร์ ทิพย์ นิม มาน เห มินท์ กิ, บ บุตร ธิดา นาย สุ เทพ นิม มาน เห มินท์ (ยีน) นาง ทอง ใบ กาญจนา กร (นํ่ง์ เก้า อ) นาย สุ กิจ นิม มาน เห มินท์ (น์ง์ ขด สมาธิ) ถ่าย เมํ่อ ร. ศ ซิ ถา ซิ รับ พร ะ ราช ทา น ปริ คู/คู/? ดห ฎ บัล/ ชิต กิตติ ม ศักดิ สถาบัน เห ค โม โส& หระ ยึ่นส าส์น ตรา ตํ้งเ อกอํ คร ราชทูต ไทย ประจำ ส ห ร' ฐ อเมริกา ต่อ ประธานาธิบดี ลิน ดอน บี. จอห์น สิน รบ พระ ราช ทาน ดุษฎื มาลา เข มศล ปวท ยา ๒๕๑๔ เม อ ดำรง ตำแหน่ง รอง นายก ริ ฐ มนตรี ใน การ ริบ รอง นาย ทา นา กะ นายก ริ ฐ มนตรี ญื่บุน กร ถ]]# ฑวท ยา ลย ถ] ก กง: 2505 มุ อภิปราย พระ ญ] แ^ 1 ย่' หระ เจา: กร มุ หมุน นรา ธูป พงศ์ ประ ธ มุ. ร0. ว. สมุน ชาติ ลา สติ กล แล ศาสตราจารย์ สก จ นิ]! เฒน เห มุนท์ เย์ย มุ คำนับ ประธาน าธ มุติ ทรแ มุน ใน ขณะ ทรัซ ราชการ เซน เอก อัคร ราช ทต ประจำ สหรัฐ อเมุ รกา รัน ปริญญา ด นฏนั ล/รัต กิตติ ม ศักดิ ทาง รฐ ศาสตร์ จาก วิทยาลัย เ ดวิ ส แอน ด์ เกส กินร์ สหรัฐ อเมริกา ถ่าย หทำ เนย น เอก อัคร ราชทูต สหรัฐ อเมริกา ทรั อม ด้วย คล/หญิง 'จน ดา นม มาน เห มนท์ และ กฤดา มอ บท ระ ราช สา สน แค่ ประธาน าธ บด รน ขน} 1 ร ประสาท แห่ งอน เคย VI (1แ1 &แ า™ & [เ 11แ1* แ 1X16121141411 ท,® IV [เ สารบาญ หนำ ๑. ใคร เบน ศต รู ของ พระ พุทธ ศาสนา ๑ ๒. เม อ นา มา ปลา กน มด ค รน นา ลด มด กิน ปลา ๖ ๓. ลอ รด ห ลุย ส ฯ บับเ ม่อง ไทย ๓๓ ๔. โด ญาก มาร - แม่ ศร ของ หวาน ๔๔ ๕. เอ มน รา บัด - ขุน นาง มา จาก เม่อ งม ะ รกๅ ๘! 23 ๖. หร้ง ไย ไทย เบน หรื ง เข็น ไทย บัว ๑๐๑ ๗. เก ยง บัน เปล่า ๆ ไม่ เข้า ยา โบราณ ว่า อด ไจ ไว้ ได้ เบน พระ ๑๑0 ๘. การบูร บอร์ เนย ว ๑) 23๓ ๙. เดิน ตาม รอย เทา ผู้ใหญ่ หมา ไม่ บัด ไป พุดข้ ด เขา ทำไม ขัด ใจ เขา ๑! 23๘ ๑๐. ประ วฅข อง บาง คำ ๑๔๔ ๑๑. ม่ตร พล แด่ คุณ เส งยม คง ตระ กล ๑๔ ๖ ๑๒. จดหมาย จาก อิน เดิย ๑๗๔ ๑๓. /\ X ห ล! ร [หิว โ กา น เลโ แล [ว!}! ท 6 รร ๑๘๗ ๑๔. X หล แลก ๘ ลกง่ บ. 3. 6เลก0 กร - เ3 ล ร1: ลท 6 [รลท ๑๙๓ ๑๕. รํตน บุรุษ ไทย สมัย ก่อน [530๑ ๑๖. ไป เท ย วหา หนัง สอ [2,) 5๘ ๑๗. เด็ก ไทย กับ เด็ก ฝรืง . [23๘๑ ๑๘. พระยา อนุมาน ราช ธน ท ข้าพเจ้า รู้จัก ๓0) 5 ๑๙. ท่าน เจ ษฎา จาร ย์ ฟ่. ฮแล ร ๓๑) 5 ๒๐. เค รอง ลาย คราม ชุด บักษ รพระ นาม จ. ป. ร. ๓)8,๘ ๒๑. หนุ เอิย จง จำ คำ ครู ว่า ๓๔๑ หนำ ๒๒. นก 6 8 ๒๓. นก จักร พาก หรอ จากพราก ๓๖๔ ๒๔. เบด หงส์ ๓ ฟ่ ๔ ๒๔. คับ แค ๓๔๔ ๒๖. เบด ยาย หอม ๓๙๔ ๒ ฟ่. เบด ลาย ๔๐๘ ๒๘. เบด แดง ก็ คอเ บด นำ นั่น เอง ๔๑๔ ๒๙. อวน เอย จน-อวน เอย ฝรํ่, ง ดะ ๒๔ ๓0. นก กระสา ๔๓๔ ๓๑. นก ปาก ห่าง หรอ นก กระสา ปาก ห่าง ๔๔๑ ๓๒. นก กระ เรย น ๔๔๙ ๓๓. นก แต้-กระแต แต้ แว็ ด-กระ ต้อย ตวิด ๔๖ ฟ่ ๓๔. นก กาบ บัว ๔๘๓ ๓๔. ไก่ นำ หรอ นก คุท ๔๙๔ ๓๖. ตะ กรม-ตะกราม หรอ นก กระสา บัว เหม่ง ๔ 0๔ ใคร เป็น ศต รูขยึ ฒระ พุทธ ศาสนา เม อ พูด ถงข อง ท แปลก ใน โลก เรา แล ำก็่ น่า จะ นม เอา ว่า พระ พุทธ ศาสนา เบน สิง ท แปลก ที่ สด เพราะ นั่ พะ ถือ เอา ฅา มก' วาม หมาย ของ โลก ส่วน ใหญ่ ที่ เกี่ยว นั่บ ศาสนา เช่น พวก คริสต์ พวก มะ หะ หมด และ พวก อื่น ๆ เช่า ใจ นั่น แ ลำ, พระ พุทธ ศาสนา กลบ ไม่ ใช่ ศาสนา เสีย เลย เพราะ ศาสนา อื่น พุ นั่น คง นั่น ก็ จะ กล่าว ถึง ว่า ใ กร เบน ผู้ส ราง โลก ที่ เรา กำ ลงอ ย่น และ มนุษย์ ชาด ของ เรา มี กำ เน้ด มา อย่าง ไร สีงใ ค ก่อ ให้ เกิค ความ เช่า ใจ ถึง บาป บุญ คุณ โทษ และ อะไร ด่อมี อะไร เบน ลูก โซ่ ฅิค นั่น เบน พืค ไป หมค คริสต์ ศาสนา ถือ ว่า “ความ ก ลำ พระ เบน เจา นั่น แหละ เบน บ่อ เกิค ของ บ ญ ญา” สม่ย่ ก่อน นั่าฝ ร, ง เขา จะ กล่าว ถึง ใคร เบน กนคื เขา ก็ จะ ว่า กน นั่น เบน กนก ลำ พระ เจา (ดอ^กร-เกธึ กาก ฑ) เพราะ เขา ถือ หล กว่า “ใ มเ ไ! อง ด้ห นใเ I เรา ก ฏ ว่า มีห ระ คำ แล ะฬ ระ คำ ก็ สถิต ลับ} V ระ เใ 1 นเา า และ หระ คำ กคอ หระ เหม เจ้า ไ]' น เอ บ่, คำ ที่ ปรากฏ ใน ช่อ ความ ฅนก มภีร์ ฉบบ เรียบ เริ ยง โค ย นก บุญ โย ยีน ซึ่ง เขา ถึอก ไ ว่า เบน หนั่ก นั่น ของ กริส คปร ชญา ทาง คาน ศาสนา ของ พระ มะ หะ หมค น น เล่า ก็มี แนว แบบ เคียว นั่น กล่าว คือ “ไม่ ม หระ เจ้า อม ใด มอ ก จาก หระ มัล เลาะ ห และ หระ มะหะหมัด ก็ คือ อรรค สาวก ของ หระ องค์” ศาสนา ยิว หรือ ที่ เรียก นั่น ว่า ล ทธิ ย คา อิส ไ] ก็ ไค้ บ่ง ไว้ นั่ค ว่า ำ ราย าเว ห์ มัเม ม หระ เจ้า ชอง ส เจ้า หง หลาย เรา 'จาก ศภมิ ฅร ราย เด อน ธน วา คม (๔๙๘ ^ 2 เปีน ก้อ 9 ฉา) V ยา นา ท มา โ, าพ อ ที่ ล ะ ลา โ ท V นา ย่' ข อ พ่อ ให้ ลืน ไย่ ลน กิา ลุก ข้า)1 เลา น ขา เห ล V โ ข้น หีเดี ยา” และ ใน บํญญ้ ดี ลิบ ประการ ก็ บ่ง' เว้ ชด ว่า พาก ส เลา ข้า หลา [เ ละ! เพ ระ เข้า อี่ นใฒ อก ลาก ตัาเ รา มิ ได้” ศาสดา จาร ย์ท พอ จะ มิ แมว คิด ใกล้ ยิบ พระ พุทธองค์ ของ เรา ได้ กีดูเ หนอน จะ เบน ท่าน ขงจ๊ บรม ครู ของ ปีน เพราะ ตาม ท่เค ย ได้ รู้ ได้ ทราบ จาก การอ่าน มา ก็มิ ว่า เม อ ลูก ศษย ทอ ยาก รู้ อยาก ทราบ สิง ทอ ยู่ นอก โลก พ, น ธรรม ชาติ ว่า เบน อย่าง ไร น น ขงจ๊ มหา ศาสดา ก็ ได้ บอก ไว้ อย่าง ชด แจ,, ง ว่า “ไน เม อม หลาย สิง หลายอย่าง ใน โลก น ท เรา ยิง เข, าใจ ไม' ได้ ธุระ อะไร ท่เ รา จะตํ อง คิด ย่ง ถงเ รอง ทอ ยู่ นอก โลก นอก ขอบ เขต ความ คิด ของ คน เรา เล่า?” พระ พุทธ เจา ของ เรา มิ ได้ เอาใจ ใส่ ว่า โลก เรา น มิ มา อย่าง ไร และ จะเ บ1 น ไป อย่าง ไร มิ ได้ พะวง ว่า ใคร เบ็น ผู้สรำง หรือ อะไร ไค "I ทํ้งํ้ สน. ท่าน ถือ ว่า เรื่องอย่าง นเบ็ น 39 น ไต ย คิด ไม่ ถึง, หรือ หาก จะ รู้ ก็ ไม่ ทำ ให้ ใคร ดี ขั้น หรือ ช' ว ลง. การที่ เรา ท่าน รู้ ว่า รถ ยนฅ์ ของ ท่าน ยี่ หอ อะไร ทำ ไน ประเทศ ไหน นน ไม่ ทำ ให้ ท่าน หรือ คน รถ ของ ท่าน ขบ รถ ดี ขั้น. เพราะ สีงที่ จะ ทำ ให้ กน เรา ข บ รถ ยนต์ อย่าง ที่ นบ' ว่า ดี นํ้น ก็ อง ประกอบ ก็วย X (๑) ความ เห็น อก เห็น ใจ คน อื่น (รู้ จ' ก เอาใจ เขา มา ใส่ ใจ เรา) (๒) ความ เข าใจ ถึง วิธี ใช้ กลไก ด่าง ‘ๆ ที่ เกี่ยว กบ รถ ยนต์ กน นน และ (๓) ความ รู้ เรื่อง ข็อบ 'งก บ่ ของ การ จราจร คุณ สม บ่ ก็ ขอ แรก ทำ ให้ เรา รู้ ถึง สิ' งใค ควร และ มิ ควร, เพราะ เท่า นั้ ก็ พอ แล ว ด้ ง์ที่ก ษ้ ฅ์รืย์ แต่ ก่อน "I มา ยิก เตือน ให้ ละ เว่น สึงที่ ควร เวน และ 3 ประ พฤติ ลีงที่ กวร ประพฤติ. ช่อ สอง ท่า ให้ เรา มี เหฅุ ผล ไม่ ใช่ เบน แค่ หุ่น ยนฅ์ เกรื อง จก ร. และ ช่อ ที่ สาม ก็กือ ให้ มี' หล ก ทาง ประ พฤติ ต่อ ส" งก ม. ไม่ ใช่ ว่า เรา กิค อะไร กน อื่น' จะ ช่อง เห็น1 พอง ควย ที่งห ม ค, ช่อง มี ประมวล หรือ โกฅ กลางๆ ส0 าหร ไ] จะ ไค้ เช่า ใจ ซึ่ง กน และ กน และ ทำ ไป ใน ทำนอง ถอย ที ช่อ ยอ าศย ซึ่ง กน และ กน ก็ เมื่อ พระ พุทธ เจา ของ เรา ไค้ วาง แนว ของ ศาสนา ของ พระองค์ ที่ ไม่ฅ อง ยุ่ง กิค ใน สี่งที่ เบน อจิน ไฅ ย, ไม่ ช่อง มำ พะวง ว่า โลก เรา น็เกิ ค มา เอง หรือ มี กน สร ไง ไม่ ช่อง กอย ให้ ผี สาง เทพา อา รํกษ์ มา คอย ประคบ ประ กอง ท กลี งทก อย่าง ย่อม- จะ แช่ ว่แฅ่ การ กระทำ ของ คนเ อง ถ ไค น เช่า' ใจ ถึง กวา มจรื ง ใน ธรรม ชาติ ใน ช่อ ที่ ว่า กวา ม ทุกข์ เบน ของ ที่มีอ ย่ทีว ไป และ กวา ม ทุกข์ ไม่ ใช่ เก็ค ขน เอง หาก เบน ผล มา จาก การ กระทำ ที่ แช่ วิมา และ กวา ม ทุกข์ ก็ หา ใช่ เบน ของ ที่ จะ ช่อง ฅิคค่ อ เบน ของ ประจำ เรา สามารถ จะ ปลค เปล อง ให้ หมค ไป ไค้ โค ยอ าศย วิธี ป ลคเ ปลี อง แป ค ชน หรือ แป ก ขน ที่ พระ พุทธองค์ ไค้ กน พบ มา แช่ วิ และ มา สอน ให้ เรา ที่งห ลาย ทราบ ถึง วิธี ป ฏิบฅ พระ พทธ เจา ท่า นม ได้ ดู ถูก บค คล ใด ๆ หมด กน ใคมี พน เพ ทาง กวา มร้ หรือ ความ ประพฤติ คีมา แค่เ คิมแลว หรือ มี ท่า ทาง ที ส่อ ว่า จะฅี ได้ ท่าน ก็ ชก นำ เอา มา เบน ลูก ศิษย์ ของ ท่าน. หล ก ของ ท่าน ก็ คือ กรรม หรือ การ กระทำ แค่ ปาง หลง. กำ กระทำ คืมา แล ว ก็ ย่อม จะ มี ผล คีย์ ง ขน. เหมือน กน ที่มีก วาม รู้ ทาง วิทยา ศาส ฅร์ มาบ ไง แช่ วิ หาก จะ ช่อง การ เรียน เบน แพทย์ ค่อ หรือ เบน วิศวกร ก็ ย่อม มี หน ทาง สำเร็จ เร็ว ขน แค่ ถ ไก นที่ หำ ไม่ ถึง พง ทฤษฏี ลึก ซง ไม่ ออก ท่าน ก็ ไม่ ลง โทษ ว่า โง1 เง่า เค่า คุ่น ท่าน เบน แค่ ว่าย ำเฅ รี ยม ไม่ พร อม ไม่ ได้ ที่ ช่อง เฅรื ยม ต่อ ไป อีก ถ ไ คง ใจคี ก็ ไค้ ผล เร็ว ถาฅํ้ งใจ นอ ย ก็ ชา ไป อีก แค่ หล ก ของ ท่าน มี อยู่ ว่า ทุก คน ช่อง เรียน บท เรียน ของ ฅนเ อง 4 ทุก คน ล้อ ง เล้า ไป สอบ ไล่ เอง จะ จิาง ใคร แทน ไม่ ไค้ เพราะ ทำ เซ่น น ก เบน การ กระทำ ทุจริต ไม่ ซื่อ ตรง และ การ จะ ใช้ วิธี กอ รไ เช่น แบบ ประจบ สอพลอ เยิน ยอ ให้ ล่ม หลง น1 น จะ นำ มา ใช้ กบ พระ องค์ หรือ มา ใช้ ก: บ ธรรมะ ของ พระ- องค์' น น ไม่ สำเร็จ ดอก ค ไน น ผู้' ที่, ชอบ ทำ อาการ แส คง ล้วย กิริยา ภาย นอก เช่น นอ บน อม ต่อ ชบา นา สงฆ์ ผ่าน วิด วา อาราม สถูป เจดีย์ ยก มือ ไหว้ ท่วม หำ แต่ หาก ใจ ไม่ บริสุ ทธึ้ ขณะ ที่ เดิน ทาง ผ่าน หนำ วิด พระ แกว ก็ ยก มือ ว ไ เทา สาธุ การ แต่ พอ เช่า กระทรวง ก็ คิด จะ ไป กอ ร ไ] ชน หา กิน ไม่ สุจริต คิด หลอก ลวง ประชาชน อะไร ทำนอง นํ้ ก็ แสดง ว่า ยำ ไม่ เล้า ใจ กำ ลง สอน ห ลำ ธรรม ของ พระองค์ หลง คิด ว่า เพียง แต่ ยก มือ ไหว้ แล้ว พระ จะ มา โปรด มา ช่วย ฅน ทำ อย่าง น1 นอ ย่าง นํ ผิด ท งเพ หล้ก ของ พระองค์ ก็ เช่น เดียว ล้บ คำ ของ เฮอ คิว ลีศ เทพา รำษ์ ใน นิทาน อีส ป ที่ กนช่ บ เกวียน ไค้ บนบาน ศาล กล่าว ขอ ให้ มา ช่วย ฉุด ให้ เกวียน หลุด พน จาก หล่ม และ เทพา รำ ษ์ก็ ได้ สอน ให้ คนล้ บก น น น ให้ เอา น่า แบก ถูกล้อ แล้ว ไล่ วำเ ล้า เกวียน จึง จะ พน หล่ม ไป ได้ ไม่ ท* อง ต โพย ตี พาย ล้อ น วอน สวรรค์ ให้ มา ช่วย ก็เ มอ หล ก ธรรม ของ พระองค์ นํ้น อยู่ ที่ การ กระทำ ท่าน ก็ ไต้ กล่าว หลาย กรง หลาย หน ว่า ให้ ทำ แท่ สิง ดี ให้ ละเ ล้น แท่ สิง ช' ว ทำ ใจ ให้ สะอาด เท่า นนก็ พอ ไม่ ตอง ไป ประจบ สอพลอ ก ต” ญ ณกฅ เวท ท่อ นาย ของ ตน กง ล้ม เอา สม บตข อง ผุ้อน ไป กำ นิ ล ไม่ ท่อง แสดง แท่ ภาย นอก ให้ คน เห็น และ ลุ่ม หลง คิด ว่า ตน นนเ บน คน เลอ ม ใส ใน พระ พทธ องค์ จริง ไม่ ล้อ ง ไป ต โพย ต พาย งอ ติ นง อม่อ ไม่ รู้ จ” ก ประกอบ กรรมดี และ ไม่ ล้อ ง แกล้ง ทำ หลอก ล้วเ อง ว่า ล้า ทำ ดี น1 น ๑๕ ว” 'น ทำ ครํ้ง หน งก็ พอ ๑๔ ล้น ทำ อะไร ท่อ อะไร ทํเล ว ทราม แท่ พอ ล้น ที่ ๑๕ ก็ศัน มา เล้า ว”' ด เล้า วา เสิย ท เพราะ ทำ ดี แสดงออก มา ให้ คน เห็น โดย ม่ง อาศัย วิธ คอล้ ป ช' นก ำคิน ตบ ตา 5 โลก เสย วน เด ยวเ ท่าน น ย่อม ไม่ เพ ยง พอ ที่ จะ ลาง บาป ซง สะสมมา ดง ๑๔ วน เพราะ ม แท่ จะ มาก ก่าย กอง มอง มูล ขม ทุก ที่ ก็เ มอ เห็น คง นแล่ ว ถา เรา จะ ถาม ฅํวเ รา เอง ว่า ศํฅร ของ พระ พุทธ- ศาสนา คือ อะไร ? ศฅรู จริง พุ ของ พระ พุทธ ศาสนา น่น ไม่ ใช่ คริสต์ ศาสนา ไม่ 1ช่ ศาสนา มะ หะ หมค ไม่ ใช่ ศาสนา อื่น พุ เพราะ เกาะ ลงกา ก็คี ประเทศ พม่า ก็คื เกย มีส ทธิ ศาสนา อื่น พุ มา เบน เจา เขา ครอง อย่แ สว แท่ ก็ หา สามารถ ทำลาย พระ พุทธ ศาสนา ไป ไค้ หมค ไม่ ลํทธิ อื่น ทำลาย ไค้ ก็ คือ ทำลาย กน ที่ เวลา พุทธ ศาสนา รุ่งเรือง ก็ อาง ว่า เบน พุทธ ศา สนิก แค่ พอ ฝรืง เอา ฅำแหน่ง ขา ราชการ ล่อ ก็ เปลี่ยน เบน กริส เคียน เพื่อ จะ ไค้ รืใ] ฅำแหน่ง เท่า น่น บาง คน ที เปลี่ยน ศาสนา ก็ เบน อย่าง ที่ เขา เรียก อย่าง คู ถูกว่า กริส เคียน เพราะ เห็น แก่ ขาว หรือ &106 0*11-15112 ก ก็ เบน ไค้ ศต ร จริง ของ ศาสนา ก็ คอ พุทธ ศา สนิก ที่ ไม่ จริง พุทธ ศา สนิก ทิไม่ ได้ ศก ษา ไห่ ร้จ่ก คำ สอน ของ พระองค์ พ ท ธ. ศา สนิก ทํห' น มา ใช้ วิธิค อร0 ปชํ นก' บ พระองค์ ส่วย การ แส คง โปรย ทาน เอา หน’ าอิบ คน ทงห ลาย และ คิด ว่า จะ หลอก หล' ก ธรรมะ อิน ยอด ยคิ ธรรม ได้ พุทธ ศา สนิก ท ปาก ก' บใจ ไม่ ตรง อิน พุทธ คา สนิก ทถล อด ตา ช้าง ห่าง ลอด ตา เล็น ทำ เคร่ง หยุม ห ยมก' บสํง ไม่ นิ สาระ แต่ ทอด หง เนิน เนย ต่อ หล ก เมตตา ปราน อิน เบน อิล ยา ณ ธรรม อิน แรก ของ พระองค์ มนุษย์ ท ทำนุ ญ ตก บาตร แต่ เช้า พอ สาย ก็ คิด จะ ริดเ นอ มนุษย์ ทารุณ โหด ร่าย ไม่ เห็น อก เห็น ใจ ใคร อ่า งแต่ สํทธิ ไม่ คิด ลง เจตนารมณ์ ของ กฎหมาย และ ความ เทํย ง ธรรม พุทธ ศา สนิก ทใช้ พุทธ ศาสนา เบน เคร่ อง มอ สำ หร็บ เถลิง อำนาจ ราช ศก ด สำ หรบ จะ พราง ให้ คน สำ อิญ ผิด ต่าง ๆ นานา บุคคล ทํเร ยก ตน ว่า พุทธ ศา สนิก แต่ นิ ได้ ปฏิบํ ต ตาม พทธ านศ าสย์ น่นแ หละ เบน ศัตรู ของ พระ พุทธ ศาสนา. พอ นา มา ปลา กน มด ค รน นา ลด มด กิน ปลา' “ใคร หนอ เบน หม่อม รา โชท โ]” พอ พูค ถึง หม่อม รา โชท ยแดํ ว ใคร ๆ ก็ ค อง คอบ ไค้ ว่า “ ก็ ใคร เสีย อีก เล่า กน ที่ แค่ ง นิราศ ลอน คอน อย่าง ไร ล่ะ ” ขอน เบน ความ จริง ที่ ไม่ มี ใคร เอียง เลย แค่ ก็ เบน ค้าน หนึ่ง ของ ชีวิฅ หม่อม รา โซ ทิย ซึ่ง คาม นิราศ ลอน คอน เบน คอน หนึ่ง ซึ่ง มี ความ สุข สบาย ความ เบิก บาน อไแ กิค จาก การ เบค หู เบค คา ควย การ เค้น ทางอย่าง ที่ คน ไทย อื่น ๆ ใน สม โ! น1 น หา โอกาส เช่น นึ่ไค้ ยาก เย็น เหลือ เกิน อีก ดำ น หนึ่ง ของ ชีวฅ หม่อม รา โชท โ] หม่อม รา โชท โ] ที่ ถูก ฝรํง จิก หำ ไส หำ ถีบออก ประ ดไป นึ่น คง มีน2 อี ยก นนํก ที่' จะ ทราบ เรื่อง จึง สมควร จะ นำ มา เล่า สู่ กน พง บาง เพื่อ จะ ไค้ รู้ เห็น ท? กไเ ว่า กน ไทย เรา น น บาง กรง บาง กราว ใน เมื่อ โชก ชา คา ของ ประเทศ ฅนค กอบ ไร้ กำ ลืงอี านา จ ท8 ง ปวง แล ว ก็ จำ คอ งอ ค คอ งอ อม “หวาน ก็ คอ งอม ขม ก็ ค อง กลืน,, จะ หา วิธี ปฏิ บ? เอ ย่าง อื่น ค่าง จาก นึ่มิ ไค้ แหม่ม เลีย ว โน เวน ส แม่ ของ- นาย หสุย สี เลีย ว โน เวน สี ซึ่ง กน ไทย เรา เคย รู้ จก ใน นาม มิสห ลยส์ หรือ องค์ หลุยส์ ไค้ เล่า ว่า กรง หนึ่ง ในเ คือ น สิงหาคม พ. ศ. ๒๔๐๘ (ค. ศ. ๑๘๖๕) ไค้ เกิค เรื่อง วิวาท บา ค หมาง กน ระหว่าง บาท หลวง ฝร็ง เศส กบ ขน นาง ไทย ผู้ หนึ่ง ซึ่ง มี ราช ทิน นก ม ว่า พระยา วิเศษ สงคราม สา เห คุ ของ การวิ วาท นึ่ไม่ ปรากฏ แค่ ใน ที่สุค บาท หลวง - จาก หน" ง สอ ม ทา วิทยา ล" ย เด อนฅ ลา คม ๒๔๘๓
7
ฝ รง เศ สน น ไค้ กล่า วหา ว่า พระยา วิเศษ ๆ เบน กน โกหก คล บฅะ แลง ไม1 น่า กบ
เจา คุณวิเศษ ๆ ก็ เลย ยอน เอา บาง ว่า บาท หลวง เอง ก็ฒัป ลบ คอ แหล ไม่ ผิคก น
เท่า ใคค อก คำ คอบ ของ เจา คุณวิเศษ ๆ น เลย เบน เหฅ ทำ ให้ บาท หลวง โกรธ เบน
พน เบน ไฟ และ นำ เรื่อ าไป พ้อง รอง มอง สิ เออ ร์ โอ บา เรฅ์ (นโ) กงสุล
ฝ รง เศส ประจำ ประเทศ ไทย (เวลา น่นผ้ แทน ค่าง ประเทศ ใน ประเทศ ไทย เบน
แค่ เพียง ชน กงสุล เท่า น่น หา ใช่ ช นอ กร ราช ทูฅอ ย่าง ใน สม โ] น็ ไม่) มอง สิ เออ ร
โอบ าเร ต์ผ้น เบน กน เจา โทโส มก โมโห ฉุน เฉียว เก รื่ยว กราก ยี่งน ก กรน ทราบ
ข่าว ที่ บาท หลวง ฝ รง เศส มา พ้อง ว่า คน ถก พระยา วิเศษ ๆ ค่า เอา และ ว่า พระยา
วิเศษ ๆ นน หา ไค้ ค่า แค่ เพียง คน เอง ไม่ ซา ยง พาล ค่า มา ถึง ศาสนา ของ คน อีก
ควย เช่น นนก็ รีบ ส่ง หนำ สือค่ วน ไป ถวาย สม เก็จ พระ จอม เก ล่า ๆ ให้ มี พระ กระ
แส รีบ สง ถอค พระยา วิเศษ ๆ ท้น ที หนำ สือฉ บ บน มอง สิ เออ ร์ โอ บา เร ก็' ไค้ สง
ให้ มอง สิ เออ ร์ ลาม าร์ช นาย ทหาร รี กษา วง (เวลา น นพ ระ เจา แผ่น กิน ไทย เคย
ทรง จาง ฝ รำ เข่า มา ห์คท หาร รี กษา วง) รีบ นำ ไป ถวาย ท้น ท ลาม าร์ช ไค้ นำ
หนำ สือข อง กงสุล เข่า ไป ถวาย เวลา ๒ ก. ท. เมื่อ สม เก็จ พระ จอม เก ล่า ๆ
ทรง ทราบ ความ แล่ ว่ก็มี รีบ สำ ให้ ลาม าร์ช กลบ ออก ไป ไค้ จะ ทรง พิจารณา
เรื่อง น่ค่อ ไป ใน วน รุ่ง ขน แค่ ลาม ารื่ช หา ไค้ ออก มาท นที ไม่ กลบ ทูล คอบ โยก โย้
ชวน โย ค่าง ๆ นานา ใน ที่สุค เมื่อ กลบ มา แล วก็ เลย ไป พ้อง กงสุล โอ บา เรฅ ว่า
พระ เจา แผ่น กิน ไทย หา ไค้ เพียง แค่คู หมื่น กงสุล ของ พระ เจา จก รพ รรกิ ฝ รำ เศส
น โป เอียน ที่ ๓ เท่า น1 นไม่ ยิง ได้ ทรง ลามปาม ไป ถึง พระองค์ พระ เจ้า ข์กร พร รคิ
อีก ควย ถึง แก' ทรง ข, บ ไล่ ผู้ ถือ หนา สือข อง กงสุล ซึ่ง เบน คน ฝ ร” ง เศส ฅอน น็
มอง สิ เออ ร์โอ บา เรฅ์ ถึง แก่ มี หน*! ง์สึอ ขู่ สำ ท บ มา ยิง สม เค็จ พระ 1 เอม เก ล่า ๆ อีก
ฉบบ หนึ่ง มี ความ ว่า ฅน จะ ออก จาก กรุงเทพ ๆ ไป ใน ๖ ส ไ! คา ห์นึ่ เพื่อ จะ นำ
กวา ม ไป พ้อง พระ เจ้า เอม ฝ อเร อร แด่ ก่อน ที่ จะ ไป ฝ รา เกส จะ แวะ ทื่ไช่ ง่อน
8
เสีย ก่อน เพึอ บอก ให้ แม่™ เรือ ฝ รำ เศส ที่น่น เครี ยม คำ ไว้ จะ เล่น งาน ไทย ค่อไ บ่
(ผู้ อ่าน พึง สง เกฅ ควย ว่า พคฝ รำ ใน ประเทศ ไทย มก จะ ขู่ ไทย บ่อย ") โค ย
พอ ม อะไร เอะอะ เกิค ขน ก็ จะ เรียก เรือ รบ เขา มาท เคียว และ คง น เบน ค วอ ย่าง
ค่อม า ภาย หลง เชอ ร์เจ มส์บ รก ก็คี กงสุล นอก สีก็คี กงสุล ปา ฅรืช ก็คี และ
มอง สิ เออ ร์ ปา วี ค่าง ก็ ไค้ อา ศย่ใ ช้ลก ไม้ ขู่ ทำนอง น เหมือน ก่น)
เพื่อ จะ ไค้ ทำ กวา มเ ขำ ใจ กน ให้คี ข้น สม เค้จ พระ จอม เกลา ๆ จึง ทรง
มืรืบ ส, ง ให้. หม่อม รา โชทํ ยไป ช แจง ค่อ กงสุล เพื่อ ให้ กงสุล ทราบ เร อง ราว ฅาม
ที่ เบน จริง ที่ง มวล พอก งสล โอบ าเร ฅ์แล เห็น หนำ หม่อม รา โชท่ ย เขา เท่า นน
ก็ฅร งรื่เ ขำ มา จิก หำ ข VI ล่ไส ส่ง ออก นอก ประ ฅูท่ นที ใช่ แค่ เท่า นน บรร คา
เครื่อง อป โภค ของ หม่อม รา โชท่ ย 'เบน คน ว่า พาน หมา กๆ ลๆก็ ถก เหวี่ยง คาม
ห ล่ง ออก มา คาม "I กน การ แส คง ความ เบน บ่า เถื่อน ค่อผู้ แทน ของ พระ เจำ
แผ่น คิน ไทย เช่น น คง จะ ทำ ให้ สม เคีจ พระ จอม เก ล่า ๆ ทรง นอ ย พระ ท โ] เบน
อไเ มาก ถึง แก ทรง มี พระ ราช หำ ถ เลขา ไป ยำ โอบ าเร ค์คีว่ ย ถอย คำ ล่น ละ ท่อ ย ว่า
“บุคคล ผู้ ยืน อยู่ บน พื่นคี น ย่อม ไม่ สามารถ ทำ ราย บรร คา ควง คาว ใน อากาศ คำ ย
การ ถ่ม เขฬะ ข้น ไป เพราะ เขฬะ น นก็' จะ พ ล่น ค กล งม' าที่ห นำ ของ คน เอง มากกว่า
ที่ จะ ไป ถึง ควง คาว บน พื่า เหล่า น น เบน แน่ แท้ ฉัน ใค กน ไทย ก็ ย่อม สำนึก คน ว่า
อย่ใ ค้พ้า และ จะ ไม่ กำเริบ บง อาจ ถ่ม นำ ลาย ร คพ้า เบน แน่ แท้ ฉัน ใ ค’, (“ใ’ ๖ 6
{361-8011 5130(1๒ 011 1เ16 รน! •โ 306 0เ 1๖6 5โ0น ถ (1 01 ๖001- 03ถถ0เ ณ] น!: 6 1เ16
๖ 6376ถ1}' ๖0(1168 0โ นฑ}' ๖! {๖!}' ๖ 3 ถ {*1ถ{ ย? 0เ- {10๖6 ๖}' 6]6011ถ{ ๖! ร ร [นิ!
๖01ช ๖! 8 ถา 0 น 1๖ น {ว \731-๖ 1เ ผเแ 0ถ1^ เก 1) น!: 6 ๖! ร 0พ ถ 1*306 ผ!! ๖ 0 น! 3แ6ถา1ว ถ้ถธึ
0เ 1ใ6376ถ1}' ๖ 0๘168 - & 0.
“ใ’ ๖ 6 ร13ถา686 316 [(ถ 0ผ 1ถ8 ง! ๖ 6 เถธึ เ0ผ6!- 1๖3 ถ ๖ 63V6 ถ ๖0 ถ 0เ
6ถ ๖ 6370 น!- (0 เถ] น!- 6 ๖ 6376ฝ}' ๖ 00168 \7แ๖ 1๖611- ร [นิ! ก- 0 ถ! ถา 0 น! ๖.
‘ว \ {ว6!"80ถ \7 ๖ 0 18 1( ถ 0\7 ถ เ0 ๖ 6 [)0ผ61:16รร ๖}' 67617 0ถ6, 38 [๖ 6}
IV ๖ 0 ๖ 376 ถ 0 3โกา ร 0โ *16^8 10 ฌ076 0]?[)086 0: เถ 1) นโ 6 0โ ๖63เ 0โ ๖!! ถ ๖
0 .& 0,
9 03111101 1ว6 00ถร1(161'6(1 3ถ1 ร ล. 1(1 1เ13.1 310 0111* 0116๓16 ร V ก เ0โ ใ ๖011' ๓ 31ถ6รร ณ V31 ก — 11 ๓12111: ๖0 00ก ร 1ซ6โ6(1 3ร 63ร11^ 3211311011 0โ แก 63 ร 1ฑ6 ร ร.] อนึ่ง ไม่ ว่า จะ ไปศั นคจ ค หมาย ราชกา รใค ๆ แห่ง ใคก ฅาม เรา จะ พบ ถอย กำ อน อ่อน นิ อม ถ่อม ควย อม เสีย เกีย รคิศั ก่คฃ อง ซา ก็ เช่น นีมี ไ, ค้เล ย เบน อน ข 'ไอ แต่ เมื่อ ประ เท ก ไทย เวลา นึ่นเ บน ประเทศ ที อ่อนแอ ไร้ กำ ลง ควย ป' ระกา รท' งปว ง ก็ จำ ก็ อง ยอม เขา ไม่ ว่า ฅน จะ เบน ผาย ถูก หรือ ผาย ผิค หวาน ก็ ส้อม ขม ก็สู้ กลี น ขึ่นก็ สู้ ขยอก ทํ้งนึ่ น ค ง แค่ เคิม มา ฝ รง ที่ เขา มา อา ก็ ยอ ยู่ ใน ประ เท ศเว า มี อยู่ สอง จำพวก จำพวก หนึ่ง เบน นิ ก แสวง โชก ((^61 แ เ1161-ร) กำ ว่า นก แสวง โชก นี ใน ภาษา อง กฤษ มีก วาม หมาย ว่า เม่น ท กอ ย่าง ไค้ ทงน น พ่อ กาก เบน ไค้ โจร สลค ก เบน ไค้ หรือ รวม ทงส อง นึ่ก็ว ยก นก เบน ไค้ ซำย งบ วก กวา มก ค โกง แป กเ หลี ยม สิบ ลอง กมย ให้ ริา คำ ให้ รำ ยำ ให้ แค ก สา มก กีเพื อ ผล ประ โย ชน ชอ งฅ น เหล่า น เบน ไค้1 ท* งนน พวก โปรตุเกส พวก!! อ ลน คา และ พวก อำ กฤษ ใน ชน เดิม เบน พวก ก็ง ว่า มานึ่ ส่วน จำพวก สอง นน ในฌ อง คน กก ง คง ใจ คีมา และ มุง หมาย จะ แผ่ ลำ) ธิที่ฅ น นิยม นิ บถือ ว่า เบน หน ทาง ใปส่ มวว กมล ก ย่า ง แน่ แท้ แค่ ก็นิน แหละ พวก นึ่ลำ พำ คน เอง ก็ ไม่ มี หน ทาง มา ไค้ นอก จาก จะ อาศัย เรือ พ่อ ก้า พาณิช ย ชนิค แสวง โชก หรือ ไม่ ก็ มา ศัวย การส นบ สนุน วาก ป วะ มุข ของ ชาดิ 1 ห ญ, ทาง ย โร ป ซึ่ง ปรารถนา จะ แผ่ อิทธิพล มา ทาง คะ วน ออก พวก น เดิม ก็ เบน พวก โปรตุเกส พวก สเป ญ ฝรื่ง เกส อ เม ริก นมา เบน ซ นๆ คราวๆ ที่ จริง ใ กร ๆ ก็ ย่อม ทราบ ค้อ ยู่ แล่ กว่า ทาง โลก กบ ทาง ธ' รวม! เ1 บน ช' อง เส ย' กก น ยา กอ ยู่ ประกอบ ก0 บนิส่ ย เห็น แก่ คำ ของ มน ษย ไม่ ว่า มู้ใท ชา ดิใท ก าส น า ประกอบ กบ กวา ม เย่อ หย์ง เพราะ ผิว และ เพราะ กา ส นา เสมือน ก็ งก่า ไค้ ทอง ซึ่ง จะ เบน ทอง เก็ หรือ ทอง จริง เจา ก็งก่ านน ก็ หา ทวา บ ไม่ คำ ย เหตุ นึ่จึง ให้ เอิค มี โร กคถู กคูห มีน มนุษย์ กน เอง ระ บา ค แพร่ หลาย ขน และ ลวนลาม ไป ถึง ชนก คขิ่ ข่ม เหง ชาว 10 คะ วน ออก จน เบน น้สํย กระทำ สืบ เนื่อง สาย โลหิ คฅิค กน เบน สน คาน ของ ชม’ ชาฅิ ผิว ขาว ไป เกือบ หมค อนึง เพื่อ แส คง ให้ เห็น ว่า ชา ฅิที่ มา จาก ยุโรป นน ว1 เศค กว่า ชาว พีนเ มื0 ง เจำ ของ ถึนที่ คนเ ขำ มา พำ น โ] อา ศ โ] ขำ วนา ช่วก ราว พวก เหล่า นีจึง มากระ ทำ คน ประดุจ เม่น ที่ ขอ เฃำ ไป อา ศ โ) อย่ใ นรข อง หน แล ำข่ คะ กอก เจา ของ รู เจา ของ รง เสีย ทำ ยำ ม้ยอ มอย่ ใน ระเบียบ วิน์ย ขอ บี งก บกำ หน ค กฎหมาย ของ ถนที คน มา ขอ อา ศ โ] อีก ควย เบน คน ว่า คง ศาล เคย ชำระ ความ เอา เอง โค ย แส รำ ประ คิษฏี กิค เรียก เอา ว่า “สิทธิ นอก ถ น,, หรือ XII- ล.-!©!- 1-11๐1-13111^ ซึ่ง หมาย กวา ม ว่า ไม่ ว่า ชาฅิ เท ว คา เหล่า นื่น จะ ไป จ่อม อย่ที่ ไหน หาก เกืค เรื่อง หรือ ทำ เรื่อง ขน กบ ใ กร ‘ดุ แล่ ว ก็ จะ คอ คาน และ คอ คน เพื่อ จะ กึง เอา กฎหมาย ประเทศ ของ คน มา ใช้ ใน ถึนที่ น น ดุ อยู่ เสมอ ประเทศ คาง ๆ ใน ภาค คะ ว0 นอ อก นื่ไค้ เคย โคน ยา ห มือ อน ขม ขื่น แกน กอ เช่น ว่า นื่มา เบีน เวลา นบ รอย ‘ดุ บี แล่ ว คำ แค่ กรำ แม่น คิน สม โ] กรุง ศรีอยุธยา มา จน ถึง สม โ] กรุง รำ ณ โกสินทร์ และ กว่า' จะ มา ปลิค ปลค กน จน หมค จน สิน เชิง ไค้ ก็ฅ่อ ใน สม โ] ประชา ธิปไ ฅย เมื่อ เปลี่ยน แปลง การ ปก กรอง เร็ว ๆ นื่นื่เ อง ญี่บุ่1 น เบีน ประเทศ ที่ปล ค แอก ล้น โสมม นื่ไค้ ก่อน แค่ กืมิ ใช่ เพราะ ค่าง ประเทศ พา กน เห็น ว่า ญี่บุน ไค้ กำ ว หนำ เพียง พอ แล้ว หาก เบน เพราะ ชา คิญี่ บีนไ ค้ฅื่น ล้วล้ บเขื่ ยวเ สิ ยม งา ให้ แหลม เพียง พอ แก่ การ จะ เรียก รี อง เอา สิทธิ ที่ฅน ล้อ ง จำ ใจ จำ ยอม เสีย ไป นนอี น มา จน ไค้ ส่วน ประเทศ จีน มำ ยุ่ง ควย ศึก ภาย ใน ไส้ เบน หนอน ไม่ มีใ กร เขา ยำ เกรง เพราะ ฉะ นื่น ถึง แม้ ว่า จะ ส่ง เสียง เรียก รี อง โว๊ก ๆ ประการ ใคก็ หา มี ผู้ ใ ค เห็น' ใจ และ ยินยอม ควย, ไม่ หรือ หาก จะ ม่อน ผน ให้ เล็ก นอ ย ก็ เพียง ทำนอง เซ่น ผี มากกว่า จะ ให้ ‘ดุ สม แก่ กวา มอ ยาก ของ จีน ขำ พ เจา เกย จำ ไค้ แค่ กรง ยง เบีน เค้ก ว่า สม โ] ๒๐- ๓๐ บี มา แล้ว แม้ แค่ กน ใช้ ของ ฝ รำ เช่น หมอ ชีก (อโ. 0เ16() ซึ่ง เคิม เบีน มิสช่ นรี อ เม ริก น 11 และ ภาย ห ลำ ไค้ เปลี่ยน อาชีพ เบน พ่อ กำ โรง เลื่อย ทาง เชียงใหม่ และ ของ นาย มิส หลุยส์ (1,01118 1,60110 ผ ะ!! ร) ซึ่ง แม้ แค่ บาง ที กระทำ ผิด และ ถูกเ จำ หนำ ที่ ไทย จํบฅ วไป นาย ของ เขา ก็ ไป ทำ อา ละ วา ค ทุบ คีรี ง แก เจา หนี าที่ข องเรา ไค้ จน ฅอง ปล่อย คำ จำเลย ผ้ กระทำ ผิ คน ะน ไป ที่งนึ่ เพราะ ถาเ จำ หนา ที, ไทย ขืน ก' กฅํว จำเลย ไว้ แล ำก็ จะ คำ ง ๓ ค เรื่อง ล่น ไป ใหญ่ ทาง การ เมือง ซึ่ง พุ้ฐี่ บาล ใน เวลา นน ไม่ ประ สงค์ จะ ให้ มี ขืน คำ ย ไม่ มืกำ ล่ง อำนาจ เพียง พอ จะ โด้ เถียง รำ บา สิทธิ ของ คน มืาค ทุ หนึ่ง อย่ขื างทุ สถาน กงสุล ของ ชาฅิ ทุ หนึ่ง ใน เชียงใหม่ ซึ่ง คาม ธรรม คา พวก พระ ทุ เณร ทุ และ ศิษย์ วคมื ก นิยม อาบ นา ใน เวลา บ่า ยอน เบน เวลา รอน จํค แค่ บ่ง เอิญ เวลา บ่าย น1 นม่ก เบ่น เวลา ที่ ท่าน กงสุล นอนกลาง วน พวก พระ สงฆ์ องค์ เจา ทำ เสียง อึกทึก ไม่ เบน ที่ สบ อารมณ์ ท่าน กงสุล ทุ ก็ เอา แส้ ชนิค หนึ่ง อย่าง ที่ เขา ใช้ แก่ มำ ไป ทำ การ ห้าม เสียง เหล่า นีน เรื่อง เช่น นึ่เ รา ท่าน ทงห ลาย แม้ จะ ไม่ ใช้ อย่าง อื่น ที่ ม, ใช่- หำ กิคค รอง คู ก็ ยง ทราบ ไค้ เอง ว่า ที่ จริง คำ ไม่ มี สิทธิ อ น ใค เลย จะ ไป ห้าม ปราม หรือ ห้าม ควย ล่กษ ณา การอ ย่าง นน เพราะ เบน การ ละเ มิค สิทธิ ของ ผู้ อื่น คำ ย เหมือน กน แค่ บา คร ใหญ่ ก็กือ บาท ใหญ่ นิ น เอง ย์งมี มิสช็ นรี ฝร์ง อึก หลาย กน ที่ ชอบ เขา ไป ใน ปูชนี ย สถาน โค ย สำ แค งห ยง ยะ โส ไม ฌค หมวก เบน คารวะ ค่อส ถาน ที่อน เบน สีง สก กา ระ ของ ชาว เรา ความ ขอน ท่าน 110*011 0๒86 ผ้แค่ งหนิ งสีอ เรือง 11า6 อ!” ^ รณ ไค้ อา ง ว่า ค้อ กเฅ อร์เ ยีาส์ มิสช่ นรี อ เม ริก น ก็ เคย ไค้ ไป สำ แค ง คำ ยฅน เอง มา แล วที่พ ระ- พุทธบาท โค ย ไม่ ยอม เบค หมวก เนื่อง จาก เกรง จะ เสีย เสีย รคิย ค ของ คน ไป เรื่อง บา ฅร ใหญ่ ทำนอง นึ่ เคิม ทึก็ สงวน กน' ไว้ เฉพาะ ฝรื่ง ทุ กน เท่า น น แค่ คอน ห ล่งค เหมือน จะมื การ ขาย เลห ล่ง ค่อทุ กน ไป ให้ ซาว เอเชีย บาง ชาคิ ที่ ชอบ เอา ฝรว้ 3 บ ำหนี าซึ่ง เพียง แค่ ยอม เสีย ค่า ธรรมเนียม เล็ก นอ ย แล ำก็ ไค้ รีบ ประกาศ นียบ ฅร แส คง ว่า คน เบน คน โน บ่ง ค่บ่ฝ รง เท่า นึ่ก็ พอ ที่ จะ คง คน ละเ มิค 12 สิทธิ และ? าฎห มาย ไทย ไค้ แล ว เพราะ กว่า ไทย จะ จบ คำ มา ลง โทษ ได้ กฅ อง ไค้ รบ อนุ มฅ จาก สถาน ทฅ หรือ ไม่ ก เมื่อ ส่ง คำ ไป พ้อง รอง ย' ง ศาล เฅีย ของ เชา แล ว เขา กคค สิน ปล่อย โค ย หา ว่า หล ก ฐาน ไม่ เพียง พอ หรือ ไม่ ก็ ลง โทษ พอ เบน พีธิ ผู้ คง โรง บ่อน เถื่อน ขาย ของ เถื่อน คง โรง รับ จำนำ แม้ กระทง ของ โจร ๆลๆ โค ย มาก ก็เ บ่น คน ใน บง กับ ศาล เคย ทง สน รัฐบาล ไทย จะ ออก พ. ร. บ. อะไร ไป ถา ทาง สถาน ทฅ ทุก ทุ แห่ง ไม่ ยินยอม แลำ ก็เ บ่น การ เสีย เวลา เปล่า ทำ อะไร ไม่ ไค้ บาง คราว ก็' ทำ กน อย่างออก หนำ ออก คา จน เรา กัอง เลิก การ เก็บ ภาษี อากร บาง ประเภท เช่น ภาษี กัน กับ เบ่น คน เพราะ เห ทุ ว่า คน ค่าง กัาว ที่ อยู่ ใค้ บง กับ ฝ รัง ไม่ ยอม เสีย ให้ รัฐบาล สม ไ) น นพ ยา ยาม จะ ออก กฎหมาย ควบ ทุม โรง รับ จำนำ มา นาน แล ว ก็ โคน สถาน ทฅ บาง แห่ง กัคกั านกี ค ขวาง เพื่อ รักษา ผล ประ โย ชนํ ของ คน ใน กัง กับ ของ เขา โค ยมิพี กกั อง คำนึง ถึง ประชาชน ชาว ไทย ที่ ไค้ รับ ความ เคือ ค รอน จาก ผู้รัา ยที่เ กัาข อง โรง รับ จำนำ บาง โรง สนับ สนุน ยุยง ให้ ไป ประกอบ โจรกรรม มา ทาง ภาษี ขา เข านึ่น ไทย เรา กัอง ยอ มอ ค เก็บ ไค้ เพียง รอย ละ ๓ จน พูค กน คิค ปากว่า ภาษี รัอย ชำ สาม หรือ “แปะ ล่น ซา’, แทน ที่ จะ เก็บ ไค้ อย่าง ที่ ค่าง ประเทศ เขา ทำ แก่ สิน กัาข องเรา ที่ ส่ง ออก ไป ขาย ใน คลา ค ของ เขา ทงน้ ก็ เพราะ เรา หลง เซ็น กัญญา กับ ค่าง ประเทศ โค ยมิ ไค้ ทราบ ขน บ ธรรมเนียม เขา ว่า กัญญา ทาง พระ ราช ไม ครื คาม ธรรม คา เขา มี กำ หน ค อายุ แค่ เมื่อ เรา ทำ โค ย ไม่ กำ หน ค อาย แล ว กัาเ ขา ไม่ ปรานี เรา ก็ เปลี่ยน แปลง อะไร ไม่ ไค้ และ ที่รัา ยยี่ง กว่า น น คือ กัญญา ที่ ทำ กับ ประเทศ หนึ่ง แลำ ประเทศ อื่น ทุ กอย คืกิน เอา โค ยอ าง อิง ห กัก ที่ เรียก กัน, เพราะ ทุ ว่า ]^0ร1 ก ^0 พ: ๗ 11-6^1๓6 แ I ซึ่ง กัา จะ พ ค? ไน อย่าง ขวาน ผ่า ซาก ก็ ว่า แรัง กอย อิน หรือ กระสือ คอม ห่า นันเ อง บาง ที' ชา ก็1 ใหญ่ ทุ เขา ออก ลูก ไม้ ทำ ทำ จะ คก ลง เปลี่ยน แปลง ให้ สิทธิ เรา บางอย่าง แค่ กลับ ไป ยุยง 13 ชาฅิ เล็ก "I บาง ชาติ ไม่ ให้ ยอม เสร็จ แล ว ก็ เลย พลอย ทำ ให้ การ ฅก ลง ระหว่าง ชาฅิ ใหญ่ ก็บเ ราก ลาย เบน หม่น ไป ควย เพราะ มิ ฉะ น นแลํ ว เขา จะ หา ว่า เรา แกล8 ง มิ ให้ ฝน ของ เขา ฅกทํ วพื่า ไป ฉิบ ชาติ แรก ที่ ยอม ให้ สิทธิ แก1 ไทยอย่าง สมบูรณ์ ก็ คือ อเมริกา ซึ่ง ประธานาธิบดี วิลสํ น เบน ผู้ส นบ สนุน ไทย การ น์มี ท่าน เจา คุณ กล ยา ณ ไมตรี (๐1. ธ! :8เฎ 018 ธ. ร& 7เ) เบน ที่ ปรึกษา การ ต่าง ประเทศ แต่ ไน ชน ตน สํญ่ ญาที่ อเมริกา ทำ ก็ บ เรา ก็ หา ไค้ ยี่ง หรือ หย่อน ไป กว่า ที่ ชาติ อื่น "I ทำ ก็ บ เรา ไม่ หาก เรา ท่าน ลอง พลิก คส ] ญาที่ ทูต เอ็ค มนต์ รอเ บอ รฅ และ ที่ ทูต เทา น เสน ต์ แขึริ ส' ทำ ก็ บ เรา แล8 ว เทียบ เกียง ก็ บฉบํ บ อื่น^ ก็ จะ เห็น แน่ ว่า ไม่ แตก ต่าง อะไร ก็ บที่ทำก็บ ชาติ อื่น น่ก แต่ ทว่า ประธานาธิบดี วิลส น มีหฒั ธรรมะ ที่ ว่า บุก กล ทก บุ ชาติ ย่อม มี สิทธิ ที่ จะ วาง แผน การก รอง ชีพ ให้ ดำรง อยู่ ใน โลก ตาม ปรารถนา ของ ตน โค ย ชอบ ธรรม ที่ เรียก กิน ว่า ธ-เฐธเ ?0โ ร61กป้01;61-1ท1 ฑ& 1๐0 เพราะ ฉะ น1 น เมื่อ ท0 าส์ญ่ ญาอ ย่าง เสมอ ภาค ก็มิ ไค้ เรียก รึ อง เอา ตินแ คน ของ เรา ไป เบน เครื่อง ตอบ แทน เลย การ เรียก รึ อง เปีย ค เบียน เจียน ปา ค เขต แคน ของ เรา ไป น1 น ฝ รึง เขา มีก็พ ทํบญ่ ญ่ต ขน เพราะ บุ ว่า ธ© อนํ ก 0 &แ ๐11 0* กา© ก: 001161 ซึ่ง แปล ว่า การ จํค เขต แคน ให้ ถูก ตอง แต่ การ จค อ ย่าง น เบน การ ถูก ตอง เฉพาะ ที่ เบน ผล เบน ประโยชน์ แก่ เขา เพราะ ผาย เรา เบน ผาย ถูก เซือ ค ถูก เฉือน เน็อ แท้ บุ ออก ไป เมือง ไทย เบน เมือง สมบูรณ์ จริง เบน อู่ ขาว อู่ นา สม ติง พ่อ ขุน ราม คำแหง ไค้ เกย ประกาศ ไว้ ว่า “ใน นา มี ปลา ใน นา มี ขาว” จริง บุ และ ก็ เพราะ ความ อุค ม สม บรณ์ น์เ อง จึง สม ติง ที่ สมเด็จ พระ มหา จก รพ ร รติ ราชาธิราช พระ- เจา ช8 าง เผือก ไค้ เคย มี พระ ราช สา ส์นฅ อบ พระ เจา หง สาวดี เรื่อง การ ขอ ชีาง เผือก เพื่อ หา เห ตตี กรุง ศรี อยธ ยา ว่า “ผ้ใ ตมี สมภาร บารมี ถึง ทบ รม จก ร แล้ว กมีจ กร แล้ว ควง แล้ว มณี นาง แล้ว ชำ ง แล้ว ม่า แล้ว ขุน พล แล้ว ขุน คล้ง แล้ว ล้า -
14
หา บุญ บารมี ไม่ ถึง ผิ อื่น จะ หา ให้ ก็ รำ ษามิ ไค้ ธรรม คา ประเทศ ธานี ใคมี นาง รูป
งาม มี ขาง เผือก ชำ ง เนียม บ่อ แกว บ่อ ทอง ก็เ บ่น ประเพณี จะ เกิค ยุทธ นา
การ,, เพราะ เหฅ ฉะนี เอง เมือง เรา : จึง กลาย เบน สง เวียน สำ หรบ เพือ น บาน รุกราน
รง แก เอา เสมอ บุ เช่น พม่า มอญ เขมร และ ญวน เบ่น คน แต่ ว่า ศต รู ใน
ชน มีผี่ มือ เทียม บุ กไแช่น ว่านี ก็ ย่อม มี เวลา ผล้ค กน แพ้ ผล ค กน ชนะ บาง กราว
เขา ก็ ทำ แก' เรา อย่าง เจ็บ แสบ มาก และ บาง กราว เรา ก็ สามารถ แค้ เผืค ไค้ ซง
ทํ้งนี ทํ้งน นนีบ่ ว่า แล วก็ แล วก็น ไป กวา ม ขม ขื่น ขำ เคือง ขุ่น ของ จีงมื อยู่ ไค้ ไม่ นาน
ก็ ลืม ไป เสีย แค่ พอ เรา เรืม ไค้ พวก ผิว ขาว มาก บก ำล้บ เรา แล้ว ถึง คอน น ซิ เรา
ก็ กลาย เบ่น หมอ คินที่ เกิน ทาง ร่วม กบ หม่อ โลหะ ซึ่ง ไม่ ว่า เรา จะ กระทบ เขา หรือ
เขา กระทบ เรา ก็ คาม เรา คกเ บ่น ผิาย เขา เนีอ บุบสลาย อยู่ รืา ไป พอ ฝรํง เศส ถือ
โอกาส เช่า มา หา ที่ วาง เล้า ไค้ ใน ประเทศ ญวน คำ ย เหฅุ ว่า ญวน เกิค แค กก ไ แอ ง
เจำ ญวน บาง องค์ หนี ไป พึ่ง ใบ บุญ ฝ รง เศส และ ขอ ให้ ฝร่ง เศส ช่วย กู้ ราช สม บ่ฅ ให้
เมื่อ เขา กู้ ให้ ไค้ สมอ ยาก แล ว ทีนีก็ ถึง กราว ของ เขา จะ อยาก บ่าง เพราะ ใคร เลย
จะ ยอม หรือ เสีย สละ กู้ ให้ เปล่า บุ โค ย ไม่ กิคก่ าบ่ว ย การ บ่าง ? ใน โลก นีป ลา ฉลาม
ที่ยึค ร่าง เบ่น กน ก็มีไ ม่นีอ ย เมื่อ ไส้ ใน ทอง เบ่น หนอ นก็คี เมื่อ มี กน นิยม สาว ไส้
ให้ กา กิน ก็คี ไฟ นอก นำ เช่า มา ก็คี เหล่า นีย่อ มเ บ่น เหฅ ให้ ญวน คอ งสญ เสีย
อิสรภาพ ไป ที ละ คอน บุ บาง ที กน ญวน เกิค แกน ใจ บาท หลวง ฝรืง เศส ขื่น มา
จน เหลือ อค ก็ เลย ทำ ราย ร่าง กาย เอา บ่าง แก่น ก็ ถือ เอา เบ่น เห คุ ผล เพียง พอ จะ
แค้ แกน ริบ เอา เมือง ไว้ ไค้ แล้ว วิธี การ เอา บาท หลวง ให้ ฆ่า เช่น นี เบ่น เห ค ให้
ญวน ก็คี จีน ก็กิ ไค้ รู้ รส ชาฅิ และ เข็ค ไป นาน บาง ประเทศ ใน ยุโรป ที่ กำ จำ หรือ
ชํบ่ ไล่ ไส หำ บาท หลวง ออก นอก ประเทศ ของ คน ไป จน สั้น เชิง แค่ แล้ว ก็ บ่ง เกิค
เวทนา มี ศร ทธา แก1 กล้า รืบ่เ บ่น ศาส นปถ ไ] ภก ให้ เมื่อ เวลา บาท หลวง เหล่า น นม ๅถึง
เมือง จีน เมือง ญวน หรือ เมือง ไทย ขอนี เลย ชวน ให้ กน กิค เห็น ไป ว่า บาท หลวง
15
เบ็น ฅีน แมว คาม นิยาย ฝร ' ง ซึ่ง ลิง ใช้ เบน เครื่อง มือ เขี่ย เอา เกา คัคอ อก จาก
เฅา ไฟ กล่าว คือ ลิง ไค้ กิน เกา คัค สม ใจ แฅ่แ มวฅ อง รอน คืน เปล่าๆ ไม1 เขา ยา
พอ ฝ รึง เศส ไค้ ญวน อง กฤษ ไค้ ปลาย แหลม มลายู และ พม่า ภาค เหนือ แล่ ว ไทย
เรา กิเรื ม คัน ถูก แทะ แค่ การ แทะ น นมี หลาย สถาน แทะ อย่าง ผู้คีกิ คือ แทะ, ใน ที่
ลบ กว่า จะ รู้สึก ฅวก็ โหว่ ไป แล่ ว ล่ง นืก็มี หรือ แทะ อย่าง สฅว์ บา ที่ผู้แ ทะ คำราม
แล ว ข่วน ผู้ ถูก แทะ ไป คัว ย ใน คัว การ แทะ อย่าง ผู้คืนื นแม้ จะ เจ็บ อยู่ บาง ผู้ ถูก แทะ
กิม่ก่ ลืม เลือน เสีย แค่ การ แทะ อย่าง คัฅว่ บา เบน การ แทะ อย่าง เลีย โฉม หรือ หก
หนา ซึ่ง ผู้ ถูก แทะ ย่อม คำ หน คจค จำ จารึก ฅรืง ครา ไว้ ใน ใจ ของ ฅน อยู่ คราบ ชีวิฅ
และ เชอ สาย หา ไม่ เพราะ เมื่อ ฅนผ้ ถูก แทะ เอง หมค หน ทาง แก้ เผ็ค เอา คืน ควย
ประการ ใคก็ ยง อุค ส่าห์ มานะ พยายาม ล่ง สอน ถูก หลาน สืบ ทอ ค เบน มรค กม่ ให้ ลืม
กวา มอ ยคิ ธรรม ที่ คน ไค้ รบ ขอน ชาว ไทย ทุก กน ย่อม ซา บซง ฅรืง ครา อยู่
แ คัว ถึง กวา มโห ครึ าย ข่ม เหง นา ใจ อย่าง รน แรง ที่ บรรพบุรุษ ของ เรา ไค้ รบ คลอ ค
มา แค่ กาล ก่อน จน ถึง พ. ศ. ๒๔๓๖ (ร. ศ ๑๑๒) ซึ่ง กวา ม ทารุณ อย่าง เอก
อ คม ปราศจาก ธรรม ะใค ๆ หมค ได้ เผ่น ขน ถึง ขีคสู งสุค แค่ ก่อน จะ กล่าว ถึง
เรื่อง ราว ร. ศ. ๑๑๒ นื เห็น สม กวร เล่า เรื่อง คํ้ง แค่ คน ๆ มา เพื่อ ประ กอบ
พิจารณา ว่า ไทย เรา ม่ใช่ ถก และ ถูก รึง แก โค ยบจ จุบ นทน ค่วน หาก ถูกรบกวน
เราะ ราน มา นา นบ แล่ ว แค่ ผ่าย เรา หา ไค้ คื่น คัว ให้ ทน การ ไม่ เท่า นนเ อง
คง แค่ พ. ศ. ๒๔๐๕ มา เมื่อ ฝ รึง เศส ไค้ คืงคั ว เบน บก แม่น ใน แกว น
โก ชิน จีน ใค้ ได้ แล ว ฝรก้ นศส กิ ได้ ยื่น มือ เขา มา ยุ่ง คับ ประเทศ เขมร ซึ่ง ใน ขณะ
น นอ ยู่ ใน กวา ม ปก บก รึ ก้ษา ของ ไทย ค่าง ๆ นานา ใน ชน คัน เบน ที่ ทราบ คัน อยู่
แล วว่า ใน รึ ชกา ล ที่ ๓ ที่ ๔ ของ เรา ได้ ทรง พยายาม หา วิธี จะ อบรม เคัา เขมร
ให้ มืจีฅ ใจ เบน นา หนึ่ง อ น เคียว คัน คับ ประเทศ ไทย จึง ได้ ทรง รึบเ อา เจา นาย
เขมร หลา ยอง ก์ มา’ ไว้' ใน กรุงเทพ พระ มหา นก ร เพื่อ รึ บ การอบรม คาม' วิธี ผก ห์ค่
16
ราช กุมาร ใน ราช สำ นไ คาม โบราณ ขคฅิ ย ราช ประเพณี พวก เรา ส่วน มาก เคย รู้ จก
พระ นาม เจา เขมร กน อย่ องค์ หนึ่ง และ เจา เขมร องค์ นนกื อน กองก เอง นนเ อง
แหละ ธรรม คา การ สืบ ราช ส ไค คิว งค์ แห่ง ก ม พุ ช ประเทศ นน ซึง จะ กำ หน ค
วาง ระเบียบ วิธี การ ลง ไป ให้ คาย คำ หา มี ไม่ ผ้ใค มี กน หนุน หล ำคี จะ เบน ไทย
หรือ ญวน ก็ คาม หรือ ไม่ ก็มี สมี กร พรรค พวก มาก พอ แก1 การ จะ ยึคเ อา ราช บอล งก
ไค้ ผ้นำ เก็มี โอกาส ไค้ เบีน พระ เจำ กรุ งก ไ พู ชา ใน สมี ยรํช กาล ที ๔ ของ เรา
มี เจา เขมร องค์ หนึ่ง มี พระ นาม ว่าน ก องค์ ราช าวคี กรน ค่อม าไค้ เบน เจำ แผ่น ค้น
เขมร ทรง นาม ร่า สม เก็จ พระ น โร คม และ สม เก็จ พระ น โรค มอง ค์นึ่เ บน เจา นาย
เขมร ที่ พระ บาท สม เก็จ พระ จอม เกลา ๆ ได้ ทรง พระ กรุณา ชุบ เลย ง ถึง ข นาค
ประหนึ่ง เบีน ราช โอรส เกิค ก็ บอก องค์ ก็ ว่า ไค้ แค่ เวลา น น โชค ชา คา เมือง เขมร
ค กอบ จะ ถึง กา ค เห คุมีพ วก ฝ รำ เกส เขา มา มาก มาย และ พยายาม ซ ไจ 1 ง
โน ไ เหนี่ยว ให้ ทาง เขมร โอน เอน อ่อน เขา หา ฝรั๋ง เกส อย่มิ ไค้ ขา ค เมื่อ ถึง กราว
ราชาภิเษก สม เก็จ พระ น โรค มน น เอง ผ่าย ไทย เรา ถือ ว่า เขมร ยำ กง อยู่ ใน
อา ร ไ ขา ของ เรา ๆ จึง จคผู้ แทน พระองค์ พระ บาท สม เก็จ พระ เจา อยู่ หำ ส่ง ไป ใน
งานราชาภิเษก น น เพื่อ จะ ไค้ เบน ผู้ สวม มงกุฎ ให้ สม เก็จ พระ น โร คม แทน,
พระ มหา กษํฅ ราธิ ราช แห่ง ไทย คาม จคห มาย เห คุ การ เค้น ทาง (0^6 60
1ฑแ0-01า11า6 61: ซ30ร บ ธ ณ?) 1โ6 01ท่ถ01ร) ของ มอง สิ เอ อร หล ยส เคอ การ เน
(บ 01118 ซ6 0แ-ฑ6) ปรากฏ ว่า เรื่อง นี่ฝรั๋ ง เกส โกรธ แก9 น เบี น อ่น มาก หา ว่า ไทย
พยายาม ฅคห นืา ฉาน และ ยก คน เหนือ ฝ รำ เกส ก รื่งน นถึง แก่ ฝ รำ เกส ไค้ หา วิธี
สำแ คง เคช อำนาจ คำ ย การบ ำอํบ ให้ ผู้ แทน พระองค์ พระ บาท สม เก็จ พระ เจึา อย่-
หำ แห่ง ราช อาณา จ ไร ไทย ยื่น มงกุฎ ให้ ผู้แท นฝร ำเศ ส เมื่อ คอน ที่ จะ ประกอบ
พิธี สวม มงกุฎ นนเ อง และ ก็ เบน ผล สำเร็จ กรน แล ำผู้แ ทน ฝ รำ เกส จึง ไค้ ส่ง
มงกุฎ ถวาย สม เก็จ พระ น โร คม อีก ค่อห นึ่ง ทำ นี่ ก็ เพื่อ จะ สำ แค ง ให้ ไทย เห็น ว่า
17
ฝรืง เกส ก็มืสิ ทธิ เหนือ เขมร แม้ อย่าง นอ ย ก็ เท่า กน กบ หรือ สูงก ว่า ไทย
นิ* ไ หน่อย ค่อน นม าก็เ กิค แค่ เรื่องกล่าว หา จาก ทาง ฝรํง เกส บ่อยๆ ว่า กิน แทน
เขมร น1 นเกิ มทีเ บน ของ ญวน เพราะ ฉะ น น เมื่อ ฝรืง เกส ไค้ ญวน เบน เมืองออก
แล่ ว เขมร จึง ควร ตำ งกิค ตาม มา เบน ของ ฝรืง เกส อีก ควย อย่าง เงา คาม คว ใน
ที่สค มาตร ว่า สมเด็จ พระ น โร คม จะ ไค้ ท่า สํญญ าล่บ ไทย ก่อน และ ยอม รบ ไทย เบน
ผ้ค้ม กรอง กรง กมพ ชา แล่ วก็ฅ าม สมเด็จ พระ น โรค มอง กนก ยง ถูก บง กบ โค ย
ปริยาย ให้ ท0 าส์ญ ญาก่ บฝรื่ ง เกส เช่น เคียว ก่บที่ ทำ กบ ไทย และ ยอม รบ เอา ฝรั๋ง เอ ส
มา เบน ผ้ค้ม กรอง คาย แค่ การทำ สํญญ าก่บ ฝรืง เก สน สมเด็จ พระ น โร คม ก็ ไค้
ทรง แจำ แล่ วว่า จำ เบน จำ ใจ จำ ท่า เพราะ ถูก บง กบ (ข11(161 ป้แรร) เพราะ
ฉะ นึ่น เมื่อ เขมร ไค้ ท่า สญญ านืก่ บฝรื ง เกส แล วก็ไ ม่มืสี่ งใค เหลือ สำ หรบ ไทย จะ
ทำ ไค้ นอก จาก จะ ยินยอม ถอน สิทธิ ค่าง ‘ถู ใน เขมร ตาม คำ บง คบ ของ ฝรืง เกส
เท่า นึ่น อนึ่ง ตาม ที่ สำ เกฅ มา จะ เห็น ไค้ ว่า เขมร ใน สม ย สม เคจ พระ น โร คม
ไค้ พยายาม เลียน แบบ ไทย มาก ทีสุค แม้ ปราสาท ราช วง เขมร ก็ ลอก เอา ไป จาก
ของ ไทย ทํ้ง คุ้น ‘ถู เช่น พระ ที่ นึ่ง ค่าง ‘ถู ฅลอ ค จน วคพ ระ แกว มรกต พร อม เส รจ
เพราะ ฉะ น น เมื่อ เขมร ไค้ ลอก ไค้ เลียน ทุก สี่งทุ กอ ย่าง จาก ไทย เพื่อ ให้ มืให้ เบน
กล่า ย ไทย หรือ เหมือน ไทย แล ว ก ย่อม แส คง ว่า เขมร นิยม ไทย และ พอ ใจ อยู่ ใน
อา รำ ขา ก้ม กรอง ของ ไทย •มากกว่า แน่ แห้ มิ ฉะ นนแลว เขมร คง พยายาม
ตะ เกีย ก ตะกาย หา แบบอ ย่าง ของ ชา ต อื่น' ห้เข ม รเ' ห็นว่ าคี ก' ว่า1 ขอ ง' ไ1 ทย แน่' นอน
ใน กรณี ชน ตน ก่อน ที่ฝรื ง เกส จะ รุกราน เขา มา ใกล้ เมือง ไทย เรา นน
ฝ รำ เกส ตอง ทาบทาม คที ท่า ว่า อำ ก ฤษ เออ ออห็ อหม อ ตำ ยฅนหรือ ำา ช่อ' นึ่
จะ เห็น ไค้' จาก การที่ เอก อก' ร ราช ทุ ตฝรั๋ ง เอ สป ร: ะ จำ' ราช สำนึ่ ก เส' นด็1 เจ ม* สกื' อ
มอง สิ เออ รวค แตง ตอง (V /&ง่ ง่เถ 8 เ 0ฑ) ซงพ งคูช อก ลาย จะ เบน1 ช ออ งก ฤษ มาก
แค่ ก็ กง เบน ฝ รำ เกส ที่มื เชอ สาย ทาง อง กฤ ษนึ่ น่เอ ง ใช่ อี' แไ กอ มอง สิ เออ รผู้นี ไค้
18
ไป หา ท่าน ลอร์ ค ซอ ลส์เ บอ รี (เโสุแเร 0? ร311ร๖แ1-}ญ่ เพือ ทาบทาม ขอ ให้ ทาง
อำ กฤษ ร่วม มือ ช่วย กน วาง เขฅ แคน ไทย ที่ค้ค ค่อกํ บ่ เขฅ ของ พม่า ญวแ และ จน
ให้ ฅาย คำ ลง ไป แค่ การที่ งน ผาย อำ กฤษ คอบ ไป ว่า จะ ยินคี ร่วม มือ กำ ห นค
เข ค แคน เหล่า นโค ย ถาม ไป ยำ ประเทศ ไทย ขอ ทราบ เข ฅที ผาย ไทย ถือ ว่า เบน
ของ คน และ ที่ ไทย ถือ ว่ามื สิทธิ เขา ไป ปก กรอง อยู่ เสีย ก่อน เมือ การ เจรจา ระหว่าง
ทฅฝ รำ เศส กำ) เสน าบคี ค่าง ประเทศ อำ กฤษ ไค้ กำ ว หนำ ไป แค่ เพียง เล็ก นอ ยก เอิก
มี การ เปลี่ยน รำ) บาล อำ กฤษ ขน กราน ท่าน ลอร์ คโ รส เบรี (1๗ ธ 31- 1 อ,
& 0ร6 ๖ 61^) ไค้ รำ ตำแหน่ง เสนา บคี ค่าง ประเทศ แทน ลอรึ ค ซอ ลส์เ บอ รึค่อ ไป
มอง สิ เออ รึว่ค แค งฅ อง ก็, ไค้ เขา ทาบทาม, ใหม่ ถึง เรื่อง เคิม แค่ ท้น ไค้ กล่าว เนน
ไป ถึง เรื่อง การ แบ่ง เขฅ อิทธิพล ขอ งอ ำกฤ ษ และ ฝ รึง เศส โค ย จะ ใช้ ลำ นา โขง เบน
หลํกํ ลอรึ คโ รส เบรี ก็ ไค้ คอบ บ่ ค ‘คุ ไป ว่า ใน ขณะ น นอ ำกฤ ษ ยำ เจรจา การ
บน เข ฅกํ บ' จีนอยู่ ถำ รำ ห ลำ การ ของ ฝ รำ เศส โค ยมิ ไค้ ทำ การ คก ลง กำ ผาย ไทย
ควย แลำ ก็ เกรง ว่า จะ ทำ ให้ ผาย ไทย คก ใจ และ ระแวง ถึง เจฅ นา ของมหา ประเทศ
ที่งส อง นํ้ได้ พอ ฝ รำ เศส เห็น ว่า อำ กฤษ จะ โยง เรื่อง ไป ให้ ผาย ไทย รำ รู้ คำ ยก็ช่ ก
ไม่ พอ ใจ จ งมืห นำ สี อก ะยน กะ ยอ ไป ใหญ่ โค ยอ าง ว่า ไม่ จำ เบน ค อง รอ ปรึกษา ไทย
ก่อน ก็ ไค้ เพราะ ผาย ไทย เอง ก็ ไม1 น่า คระ หน กฅก ใจ อะไร เห คุ ว่า อย่าง ไร ก็ค้
ที่งส อง ประเทศ จะ เกา รพ ค่อเ อก ราช ของ ไทยอยู่ (ผู้ อ่าน พึง สำ เก คก วาม คอน น
ควย วิจารณญาณ ว่า เอกราช ของ ไทย นน เขา จะ เกา รพ แค่คิ น แคน ของ ไทย
แม้ จะ ถูก เขา เชึอ ค เฉือน ไป มาก นอ ย เท่า ใค หาก ไม1 ถึง แก่ หมค เนอ สั้น คำ แลำ
ไทย ก็ กง ยำ เบน เอกราช อยู่ เสมอ แม้ จะ เหลือ ค้น แคน อย่ เพียง ไม่ กี่ ไร่ ก็คี เ)
ล อร คโ รส เบรึ ก็ เลย แจง ให้ ทคอ่ โงก ฤ ษ ประจำ ฝ รำ เศส กือล อ รึคค่ โฟเ ฟรึน (าโเ!©
IV! &เ- ชุ! 11 ร 0^ 0๗ ‘& ก่0 3๗ ทราบ ว่า ฝ รง เศส ไม่ ยอม รึ บ่ ว่า ค้น แคน ที่ เลย
เข คลำ นำ โขง ไป เบ็น ของ ไทย เพราะ ถือ เอา ว่า เกย เบน ของ ญวน มา ก่อน แลำ
19
(วิ ค หมาย ฉบบ ท ๒๖ โน หน ง สอ 31116*1)00^ 0ฑ 001โ6รน0 ก ง่6ท06 โ 6ร06011ถ2
1116 811*8 0โ ร 1ลณ ลง วน ที่ ๘ มีนาคม ร. ศ. ๑๑๑) ต่อ วิา กน สอง สาม วน
เท่า นน กบ ตน โจน ส์ ]ฬ. 10ฑ6 ร) อํ กร ราช ทูต อ งก ฤษที่ กรุงเทพ ฯ
ก็ รีบ ส่ง โทรเลข ไป ยง ลอรื่ คโ รส เบรี ว่า ฝ รำเ ศสเ รีม ใส่ ไคล้ หา เรื่อ งก VI ท ย แล ว
โค ย ใส่ ความ ว่า ไทย ไค้ รุกราน เขา ไป ใน คินแ คน ญวน ที่ ง ที่ ไทย ไค้ ปฏิเสธ และ
แส คง ความ เค็ม ใจ จะ ให้ มือ นุญา โต ตุลาการ เบน ผู้ฅค สิน แลัว ก็ ตาม แค่ ที่งนั้
ฝ รำ เศส ก็ หายอม ไม่ แค่น นม าฝรี งเศ สก็ที่ งค่น รอง แรก แหกกระเชอ ว่า ไทย บุก
รุกเ ขำ ไป ยึคที่ งม น ใน ค้น แคน ซึ่ง เบน ของ ญวน และ เขมร มา ก่อน เพราะ ฉะ นน
ฝรํง เศส จึง จะ ไม่ ยอม ให้ ไทย ที่ งม นอ ยู่ ทาง ผง ขวา ของ ลำ นา โขง ค่อไ ปเบ นอน ขา ค
พอ ตน เคือ น เมษายน. ร. ศ. ๑๑๒ ฝ รำ เศส ก็เ รีม ใช้ กำลัง ทหาร เข ำรุก ใหญ่ คำ ที่
ปรากฏ ใน หนำ สือ พิมพ์ บ6 &เ& แซ ฉบบ ลง วน ที่ ๔ เมษายน ก. ศ. ๑๘๙๓
ว่า “ขำ หลวง ไทย พร อม ควย กอง ทหาร ไค้ ถอย ออก จาก เมือง ส ตำ เต รง แค่ วน
เสา รื่น แล วโค ยมี ไค้ มี การ ต่อสู้ เลย,, เมือ งที่ฝ รำ เศส เรียก สค่ง เต รง นก็ คือ ที่ ไทย
เรียก ว่า เมือง เชียง แตง น น เอง ค่อม าฝรื่ งเศ สยี่ง ไค้ ใวิ ใหญ่ จึง ยก เขา ยึคเ อา
เกาะ โข งอน เบน เกาะ อยู่ ใน แม่ นา โขง คำ ปรากฏ ความ อยู่ ใน โทรเลข ของ มอง-
สิ เออ รื่แล เนซ ง (บ ลก 6 รรล ก) ถึง มอง สิ เออ รื่เค ลอง คล (00100010) ปลัค ทูล ฉลอง
กระทรวง เมือง ขน ของ ฝ รำ เศส ตง แค่ วน ที่ ๘ เมษายน แลัว และ ตง แค่น นม าฝ รำ-
เศส ก็เรี มก ส่า วหา ว่า ผาย ไทย ทำ รำ ย ร่าง กาย ชน ชาติ ฝ รำ เศส เบน ตน ว่า ทำ ราย
กบ ตน โธเ รอ (ไว! 01*61^) บาง ทา ราย มอง ส เอ อร โก รส ก แรง (0โ0ร8เ11าฑ)
บำง เรื่อง ทำ ราย มอง สิ เออ รื่โก รส กุ แรง น ฝ รำ เศส หา' ว่า พระ ยอ ค เมือง ขวาง
เบน ผ้ กระทำ ท1 ง ๆ ที่ มอง สิ เออ รื่โ กร สก แรง ผ้ที่ ไค้ อารี กขา พระ ยอ ค เมือง ขวาง
ขรี ๘ ฏิ 1 " “ ลั รี'11 ฏิ รี
กำ ลง ลม เจ็บ ห นก (เรือง นภา ย หลัง ปรากฏ วิาก การ ไต่ สวน ของ ศาล พิเศษ ไค้
ความ ว่า ผ่ำย พระ ยอ ค เมือง ขวาง เสีย อีก ที่ ถูก ฝ รำ เศส ท่า รำ ย ก่อน แค่ บง เอิญ
20
โก รส กุ แรง พล าค ท่า เอง จึง ท่อง เสีย ชวิฅ เนื่อง จาก การ ท่อ สู้นน
ยอ ค เมือง ขวาง เริม ทำ รำ ย ก่อน คำ ข่อ หา ของ ฝ รง เกส ไม่)
หา ใช่ ว่า พระ
เมื่อ อำ กฤษ เห็น ว่า ฝรืง เกส เรืม เล่น งาน ไทยอย่าง จริง จง แล วก รู้ สก รอน
ใจ และ ก ลำ ว่า บก กล ใน บง กบ ของ คน จะ ไค้ รบ กวา มเ คือ ค รอน ถา เกิค จลาจล
อลหม่าน ขน ใน กรุงเทพ ฯ จึง ไค้ มี กำ สำ ให้ ส่ง เรือ รบ ชนิค เรือ บน ชื่อ ร ก;
มา ประจำ ใน น่าน นาก รง เทพ ฯ พอ ฝ รง เกส ทราบ ข่า วน ก รู้สึก โกรธ เคือง
เบน อ, น มาก เพรา ะกิค เห็น ไป ว่า อง กฤษ คิค จะ หนุน หลง ไทย ยุยง ให้ข่ ค ขืน
ฝ รำ เกส ใช่ แค่ เท่า น นพ ออ ำกฤ ษ สง ให้ เรือ รบ อีก ลำ หนึ่ง ชื่อ ก ฝ! &ร ออก เค้น
ทาง จา กสิ งก โป รืเ ข่า มา คอย คท่ วง ที่ ฝรํง เกส อี เฅรื ยม จะ ส่ง เรือ รบ เข่า มา เพ ม
เค้ม อีก ทํ้ง ‘กุ ที่ ใน กรง เทพ ๆ ห น่า สถาน ทูฅฝ รง เกส อีมี เรือ บน กํฑ จอ ค ประจำ
อยู่แ ลำ เรือ ๒ ลำ ที่ฝรํ ง เกส จะ ล่ง เข่า มา คือ เรือ 1ถ00ถร18ท1 และ 00๓610
การที่ ฝ รำ เกส จะ ล่ง เรือ รบ เข่า มา เช่น นึ่ เบน ธรรม คา อยู่ เอง ที่ ไทย ท่อง เห็น ว่า
เบน การส่ง เข่า มา ข่ม หมู กน ชค ‘กุ จึง ได้ ขอ รอง มิ ให้ ฝรั๋ง เกส ส่ง เรือ รบ เข่า มา
คำ ย เห็น ว่า เบน การ ไม่ จำ เบน แค่ ฝรืง เกส กลบ แก้ ท่า ว่า เมื่อ อง กฤษ ล่ง
เรือ รบ มา ฅนอี จำ ท่อง ส่ง มา คำ ย เพื่อ มิ ให้ เบน การ น้อยหน่า กว่า กน ไทย จึง
ไค้ คอบ ค่อ ไป ว่า เรือ รบ อำ กฤษ ที่ อยู่ พน ล่น คอน เข่า มา อีมี อยู่ เพียง ลำ เคียว คือ
เรือ ร พ! ก เท่า น น และ ฝ รง เกส อีมี เรือ บน 110 อยู่ แล ว เพราะ ฉะ นน จึง ไม่ การ
นำ เรือ รม อีก ๒ ลำ เขา มา ใน ลำ นา เจา พระยา คอน นึ่ฝร็ ง เกส เลย เปลี่ยน ลูก ไม้
ใหม โค ย เอียง ว่า คาม ล่ ญญา ทาง พระ ราช ไม ฅรื ระหว่าง ไทย กบ ฝ ร8 งเก สมี อยู่ ว่า
เรือ รบ ของ ผาย ใค ผาย หนึ่ง มี สิทธิ จะ เข่า ไป ใน น่าน นา ของ อีก ผาย หนึ่ง ไค้ อีค่อ
เมื่อ ไค้ แจำ ให้ เจา ของ ประ เท ก ทราบ ล่วง หน้า แลำ เพราะ ฉะ น น เมื่อ ฝ รำ เกส
ไค้ แจง ให้ ไทย ทราบ แลำ อี จะ นำ เรือ รบ เข่า มา ให้ ไค้ ผาย ไทย เรา อี คอบ ไป ว่า
การ กระทำ ของ ฝรํง เกส น้า เบน ไป คำ ที่ อำ งนน จริง แลำ อี จะ ขคค่ อ เจฅ นา รมณ์
21
แห่ง ซัญญ า ทาง พระ ราช ไม ครือ ย่าง รำ ย แรง เพราะ' ว่า เพ ยง แต่ บ อก กล่าว, ให้ รู้
ล่วง หนา แล วจะ ถือ ว่า มี สิทธิ ส่ง เรือ รบ เขา มา โค ย ไม่ คำนึง ถึง ปรารถนา ของ
เจา ของ ประเทศ แซัว ก็ เท่า กบ เบน การ ไม่ รบ รอง ใน เอกราช ของ ประเทศ ไทย
ใน' ช 1 แคน นซัฐี่ บาล ฝ รำ เฅส ใน กรุง ปารีส1 ชก' จะ อ่อน ลง จึง ไค้ ให้ คำ มน สญญ าฅ่อ
ลอร์ คโ รส เบรื ว่า จะ จอ คเรื ออ ย่แค่ เพียง นอก สน คอน ไม่ เขา ไป ใน กรุงเทพ ฯ
แค่ แน่ ละ การ ริบ รอง ณ ที่หนึ ง ย่อม ไม่ ค รง กบ การ ปฎิบ ค ณ อีก ทีหนึ ง ซึง
ห่าง จาก ก็ น มาก เพราะ ฉะ นน ผาย นาย ทหาร ฝ รำ เศส ที อยู่ ประจำ เรือ และ
เจา หน้าที่ ฝ รง เศส ใน อิน โค จีน ซึ่ง คาม ธรรม คา ก็ ไม่ ค่อย เชือก อย พง คำ ของ
ซัฐ์ บาล ของ คน อย่ แล้ว1 จึง กอย แค่' จะ หา เรือง ให้เ บ่น กรณี ผูก พ' พร 3 บาล ของ คน
เพื่อ ขยํบ ขยาย คน แคน เมือง ขน ของ ฝ รำ เศส ใน อิน โค : จีน กน จำพวก คง กล่า วน
ใน เมือง ฝรํ่ งเศ สมี มอง สิ เออ รื เคอ ลอง คล์ เบน หำ หน้า และ ทาง อิน โค จีน ก็มี
มอง สิ เออ รืแล เน ซัง เบน ผู้ น่า เพราะ ฉะ น น ที่ ง ๆ ที่ เรือ รบ ฝ รำ เศส ทงส อง ลำ
จะ ไค้ ซับ คำ สง มิ ให้ แล่น พน สน คอน เซัา มา แล วก็ คาม ที่ งๆ ที่ มอง สิ เออ ร์เ คอ แวล
เสน าบคี ค่าง ประเทศ ไค้ ให้ คำม่ นซัญ ญา กบ หลอ คคฟ เฟรื น แลก ก็ คาม
และ ที่ ง ๆ ที่ทฅ ฝริง เศส ไค้ ซับ ปาก ซับ ลอรื ค โร สเบ รืแ' ลำ ว่า ฝริง เศส จะ ไม่
ส่ง เรือ รบ เซัา มา ถึง กรุงเทพ ๆก็ คาม เหล่า น ผู้ ซัง ซับ การ เรือ รบ ฝริง เศส ก็ หา ไค้
คำนึง ไม่ ก ซับ ผา ผืน กระทำ ไป โค ย พลการ ของ คน นำ เรือ รบ ๒ ลำ น น เขำ มา
โค ย ใช้ เรือ 1.6. ร เบน เรือ นำ ร่อง เมือ เบน เช่น น ผาย ไทย ก็ ไม่ มี หน ทาง อีนใ ค
นอก จาก จะ ใช้ กำ ซัง คำ น ทาน ไว้ ทา งบ อม และ เรือ รบ เก่า ๆ ของ ไทย ก็มื อยู่ เพียง
สอง สาม ลำ เท่า น น เช่น เรือ มงกุฎ ราช กุมาร ๆลก และ ไค้ เขา ท่า การ ข ค ขวาง
เท่า ที่ พอ จะ ทำ ไค้ แค่ ก็ หา เบน ผล สำเร็จ ไม่ เรือ รบ ที่งส องของ ฝ รำ เศส ไค้ แล่น
ผา กระสุน บน บอ ม และ กระสุน บน เรือ เข่า มา ไค้' โค ย ผาย ฝ รำ เศ ส1 อา1 ยแพี! ยง ๓ กน
และ บา ค เจ็บ เพียง ไม่ กี่ กน น้ก แค่ ผาย ไทย ไค้ ซับ ความ เสีย หาย มากกว่า มาก
ทหาร ประจำ บอ ม และ ทหาร ประจำ เรือ รบ ไทย เหล่า นั้สน ชืว้ก นำ ำำน กน สิ บ ๆ
22
กรน เรือ รบ ฝรื่ง เศส ไค้ เขา มา เทียบ ท่า ที่ กรุงเทพ ๆ แล ว ฝริง เศส ก็
ก ะ งก VI ส่ เบย เล่น งาน ไทยอย่าง รน แรง ยง ขน จริง อยู่ ถา พูค กา มก วอก ษร ของ
ส ญญา ทาง พระ ราช ไม กรี แล่ ว ไทย เบน ผาย ผิค ใน การ ที ยิง เรือ รบ ของ ฝริง เกส
แก่ ทว่า กวา มผิค ชน คน เบน การ ผิคก ามฅํ วอก ษร (ไเาณ่:^ ณ 1๖6 พ! *0ฑธึ)
และ ใคร ‘รุ ก็ ย่อม จะ เห็น ใจ ไทย ว่า ที, ไทย ไค้ กระทำ ไป นนก็ เพราะ ถูกยํ วอ ย่าง รุน
แรง การ ผิค หรือ การถ กน น ใน ที่สค ก็ อยู่ ที ว่า อำนาจ เบน ธรรม ผู้ ที แข็ง แรง
กว่า ย่อม เบน ผิาย ถก เสมอ เพราะ ฉะ นน ฝริง เกส เมือ เห็น ว่า ไค้ ท้แลว เลย ข แพะ
ไล่ ส่ง คำ เรียก รอง ถึง ๓ ประการ คือ ๑) ค้น แคน ทาง ผง กะ วน กก ของ ลำ นา
โขง ไทย กอง ยก ให้ ฝริง เกส ทีงห มค ๒) ไทย กอง เสีย ค่า ทำ ขวํญ ๓ ล่า น
แฟ รงค์ เพื่อ ให้ แก่ ผู้ ไค้ ริบ บา ค เจ็บ และ เสีย ชีวิฅ ใน ริน ที่ ๑๓ กรกฎาคม ร. ศ.
๑๑๒ น และ ๓) บรร คา เจา หนำ ที่ ไทย ซึ่ง เบน ผู้ ก่อ ให้ เกิค การ ก่อ สู้ กบ เรือ รบ
ฝริง เกส และ ที่ ทำ ให้ มอง สิ เออ รี โก รส กุ แรง กาย นน ค่อง ได้ ร, บ โทษ
กำ เรียก รอง ของ ฝร่ง เศส นํ้ได้ กำหนด เวลา ค,, วย ว่า ให้ฅ อบ ภาย ใน ๔๘
ชึว่ โมง หาก ไทย ไม่ ยินยอม ตาม กำ เรียก รอง นั้ ไซร้ ฝร่ง เศส ก็ จะ บิ! ด อ่าว ไทย
ท นที เห ตุน ร' 3 บาล ไทย เรา จึง ได้ ตอบ ไป โดย ดี ว่า สำ ห ร บข้อ่ ๒ ข้อ ๓ น น
ไทย จะ ปฏิบํ ฅฅา มอ ย่าง เคร่ง กรด แค่ ข้อ 0 กำ ขอ ของ ฝ รี งเศ ส ย ง ไม่ แจ่ม แข้ 0 พอ
ขอ ให้ ทาง ฝรํง เศส ช แจง เพึม เติม มา อีก กำฅ อบ ของ ไทย นั้ ผืาย ฝ รี ง เกส ก็ กล บ
เห็น ว่า ไม่ พอ เหมือน กน ราชทูต ฝรํง เกส จึง แจ ‘'ง ให้ เสนาบดี ค่าง ประ เท ค ไทย
ใน เวลา น นทรา บ ว่า ตน จะ เดิน ทางออก จากกรุงเทพ ๆ ใน ว นที่ ๒๖ กร กฏา คม
แค่ ที่งํ้ๆ ที่ ราชทูต ฝรํง เกส จะ ออก จากกรุงเทพ ๆ ใน วน ที่ ๒๖ กรกฎาคม น น
และ ทง ‘ๆ ทีม อง สิ เอ อร เด อแว ล ได้ ช แจง ค่อล อร คด, ฟเฟ ริน ว่า จะเ รีม บิ] ด อ่าว ไทย
แค่ วน ที่ ๓© กรกฎาคม แม่ ท พ เรือ ฝร่ง เศส ก็สํ งบี่ด อ่าว ไทย เสีย เอง แค่ ว นที
๒๕ กรกฎาคม เบน ตน ไป ซึ่ง เบน เวลา กํอน กำหนด ถึง ๖ วน เมื่อ ฝ รี' ง เคส
23
จค การบ ค อ่าว ไทย มา ไค้ ๒ วน แล ว ไทย เห็น ว่า การที่ จะ ฅ่อล อฅ่อ เถียง ควย
ถอย กำ กบ ฝ รง เศส ค่อ ไป ย่อม ไม่ มี ผล เสีย แล ว เหมือน ใน นิทาน อีส ป เรือง หมา
บา กบ ลูก แกะ จึง ไค้ ยินยอม จะ ปฏิบ ค คาม กำ ขา ค ของ ฝรั่งเศส ทุก ประการ
นอก จาก นึ่ฝ รำ เศส ยิง เพีม ขอ เรียก รอง ขน อีก มาก มาย หลาย ขอ โค ย อ่าง ว่า คอ ง
เรียก เอา สี่ง เหล่า น เบน ประ กน เบน คน ว่า จะ เขำ ยึคจึ น ท บุรี ให้ ถอย กอง ทหาร
ไทย เลย เขา มา ใน เขฅ ไทย ๒๕ กิโล เม ฅร และ ไม่ ยอม ให้ มี กอง ทหาร ใน
มณฑล พระ ฅะบ อง และ มณฑล บ รพา คอน นึ่ฝ รำ เศส ไค้ ล่ง ทุคพิ เศษ คือ มอง-
สี เออ ร์เล อมีเ รเ คอ' วิ เลอ รส์ (บ 6 16 71101-ร) เขา มาฅ กล ง กบ ไทย ใหม่
ทฅพิ เศษ กน นึ่มีล่ กษณ ะท่ วง ที วาจา ราว กะ ว่า ชิง มา เกิค สำ หรื บห นาที เล่น งาน
ไทย ใน สมี ยนึ่น โค ยฅ รง เพราะ เกย มี ชื่อ เสียง ใน การ รืงแก และ ทารุณ คอ ชาว
เกาะ มา คา กา สกา ร์มา แล่วฺ กรง หนึ่ง เห ทุ ฉะ นไเ ฝรั่งเศส จึง เห็น ว่า เบน บุก กล
สมควร ที่สค สำ หรื บจะ กระ หนํ่า ไทย ลง ไป ให้ หนิก หนา ขณะ ที่ เลอ มีเร เขา มา ถึง
น น พระ บาท สม เค็จ พระ จุล จอม เกลา ๆ ยิง เส ค็จป ระ ทบ อยู่ ณ พระ ราช วง
บางปะอิน และ ไค้ ทรง แจง ให้ ผาย ฝรั่งเศส ทราบ แล วว่า จะ ทรง รบรา ชทูค ณ
พระ ราช ว่งนํ้ น แค่ นาย เลอ มีเร กลบ ทุลฅ อบ ไป ว่า คน เบน ผู้แท นของ รำเ บาล
ฝรั่งเศส อ น เบน มหา ประเทศ จะ ทรง รบ รอง ณ พระ ราช ว่ง บาน นอ กน น ย่อม
เบน การ ไม่ สม เกีย รฅิ ยศ จึง ขอ เกี่ยง ให้ เสค็ จก ลบ มาทรง รืบร อง ณ พระ บรม
มหาราช ว่ง ใน กรุงเทพ พระ มหา นคร กวา ม ขม ขื่น ใค ๆ ใน ประ ว ฅศา สฅร์ ของ
ชา ค ไทย เห็น จะ ไม่ มี คราว ใคที่ รืาย แรง เจ็บ แสบ เหมือน กราว น และ เมื่อ
ปราศจาก แสนยานุภาพ เพียง พอ ที่ จะ ประ กน เอกราช ของ คน ไค้ แล่ ว ผาย ไทย
ก็ ค อง จำ ใจ จำ ยอม อีก ชน หนึ่ง
อนึ่ง การ เจรจา ทำ ส ญญา ใหม่ ระหว่าง ไทยก บ ฝรั่งเศส นึ่ก็ เค็ม ไป ควย
กวา ม ยุ่ง ยาก รอย แป ค พน ประการ ซึ่ง ล วน แล่ ว่แค่ เรื่อง ไทย จะ ค9 อง เบน ผาย
24
ขา ค เนอ สั้น ฅนฅ ะพึค ฅะพื อ ไป ทงนั้ เพราะ ฝ รํ่ ง่เศ สถีอ ว่า ฅนเ บน ผูช, นะ ศก
หรือ มิ ฉะ นนก็ ถือ ว่า ฅนเ บน ผาย ถูก จึง ไค้ฅ ะ งล้อ เกีย ค กน แก ลง ไทย ต่าง ๆ นา นา
เบน ล้น ว่า ไม่ ยอม ให้ คน ต่าง ล้า วอย่ ใน คณะ ผู้ แทน การ เจรจา ทำ สญญ าฃ อง ผ่าย
ไทย ทงน็ ก็ เพื่อ จะ ถืคล้ น ท่าน โร แลง จ ค แมง ส์ ซึง เบ่ นที ปรึกษา ของ ร 5 บาล
ไทยอยู่ แล้ว เพราะ ว่า ฝ รึง เศส ทงเ กล ยคท ง เกรง ท่าน ผู้น อยู่ มาก และ ฝ รึง เศส
เห็น ว่า ล้า ให้ ท่าน โร แลง จํกแ มงสํ เล้า มา รวม อยู่ ใน คณะ ผู้ แทน เจรจา แล ว
ฝ รึง เศส ก็ จะส้ ไทย ฅาม เหลี่ยม กฎหมาย และ การ โต้ เถียง มิ ไค้ เบน อ น ขา ค ผล ทีสุค
ไทย ก็ฅ อง จำ ใจ จำ ยอม อีก ใน ระหว่าง การ เจรจา น น มอง สิ เออ รึ เลอ มีเร ไค้
วาง ล้วเ บน ผู้ เผด็จ การ เจรจา ที เคียว เคียว เรียก เอา สิง น น เคียว ฅง แง่ จะ เอา
อย่าง น เพื่ม เคีม เล้! มา เรื่อย ขณะ ใคที ผาย ไทย ขอล้ คล้า น หรือ ขอ ให้ ช แจง
ขณะ นน ไทย ก็ จะ ไค้ รึ บ กำฅ อบ หวน ๆ อย่าง มะนาว ไม่ มี นา ทำนอง เห ยียค หยาม
เบน ล้น ว่า เมื่อ กรม หมื่น เท ว วงศ์ ๆ ไค้ ขอ ให้ ช แจง ถึง ความ หมาย ของ กำ ว่า
?30น103ท0ก ผู้ แทน ฝ รึง เศ สก ล้บฅ อบ ว่า ฝ รึง เศส ใช้ กำ น เพื่อ บอ งก น มิ ให้ ไทย
คอย ย แหย่ ให้ เกิค ขบถ ขน ใน เข ฅฝรึ งเศ ส กรม หมื่น เท ว วงศ์ ๆ ไค้ ทรง ออก
ความ เห็น ว่า ใน กรณี เช่น นน่า กล้ว ว่า ทีหล้ งฝ รึง เศส อาจ จะคี ความ เอา เอง ว่า
?3(ะ1ก0 3. บอก น็ยํง ไม่ เบน ผล สำเร็จ สั้น สุด ลง และ อาจ จะ กล่า วหา ว่า ไทย เบน
ผ้ก่ อ' ให้ เกีค เรื่อง ขน อีก ก็’ ไค้ เลอ มีเร ไค้ฅ อบ ว่า ธรรมดา การ เซ็น สัญญา นั้น
ก็ ย่อม จะ ทำ กัน คัว ย ใจ บรีสุ ทธี้ ( (10113 ก ส) ถ้า ย' งม่ว ระแวง สงสัย กน รีา ไป แสั ว
จะ มา ทำ สัญญา กัน ทำไม ! นอก จา กน แม้ หากว่า ไทย จะ ถอน ทหาร มา จน หมอ
จาก เขฅ แคน ที่ฅก ลง กัน แล วก็ฅ าม ฝร้ง เศส ก็ กัง ไม่ ยอม คืน เมือง จุน ทบ รี ให้
จน กว่า จะ เห็น กระจ่าง ว่า ร บาล ไทย ไค้ ป ฎิบํฅิ คาม คำ เรียก ร้อง ของ ผ่ร้ง เกส
โค ยก รบกวน ทุก ประการ ปราศจาก ข่อ ระแวง สงสัย ใด ทุ อย่าง แท้ จริง กัง มี
บญ หา อื่น ทุ อีก ที่ สำคัญ เช่น บญ หา คน ไน บ่ง คับ ฝ รง เศส ซ็ง ใน ชน คัน นั้น
25
มอง สิ เออ ร์ เลอ มึเร จะ ให้ ผาย ไทย ยินยอม รีบ รอง ว่า ผู้ที่จ ค ทะเบียน ณ สถาน ทูต
ฝรั๋ง เศส แล้ว ย่อม เบน กน ใน บีงคั บฝรั๋ งเศ ส กำ เรียก รอง ขอ นั้ใน ทสุค ไม่ เบน
ล้น ฅกล งก น และ แม้ จะ ม่ไค้ บน ทึก ลง ไบ่ใ นล้ญ ญาก็ จริง แหล่ ' แค่ ทว่า ฝรีง เศส
และ สถาน ทูฅ อื่น ‘ทู บาง แห่ง ไค้ ถือ เอา เบน กโล บาย หา คน เล้า อยู่ ใน บงล้ บ คน
อย่าง คอ ‘ทู และ กน พวก ที่เ ขำ มา อยู่ ใน บีงล้ บ ค่าง ชาติ แล้ว ก็มีสิ ทธิ นอก อื่น
คือ ล้า ย จาก ศาล หลวง ของ ไทย มา ขอ เช่า ศาล เคย ของ ค่าง ชาติ อยู่ เบน เสย น หนาม
ยอก ล้อ น ยอ นอ กร8 ฐ บาล อยู่ เรื่อย ‘ทู จน กระทง กาล ไค้ ล่วง มา ถึง รับาล ไทย ใน
สม4 ยบีจ จบ นน็ ซึ่ง ไค้ พาก เพียร ถอน เสย น หนา มน1 นอ อก ไป สำเร็จ ควย การทำ
ส4 ญญา ล้ค อำนาจ ศาล ไม่ ให้ ค่าง ประเทศ เล้า มา ยุ่ง ใน กรณี ล้คสิ นความ ใน ประเทศ
ไทย ที่งห มค
ใน เวลา นน ล้า พิเคราะห์ ค โค ย ล่อง แท้ แล้ว ก็ จะ เห็น ไค้ ว่า ผาย ไทย
มี ล้อ บกพร่อง อย่ เหมือน ล้น เพราะ เห คุ ว่า ไทย ล้งมี ทน ไค้ จค การบ อง กน
ประเทศ เพียง พอ ที่ งนึ่ เพราะ เรา เพิง อื่น ขน ใหม่ ‘ทู และ เบน ประเทศ เล็ก ๆ
ซึ่ง ใน ขณะ นนล้ ง ขา คผ้ล้ ก ชาติ ผู้ทรง วิทยา คุณ และ ผู้ ที่ ไม่ เห็น แก, ล้ว อีก มาก
อีก ประการ หนึ่ง ผาย ไทย ล้กห ลง เชื่อ ว่า ใน กรณี ทึ ไทย ถูกรุกราน แล ว ค่าง
ประเทศ กง จะ ยื่น มือ เล้า มา กีคข วาง โค ย เฉพาะ อย่าง ยี่งที่ สุค ไทย หวง ว่า
ล้งก ฤษ จะ คอ งก นทำ ฝร่ง เศส ไว้ ให้ จน ถึง ที่สุค ขอ นึ่จะ เห็น ไค้ จาก เรื่อง ของ เซ อร็
รอ เบ อร คม อ แร นค่ ผู้ ซึ่ง แค่ เติม ผาย ไทย หล้ง นัก หล้ง หนา ว่า ท่าน ผู้นึ่พ รอม
ควย ราช ทฅล้ งก ฤษ คือ ก บิ1 ค่นโ จนสํ จะ ช่วย กน เรียก รอง ขอ 1ห้ ร 5 บาล อง กฤษ
ช่วย ไทย เพราะ ความ น้ยม ใน ไทย แค่ เมื่อ มี เห คุเกิ ค ขน แล้ว การ ก็ หา ไค้ เบน ไป
ล้ง ไทย คา ค ไม่ จึง เบน ล้น ว่า ไทย ล้อ ง หลง ละเมอ เพ อ พก ไป แค่ผู้ เคียว คาย เห คุ
นึ่ป ระ การ หนึ่ง’ ไทย จึง เลย เลิก ส ญญ' าล้า ง เซ อร็ร อเบ อร คม อ แร นอื่ ใน ฅำแหน่ง
พระ อาจารย์ ค่อ ไป ความ จริง ส0 าหล้ บ เรื่อง ท่าน มอ แร นค์นึ่ ก็ เบน ที่ น่า เสีย คาย
26
อยู่ ว่า ผาย เรา ด่วน เขา ใจ ผิค เสีย เอง เพราะ ว่า ท่าน มอ แร นฅเ บน ผู้ เอาใจ ใส่
ใน การ ศึกษา ของ ประเทศ ไทย ยี่งนํ ก ไค้ กำ ลังเ ริ, มฅน แด่ งฅำ รา ด่าง ‘อุ สำ หรบ
นก เรียน ไทย ใช้ ฉะ น2 น เมื่อ สน โอกาส แล วก็ก ลับ คืน ไป ยง บาน เอิก เมือง นอน
ของ ฅน และ ไค้ กลาย เบน ผ้พ์น ฟู เปลี่ยน แปลง วิธี จก การ ศึกษา ด่าง ๆ ใน ประ-
เทศ อง กฤษ อย่าง แทบ จะ กล่าว ไค้ ว่า กลบ หนา มือ เบน หลง มือ ที เคียว เพราะ
ฉะ น น ถ็า หาก ไทย เรา ไค้ ท่าน มอ แร นฅ์ เบน ที่ ปรึกษา ธรรมการ แฅ่ฅ นม าแลว
เชื่อ ว่า การ ศึกษา ของ ชา กิ กง จะ ก็าว หนำ ไป ยี่ งก ว่า ที่ก็า ว หนำ มา หลาย เท่า ก็ ไค้
อนึ่ง ที่ ปรึกษา ธรรมการ ชน หลง ต่อ มา จะ หา กน สามารถ ถึง หรือ เท่า ก็ บ ท่าน
มอ แร นฅ์ น น คู เหมือน ไม่ ก่อ ยมื
ใน ประเทศ ก็ งก ฤษมื ผู้ ออ กก วาม เห็น รุนแรง ใน เรื่อง จะ ให้ อง กฤษ จก
การก บฝรื่ งเศ สผู้น นกือ ลอร์ คเ กอซ น (บอ โ 6 0น1-20ถ) ท่าน ผู้นึ่ เกย เบน อุปราช
อิน เกีย สมํย หนึ่ง และ ท1 ง เกย เบน เส นาบ คีม าแลว ไค้ เขียน กวา ม เห็น อย่าง
แรง ก ลัา ลง พิมพ์ ใน หน์ง สือ ราย กาบ ของ อง กฤษ เช่น ฟ อรีฅ ไน ฅ์ลี มะกา ซีนแ ละ
อื่น 1 อีก หลาย ฉบ บ ชาว อง กฤษ อีก ผู้ หนึ่ง คือ เซ อร์เ ซี นรี นอ รี แมน (ร11
1า0ฑโ7 ธ} 0 โ!!! ล. ถ) ใน ชน ด่นก็ ไค้ เขียน กิ เคียน การ กระทำ ของ ฝ รึง เศส ทำนอง
แส คง กวา ม เห็น อก เห็น ใจ ไทยอยู่ บาง แด่ ภาย หลัง ต่อ มา เมื่อ เซ อร์เ ซี นรี ผ้นึ่ ไค้
เกิน ทาง ท่อง เที่ยว ผ่าน ประเทศ ด่าง ๆ ทาง ฅะว นอ อก แล ว กราน เลยกลับ ไป
เขย นห นง สอเ รอง ?60เ)16 ลถ (1 บอนแอร 0 1ธ6 ?3โ ธ 3 ร 1 มก วาม เบน
โอ ละ พ่อ พลิก หนำ มือ เบึน ห ล่ง มือ ที เคียว ทงนั้ ย่อม เบน เห ฅน่า สง ส' ย ว่า เจํๅ
พน ก งาน ฝร่ง เศส ฅาม ท่า เรือ คู เหมือน ส่วน มาก ม้ กรี ะ เห็น แก่ เล็ก นํอย ร บ สิน
บาท กาด สินบน แต่ ละ คน ไม่ มี เวน และ เลย ทำ ให้ เกิด สง ส' ยต่อ ไป อีกว่า ผ้ที่
ชำนาญ ใน การ รบ สิน บาท ก็ คง จะฅ อง สามารถ ใน การ ให้ สินบน ควย ดุจ รอย โค
รอย เกวียน มี ฉะ น1 น ไฉน เลย จึง จะ อาจหาญ ไป บิด เบือน ปากกา ของ เซ อร์เ ยิน วี
27
นอ ร แมน ผูก ระ เคื่ อง ไค้ โค ย ง่าย เล่า อนึ่ง ค่อ ไป นึ่จะ ขอ ย่อ น กล่าว ถึง เสน าบคี
ค่าง ประเทศ ของ ลัง กฤษ สม โ] นนลั ก หน่อย กือล อร์ค โร สเบ รี ลัง ที่ เคย กล่าว ถึง
มา แล วน น ไค้ เกย ปฏิเสธ ไม่ ยอม ให้ ราช ทูฅ ไทย และ กรม สวส ค ๆ ขอ พบ คัว ใน
ระหว่าง ที่ ไทยก บฝรํ งเศ สก0 ๅล้ง พลว นก ไ เอย่ ควย หลอ คโ รส เบรี เกรง ฝรีง เศส
จะ กล่า วหา ผาย ลัง กฤษ ว่า หน น หลัง ไทย ให้ กระทำ การ ลัคข วาง ฝรีง เศส แค่
เรื่อ งนึ่ ถ้า พิจารณา ลัวย ยุคิ ธรรม แล ว ผาย ไทย เรา ไม่ น่า จะ ไป หลัง พึ่ง พา อาลัย
ใคร ๆ เลย เพราะ การ หลัง พึ่ง ผู้ อื่น นนน อก จาก จะ แส คง ความ อ่อนแอ ของ คน
แล ว ยง แส คง ความ โฉ คที่ม ำแค่ ยืม จมูก ผู้ อื่น หายใจ ซึ่ง รีง แค่ จะ เปลือง คัว อยู่
รื่าไ ป ลอร์ คโ รส เบรี เอง ก็ คง หน กใจ ใน เรื่อง นึ่อย่ มิ ใช่ นอ ย คัง จะ เห็น ไค้ จาก
กำ กราบ บังคม ทูล ซึ่ง ลอร์ คโ รส เบรี ล่ง ไป ถวาย พระ นาง เจ ำวิก คอ เรีย เบน ขอ
ราชการ ลับ จะ ไค้ ถอค ใจ ความ ของ กำ กราบ บังคม ทูล นึ่นอ อก มา ให้ เห็น ลัน บัาง
พรี อม ควย คัน ฉบบ เบน ส่วน ประกอบ ที่งนึ่ เพื่อ ให้ ไทย เรา ไค้ ทราบ กน คัว ถึง
เจ ฅนา ของ ลัง กฤษ ใน ขณะ นน ว่า ลัง กฤษ มิ ไค้ คิค จะ ช่วย เหลือ ไทย ประการ ใค เลย
แม้ ว่า ฝรีง เศส จะ ปฏีบ้ ฅค่อ ไทยอย่าง รุนแรง ปาน ใคก็ คาม แค่ ส่วน คัว ของ ท่าน
ลอร์ ค โร สเบ รีแลั ว เห็น ว่า ที่ฝรี งเศ สก ระ ท0 าค่อ ไทย นึ่นเ บน มรรยาท ลัน เลว ทราม
คำ ชา อย่าง ไม่ ม อะไร เปรย บ (0เธ10ธึ 50 V11 35 1ธ0 0011(31101
แ10 0ก0ธ; 10 ๗ ]*0ร0เว017, V. II, ?. 427) กำ กราบ บังคม ทูล นนมี ลัง ค่อไ ปนึ่
กระทรวง การ ค่าง ประเทศ กรกฎาคม ๒๖ ค. ศ. ๑๘๙๓
“ลอ ร์คโ รส เบรี สำนึก ใน พระ มหา กรุณาธิคุณ ที่ ไค้ พระ ราช ทานพระ-
ราช ห้ฅถ เลขา และ พระ ราช โทรเลข อย่าง ลัน เกลา ๆ
“ล อรีค โร ส เบ รี ขอกราบ บังคม ทูลพระ กรุณา โค ยมิ อำพราง ค่อ. ใฅ้ ผา
ละออง ธลืพ ระ บาท ถึง ความ เชื่อ คัน ของ คน เอง ว่า ถ้า หา กร ฐ บาล ลัง กฤษ จะ มี
28
สา ส์น ไป ย์งร ฐ บาล ฝรืง เศส ณ ปารีส เพื่อ แจง ว่า ล้ฐ บาล ของ [ฅ้ ผ่า ละออง ธุล
พระ บาท จะ ยินยอม รีบ รอง สถานการณ์ อ ไ แกิค ขน จาก การ ยินยอม เส! ย สละ คน
แคน ของ ไทย ให้ ฝ รง เศส ไม่ ไค้ แล ว ร บาล ฝรื งเศ สก จะ ตอง ยอม อ่อน ขอลง
เบน แน่ และ หากว่า ทาง ประเทศ จีน จะ มี สา สน ใน ทำนอง คียว ถนน ยืน ย น บ่
ยง ร้ บาล ฝรีง เศส อีก คีวย ก็ 0 งคี แต่ ใน กรณี เช่น น ฝรํง เศส อาจ เกิค ไม่ ยอม
ขน ก็ ไค้ และ การ ปฏิเสธ ของ ฝรํง เศส ก็ หมาย ถึง จะ ตอง รบ กน เท่า นน มีบญ หา
อย่ส อง ประการ ที่ลอ ร์คโ รส เบรี จำ ล้อ ง ถาม ตน เอง กลา ากือ ประการ แรก
รี บาล อง กฤษ เห็น สมควร จะ เสี่ยง ภ, ยน หรือ ไม1 ประการ สอง และ ถา ร บาล
อง กฤษ เต็ม ใจ เสี่ยง ภย สงคราม น แล1 ว สภา ผู้แท นรา ษฏร จะ สน บสนุ น การ
กระทำ ของ รำ} บาล หรือ ไม่ อนึ่ง บญห าที่ง สอง ประการ นึ่ล้า ว่า ตาม ความ เห็น
ของ ลอร์ คโ รส เบรี เอง แล ว ก็ ไม่ ล้อ ง สง ล้ย เลย ว่า คำ ตอบ จะ ไม1 เบน ไป ใน
ทำนอง ปฏิเสธ ที่ งทู่
“บ ญ หา และ เรื่อง ราว ต่าง ๆ เหล่า นึ่ไค้ เบน เหตุ ให้ ลอร์ ค โร สเบ รีต อง
ใช้ เวลา ขบ คิคที่ งก ลาง วน และ กลาง คืน น่บ แต่ เรื่อง (ฝรื งเศ สรง แก ไทย) นึ่
ไค้ ย่าง เช่า เกณฑ์ อน ล่อ แหลม และ แม้ กระ น1 นก็คี ลอร์ ค โร สเบ รีก็ ไม่ รู้สึก พร น
พรึง แม้ ชว ขณะ เคียว ที่ จะ ยอม เสี่ยง ตำแหน่ง ใน ราชการ เพื่อ เหตุการณ์ คง ไค้
กราบ บง คม ทูลพระ กรุณา มา แล้ว และ อาจ ตอง เสี่ยง เช่น นึ่ใน กาล ต่อ ไป ก็ ไค้
แต่ ใน ขณะ นึ่ล้ง ไม่ ถึง เวลา และ ถึา หาก เวลา มา ถึง แล้ว เมื่อ ไร เมื่อ นึ่น การ
กราบ ล้ง คม ทูล ลา ออก จาก ตำแหน่ง ก็ ย่อม มิ อาจ ช่วย เหลือ การ แค้ บญห ๅอน่ ยุ่ง
ยาก นึ่ให้ พน ไป ไค้
“ใน บรร คา เรื่อง ราว ต่าง "I ที่เค้ ค ขน เหล่ านึ่ ลอรี ค โร สเบ รี เห็น ควย
เกล้า ๆ ว่า เบน การส0 าล้ญ อย่าง ยี่งที่ จะ ต่อ ง- จำแนก สี่ งอ 1 แบน แก่น สารออก
จาก ส์ง ล้น ไร้ แก่น สาร พฤติการณ์ ของ ฝรีง เศส ที่มี ต่อ ไทย นนย่ อม สำ แค ง
29
ให้ เห็น ว่า เบน กรร มอ ไ เลา มก เห ยม โหค และ ทรยศ (ระหว่าง ชา กิ) และ บาง ที
จะ หา กรรม ใคที่ แสน จะ เลว ทราม จน หมด ยางอย่าง ถึง ข นาค เช่น นั้มิ ได้ มี อีก แล ว
แต่ เรื่อง นืหา ใช่ กง การ อะไร ของ เรา ไม่ และ เรา ก็ ยำ ไม่ สามารถ พอ ที่ จะ กระทำ
คน เบน อศวิ น ประจำ โลก คอย แล่น ไป แล่น มา เพื่อ ระ งบ ความ เกือก รอน และ เบน
ปาก เสียง ช่วย เหลือ ผู้ อ่อนแอ ถึง แม้ ว่า ฝ รึง เศส จะ เชือก คอ ไทย คง ครึ่ง ประเทศ
อย่าง เลือก เย็น เรา ก็ ยำ ไม่ มี เห คุ ผล เพียง พอ ที่ จะ ไป รบอิ บผ่รึ งเศ ส ใน เรื่อง น
เรา มี ขอ ที่ฅ อง เอาใจ ใส่ อย่าง สำ กฌยี่ งอ ยู่ ขอ เคียว และ ช่อ นั้น ก็ เผอิญ เบน ขอ ที
สำ กิ ญ เท่า "I กน กบ ของ ฝ รึง เศส กล่าว คือ จะ ต่อ ง รก บา “กน ชน ไว้ ระหว่าง
พรม แคน ของ ฝ รึง เศส กบ พรม แกน อิน เกีย (อิง กฤษ กบ พม่า เขา ใน จก รวร รกิ
อิน เกีย ต่ว ย) ที่งนึ่ เพื่อ บอ ง อิน มิ ให้ ต่อ งมี ราย จ่าย สูง และ มิ ให้ มีภย นครา ย
เกิก ขน เพราะ มี, ชาคิ มหา อำนาจ ต่วย แสนยานุภาพ อยู่ ใกล้ ซิก กบ คาน คะ วน ออก
เฉียง ใค้ข องเรา ถา เรา สามารถ ทำ ให้ บง เอิก มี เข คระ หว่างกลาง หรอ ประเทศ
หรือ กิน แคน ใน ทำนอง นํ้น ไค้ แล ว เรา ก็ จะ ไค้ รึบทุ กสีง ทุกอย่าง ที่อ ำกฤ บฅ อง
การอ ย่าง เหลือ เอิน ที่ งก วาม ใน โทรเลข สน ๆ ที่เพื่ ง ไค้ รบ จา กล อร์ก ต่พีเ ฟรืน
เมื่อ ครู่ หนึ่ง นก็ ส่อ ให้ เห็น แล วว่า อาจ มีหว่ งใน เรื่อง นอ ยู่บำ ง
“ล อร์ค โร ส เบรื เกรง ว่า เรื่อง นึ่ใค้ ผา ละออง ธุลี พระ บาท จะ ทรง อิก
เห็น ไป ว่า เบน ความ อิก ของ คน ใจ จืก ที่ จริง ลอ รก โร สเบ รืจะ เบน คน เช่น น1 น
ก็ หา ไม่ เพราะ ทุก คราว ที่ ไค้ อ่าน ทราบ ถึง การ กระทำ ของ ฝ รึง เศส แล ว เลือก
ใน กาย เกือก พล่าน ไป หมก ฝ รึง เศส ทำ แก่ ไทยอย่าง ทำ ไค้ ทำ เอา อยาก ทุก คะ ลุย
เขา ไป ก็ บุก อยาก หา หน พ้น ฆ่า ก็ ทำ ลง ไป แล ว ยงมี หนำ มา เรียก รอง เอา กิน แกน
คง สอง ใน หำ ของ ประเทศ ไทย เบน การ ค อบ แทน เ: สีย อี' ก จริง อยู่ ถึง ไทย จะ เบน
ชา คิที่ ไม่ วิเศษ วิโส อะไร นก ก็ คาม แต่ก็ ไม่ สมควร อย่าง ยี่งที่ จะ ทำ แก่ ไทย เหมือน
เห็น เบน ฅวแ มล ง อะไร อย่าง หนึ่ง ฉะนั้น และ ที่ฝรึ งเศ ส ประ พฤกิ ต่อ ไทย นั้น มิ ใช่
30
แค่ ว่า เบน อา สคย์ อย่าง ธรรม คา แก่น น เมื่อ ไร ยำ เบน การ บรม โกง อย่า งผิอ
ธรรม คา อีก ควย ที เคียว แม้ กระ น นก็คี เรา ก็ ไม่มื หนำ ที จะ ท0 าคว เบน ผู้พีท่ อบ
ล่น ฅิ โลก ลำ พำ แค่ จก รวร รคีอ ำกฤ ษ เท่า นึ่นเ รา ก็มืค วาม รบ ผิคช อบ อย่าง เพียง
พอแ ลำ โค ยมิ พำ หา เขา มา เพื่ม เฅิม อีก ชา ฅิฝรํ่ งเศ ส จะฅ อง รบ ทุก ข ทรมาน เพราะ
กรร มอน ลามก ของ ฅนเ อง และ ลอร์ ค โร สเบ รีม่น ใจ อยู่ เสมอ ว่า เมือ มี พระ เจา อยู่
บน สรวง สวรรค์ แล่ ว กรร มอน ลามก ค่าง ทุ เหล่า น ย่อม จะ คาม สนอง ฝ ร, งเศ ส เอง
เบน แม่น มน
อนึ่ง คำ ยเค ชะ พระ บรร มี ใน ใ ค้ผิา ละออง ธุลี พระ บาท ล อร คโ รส เบรี
มิ อาจ กราบ บง คม ท ลพ ระ กร ณา ใน การที่ จะ เรียก รี อง ไป ยำ ภาคี แห่ง สญญ าครี มิค ร
ไค้ เพราะ เห คุ ว่า การ กระทำ เช่น นึ่เบ นพ ระ ราช กรณี ย กิจ' ซึ่ง' จะ ควร มิ ควร ก็สุค
แล่ ว่แค่ กระแส พระ ราช คำ' ริ โค ย มิค อง มี กำ ถวาย แนะ นำ จาก เสนา บคีข อง ใ ค้ผิา
ละออง ธุลี พระ บาท เลย การที่ จะ เรียก รอง ไป ย, ง ภาคี แห่ง สญญ าฅรี มิค ร อาจ เบน
สิ, ง จำ เบน ใน วน หนึ่ง วน ใคก็ ไค้ และ มิพ กล่อง สง ส ไ) เลย ฝรํ่ง เศส จะ มี กำ ล่ง พ ยา’ '
ยามอย่าง ที่สุค เพื่อ ให้ ผาย เรา ค อง ทำ เช่น นน แค่ เบน การ สมควร จะ ปฎิบํ้ คค่อ
เมื่อ สถานการณ์ ทรุค ลง ไป มากกว่า ที่ กำ ล่ง เบน อยู่ ใน ขณะ นึ่
“ลอ ร์คโ รส เบรี ขอ พระ ราช ทาน อภย ใน ทุย หรห์ สอํน ไร้ สาระ และ เบน ที่
ระกา ยเคี อง พระ ราช หฤท่ ย เช่น นึ่คว ย,,
801*0180 01๖0©, 11 1เ7 261๒, 1893
[“บอ โ(1 8.080๖017 ผแ ๖ ๖18 ๖ 001 ๖!© ๖017 1:6101*08 ๖18 1*0ร)6๐1คน ใ 1๖30๖8
1๖1: V ๐ III- 1^13]081^’ร 81*301008 101101: 30(1 101081*301.
“๖0 ๖008 001 (118811186 บ 1:๐111 \^๐เ1เ- \13.|©ร17 ๖! 8 ๖©! 101 1๖31, [( 3 0010
พ 01*0 01*030010(1 31 83๒8 837108 1๖31 ,0ฉ1* 1^3 1] 0817*8 ^0V^I■001^01 0001(1 001
300001 1๖0 00811100 01*0310(1 ๖ 7 1๖0 ร13ณ080 00881008 0โ 101*1*1101*7, 1๖6 81*000๖
0อ1^01* 003001 พ0น1(1 7101(1; 0101*0 0800013117 11 1๖31 0010 01*0 800001:10(1 ๖ 7 3
31
ร! ถ ว!! ล!: 006 !โ0 ๓ 0๖๓3. ธ0! 11161-6 ผ001 ช 1)6 1116 0๖3006 อ1* โ 6{ไ1831, 30ช 2
โ 010831 ผ001ช 11163.11 ผล โ. X ๖ 6 1ผ0 สุ 0651๓08 1๖31 X© โช 1*086๖6 โ)' 1ว3ร 10 ล ร
เ111ท ร ©II* ล!: 6 ะ ผอ เ1 1ช 1116 (6 โ 0๓601 โ 00 11)18 โ! ร! (, 30 (1 ผ001ช 11)6 90086 อ!”
00๓ ๓ 008 ร0])])0โ1 1 116111 11* 1๖6 (11(1 ? 7อ ๖ 01 11 111686 สุ 06511008 11)6 30รผ6 โ
ผ0น1(1 {ถ ๖! ร 01)๓100 1)6, 00ช 00๖16 ช!)', ผ0.
“X ๖ 686 สุ 06511008 30(1 ]) โ 0๖16 ๓ ร 1)6 1)660 301^61 6๓]ว10)'108 1๓โ ช
8.056๖617 ๖)' 01^๖1 30(1 ๖)' ชล)' 6V6 โ 5๒06 3^2๓ ร ๖ 2V6 1ล!(60 1๖18 301116 101*0.
96 ผ0น1ช 001 ร ๖!-! ฑ 10 1๖1: 3 03001601 10 8121(108 ๖! ร 01๖0131 6x1816006 00 1๖6
โ! ร! ( ๖ 6 ๖ 35 016011006(1, 30(1 ๖ 6 ณ ล)' )๓! ๖ 3 10 ช 0 80. 8เแ 1๖6 ๓ 0๓601
[■01* 1๖31 ๖ ล 8 001 )๓1 00๓6, 30(1, 11* 11 (11(1, ๖! ร โ 61! โ 6๓601 ๓! 8 ๖! 001 2โ6ล11)'
1ไ1โ1 ๖ 6โ 1๖6 801แ1100 01* 1๖6 (111๖0011)'.
“10 311 1๖686 สุ 06511008 11 15 01* 1๖6 ๖ โร! [๓] ว 0 โ! 3006 10 ช! ร! ๓ 80๓๖
1๖6 ๓ ล! 6 โ 131 1*โ0 ๓ 1๖6 1๓ ๓ ล16โ131. X ๖ 6 ๖ 6 ๖ 3V100โ 01* X โ 3006 10 8!ล๓ ๖ 3 ร,
11 3]ว|ว63โ ร, ๖ 660 ๖ 38 6, 0โ061 30(1 1โ630๖6 โ 005. ?6 โ ๖ ล]) ร 001๖๓8 80 0)๓10211)'
VII© 1ร 00 โ 600 โ ช. ธ0! 1๖31 1ร 001 00โ 3๖2๓. 7/6 030001 3๖0 โ ช 10 ๖ 6 1๖6
1^018๖1 X โโ 301 01* 1๖6 7/0 โ! ช, 03โ66 โ! 08 3๖001 10 โ 6 ชโ 688 8โ1^3006ร 20ช ๖ 61])
1๖6 ผ62เ(. II* 1๖6 X โ 600๖ 001 1๖6 1๖ โ 0ล18 0โ ๖ 311* ร1ล ๓ 10 001ช ๖! 00 ช ผ6
ร ๖ 001 ช 001 ๖ 6 0511๖6 ช 10 80๓8 10 ผล โ ผ!! ๖ ๖ 6 โ. เ0 ล11 1๖!ร ๓ ล!! 6 โ ผ6
๖ 3V6 001 006 เว โ! ๓ 6 ๓16โ6ร1, 30ช, ร1โ20861) 60008๖, 1๖21 ๓16โ6ร1 18 6^311
X โ 600๖. II 1ร 10 1(66]) 3 ๖ 0 ๖ 6โ ๖ 61 ผ 660 1๖6 X โ 600๖ 1โ00116โ 30ช 1๖ล1 01* 1ฑช13,
10 0โ ช 6 โ 1๖31 3 \'3ร1 6X])60ช110โ6 30ช ชล 08© โ ๓ ล)' 1101 ๖ 6 1000โ โ 6 ช ๖)' 1๖6
1๓ ๓ 6 ช! 316 1๓0x1๓11)' 01* 3 8โ021 ๓!!!! 3 โ)' ])0ผ6 โ 00 00โ 8001๖-8ลร16โ0 ๖ 301(.
II* ผ6 030 ร600โ6 800๖ 30 ๓16โ ๓ 6 ช! ล! 6 2006, ร1ล16, 0โ 16โ โ แ0โ)' ผ6 ร ๖ ล!! ๖ 2V6
0๖13106ช ล11 1๖31 0โ6ล1 ธโ! 13๓ โ6ล11)' โ 6 สุ 0๓68. /\ ร ๖ 0 โ! 16168โ2 ๓ 3051 1๖!ร
๓ 0๓601 โ 606^6 ช 1*โ0 ๓ 1๓ โช 00^6 โ ๓ 8^65 80๓6 ๖ 0])6 1๖31 1๖18 ๓ ล)' ๖ 6
5600โ6 ช.
“1.0 โ ช 1*056๖6 โ)' 1*63 โร 1๖31 \"00 โ ลร!)' ผแ! 1๖๓!( 3แ 1๖18 V6 โ)'
001ช ๖ 100 ช 6ช. 96 31 30^ โ 316 18 001 80. II ๓ ล! (68 ๖! ร ๖! 00 ช ๖ 0ช 10 โ 63 ช
01* 1๖0 X โ 600๖ ]ว โ 0066ช๓8ร. X ๖ 6^ 11^8 ช 6 30ช ๖ 010 ๖ 6 โ 1๖6 ร1ล๓656, 80ช
ช 6 ๓ 30ช 1ผ0- ๖!’! ๖ ร 0! 813๓ [๖โ ช 0๓8 80. X ๖ 6 ร13๓686 10ช66 ช 3โ6 001 3
V6 โ)' 1โ0! ๖!’ 0! 0โ โ 6 ร]) 6013๖16 โ 306, ๖ 01 1๖31 18 0 0 6X0056 !*0 โ 1โ631๓8 1๖0 ๓ 111(6
32
V; โ ๓! ถ, 30๘ (01: VII 10 1๖6 ๓ 001 ผแ ๖ 00๓๓00 ๖00651}', ๖! ใ VII ๖
11000๓ ๓ 00 (31รเ101ใ6ร1. '// 6 030001 ๖ 0\V6V6I: 1(66(5 (๖© (501106 0^ 1๖6 01*1๘ :
1๖© ธ ๓ ^311*6 15 3 811(11016111 1681500811)1111}' พ 11110111 1๖21. 7๖© 1ะ:1'©00๖ ๓ น ร!
15621" 1116 1)111(160 0(* 111611: 0พ ท 0318(166018, 30(1 1.01(1 1105©๖©1"}' (1068 001 (10111)1
1๖31 38 1๖6โ6 18 3 00(1 10 1163V60, 1(1686 XVIII ๖0๘ (11601 0น1.
“1^01, \'(1๖ 8โ631 ๘ 6(©โ6ก0©, พ0น1๘ 1.01(1 8.05©๖©1"}' ผ! 5๖ 10 3(5|ว631
(0 1(16 X 01^16 ว \11(3006. II 1)600๓68 \ไ5 III ^12 1 (©81’ร 10 5©1(1© 11118
ณ 31161* ผ แ ๖ 0 น! 811011 2881813006. 8.6801*1 10 1(16 ไ’ 1า()16 /\1(1ล006 ๓ 3^ 80๓6
๘ 3^ ()6 06068821'}', 20(1 00 (1011(51 1๖6 81600๖ 216 (เ"}
1(1611 ()681 10 ๘!" IV© น8
10 11 : (วน! 1(118 8(10น1(1 1)6 10 80๓6 (1(1*61" ร!!' ล 11 1๖30 1๖6 (5168601. 1.0๗ 11056๖61'}' ๖ 6^8 1๖31 \0 III 1ฬ3)6ร1}' ^111 6X0 น 56 1๖18 16(๖005 ๖ น! \'6โ}' 860(61 118๓31:016.”] เมื่อ ท่าน อ่าน คำ กราบ บังคม ทูล นั้แอั ว จะ เห็น ไค้ เอง ว่า มี บาง คอน ที่ ลอร์ ค โร สเบ รี ไค้ กล่าว ไว้ เบน ทำนอง พยากรณ์ ว่า ชาติ ฝริง เศส จะ ต่อ ง ริบ ทุก ข ทรมาน เพราะ กรรม อัน ลามก ของ ฅนเ อง และ สอ ร์ดโ รสเ บรม' นใจ อยู่ เสมอ ว่า เม อม พระ เจ่า อยู่ บน สรวง ส วรรค แล ร กรรม อัน ลามก ต่าง ๆ เหล่า น ย่อม จะ ตาม สนอง ฝริง เศส เอง เบน แม่น ม' น [1(16 ?[6ก0เ1 10081 (563: 1๖6 ๖ น ๗ 6 ก 0( 1๖611" 0^0 ๓! 5 ๘ 6 ©๘ 5, 30๘ 1.0๗ 8.056๖©1"}' ๘065 001 ๘ อน ๖! 1๖31 28 1๖6(6 (5 2 00๘ 10 ๖ 63V60, 1๖686 ผ!11 6ก๘ 1๖6 ๓ 0น!.] มาบ คน เหฅุ การณ์ ก็เรี่ ม จะ เบน ความ จริง สม คํง กำ พยากรณ์ น นแล วทก ประการ เบน อัน ว่า ที่ฝร่ งเศ ส พ่าย แพ้ เยอ รม นคร าวนั้ ทกส็ ง ทุกอย่าง ก็หํน มา เข่า รูป เขา รอย เหมือน เมื่อ กร1 3 ฝริง์ เศส ทำ แก่' ไทย เมื่อ ร. ศ.®® ๒ และ ต่อ ‘ทุ มาซึ่ง ฅรง กบ ภา ชิด ที่' ว่า ให้ ทุกข์ แก่ ท่าน ทุกข์ น8 น ถงอั ว. ล อร ด หลุยส์ กบ เมือ ) โหย เมื่อ ไม่ กี่ เดือน มาน ขำ พ เจ่า, ไค้ มา ร่วม การ เลย ง อาหาร กํ่า เนื่อง ใน การ ฅอน รบ ท่าน เซ อร์ เอ ส เลอ ร์เดื นนิง (รน ธร! 61* 0611111 ป็ธึ) ซึ่ง เบน ฅว การส ากญ ใน การทำ ส ไ) ว่ญา สมบูรณ์ แบบ ระหว่าง อ, งก ฤษ กบ ไทย เมื่อ ครื่ง เสร็จ สง กราม ใหม่ๆ ขำ พ เจา ไค้ เกย ถาม เขา ว่า เขา มี ความ เห็น อย่าง ไร สำ หรื บหน์ งสือ เรื่อง ชีวป ระ ว่ฅข อง นาย พล เรือ ฅรี เออ ร็ล เมา นท แบ ท แทน แห่ง พม่า (ธ63โ-
๓! โ 31 ธ 31-1 1^0 แก!: ธ3!;16ถ อ!” 8นโ ถ าแ) (หรอ ท เรา ชอบ เร ยก กน สน ๆ เล่น ๆ ว่า ลอร็ ค หลุยส์) ฉบบ ที่ นาย เรย์ เม อร์พ แ โ!)! 17) ไค้ แต่ง ขน โดย ให้ ชื่อ ว่า “อุปราช คน สด ทำ ย” (บ3ร1 7เ06!-03ง ท่าน เซ อร์ก็ ไค้ แสดงก วาม แปลก' 1 จ ที่ คน อย่าง ขำ พ เจ่า ก็ยํง อุตส่าห์ สนใจ และ รู้’ ริก หน' ง สือเ ล่ม น็แ ละ ท่าน ก็, ให้ ความ เห็น อย่าง กว่า ง ๆ ว่า “ก็ พอ อ่าน ได้ ขอ ความ มี บาง ดอน ที่ ถก และ บาง ฅอน ก็' ไม่ สู้ ถูกน้ ก” ใน ฐาน ะที่ข าพเ ว่า ชอบ อ่าน หนังสือ ทำนอง นมา อยู่ ท่า ง แต่ จะ ให้ฅ ร1 สร ไป ว่า ข่อ ไหน ถูก หรือ ไม่ ถูกอย่าง ที่ ท่าน เซ อร์ เอ สเตอร์ จะ ทราบ น น ก็ธ่ อม เบน ไป ไม่ ไค้ เพราะ นัว นัาพ เว่า ไม่ ใช่ เบี่น นัว การ หรือ เบน พระเอก ใน เรื่อง แต่ เมื่อ พบ บาง ข่อ บาง คอน' ใน หนังสือ เล่ม นํ้ เกี่ยว พาด พิง มา ถึง ประ เท ศ ไท ย และ การ เจรจา ส้ญญ าส่น ฅิภา พระ หว่า ง' ไทย และ' จ กร ภ พนัง กฤษ ก็ เห็น' ว่า มี บาง ฅอน ก็ น่า ข, น ที่ง์ จะ ไค้ เบน บท เรียน ประกอบ การ ศึกษา พิจารณา จาก อคีฅ มาบ จ จุบ น และ บจจุ บน เพื่อ อ นาค ค ของ พวก เรา เอง แต่ ท1 งนที่ งั้นน กีขอ ให้ ถือ เสมือน- 34 หนึ่ง ว่า เขา สำ พะ หลา มา อย่าง ไร ข่า พ เจ้า ก็ ชัก ใย ต่อ อย่า งนน หาก จะ ไม่ เบน ประโยชน์ แก่น สาร ชัน ใด ก็ท รัง ว่า กง จะ ไม่ แหง แล่ง จน ถึง ทำ ให้ ทำ นผู้ อ่าน ถึ อบ หาว นอน เอา ที เดียว ระหว่าง หนำ ๒๒๗ ถึง ๒๓® ของ หน” งสีอ เล่ม นน มี ความ ที เกีย วก บ ประเทศ ไทย ชัง ที่ข์า พ เจ้า จะ พยายาม เก็บ ความ รวบ รวม มา พอ ได้ ความ คง ต่อ ไป น “เมื่อ พูด ถึง ภาค ใต้ ของ ประเทศ ไทย แล่ ว บญ หา ยุ่ง ยาก ก็ ได้ เกิด ขั้น ระหว่าง ผาย ชัง ก ฤษ และ ผาย ไทย ห ล่ง จาก ที่ญี่บุ น ใต้ ยินยอม แพ้ แล่ ว เพราะ ว่า เมื่อ ประเทศ ไทย โดย อา ชัย อิทธิพล ญี่บุน ได้ ประกาศ สงคราม กีบ ประเทศ ชัง กฤษ และ ล ห รัฐ อเมริกา นา. เ ผาย ชัง กฤษ ได้ รับ เอา การ ประกาศ สงคราม ของ ไทย ไว้ แต่ ทางอเมริกา ไม่ ยอม ร บ เรื่อง นึ่ทำ ให้ เกิค บรรยากาศ อบอวล บวน บน ทาง อารมณ์ เพราะ การ กระทำ หรอ เวน กระทำ บาง ล อ่าง ขอ งอ เม ริ ชัน ซึ่ง เบี่ค ฉาก ณ กระทรวง ต่าง ประเทศ แห่ง สห รัฐ อเมริกา เมื่อ ค. ศ. ๑๙๔๒ และ ชัว ละคร ตอน นํนก็ คือ ชัก ร ราชทูต ไทย ซึ่ง เบน คน แบบ บาง ร่าง นํอ์ย หนำเก ลั้ยง เสียง แหลม แถม มี สำเนียง กระ เดียด เบน ชาว อ๊อก ซฟ อรดี เสีย ชัวย และ ท่าน รัฐ มน ฅรี ต่าง ประเทศ คอ ร์เ ดล อัล (๐๐!- ง่&] หน!!) ผู้ ใจ พระ เขา เล่า กัน ว่า ชัก ร ราชทูต ไทย ได้ มา พบ ท่าน รัฐมนตรี ต่าง ประเทศ เพื่อ นำ ความ มา แจ้ง ควย ระหว่าง ประเทศ ไทย และ สหรัฐ อเมริกา ท่าน คอ ร์เ คล ป็ล ผู้ เฒ่า ใจ ดีก็เ กิคค วาม เห็น อก เห็น ใจ รู้สึก สงสาร ทูต ไทย มาก จึง พยายาม ประ เชัา ประโลม ปลอบ โยน เอาใจ ใน ทำนอง ที่ ว่า ไม่ เบน ไร อย่าง ไร "I สหรัฐ อเมริกา ก็ จะ ไม่ ยอม รับ การ ประกาศ สงคราม แบบ ตบ มือ ชัง ชัเง เดียว นั้ เลย และ ข่อ รับรอง ชัน นํ้เ อง แหละ ทำ ให้ เกด ความ ยุ่ง ยาก ระหว่าง ไทย กบ ชัง กฤษ ภาย หลง เบน ชัน มาก” “เมื่อ สง กราม สั้น สุด ล ง แพ้ ว่ ก็ ไค้ มี การ เจรจา ขน ระหว่าง ผู้ แทน อ' งก ฤษ และ ไทย ทาง อ'' งก ฤษฉ ลาด และ ไหว ท' น เลย ถือ โอกาส เกี่ยง งอน เรียก ร่อง ค่า ปฏิ กรรม สงคราม โดย อ้าง ว่า ประเทศ ไทย ไม่ เพียง แค่ ปล่อย ให้ญี่ บุน ยาก รา กรีฑา ท'' พ ผ่าน ประเทศ ไทย ไป จน ถึง สิงคโปร์ เท่า นํน มิ หนำ ซา ย', ง รวม และ ร่วม ก'' บญี่บุ น ประกาศ สงคราม ค่อป ระ เทศ อ'' งก ฤษ ซึ่ง เบน การ ละเมิด กติกา ส ญญา ไม่ รุกราน ซึ่ง กน และ กน อ้น ไค้ ทำ ไว้ เมื่อ ค. ศ. ๑๙๔® เสีย อีก ยี1 งก ว่าน น ประเทศ ไทย ย' ง แถม ไค้ เคย ส่ง ข้าว ของ และ กำ ล'' งก นคิค เบ็1 น เงิน หลาย ลำ น เหรียญ พร่' อม ก' บ ให้ ใช้ ฐาน ท' พ และ ค8 งก อง ทหาร ร่วม ก'' น หลาย แห่ง มิ หนำ ซา ผ่าย ไทย ย'' ง ไค้ ร'' บ เอา จาก ประเทศ ญี่บฺน ทำนอง เบน ของ ข ว' ญสื่ร่ 'ฐ ใน มลายู เหนือ และ ร' ฐ ฉาน อีก สอง รฐ ใน ประเทศ พม่า ซึ่ง ผ่าย ไทย ไค้ เข้' าไป ยึด กรอง ไว้ ที่งท มด เช่น ทาง มลายู และ บาง ส่วน เช่น ใน ทาง เมือง เงย ว’’ “กระ น 1 นก็ดื ก็ ไค้ มี ขบวน ก่อ ฅ่าน ของ ชาว ญี่บุน ซึ่ง มืผู้ นำ อ'' น ไม่ ใช่ ใคร อื่น เลย กล่าว คือ หลวง ประดิษฐ์ ๆ ผู้ สำเร็จ ราชการ แทน พระองค์ ทื่ใช้ นาม ระ ห'' ส เหมือน ก' บ ชื่อ สตรี ที่ เรือง นาม ใน ค' มภีร์ ไบเ บิล ว่า “รู ธ” (811111) ซึ่ง ไค้ พยายาม ฅิคค่ อก'' บก อง บ' ญ ชา การ ภาค อา เชีย อาคเนย์ โดย อา ศ' ย เครื่อง วิทยุ ที่ฅน มี อยู่ ใน ท่าน ตง์แก่เ รืมฅ่ งก อง บ' ญชา การ ใน เดือน มีนาคม ค. ศ.® ๙๔๔ หลวง ประดิษฐ์ ๆ ถึง ก'' บ ไค้ เคย บอก ไป ย' 'ง ลอร์ ค หลุยส์ ให้ ทราบ ว่า พล พรรค ใต้ ดิน ไทย ซึ่ง ไค้ ร'' บ การ ผีกห่ 'ด และ ไค้ ร'' บ อาวุธ อย่าง เงียบ ๆ จาก เจำ หนำ ที่ บาง กน แห่ง องค์การ ยุทธ- ศาสตร์ อ เม ริก' น (0.8.3.) และ พล พรรค พวก น1 นพ ร' อม ที่ จะ ลุก อือ ข็น แล่' ว แค่ เนื่อง ด้วย เห ฅุที่ล อร์ด หลุยส์ ใน ขณะ นน ไม่ สามารถ ที่ จะ จ ดให้ ทหาร ของ ตน เข้า มา สมทบ ใน ประเทศ ไทย ให้ ไค้ จ'' ง หวะ กบ การ ลุก อือ ของ ผ่าย ใต้ ดิน ไทย เหมือน อย่าง ที่ กน สามารถ กระทำ ร่วม กบ กอง ท พ ของ ท่าน อูอ อง ซาน ใน ประเทศ (พม่า และ เนื่อง ด้วย เหตุ ที่ ว่า ลอร์ ด หลุยส์ เกรง ไป ว่า การ ลุก อือ ขํ้นนํ้ ใน ที่ลุด ก็ จะด้ อง ถก 36 ญื่บืน ประ ห ค ประหาร เสีย อย่าง สิน เชิง จึง ไค้ แนะ นำ หลวง ประดิษฐ์ ๆ ให้ รอ เวลา ไป ก่อน อ นง ผล จาก คำ แนะ นำ น์ก็เ พอ ท จะ ริ กษา สถานะ ข อง ป ระ!, ทศ ไทย ย ง์ให้ คง อย่ ใน ฐานะ เบน ลกน้ องของ ผาย อก ษะ เพ ออ งกฤ ษ จะ เร ยก ค่า ปฎ กรรม สงคราม ได้ อก โสด หน งดํว ย” "เพราะ การ ต่อ ต้าน ใต้ ดิน น ไม่ น้อย เหมือน ก' น ทาง ลอร์ ดห ลุย ส จึง ไค้ ต้คสิ น ใจ ว่า อย่าง น้อย ล้า พด ถึง ทาง ต้าน การท หาร แล้ว ก็ ควร จะ ถือ ประเทศ ไทย เบน มืด ร ไว้ ก่อน แต้ หาก ทางกระทรวง ต่าง ประเทศ อ' ง์กฤ ษ ไค้ วาง เกณฑ์ ไว้ ว่า ประเทศ ไทย จะ ต้อง แสดง ให้ เห็น อย่าง ช ค แล้ง ถึง เจตนารมณ์ อ นดีข อง ตน เสีย ก่อน และ ประเทศ ไทย จะ ต้อง ทด แทน ใช้ ค่า เสีย หาย ต่าง ทุ ที่ เกิด ขั้น ก' บ ผล ประโยชน์ ของ อง กฤษ ใน ประเทศ ไทย และ โดย เฉพาะ สำ หรบ ผล ประโยชน์ ของ แว่น แค วน รอบ ๆ ประเทศ ไทย ซึ่ง อ' งก ฤษมี ส่วน ร' บผิด ชอบ อนึ่ง ทาง กระทรวง ต่าง ประเทศ อ' งก กฺ) ษก็ พร้อม อยู่ แล้ว ที่ จะ ไม่ เอา เรื่อ งก บ การ เบ็1 น ปฏิบ กษ์ข อง ไทย ทงน เพื่อ แลก เปล ยนเ อา ข็าว และ ผล ประโยชน์ อน ๆ ทพื่ง จะ ได้ ริบ ถึง กบ ได้ เฅร้ ยม ยก ร่าง กำหนด วาง ขํอต กล งเร ยก ร้อง ไว้ ถึง ย สบ เอ ด ข่อ เพื่อ ที่ จะ ไค้ นำ มา เจรจา ก บผู้แ ทน ผืาย ไทย ที่ เดิน ทาง มาย ง เมือง แกน ด้ ที่ เกาะ ล้ง กา ก่อน ที่ จะ ไค้ ลง นาม ใน ส' ญญา สน ติ ภาพระหว่าง สอง ประเทศ” “ก่อน หน้าที่ ผู้ แทน ผาย ไทย จะ ไค้ ออก มา จาก เมือง แกน ดี เพื่อ นำ เอา ข่อ ความ เกี่ยว ก บส' ญญา สงบ ศึก มา รายงาน ขั้แ จง ต้อ ริริเ บาล ชอง ตน เสีย ก่อน ลอร์ ด หลุยส์ จึง ไค้ จด ให้ มี การ เลย ง อาหาร กลาง วน ที่ {ง! ถล้ 8 ?แ10ธ (พล บพ ลา หลวง) ผู้ แทน ผืาย ไทย แต่ง เครื่อง แบบ ขาว เต็ม ยศ ติด เหรียญ ติคฅ รา พราว แพรว ไป หมด โดย เฉพาะ หำ หน้า ผู้ แทน ผาย ไทย ถึง ก บคๅ ค กระบี่ ที่ ออก จะ ยื่น ยาว รุ่มร่าม ลาก พื่นก รุ้ง กรื่ง เกิน ไป สก หน่อย ใน ขณะ ที่ กำ ล' ง ดื่ม เหล้า ก๊อก เท ล ก่อน รบ ประทาน อาหาร กลาง วน ทุก สีงท กอ ย่าง เบน ไป ควย 37 การ ร่าเริง จน กระ ทํ่ง เมื่อ ถึง เวลา ที่ อา กนฅุ กะ เหล่า นก0 าลํง เคิน ทาง ไป สู่โฅ๊ ะ อาหาร เมื่อ ลอร์ ค หลุยส์ เห็น' ว่า กระบี่ ของ หำ หนำ ผู้ แทน’ ไทย ชก เอา ไว ไม่ อยู่ เช่น น, น จึง ไค้ ไป ปลค เอา กระบี่ น นอ อก มา เพื่อ จะ ไค้ นื่ง กิน โฅ๊ะ สบาย ๆ ไม่ มี อะไร กีค ข' วาง ฅง แต่ บคน นเบี่ นฅน ไป อา กิ ป กิริยา อน ร่าเริง ของ ท่าน ผู้นน ก็ไ ค้อน ฅรธ าน เ หือ ค หาย ไป หมค กลาย เบี่น คน เจา ทุกข์ สี หนา บอก บุญ ไม่ ริบ เหมือน กน โศก เครา สคขี ค และ' ไม่' ว่า ลอร์ ค หลุยส์' จะ พยายาม พู ค' จา ฅลก คะนอง ล่อ เลียน ประการ, ไค กง แส คง คอน ริบ ควย สี หน้า อ นไม่ เส บย นำ คา จะ เล็ค ร่วง ก็ ว่า ไค้ กรน ถึง เวลา ที่ลอ ร์ค หลุยส์ ไค้ กล่าว อำลา กบ หำ หน้า ผู้ แทน ผาย ไทย ห ล่ง จาก ที่ ไค้ ริบ ประทาน อาหาร เสร็จ แล่ ว จึง ระลึก ถึง กระบี่ เจา กรรม เล่ม น นฃั้, น มา ไค้ ลอร์ ค หลุยส์ ก็ รีบ ไป หยิบ กระบี่ ที่ วาง ไว้ บน โฅ๊ะ ขาง ๆ มา มอบ ไห้ ท่าน นาย ทหาร ผู้ แสน เครา แล่ ว ท่าน นาย ทหาร ผู้นน ก็กล่ บยม แยม แจ่ม ใสคี เช่น เคิม อย่าง ฉบพ ล่น และ ไค้ โกง ให้ ท่าน ลอร์ ค หลุยส์ ถึง สอง กร่ง ก่อน ที่ จะ อำลา ไป กิริยา อาการ ของ ท่าน ผู้น ทำ ให้ ลอร์ ค หลุยส์ รู้สึก ฉงน สนเท่ห์ ใจ อยู่ ไม่ น้อย จน กระทำ ภาย หคัง จึง ไค้ ริบ กำ บอก เล่า ว่า ท่าน ผู้นน สำคัญ ผิคค้ ค ไป ว่า การที่ ลอร์ ค หลุยส์ ปลค เอา กระบี่ จาก กิว่เ ขา ไป น น ก็ เพราะ ค องการ จะ ยึคเ ขา ไว้ เบี่น คัว ประ กน ใน เมื่อ ผู้ แทน ไทย กน อื่น ๆ จะ ไค้ เค้น ทาง กลบ ไป ยิง ประเทศ ไทย กน ห ม ค” "พอ ผู้ แทน ไทย ไค้ มา ถึง กรุงเทพ ๆ แล่ ว้ไม่ ทน' ไร ประ เทศ ไทย ก็ เริม แส คง ผไม้ ลาย มือ ทาง กีฬา ซึ่ง ประเทศ ไทย ชำนิ ชำนาญ เบี่ นอ ยำ งคี มา ค1 ง สอง ศฅ วรรษ แล่ ว่ จาก การ เล่น ผก เจา ล่อ ระหว่าง อำ กฤษ และ ฝริง เศส ใน เรื่อง ทาง ผล ประโยชน์ ทาง เมือง ขน ของ สอง ประ เท ศนน จริง อยู่ คาม คัมภีร์ ไบเ บิล ถึง แม้ รธผ้ เข็ญ ใจ อาจ จะ พิลาป ร่า ไห้ ขณะ เก็บ เม ล็คช่ าวที่ คกห ล่น ใน ทอง นา ต่าง ถึน นอก คำ ว ของ คน ก็ คาม แต่ ทว่า รูธ หลวง ประ คีษ 3 ๆ น น แกล่ วก ล่อง ว่อง ไว 38 ใน บญ หา เรื่อง ข้าว เบน อย่าง คีไม่ นอ ย การ หารือ กบ ทางกรุง วอ ชิงฅ นก เรม ขน และ ทาง ผาย นายก รำ เมน ฅรี ไทย ม. ร. ว. เส นืย์ ปราโมช ก ไค้ ส่ง ขอ แยง ขน โค ยอ ำง ว่า กำ เรียก รอง ของ อำ กฤษ นน ทา รณ ราย แรง แสน สา ห ส เพียง พอ ที จะ ทำ ให้ “เมือง ไทย คอ งก ลาย เบน เมือง ทาส ไป อีก หลาย บคีค กที เคียว,, “ว่า กน คาม จริง แลีว่ ถึง แม้ ผาย ไทย' จะ ค อง ส่ง สิน กำ ขา ออก บางอย่าง เบน คน ว่า คีบ ก ยาง นาม น และ ข้าว ให้ อง กฤษ ก็ กง จะ ยำ ไม่ ทำ ให้ ประเทศ ไทย ค อง เบน ประเทศ ทาส ไป อีก หลาย บก็ คาม แค่ กระ น นก็คี ผาย ไทย ก็ ย4 ง หวง พึ่ง จา กก วาม เบน คน ใจ อ่อน จาก ส หริ ฐ อเมริกา ที่แค่ แรก เรืม มา ก็ ไม่ ยอม ประกาศ สงคราม คอบ โค้ป ระ เทศ ไทย เมื่อ ๓ บ เศษ มา แล ว นอก จา กน น ผาย ไทย ก็ กา ค ถูก ถึง ทาง การ อเมริกา ว่า มี ทศ นวิส ำข้ค กบ การ ผูก ขา ค แบบ โม โน โป ลี และ คา ร็เค ลล์ ของ ประเทศ อื่น และ จารี ค ของกระทรวง ค่าง ประ เท ศอ เม ริก นที เชื่อ กน มา แค่ ไหน แค่ ไร แล วว่า ปะ เหมาะ ผาย อง กฤษ น น ม้ก จะ ไม่ ริง เกียจ ใ นอน ที่ จะ ถือ โอกาส แอบ ลอบ กํคห นำ ฉาน พ่อ กำ อ เม ริก ไ แบน เนือง นิฅย์ ฉะ นน ผาย ไทย ไค้ ที ก็ ถือ โอกาส เล่น กีฬา คง เดิม โค ย วิธี ผคเ จา ส่อ จบ อเมริกา มา ชน กํบอ งก ฤษ เพื่อ จะ เลี่ยง ไม่ คอง ชำระ กำ เลีย หาย ใค ๆ ท1 งหม ค และ ใน ขณะ เคียว ก0 นนํ้น ก็ เพื่อ ที่ จะ ไค้ สิน กำ สำเร็จ รูป มา จาก ส หริ ฐ อเมริกา มา สู่ คน ให้ เพียง พอ ก เรก ระ ทำ เช่น นื เบน ไป ใน ทำนอง กระทบ กระเทียบ บาย ลี นโยบาย เศรษ^กิจ ของ อง กฤษ ให้ เบน ไป ใน ทาง อกุศล เช่น น จึง ทำ ให้ ทางกระทรวง ค่าง ประเทศ ของ อง กฤษ เกีย ค แคน ข้น ใจ เบน อย่าง ยง” “ใน ขอน ประเทศ ไทย ทาย ใจ และ ท่าท้ ขอ งอ เม ริก นไค้ ถกเ ปง ที เคียว เพราะ ผาย อเมริกา สวม รอย ยืน มือ เขา มาท นที และ ขอ รอง ให้ ผาย ไทย จง สงบ ไว้ อ่อน อย่า เพีง ลง นาม อะไร ไป จน กว่า ฉน จะ บอก ให้ อ่อน นะ ใน ระหว่าง นื ผาย ไทย ก็ย์ง ใช้ วิธี แยบ ยล กล นย อยู่ เรื่อย ๆ มา เบน คน ว่า ไค้ จึค ให้ มี การ คอน ริบ 39 สมาชิก ของ องค์การ ยุทธ ศาส คร์อ เม ริ ลัน ที่ ไค้ เขา มา ร่วม ลับ อง ค การ ใค้อิ นของ ไทยอย่าง เอิก เกริก ขนาน ใหญ่ ถึง ลับ ไค้ ยก ลัง ถึง สอง ลัง ให้ เบน ที่ พำนัก กอ งบ ญ- ชา การ ขน ส่ง ทาง อากาศ โค ยจค ให้มื การ อิน การ อยู่ สุรา ปลา บง สำ หรบ บรร คา ทหาร อ เม ริ ลัน ที่เ อิน ทาง ผ่าน ไป มา อย่าง ไ ม่อน ประ ค โค ย ไม่ กิค มูลค่า อย่าง ใค เลย แลัว ผ่าย ขา ราชการ ไทย ก็ถึอ โอกาส โพนทะนา บา ว รอง ถึง ขอ เรียก รอง พิ ทารุณ อย่าง น่า อคส ที่ ผ่าย ลัง กฤษ เบน ผู้ เคียว เข็ญ รีคเ ลือ ค เอา กบ ปูพิ เมือง แคน คื ให้ กรอก เขา หูบร ร คา ชา วอ เม ริ ลัน ที่ ผ่าน ไป ม่าน มา และ ยง กล่า วหา พา ค พิง เลย เถิค ไป อีกว่า ผ่าย อง กฤษ ใช้ สนาม บิน ใน ประ เทศ ไทย เพ อ เบน, ฐาน ทพ สำ หรบ ริงแก ข่ม หม ชาว ญวน ไม่ น้อย ไป กว่า ความ คง ใจ ที วะ บีบ คน เสรีภาพ ค่าง ๆ ใน ผ่าย คะ วน ออก มิ หนำ ชำ ผ่าย ไทย ยง ไค้ ประ ทวง อย่าง เคอ ค คา ล เสมอ น หน ง คน เบน ผู้บริ สุทธ ใน เมื่อ ฝ รง เศส พยายาม เรียก รอง เอา อิน แคน ผ่าย ใค้ข อง เขมร คืน ซึ่ง ผ่าย ไทย โค ย การ สนับ สน นของ ญีบ่น ไค้ ยือ แย่ง มา จาก ร5บ าลรี ชีย โค ย จะ ยอม เลีย ค่า บวย การ ชค ใช้ ไค้ ไม่ เกิน สอง ไพ เบย เสีย อีก “ แค่ ใน ระหว่าง ที่ ผ่าย ไทย ไค้ ร่า รองอย่าง เอ็ค อึง และ ยืค ยาว กบ เจา- หน้าที่ ของ ส หริ ฐอ เม รี กา ถึง อิธีว่ กร วร รค้นิ ยม ข0 ง อิง กฤษ คน ไทย ก็ ยง อง แส คง ความ เบน มืฅร และ ท0 าคี ควย อง กฤษ ไม่ น้อย เลย ที่งนื่ ก็ เพราะ ไทย เขา ใจคื ว่า ใน ประเทศ มลายู และ พม่า ซึ่ง เนื่อง มา จาก การ ยึคค รอง ของ ญี่บุน ยง ขา ค ขาวอยู่ อีก ไม่ คา กว่า ๑, ๕๐๐, ว 0๐ คัน ฉะนั้น คัาคั งก ฤษจ ะยน ยอม สนับ สนุน การส น้คร เขา เบน สมาชิก แห่ง องค์ การส ห ประชา ชาอิ ของ ไห ย แลก ผ่าย ไทย จะ ชินคี ส่ง ขาว ๑, ๕๐๐, ๐๐๐ คัน ที่ เหลือ ใช้ นื่ไป ช่วย บรรเทา ความ ขา ค แคลน ใน สอง ประเทศ นั้น ฉะนั้น การ เจรจา สงบ ศึก โค ย ถือ เอา สีงนื่ เบน หลัก จึง ไค้ คำ เนิน การ จน ถึง ลับ ไค้ ลง นาม ลัน เมื่อ ลัน ที่ ๏ มกราคม เพ อ เบน การ เชอ มลัม พํนธ ไม ฅรีลั นคี ระหว่าง ไทย ลับ ลัง กฤบ ให้ แน่น แที่น ยี่ง ขน ล อร คหสุ ยส จึง ไค้ คค สิน 40 ใจเ ขำ มา เผา สมเด็จ พระ เจ้า อยู่ ห' วอ านัน ท มหิดล ที่ กรุงเทพ ๆ ใน ปลาย เดือน มกราคม นนเ อง เพื่อ จะ ฉลอง ความ ตกลง ซึ่ง ทำ ให้ ภาวะ สงคราม ระหว่าง สอง ประเทศ นน สน สุด ลง ไป” “ ใน กร งนึ่เ บน คริงํ้ เคียว เท่า น น แหละ ที่ขํอ แตก ต่าง ระหว่าง อ' งก ฤษ และ อเมริกา ไค้ ลุก โพลง ขน อย่าง รุ่งโรจน์ เบี่ด เผย ตอน ที่ นาย พล เอก เท อร รี ผู้ บ ญ่ชา การท ทา รอ เม ริก' น ใน ย่าน สงคราม แถบ นึ่ ได้ รบ เชิญ ให้ มา ร่วม พิธี ฉลอง พัช นะ ของ ผาย พ' นธ มิตร โดย จ' ค ให้ มี การ เดิน ขบวน พํน่ร มิตร ตาม ถนน ใน กรุงเทพ ๆ และ มี การ ตรวจ พล สวน สนาม โดย ผู้ บ'' งก' บ บ'' ญ ชา ชน สูง สคข อง ผาย พ' นธ มิตร แต่ เนื่อง ด' วย เหตุ ที่ นาย พล เอก เท อร์ริ ไม่ สามารถ จะ มา ร่วม ได้ นาย พล จ ทวา ทิม เบอร์ แมน จึง ไค้ ร บ เชิญ ให้ เบึน ผู้ แทน ผึา ยอ เม ริก น แท่ มี นาย ทหาร อ เม ริก'' น คน หนึ่ง ได้ แยม ก'' บ ขำ พ เจ้า ว่า (เร ย่ เม อร์ พี่1 ผู้ แท่ง เรื่อ งนึ่) ว่า พอ นาย พล ทิม เบอร์ แมน เข' ามา ถึง พร' อม ควย คณะ ใน กรุงเทพ ๆ แล ว การ ฉลอง พัช นะ ของ พ' นธมิ ฅรกี เริม จะ กลาย แปรสภาพ ไป เบน การ ฉลอง พัช อง ผืาย อ' งก ฤษขํ 'าง เคียว ข อนึ่ยื่ ง เห็น ได้ ชด ‘ๆ ใน เมื่อ ได้ มี การ เลย ง อาหาร คา หล' ง จาก ไค้ มี การ สวน สนาม เมื่อ นาย พล ทิม เบอร์ แมน' ไค้ มา ถึง สถาน ที่ แล ว และ ทราบ ว่า ตน ไม่ ได้ มี ส่วน น" ง ร่วม โต๊ะ ใหญ่ ซึ่ง มีลอ ร์ค หลุยส์ และ ก ษ' ฅริย์ ไทย ประ ท' บอ ยู่ ให้ สม เกียรติ ที่ฅน ควร จะ ได้ ร'' บ ใน 3า นะ ผู้ แทน ส หรัฐี อเมริกา แต่ ไพล่ กลับ ต' อง ไป นง โต๊ะ เล็ก ร่วม อยู่ กบ ขำ ราชการ ชน ผู้น้อย ของ ร่ บาล ไทย การ ถก สบ ประมาท เช่น' แย่ อม ไม่ เบน สี่งที่ นาย พล ทิม เบอร์ แมน สามารถ ทน คุ ดาย อยู่ ได้ จึง ได้ ออก ไป จาก ห องรับ ประทาน อาหาร ท ง ‘ตุ ที่ ย' งมิไ ด้นื่ง ลง เลย” ‘‘การที่ ปล่อย ให้ มี พฤติ เห ต เช่น นื่เกิ ด ขน น น ออก จะ เบน ของ แปลก สำหรับ บก คลอ ย่าง ท่าน ลอร์ ด หลุยส์ ลัก หน่อย เพราะ โดย ปกติ แลัว ลอร์ ค หลุยส์ ได้ พยายาม ให้ เกียรติ และ ให้ ความ เห็น อก เห็น ใจ ท่อ เจ้า หน้าที่ อ เม ริก นที่ ร่วม งาน 41 อยู่ เสมอ และ แทบ ทุก กราว ที่มี ขอ ทุ่ม เถียง โก้แ ยำ ระหว่าง เจำ หนำ ที่ อำ กฤษ และ อ เม ริก น ใน คณะ ของ ท่าน ลอร์ ก หลุยส์ แสีว ท่าน มก จะ เขืา กบ ผา ยอ เม ริก น เสมอ สำ หรบ กราว นีมี เสียง โจษ จน กน ว่า การ จก ที่ นั๋งอ ไ แบน ที่ น่า เสียใจ ค รงน็ เกิด ขน เพราะ ว่า สุภาพ สต ริซง เบน ภริยา ของ นาย พล เริอ โท อำ กฤษ ผูห นง ได ตง ขอ รง เกย จ ไม่ ยอม ที่ จะ นง ถด ไ! เๆา ก นาย พล จ ตวา น่นเ อง “ใน การ มา เยี่ยม กรุงเทพ ๆ ก ริงนึ่ ลอร์ ค หล ยส์ ไค้ ถือ โอกาส คำ น ส่วน ฅวที่ จะ ทำ ให้ การ มา ประเทศ ไทย ไค้ ประสบ ผล สำเร็จ คียี่ง เบน กน ว่า ควย การถ วาย รถ จั๊ป แก่ พระ ราชา ธิบคี หนุ่ม ของ ไทย แก่ ค รณ เลว รถ กนนึ่ ใน ไม่ ชำ ก็ ถูก ไพร่ พ้า ขำ แผ่น คินข อง พระองค์ เอง ขโมย ไป จาก หนำ พระ ที่น่ง เสีย อีก นอก จาก น ลอร์ ค หลุยส์ ยง ไค้ พยายาม ไป ใน งาน สน นิ บาก ณ สโมสร นาย ทหาร ผาย ไทย ซึ่ง จก ให้ มี ลีลาศ เวลา เย็น เสมอ ทุ จึง ทำ ให้ สี มพน ธ ภาพระหว่าง ไทยก0 บ อำ ก ฤษคี ขน ลอร์ ค หลุยส์ ไค้ เคย แจ ำให้ นายก ริ ฐมน กรี ไทย ใน ขณะ น นทรา บ ว่า การที่ ไทย จะ กอง ให้ ขาว ๑, ๕๐๐ ,0๐๐ กน น น อาจ จะ ทำ ให้ เศรษกิจ ภาย ใน ของ ไทย กอง ไค้ ริบ กวา มก ระ ทบ กระเทือน อย่าง รุนแรง ฉะ นน ดัง กฤษ จึง เต็ม ใจ ที่ จะ ริบ ซอ แทน ที่ จะ เรียก เอา เปล่า ทุ อย่าง เมื่อ แรก ใน ขณะ ที่ลอ ร์คห ลยส์ ยำ อยู่ ใน กรุงเทพ ๆ ก็’ ไค้ ริบ พระ ราช ทาน เครื่อง ราช อิสริยาภรณ์ ชน สูง ลุค แห่ง ประเทศ ไทย ( มหา ปร มา ภร ณ์' ชำ ง เผือก) แก่ เนื่อง ควย เห กุที่ จะ กอง ไค้ ริบ อนุ ฌาฅ จาก ทางกระทรวง ก่าง ประเทศ อำ กฤษ เสีย ก่อน เพราะ ฉะ น1 น ใน ชน แรก ลอร์ ค หลุยส์ จึง กองก ราบ ทูล ขอ ปฏิเสธ ไว้ ชี วก ราว หนึ่ง ก่อน ห ลำ จา กน น สาม วน ลอร์ ค หลุยส์ ถึง ไค้ ริบ แจำ จาก ทา งอ ำกฤ ษ ว่า การ จะ ริบ ตรา ของ ไทย ดัน ให้ ริบ ได้ แต่ หำ มม่ ให้ ประดับ เพราะ เหตุ ว่า ขณะ นํ้น ภาวการณ์ ดัน ตง เคริ ยดดั งม อยู่ ระหว่าง ดัง กฤษ และ อด้ฅ พน ธม่ฅ ร ของ ญ บน,, “วน หนึ่ง เมื่อ ลอร์ ค หลุยส์ กบ ภรรยา กำ ลำ ชม คารา แห่ งก รา ชำ งเผื อกนึ่ ซึ่ง เบน ของ ที่มีก วาม งก งาม และ มีก่า สง ย็งดั กที่ผู้ แก่ง ชีวประวัติ เล่ม นึ่ไค้ เกย เห็น 42 มา เลค เมา ท์แ บท แทน ซึ่ง รู้คี ว่า สามี ของ ฅนมี จุด อ่อนแอ สำ หรบ ครา ค่าง ๆ ป็ยู แล้ว จึง แส รง เอ่ย ขน ว่า “นี่ เธอ ไม่ คิด คอก หรือ ว่า ถา เอา คารา ควง น มา ทำ ฝา ค ล้บแ บง ของ ฉ้น จะ งาม ไม่ นอ ย นะ เพราะ อย่าง ไร ก็คี เธอ กง จะ ไม่ ไค้ รบ อมุญ าค ให้ ประคบ คอก” แค่ แล้ว กำฅ อบ ของ ลอร์ ค หลุยส์ ก็ คือ หน ไป คอน ภรรยา ให้ 4^ ๘ 2^ ะป 4ะ4 0 (ป 0^ V 11 ขวบ หนึง แล้ว บคหี นครา กำมะหยี่ นี่นค่ งฉ บ” “อย่าง ไร ก็ดี เรื่อง ขำ วน นหา ไค้ มา ง่าย ‘ลุ อย่าง ค่าม่ นสญ ญาช อง ค' แไท ย ม่ เพราะ ประเทศ ไทย ก็ เหมือน ประเทศ อื่น ฯ ใน ภาค อา เชีย อา ค เนย ที กำ ลง ค้อ ง การ สิน กำ สำเร็จ รป เพราะ ฉะ น1 น จึง ไค้ เกียง ทำนอง ยึ่นห ม ยืน แมว ไม่ ค่อย ปล่อย ขำ วอ อก มา ง่าย "I ทาง การ ไทย ไค้ ช แจง แก้ ว่า การทำ นา บื่นน ไม่ ไค้ ผลดี คง คาด และ ม. ร. ว. เส นีย์ ๆ ร์งล อร์ด หลุยส์ ไค้ ทำ กวา มฅก ลงกํ นก็ พน จาก ตำ- แหน่ง ไป เสีย และ ผ่1 าย ไทย ก็ เรียก รอง เอา ราคา ค่า ขำ ว สูง ขน เพื่อ แลก เปลี่ยน กีบ สิน ค่า บริโภค ซึ่ง เบน เหตุ ให้ ลอร์ ด หลุยส์ ไค้ แผลง สภา ษิฅ จาก ( 81 8*1 15 ณ 18111) “ธรรม คือ อำนาจ” มา เบน “ขำ ว คือ อำนาจ” (8.106 18 {เบธึธเ) หลัง จา กน น อีก หนึ่ง เดือน ลอร์ ด หลุยส์ ก็ เวียน มา เยือน ประเทศ ไทย อีก ค รํ้งนึ่ ไม่ ไค้ มา เบน ทาง การ จึง ไค้ พา ภรรยา และ ธิดา ที่ ชื่อ แพ ฅริ เชีย มา ค่ว่ย ผู้ แต่ง หนำ สือเ ล่มนึ่ เวลา น น ไค้ มี โอกาส สนทนา ลับ ร’ มน ฅรี ไทย หลาย ท่าน ซึ่ง ต่าง กน ต่าง ก็ สรรเสริญ เยิน ยอ ลอร์ ค หลุยส์ ลัน อย่าง ยก ใหญ่ เท่า ๆ ลับ ที่ ต่าง ก็ ไค้ พยายาม นก หนา ใ นอน ที่ จะ ไม่ ส่ง ขำ ว ให้ อำ กฤษ แต่ขํ อ แก้ลั ว ลัน หนึ่ง ซึ่งน่ บว่า ไม่ เลว เลย เบึน ขํอแ ก้ฅำ ของ นายก รํฐ์ม นฅรี ของ ไทย ขณะ น นที่ กล่าว ว่า ฅาม ชนบท ลัอง อื่น ไกล ‘ลุ ออก ไป นั้น มี หลาย กรอบ ครำ ซึ่ง แต่ ละครอบ ครำ มี ผู้ชาย หลาย กน แต่ ว่า แต่ ละครอบ ครำ นั้น มี กาง เก งอ ย่ค้ว เดียว ฉะนั้น เมื่อ ถึง เวลา เกี่ยว ขำ วก็ลั อง เปลี่ยน ลัน ไป เกี่ยว ท่ละ คน เพราะ มี กางเกง ลัว เดียว เท่า นั้น ลัง นั้น ถึง แม้ ว่า จะมึ ขำ ว เค็ม ท, อง นา ก็ คาม เพียง แต่ ใน กรุงเทพ ๆ เท่า นั้น ก็ ยำมื ขำ ว ไม่ พอ กิน เสีย แลัว หลวง ประ¬ ดิษฐ์ ๆ ก็ เกย พดเ ล่น ‘ลุ ลับ ขำ พเ จำ ว่า ถ้า ประเทศ ส หรีฐ์ อเมริกา ไม่ รีบ ส่ง สินค้า 43 สำ เรจ รูป มา ให้ ประเทศ ไทย แลำ บาง ที คน ไทย ก็ อาจ จะ กิค ว่าน โย บาย ของ ญีบุ่ นที อา ง' ว่า “อา เชีย สำ หรบ ชาว อา เชีย” นนเ บน ความ กิค ที่' ไม่ เลว นก ภาย หลง ขา พ เจา ทราบ ว่า ลอร์ ค หลุยส์ ไค้ พบ นายก รม นครี กน ใหม่ และ ก็ ไค้ รบ คำรบ รอง ว่า คราว นึจะ ปฏิบ ไค ามข ไฅก ลง และ จะ รีบ ล่ง ขำ ว ให้ โค ย ไม่ มี การ ช่ก ชำ,’ “แค่ พอ เครื่อง บิน ที่ลอ ร์ค หลุยส์ โค ย สาร ยำ ไม่ ทน จะ ออก จาก สนาม บิน นาย กรี มน ฅรี กน นก็ค่ อง พน จาก ฅำแหน่ง ไป อีก แล ว ขาว ก็ ไม่ มี ส่ง ออก มา จน ใน ที่สุค ใน มลายู และ ใน พม่า คอ งเคื อคร อนก นอ ย่าง มาก มาย เพราะ พวก พ่อ ค่า ผาย ไท ยอน มี เสรี จะ เรียก รอง เอา ราคา เท่า ใคก็ ไค้ คาม ใจ ชอบ การที่ ไทย ทำ เช่น นก็ พอ จะ เขา ใจ ไค้ บ็าง ถา คำนึง ถึง ขอ เท็จ จริง ที่ ว่า ระหว่าง ที่มี การ เจรจา ที่ เกี่ยว กบ ชีวิค กน พน เมือง หลาย แสน กำ ลงอ คอ ยาก กำ ลง รอ กอย ผล ของ การ เจรจา อยู่ นน อุป ทู คอ เม ริ? ไน (นาย ชา ร์ลส์ โย สฅ์) กลํบ เบน ผู้ คอย ให้ ทาย ไทย และ พยายาม เกี่ยว ไทย ควย ทำนอง เพลง เซ เรเ น คทา ง การ ทูฅ จูง ใจ ให้ ไทย มอง เห็น ยุค ทอง แห่ง ส ไ) พน ธ ภาพ ไทย - อ เม ริก น เรือง ไร อยู่ รอมร่อ เสีย ควย . ป, เท่า ที่ช่ าพเ จำ ไค้ แปล และ เก็บ ความ มา ที่งน็ ก็ เห็น จะ ไม่ คอ งอ อก คำ ก็ ไค้ ว่า ข ำพเ จำ ไม่ ใช่ สมาชิก ของกระทรวง การ ค่าง ประเทศ ฉะ น น ถอย คำ สำเนียง หาง เสียง อาจ ไม่ เบน ใน ทำนอง ที่ ขำ ราชการ ค่าง ประเทศ เจน หูก นม าก็ ไค้ แค่ ก็ เบน เรื่อง ที่ ไม่ อาจ ช่วย กน ไค้ เหมือน กบที่ ท่าน เซ อร์ เอ ส เลอ ร์ ไค้ กล่าว ก ไ] ขำ พเ จำ ว่า พ่อ แม่ ของ ท่าน เอง ก็ คง ชื่อ ของ ท่าน แปลก ๆ เพราะ ชื่อ แรกว่า เม เบอร์ สี ชื่อ ที่ สอง ถึง เบน เอ ส เลอ ร์ ค รน ไค้ รีบ พระ ราช ทาน ครา ก็ ค อง เรียก เบน ท่าน เซ อร์ กรน จะ เลือก เอา ชื่อ แรก ก็ แปร่ง หู ฅอง เอา ชื่อ ที่ สอง มา รอย เขำ กบ ศก ค เซ อร์ เบน เซ อร์เ อสเ ลอร์ ซึ่ง ท่าน เอง ก็ ช่วย ไม่ ไค้ อยู่ นํ้นเ อง. ๔ กม กา ทันธ็๋ ๔๔๔ - ■จาก ประชา ธป ไต ย ฉบบ วน อาทิตย์
ความ จร งเ รอง นฅง ใจ จะ ใบ้ ล ราญ รมย์ ล'1 ย์แ ตาม คำ ขอ รอง ของ พณะ ท่าน ร0 ฐมน ต? วร การบ ญ ชา
แต่ ทวำ คณะ บรรณาธิการ ตอน' น นอ' าจ เก รง ๆ และ ก ลำ ฝ/ง เกิน ไป ถง ไม่ ก ลำ รำ ไป ลง ก็ เลยมอบ ให้
ทาง ท นำ สอ พิมย์ ประชาธิปไตย ไป
โด ญฺากี มาร์
แม่ ศรี ขอ V เห วาน
มคน เขา ม กก ล่า วก น ว่า คน ไทย เรา ทั้น แบ่ง ออก
ได้ เบน สอง จำพวก จำพวก ทห นง น1 นเ บ่น โรค ปม เข อง
ซง ทำ ให้ มก คิด มก เห็น ว่า ชาติ ไทย เรา เบ่น ชา ฅทดิ ทสุด
เก่ง ทสด เก่า แก่ ทสุด เจริญ ทสุด มวิฒ น ธรรม สูง ท สุด
และ ฉลาด ทสุด ใน โลก แต้ว คน จำพวก นม กเ บ่น คน หำ
ดอ หำ แข็ง และ หำ เห็ด เสย ดำ ย ใคร จะ ชแจ งอ ธ บาย
เหตุผล อะไร ให้ พง สัก ปาน ใด ก็มํก ไม' ยอม พ้ง และ ไม่
ยอม เชอ ไม' ว่า ผู้ อธิบาย จะ ม เหตุผล และ ห สัก ฐาน ดิสัก
เท่าใด ก็ ตาม ส่วน อก จำพวก ห นง นนเ บ่น โรค ปม ดํอย
เห็น อะไร ที่เ บ่น ไทย แลำ ไม่ ว่า จะ เก็ย ว สับ ความ ด ทาง
ดำ น ประ วิด ศาสตร์ ทาง ดำ นอ ารย ธรรม หรอ ทาง ดำ น
วิฒน ธรรม ไม' ว่า ต้าน ใด ก็ง ใด สาขา ใด จำเ บ่น ต้อง
เลวกว่า ทราม กว่า ตา ต้อยกว่า ของ ชาติ อนๆ ทั้ง สํ้น ต้อน
อาจ จะ เห็น ได้ ง่าย ใน ต้าน ทม คน ไทย ไม่ น อย เลย เม อ
ได้ เดิน ทาง ไป ด่าง ประเทศ ครํ้ง แรก ไม' ว่า จะเ บ่น ประเทศ
ฅะวํ น ตก หรอ ตะ วิ นอ อก ประเทศ แดง หรอ ประเทศ ขาว
ประเทศ ท พน เอกราช มา นาน หรอ ประเทศ ที่ ได้ ริบ
เอกราช ใหม่ ๆ เบน ต’ อง หลง ละเมอ เพ’ อ์พก ล้อ เบน ด
เม่น งาม น่า ชน ชม คล' ง ไคล้ ไหล หลง ว่า วิเศษ เลิศ
สมำ เตา ไป หมด ทำนอง เคย วก ำหน่ มน’ อ์ย ศร ทำ ใน
นิทาน เวตาล ฉบบ แปล โดย น. ม. ส. ที่ เกิด เบน โรค “เห็น
สิง ทงป วง เบน ทํแช่ ม ชน ไป หมด ตง แต่ ลุง ข เห นิยว โทโส
ราย ไป จน หมา แก' ที่ เห่า อย่ ใน ลาน บำน ก็ เห็น น่า รำ
ไป หมด” ตาม วิชา จิตวิทยา เขา ว่า คน ทมป มด’ อ์ย บาง
ค รง บาง คราว ก็ มก จะ ม อาการ ตลบ กลับ พยายาม จะ
พนฟู แก้ไข และ ส ราง ความ นิยม ให้ ตนด้ เด่น ขน จน เลย
ไป กัน ใหญ่ กัง เช่น เคย ปราก ฎ มา แล ว่ใน กร ณ์ย์ พนฟ่
ริฒน ธรรม กัด แปลง แก้ไข วิธ แต่ง กาย ตลอด จน บูรณะ
ปฏิสังขรณ์ โบราณ วำลุ อำ มค่า ทาง ประ วํต ศาสตร์ ให้
เบน นวว ตก หา ค่า ไม่ ได้ กง กับ ก่อ ให้ เกิด ความ สังเวช ใจ
หรอก ลาย เบน เร์ อง ตลก ขบ ขำ ประจำ ษ์แก่ คน ทํ่ ว! ท้น
ทํ่วเ มอง แล วิ ๆ มาน เอง การ เห่อ เคร อง แต่ง กาย ไม่ ว่า
จะ เบน นิวล ค หรอ โอ ลต์ล ค เบน กระโปรง ฉูด ฉาด หรอ
เบน สะ แล็ค ขากระ บอก ซงแ ต่ละ อย่าง ก็ แสดง ความ
มทา สบ ญญา รู้ จำ แต่ ตามอย่าง เอา อย่าง และ ลอก แบบ
จน ล้ม ว่า กัวเ บน ใคร ชาติ ไหน อยู่ ใน ประเทศ ส่วน ใด
ของ โลก เบน เร์ อง เห็น ช วิง ข ข ตาม ช’ วิง ไม่ ม ความ
ยำ ย8 ง ช' งใจ หรอ สติ สัมปชัญญะ ใช้ เหตุ ใช้ ผล เบน
เคร์ อง ประ กอบ การ พิจารณา เสย เลย
46
ล้า ความ จริง เบน อย่าง ที่ เขา ว่า "I มี คน ไทยอยู่ เพียง สอง ประเภท นั้เ ท่า
นน อนาคต ของ ประเทศ เรา ก็ ย่อม จะ เบน ที่อํบ เฉา มืดมน อนธ การ หมค หวง
หมด โอกาส ใด "I ท1 งสั้น แฅ่ก็ ช่าง เคราะห์ ดี เหลือ เกิน ที่ ความ จริง ไม1 ได้ เบี่น
อย่าง ที่ เขา กล่าว กิน เพราะ ล้งมี คน ไทย อีก ไม่ นอ ยที่เ บ็่นค นที่รู้ ล้ก ศึกษา รู้จ่ก
ใช้ หู ใช้ ฅา ใช้ สติ บ ญญา ของ ดีว่ไ ฅร่ฅ รอง เปรียบ เทียบ และ, ใคร่ ครวญ สม กบ
ที่เบึ น พุทธ ศา สนิก ชน อาศ่ ยเห ตุ ผล และ บั๋ญญ าเบื่ น เครื่อง ช่วย ตด สิน ใจ ฉะ น น
อนาคต ของ ประเทศ ของ ชาติ เรา จึง เบน อนาคต ที่ แจ่ม ใส ไม' หมด ห ว ง และ
เบน อนาคต ที่ พวก เรา ที่ร้ล้ ก ริก วงศ์ ริก สกุล ริก ชาติ ริก กำเนิด ริก ความ เบน
อารยะ และ เชื่อ ม่น ใน ระ คบ วํฒน ธรรม ของ ตน จะ ได้ ช่วย ล้น ผตุง และ ริก ษา
ไว้ ให้ สมล้ บ ที่ บรรพบุรุษ ของ เรา แต่ เก่า ก่อน ได้ สะสม และ ทอดที่ งเบึ น มรดก
แก่ พวก เรา ช 1 แห กิ ง ที่ จะ ได้ มอบ กวา มดี ความ งาม ความ สูง ส่ง ประจำ ชาติ ส่ง
ต่อ พุ ไป ให้ กิ บ อนุชน ที่ จะ มา ริบ ช่วง มรดก ของ ชาติ จาก เรา ต่อ ไป
ล้า พ เล้า ไม' อยาก จะ พูด แบบก ล้าง พุ อย่าง ที่ ได้ กล่าว มา แล้ว เพราะ
ความ มุ่ง หมาย ของ ล้า พ เล้า อยาก จะ แสดงออก ให้ ท่าน ท ง หลาย ได้ เห็น ว่า ถึง แม้
แต่ เดิม มา ชาติ ไทย ของ เรา จะ ขด สน ไม่ ม่ง้ค่ ง ทาง ล้ฅถุ ที่ ใช้ เบ็่น ของ บริโภค มา แต่
ด1 ง เดิม ก็ ตาม แต่ เมื่อ เรา ได้ มี การ ติดต่อ กิ บ ชน ต่าง ชาติ เรา ได้ ริบ พืช พี นธุ
ธ" ญญา หาร บา ร ชนิด เล้า มา เพืม เติม นอก เหนือ จาก ที่ เรา มี อยู่ เรา ก็ สามารถ
ศึกษา ริ บ เอา และ ด้คแ ปลง ปริ ป ปรุง แก้ไข- วิธี ใช้ พืช พี นิธุที่ เล้า มา, ใน' ชน หล้ ง, ให้
เหมาะ ก บรส ชาติ และ ความ เหมาะ สม จน กระ ที่, ง อาหาร ที่ ปรุง แต่ง ขั้น ใหม่ น8 น
เมื่อ พิศ ด แล้ว ก็ เบน แบบ ไทย ที่ มี ที่ งํ้รส และ ที่ง ศิลปะ เบ็๋น ไทย จริง พุ ไม่ ใช่
แบบ พี น ทาง กำมะลอ หรือ แบบ กะ หลา ปา อย่าง ที่ เขา เก็บมา ล้อ เลียน การ ลอก
แบบ ล ก แบบ จาก แหล่ง แห่ง อื่น มา เบี่น ดุ้น พุ
47
เมื่อ พูค ถึง อาหาร การ กิน ของ ไทย เรา แล ว กน ไทย บจจุ บน' น ส่วน มาก
กง จะ ไม่ ยอม ที่ จะ เชื่อ ง่าย ๆ กำ ขำ พ เจา จะ กล่าว ว่า อาหาร ที่ เรา จะ ร ไ] ประทาน
ทุกวน น เกือบ จะ ไม่ ใช่ อาหาร ที่ บรรพบุรุษ ของ เรา เคย รบ ประทาน เมื่อ ๓- ๔
รอย บมา แล่ ว อย่า ว่า อื่น ไกล เลย ลอง หยิบ ยก เอา อาหาร อย่าง สาม" ญ ที่สุค ที่ เรา
กิน กไเ อยู่ ทุกวน น เบน ฅน ว่า ขาว รา ค แกง แกง' ใน ที่นื ก็ ย่อม หมาย กวา ม ถึง
แกง เผ็ค และ กำ เรา แยก ส่วน ประกอบ ของ แกง เผ็ค ออก เบน อย่าง ทุ แล่ ว
ก็ จะ เห็น ว่า นอก จาก เนอ สฅว์ ซึ่ง อาจ จะ เบน หมู โก ไก, กุ้ง ปลา แล วก็ฅ อง
มี กะทิ ซึ่ง ไค้ มา จาก มะ พราว และ เก รื่อง แก งอน ประกอบ ควย พริก ชื่พ้า แหง
ลูก ผก ชียี่ห ร่า ข่า ฅะ ไคร้ หอม กระเทียม ใบ มะ กรู ค ใบ โหระพา มะเขือ พวง
เกลือ และ กะ บ นา ปลา นก ปราชญ์ ทาง พฤก ษศา สฅร์ ไค้ กนก ว่า และ แจง ให้ เรา
ทราบ ว่า อ นพ ริก ชพ้า หรือ พืช คระ กู ลพ ริก เบน คน ว่า พริก ขหนู พริก ชพ้า
พริก เดือย ไก่ พริก เหลือง พริก คุ้ม พริก หยวก อะไร ค่าง ทุ เหล่า น เบน
ของ ที่มีร กราก เดิมที หมู่ เกาะ อิน เดืย คะ วไเ ฅก ซึ่ง เค้ก น, ณรืย นที่ ไค้ ศึกษา
ประ ว คศา สคร์ และ ภูมีศ าสค รท จะ รู้ ไค้ ที นที ว่า นก เดิน เรือ ผู้มี นาม อุโฆษ กล่าว
กอ กริส โฅเ ฟ อร โก ลม บส ( 0เา1,!รเ0]ว1161‘ 001เ1ณ เวน ร) เบน ผแลน เรอ [ป
พบ หมู่ เกาะ น เมื่อ ไม่ กิ, รอย บี1 มาน เอง เพราะ ฉะ'] แน พริก ที่ ไทย ชอบ กิน กน
นก หนา และ ภา ก ภูมิใจ ว่า คน กิน เก่ง ไม่ รู้สึก ว่า เผ็ ครือ น เท่า ใค นก แค่ เดิม มา
ก็ ไม่ ใช่ อาหาร ประจำ ของ ไทย เสีย เลย ส่วน ลูก ผก ซียี่ห ร่า เล่า เรา ก็ม่ก เรียก
รวม กํบสี่ ง อื่น ที่ หอม ฉุน อีก หลายอย่าง ว่า เบน เกรื่ อง เทศ และ กำ ว่า “เ ทศ,,
นนใ กร ทุ ก็ ย่อม จะ รู้ดื ว่า ไม่ ใช่ ของ ไทย น น เอง แมีแ ค่กำ ว่า ยี่ห ร่า ภ!- ล! า ก็ เบน
ภาษา แข กอ ย่แล วน1 น ส่วน ข่า คะ ไคร้ อาจ เบน ของ ที่เกิ ค ใน แถบ นของ โลก
ก็ คาม แค่ เมื่อ เรา ไม่ มี พริก เทศ พริก ชพ้า มา ก่อน เรา ก็ คง ไม่ ไค้ ใช้ ของ เหล่า น
มา เบน เครื่อง ปรุง กลืน ปรุง รส อาหาร ของ เรา มา แค่ค่ นมีอ ส่วน กะ บน น เล่า
48
แม้ แค่ คำ ว่า กะ บี่กีไ ม่มีค วาม หมาย อะไร ใน ภาษา ไทย ใน ประเทศ พม่า กุ้ง ปลา
ที่ เขา นำ มา หมก เกลือ แล วป รง แค่ ง ให้ มี สภาพ ค่าง ๆ เบน คน, ว่า ปลา เจ่า
ปลา รา ปลา มา ปลา จ่อม และ เยื่อ เกย เขา เรียก ชื่อ ขั้น ฅน ควย คำ ว่า งา บิ
ที่งน น คน ไทย เรา บาง กน คง จะ ไค้ ทราบ ความ จริง ใน ขอน ถึง หิน กลบ ไป เรียก
กะบี่ ซึง เบน คำ คลา ค ให้ ถก คอ งฅร งก" บ ศพ ท่เคิ ม คือ งาบ จน เบน ที เคือง
พระ ราช หฤท "ย ของ พระ บาท สมเด็จ พระ จอม เกลา เจ่า อยู่ หิว ร ชกา ล ที, ๔ ทรง
เห็น ว่า เบน การ ประ ค ก ประ เค้ค เอา อย่าง พม่า นำ เก ลืยค แค่ ค รน จะ ให้ เรียก ว่า
กะ บ ก็ผิค จาก ความ หมาย เคิม ซึ่ง เบน ภาษา แขก แปล ว่า “ลง” แค่ ใช้ กน
จน ฅิค ปาก เบน คำ คลา ค หมาย ถึง เครื่อง ปรุง อาหาร อ้น ประกอบ ควย กุ้ง ทะเล
ชนิค เล็กๆ หมก เกลือ จึง ทรง เห็น สมควร ที่' จะ บญญ ค ศพ ท ใหม่ เรียก ง่ายๆ ว่า
เยื่อ เคย นา เกย แทน ที่ จะ เบน กะ บนา ปลา อย่าง ที่ ชาว บาน นิยม เรียก กน เมื่อ
เบน เช่น น เรา ก็ น่า สรุป ไค้ ว่า อาหาร ที่ ไทย เรา นิยม อ้น กล่าว คือ แกง เผ็ค น็
คง มิ ใช่ อาหาร คง เคิม ของ บรรพบุรุษ ไทย เรา เบน แน่ ชน แรก เรา กง จะ ไค้ ฅิคค่ อ
ทาง การ ศาสนา และ การ คำอ้ บิ ประเทศ อิน เคีย และ เกาะ ลงกา ก่อน ชาฅิ อื่น ทาง
ยุโรป แกง ที่ เรา ไค้ พบ ใน ครื่ง แรก ก็ กง จะ มา ใน รูป แกง กะหรี่ น น เอง คอน นั้
แหละ ความ สามารถ ปรบ ปรุง คคแ ปลง วฒน ธรรม ของ ชาคิ อื่น ให้ มา เข าร้บิ เบน
ว่ฒน ธรรม ไทย เสีย ก่อน จึง ไม่ ปรากฏ ออก มา ให้ ประ จํกษ์ แก่ คา โลก ใคร ก็ คาม
เมื่อ ไค้ ลืม ชม รส แล วก็ จะ เห็น ว่า แกง เผีค ของ' ไทย นน มี รส ชา คิก ลื่น ไอ แฅก ค่าง
กบ แกง กะหรี่ แขก อิน เด็ย เบน ไหนๆ เบน คน ว่า ไทย ไม่ นิยม ก ลื่น รส ของ ข มื่น
คอก จน ทน์ ลูก จน ทน์ อบเชย กระ วาน กานพลู และ มหา ห็งคุ ก็ลค ทอน ลง ไป
ให้ เหลือ แค่ เพียง ลูก ผก ชยื่ห ร่า เท่า นน ส่วน ข่า คะ ไค ริน น เมื่อ แขก ชอบ ใช้
ไทย ชอบ รส ก็ คง ใช้ อยู่ ค่อ ไป ส่วน มะเขือ พวง มะเขือ ขาว มะเขือ จาน มะเขือ
เจา พระยา มะเขือ ไช่เ ค่า มะเขือ กะ หำ แพะ มะเขือ เปราะ มะเขือ แค งก วา
49
อะไร เหล่ านื นำ พฤก ษศา สคร์ ก็ ว่า ไม่ ใช่ ของ เดิม ที่มี อยู่ ใน บาน เรา เบน ของ
คาม ห ลำ เช่า มา ที่ งนน ส่วน กะทิ นนเ ล่า พวก แขก ส่วน มาก นิยม นม วว แม้ แล่
ขาว ที่ นาง สุชา คา หง มา ถวาย สมเด็จ พระ พุทธองค์ ของ เรา ก่อ นทนา จะ ทรง ค รส รู้
เล็ก นอ ย ด็ป ราก ฏ ว่า หุง ควย นม วำ แบบ เรา หุง ช่าว มน ที่ ใช้ กะทิ อนเ บน นม ของ
พฤก ษ ชาฅ แทน ที่ จะ ไป รูค มา จาก เล่า ของ ววที่ แขก นิยม ทำ กน คน ไทย
สม โ) ก่อน กง ไม่ ชอบ รส และ กลี่น ของ นม ว่ว ซึ่ง ม้กล็ น ไอ เบน แข กๆ จึง ได้ เปล็ ยน
จาก นม ว ำมา เบน นม มะ พราว ล่ง น น เรา ก็ พอ จะ เห็น ได้ ว่า แกง เผ็ คน น
ถึง แม้ แล่ คง เดิม จะ ไม่ ใช่ กบ ขาว ไทย แล่ ไทย น น เอง เบน ผู้ คำ แปลง แก้ไข
เปลี่ยน กล็น แปลง รส ให้ เช่า กบ รสนิยม ของ ไทย จริง ๆ ฉะ นน ถา จะ มี ใคร
มา พค ว่า แกง เผ็ค ไม่ ใช่ แกง ไทย เบน แกง แขก แท้ ๆ ผู้น นก คง จะ เบน ปม คอย
อยู่ นิ น เอง ท่าน ที่ นิยม แกง เผ็ค แล่ รก ชา ดิจน เบน โรค ปม เขื อง ก็ คง จะ คิค ว่า
ขา พเจี าพค เหลว ไหล เพราะ ถา ไม่ มี แกง เผ็ค แล ว กน ไทย เรา จะ กิน แกง อะไร
เล่า อ น แกง จืคน นไม่ เบน บญ หา เรา คง จะ ได้ มา จาก จีน เบน แน่ แท้ จะ ได้เ มอ
กรง บรรพบุรุษ เรา ยง อย่ ใน ดิน แคนที บจจุ บน น เบน เม อง จีน หรอ เมือ จีน ดิค คาม
ดิคพ น เรา เช่า มา ใน กรุง ศรีอยุธยา คง คอบ ไม่ ได้ เพราะ ไม่ ไค้ คน คว้า บญ หา
สู ปศา สฅร์ มา แต่ ก่อน แค่ แกง ที่ เบน ไทย แท้ ๆ ก็ คือ แกง เลียง แค่ แกง เลียง นั้น
กิน แล่ ว้มก รอน คอ เพราะ เขา ใช้ พริก ไทย เบน ส่วน มาก และ “พริก ไทย” นั้น
เบน พริก ของ ไทย จริง ๆ ผิดก” บ “พริก เทศ” ซึ่ง เบน ของ ค่าง คำ ว นำ เข’' ามา
ชน หลัง แกง อีก ชนิด หนึ่ง กล่าว คือ แกง สม ก็ คง จะ ของ ไทย เหมือน กัน
ข’'' เพ เ' จ้า เกย รับ ประทาน แกง สม กัก กระ เฉด กับ ท่าน ขุน' นาง ผู้' ใ ท: ญ, ข่า แอ อก ญา, ที่
กรุง พนม เพ็ญ มา แล ว แค่ก็ อด ที่ จะ สง ลัย ว้า เขมร เอา จาก เรา ไป เพราะ ค ร1 ง หนึ่ง
เขมร นิยม, ให้ เจ่า นาย ของ เขา เข้า มา พำนัก หรือ' รบ1 การ อบรม' ที่ ก' รฺงเ ท' พ พระ ม ห' า-
50
นก ร ของ เรา แบบก ษฅรี ย โบราณ นิยม ส่ง พระ หน่อ วร นาถ ให้ ไป ศึกษา ณ สำ นก
ทิศา ปาโมกข์ ที่ เมือ งก กิ สิลา แค่ โบราณ กาล กร1 งก ระ โนน
เมื่อ พูด ถึง กบ ขาว ฅ่าง "I แล ว ขำ พ เจ ำก็ร้ สึก ว่า เบน ผู้มืโ ชกคี เกย
ไค้ มี โอกาส ไป ร ไ] ปร ะ ทาน อาหาร พั้น เมือง ฅาม บ้าน ขุน นาง ผู้ค้ เก่า เบน คน ว่า ใน
ประ เท ศก ไ] พู ชา ประเทศ พม่า ประเทศ ชวา มลายู ก็ เห็น ไค้ ว่า มืกบ ขาว
หลาย ชนิค ที่มืก วาม ละ ม่าย ก ลำ ยก ถึง กน ใน วก ถ เครื่อง เทศ แก่ ว่า มี การ แห่ ง
ปรุง รส จ ไร ะคไ รส ผิคแ ผก ค่าง กน กาม รสนิยม ของ แค่ ละ ชาฅิ เช่น รสนิยม
ของ พม่า คู เหมือน ก่อน ขาง จะ หน กไป ทาง เค็ม เผ็ค มน ส่วน ของ ไทย เรา เกิม
หวาน เข ำไ ปก ลำ ย ‘ๆ ก ไร ส ทาง เขมร ค่งน น เมื่อ กน พม่า หรือ ไทย ใหญ่ ไค้ ลม รส
กบ ขำ ว ไทย เบน กรง แรก ก็ จะ พาก นสน่ เศียร แลํว บ่น ว่า กน ไทย กิน อะไร ก็ หวาน
ไป หมค แค่ เมื่อ กน ไทย ไป รบ ประทาน กบ ขาว พม่า บ้าง ก็ จะ รู้สึก ว่า รส ก่บ ขาว
พม่า ปร่า และ กลึน กะ บ ปลา ร่าช่ กิจ ะ นำ หนำ ทำ รุนแรง ไป ส กิ หน่อย แค่ พม่า ก็มื
แกง เลียง น่า เกา และ แกง ส ไย อก กระ เจั๊ย บก ไป ลา ฅะเ พียน ซึ่ง เขา ถือ ก่น ว่า
โอชา น่กิห นา นายก ไมิง สึฝรื่ งห็ว ห น่า 0. ใน ประเทศ ไทย ซึ่ง เกย อย่ ใน
ประเทศ พม่า มา นาน ก็ เกย บ่น กบ ขำ พ เจ ำว่า ก ไข ำว ไทย หวาน ไป เสีย ท กลึง
ท กอ ย่าง แค่ พอ มา ถึง แกง ส ไกล ไ อ่อน รส เปรย ว สู้ แกง สม ใบ กระ เจั๊ย บ พม่า
ไม่ ไค้ เมื่อ หลาย บี1 มา แล ว สหาย พม่า ของ ขาพ เจา กน หนึ่ง ซึ่ง รู้จกิ ก่น มา กํ้งแ ค่ครื่ ง
ไป ประ ชม เพื่อ ส ไพ นธ ภาพระหว่าง ประเทศ อา เชีย ควย กน กาม กำ เชื่อ เชิญ ของ
ท่าน ศรืเ นรูห็ ใน พ. ศ. ๒๔๙๐ เมื่อ ท่าน รำ เม นก รี' พม่า ผู้ น น, ไค้ มี' โอกาส มา เยี่ยม
ขา พเ จำ ใน ประเทศ ไทย ขำ พ เจา เชิญ เขา มาร ไป ระ ทาน อาหาร กลาง วน ที่ บ้าน
และ ประจวบ ก ไ ที่ เวลา น น อากาศ กำ ลํง ร่อน จไ จึง ไค้ เลึ ยง เขา ควย ขำ ว แช่ ซึ่ง
ขำ พ เจำ เชื่อ ว่า เบน อาหาร ไทย แท้ ชนิค หนึ่ง พอ ถึง เวลา นง โ กะ ท่าน รำ [มน กรี
ผน นอ ทาน ออก มา ว่า 011, {เ31ร 18 1๒1๐5^3.11 1า(ะ6 ซึง เมือ แปล สำเนียง พม่า
51
ให้ เบน ไทย เสีย ต่วย ก็จุะ ไค้ กๅา ม ว่า “ออ อาหาร เหล่า นึ่ก็ คือ ขำ ว สง กราน ฅ
อย่าง ไร ล่ะ,, แล ไก็ ลง มือ ร ไ) ประ ทา นก ไ) ต่าง "I ไค้ อย่าง ชอบ อก ชอบ ใจ และ
รู้ ดี, ว่า อะไร เบน อะไร โอ ย มิพีเ กที่เ รา' จะ ค อง อธิบาย เพีม เฅิม อีก
กรง หนึ่ง ใน โอกาส ที่ ท่าน เจา คุณ อนุมาน ราช ธน และ ฅำขำพเ จ8 าไค้ แวะ
ไป เยี่ยม ประเทศ พม่า คาม คำ เชิญ ของ นาย พล อูอ อง ซาน วีรบุรุษ ผู้กู้เ อก ราช
ของ พม่า เรา ไค้ ร ไ! เชญ ไป ร้บป ระทา นขนม จีน นา ยา ที่ บาน เลขาธิการ สำ นก
ประธานาธิบดี พม่า เวลา น น พี่ น่อง ชาว ไทย ที่งห ลาย กง อยาก จะ รู้ ว่า ขนม จีน
นา ยา พม่า นึ่นมื รูปร่าง หน ๅฅา เบน อย่าง ไร บาง จึง ขอ เล่า ให้ ละ เฮีย คล่ก หน่อย ว่า
บน โต๊ะ อาหาร ที่จ๊ก แบบ บพเ พี่ฅ์ มืข นม จีน ถา ค ใหญ่ วางอยู่ รอบ บุ ถา ค ขนม จีน
มีเนึ่ อ ปลา ช่อน ฅไ] ที่ ไค้ เราะ กางออก หมก แล่ ว ถก จาก นนมื เหยือก เคลือบ อย่าง
ที่ ใช้ ตาม โต๊ะ ล่าง หน์า มี นา อะไร สี ขาว บุ ขุ่น มว บาง เล็ก นอ ย กล่า ย บุ นา ตม
กระ คูก หมู เจ๊ก ก๋วยเตี๋ยว นอก จา กน นก็มื ชาม ใส่ หอม เจียว กระเท่ ยม เจียว ใบ หอม
ผํกชี ที่' หน เบน ฝอย และ มืพ ริก บน สี แกง บุ อีก โถ หนึ่ง เมื่อ พวก เรา มา ประ จน
ห น่า กบ ขนม จีน นาย าชนิ กที่เ รา ไม่ เกย พบ ไม่ เคย สง สรร คืมา แต่ ก่อน ก็ เลย ต่อ ง ขอ
ให้ เจา ของ บาน เบน ผู้แส คง นำ พวก เรา ขอ สม้ กร เบน แค่ ผู้' ตาม วิธี รบ ประทาน
ขนม จีน นา ยา แบบ พม่า ก็ คือ เอา ขนม จีน สไเ ๒- ๓ จบ วาง ลง ไป ใน ชาม ก่อน
แล่ วก็ ใช้ มือ หรือ ชอน ล่า หาก มี หยิบ หรือ ต่กเ อา เนึ่อ ปลา ประมาณ หยิบ มือ หนึ่ง
บลง ไป บน ขนม จีน น น ถก จาก นึ่ใป ก็ เอา หอม เจียว กระเทียม เจียว ต ลอก จน
พริก บน และ ผก ชี ใบ หอม โรย ทไ ลง ไป ตอน ท่จไ กระ จที่ สุก ก็ คือ ตอน ที่ เขา เท
นา ขุ่น บุ มำ บุ ใน เหยือก ลง ไป ใน ชาม ขนม จีน พอ ไค้ กลืน เตะ จมูก พวก เรา
ก็ ถึง บาง ออ ร้ไค้ ท นที ว่า นาก ระสาย นึ่ก็ คือ นา ตม ปลา ราน น เอง เพียง เท่า นึ่
ก็ คง พอ จะ มอง เห็น ไค้ ว่า กวา ม จริง นา ยา พม่า ล่บ นา ยา ไทย น น กง มืาต ถ มูลฐาน
อย่าง เดียว กน แต่ ทว่า วิธี จก ปรุง น นของ พม่า ที่ เกย ท่า มา ตง แต่ กรง พระ เจีา
52
ตะเบ็ง ชะ เวตั้ มหาราช อย่าง ไร ก็ กง รก ษาข นบ ธรรมเนียม แบบ พม่า เผา แต่
มำห วง แหน รำ ษาเ สั้อกุ ยเยี งบ วก กิ บสะ โหร่ ง ไหม หางกระรอก มา จน ถึง ทุกวน น
ส่วน ไทย เรา นนเ บึน ชาติ ที่ ชอบ ลอง ของ ใหม่ เห็น ฝร่ง กิน นม กิน เนย ไทย เรา ก
เอา หำ กะทิ หาง กะทิ เติม ลง ไป ส่วน ปลา ฅไเ นา ปลา รำ แทน ที่ จะ เอา มา วาง
ประเจิด ประ เจอ บน โต๊ะ เรา ก็ จด การ โขลก ประสม ประเส เติม พริก บ็น ลง ไป ให้
เบืน นา แกง สำเร็จ รูป เมื่อ ราต ลง บน ขนม จีนแ ลำ อาจ รู้สึก ว่าย' ง เหม็น คาว ปลา
คละ กลุ้ง ก็ นำ เอา วิชา เคมี ปฎิบ 'ติ มาด บก ลื่น ดำ ย การ เติม หำ กระชาย และ ใบ
แมง ลำ ที่ ชาว ยีน คถึอ กิน ว่า เบน ญาติ ของ ฅุลสึ ใบ กะเพรา ที่ แขก ชอบ เอา มากราบ
บูชา แต่ เมื่อ เติม ของ กิ บก ลื่น ไป แลำ แม่ ศรี ครำ ไทย อาจ จะ ระ สึก ขั้น ไค้ ว่า
ยำ ขาด การ สมดุล ย, ทาง บริโภค ศาสตร์ สม่ ย ใหม่ จึง เก็บ เอา ผก บุ้ง ที่ ขั้น ฅาม ขำ ง
ขอบ สระ มา ต่ม พอ ให้ สุก แล ำก็หํ น โรยลง ไปเ บั้น เหมือด นอก เหนือ จาก ใบ แมง ลำ
อนึ่ง เบน ที่! จำ กิน อย่แ ลำ' ว่า อ น ประเทศ ไทย ของ เรา นน พร อม ที่ จะ
ต่อ น ร บอา ค นฅุ กะ จาก ต่าง ประเทศ เสมอ ฉะ น1 น หล ง จาก ที่ พ่อ ขุน ราม คำแหง
หรือ พระ ร่วง องค์ ใด องค์ หนึ่ง ที่ ทรง อุตส่าห์ ถ่อ พระ กาย ไป ถึง ประเทศ จีน ไป ร บ
เอา ศิลบี่ นฅีห ม็อบ น ไหเ ขำ มา ศิล บน เหล่ านึ่น อก จาก จะ เบน ช่าง บั้น แลำ ยำ แถม
ฌ็น ช่าง เพาะ เสีย คำ ย กง จะ ไค้ นำ เอา พน ธุกิว เหลือง กิว เขียว ตลอด จน ลำ ตำ
ซึ่ง คน จีน นิยม กน นำ หนา เขํ มา สู่ ประเทศ ไทย และ สอน ให้ คน ไทย กิน กิ วง อก
และ ถ ำตำ ต ไ) นา ดาล อร่อย ไป เลย ฉะ นน จึง ไม่ เบน การ แปลก ประหลาด อะไร
เลย เมื่อ ถึง สม' ย กิวย เตี่ยว เพื่อ งฟู หำ หนำ ร บาล ไทย สม' ยนืน จึง ไค้ ส่ง เสริม
ให้มื การ เพาะ ถ วง อก ขาย ก๋วยเตี๋ยว เพื่อ นำ ชาติ เขํไ ปส่ค วาม เบน มหา อำนาจ
เบั้น ภาค ผนวก ของ รำ!' นิยม' ซึ่ง เบน เรื่อง ที่ นำ ประ ว' ฅศา สตร์ ท1 ง หลาย ควร จะ ไค้
พิจารณา ถึง วีร ธรรม ประจำ ชาติ ใน ขอนํ้ ดำ ย แต่ ว่า รสนิยม ของ ไทย เรา นึ่
ไม่ ชอบ อะไร ที่มีก ลื่น เหม็น เขียว ที่งํ้ ทุ ที่สึง นนจ ะมีสี ขาว ก็ ตาม โดย เฉพาะ
53
อย่าง ยง สำ ห ร8 บก น ไทย พวก ที่ แพ้ ผม แล้ว ไม่คั อง ถึง กบ ไค้ กลืน เหม็น เขียว คอก
เพียง แค่ ไค้ ยิน เสียง กำ ว่า “เหม็น เขียว,, เท่า นน ก็ หนา แค งฅา ลุก เบน พน
เบน ไฟ ไป เลย คง น น แม่ ศรี กรำ จึง ค อง นำ เอา ถ, วง อก มา ลวก นํ้า รอน ให้ หาย
เหม็น เขียว แค่ กรน เอา ถำง อก ลวก นึ่ไป โรย บน ขนม จึนที่ ขาว และ ลัก บุ้ง คัมที่
กลา จน เกือบ คำ มิค หมี อยู่ แลำ ก็ รู้สึก ว่า ไม่ น่า กิน แม่ ศรี กรำ จึงคั อง กลาย เบน
แม่ ศรี ศิลปะ โค ย เอา ข มีน สัก นีคห นึ่ง เหยาะ ลง ไป ใน นำ ที่ กำ ล้ง ใช้ ฅมลั วง อก อยู่
ก็ จะ ทำ ให้ ถ วง อก ที่ กำลัง ซีค เหมือน ปลา คาย ให้ กลบ กืนมี ชีวิฅ ซี วา สี เหลือง
เรือง รอง น่า รีบ ประทาน และ เมื่อ โรย ลับห นำ ขนม จีน แล้ว ก็ จะ ประกาศก อง
ให้ ทำ โลก รู้ ว่า นี่ แหละ คือ ยอ ค อาหาร แห่ง เมือง กาสาว พีฅร์ ให้ สม ลับ ที่ฝรี ง
เรียก บาน เรา ว่า ‘น! 6 0 ณ 0^ 1เ!0 0๖ พี’ ฉะ นี่ น
เมื่อ ท่าน ปลัค กระทรวง ยุฅิ ธรรม คุณ สัญญา ธรรม ลัก ค เกย เล่า ให้
ขำ พ เจ ำพ้ง กรี ง หนึ่ง ว่า เมื่อ ประธานาธิบดี ของ พม่า ที่ เบน กน ไทย จริง ๆ ไค้
เชิญ คุณ สัญญา และ คณะ ไป รีบ ประทาน เลื ยง ที่ ทำเนียบ ประธานาธิบดี พอ เขา ยก
เอา ของ หวาน มา ให้ รีบ ประทาน เขา ก็ บอกว่า นี่ แหละ คือ “สะ นม มะ เก ง,’ หรือ
อะไร เสียง แหบ ๆ หำ ว ๆ แบบ พม่า ราม8 ญ แค่ พอ คัก เขำ ปาก ก็ ไค้ รส ขนม
หมอ แกง ท นที และ อีก กรี ง หนึ่ง เมื่อ ขา พเ จำ ไค้ ไป รีบ ประทาน เลย ง อาหาร
กลาง วน ที่ บา น ท่าน ออกญา ผู้ใหญ่ ท่าน หนึ่ง ใน กรุง พนม เพ็ญ อาหาร ส่อ ปาก
หรือ 11๐1-5 พี 001^[-0 ช้นแ รก ก็ คือ ขน มก รก หนำ กุ้ง น น เอง แล ำก็มื อะไร แบบ
เปา ะเ! เย สคที่ เรียก' ว่า บน หอย บน แจว อะไร ทำนอง นี่ น แกง สม ลัก กระ เฉ ค ปลา
เทโพ และ อะไร ค่อม็ อะไร ซึ่ง เรา รู้ ลัก ชื่อ และ รส ดี มา ก่อน แล้ว ทงน น แม้ แค่ ใน
ที่ลุค ของ หวาน ก็มืข นม คัม ขาว ฅมแ คง เบน ปริโยสาน ยาก ที่ จะ เหมา ว่า ใ กา เอา
ของ ใ กร ไป แค่ ขำ พเ จำ เชื่อ เหลือ เกิน ว่า เนื่อง จาก คำ ย เห ฅที่เ จำ นาย ราชวงศ์
ก ไ] พู ชา หลาย พระ องศ์ ไค้ ทรง ลับ การอบรม ใน ราช สำ นก ไทย โค ย เฉพาะ คง แค่
54
ร ชกา ลที่ ๑ ลง มา จน ถึง ริ ชกา ลที่ ๔ ของ เรา ฉะ นน ก็ กง จะ ไค้ นำ เอา วฒน ธรรม
ทาง บริโภค ศิลป ไทย กลบ ไป สู่ ราช สำ นก และ เสนา ประชาชน เขมร บาง ไม่ มาก
ก็น่อ ย เบน แน่ ยี่งข ำพเ จำ ไค้ มี โอกาส ฅค คาม ม. จ. วง ศ มหิ ป ชยา งกูร อุป ทูฅ
ไทย ประจำ ประเทศ ก ไ พู ชา ไป เยี่ยม ๆพณ ๆ ท่าน กิมฅ คอ คีฅ นาย กรำ) มน ฅรื เขมร
ใน ขณะ ที่ ท่าน ยง คำ รง ฅำแหน่ง ขา หลวง ใหญ่ ประจำ นก รก0 าพง จาม ควย แล ว
และ ไค้ ริบ เลย ง อาหาร เย็น ซึ่ง ประกอบ ควย หมี่ กรอบ น่า พริก ชะ อม ทอ ค
มะเขือ ทอ ค แกง เผ็ด แกง จืค และ แถม มี ทอง หยิบ ฝอยทอง เบน ของ หวาน
อีก ควย และ คำ ๆ พณ ๆ ท่าน กิมฅั๊ ค และ คุณ หญิง ของ ท่าน เธอ ก็ สนทนา
ปราศ ร ไ แบน ภาษา ไทยก น เสีย ควย ก็ เลย ไม่ รู้สึก ว่า เบน กนอึ่ นก ไ แล ย พี่ นอง
กน แท้ ๆ ฉะ น่น ขำ พเ จำ จึง เชื่อ ว่า ถำ ผาย ไทย เรา ส่ง ศิล บน ไป เจริญ ทาง ไม ฅรื
ก8 บก ไ พู ชา ให้ มาก ยี่ง "I ขืน แล วบญ หาด น แดน ค่าง ๆ เบน คน ว่า บญ หา
เขา พระ วิหาร หรือ บญ หา อื่น ๆ ก็ อาจ ฅกล งก8 นไค้ โค ยอ8 ธยา ศไ ไม ครือ น คียี่ง
เบน แน่
เท่า ที่ ไค้ พรรณนา มาน ก็ คง จะ พอ เห็น ไค้ แล ำกร ะมีง ว่า สึงที่ เรา เรียก กน
ว่า กบ ขำ ว ไทย นน ความ จริง ก็ กง มี บาง อย่าง ที่ เบน ไทย เคิม ของ เรา มา แค่ ก็ กง มี
หลายอย่าง เบน ของ ที่ ไทย เรา นำ กบ ขำ ว ชาติ อื่น มา คํคแ ปลง จน กระ ที่ งเ จำ ของ
เคิม เอง ก็ แทบ จะ จำ ไม่ ไค้ คำ อย่าง เช่น บะหมี่ กรอบ อย่าง ที่ จีน เขา กิน กนก8 บสีง
ที่ เรา เรียก ว่า หมี่ กรอบ ของ เรา ซึ่ง มี รส เปรียว หวาน เค็ม มีน เผ็ค กรอบ
รวม กน ไป ใน กบ ขำ วอ ย่าง เคียว น น ส่วน หมี่ ชนิค เสน อ่อน นนเ ล่า เรา ก็ แผลง
เบน หมี่ กะท้ หมี่ น่า มน อะไร ออก ไป เบน รส ไทย จน กระ ที่ งเว ลาน ทาง มลาย และ
สิงคโปร์ เขา ก็มี รำ น ขาย หมี่ ไทย หรือ หมี่ สยาม IV! 2 ธร ฆ ซึ่ง รส ชา คิก็ค ลำ ย "I
ของ เรา น น แหละ แค่ เขา รา ค น่า เคา เจ ยวผ สม กะทิ เสีย พ ยก โชก ที เคียว ที่งนั้ 55 ก็ คง จะ พน เพราะ จีน หรือ แขก ใน มลายู กง ชอบ อะไร แฉะ "I มากกว่า ที่ พวก เรา ชาว ไทย ชอบ กน ก็ ไค้ ท่าน ที่ใผ ใจ ใน วรรณคดี ไทย และ ชอบ พ้งเ สภา ขุน ชำ ง ขุน แผน แล ว ก็ กง จะ เคย ไค้ ยิน เสภา สำนวน ครู แจง ซึ่ง มีเนึ่ อ เรื่อง ผิคแ ผก ไป จาก ขุน ชำ ง ขุน แผน ฉบบ ของ หอ พระ สมุก หลาย ฅอน และ ฅอน หนึ่ง ซึ่ง เบน คอน ยา ยศ รืบุษ บา สง สอน เจา สาว ศรี มาลา ก่อน จะ นำ คำ ไป ส่ง พลาย งาม มี ทรรศนะ บาง ประการ ที่ น่า สนใจ เบน พิเศษ เพราะ คอน นของ กรู แจง ไค้ แสก ง วิชา ปรุง อาหาร อย่าง ชนิค ที่ เหมาะ สำ ห รีบ สรีา ง เสน่ห์ ปลาย จวำ ผำรี กไม่ วาย แส่ วิ ยัง แถม คุย เขื่อง เสีย ควย ว่า คน ไค้ รีบ สิทธิ กา ริ ยะ มา จาก ท่า ว ทอง กีบ มา หรือ คุณ หญิง วิ ช เย นทร์ ศรี ภริยา ท่าน เจา พระยา วิช เย นทรี สม หนา ยก ของ สม เก็จ พระ นารายณ์ มหาราช ของ เรา เมื่อ เกือบ สาม รี อยบี่ มา แส่ ว กงมี ขอ ความ ฅ่อไ ปน ะ-
ร นเว ลา คิก ส ง' ด กำ ดัด ห อับ คณ ยาย ปลอบ ลูก น้อย กลอย ใจ แม่ จะ สอน งาม ป ลม อย่า ลม คำ อัน ขอ ปรน น่บก ข อา สกรื จา ถ่อม กน ปรน น่บ้ก หมั่น จ้ดแจา ก จก ร ผัว จะ สมัค ๆ รัก ท่า ไร น้า ใ มใ หโ ก้น้ก ข่มัก น้า น น้า ท่า ลูก ใจ คำ แล สำ น้ญ น้า หวา หาก าน้ก มัก ระอา ยอ เบน กลา าขว าาไ วอ ย่า ให้ ละ เลา ข อา ท่า น้ลเ ขา ห่ม ข่ม ไป น้า า^า ยาว มั่น สั้น ก่อ แก่ บอก คน ระรั หนอน เาย บสั้า เรือน ใหญ์ เจ้า จะ ไป นทรา อับ สาม่ จา จด จำ ใส่ ไว้ ให้ ถ้วน ถ น้า ท่า ดแน้ วผ ขาย ไม่ หน่าย ใจ คราว เขา แข็า แน้ว อย่า ขัด อัขฌ าอัย ก็ อัก น้า ย ส่าย ให้ ขอบ ใจ อัน น้า นา นัก เขา ว่ าค ร้าน ไม่ ขยัน ผ่อน ผัใ! โก กอบ ให้ ขอบ เข่า น้า หย่อน น้กมั กขะ ส่า ทา จิตร เหลา น้า. ป ถ่อย เข่า ให้ ม่เม่ ยสํเ สํยท่ แก่ น้า ง เรา สั้น แน้า เบน แบ าจ ใคร ร จรืา สาน แล้ว รอด ตัว 56 แล้ว ร ทั้ง ชำ นา ญหว าน คาว ถ้า รส มอ โอชา แล้วอย่า กลัว วริ ต้ม ตน หม โห้รู้ แน่ มะขาม เบ ยก รส ขาด มัก ขาด ไป ห นง ไข่ ไก่ อัง ไฟ แต่ ห่าง ห่าง เอา ไม้ คน เสย ให้ ขาว ราว ( กะ) วน ห นง ปลา ไหล ย่าง ไฟ พอ นํ้า หยด ขาว สาร ขาว ขาว ใส่ ให้ บรรจง ไฟ ให้ แรง นํ้าแ กง ขาว จน ข้าว ข้น แล้ว หยิบ เอา ใบ มะ ก I ดรฺด ลง ไป เลอ ก แต่ เม็ด ข้าว เจอ เนอ ปลา ทั่ว กะ บ พริก เผา ให้ เก ร ยมก ระ เท ยม ราง นํ้าป ลา ใส ใส่ ทั่ว พอ กลั้ว พริก ใ! เห อม หน สัน ใ สใ บ ผัก ข อด ส่าห์ จำ ทำ ให้ ผัว กิน ลอง ทำ ให้ กิน เนอ ง เนอ ง เปร อง ขน จริง จริง ทำ ให้ กิน ทุก วัน หมั่น สำ เห นิ ยก กิน แล้ว ลง ท้าย พาย เริอ คอน อัน ของ คาว ของ ท่าน ท้าว ทอง กิบ ท้า ได้ ทำ เท่ ยบถ วาย นารา ยลั้เ มา หลาย ครั้ง การ อับ ข้าว ก็ ให้ จบ ครบ ทั่ว ไม่ หายอยาก มั่ว ให้ ย่าม ใจ ล้า ลั้ปอ ย แห้ แล้ว ทั่ว ทั่ว ทอง ใ ส่ ขอบ แด่ ใส่ นํ้า ล้ม จง กลม ละมุน เบน ยา ง ตูม ต่อย ออก พอ อ่น อน ล้า ปลา ญบน เหยาะ หน่อย ซอย หอม ลง ขด ใส่ หม้อ ลง ทั้ง ตัว กับ ทั่ว ลสง หุบ ตะ ไคร้ ใส่ ลง แล้ว เคย ว ไป จน เม็ด ลั้วล้ ปอย ปน เนอ ปลา ไหล ตัก ใส่ ไว้ ใน ขาม ฟ รั้ง บาง หัก หัว เก็บ เลย ให้ ล้น ล้าง ตำ ให้ อย่าง ยา บด รส จง ด กระเท่ ยม สก ใส่ อก จง ต้อง ท มะนาว ส่เข่ ยว สด ม่รล จริง ล้วน แต่ ขอ งม กำลัง ทั้ง สาม สง ยง กว่า โลม แท้ เบึน แน่ นอน กิงเ นอฌ ยก กลับ แข็ง เบน ไม้ ท่อน ไม่ ย่อหย่อน เหยาะๆ จน เคาะ ระ ฆัง ภรรยา ริข เย นทร์ แผ่น กิน หลัง โปรด ให้ ทั้ง เบน ตำรับ จาริก ไว้” อ นที จริง ชือข อง กรู แจง ใคร '1 ที ชอบ เสภา หรือ วรรณคดี ไทย ก็ ย่อม ร้จุ่ก่ กน ดี แต่ ครู แจ' งฌ็น นัก ขไแ สภา และ นัก ขบ เสภา ที่ จะ มี ชื่อ ลือชา ว่า เก่ง จุริง 57 แล้ว ก็ จำ เบน จะ ล้อ ง สนุก โปก ฮา ชนึฅ ถึง ใจ พระ เคช พระ คุณ และ ย็ง หากว่า มี อะไร แบบ ปลุก ใจ เสือ บา แทรก เจือ ลง ไป ล้วย ก็ ยิง จะ เบน ที่ พอ อก พอ ใจ ผู้พีง แฅ่ ว่า กรู แล้ง ก็ กง ไม่ แฅก ต่าง กบ ก. ศ. ร. กุหลาบ ชน หล้ง ใน ขอ ที่ มอง เห็น ผู้ พง หรือ ผู้ อ่านอยู่ ใน ฐานะ ล้อ ยก ว่า กน ไม่ มี เวลา และ ไม่ มี ตำรา มา กอย กำ ไ กาน นึก อยาก จะ พก อะไร ก็ พู คอ อก มา นึก จะ ล้าง ใคร ก็ ล้าง ซื่อ เอา กาม อำเภอใจ ล้ว เอง ผิคถู กอ ย่าง ไร ถือ ว่า เบน เรื่อง เล็ก ล้งนื น กรู แล้ง? ง สาธยาย วิธี ปรุง อาหาร แบบ รำ นก ห ฉลาม หรือ ไข่ นก กระทา อย่าง ที่ จีน เรียก ว่า กิน แล้ว โ 1) แก่ เมื่อ กร แล้ง, ไม่ เคย รบ ป ระ ทาน ตาม เหลา และ กน ไทย สม่ ย ขุน- ช่าง' ขน แผน ก็ ยำ ไม, เกย ลม รส เบา ออ หู ฉลาม แก ก็ ไค้ แต่ พล่าม พรื่า ถึง ไข่ ลวก ขา หมู ล้ม ล้ม และ ปลา ไหล ล้ม ยำ ที่ ไทย เรา สม ไ] ก่อน ถือ ว่าคี มา พรรณนา เสีย เบน คุ้ง เบน แกว แต่ พอ เมื่อ พูค เสร็จ แล้ว กลัว กน อื่น เขา ไม่ เชื่อ ภูมิ เหมือน อย่าง กน ที่ ใช้ เงิน เกิน งบ ประมาณ ไป กง ๘, ๐0๐ ล้าน เมื่อ จะ แก้ ล้ว ก็ ล้อ ง ยืม ชื่อ ข รำ ขุน คลำ แล้ว กู่ บารมี ของ กน มา ล้าง เบน หลัก ฐาน เหมือน อย่าง ที่ นึก เศรษฐกิจ บาง ท่าน ล้ก จะ ล้าง ถึง ซื่อ เกน ส์ (ภ! VI. ภ© ร) หรือ นึก การ ทูกที่ หนึ่ง ตำ ก็ สะ เกา สอง คำ ก็ สะ เกา (สะ เกา ผนก กอ รน ธ!: 0681 ท เกย เบน ทู กองก กุษป ระ จา ประ- เทศ ไทย กร ะ3 หนึ่ง และ ต่อ มา ก็ ไค้ เลื่อน เบน ทูฅป ระ จำญี่ บ่1 น และ ไค้ เขียน ตำรา ค่มือ ทฅทึ มีชือ ว่า 0ฟง่6 10 0101001811:10 0โภ0แ06) ครู แจง อา ง ว่า ยอ ค อาหาร ของ กน นน ไค้ ปรุง มา จาก ตำ รบ ของ คุณ ล้า ว ทอง กีบ ล้า คุณ หญิง วิช เย นทร์ เอก ภรรยา ของ พณะ หำ เล้า ท่าน เล้า พระยา' วิช เย นทร์ เอก คุสมุ หนา ยก ใน สมเด็จ พระ นารายณ์ มหาราช แห่งกรุง ละโว้ แล ำมิห นำ ซา ยำ คุย สำ ทบ เบ่ง เสีย ล้วย ว่า เบน อาหาร ที่ คุณ ล้า ว เธอ ไค้ ปรุง ขน ทูล เกล้า ทูล กระหม่อม ถวาย เบ ลาย กร1 ง เบน ที่ โป รคป ราน มาก มาย ถึง ลับ มี รำ] ล้งใ ห็จา รืก ไว้ เบน ตำ รบ เครือ งก น อะไร ทำนอง นน ตำ รบ ตำรา ที่ กรู แล้ง ล้าง นึ่จะ มีจร็ ง หรือ เบน แต่ เพียง กุ ขน มา แบบ โคม ลอย 58 คง ที ก. ศ. ร. ก หลาบ เกย อำ ง ว่า นา นอ คีต กา เล มา แล ว มี พระ เจา แผ่น คน ไทย องค์ หนึง ทรง พระ นาม ว่า พระ เกศ เก ลำ เล้า อยู่ หำ และ ว่า พระ เกศ เก ลาน มี พระ ราช โอรสมี พระ นาม ว่า พระ จุล เกศ เก ลำ เจ่า อยู่ หำ ล้น เบน การ เลียน พระ นาม ของ รช กาล ที่ ๔ และ ที, ๕ เท่า ที่ ไค้ ยิน มา อาหาร ที่มีผู้ กล่าว ถึง คุณ หญิง วิช เย นทร นื่น ส่วน มาก เขา ใจ ว่า จะ เกี่ยว ลับ ของ หวาน เท่า นน เรา เกย ไคียิ นชือ ขนม ทอง กีบ มา ทอง หยบ ฝอยทอง สง ข ยา บำ บน อะไร เหล่ านื่ล วน แต่ เบน ผล ล้น เนื่อง มา จาก ผมือ ของ คุณ ท่า ว คุณ หญิง คน นื่ทํ้ งนื่น ใน หนังสือ ซ1ร1:0116 ง 11 งฌ 6 ซ6ร13ถไ ของ] ฬ0 กร 16111- ไแ1*{)1 ก ที่คี พิมพ์ ใน กรุง ปารีส เมื่อ ก. ศ. ๑๗๗๑ (หลัง กรุง เก่า แตก แล้ว ๔ บ) ก็ ยำ ไค้ กล่าว ถึง คุณ ทำ ว ทอง กีบ มำ ใน หนังสือ เล่ม ๒ หนำ ๑๗๔ ลัง มีข์ อก วาม ที่ จะ แปล ออกอย่าง เก ร่า ๆ ว่า “ล้น ที่ จริง นน ล้า จะ พูค ไป แล้ว ก็ เธอ ไม่ ต่อย ไค้ รีบ กวา ม ลำบาก ยาก แกน เหมือน อย่าง ที่ เธอ เคย หวา คระ แวง แต่ แรก พระ ราช โอรส ของ พระ เล้า แผ่น ค้น (หลวง สร ลัก คีโอ รส แห่ง พระ เพท ราชา) เล่า หลัง จาก ที่ ไม่ สม หลัง ใน การที่ จะ พยายาม เอา ตำ เธอ ให้ ไค้ แล้ว ก็ เลิก กิค มุ่ง ลัาย หมาย ขลัญ ต่อ ไป ทํ้งนื่ อาจ เบน เพราะ กลัว ว่า พระ ราช บิ คา จะ ทรง พระ พิโรธ เอา ก็ ไค้ จึง มิ ไค้ มา ปรากฏ ลัว เพื่อ จะ ใช้ กำลัง บำลั บ หรือ ทำ ให้ เบน ที่ อนาจาร อบ อาย ขาย หนำ อะไร เลย ฅํ้งแ ต่นื่น มา เธอ ไค้ ลับ หนำ ที่ ประจำ ห9 อง เครื่อง และ งาน ที่ เธอ ไค้ ลับ มอบ หมาย ให้ ท่าน น ก็ ไม่ ใช่ งาน ฅํ่า ชำ เลว ทราม อะไร โค ย เฉพาะ ใน สาย ตา ของ กน ไทย แล้วกลับ เห็น เบน ตำแหน่ง ที่มี เกียรติ เลีย อีก เธอ มี พนักงาน หญิง กอย ลับ ใช้ ร่วม สอง พน กน ใน กิจการ ต่าง "I ใน พระ ราช ลัง เนื่อง ลัวย เธอ เบน กน ละ เอีย คลอ อถี่ล้ วน จึง ไค้ ลับ มอบ หมาย ให้ เบน ผู้ ลัก ษา ภาชนะ ต่าง ๆ ที่ เบน เครื่อง ทอง เครื่อง เงิน ของ พระ ราชา ตลอ ค จน ถึง การ ล้ค ผล ไม้ ต่าง ๆ ที่ เธอ เบน ผู้ล้ค สำ หลับ โค้ะ เสวย ปรากฏ ว่า เธอ ไม1 กีอ โอกาส ที่ จะ ชก เล็ก ชก นอ ย แสวง หา กำไร จาก งาน เหล่ านื่ ซึ่ง แตก ต่าง ลับ 59 เจา หน้าที่ ที่ ไค้ ว บ หน้าที่ ก่อน หน้า เธอ เข่า มา เธอ ไค้ ประ หยด เงิน เบน จำนวน มาก มาย สำ ห ร บ พระ กล ง ฉะ นน พระ เจา แผ่น ดิน ไทย ซึ่ง ฅาม ธรรม คาม กห อม ล, อม ไป ค่าย ผู้ กน ที่ เห็น แก่ ไค้ และ ชอบ ประ พฤดิ การก อร ปชํน้ จึง ทรง พิศวง อย่าง มาก ที่ ไค้ ทรง พบ กน ที่มี คุณ งาม ความ ดี แบบ น’ เรื่อง คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์นั้ ค่า จะ เล่า ก่น อย่าง ละเอียด ถี่ค่ว่ น แค่ วก็รู้ สึก ว่า ไม่ ใช่ เรื่อง ที่ จะ เล่า กน ให้ ไค้ สน เนั้อ ค่อย กร ะทง ความ เพราะ สมุห นายก ใน สมำ นไเ ใน คำ น อิส ครีแ ลำ ก็คู เหมือน จะ ไม่ แค ก ค่าง กำ สมุห นายก สม ำบจ จุบ นนำ นิยม มืทง ท่าน ผู้หญิง คุณผ้ หญิง คณนา ย และ กุณค่ ว เล็ก คำ นอ ย ปะปน กน ไป หมค จน แทบ จะ ไม่ สามารถ บอก ไค้ ว่า คน ไหน พน ท่าน ผู้หญิง และ คน ไหน เบน แค่ เพียง คุณ เฉย ขอน เอง จึง ทำ ให้ ประ วฅข อง เจา พระยา วิช เย นทร์ ที่มืผู้ นำ ไป เขียน เช่น บาท หลวง คอร์ เลีย งส์ บ© บ©!'© (บอ!- 1630 ร บาท หลวง คา ชา ร์ค บ 0 บ 61-6 บาท หลวง เคอ แบ ซ บ© บ©!-© ง่6 ธ626 และ บาท หลวง โอม องค์ บ 6 บ 61-6 /ณณ0 กเ จน กระทำ นำ เขียน อง กฤษ ชื่น หลี งที่มื ชื่อ ว่า วิลเ ลี่ ยม คอ ลค่นํ V /' ณ อ&แ 0ก ถึง กบ ไป อำ ง ว่า คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์มื ชื่อ คำ ว่า โม นิ กา บาง ฉบบ ซึ่งผ้ เขียน ใช่ นาม ปากกา ว่า เบน “แค โธล กองก ฤษ” ไค้ โค้แ ย์ง กบ บาท หลวง คอร์ เลียง ส์ว่า เคิ มน น เจ่า พระยา' วิช เย นทร เคย ม ภรรยา ลีบ เบน คน ไทย จน กระ ท่งมื ลูก สาว คน หนึ่ง ซึ่ง หลี ง จาก ที่ เจา พระยา วิช เย นทร์ ไค้ ถึง อนิจกรรม ไป แล ำก็ ไค้ เบน ภรรยา ของ เจา พระยา สุร สงคราม ค่อม า นอก จาก นึ่ ยง กล่า วค่อ ไป อีกว่า เจ ำคุณ สมุห นายก ยง เคย แอบ ไป ไค้ เสีย ลีบ ผู้หญิง มอญ คน หนึ่ง ซึ่ง เบน สาวอยู่ ใน พระ ราช วง บวร สถาน มงคล ค่อม าจา กน นก แอบ ไป ไค้ สาว คริส คง อีก สอง กน คน หนึง เบน ลูก สาว ของ 0อก ง056?11 0ลรแ1130 จาก พีลิป บนส์ ส่วน อีก คน หน งน์นํ ชือ ว่า 1^0 ถ! ๗ รแ& โ- 62 เขา ใจ ว่า จาก ขีอม อนิก กา ซ วเ รส คน นึ่เอ งที่นํ ก เขียน หลาย คน เมื่อ กล่าว ถึง กุ ณ1 หญิง 1 วช เย น V ไร์แ ลำ ก็ มก หลง 60 ไป วำเ บน คุณ หญิง นัว จริง คำ ที่ ปรากฏ ใน หนังสือ ของ นาย วิล เลียม คอ ล คน ที เอา ขอ กวา ม บาง คอน จาก ประ ว่ฅศ าสฅ ร์ไท ย และ จาก ชีวป ระ วฅข อง คอน ส แคน¬ ที นฟ อลก อนซึ่ งมีผ้ รวบ รวม ไว้ หลาย คน มา ยก เบน นวนิ ยาย อิง ประ วฅศ าสค ร เรื่อง ใหม่ แ นัว ให้ ชื่อ หนังสือ นว่า ?เ1 แน 011 1116 ^011111161: ซึง เส เย ร โก เศศ ไค้ น่า เอา มา แปล เบน ภาษา ไทย แล ว ให้ ชื่อ ว่า “ ฟอล คอน นัก ท่อง เที่ยว เฅร็ จ เฅ ร่” โค ย เห คุที่ห นำ สือเ ล่ม นม่ผู้ นิยม อ่าน นัน มากกว่า หนังสือ ชิ1 ว ประ ว, ค จริงๆ จึงม่ บาง กน เข ำใจ ผิคใ ป ว่า คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์นน ม่ชื่อ ว่า “ โม นิ กา ” คำ ที่ ปรากฏ ใน หนังสือ ชาวกรุง เมื่อ หลาย เคือ น มา แล8 ว ว่า ที่ จริง ก็ น่า เบน ของ ที่ แปลก นัก หน่อย ที่ม่ผู้ บน ทึก เรื่อง ราว ส่วน นัว ข อง เจา พระยา ว้ชเ ยนท รื่สมุ หนา ยก เวลา นน ไว้ มาก มาย เลย ทำ ให้ เรา รู้ ว่า สม หนา ยก ใน สม โ] น น ม่อย1 างที่ ว่า กี่ กน และ เบน' ใคร บำ ง ไค้ คีไม่ แพ้ เรื่อง ส่วน นัว ข อง สมุห นายก สม5 ย กึ่ง พุทธกาล น้ คำ น น จึง ขอ เรื่ม นัก ราช วำ คุณ ทำ ว ทอง กีบ มำ หรือ ท่าน ผู้หญิง คน หำ บม่ป ระว้ ที อยู่ คำ ท่อ ไป น น้นห็ ก ของ ใ] าหห ลวง เ ด อแ บ ข์ (1*6X6 ล 6 8626) ได้ กล่าว ไว้ ว่า I เอง สิ เออ รี คอน แก ตน ลี [ขือ น เบน ชื่อ ที่ฝ รัง เศ ล เรียก เจ าหร ะ ยา วิ ข เย น ทรี แต่ ชื่อ จริง ของ เจ้า ห วะ ยา วิ ช เย นท รีนน ตาม เดิม เรียก กัน ว่า คอน ล แตน ดิน เย รก็ (0จ™1(2น11น6 ณ 67(20ไ1) แกะ คำ ว่า เย รก พน ภาษา กรี ก หมาย ความ กง เหยี่ยว ข นิด หนึ่ง ทำ นอ ว เหยี่ยว ตะ ไก ‘ร หรีอ เหยี่ยว นก เขา น้า น เรา แต่ เชื่อ ภาย หลัง หน่ม น้อย เย รก็ อยู่ ปะปน กับ}] เวก กะลา ลีกั งก โ] บ ท วก อ วก โ] ษ อาจ วะ เห็น ว่า เรียก ยาก จำ ยาก ก็ เลย แปล คำ ว่า “เย ร ก็” มา เบน ภาษา กัง ก โ] บ ว่า โ}] คอน ?(1\00น แต่ เชื่อ เรียก กัน ไป เรียก กัน มา และ เจ้า เย รก็เ บน ใหญ่ เบน โต ยี่ บ) าา อาจ จะ เห็น ว่า ชื่อ ที่ ละ กด แล้ว เบน ชื่อ นก ชื่อ กา ไม่ ลม เก็ย รดิ ก็ เลย แผลง คำ ว่า โ' พ00น ใด้ เบน รูป ละ กด การันต์ แบบ กรี ก แต่ เลียง กัง ก โ] ษ ใน รูป โ} 1(2 น! ๒ น จน เบน ที่ร้ล้ กฒว่ หลา ย กัน มา) มี ภรรยา ชื่งมี ชื่อ เดิม ว่า มา รีก็ม าร์ ษ (2X16 0น1 ท 107 [บาง ฉบับ ละ กด ชื่อ น 14(2X16 61 0{พ1(173, V หือ 0x1^0711*7 ก็ มี) โดย มี มารดา เบน สต ร ชาว พี่บน เข้า รีต ขื่อ อ รส ลา อา มา ดะ 078 น! V 0771๗(2 ขื่งมี สามี ขื่อ ว่า ฟ่านิ ก เขียน โ 7ใ{ ไ I ก็มี แสะ ที่ สะกด โ, ๒ ไ ใ! 0ใ ก็มี คุก] ยาย ของ คุก] หญิง ริช เย นทร์ (มารดา ขอ งอ รี สลา ยา มาด ะ) ที่มื] ระ ว่ต สืบ ยาว มา วา เบน ลูก ของ คริสตัง พี่บน ที่บัก บญฟ รัง ชัวส์ ขา เวริ โ 1*71018 X*V^67 ได้ มา เบน ตัให้ ศีล ล้าง บา] คล้ง กระ โน้น แต่ หล้ง สาก ที่ ย่าน นัก บญผ้ นนไ ด้สืน บญ ไ] แล้ว สัก หก สิบ บ ทาง ผาย เส้า บ้าน ผ่าน เมือง พี่บน เห็น ว่า คริสตัง เข้า รีต ชาว พี่บน นนเ บนผ้ เอา ใส ไ] พี่อ แผ่ ให้ ต่างด้าว น้าว ต่าง แดน ไม่ ควร เก็บ ไว้ ให้ รก ใ] ระ เทศ ก็ เสย สับ ตัว เนรเทศ เฉด หัว ออก ป ระ เท ศ พี่บน หมด คุก] ตา ของ ค ณ หญิง ก็ เผอิญ ถู กา อง งำ ก่อน นำ ออก นอก ใเ ระ เทศ ทริ 'อม กัน กับ ค ห มน ของ เขา ขื่งเ ที่ นเรึ่ องของ บท เท สันนิวาส สริง ๆ ก็ เลย ลืม ทกข์ ลืม โศก ลืม บ้าน ลืม ช่อง แบบ กาก กับ ทก ] าค ร 71 ทา กัน ด้น ด้น เดิน ทาง มา สน ถึง เมือง ญวน แสัว ก็ เสย ได้ ร่วม น้อง ริวม หอ อยู กิน ด้วย กัน านมี สก ชาย คน หนึ่ง ต่อม าก็ไ ด้อท ยทเ ข้า มา อาศัย ทึ่ง ท ระ บรม โท ริ สมภาร ท ระเ น้า ก รง ศรี อ ยอ ยา ผ้ให ญ์ต่ อไใ I ลูก ชาย ของ พี่' ใเน คน น้น ได้ มา ทบ เนอ คู่ เข้า ใน ใ] ระ เทศ ไทย ที่ เอง ขื่อ อร สลา ยา มา ดะ ขื่งเ บน พี่'] นสืกั ย ศาสนา น้า อก เดียว กัน สน ใน ที่ สด เด็ก หญิง โผ โ* 7X6 011X711*7 ก็ เบน ทยา น รัก ของ สอง ตระ กล พี่'] นทล้ ดก นน้น เอง ที่ งด ตาม คำ บาท หลวง ก็ น่า เลอ ม ใส ศรัท รา ที่ ต่าง ผาย ต่าง ก็ เคร่ง ศาสนา สัที่ง เมือง ลภัย มา ด้วย กัน แห้ ๆ แต่ก็ เผอิญ มี เอกสาร อก ฉบับ หนึ่ง ที่ตัน้ นห้ก ใช้ นาม] าก กา เวลา น้น ^ โ71^18เ1 0*1๒1x0 ที่ เกิด หมี' น ไส้ ว่า ท วก บาท หลวง เห่อ บารมี ท ก] ะ ย่าน สม หนา ยก นายิกา มาก เกิน ไ] เลย ต้อง สก ขื่น มา เขียน โต้ เบน ทำนอง ว่า ล้น กระทา ชาย นาย ฟานิ ก คุก] ตา ของ คุก] หญิง น้น หา ใช่ ผัดิบ ผ้ด็ พี่'] นที่ไ หน เสย หาก เบน ลูก ครึ่ง ผิว คล้า แขก บัง กะ หลา ผสม พี่] น ต่าง หาก แสะ ว่า ตา ฟ่านิ ก คน ที่ เบน คน เคร่ง ศาสนา อย่าง ไม่ ลืม หู ลืม ตา ] ส่อย ให้ ภริยา คน ด็ข อง ตน ไ] เที่ยว ทำ เที่ญ ตน เบน คน ใส บ ญ สน ทา นอน เคราะห์ เหล่า หน 'ม ๆ ชาว ใ] รด เกส ใน ย่าน น้น สน กระทง ท่อ ฟ่านิ ก เกิด มี โชค ได้ ลูก ออก มา เบน เมือ กก็มื สอง ลืก็มื แสะ คำ ก็มื โดย ไม่ ร้สืก รัง เกย ส รัง กล อะไร เสย ด้วย ด้ง นน เด็ก หญิง มา รีกิม ารีที่ อา สมี ท่อ ตัว สริง เบน ผ่รึ่' ง ชาติ โ] รด เกส ก็ ได้ I 62 - เมื่อ หลวง วิช เย นทร์ มา คิก ลูก สาว กา ฟานิ กผว คำ อยู่ นน บาท หล' วง เคอ แบ ซ บน ทึก ขอ ความ ว่า ฅาพ่ อฟา นิกที่ เก ว โง ศาสนา กริส กง ไม1 เฅม ใจ จะ ยก ลูก สาว, ให้ เพราะ หนุ่ม นอ ย เย รถึเ คิม เมื่อ อยู่ ที่ บา นเกิ กทึ เกาะ เซฟ ะโล เนย 061)๒1001 3. ก็ กง จะ ไค้ แก้ บาป รบ ศีล ฅา มล ทธิ ของ ศาสนา กริส เคียน แบบ กรี ก เบน แน่ แฅ่พ อม าอย่ ก็ บก นอง กฤษ เย รก็ที่ เปลี่ยน ชื่อ เสียง เบน โฟ คอน ก็ กง จะ ไถล มา เข ำรืฅ เบน โป ร เกส แกน ที่ กาม อง กกุษ แก่ กรน มา คิก ลูก สาว กา ฟานิ ก กริส กง เก ร่งเ ขา กา ฟานิ กเก็ กก ลำ บาป กล ว กรรม ที่ จะ ยก ลูก ให้ กน นอ กรี ก เค ชะ บุญ นบ ว่า เบน กุศล ของ คน ที่งส อง น ที่ พวก บาท หลวง ฝรั๋ง เศส สามารถ เก ลย กล่อม พ1 อวิช เย นทร์ ให้ รบ ศีล ลาง บาป เสีย ใหม่ เบน กริส กง ใหม่ ก่อ ไป สม ใจ กา ฟา นิกผู้ ช่าง เลือก เลีย หน่อย น่นกื อ การก1 งฅน ซีวิฅ สมรส ของ มา? กีมา ร์ หรือ กีมา รค์ กง แก่ บก นน มา ซ้วิฅ แก่ง งาน ของ คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์นถ ำเ รา ศึกษา จาก ประ วก ศาส กร์ พระ ราช พงศา ว การ ไทย ก็ แทบ จะ ไม่ ไค้ เรื่อง ราว อะไร เลย แก่ ถา เรา หน ไป คู ขอบ น ทึก ก่าง บุ พวก เย ซ วิกฝ ร5 งเศ สก็กี หรือ บาท หล' วง. คณะ อื่น ที่ ไม1 ไค้ เบน ชาว ผ่ร็่ง เศส เหมือน กน ก็คี กลอก จน ถึง เอกสาร พ่อ คำ ขำ ราชการ ฝรี่ง เศส อง กฤษ และ ยีอล น คา ก็ จะ ไค้ ขอ กวา ม แก กก่า งก น แทบ จะ เชื่อ ไม่ ไค้ กาม กำ ของ บาท หลวง คอร์ เลียง ส์ไค้ กล่าว ไว้ ว่า คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์ผู้น เบน กน มีนิ สยคี เรียบ รอย เคร่ง ครก ปฎิ บก กาม พระ ธรรม กำ สอน สม ก็ บที่เ บน กุล สฅรื ที่มื กำ เนิค ใน เหล่า กระ กูลที่ ยอม เลีย สละ ทุก สง ทุกอย่าง เพื่อ พระ เบน เจา เพื่อ ศาสนา กริส กง เมื่อ เบน เก็ก ก็มืก วาม ประ พ ฤฅิคี เมื่อ เบน ภรรยา ก็เบ็๋ น ศรี ภรรยา เบน แม่ ศรี เรือน แม่ ศรี กรำ แม่ ศรี อะไร ก่อ มิ อะไร จน หมก แถว และ ว่า กง แก่ ไค้ คุณ หญิง กน น ท่าน เจา พระยา วิชเ ยนท ร์ก็มื ชีวิฅ อ น ประกอบ ไป กำ ยก วาม สงบ สน กิ ไม่ มี ปาก เสียง ยุ่ง ยาก ประการ ใก เลย แก่ ถา เรา มา อ่าน กำ โก้ แยง ของ “กา โธลิ กองก กุ ษ,, ที่ เขียน โก้ แยง บาท หลวง คอร์ เลียง ส์ว่า กำ อย่าง ของ กวา ม 63 สุข สงบ' ไม่ มี ปาก เลียง อํนวิ เศษ นนจ ะว่ๅ อย่าง ไร ล่ะ ใน เมึ่อ ระหว่าง เข่า พรรษา ฝ รง เม อ ค. ศ. ๑๖๘๘ (๒๒๓๑) ปรากฏ ว่า คุณ หญิง วิช เย นทร์ ว่อง รุค จาก เมือง ละโว้ ลง มา ที่ กรุง ศรี อยธ ยา พรื อม ว่าย บรร คา ว่า ไท หญิง ที่ง มวล เหฅุ ผล ก็กือ ใน จำนวน สาว ใช้ หรือ ทาสี ของ คุณ หญิง นนมื สาว จีน กน หนึ่ง มืชึ่อ คาม ศาสนา ว่า คลา รา (01&1-&) คู จะ เบน ที่ ถก หู ถูก คา ถูกอก ถูก ใจ สามี ผู้ สูง ศก ค ของ เธอ มาก ไปสํ ก หน่อย จน ถึง กบ เธอ ว่อง นำ พวก นึ่หนี เอา ไป เสีย ให้' พน เ งอม มือ เขา และ เค้ก หญิง กน นึ่ก็เ บน เค็ก หญิง กน เคียว กบ ที่ เมื่อ ท่าน เจา คุณ สน บุญ ไป แล ำก็ย่ งอุฅ ส่า ห์ฅิค สอย ห่อ ย คาม คุณ หญิง มา ขอ พึ่ง ใบ บุญ ของ กอง ทหาร ฝรืง เศส ที่ บางกอก แค่ ว่า อย่าง ไร ก็คี เมื่อ กราว เจา พระยา ว้ชเ ยนท ร์แค่ ง งาน กบ คุณ หญิง มา รึ นึ่ บาท หลวง คอร์ เลียง ส์ก็บ น ทึก ไว้ ว่า สม เค็จ พระ นารายณ์ มหาราช คลอ ค จน ถึง ท่าน เสนา บคีผู้ ใหญ่ แห่ง ราช ส0 าน่ก เวลา นึ่นก็ ไค้ ทรง แส คง และ แส คง กวา มปรี คา ปราโมทย์ ค่อก่ สามี ภรรยา ควย การ ประสาท พร และ พระ ราช ทาน และ ให้ ของ ขว่ญ่ เบน ขนาน ใหญ่ สำ หรื บก ารผ มือ ทำ กรำ และ คู แล กิจการ ทาง บาน ช่อง น น ถึง แม้ ทาง พงศา ว คา ร ไทย จะ ไม่ ไค้ กล่าว ไว้ เลย ก็ คาม แค่ เมื่อ เรา มา คำนึง ถึง ขอ ที่ ว่า ท่าน เจา พระยา วิชเ ยนท ร์นํ้น มี ฅำแหน่ง สูง แบบ อก รม หา เสน าบคี ว่อง มี หนำ ที่ เคี๋ย วรืบ คณะ หู คา บุหูฅ ประเทศ นนป ระ เทศ นึ่ เคี๋ย วก็มื สํงฆ ราช บาท หลวง .ไป มา หา สู่ เคี๋ย ว ก็' จะ ว่อง มี การ เลย งคูปู เสื่อ ขำ' ราชการ ผาย ไทย ที่มื ยศ ถา บรร คา ว่กค เสมอ กน บาง ที่ อยู่ ใค้บ งก บบญ่ ชา บำง เพราะ ฉะ นน จึง ไม่ เบน การ แปลก ประ หลา ค อะไร ที่ เรา ว่อง ยอม รืบ ว่า สำ หรื บฅำ คุณ หญิง ซึ่ง โค ยก0 าเนิ คก็มื เสือ ค ญี่บุ่1 นอ ยู่ ใน สาย โลหิ คอ ย่แ ลำ กง ค อง เบน กน ข ย่น ขน แข็ง มาก และ โค ย เห คุที่เ บน กน เข ำรีค ก็ กง จะ ไค้ รบ การอบรม สง สอน จาก พวก บาท หลวง นาง ข็กริ สว่ง ทาง การ บาน การ เรือน การ หูก การ ไน สะดึง รึง ไหม มา แล ว เบน อย่าง คี ขอ นึ่ท่า นที่ส่ งสูก สาว ไป เขา โรงเรียน กอ น แวน ค์ 64 เซน โย เซฟ หรือ อํสสื ม' ชี ญ มา แฅร์ เคอี หรือ โรง เรืย นพ ระ หฤท ย คอน เวน' ท กฅา ม ก็ กง จะ เห็น แลำ ว่า พวก บาท หลวง นาง ชี เขา ผึก กุล สฅรื ไว้ เบน แม บง น อย่า ง ไร ฅาม ธรรม คา สำ หรื บก นที่เ รา เกา รพ นบ ถือ แล ว ทาง ประเพณี ไทย เรา มี กนํ ยม ส่ง ข่าว ปลา อาหาร ที่ ไค้ ปรุง ขน เบน พิเศษ จคเ บน สำ รบ ไป เบน ของ กำ น์ลค งที่เ รา ย่งไ ค้ปฎิ บฅก็ นอย่ ทุกวน น เพราะ ฉะ นน จึง ไม่ เบ็น การส นนิษ 1 3าน เกิน กวา ม จริง ไป ที่ จะ กล่าว ว่า เจา พระยา วิช เย นทร เอง กก ง จะ ไค้ จคเ ครือ ง ของ เสวย แบบ ฝรืง ที่ ง ของ กาว ของ หวาน เขำ ไป ทูล เกลา ทูล กระหม่อม ถวาย สม เท วิ พระ นารายณ์ มหาราช บาง พระ มเหสี และ พระ นอง นาง เธอ กรม หลวง โยธา ทิพ ย และ พระ เจ ำลก เธอ เจ9 าพ้า กรม หลวง โยธา เทพ เบน เนือง นิตย์ และ เกีย รทิ ยศ เกีย ร คิก ณอนํ เกิค จาก ผมีอ การทำ อาหาร น เอง จึง เบน เห คุ ให้ คุณ หญิง' วิช เย นทร เมื่อ สิน วาสนา ไป แลำ อย่าง นอ ยก็มี การ มี งาน ทำ เบน หล กิ เบน แหล่ง มี บ่าว มี ไพร่ กอย รืบ่ ใช้ แทน ที่ จะ ค หรื คกุเ หร่ สิน เนอ ประ คา คำ กลาย เบน กน เส เพล ไป ไหน ทุ เมื่อ พูคกี งก วาม คีข อง คุณ หญิง วิชเ ยนท ร์แ ลำ ก็อค ที่ จะ กิคกี ง นาย แพทย์ ยีอสํ นคา ที่มี ชื่อ ว่า แกม เพ่อ ร์ ©เท!:) ที่ ไค้ มา อยู่ ที่ กรุง ศรื อยุธยา เวลา น น ภาย ห ลำ ไค้ ไป อยู่ ที่ ประเทศ ญิทุน เพราะ คอน นนญี่ บ่น กำ ลำ มี การ กำ ขาย ทิคฅ่ อก บ! เอ ลน คา มาก กว่า ชาฅิ อื่น เพราะ ญี่บุน เก ลียค พ่อ กำ ที่ พยายาม นำ เอา ศาสนา กริส คำ หรือ คริส เคียน เข่า' ไป ใน ญี่บุน หมอ แกม เพ่อ ร์ผ้ นอย่ ใน ประเทศ ไทย ไม่ สู้ นาน นก แค่ ก็ อยู่ ใน ประเทศ ญี่บ่น นาน พอ ที่ จะ เขียน หนำ สือ ประ ว่คศ าสค ร์ญิ' บ่น ไค้ หลาย เล่ม และ แกม เพ่อ ร์ผู้น ยำ มี ชื่อ ปรากฏ ใน โลก วิทยา ศาส คร์ จน ถึง ทุกวน น เพรา ะมีผู้ นำ เอา ชื่อ ของ เขา ไป คง เบน ชื่อ พ กุก ษ. ศาส ฅร สำ หรบ คน เปราะ หอม ว่า X 3 0 ทา (*0 1 13 และ ห วก ระ ชาย ว่า .36 [ท © 1*1 & 1)©ภ ย์น 13. เ& หมอ แกม เพ่อ ร 1ค้ กล่าว ไว้ ว่า เมือ เวลา ทิเจุ ำ พระยา 65 วิชเ ยนท ร์ถุก พร รก พวก หลวง สร ศำ คจึบ กำ ไป แล ว จะ นำ' ไป ประหาร ชีวิฅ ที ทะเล ชบ ศร ปรากฏ ว่า พวก ผ้คุม ไค้ นำ กำ ม่าน หนา บาน ของ กน! ป แก่ แลว่ ปรากฏ ว่า ภรรยา ของ เขา! ค้อ อก มา ช หนำ ค่า ทอ แช่ง ชำ หก กระดูก สาม ของ เธอ ที่งนึ่ เพราะ ว่า เธอ ยง ไม่ หาย แกน เคือง สามี ของ เธอ ที่ แอบ กระทำ นอก ใจ เธอ กบ สาว ใช้ ของ เธอ เมื่อ ไม่ นาน มานื เอง แค่นํ น แหละ ถึง หมอ ก็ หมอ เถอะ เชือน ก ก็ ไม่ ไค้ เพราะ กา หมอก นนึ่เ อง ก็ ไม่ ไค้ อยู่ ที่น่น ใน ขณะ นึ่น แก เพี่ง มา ถึง ประเทศ ไทย ห ล่ง จาก เถิก เรื่อง ราว แล่ วฅง สอ งบ กง ไป เที่ยว เก็บ กำ บอก เล่า กำ นินทา กา เล ข ปาก ของ ใ กร ก่อ ใ กร มา เล่า ก่อ เท่า นนเ อง กง ที เขา มา พูค กน ว่า กรื่ง หนึ่ง มีใ กร กน หนึ่ง เมื่อ โกรธ ใ กร อีก กน หนึ่ง ใน เรือง ทำนอง เคียว กน ก็ เกือก กาล เบน พืนเ บน ไฟ ถึง ก็ บ เอา แจก ไ แข่น ศีรษะ ใคร กน นนเ ขา ถึง กบ หมอ กอง เย็บ กง หลาย เข็ม ฉะ นึ่น จึง เห็น ว่า ไม่ น่า จะ เอา เร อง นินทา กา เลอ ย่าง น มา เบน เกรื่ อง ลก เกีย รกิ ยศ เกีย รกิ คุณ ของ คุณ หญิง วิช เย นทร์ ก่อ ไป อีก ขอ หวน กล่บ มา ถึง กำ ของ กร แจง ที่ กล่าว ว่า คุณ หญิง วิช เย นทร์ เก็ง ใน การทำ ก่บ ข่าว ข' อง กาว เบน กน ว่า วิธี เอา ไข1 ไก่ กิบ มา อง ไฟ แทน ที จะ ลวก ใน นา เกือก ก็กื หรือ กา ร่กม ขา หมเ บอ ย โรย หนา กวย ล่วกํ วกกื กลอก จน ถึง การ ฅม ยำ ปลา ไหล ที่มีอิ ทธิ ฤทธี้ วิเศษ ไม่ แพ้ โย ชิม บิน หรือ ชิอร์ โมน สม ย ใหม่ ก็กื ข่า พ เจา เชื่อ ว่า กร แจง กง กุข็น เอง เสีย มากกว่า เพราะ คุณ หญิง วิช เย นทร เอง ถา จะ เก่ง ทาง ทำ ก็บ ข่าว ของ กาว แล่ วก็ กง จะ ถน์ก่ ไป ทาง ก็ บ ข่าว ฝ ร5 ง มากกว่า เบน แน่ แก่ สำ หรบ ของ หวาน ซึ่ง แก่ เริม เคิม ที มา ไม่ ปรากฏ ว่า ลาว จีน ไทย เขมร มอญ พม่า ญี่บุน ว่า เบน ชา ฅิที่ ทำ ของ หวาน เก่ง คุณ หญิง วิช เย นทร์ กง จะ ไค้ แส คง ผี' มือ อย่าง ยอก เยี่ยม ใน การ กก ปรุง เปลี่ยน รสกั สกา ร์ค 0นร1 &!- (3 ของ ฝรํง ซึ่ง ใช้ ไข่ นม และ นา ฅาล เบน พํ้น มา เบน ไข่ กะทิ และ นา ฅาล 66 ให้ เหมาะ ก ไ] รสนิยม ของ ไทย ฝอยทอง ก็ด็ ทอง หยิบ กอ ท งอ ย่าง หวาน อย่าง เค็ม ก็ ยิง หา กิน ไค้ ใน ประเทศ โป รฅุ เกส เวลา น มี กน บอกว่า ทอง หยิบ เขา ทำ สาม หยิบ ให้ เหมือน ก ไ) หมวก บาท หลวง แล ว เรียก ว่า 81โ6แ3 (บีเ รท คา) ซึ่ง แปล ว่า หมวก ของ บาท หลวง นํนิเ อง และ กำ น เบน คน ศพ ท ของ หมวก เบ เร่ ท ซึ่ง พวก เรา? จำ กน คี ทอง หยิบ สาม หยิบ นิ แหละ ถา เรา คู จาก พระ ราช นิ พน ธ ของ พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หลิา นภา ลิยิ แล วค็ จะ เห็น ไค้ ว่า เดิม เรา ค็ทำ สาม หยิบ จริง ‘คู ก่ง จะ เห็น ได้ จาก คอน น ทอง หยิบ ทํพย เท ยม ทด สาม หยิบ ชด นำ เซ ย ชม หลง หยิบ ว่า ยา ดม ก ไ] หนา เมิน เขิน ขวย ใจ แก่ ไหน ‘คู เมื่อ อำ ง ถึง สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หลา นภา ลิยแ ลิว ก็ น่า จะ คู เห1 เรือ คอน เห่ บท ชม เกรื่ อง หวาน ที่ ท่าน อุค ส่าห์ ทรง นิพนธ์ เพื่ม เดิม ฉบํ บ ชอง เจ าพ้า ธรรม าธิเ บศร์ (กุ้ง) ทีม อยู่' ไม่ กร บลิ วน และ เมื่อ ครว จคูทํ้ งหม คบ ทแ ลิว ก็ จะ เห็น ว่า กล่าว ถึง ขนม เบน สวน มาก ซึ่ง มืชื่อ แปลก ‘คู ไม่ ใช่ ภาษา ไทย ก็มื หรือ เบน ขนม ที่ เรา ยิง เห็น เขา ทำ กิน อยู่ ใน ยุโรป เวลา น เช่น ขนม ผิง ซึ่ง คลำ ยก ไ) คุคก็ 000^168 ของ ฝ ร8 ง และ ชื่อ ของ ขนม มี สก อค ซึ่ง เวลา น ถาม ใ กร ๆ ก็ ไม่ ก่อ ย? จำ ฉะ น น จึง ขอ นำ พระ ราช นิพนธ์ ทง บท มา ให้ ท่าน อ่าน เพื่อ เบน การ พื่นก วาม ทรง จำ คง ก่อ ไป น โคลง ๏ สังขยา หน้า ไข่ คน แกม สับ เขา เห นํยว ส เบน ไน ย นำ วาท แถก ง ว่า โศก เสมอ น้อม เคย ม โศก น้อม สมร แม่ นา แม่ เหย บแ ออก อร ฯ กา พอ 67 ๏ สังขยา หน2, ■เหง ไข่ เบ็น ไน ย ไม' เค ลอบ แคลง ๑ ซ่า หริ มล ม หวา นลํ้า วิตก อกแ สัน ครือ ๏ ลำ เจ ยก ชอข นม ไกล กสิ น คน แด โดย ๏ ม ‘สก อด กอด อย่าง ไร กอด เค ล2, น จะ เห็น ความ ๏ ลตตึ นน่า ชม โอชา น่า ไก่ แกง ® ขนม จบ เจ2, า จบ ห่อ นิ กน2, อง น่งปี บท วาย ๏ รส รก ยก ลำนำ คำ นิงน วนา งเ จยน ® ทอง หยิบ ทิพย์ เท ยม สัต หลง หยิบ ว่า ยา ตม ® ขนม ผิง ผิง ผ่าว ร2, อน ร2 อนน 'กริก แรม ไกล ® ร' งไร โรย ด2, วยแ บง โอ้ อก นกสั ง ปวง ® ทอง หยอด ทอด สนิท สอ งบ สอง บด บ่ง เขา เห นิยว ใส่ ส โศก แสดง แจง ว่า เจ2 าเศ รา โศก เหลอ แทรก ใส่ นา กะทิ เจอ ได้ เสพย์ ท ริม พิมเสน โรย นิก โฉม ฉมห อม ชวย โชย โหยไห้ หาม ห งา งาม น่า สงสัย ใคร' ขอ ถาม ขนม นาม นยํง แคลง แม่ แผ่นกลม เพิย ง แผ่น แผง แคลง ของ แขก แปล งก ลน อาย งาม สม ส่อ ประ พิม ประพาย ชาย พก จม กลบ แนบ เนิย น ประ สิษฐ ทำ ขนม เท ยม เทิย น หล่อ เหลา เก ลาก ลง กลม สาม หยิบ ชิด น่า เชย ชม ก2, ม หน2 า เนิน เขิน ขวย ใจ เพิย ง ไฟ ฟ่อน? เอก ทรวง ใน เม อ ไร เห็น จะ เย็น ทรวง เห มอน นก แกล2, ง ทำ ริ ง รวง ยัง ยิน ดดว ยม ริ ง ทอง ม2, วน นิด ทิด ความ หล' ง แต่ ลำพัง สอง ต่อ สอง 68 ® งาม จ รง จ่า มงกุฎ เร่ ยม รํ่า คำ นง ปอง ๏ บํร่ ลอย เล่ห์ นำ งาม ป ล่ง เปล่ง เคร่ง ย คล ๏ ช่อ ม่วง เท มา ะมร ศ คิด สีลไ บค ลม ๏ ฝอยทอง เบน ยองใย คิด ความ ยาม เยา ว มาลย์ ใส่ ชอ ดุจ มงกุฎ ทอง สะ ดง น่อง น่น เคย ยล คิด บํว กาม แก่ วกับ ตน สถน นุช ดจป ระ ทุม หอม ปรากฏ กล โก สุม ทุ้ม ท่มม่ วง ควง พุด ตาล เห ม่อน เส้น ไหม ไข่ ของ หวาน เย็น ชุน ใช้ ไหม ทอง จ่น ฯ วาสนา ของ คน เรา นนเ บน ของ ไม่ เที่ยง เบน กำ เกวียน กง เกวียน หมุน เวียน ไป แล ำแต่ กรรมดี หรือ กรรม ชำ ขอน ชีวิฅ ของ เจ่า พระยา วีช เย นทร์ ก็เบ็ 'น แบ บน น ใน ชน ตน เมื่อ “โ ฟ คอน” เข่า มา ถึง ประเทศ ไทย ใหม่ ทุ ไค้ แส คง ความ สามารถ ให้ คน ไทย เห็น คำ ย วิธี ต่าง ทุ ฅาม พงศา ว คา ร ไทย กล่าว ไว้ ว่า ผ่1 าย ไทย เรา ซึ่ง เบน ชาติ ที่มื วีร ธรรม ประจำ จิฅคิ คแฅ่ จะ คำ ขาย ถึง ก' บ สร้าง สำเภา ลำ ใหญ่ แต่ เมื่อ สร้าง เสร็จ แล วก็ไ ม่มืบ ญญา จะ เอา ลง นา เพราะ เรือ ลำ น น หนำ เกิน คาด เหมือน คำ ที่ โร บิน ส้น ครู โซ น© เ3 10 รฮฑ 0เ1506 เคย ขด เรือ มาด ลำ หนึ่ง แต่ เผอิญ ไป เลือก เอา คน ไม้ ที่ ค่อน ขำ ง ใหญ่ และ อยู่ ห่าง ฅลืง สำ หน่อย ใน ที่สุค เมื่อ ขุคฌี่ น เรือ ชน แล ำก็ไ ม่มีบ ญญา เอา ลง น่า ต่อ ง ไป หา คน ไม้ ใหม่ ที่ ใกล้ ผั๋งแ ละ ตน ย่อม ทุ ส้ก หน่อย แล ำก็ คำ ตน ศำ ราช ใหม่ ต่อ ไป เบน เคราะห์ ดี ของ อู่ ต่อ เรือ เวลา นนที่ นาย “โ ฟ คอน” เข่า มา ถึง ประเทศ ไทยอยาก จะ แสดง วิชา เบน ‘‘ศ กุนฅ ลา เท ว” สม่ย นึ่ ก็ เลย อาสา ผูก รอก กร้าน ดึง เอา เรือ ลง นา ไป ไค้ เบน ที่อศ จร รย่ ใจ แก่ บรรดา กน ไทย เบึน นำ หนา ถึง กบ ไค้ ร' บพร ะ ราช ทาน บรร คา ศํกคื้ เบ็น “หลวง วชเ ยนท ร” แต่ กน ชาว บำน มำส ะกค ตาม เสียง เบน
- ศก มต ลา เท ว เท มชอ ชอง เศก หญง แขก ทเร ยก วา เบน เ,1'0งเ8)' ทาง คำนวณ เคย เข่า มา ป! ย เทศ
ไทย สมัย ท เขย VII ร อง น
69
หลวง วิชา เย็น เลย ทำ ให้ ฝ ล้งล้ กำ ที่อว ครือ วคฉ ลา คคิค ว่า คน เก่ง ภาษา ไทย เสีย
เค็ม ประ คา เช่น ยาย มิส หลุยส์ หรือ “แอ น นา สิ โอ โน เวน ส,, \ กก ล 1.6000-
พ60ร ที่ แส คง โข่ง โค ย แปล เบน ภาษา อํงก ฤษค้ นๆ ว่า 7๖60001 พ! ร (เอก! วิชา
เย็น จริง ๆ แล้ว ฝรืง อื่น ๆ ก็ เลย เก็บ เอา กำ ของ ยาย มิส หลุยส์ นไป บอก ฅ่อ ๆ
ล้น ไป แค่ กวา ม สามารถ ของ วิช เย นทรี นน ทาง ฝล้ว เขา เล่า อีกอ ย่าง หนึ่ง ซึ่ง ไม่
เกี่ยว ล้บ การ ก่อ เรือ ค่อแพ อะไร เขา ว่า ใน คอน ที่วิช เย นทร์ มา ถึง กรง ศรีอยุธยา
ใหม่ ๆ ประจวบ ล้บ เวลา สร้าง พระ เมรุ มาศ เพื่อ ถวาย พระ เพลิง พระ มเหสี ของ
สม เค็จ พระ นารายณ์ มหาราช เบน การ ใหญ่ แค่ ว่า กรน แล้ว ถึง คอน ยก เสา กลาง
ซึ่ง เบน เสา หน์ก่ มาก เพราะ เบน ซุง ที่ ยาว ใหญ่ ที่งล้ น พวก ช่าง ไทย จึง ยอม แพ้
ยก เสา ขน ไม่ ไหว เพราะ ว่า ช่าง ไทย ไม่ มีก วาม รู้ ทาง วิชา เมกะ นิกส์ เสีย เลย ไม่
สามารถ ยก เสา นึ่น ไค้ คํงนึ่ นึ่ยอ ค ชาย นาย “โฟ กอ น” จึง ไป หา ได้ ช่าง ผื่มือ ดี จาก
เรือ อ งกฤ ษมา คน หนึ่ง แล วมา ทำ ฌ็น กุลี กุจอ สา ให้ ช่าง นี่ น ช่วย ทำ โน่น ทำ นี่
จน ใน ที่สุค ก็ สามารถ ยก เสา ขน ไป ได้ แต่ เนื่อง ควย เหตุ ทื่พ่อ โฉม เอก “โ ฟ คอน”
เบี่น คน กล่อง พูด ภาษา ไทย ได้ บ่าง แล ว และ เบ็น กน เจ่า บญญ า ออก ทำ ออก ทาง
ขึง ข ง จริง จ่ง จึง สามารถ ทำ ให้ คน ไทย ที่ อยู่ รอบ ‘กุ เชื่อ' ว่า ฅนเ อง เบน ต่ น่คิค
สร่าง เครื่อง มือ ทุ่น แรง ยก เสา นี่ น จริง ‘กุ แทน ที่ จะ เบํน นาย ช่าง ไม้ อ้ง่ก ฤษผู้ มี
ผื่มีอ แต่ พูด ไทย ไม่ เบ็๋น ต่อ งอด ความ ดี ความ ชอบ ดร งก' บ่ ที่, ไทย เรา บ่จจุ บ่น' ว่า
“ดาน ได้ อาย อด” ความ สา มาร ถอน ที่ สอง ซึ่ง จาก หลวง แล่น ปรูด เบน คุณ พระ
และ เบน เจ่า คุณ ไป เลย ก็กือ แต่ เดิม มาน นก ษ ตริ 0 ไท ย ชอบ ค่า ขาย แต่ คน ไทย ก็
แล่น เรือ ไม่ เบ็น ดาม เกย ต่อ งอ าก่ย แขก (แขก พวก นี่ อาจ จะ เบน แขก ที่ มา ประ
เทศ ไทย พร อม กบ พวก ฅน ตระกูล บุน นาก ก็ ได้ หรือ มิ ฉะ น น ก็ เบน แขก ชาติ
เดียว กน) แขก เหล่า นี่ บำเพ็ญ ตน เบน ร. ส. พ. ทำ หิว เ บน เส อ นอน กิน ค่า
ระวาง ของ พระ นารายณ์ มหาราช อยู่ ตลอด เวลา แล, ว์มห นำ ชา เม อ แขก รู้ ว่า
คน ไทย ทำ บ' ญช (แบบ สากล หำ เล่ม) ไม่ เบี่น เบน แต่ บ่ ญชส มาน รูป ก็ เลย
70
ถอ โอกาส บวก โน่น บวก นํบิบ ถม ยัน เข8 าไป เสร็จ แล, ว ยืน โน ต สต' อร ฐ บาล
ไทย เร่ง ขอ ให้ ชำระ หน ทค่ง คำ ง ให้ เสร็จ ไป เพ อ ทดลอง สต บญญ าขา ราช
การ ใหม่ คน น สมเด็จ พระ นารายณ์ มหาราช จง มอบ หมาย ใหห ลวง
วิช เย นทร์ ไป ตรวจ สอบ ยัญ ชหน สิน ยับ พวก แขก บิวร์ เหล่า น ใน ทสุค
หลวง วิชเ ยนท ร์กสั บ มากราบ ยัง คม ทูล ว่า แทน ทรํฐ บาล จะ เบน หน แขก
หน ญ่บุน เหม อนด่ งทพ วก แขก พยายาม เริ ยก ร่อง ยัน บิ ก หนา บิน ขอ
เด็จ จริง ปราก ฎ ว่า ผาย แขก เสิย อก เบน ผู้เบิ ม เงิน จาก การ ขาย สิน คำ และ
ค่า บริการ ต่าง ๆ เสิย ยก ใหญ่ จน ทำ ให้ หนำ มอ เบน หล' ง มอ เจ าหน คํอง
กลับ กลาย เบน ลุก ทน ชอง ร้ฐ บาล ไป เสิย อก นอก จา กน หลวง วิช เย นทร์ ยัง ช
ข8, อ บกพร่อง ต่าง ๆ ใน ยัญ ช ของ แขก ชนกระ ท, ง แขก ต่อ ง ยอม รบ ว่า ตน เบน
ผาย ผิด ยอม นำ เงิน มา ใช้ ให้ พระ คลัง หลวง แทน ท จะ เริ ยก ร่อง เบิก เอา
จาก พระ คลัง ออก ไป พระ ราม โปรด คำแหง หนุ มาน อย่าง ไร พระ นารายณ์
ก็ โปรด หลวง ริช เย นทร์ บิน น8 น เพราะ ฉะ นน ใน ไม่ ช็าห ลวง วิช เย นทร
ก็ สามารถ บน ตำแหน่ง ขน จน เบน ถงท เจา พระยา วิช เย นทร์ มน ตริ เบน ท
พระ คลัง ยัคร มหา เสนา บด พระ เจา กรุง สยาม มผู กล่าว ยัน ว่า ตรา นก
วาย ยักษ์ ชง เบน ตรา ประจำ กระทรวง การ คลัง น8 น ถง แม้ ตาม รูป สัพ ษ์จะ
แปล ว่า เบี่น นก ทอ ยู ได้ ยัวย การ กน ลม กิน แล่, ง เท มอน ยับ คน ม, เยอ ท่วๆ ไป
แต่ ท จริง น8 นคง เบน ตรา ทสิบ เนอ ง มา จาก ตรา รูป นก เห ยืยว ประจำ ตำ ของ
เจา พระยา วิช เย นทร์ ชง เวลา น ยัง พอ จะ เห็น ได้ จาก สาส์ นของ เยัเ พระยา
วิช เย นทร็ ทมไ ปถง มอง เซน เยอ ร็ เฟอ ร์มา แนล 8!'. ?6เ:๓3116116 เลขา
ธิ การ ของ วิทยาลัย ผิ ก บิด ผู้ท จะ มา สอน ศาสนา ต่าง ประเทศ ท กรง ปๅริ ส
ส ยับ ลง วน ท ด มกราคม ค. ศ. ๑๖๘๘ เขย นทื บน เริอ ณ สันดอน ปาก นา
เจา พระยา และ ตรา ประ ยับ ค ร, งม รูป จุล มงกุฎ ฝ ร, งอย่ บน 001-0061 เห นอ
71
อา ร์ม ซงม ร ปน ก กาง บ่ก จล ม งก ฎน์น แสดง ให้ เห็น ว่า นอก จาก จะ เบน เจา
พระยา แห่ง กรง สยาม แล่ ว นาย โฟ คอน ผู้นย งเ บ่น เคา นท แห่ง ประเทศ
ฝรํ่, งเศ ส และ ได้ รืบฅ รา เซน ตไม เกิล จาก พระ เจา หลุยส์ ท ๑๔ เสย อก ควย
อไเ ธรรม คา กน เรา ยี่งเ บน ใหญ่ เบน โค ขน เท่า ใคก็ ยี่งมื ศ ครู มุ่ง ราย บ นาย
ฃว้ญ่ เพี่ม ขน เบน ลำ ค้บ เจำ พระยา วิช เย นบ ร์นน ก็ อยู่ ใน เกณฑ์ เช่น เคียว กน
ฅอน เบ อง คน เมื่อ แรก พลํค บาน พสค เมือง มา ก ไค้ อา ศยพ วก พ่อ คา นก แสวง
โชก ชาว อง กฤษ มา เบน ปฐม เมือ มา ถึง กรุง ศรีอยุธยา แล ว โชก บน คา ลมี โอกาส
ไค้ แส คง ส คีบ ญ ญาวิ ทยา การ บก ออก งอก หาง ไค้ คีบ ไค้ คีขึน บรร คา พวก พอง
ที่ เบน กน ขอ งบ ริษท่ อิสฅ์ อิน เคีย อำ กฤษ ก็เรี่ ม ระแวง ไม่ ไ วิใวิ บาง อิจฉา บาง
ถึง กไพี บาง กน ไค้ เรียก ประ ชค ว่า เบน เจา คุณ บา เถือ น ( พ22 แ 1601รธ 01*002 )
ก็มี เพื่อน ฝงอํ งกฤ ษที่มื เหลือ อย่ก็ ไม่ กีคน และ พวก นที สวา มิภก คค่อ วิช เย นบ ร
ก็ ถก ทาง บริย์ ท่ฅค สวาท ขา ค มิค รหม ค คง นน วิช เย นทร จึงฅ อง หา เพื่อน ใหม่
กรน จะ ไป คบ กบ พวก ฮอล น คา เล่า ก็ ประจวบ กบที่ เวลา น นพ วก สอ ลน คา กำ ลํง
มือำ นา จ ฅวฅ อง ไป งอ เขา แล่ ว พระ เจา แผ่น คีน ไทย เวลา นน ก็ กำ ล่ง เบน ข มื่น
กะ ปูน กํบขึ อ ล่น คา อยู่ ส่วน พวก โป รฅุ เกส เล่า ก็ฅก อยู่ ใน ฐานะ เบน เบย ล่าง ของ
ยีอล่ นคา กบ ไป ก็ ไม่ เบน มรรค เบน ผล อะไร นก ฉะ นน ชา คีที เหลือ อ ย่ก็มื แค่
ฝ รง เศส ซึ่ง กำ ล่ง รุ่งเรือง อย่าง กึก อก ใน ยุโรป ภาย ใค้ การ นำ ของ พระ เจา ห ลุย ส
ที, ๑๔ ผู้ทรง กฤษฎา ภินิ หาร สูง สุค ใน เวลา น น สำ หรบ พวก ฝรั๋ง เศ ส' ใน ประ-
เทศ ไทย ส่วน มาก ก็ เบน พวก มิสช น นารี สอน ศาสนา ฉะ น น ทาง ที่ จะ เขา หา
ฝรืง เศส ง่าย ที่สุค ก็ กระทำ ไค้ โค ย วิธี ยอม เข ำรีค รบ เยา ศาสนา กริส คำ มา เบน
สรณะ โอ กา สอน น เบน โอกาส อ นํคี งาม ของ ทงส อง ผ่าย ลำ หรบ ผ่าย วิช เย นทร์
ค องการ ค่าง คำ, วที่มื ศก คา หนุน หลง ส่วน ฝรืง เศส พวก สง ฆ ราช บาท หลวง ก็ พา
กนคี อกคี ใจ ที่ จะ ไค้ ใข้วิ ช เย นทร์ เบน สะพาน บอ ค เช่ท่ หาส นเคี วิพ วิะน ารา ยฑ์
72
มหาราช เมือ ลัง ฆ ราช ฝรํ่ง เศส เขา หา สมเด็จ พระ นา ราย ณฅิค โค ยอ าศย
วิช เย นทรี เบน คน กลาง ก็ พยายาม ที่ จะ ชก นำ ให้ ทรง ทงพ ระ บวร พุทธ ศาสนา
หํนไ ป เขา รีฅเ บน กริส ฅง ใน การที่ งน พวก สง ฆ ราช บาท หลวง ก็ พยายาม ชก ใย
โค ย แนะ นำ ให้ ลัน ค ปา ปา ที่ กรุง โรม และ พระ เจา หลุยส์ ที่ ๑๔ ของ ฝ รง เศส I ห้
ทรง มืสม ณ สา ส์น และ พระ ราช สา ส์น ถึง สม เก็จ พระ นารายณ์ มหาราช เบน ค รง
คราว ผาย วิช เย นทรี ผ้ร้ก็ ว่า สม เก็จ พระ นารายณ์ มหาราช มี ไค้ เลื อม ใส ใน ทาง
ข ข
กริส ก็ ศาสนา เท่า' ใ คน ก็ แค่ ใน ฐำน ะที่ท รง เบน พุทธ ศา สนิก ชน ที่ มีวฌ น ธรรม สูง
จึง ไค้ ทรง ให้ เกีย รก็ค่ อ ศาสนา อื่น ที่ ทรง เห็น ว่า อย่าง น์อย ก็ เบน ของ ที่ เคารพ ของ
ชน บาง หมู่ บาง เหล่า ก็ ควร จะ อุป ถม ภ์ฅา มกฅิ ธรรม ของ พระ เจา อโศก มหา¬
ราช จึง ทรง พระ เม คฅา พระ ราช ทาน ที่คิน และ พระ ราช ท รพ ย์ให้ พวก บาท หลวง
ได้ ส ราง โบสถ์ วิหาร และ โรงเรียน ของ คน พระ คุณธรรม ข ไน ทำ ให้ ลัง ฆ ราช
บาท หลวง เขา ใจ ผิคก ค ว่า ทรง มี พระ ราช ศรี ทธา เอน เอียง โน ไ นำ วไป ทาง
ศาสนา คริส คง แลั ว ไม่ น ไย ค่อม าพ วก ลัง ฆ ราช บาท หลวง เกิค พา ลัน คิค ว่า เพียง
แค่ ล่า หากว่า ล่า มี พระ มหา กษค รา! รี ราช1 ที่มืพ ระ บรม เค ชานุ ภาพ เลื่อง ลือ เบน
ที่รู้จ กที่ว่ โลก มา ช่วย ช ไ นำ อีก สก เล็ก นอ ย พระ นารายณ์ ก็ คง จะ ทรง เค็ม พระ ทํย
รีบ เบน ก ริสค่ งอ ย่าง แน่ แท้ ขอ นืวิช เย นทร์ คง จะ เล็ง เห็น ว่า จะ เบน โอกาส ให้
คน ไค้ สนิท ซิค เชอ กบ ที่ ง จะ' ไค้ รีบ ความ ไว้' วาง พระ ราช หฤท้ ย- จาก พระ เจ3 าหล ยส์
ที่ ๑๔ เบน แม่น มีน และ เมื่อ มีกษ ฅริย์ ที่มี อำนาจ เช่น น เบน ผ้สนํ บสน น คน แล่ ว
คน เอง ก็ จะ เบน ผ้ยี่ง ใหญ่ ใน ประเทศ ไทย ไม่ ฅอง หวา ค เกรง ศคร ใคพุ หมค คง น' น
เรา จึง เห็น ไค้ ว่า ทาง พระ เจา หลุยส์ ที่ ๑๔ ใน ชน ค่นก็ ใช่ แค่ เพียง สงฆ ราช ฝรีง เศส
เบน ผ้กีอ พระ ราช สา ส์น มา ถวาย สม เก็จ พระ นารายณ์ มหาราช ทาง ผาย ไทย ก็
มี การส่ง คณะ ทูฅไ ปฝรี งเศ ส บาง แค่ เผอิญ ประสบ อุปสรรค เช่น เรือ แค ก เลย ไป
ไม่ สำเร็จ จน กระ ท8 งมา คอน หลัง โก ษา ปาน ไค้ มี โอกาส นำ คณะ ทคเ ขา เผา สม เก็จ
73
พระ เจ้า' หลุยส์ ที่ @๔ ณ พระ ราช ว ง แวร์ ซา ยส์ เมื่อ ว ไเที่ ๑ เดือน กน ยาย น
ค. ศ. @๖๘๖ ฅรง ก' บ พ. ศ. ๒๒๒๙ ถาม อง จาก หล กาน ต่างๆ เท่า ที่มี อยู่
ใน บจจ บน น ก็ จะ เห็น ไค้ ว่า ทาง ค2 านฝ รํ่งเ ศ สน นพ ระ เจา หลุยส์ มหาราช ซึง
ขณะ นน กำ ลง ลุ่ม หลง ก็ บเ จำ จอม หม่อม ห็าม ซึ่ง มี พระ มหาราช กรู แปร เคอ ลา¬
น ชส ?6]:6 ง6 เ3 0๖3156 ผาย เยซู วิฅเ บน ผ้เชิ ค ให้ มุ่ง หนา ใ นอน ที จะ เผย แผ่
ก ริสก์ ศาสนา อย่าง ยี่งย วก ส่วน พวก เส นาบ ก็ฝร่ งเศ ส เล่า เห็น ว่า ประเทศ ไทย
มีก วาม สมบูรณ์ ทาง พืช ผล แร่ ธาฅุ เหมาะ ที่ จะ ใช้ เบน ที่ ผลิ ฅวํฅ ถุค้บ สำ หรบ
โรง งาน อุตสาหกรรม ฝรํ่ง เศส และ เสนา บค้ฝ รง เศส บาง กน ก็ มอง เห็น ว่า
ประเทศ ไทย ควร จะ เบน เมือง ขน ฝร่ง เศส โค ยก รง จะ เหมาะ กว่า จึง สน บสนุ น
ให้ ส่ง กอง ทหาร ฝร่ง เศส เขา มา ประจำ ประเทศ ไทย โกย อา ศย บาท หลวง กา ชา รก
ซึ่ง เบน หนา มืาข อง วิช เย นทร์ ซึ่ง ไค้ แอบ กัาง ฅิก ก่อ กับ ผ่าย เส นาบ ก็ฝร่ ง เกส โกย
โก ษา ปาน เอ กอ ไ กร ราช ทฅมิ ไค้ร้ เห็น เลย และ แนะ ให้ ฝรื่ง เศส ส่ง กอง ทหาร แล : ะ
เรือ รบ มา ยง ประเทศ ไทย เพรา ะวิช เย นทร์ เห็น ว่า กอง ทหาร ฝรืง เศส เหล่า น เอง
แหละ จะ เบน ผ้ก้ม ครอง ประกัน ภไ ให้ แก่ กน แก่ ก็ พลอย เส แส รง อา ง ว่า ทหาร
เหล่า นจะ เข1 ามา เบน ทหาร รก บา พระ อง ก สม เก จ พระ' เนา ร ายแ เก่า ง หาก เมือ
ทหาร เหล่า นมา ถึง ประเทศ ไทย แล ว วิช เย นทร์ บง คบ ให้ ผู้ บง กับ บญ ชา ทหาร
เหล่า นก ระ ทำ กัก ย ปฏิญาณ ว่า วิะซึ อก รง ก่อ สม เก วิ พระ มา ราย ณ มหาราช โก ย
กัว วิ' ช เย นทร์ เอง จะ เบน ผ้นำ กระแส พระ บรม ราช โองการ กัง ไป แ' วิง ก่' อแ: ม่ทพ
ฝ รง เศส ซึ่ง มี ยศ ถึง ชน นาย พล เบน กรง กราว ไป ความ คิก ของ ฝร่ง เศส เวลา มน
นบ วไเ กรืย มวิะ ยึกป ระ เทศ ไทยก วยก วาม ร่วม มือ ชอง วิชเ ยม ทร์อ ย่าง กั ที่ อึง
กกัห มาย ม่น บน มือ ไว้ ว่า หาก สม เก็วิ พระ นารายณ์ มหา ร า ช1’ สก็ว สวร รก ก1’ มอ โก
ก็' จะ ยก เอา พระ บย์เ ก็ก กำ พร่า ที่ พระ นารายณ์ ทรง เลึย ง ไว้ แเ ละ, ทรง เ: รี ยก' ว่า “อำ ย
เกย,, และ ที่ ปรากฏ ใน เอกสาร ฝร่ง หลาย ฉบบ ว่า (มอง บ 1^011^11 ซึง เบน
74
แค่ เพียง สำเนียง ฝ ร' งเศ ส เรียก ชื่อ หม่อม บี่ย์น น์เอ ง) และ หม่อม บียผู้ น ตาม
จดหมาย เห ดฝร้ งเศ สมี' ข่อ ความ ฅรง ก่น' ว่า เบน คน เขา รีต กรีส คง เบน ที ถูก อก คู ก ไจ
ของ พวก บาท หลวง ที่งํ้ห ลาย
เหตุการณ์ ทาง ด้าน ฝ ร' งเศ สที่ ไค้ พรรณนา มา นึ่ก็ พอ จะ เห็น ไค้ ว่า สิาห รบ
ประเทศ ไทย เวลา น น สถานการณ์ อยู่ ใน เกณฑ์ ด้าย แรง มาก เพราะ เอกราช ของ
ชาฅิ กำ ด้ง ถูก กก คาม อย่าง เห็น ชิด ‘ตุ แค่ ภ ได้ อ' แสม เด็จ พระ นารายณ์ มหาราช
ด้กท รง ทราบ หรือ เปล่า ก็ ยาก ที่ จะร้ ไค้ เพราะ ว่า มี หลาย สง หลายอย่าง ทึฝรื่ ง
ด้น ทึก ไว้ แม้ ความ ทรง จำ ของ แม่ ท' พ เรือ ฝ ร" งเศ ส ประจำ ประเทศ ไทย เช วา-
เลีย ร์ เด อ ฟอร์ แบ ง 016^1161- ?01-เ)1ก ที่มื บรรดา ด้กดี๋ ไทย เบน ออก พระ
ศ กดี๋ สงคราม ก็ ไค้ เคย ด้ง ว่า สมเด็จ พระ นารายณ์ เกย ร บส' งอ ย่าง น, นอ ย่าง นึ่ แค่
เรา ก็ ไม่ แน่ ใจ ว่า จะ เชื่อ ล่าม ไค้ เพียง ใด ด้า ล่าม เบ็1 น บาท หลวง หรือ วิช เย นทร์
เบน ล่าม เสีย เอง ก็ กง จะ แปล กระแส ร บส่ง ไป ใน ทาง ที' ฅนด้ องการ ให้ เบื่น ไป
ฉะ น น ผู้ เก็บ ขอ ความ จึง จำเ บื่นด้ อง ใช้ วิจารณญาณ ของ ฅนเ อง ถือ สุภา ษิฅ
โบราณ ฝร้ง์ ที่ ว่า สื่ง ใด ใคร เขา บอก ด้อง เอา เกลือ ด้อน โฅ ‘ตุ ใส่ ลง ไป ด้วย
ผู้ที่ห น กใจ ที่สุค ใน ประเทศ ไทย เวลา นึ่นก็ กงด้ อง เบ็น บรรดา คน ไทย ผู้ด้ก
ชาติ ท1 งํ้ห ลาย ที่ เห็น ว่า ด้าน เมือง ของ ฅน กำ ด้ง ประสบ วิกฤติ ด้าย เพราะ ประมุข
ของ ชาติ มว ลุ่ม หลง จะ คาม กน ฝร้ง์ คะ พึคฅ ะพือ จน แทบ ทุ้ {นาวา จะ ไป ไม่ รอด ผื่ง
แหละ ด้าน ายค วง อ ภ ย วงศ์ เกิด เบน คน สม ไน นก็ คง จะด้ อง ว่า “เจ๊ง แน่ เจ๊ง แน่ ไป
ไม่ รอด” คาม เกย ส่วน อีก พวก หนึ่ง ที่ พลอย เจ็บ แกน แทน พระ บวร พทธ ศาสนา
เพราะ เห็น ว่า องศ์ เอก อ ศร ศาส นูปด้ มภก เกิด มีนํ้า พระ ด้ย เผื่อ แผ่ ยกย่อง ด้ง ฆ ราช
บาท หลวง ปาน ประดุจ เด้า ด้ง กา และ นาง ละเ วง ใน เรื่อง พระ อภัย มณี ก็ ว่า ไค้ มิ หนำ
ซา ด้ง ฆ ราช บาท หลวง เดี๋ยว ก็ เด้า เผื่า ใน ตำแหน่ง ศาสนา ของ คน ด้าง เดี๋ยว ก็ กลาย
เบ็ นทูฅ จำ ทูลพระ ราช สาส์ นของ กษก ริย์ฝ ร' งเศ ส ด้าง จาก องศ์ ด้น ฅ ปา ปา ทาง
75
กรุง โรม บ้าง และ นอก จาก น็ทา ง ผาย พระ เจ้า กรุง เปอร์เซีย อิหร่าน ส บ้ยน นก็ ส่ง
ทฅแขก เบ้ มา เก ลื่ย กล่อม ให้ พระ นารายณ์ เบน มุสลิม รบ เอา ก ไ) ภีร์โ กห ร่าน มา ปฏิ
บ' ฅท็ง ผ่าย ฆราวาส ไทย และ ผ่าย บรรพชิต ไทย ต่าง ก็ กง จะ เพ่ง เล็ง ไป ที จุด "I เดียว
และ จด ‘รุน น ก็ คือ ตำ ของ วิชเ ยนท ร์นน เอง ว่า เบน ฅ่ว อุบาทว์ ชก นำ ให้ พระ เจา
แผ่น ดิน ของ ไทยออก นอกรีตนอก รอย ผืน จารีต ประเพณี ของ แผ่น ดิน แล วมีห นำ
ซา บ้ง เอาใจ เผื่อ แผ่ ไป ให้ ไท้ ต่าง คาว บ้า ว ต่าง แดน ต ง หนำ ดง ตา จะ สถาปนา ตว
เอง เพี่อ ชิง ราช สม บฅ หรือ เอา ราช บล ลัง ก็ ไทย ไป เบน บรรณาการ ให้ กษด ริย์ฝ ร' ง
เศส เสีย อีก ผ่าย บ้า ราชกา รท1 ง ทหาร และ พลเรือน ซึ่ง มี พระ เพท ราชา และ หลวง
สร ลัก ดี๋ส อง คน พ่อ ลูก เบน หำ ห บ้า เตรียม การ จะ ยึด อำนาจ โดย ได้ ร บก วาม
สบ้บ สน น จาก สม ณชี พราหมณ์ ที่ เห็น ว่า บ้า ปล่อย ให้ สถานการณ์ เบน ไป โดย
ไม่ มี การ แก้ไข แบ้ ว ความ เศ บ้า หมอง ตก อบ ก็ จะ เกลื่อน มาท ไ-เพ ระ พุทธ ศาสนา
ให้ มลาย หาย สญ ไป ก็ เมื่อ ผ่าย ปฏิวํ ฅเบ็ น ผ่าย ที่ ได้บ้ บก วาม สบ้บ สนุน เห็น อก
เห็น ใจ จาก ประชาชน ที่งสู งที่ง์ ตา ท1 ง ทหาร และ พลเรือน ที่ง์ ทาง พระ ทาง เบ้า
เบน เอก ฉนทํ เช่น น์ ความ สำเร็จ ก็ ย่อม เบี่น ของ ที่จะ หน้ ไป ไม่ พน แต่วิ ช เย นทร์
ก็มิไ ค้อ ย่นี่ง ‘รุ พยายาม จะ ใช้ กอง ทหาร ฝ รึง เกส ให้ เบ็น ประโยชน์ แก่ ตน เอง ให้
มาก ที่ สด แต่ ทว่า เบน คราว เกราะ ห์ดีข อง ประเทศ ไทย ที่ แม่ท พฝรํ ง เกส เวลา
บ้น ซึ่ง เบี่น นาย พล เคส ฟาร์ ช 0606131 065เ'31'86ร เบน ทหาร ที ใจ กอ งอแง ไม่
แน่ นอน เดี๋ยว บ้า วห บ้า เดี๋ยว ถอย หบ้ง กลับ ไป กลับ มา เดี๋ยว ก็ รบ ปาก กบ
วิช เย นทร์ ว่า จะ ทำ อย่าง น นอ ย่าง น์ตา ม แผน การ ณ ที ได้ วาง กน ใว้ แต่ กรน เมือ
แม่ ท' พ่ไป ปรึกษา กบ ลัง ฆ ราช ฝ ร' ง เกส ซึ่ง เบน คน ละ พวก กบ บาท หลวง ดา ชาร์ต
ซึ่ง เบน บาท หลวง จาก สำ บ้ก เยซู วิด า6511แ5 ไม่ ค่อย จะ ลง โบ สถ กบ บาท หลวง
คณะ อื่น ๆ และ บาท หลวง ตา ชาร์ คผู้นั้ ได้ ยอม หมอบ ราบ กาบ แกว เบน ลูก กะโล่
ของ วิช เย นทร์ อย่าง เต็ม ที่ ฉะ น น จึง ไม่ เบน การ ประหลาด อะไร ที่ ผ่าย สังฆราช
76
ฝริง เศส จะ ไม่ เห็น คำ ย กบ การส นับ สน นวิช เย นทรี อย่าง ไม่ มี ขอบ เขก เช่น นน
ก เลย แนะ ให็แ ม่ทพ เคส์ ฟาร์ ช เพลา มือ ลง ไป บาง เมือ เบน เช่น น ท่าน แม่ ทพ
ผู้มี ใจ กอ โลเล อยู่ เบน ทน เคิม แล วก็ เลย งง เบน ไก1 กา แฅก เคียว จะ ยก มา ช่วย
เคียว สง งก ทำ อ ยำ งนน อย่าง นึ่จน ทหาร ใค้ป งคบ ป ญชา เสือ มก วาม เกา รพ นบ ถือ
และ ผ้า ย พระ เพท ราชา จึง เบน ผาย ที่ กำ ช่ยช นะ ไค้ อย่าง งาม ๆ วิธีท้ พระ เพท ราชา
ไค้ กำ วิช เย นทรี ก็ โกย อำ ง ว่า เบน พระ บรม ราช โองการ ให้ เจา พระยา วิชเ ยนท ร
เขา ไป เผ้า ใน พระ บรม มหาราช ว่ง ห ลำ จาก ที่ ไค้ จำ การ ยึค กำ พระ บย์ หรือ หม่อม
บย์ ไว้ ไค้ เรียบ ริ อยแ ลำ วน ที่เ จำ พระยา ว้ช เย นทร์ เขา ไป เผ้า น1 น กรง ก บวน ที
๑๘ พฤษภาคม ก. ศ. ๑๖๘๘ (พ. ศ. ๒๒๓๑) กาม ปน ทึก ของ ฝรืง กล่าว ว่า
เจำ พระยา วิ ช' เย นทรี ไค้ เช่า ไป ใน พระ บรม มหาราช วำ คำ ยก วาม ไม่ ประหม่า
สะทก สะ ท่าน ประการ ใค เลย และ เช่า ประ กู พระ บรม มหาราช วำค ำย การ เกิน เช่า
ไป ไม่ ใช่ นง เสลี่ยง อย่าง ที่ ปรากฏ ใน พระ ราช พงศา ว การ ของ เรา และ เมื่อ เช่า ไป
ทาง ประ กู อำ นที ศก ะ วน ออก ของ ประ ฅูจํง แล วถึง ไค้ ถูก จบ กุม กำ ไว้ ทาง ฝรํ่ง เศส
ไค้ กล่าว ว่า เจา พระยา วิช เย นทร์ ถูก ทรมาน ที่ จะ ให้ สารภาพ ว่า กน คิก จะ ชิง เอา
ราช สม บก แก่ ว่าเ จำ พระยา วิช เย นทรี ไค้ ปฏิเสธ เรื่อง น็อ ย่าง แข็ง แรง อนึ่ง
ทาง ฝริง เศส หา ว่า ผ้า ย ไทยอยาก จะ ไค้ ท รพ ย์ขอ งวิช เย นทรี จึง ไค้ ใช้ วิธี ทรมาน
ทร กรรม ต่างๆ เพื่อ จะ ให้แ จำ ว่า กน เอา ทริพ ย์สม ปก ไป ซ่อน ไว้ ที่ ไหน เพราะ ส่ง
กน เช่า คน แล วก น เล่า ก็ หา ไม่ ก่อ ย พบ อะไร ที่ เบน เนึ่อ เบน หนำ นก กวา ม จริง มี
อยู่ ว1 าวิช เย นทรี นนก็ เบน นก รู้ ไค้ จํคท รพ ย์สม ปฅพ สถาน ของ กน ไว้ เรียบ รอย
โกย นำ ไป เช่า หุ้น กบ บริษ ทอิน เกีย กะ วน ออก ของ ฝรํ่ง เศส ที่ กง ข็น มา แข่ง อํบ
บริษ ท ของ อำ กฤษ เสีย โกย สน เชิง
เรื่อง ราว กอ นนึ่มี บางกอ น นัก ประ วก ศาส กรี ไทย ควร จะ ศึกษา เพราะ
เห กูที่ บาท หลวง เก อสื ออ น ( 6 4© บ 10000) ไค้ กระ กูกแ ม่นัพ เก ส์ฟา รีช ไม่
77
ให้ ยก กอง ทหาร ฝ ร' งเศ ส จาก บางกอก ขน ไป ช่วย วิช เย นทร์ ที่ ลพบุรี จึง ทำ ให้
แผน การณ์ ของ ฝรีง์ เศส ล้ม เหลว เบืน อากาศ ธาตุ ไป หมด พวก บาท หลวง
คณะ เยซู วิฅ ใน กรุง ปารีส ได้ ต1 งข้อ ปริก ป รำ คณะ บาท หลวง คู่ แข่ง ข้น ของ ตน อย่าง
รุนแรง ว่า บาท หลวง เด อลีอ อนนี่ แหละ ห่อ ง เบน ผู้- ริบ ผิด ชอบ ฉะ น1 น สง ฆ ราช
เคอ ลี ออ น จึง ได้ ส่ง กำ ชั้แจ ง แก้ ตำ ไป ซึ่ง ข้า พ เข้า จะ ขอ แปล นำ ลง คำ ท่อ ไป นี่:-
“เย็น วน หนึ่ง ใน ระหว่าง ลัปค าห์อ นศำ ดํ่สิท ธ (อาทิ ฅย็ ปา ศ กา) ขณะ
ที่ ท่าน สำ ฆ ราช และ บาท หลวง เคอ ลี ออ น ยำ อยู่ ใน โบสถ์ ดำ ยก' นมี คน มาบอก ว่า
ท่าน แม่ ท พ และ มอง สิ เออ ร์ เว เรฅ (761-61) ได้ มา กอย พบ ที่ บ่า นพ' ก แล้ว เมื่อ
เสร็จ การทำ ว' ฅรแ ลำ ท่งํ้ สำ ฆ ราช บาท หลวง จึง ได้ มา พบ กบ ผู้ มา เยี่ยม ท ง สอง
ได้ ทราบ ว่า มอง สิ เออ ร์ เวเ รฅ์ ได้ พยายาม หน่วง เหนี่ยว มิ ให้ ท่าน แม่ท่ พ เดิน
ทาง ไป เมือง ลพบุรี ตาม ที่ฅก ลง กไเ ไว้ แค่ เดิม ว่า วิช เย นทรี, จะ กอย เขา ที่ น' น แค่
เหตุผล ของ มอง สิ เออ รํ เว เรฅ์ ยำ ไม่ หนำ เที่ยง พอ ที่, จะ ทำ ให้ แม่ ท' พริบ มา ปฏิบ่ ฅ
ได้ ดำ น น นาย พล เคส์ ฟาร์ ช จึง ขอ มา เรียน ปรึกษา ก บ ท่าน สำ ฆ ราช เสีย ก่อน แล้ว
หาก สำ ฆ ราช มี ความ เห็น อย่าง ไร ก็ จะ ทำ ตาม ความ เห็น นน
อนึ่ง ท่าน แม่ ท' พ ก็ได้ ขยาย ความ ลับ ข้อ์ห นึ่ง วิช เย นทรี ได้ ให้ ซึ่ง ความ
ไว้ วาง ใจ แก่ ตำ ท่าน โดย แอบ กระซิบ ก' นก รง สด ท่า ย เมื่อ ได้ พบ กน ที่ ลพบุรี
ข้อ ใหญ่ ใจ ความ ของ กขห ระ ห สมี อยู่ ดำนึ่ วน หนึ่ง ตำ ของ วิช เย นทรี เอง พร อม
ดำ ย พระ เพท ราชา และ พระ บี่ย์ ไค้ ริบ พระ บรม ราช โองการ ให้ เข้า ไป เผา ถึง ข้าง
พระ ที่ที่ท รง พระ ประชวร อย่ ทรง มี กระแส รบ ส่ง ให้ ที่ง สาม คน น นก ระ ทำ สฅย์
ปฏิญาณ ต่อ พระ พำ ตรี พระองค์ ว่า ท8 ง สาม คนนั้ จะ พยายาม อย่าง เต็ม ที่ที่ จะ กราบ
ทล ให้ พระ ราช อนุชา ท8 ง สอง พระองค์ จด งานพระ บรม ศพ ให้ สมควร แก่ พระ ราช-
อิสริยยศ ให้ ได้ เมื่อ เสด็จ สวรรคต แล ว พอ หลัง จาก เข้า เผา บุคคล ที่งั้ส อง ก็ ได้ มา
78
ฅิดต่ อก บวิช เย นทรี และ เสนอ ว่า พอ เสด็จ สวรรคต เขา ทง สาม กน จะ ร่วม มอ กน
โดย รวม กำ ลำ เขำ ปล้น พระ บรม มหาราช วิง แล้ว ยึด เอา พระ ราช ท รพย์ มา แบ่ง กน
เพราะ ฉะ น, น นาย พล เด ส์ฟา รีช จึง เชื่อ ว่า การ ที่วิช เย นทรี ได้ มี กำ สำ ให้ เขา ยก
ทหาร ขน ไป ที่ ลพบุรี ก็ เพื่อ จะ ล้ม ล้าง แผน การณ์ อิน อุบาทว์ นี่ และ จะ ได้ จิบ
กุม กน ไทย ผู้ ก่อ การ ขบถ ที่ ง สอง น1 นคว ย แล้ว่ จะ ได้ มอบ ถวาย พระ บรม ราช วิง
ฅ่อผู้ สืบ ส นฅดิ วงศ์ อิน ชอบ ควย กฎหมาย ของ สมเด็จ พระ นารายณ์ กล่าว คือ
พระ ราช อนุชา ที่ ง สอง พระ องศ์ ต่อ ไป
เมื่อ แม่ ท พเค ส์ฟา รีช ได้ ขยาย กวา มล บ่ขํอ นี่ ขน มา มอง สิ เออ รีเว เรต์ ได้
ปฏิเสธ ว่า การที่ ฅนพ ยา ยาม หน่วง เหนี่ยว ไม่ ให้ ท่าน นาย พล ยก ทหาร ขน ไป น1 น
ฅนมิ ได้ ทราบ กุย หระ ท’ ส นี่ มา ก่อน เวเ รศ์ชํ้ แจง' ว่า เหตุผล ข่อ' ใหญ่ มี เพียง ว่า ล้า
หาก เกิด ความ ไม่ สงบ ขน ประการ ใค ก็ จะ เบน การ ไม่ ปลอด ภ’ ยอ ย่าง ยง ล้า หาก
ท่าน แม่ ท พจะ แบ่ง กำ ลำ ซึ่ง มีอยุ่ นอ ย แล้ว ให้ แยก ย่า ย ไป ประจำ การที่ อื่น อีก
บาท หลวง เด อสิ ออ น และ ท่าน สำ ฆ ราช เอง เห็น ไป ว่า ความ ล บ่ที่ นาย พล
เด สืฟา รีชข ยายออก มาน1 น เบ็! น เรื่อง เหลว ไหล ที่ง๎ เพ เพราะ ว่า ล้า หาก เบน อย่าง
ว่า แล้ว ทำไม พวก ที่ จะ คิด ก่อ การ ถึง จะ คิด หา ทาง ปล้น เอา พระ ราช ทรัพย์ ไป ใน
เมื่อ เขา เหล่า นน ไค้ รับ เสียง สน บ่ สนุน จาก ประชาชน ส่วน ใหญ่ อย่าง เบี่ด เผยอ ย่าง
น น เล่า น ก บวช ที่งั้ส อง ท่าน ยำ มี ความ รู้สึก' ว่า ทหาร ฝ รี งืเศ ส เพียง หยิบ มือ เคียว
(๗0 กน) เท่า นนที่ ไหน จะ มา กร นา รักษา ความ สงบ ที่ ลพบุรี ได้ล้ หากว่า เกิด
การ จลาจล ขน จริง บุ นอก จา กน น ท่าน นก บวช ที่งส อง ยำ ชั้ให้ เห็น อีกว่า ขณะ นี่
พระ อนุชา ธิรา ชที่ง สอง พระองค์ ก็ ยำ คง ประ ท บ่อ ยู่ ณ กรุง ศรีอยุธยา ดำ น1 น
หากว่า วิช เย นทรี ฅง ใจ จริง บุ ที่ จะ สน บ่ สน นที่ง สอง พระองค์ นี่ แล้ว ดำ ของ วิ ช-
เย นทรี เอง ก็ ควร จะ มา เผา อยู่ ถวาย ความ ภํกด็ อย่าง ใกล้ ชิด จึง จะ ถูก
79
เมื่อ แม่ กัพเ คส์ฟ่ ารีช ไค้ พง ท่าน ที่งส อง ไค้ ให้ ความ เห็น ที สม เห คุ สม ผล
เช่น นนก็ มี ความ เห็น พอง กัวย ถึง กับ ไค้ ส่ง คำ ออ น วอน ไป กัง วิช เย นทร ขอ ให้
วิช เย นทร์ มา ฅํ้งม่ นอ ยู่ คาย กัน ณ กรุง ศรีอยุธยา แค้วิ ช เย นทรี ก็ ทำ ไขสือ ไม่ ใส่
ใจ เลย ใน คำ ชก ชวน ของ แม่ท่ พ กัง นนแ ม่กัพ จึง ไค้ กลบ ไป ยง ค่าย ของ คนที
บางกอก และ จาก กา ละ กัคนํ้ นอ นาก ฅขอ งวิช เย นทรี ก็เ รีม วะ วิบค
เมื่อ ท่าน เจำ พระยา วิช เย นทรี ไค้ ถูก นำ คำ ไป ประหาร ชี วิคท้ ทะเล ชุบ ศร
แล ว เรา ก็ นำ จะ มอง เห็น ความ ยาก ลำบาก และ ความ สลค หมก หวง ของ คุณ หญิง
ไค้ เบน อย่าง คีไห นทกั พย์ส มบํค จะ ถูก ริบ ราช บา คร เสีย สน เชิง พวก คน ใช้ ไพร่
พล ก็ พา กัน คีกัว หนี ออก ห่าง ทก ‘คุ กราว ที่ผู้มี อำนาจ ค กอบ เพือ น ฝูง ญาค้
มิค รที่ เกย สนิท สนม ก็ ไม่ ก ลำ มา ของ แวะ เนือง ควย ภ ยาก คิมิห นำ ชำ เนือง ควย
เห คุที่กั ว ของ คุณ หญิง เอง คง จะ ไม่ ขรีว ข เหร่ นัก เพราะ ปรากฏ คาม บน ทึก ของ
หลาย ท่าน มีนัอ ความ ค รง กัน ว่า หลวง สร ศก ค โอรส ของ พระ เจา แผ่น คินอ งก
ใหม่ ก็' ไค้ พยายาม เขา มา เกาะ แกะ เก็ย ว พาราสี' จะ เอา กัวเ ธ อเ1 ข า ไป' อยู่ ใ, นพ ระ' ราช-
กัง บวร เบน หม่อม แหม่ม ใหม่ ให้ จง ไค้ แค้ เบน ที ทราบ กน ว่า คุณ หญิง มิ ไค้ ยิน
ยอม เออ ออ ห่อ หมก กัวย เลย ช่อ นีทำ ให้ หลวง สร ศก คซึ งบ คน ไค้ รบ คำแหน่ง
เบน กรม พระ ราช' กัง บวร สถาน มงคล ทรง กรี' ว เบน อ* นํ มา1 ก ที่ ไม่ สามารถ จะ เอา
ชนะ ผู้หญิง หำ คอ เมีย นัก โทษ กบฏ คุก ฉก รรจึ ถึง กับ ไค้ ลนํว าวิา ออก มา ว่า อย่าง
ไร เสีย นาง ก็ จะ หนี ให้ พนเ งอม พระ หอ ก์ไป ไม่ ไค้ เพื่อ จะ หนี ให้ พน ภย จาก หลวง
สร ศำค คุณ หญิง ไค้ ถือ โอกาส ขณะ ที่ นาย รอย โ™ นุ่ม ทหาร ฝร่ง เศส ชื่อ เซ นอ์ม ารี
ไค้ ขน มา ซอ เสบียง อาหาร ที่ กรุง ศรีอยุธยา โอ ย ไค้ ขอ ค้อ อาม เข ามา แลว่ มอ บอว
ของ เธอ เอง กบ ท่าน แม่ ท พ ขอ ให้ จคส่ งกัว เธอ ไป กัง ประเทศ ฝรีง เศส ให้ ไค้ และ
ขอ ความ พิทก ษค้ม กรอง จาก พระ เกัา แผ่น ค้น ฝร่ง เอ เนัห้ พินกั ย จาก อา รรบกว น
80
ทาง คำ นก รม พระ ราช วง บวร ๆ แฅ่แ ม่ทพ ฝรั๋ง เศส ผู้ที่เ มอ ถึง กราว ไค้ เพิก เฉย
ทอ คที่ง สามี ของ เธอ มา แลัว ก็ แส คง ความ ลัง เกียจ จะ ไม่ ยอม รท ศว เธก ไว้
เพราะ กลัว ว่า ผ่าย ไทย จะ คาม มา รุกราน ราวี แย่ง เอา คำ เธอ ไป โค ย สง ให้ ทหาร
คุม คำ เธอ ขำ ม แม่ นา ไป มอบ ให้ ท่าน เจ ำพ ระ ยา โก ษาธิ บคี (ปาน) การ กระทำ
ของ แม่™ ฝ รำ เกส คลัง น น เบน ที่คิ ฉิน นินทา ใน บรร คา เหล่า นาย ทหาร ฝ รง เกส
ใน ประเทศ ไทย แม้ บาท หลวง เคอ ลี ออ น เอง ก็ เห็น พอง กบ พวก นาย ทหาร เหล่า
นน เขา ใจ ว่า ความ ขอน กง จะ ไค้ ระ แกะ ระ กาย ไป ถึง พระ เนฅ รพระ กรรณ สม เคจ
พระ มหา บุรุษ พุทธ เจ าอย่ หำ (พระ เพท ราชา) จึง ไค้ มี พระ ราช โองการ ให้ เรียก
คำ คุณ หญิง วิช เย นทรี เขา ไป ประจำ รีบ ราชการ ฉลอง พระ เคช พระ คุณ ใน พระ
บรม มหาราช ลัง ใน ฅำแหน่ง ทำ วนา งพนํ ก งาน ควบ คุม ห อง เครื่อง ฅ่อ ไป งาน
ลัน น เบน ที่ ทราบ ลัน อยู่ ทำ จน ถึง พวก ลัง ฆ ราช บาท หลวง ไค้ บน ทึก เอา ไว้ และ
ก่อน หน้าที่ สามี ของ คุณ หญิง จะ หมค วาสนา นน เขา ไค้' รวบ รวม ทรีพ ย์สม บํฅ
ไป สมทบ เขำ กน กบ ทาง ลัฐ บาล ฝ รำ เกส คำ บริน้ ท อิน เคีย คะ วน ออก ฝ ลัง เกส ขน
ฉะ น น เธอ จึง ถวาย ฎีกา โค ย ส่ง ผ่าน ทาง พวก บาท หลวง คณะ เยซู วิค ขอ พระ บารมี
พระ เจา หลุยส์ มหาราช เบน ที่ พึ่ง ใน ฎีกา และ เอกสาร ที่ เธอ คิคฅ่ อ ลับ ชาว ค่าง
ประเทศ ได้ ใช้ ชื่อ ว่า บน าเค อรีกี มา (8๒3 (10 ดแเถฒ) และ บาง คลัง บาง
คราว ก็เฅิ ม คำ ว่า โค ญา อ0ฑ3 ซึ่ง แปล ว่า “เล ค้” หรือ คุณ หญิง ลง ไป คำ ย
และ เขา ใจ ว่า จาก ชื่อ ที่ นาง ใช้ เรียก คำ เอง ว่า โค ญากี มา ร์นี จึง ทำ ให้ บรร คา คน ไทย
ทำ หลา ยที่ร้ จำ มก คุ้น กำ เธอ ใน ตำแหน่ง ใหม่ พาก น เรียก เธอ ว่า คุณ หญิง ทอง กีบ
น้า น้า ง คุณ น้าว ทอง กีบ น้า น้า ง เท่า ที่ ขำ พเ จำ ไค้ พยายาม ลัน คลัา หา หลัก าน
ทาง ผ่าย ไทย เรา ก็ ลัง ไม่ พบ ใน เอกสาร ใค ๆ ที่ กล่าว ถึง ตำแหน่ง ทอง กีบ น้า ใน
ทำเนียบ ใค พุ และ เธอ จะ ไค้ ลับ แค่ ง คง ให้ เบน คุณ น้าว จริง พุ หรือ เปล่า ก็ ไม่
81
ปรากฏ หล ก ฐาน ทาง ราชการ ประการ ใค มี คน ส่วน มาก อาจ จะ เห็น ว่า เธอ เบ็น
เจา พนักงาน ตน ห อง เครื่อง มี ทาสี ข็า ไท นบ จำนวน พน อยู่ ใฅ้บ งก บ!] ญชา ก็ เลย
ทึก ทำ หรือ ถือ เอา วท่ ใน การที่ มีผ้ใ ต้บำ นับ นัญ ชา มาก เช่น น น การที่ จะ ยกย่อง
ให็ เธอ เบน เสมือน คุณ นัาว ก็ กง ไม่ เบน การ เสีย หาย อะไร เพราะ แม้ แต่ คน บจจุ บน
เมื่อ ตำแหน่ง ของ สามี เธอ เบน ตำแหน่ง ชน เจา พระยา สม หนา ยก แล วจะ เรียก กน
ว่า ท่าน ผู้หญิง ก็ คง ไม่ เบน การ แปลก ประ หลาก อะไร เลย.
เอ มิน รา บด
ชุน นา ชมา จาก เมือ ชม ะ ริกา
ฒัก รง รำ น โกสินทร์ แห่ง ประ ว่ฅศ าสฅ ร์ข อง ไทย เรา นน ถือ กน ว่า
เรีม ฅนฅ งแค่ ค. ศ. ๑๗๘๒ (พ. ศ. ๒๓๒๕) เม อ เจา พระ ยาจก รี (สม เคจ เจา
พระยามหา กษํต ริย์ศึ ก) ผ้ สถาปนา พระ บรม มหา' จ กรี' วงศ์ บจจุ บน น ไค้ กระทำ
การ ปราบ คา ภิเษ ก เส ค็จ ขน เถลิง ถวล ย ราช สม บํฅ แลำ ทรง ยำ ย พระ มหา นคร
จากกรง ธนบุรี ขาม มา ยำ ผง ซำย ของ แม่ นา เจา พระยา มา ยำ ที่ คง บจจุ บน สัน
เบน กรุงเทพ พระ มหา นคร ๆ เดี๋ยว น พระ เจา แผ่น ค้น พระองค์ น ไค้ ปรากฏ
พระ นาม หล ำที่ ไค้ เสด็จ ส วรรค ฅไป แล้ว ว่า “พระ บาท สม เค้จ พระ พุทธ ยอ คพ้า
จุฬา โลก,, บาง และ ฅ่อ มา ชั้น ห ลำ ก็ เบน “พระ บาท สม เค็จ พระ รามา ธิบค้
ที่ ๑” บาง ใน รํชส ม โ] ข อง พระองค์ ถ ำไม่ นบ การ มา เยี่ยม ของ ขำ ราชการ
โปรตุเกส ที่ ปรากฏ นาม ใน เอกสาร สม' ยนน ว่า อง ฅนวี เสน แล้ว ก็ แทบ จะ พู ค
ไค้ อย่าง เค็ม ปากว่า ไม่ ปรากฏ ว่า มี ค่าง ประเทศ ใค ไค้ พยายาม มา คิคค่ อ ควย
นอก จาก ประเทศ พม่า ที่ เกย ยกเ ขำ มา ราวี รุกราน เบน กชั้ง กราว แค่ ก็ ถูก ผ่าย ไทย
ฅีโค้ คอบ แฅก พ่าย ไป ท กก รํ้ง ทำ ให้ พม่า ค อง เสีย ร็พล ไป ไม่ น้อย
ใน แผ่น ค้น พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หล้า นภา ล้ย หรือ พระ บาท
สมเด็จ พระ รามา ธิบด็ ที่ ๒ ยำ กง ปรากฏ ว่า ทาง ผ่าย โปรตุเกส ไต้ พยายาม กระ ชํบ
สาย สัมพันธ์ ระหว่าง สอง ประเทศ น็ ควย การส่ง คอน คา ร์โล ส มา โน เอ ล
83
ซล ไว รา อ011 0^โ1อร IV! ล. 11๐61 ร1^6{ณ (ซึ่ง ผาย ไทย มก เรียก ถา ย่อ ‘คุ ก็ ว่า
กา ละ หก หรือ ถา ชอบ ยาว ก็ ว่า มน แวน สิงห์ ไว ระ) เบน ทฅ มา จาก เจำ เมือง
หมา เก็า เมือ ก. ศ. ๑๘๑๘ (พ. ศ. ๒๓๖๑) ผล ท ไค้ รีบ ก็ คือ ใน ที่สุค ปรากฏ
ว่า ผ่าย โป รฅุ เกส ไค้ รีบ อนุ ญาฅ ให้ เบค สถาน กงสุล ใหญ่ ขน ที่ กรุงเทพ ๆ และ
การ โลส ซิล ไว รา ผู้นื่ก็ ไค้ เบน กงสุล เย น เนอ รา ล กน แรก ใน ประเทศ ไทย ท่าน
กงสุล ผู้นน อก จาก จะ กระทำ หน ไที่อ็ นสืบ เนื่อง มา จุๅก ค่าแหน่ง ขุอง ท่าน แลื ว ก็
ยง กง' จะ คำ เนิน การ กา ขาย อีก หลาย กาน และ กง จะ ไค้ รีบ ใช้ ช่วย เหลือ เบน
ประ โย ชนฅ่ อร ฐ บาล ไทย สมื ยนื่น ไม่ นื่อย ที เคียว จน ถึง กบ ไค้ รีบ พระ ราช ทาน
บรร คา ศก ค เบน ขุน นาง ไทย ว่า “หลวง อภ ย่พา นิ1 ช,, ซึ่ง เห็น ไค้ อย่าง ช่ค ‘คุ ว่า
ค อง มี ก' วาม สำ กํญ ทาง การ กำ ม, ากท้ เคียว
ใน ขณะ นน ปราก ฎ ว่า สถานการณ์ ทาง คาน มลายู ก็ ไม่ ค่อย ราบ รื่น นก
อา หม่ค คา ยูคิน ฮะ เล็ม ซะ ซึ่ง เบน สุ ลฅ่า นก รอบ กรอง นคร เก คะ ที่ มี นาม ปรากฏ
ใน เอกสาร ประ ว ฅศา สฅร์ ผ่าย ไทย ว่า พระยา ไทรบุรี ปะ แง ห รน (ท่าน ผู้นื่เ บน
บรรพบุรุษ ของ คน กอบ คุล รา มาน นาย กร ฐ มน ครี แห่ง สหภาพ มลายู เที่ยว นื่ )
ซึ่ง ใน ขณะ น น เบน เจา ประเทศราช ขน ฅ่อพ ระ บาท สม เค็จ พระ เจ2 าอยู่ ห่ว แห่ง
ประเทศ ไทย แค่ ที่ ง ๆ ทีม ไค้ รีบ พระ บรม ราชานุ ญาฅ จาก พระ เจา แผ่น คิน
ของ เขา ท่าน สุลค่ านผู้ น1 นคอ ค ไป ทำ ความ ฅกล งก็บ ผ่าย อง กฤษ โค ย ให้ ผ่าย
อง กฤษ เช่า เอา เกาะ หมาก (๑) (บน ง) ไป ครอบ กรอง เสีย สภาวการณ์ เช่น นื่
เบน ผล ดี แก่ ผ่าย อง กฤษ ใน การที่ จะ ขยาย บทบาท ของ คน ใน มลายู อย่าง ไม่ ค อง
สง ส ไ] คํงนื่ น ทาง อง กฤษ จึง พยายาม ให้ ที่าย พระยา ไทรบุรี ใ นอน ที่ จะ ปลีก ค่ว
ออก ไป ให้ พน กวา ม ควบ คุม ของ ท่าน เจึา พระยา นครศรี ธรรมราช ซึ่ง พวก ฝรื่ง
มืก กล่าว ถึง ว่า รา ยา แห่ง เมือง นคร ๆ ท่าน เจา พระยา นครศรี ธรรมราช ผู้นื่ ได้
(๑) โป รคค กำ บรรยาย ของ สม เค็จ ๆ กรม พระยา คำ รง ราชานุ ภาพ ใน ประชุม พงศา ว คา ร ภาค
ที่ ๖๒ หนา ๔© ๆสๆ
เมฆ มิ) ก้บ์
ไบ้ [ห เรสั เม
แบบ โ} ไส
ง-
77)77 11*4111 ห'! ณ ใ 1
/ ใน'# ๆ!.
ฒุ] V ไๆใ เ ผ? พี/
I า
ห ส 7 ใ งๆ# เ จุ 7 '
ง ปี# คจโ , 1
7
7#:;สํ I/
เอ หไนี โ# โสั เม ท} ปีม กาย เปีก แม บ} เไภ ฆ!} ปีห บง ใ าจส ญา ทบ แก} ฆ เม บท ส} ง ถา ทาน!} เอ ท ไน ส! เสพ) V 3 1 7 มาท ทาง คทห ก# ฆมิ) กบ โใ} ร' ทบ ทอ แกง ห ส) โท ไ# เาพ พฺ} พก! เา โก ร: กา ท' ณ่ ท ไเงิ ใ} จ 7, 7 ] ’ 8 "7, โ:'.'''. ห / ^ 1 4 1 ?1 1 — 1 .}' ไ 4 -" (ร เ เ/ปี ,1\0เ1เ1|1| .: .“- 1~. ‘ม ม} ทาา 0 ปี โก เ าหย้ ก ไม# สักโก] กก ทา จม มิ} ก: บ ปีก! หก มสังึ ไเา งทภ
" " 3 ' / ”1 ” 1สํมเ ทาส ร: ท ท} เฑ! ไย่ หา พก V ส}: บ: หก มกร สั}! เย ทไ ยา เท)! ก เทา! กอ!' เก ทา' ปี: เมา ถ :
ก ทา ตบั ท} ? ร สัพ} 'ทาง] บท} เน ทาง กก ราย เา คา สับ พ. สัาา มืสํ# มสํง ๅท ภทกสัก ท ไ' สั# ไ] เปีสั แบ ม} เมา กก] ก เถร ปีก} ม# ฆ มิ} กบ 1 บ สน’ ฆ! หฌ่เ โจง กก ท’! ฐ เปีก แบบ}! มาท ก ไก เถร ปีก} ม เมฆ บ} กบ ๆ บ} มงฆ เหฌ เมฆ
,, ", เ; 1" 7 “ มิ) กับ กง™ ก}) กก} ส#} ามก บ} หบไ 'ฒเ น ว โ เจน ถ 11 ท ย้กไ บ ฌร่สํ เก ไ! ส ทา เก ปี ม} ก กา เม! โก สัก ม# ปี:!} สก: เท กง ๆ 9 ปีบ ก}) ห มก ไ บ™ ‘บ} ง บง สร ทาง ห โง โ กราก}#} ยมก ทา ไห่ ก] ทาง ห โง ๆเโ นง] บหบ้ ง๎สัสั I เสํกั สัทท สำ ห} ม# ฆ I ไ! บ} ไ! มโน ง] 1 I) ก}: โ## บท) สัก รา# :) มิ# โบ:# ซฉฬ เก สัก ท# เห ท'#'”# โ/ไ: &# (V๙
• (' * , 0 (ะ! ะ' - ''ก้น I กาฬ:: ฬุกํไ กำ 9 ยํทุว ก): ก กก ว: นฬไ &ก้ ^ •6 เ 4เ: ? ซิ' * ะะ *? ' & *- . X 777 ะะ& นก: เส์* นก: V) ก็ก ทน ก็ 1 ก็ (ญ:? ก:! น ก็)! ๆ) ะ' ะ/'^ เ*/''' ๆ!/ 'โ''" . 1, เ. ' / / *''^* 1* ' ฑน ก่ ะ ก}! ก 9 โ}) ก กา!: เม) ก: แก็ว์ 'เฝ เ เ5®’^ 7-7*1*4 ฬ:: ท ก็) ก็ก็ก็ 'นทั่ ว}!: ก เก™} 1เ:ก กก ทน่ 9น ะ//? ฯ 1ห กา VI กก โ] ก ก:: ก็: ก็ ง: ช {ภ น}) นุ} ก 'ญ กำ *6- * - &'/ ^ & ะ/?/' ะ'- ?' ^'4®? // ./ , /, V/ ะ'-/-/ I ..* /. -'' - .... 1., ..1. 1.. .1.. ะ/ ' &' (7*4* 7^**4***4ะ & (ะ ะ? ■'' "& 6 ๆ 0/ 7? "ส^ ■1* 'ะ ะ: ะะะ * ' ะ:7 X ะะะ ะ ะ 1 / กา} กร!}} กก ถ 9 แก้) โ):) ก็?) นะ) ก้ะ นก ะ ะ’*^ ะะะ ะ 7? . ะ X ะ ะ:;
- แกม กๆ ทำ ท ก้? ((โ ญ)? น! น ก็!: ก + .* ะ* ะ ะ??-'/ /าเ ะ ะ ะ ะ* ๆ ะ ะ) 'ะ-* 1 ก โก็) ย) ภหะ ก ะ) ก 6ก้ะงสก็ง7 ปี'- V ะะก ■#± ~ ต่* 'โ//' ะะ ก็ ' ซี' \ซิ ? ะ ะ- 1 , ะ กะ/ ซิ 44^'("4 —- - ะ' - • ศืเ ฒ 'ริ! ส; ห์? ย เ— 'โ-'/ : ■"^ ก็- เ' 4 &- \-| ะ ปี ะ ‘ ' ' )ภ่ ห!! ก้โ) 4' แก้!^ แ 1 ก้ก้ห่ เ/ ก็ โก้ โ ะ- 'โก้ ก้ก้ะ เก้ •"; ' ‘‘7;’: ^!! (. *๘ / ก้ก้ก้ 1 ก้ก้ก้ ะ' ะ ะ--/ & 4'4?*'1' •* ะ/- 'ก้ก็ ก็& ะ- (&' ะ* 4 2*4^, (' ะ* . ?ะ ก้ะะ ะ ๗ ะ ก็/ /V ^๗ ทํ ะ'! ะ:^ น ก็? ะ:}: กํก็ กก? ะ*, ะ
- ก็ ก็; กๆ???)] ก: 7 ก็; ) ก้ (ไน' ปี) 9 น ,1,.- / /?) ว'/ 71 &น น? นก็ กะ! ทน นนก่ ก็ ง เกน 4 ะะ 4 แโ) ก้ม นนิน ห ก็เ ะ ก! ก็ ะแะน &ก้? ~ '/ ก็ ก้ก็ . V ก็ก็ก้ -1 -I —' ..ะ//'. ^33*เ/*^ ะ จ &มกํ ะ ก้น เก็ก้ V กๅง ‘ก™™ V [ก® ฬ:: ก่ ™ 'กํ 4/ /ะ ;'? ก้ะ ห เก แมน: เแ V ก!/ ก กก! น ก: ใ (ก 7 ะ™ V &ก ญ! ะ) &'' "ะ ะ ธุเ ซี!^*?! ซี '777ะ 1*ะ ะ.* . , 4 ก้) ■ ะ/ — — •{^-' *3^0/*3 ; , — ' ")เ. - - — — - — - - - คู •๖ &- +; 7~/ ' ๕* ’ ‘*') / ^ \® V ะ 7 &, ะ- - ก V 1 จะ แก แมน ท IV ก:?) เป’' ะ ะ ะ/ -V &*: นะ! ก้โะ นะ ก็ กะ กก} ก} กก ก 871นึ! ก ก็ &กก 711 V V) ะ เน แกว!) V 711 ปีก กะ ะ! V ก •ก็ เน ฟ้) ผ/ ' ซี ๗* ะ?^ XX : &เ ซ* {&* 9 XXX ซี ะะ ปี'./ ะ'? XIX* ' ะ^ ± ก้ก็ะ ะ ะ: 2ะ ?. V ก็) กะ ะ น! นก) ก็ เก วา นก ยก ก 0 ก่ 9 * ะ?- ะ' ะ? ก้ ยะ? กก}) น \ 4 ^/ก็ {& 6ก้1 / 7~. ก้4*4* *1^0 &. .- ,. ๆก็ะ ะะะ ะ: ะะ โต, 0811*1116 ต/ 1ไ16 ([น ต III นน ต I 7ไ1ต1-ท16*10 ตน 7*6(112 อ/ 1833 85 ร' บ พระ บรม ราช โองการ ให้ แต่ง ท' พ ยก ไป ดี เอา เมือง ไทรบุรี และ เมือง ข่า ง เคียง กลับ กืนม าเบื นของ ไทย พระยา ไทรบุรี จึง หนี ไป พึ่ง ลัง กฤษ ที่ เกาะ บี! น' ง แต่ เข่า พระยา นครศรี ธรรมราช ก็ มิ' ใต้ ยก กอง ห์ พดิค ฅาม ไป เอา ต่ว์ มา เบน แต่ เพียง มี สา ส์น ไป ถึง เข่า เมือง บี! น ง ขอ ให้ ส่ง ลัว พระยา ไทรบุรี ให้ ลับ ผาย ไทย ผาย ลัง กฤษ ขณะ น น ลัง ไม่ อยาก จะ ให้ เกิด ความ ยุ่ง เหยิง ชน ระหว่าง ลัง กฤษ กบ ไทย ใน เมื่อ ลัง ไม่ ถึง เวลา ลัง น น ท่าน มาร เก วส ออ ฟ เฮ สฅง ส ]03ะ-อุแ655 0? 1165*๒85 จึง ได้ แต่ง ฅํ้ง ให้ ด้อก เฅอ รี จอห์น กรอ เพ่อ ร์ด 0โ. ง0เ10 013*๒๒ (ซึ่ง ไทย เรา ม ก เรียก ว่า กา ละ ผด) เบี! นทฅ เขา มา เจรจา ขอ ให้ ผ่าย ไทย ยอม ยก ดิน แดน เคด ะ หรือ ไทรบุรี ที่ เลัา พระยา นคร ว ยก เขา ไป กรอบ กรอ งนน กลับ คืน ไป ให้ พระยา ไทรบุรี ซึ่งเ บี! น บุก คล ที่ ผ่าย ลัง กฤษ สน บสนุ น หลัง จาก ที ได้ มี การ เจรจา แบบ ยืด เยอ ไม่ ได้ ความ มา เบี่น เวลา ๔- ๕ เดือน ผ่าย จอ หน กรอ เฟอ รด ก็ ต่อ งก ล" บไป มือ เปล่า ควย ความ ไม่ พอ อก พอ ใจ เบน อย่า งยี่ง กรน มา ถึง ร ช สม ย ของ พระ บาท สมเด็จ พระ นั่ง เก ลัาเ ข่า อยู่ หัว ( วา มา ธิบคี ที่ ๓) ผ่าย ลัง กฤษ รบ พม่า น 1 น เพื่อ ไม่ เบน การ ประมาท พระ บาท สมเด็จ พระ นั่ง เก ลัาเ ข่า อยู่ หัว จึง’ ได้ มี พระ บรม ราช โองการ, ให้ เข่า, พระยา มหา โยธา (ทอ เรีย ะ) เบน แม่ ท' พยก ทหาร ไป ขด ฅาท พฅํ้ งม' นอ ยู่ที่พ รม แคน ไทย-พม่า เข่า พระยามหา โยธา ผู้นึ่เ บน มอญ และ มีผ้ กล่าว กน ว่า กรง หนึ่ง ผ่าย ลัง กฤษ ได้ พยายาม เก ลั้ย กล่อม เพื่อ จะ เอา ลัว ไว้ ไป แต่ง คง ให้ เม็น เข่า เมือง มอญ ซึ่ง ลัง กฤษ คง ใจ จะ แบ่ง แยก ร' มอญ ให้ หสุค นั่แอ ออม พากพม่า อนึ่ง ทาง ดาน มลายู เล่า ก็มี เสียง โจษ จน กน ว่า ทาง ผ่าย อ งก ฤษก็ พยายาม ที่ จะ ให้ สุลต่าน แห่ง ร, 2แบ่ ระ เลิก สง กน ไม เงน ตน ไม ทอง เบน เก รอง ราช บรร เนา การ ทุก ทุ สาม บื่ต่อ กร1 ง์ มาย งก รง เทพ พระ มหา นคร ๆ ผู้ สำเร็จ ราชการ แห่ง อินเดีย ใน เวลา น น ก็ คือ ลอร์ ดแ อม เยอ ร์สต่ ที่ ไทย เรา เรียก ว่า อำ แหก ก็ ได้ 86 ใช้ วธี การ แบบ เคียว กำ) ที่ มาร์ เก ว สอ อฟเ ยีสค้ งส์ ไค้ เกย ทำ มา แล ว โค ย แท่ง คง ให้ รอย เอก เซี นรี เบอร์ เนย์ 030^10 1*6111:7 001-067 (ที่ ไทย เรา เรียก ค้ำ ปาก ว่า กะบี่ ฅํนหํ นฅรี บา ระ นี) เบน ทฅเ ขา มา หา ทาง เจรจา ให้ เบน ผลคี ยิง ขม’ หลง จาก ที่ม่ การ ปรึกษา หารือ เจรจา ค้น อย่าง เสีย ไม่ ไค้ เบน เวลา หลาย เคือ น ( ๒' ก ไค้ มี การ เซ็น สี ญญา กน สอง ฉบบ ฉบบ หนึ่ง เกี่ยว กบ ค้าน การ บาน การ เมือง แค้ อีก ฉบบ หนึ่ง เบน เรื่อง ค้า ขาย จน กระ ทํง ใน ที่สค ไค้มื การ แลก เปสี ยนส ค ยาบ ม ซึ่ง กน และ กน เบน ที่ เรียบ รอย คาม ความ เขำ ใจ ของ ฝ รำ เวลา น น ไม่ ว่า จะ เบน ชาว ยุโรป หรือ ชาว อ เม รี ค้น ก็ฅา ม มก กล่าว กน ว่า พระ บาท สม เคีจ พระ นำ เกลา เจา อยู่ หวน นมิ ใช่ เบน พระ ราชา ธิบคี ที่ ถก ค้อ ง อาจ เบน เพราะ พระองค์ ม ไค้ เบน เจำ ชน เจา พา มา ก่อน ก็ เบน ไค้ แท่ อย่าง ไร ก็ คาม เมื่อ พระองค์ เบน เจำ นาย ที่มี อิทธิพล ที่สุค และ มี กำ ลำ ท หาร อยู่ ภาย ใค้เ งอม พระ หฅถ์ อย่า งเฅ็ มที่แลว เลย ไม่ มี ผู้ใ ค กลา แส คง ค้า ออก มา อย่าง เบี่ค เผย ที่ จะ ค้ค ค้าน ใน เรื่อ งนึ่ และ ถา จะ พูคค้ นฅา ม จริง แล ว สม เคีจ พระ น5 ง เกลา ๆ ทรง บำเพ็ญ พระองค์ เบน กษํฅ รีย์ที่ ริก ษาข นบ ประ เพ ณึคํ้ง เคิม ของ บาน เมือง และ ทรง ปกครอง ประเทศ คำ ยก วาม เฉียบ ขา ค คำ น น จึง เบน เหตุ ให้ ชาว ค้าง ประเทศ พาก นก ล่า วหา ว่า พระองค์ ทรง เบน ผู้ที่ หลง ชา ค้อ ย่าง รุนแรง และ ทรง เก็บ พระองค์ ไม่ นิยม ที่ จะ ฅิคฅ่ อค้บ ใคร ขอ กล่า วหา เช่น นึ่ ขำ พเ จำ กลับ มีก วาม เห็น ไป ว่า เบน การ กล่า วหา ผิวเผิน ที่ ไร้ (๒) โป รคคู บุรพ ภาค พระ ธรรม เทศนา เฉลิม พระ เกีย รฅพ ระ บาท สม เท็จ พระ น, ง เกล้า เล้า อย่หํ ว พระ ราช นิพนธ์ ใน พระ บาท สม เท็จ พระ จุล จอมเกล้า เล้า อย่ห้ ว ซึ่ง มี ข, อก วาม คอน หนึ่ง ว่า “กรน ใน จ. ก. ส® ๘๗ (ล อร ดแ อม เห ส) จึง แท่ง ให้ กปฅ นเชิ นรี เบอ นิ เล้า มา ขอ ทำ หนัง สอ ล้ญญ ากี! ม1 โป รก จะ ให้ ทำ แท่ พระ บรม วงศา นุ วงศ์ และ ท่าน เสนา บท็มี กรม พระ ราช ล้ง บวร. สกา นม งก ล เบน ล้น กราบ บง คม ทูลพระ กรุณา ว่า ล้งก ฤษมี เข ค แคน ใกล้ ชิต เล้า มา ล้า มี ผ่อน ฅาม ให้ ล้าง จะ เกีค เบน เลย นล้ ตรุ ขน จึง โป รก ให้ กรม หมื่น ส ริน พร ร, กศ์ ซึ่ง เบน ผ้ สำ เรีจ ราชการ เบน ประธาน ใน การทำ หนังสือ ล้ญญ า 1 ล ๆ’’ 87 เหฅ ผล เพราะ ถ็าจ ะพค กน ฅาม จริง แล8 ว พระ บาท สม เคจ พระ นง เก ลง ก เก น พระ เจำ แผ่น คินที่ บำเพ็ญ พระองค์ อย่าง เรียบ บุ ทรง กิคป ระ การ โคก รบ ส่ง เ-ป อย่าง นน และ บาง กรง บาง กราว อาจ ริบ สี่ งอ ย่าง เผค รอน ประ ชคป ระ ชน คง ที เกย ปรากฏ ใน จคห มาย โค้ฅ อบ ระหว่าง เจำ พระยา พระ คล ง กบ เซ อรํเ จม สบ รุ๊กส รน ง&ณ 6ร ธ1*00^6ร (ที่ ไทย เรียก ว่า เจ สบ บุรุษ) ซึง ฝริง รู้ จก กน ดี ใน นาม รา ยา บ รุ๊กส์ ของ เกาะ ซา รา ริก ที่ ทำ หนา ที เบน ผู้ ถือ หนํง สือข อง เสนาบดี คาง ป ร ะ เท ศ อง กฤษ ไวซ์ เกา นที ปาล มสฅ น VI ร 0๐11111: ?แ ณ 6เ:ร1:0ฑ เขา มา เมือ ก. ศ. ® ๘๕๐ (พ. ศ. ๒๓๙๓) กวา ม จริง จคห มาย ค่าง ๆ ที่ อำ งวริ เบน หนํง สือข อง เจา พ ร ะยา พระ กล้ง น น พระ บาท สมเด็จ พระ นง เกลา ๆ ทรง มี ส่วน ใน การ แนะ แนจ ทาง ที จะ บอก บค ไป และ ทรง แก้ไข หำ ลำ ง ขอ เสนอ และ ขำ แยง ขบ งเ ซอ เ จุม ส่บไ กส ให้ ฅกไ ปทก ประการ พระ บาท สมเด็จ พระ นง เกลา ๆ ไม่ มี พระ ราช ประสงค์ จะ ฅิคค่ อก บบค คล ที่ หา โอกาส เขา หา พระองค์ แส่ วก็ มา เรียก รอง เบา คินแ คน ส่วน นนส่ วน นของ ประเทศ ไทย ไป ฉะ น น พระ อง ก จึง ทรง วาง บง ไม่ เบิค ชอง ทาง สง คม ให้ บก กล จำพวก นม าคิค ค่อพ ระ อง ค ไค้ ขอ พิสูจ นที ดีทีสุ คที จะ แส คง ใบ เห็น ว่า พระ บาท สมเด็จ พระ นง เกลา ก ไม่ ทรง โป รค วิธี แบบ วาง คน โค คเดี ย ว หา' อร ง เกย จ ประ เท คอน 'บุ นน กก อวบ การท พระ อง ค ทรง อาน วย การ เกย จ กบ การ ฅขน รขผู้ แทน ส หรา) อเมริกา ใน เมื่อ ประเทศ นนเ รี่ มอ อก โรง แส' าง หา สม พน ธ ภาพ ผูก มิฅร ทาง ด่า น ทวี ป อา เ' ซี ย เบึ' นคร, ง แร' ก ใน ประ ริ ค, กา สฅ' ร็ข อ- ง ชา' กิ อเมริกัน ถ ฤ ไป จาก นํ้ข่า พเจํ พะ ไค้ พยายาม นำ เอา เ อก สา' ร และ หมาย' ป' ระกา ศ รา ซิ การ ร| องรบ าลไ ท เก สาน นม าแส ศง่ โท ทา นทง ท สา พง เพ อ จะ ไศม อง เท น และ เขา ใจ ใน กระแส พระ ราช ศาริ อร แท้ จุริงของพระบาทสมเท้จพระน น™ า ๆ และ ท่าน ผู้, ใด มุ่ง' ใจ ศึกษา, ใน เรื่อ งเ’ ห; ส่า' แโ1 กย ต! ล' อ คแ: ล ว' ก็ จะ เ' ห็น ไต้' ชรกั ว ยศ, น แอ ง 88 เม อ ประมาณ ยี่สิบ กว่า บิ มา แล ว ใน โอกาส พระ ราช ทาน เพลิง ศพ พระยา สรร พ- ก จ ปรีชา (ชื่น โชติ ก เสถียร) อ คีฅอ็ กร ราช ทฅ ไทย ประจำ ราช สำ นก ยุโรป มา หลาย แห่ง (และ ท่าน ผ้นื ก็ เผอิญ เบิน บิ คา ของ กุณ หญิง ของ ท่า นพ จน สาร สิน เลขาธิการ แห่ง องค์การ ส. ป. อ. ซึ่ง กำ ลง อย่ ใน ท่า มก ลาง พวก เรา ณ บิน ควย) ทาง ผ่ท่ย เจำ ภาพ ไค้ จำ พิมพ์ หนำ ลือ แจก เล่ม หนึ่ง กอ เรือง “ทู ฅฝรํ่ ง-สม ย กรุง ริ คน โกสินทร์” เบน เล่ม ที่ ๖๒ ใน สำ คบ ประชุม พงศา ว คา ร ของ ราช บ ณฑิฅ ย¬ ล ถาน ถำ ท่าน เอา หนำ ลือ เล่ม นไเ มา เบิค คู ที่ หนำ ๕ ๑ ท่าน ก็ จะ พบ หมาย กำ หน ค การ และ ประกาศ กรมท่า ซึ่ง เบน มูลฐาน ของกระทรวง การ ค่าง ประเทศ เวลา นึ่ ข์อก วาม นนเ บิน ที่ฅ รึง ใจ ของ ขา พเ จำ มา ฅงแ ฅ่กรํ้ งก ระ น น “วน อา ท้ฅย้ เคือ น ๔ ขน ๖ ค์า บิ มะโรง จํค วา ศก ควย เจา พระยา พระ คลำ ว่า ที่สมุ ห พระ กลาโหม ริบ พระ ราช โองการ โล่ เก ลำ ฯ ทรง พระ กรุณา โป รคเ กลา ๆ สง ว่า เจำ เมือ งม ริก นมืห นำ ลือ ให้ เอ มิน ราบ ค ชุน นาง ถือ หนำ ลือ เข่า มา ว่า เบน ทาง พระ ราช ไม ครึ กา ขาย เอ มิน ราบ ค ขี่ กำ บิน เขา มา ใหญ่ อิน นา ลึก เขา ปาก นา ไม1 ไค้ ให้ เรือ ออก ไป ริบ คำ เอ มิ นรา บิค ๑ ขุน นางรอง ๒ กน ใช ๑๒ รวม ๑๕ กน กำ หน ค จะ ได้ ชื่น มา กรุง ณ วน เคือ น ๔ ขน ๘ กา เพลา เชำ กำ หน คฝรั๋ ง จะ ไค้1 ชื่น มา อยู่ คึก ฝ รง หนำ- ว่คป ระ ย รวง ศ อา' วา ศ ...ริ’ ขำ พเ จำ ไม่ จำ เบน จะ ฅอง กล่าว อะไร อีก ก็ ไค้ เพราะ ท่าน ที่งห ลาย คง จะ เห็น ได้ ด วยฅ น เอง ว่า เอ็ด มน ต์ โรเ บอ รฅส์ ธเ) ๓ 0เ1ป็ 110(301-18 ซึ่ง มี ชื่อ แปร่ง หู สำ หรบ คน ไทย เวลา นน ดํงน น ชื่อน็ จึง ถูก ดํค์ สำเนียง ให้ เพ ยนไ ปก ลาย เบน เอ มิน ราบ ค กลาย ๆ กบ ชื่อ บุคคล ที่ มา จาก ประเทศ คะ ว* นอ อก กลาง ฉะนํ้ น เอ็ด มนต์ โรเ บอ รฅล์ ผ้นั้เ บน' ชาว เมือง พอร์ท สม' ท ?0เน5ณ0เ!ท1 ใน ร่ นิ- ว แอ ม เชียร์ 13?6พ ย3เฑ1)51111:6 และ ท่าน ทงห ลาย คง จะ แปลก ใจ ไม่ น้อย น้า ขำ พ เจา จะ เล่า ให้ ท่าน พ’ ง ว่า เมื่อ สอง บี่มา แล้ว ขำ พเฑ้ ได้ มี โอกาส ท่อง เที่ยว ไป เยี่ยม 89 ประเทศ ของ ท่า นอน กวาง ใหญ่ ไพศาล ร่วม กบ บุก กล อื่น บุ กลุ่ม หนึ่ง ใน การ อภิปราย โค้ะ กลม ที่ องค์การ ศึกษา วิทยา ศาส ฅร์แ ละ วีฒน ธรรม แห่ง สหป ระ ซา’ ชาฅิ ไค้ จก ให้ มี ขน เพื่อ ส่ง เสริม กวา ม เขา ใ จอน คีระ หว่า ง ประชาชน ชา วอ เม ริก น ซึ่ง มี ท่าน และ ประชาชน ใน ประเทศ ทาง ฅะวิ นอ อก แห่ง ทวีป อา เชีย พวก เรา ไค้ มี เกีย รกิไ ปริ บ การ เลย ง อาหาร กลาง วี น ที่ร่ฏี สภา อ เม ริก น วุฒิ สมาชิก ใวเ ลย เบน หำ หนา ผา ยอ เม ริ กน เมื่อ เสร็จ สิน คาน พิธี รี กอง กน แล ว ข9 าพเ จำ ก็ ไค้ มี เกี ยรฅิ ถูก แนะ นำ, ให้ ร้จํเ กก บ สมาชิก สภา ผู้ แทน ราษฎร แห่ง นิ' ว แอ ม เชียร์ ขา พ เจา เลย ถือ โอกาส แสดง ความ ชื่น ชม โสมนัส ที่ ได้ พบ ท่าน สมาชิก ผู้มีเ ก็ ยรดิ ซึง เบ๊น ผ้แ, ทน แห่ง' รไฐี ที่ ให้ กำเนิด, ทูฅ ผ้แ' ทน, ปเ ระ เทศ กน แรก ของ สหร ฐ อเมริกา ที มา ฅิคฅ่ อก่ บ ประเทศ ของ ขำ พ เจ่า เขา ก็ พูด เบึอ ย พู ว่า “เรือง น คง จะ เก็ด ขน เม อ ประมาณ ๒๐- ๓๐ บื่มา แล้ว กระ ม ง?” “๒๐- ๓๐ ที่ ที่ ไหน ไค้ ขา พ เจา รู้สึก เอ ะ ใจ “#๒๓ บ ค่าง หาก ล่ะ” รู้สึก ว่า เขา ออก จะ เจี๋ย มเจํ้ ยม ไม่ ค่อย สบาย อก สบาย ใจ นัก ก่อน ที่พูฅ เอ็ด มนค์ โรเ บอ รฅส์ จะ ไค้ มา ถึง กรุงเทพ พระ มหา นคร ฯ นน เขา ได้ มี โอกาส วาด ลวด ลาย แสดง ผี่มือ ทาง การ พูด เบึน ค รง แรก เมื่อ ไค้ ร้ บ การ แต่ง ฅ งเบี่ นค่วิ แทน' พิเศ ษที่บ่ ระ เ' ท1 ศเ' วี! ขด นาม แค่ เอ็ด มน ด โรเ บอ รฅส เรียก อย่าง ง่าย พู ว่า รา) โค ชิน ไช นา ด1 งแค่ เบํ้อ งด นจน ถึง วาระ สุด ท่า ย ท่าน พูด ผ้น ไค้ รีบ แค่ คำ ฅำห นิติ เฅีย นวิ พ' ากท่ วิจ าร เ' ไอ ย่าง, ด' หมื่น และ1 ดูแ1 กล น ใน, ขอ ที' ว่า ทาน ประธานาธิบดี แห่ง อเมริกา น น เบน กน ไพร่ กระ ฎมพี ไม่ วิเศษ วิโส อะไร แล้ วิ ย' ง นัาว รี าว ท่า เวค' วาม ไป ถึง ถอย1 ค่า' สำ' น รน' ที่ ผิ1 ด 7 าชา ศัพท์ เ: บ็' แ ภาษา ไ, พร่ 'ใน การ แปล สาส์ นของ ประธานาธิบดี ที่มี ถึง, พระ เ' จำ, กรุง เวี ย' ค' นาม ออก มา เบึน ภาษา ญวน ค่อไ ปน้นั าพเ จำ ขอ นำ กำ ของ เอ็ด มนด์ โรเ บอ รฅส์ เอง เบน กำ สารภาพ ถึง กวา มล้ม่ เหลว ของ งาน ที่ เขา ได้ ง1'1 มา 90 “การที่ ทาง เสนาบดี ที่ มา จาก พระ นคร หลวง ของ ญวน ได้ มา เกย ง งอน เรียก จ้อง ให้ ผ่าย เรา ยินยอม ร บิ เอา พิธีการ ต่าง ทู อ นํเ บ่น กา รด ถูก เหยียด หยาม อย่าง หน กว่า เบน ของ จำ เบึน ใน การที่ จะ เรี่ม เบี่ด การ เจรจา นน เบน การ บิด ช่อง ทาง หมด มิ ให้ ข่า พ เจ้า เลือก ทำ เบ็1 นอ ย่าง อื่น ได้ เลย นอก จาก จะ บอก เลิก การ ฅอบ โฅ้ ทาง จดหมาย ที่ ยืด เยอ มา เบ็1 น หลาย เวลา แล่ ว การ กระทำ (ของ ผาย ญวน) น?! ง แต่เ รีม ล่น จน อวสาน น น แสดง ให้ เห็น ช' คถึง กวา มก ลบ กลอก ร อยลั้ น กะลา วน ของ บรรดา ข่า ราช บริพาร ของ สมเด็จ พระ จก รพ รรดิ (แห่ง ญวน) ไม่ ว่า จะ พูด เจรจา ก็ดี ร บิ ปาก ร บิ กำ ก็ดี หรือ ปฏิส ธก็ดี ล วน แต่ แสดง ให้ เห็น ว่า พวก เสนาบดี ชาว ตะ ว นอ อก เหล่ านั้ มีแ ต่น้ส่ ยฅ ลบ ตะแลง มากกว่า ที่ จะ กระเดียด ไป ทาง มงคล ดี งาม เสีย เลย” การที่ พระ บาท สมเด็จ พระ รามา ธิบดี ที่ ๓ ไค้ ทรง อุตส่าห์ เอา พระ ท' ยใส่ เพื่อ จะ ให้ ทูฅและ บริวาร ได้ รบ กวา ม สะดวก สบาย น น เบึน ที่ แจ้ง ใจ ดี สำ ห ร' บิ เอ็ด มน ภ โรเ บอ รฅส์ อยู่ แจ้ว ล่ง จะ เห็น ไค้ จาก ที่ เขา ไค้ บน ทึก ไว้ ว่า “พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า แผ่น ดิน ไทย ไค้ ร' บิ ส่ง ทน ท้ทน ใด นน ให้ จด สรร บ้าน พ กที่ ว่าง ให้ พวก เรา อยู่ กน อย่า งดีที่ สุด (และ ก็ ดี' จริง เสีย จ้วย เพราะ เบน บ้าน ที่ส จ้าง ติด แม่ นา) มิ หนำ ชาย' ง ทรง จด ให้ ส่ง เรือก' ญญา ถึง ๒ ลำ ไป ร' บิ พวก เรา เข่า มา กรง เทพ ๆ เรื่อง อาหาร การ กิน ที่ เจ้า เมือง ปาก นา จด ไว้ ให้ เรา ก็ดี และ เมื่อ เรา เข่า มา บ้าน พ ก แล, ว้ก็ดี เรา ได้ ร' บิ ความ สะดวก สบาย และ มี ของ ใช้ ของ กิน อย่าง หรู แพ เค็ม โต๊ะ ไป หมด มิ หนำ ชาย งมีเ จ้า พน ก งาน ทำ หน้าที่ เบึน กุ๊ก เบึน ปอย เบี่น ล่าม เบน ยาม คอย เอาใจ พวก เรา อย่าง เค็ม ที่ แม้ แล่ ดัวเ จ้า พระยา พระ คล' ง เอง ก็' ได้ รบ กำ ส่ง ให้ เร่ง รก' จด ทำ ส' ญญา อย่าง รีบ เร่ง ๆลๆ ต่อ ไป จาก นั้ข่า พ เจ้า ขอ นำ ท่าน กลบ มา พิจารณา ถึง หมาย กำหนด การ อ น แรก ที่ กล่าว ถึง การ มา ของ ทูต โร พอ รฅส์ เพื่อ จะ ได้ เห็น ว่า ทาง จ้าน ชอง ไทย 91 จะ ค รง กบ ขอ กวา มที่ เอ็ค มนท์ โรเ บอ รคส์ ไค้ บน ทึก ไว้ หรือ ไม่ หมาย กำ หน ค การ ฅอน หลง มี ขอ กวา ม คำ น “ให้ สี่ฅำ รวจ เอา เตียง มุ้ง ไป คง ให้ เอ มิน ราบ ค ๑ ขุน นางรอง ๒ รวม ๓ เคียง ให้ พระ ก ลำ วิเศษ เอา มุ้ง แพร ไป ผก ให้ เอ มิน ราบ ค ๑ ขุน นาง รอง ๒ รวม ๓ ห ลำ ให้ พระ ก ลัง ใน ซ้าย เอา ฟก ไป ปู เคียง ๓ เอา ผา ขาว ฟูก ๓ เอา หมอน หนุน ศีรษะ ๓ หมอน ขาง ๖ ให้ เอ มิน ราบ ค ๑ ขุน นางรอง ๒ ให้ ลัก ษาพ ระ องค์ เอา อ่าง เขียว ไป จ่าย ให้ ฝ รำ ๓ ใบ ให้ กลาโหม จ่าย คุ่ม นา ให้ กรม เมือง ๔ ใบ ให้ กรม เมือง ลับ เอา คุ่ม นึ่าค่ อก รม พระ กลาโหม ไป ให้ ฝ รำ ๕ ใบ ให้ กรม นา เอา ซ้าว สาร ซ้อม ไป จ่าย ให้ ฝ รำ ๑0 วน กรง หนึ่ง กรง ละ ๘ ถำ กว่า ฝรืง จะ กลับ ไป ให้ พระ ก ลำ ราชการ เอา พน หง ซ้าว นา ม่น มะ พราว ไป จ่าย ให้ พอ และ ให้เ จำ พนลั งาน ทำนึ่ เร่ง เอา สี่งข อง ไป จำ! แจง เฅรื ยม ฅึกฝ รำ แค่ ณ วน เดือน ๔ ขน ๗ กํ่า เพลา เย็น ให้ พริอ่ ม และ ขุน สาร มหา ค ไทย กลาโหม จำ าสค มภ์ จำ! แจง แค่ งสี่ง ของ เวียน ลัน ไป ทึก ฝ รำ เมือ งม ริก น มหา ค ไทย ลัน เดือน ๔ ขั้น ๕ กํ่าที่ ๑ กลาโหม ลัน เดือน ๔ ขั้น ๑๒ กำ ที่ ๒ กรม ลัง ลัน เดือน ๔ ขั้น ๑๕ กำ ที่ ๓ กรม นา ลัน เดือน ๔ แรม ๓ กา ที่ ๔ กรม เมือง ลัน เดือน ๔ แรม ๖ กำ ที่ ๕ กรมท่า ลัน เดือน ๔ แรม ๙ กำ ที่ ๖ และ ให้ เซ้า พน ว้า งาน ที่งนึ่ จำ! สี่งข อง เวียน ลัน ไป ลัก แขก เมือง ฝ รำ ๓ ลัน กรง หนึ่ง กว่า แขก เมือง จะ กลับ ไป และ สี่งข อง ซึ่ง ไป ท ว้า น นรา กา เงิน ๑ ตำลึง จง ทุก กรง แล วให้ ทำ หาง ว่าว ยื่น เส มืยน ครา กรมท่า จง ทุก กรำ อย่า ให้ ขา ค ไค้ คาม รบ สำ,, I กำ- ลัน หลัง' จาก ที่มืห มาย ประกาศ ลัน แรก ท่าน เซ้า พระยา พระ คลำ ก็ ไค้ ลับ พระ บ รน ราช โองการ ให้ ประ กาก เพ เม เคิม เบน^ ทำนอง แก้ไข ขอ บกพร่อง เกี่ยว ลับ อาหาร การ กิน แบบ ฝ รำ อีกว่า 92 "วน องการ เดือน ๔ ขน ๑ ๕ กา บ มะโรง ลัค วา ศก ควย เจา พระยา พระ คลัง ผ้ว่า ที่ สม ห พระ กลาโหม รบ พระ ราช โองการ ใส่ เกลา ๆ ทรง พระ กรุณา โป รฅเ กลัา ๆ ลัง ว่า เจำ เมือ งม ริก ลัมื หนังสือ ให้ เอ มิน ราบ ค ขุน นาง ถือ หน- งสือ เขา มา เบน ทาง ไม ค รีลัา ขาย ฝ ลัง แขก เมือง ลัก อยู่ ที่ดืก ฝ ลัง หนาว ค ประยูร วง ศ- อ าาา ศ นาย และ ไพร่ ๕ กน น1 น ให้ กรม นา เอา นม โก มา จ่าย ให้ ฝ ลัง เมือ งม ริก น ลัน ละ ๒ ทะนาน เสมอ ทกลั นก ว่า ฝ ลัง จะ ไป ไห้ เอา มา จ่าย ให้ ที่ดืก ฝ ลัง คง แค่ ลัน เดือน ๔ ขน ๑๕ คา ให้ พระ คลัง วิเศษ เบิก เงิน ค่อพ ระ คลัง มหา สม บฅ ไป พระ ราช ทาน ให้ ฝ ลัง เบน เงิน ๑ ชง ให้ ฝ ลัง ซอ ลับ ลัาว สี่งข อง กิน ลัน ละ ๑ คำ ลึง ๒ บาท คง แค่ พระ ราช ทาน ให้ ฝ ลัง ลัน เดือน ๔ ขน ๘ คา ไป ถึง ลัน เดือน ๔ แรม ๗ คา ๑๕ ลัน คลัง หนึ่ง เบน เงิน ๑ ชง ๒ คำ ลึง ๒ บาท เลัา ลับ ๒ ชง ๒ คำ ลึง ๒ บาท ให้ พระ คลัง มหา สม บํฅ จ่าย เงิน พระ คลัง วิเศษ เบน เงิน ๒ ลัง ๒ คำ ลึง ๒ บาท อย่า ให้ ขา ค ไค้ คาม ลับ ลัง,, หลัง จาก ประกาศ ลัน แรก ลัก สอง อาทิ ฅย์ ท่าน เจา พระยา พระ คลัง ก ไค้ ประกาศ ค่อ ไป อีกว่า “ควย ณ ลัน เดือน ๕ ขน ๙ กา เลัา พระยา พระ คลัง ว่า ที่สมุ ห พระ กลาโหม ลับ พระ ราช โองการ ใส่ เกล้า ๆ ทรง พระ กรุณา โป รคเ กลัา ๆ ลัง ว่า อิศฅ าโ คอ นิ โค คา อ เม ริก ะ เจ่า เมือ งม ริ กน แค่ ง ให้ เอ ค แมน รอ เบฅ ขน นาง เอา นาฬิกา พก ๑ กระ เจ่า เงิน ๓ กู่ แพร ๘๐ พบ เขา มา ทูล เกล้า ๆ ถวาย บคนึ่ เอ ค แมน รอ เบค จะ ไค้ กลับ ออก ไป ณ เมือ งม ริ ลัน โปรด เกลา ๆ ให้ ลัคสี่ ง ของ คอบ แทน ให้ ค่า ของ ถวาย เอ ค แมน รอ เบค นิ น ให้ พระ คลัง มหา สม บคลั ค งา ชา ง ๕ ลำ หาบ หน ก ๒ หาบ พระ คลัง ใน ขวา คีบ ก หนัก ๑๐ หาบ พระ คลัง ราชการ รงค์ หนัก ๒ หาบ เนึ่ อใมื หนัก ๒๕ หาบ พระ คลัง ใน จ่าย นา คา ล 93 กร วคห นัก ๕ หาบ นาคา ล ทราย หนัก ๒๐ หาบ กำยาน ๒๕ หาบ พระ กล ง สิน กำ พริก ไทย หนัก ๑๑ หาบ เร่ ว หนัก ๒ หาบ กร8 ง หนัก ๕ หาบ ฝาง หนัก ๑๐ หาบ แล ว ให้เ จำ พนักงาน ชาว พระ ก ลำ จำ แจง สี่งข อง ทงน บ่น ทุก เรือ ไป ส่ง ให้ เอ ค แมน รอ เบฅ ที่ คึก ฝ รำ หนำ นัก ประยูร วงศ์ อา วา ศ แค่ ณ วน เคือ น ๕ ขน ๑๒ กา เพลา บ่าย ๑ โมง ให้ พรื อม จง ทุก พน ก งาน อย่า ให้ ขา ค ไค้ ฅาม รบ ส่ง” อนึ่ง ไค้ มี ประกาศ ข่าว ใน พระ ราช สำนัก ใน ขณะ นน เพื่อ ให้ ประชาชน ทราบ ถึง การ ค่อน รบ กณะ ทูคก ำค่อ ไปนึ่ “วน เทือ น ๔ แรม ๑๒ กา บ่ มะโรง จํฅ' วา ศก ฝ รง มา แค่ เมือ งม ริก น เขา เผา กราบ ถวาย บ งก ม สม เก็จ พระ พุทธ เจ กอ ยู่' นัว ณ พระ ที นำ อม ริน ท รวิ นิจ ฉย ออก ใหญ่ เบ่น ฝ รำ เอก แมน รอ เบฅ ขุน นาง ที่ ๑ กา อิก กำ มะ กน นาย กำ บ่น รบ นาย ทหาร ที่ หนึ่ง ๑ แปร เวน คะเน นเฅ นาย ทหาร ชนที่ หนึ่ง ๑ บาเ รน คะเน นเค นาย ทหาร ที่ สาม ๑ ฝอเ ลบ คะเน นเฅ นาย ทหาร ที่ สาม ๑ กา รอน รอง คะเน นเค นาย ทหาร ทีสี ๏ โคม กรอง คะเน นเฅ นาย ทหาร ทีส ๑ เก รำ ผก รอง คะเน นเค นาย ทหาร ที่สี ๏ แวน สิ รอง คะเน นเค นาย ทหาร ท้สิ ๑ มอ ริ ชอน เสมียน ๏ คิก นอ มอ ๑ รวม ๑© กน ห สิง จาก ที่ ขำ พเ จำ ไค้ พยายาม ครว จ สอบ จาก ข8 อก วาม ซึ่ง นาย แพทย์ ว. ส. ว. รืชเ ชน เบอร์ เก อร์ เอม. ทื. V/ .ร. พ. &บ 511 60๖6^61: 1.0. ซงเ บน ศลย แพทย์ ประจำ เรือ รบ ที่ มา นับ อณะ ทุ และ จาก บน ทึก ที่งห มก ของ เอ็ก นันศ์ โรเ บอ รฅส์ ที' ปรากฏ ใน หน์ งลึอ ราย คณะ ทูฅที่ ไป จำเริญ ไม ฅรีก บ ราช สำนัก คะ ว นอ อก 94 ขา พ เจา ก็ สามารถ กน ชื่อ จริง ของ บรร คา ผ้ท ปรากฏ นาม ทีมี เส ยง แปร่ง ทุ คํงที่ ปรากฏ จาก ข่าว ใน ราช สำ นก เวลา นน ว่า กน ที่ ปรากฏ นาม ว่า แปร เวน- ก^ เนน เฅ น นก กอ 860011(1 1^1001011 ล. 01 ?เ1!^6^3ฑ06 นนเ อง ส่วน บาเ รน คะเน นเฅ นน ก็ คือ ^0*108 บ1611เ6ก(1ๆ1 8โ6ก1 ฝอเ ลบ คะเน นเฅ ,, บเ. ควพ 161 0* 1116 IV! 30 ถ 6 0๐1158 กา รอน รอง คะเน นเค โค ม่, กรอง คะเน นเฅ เก ร่า ผ1 ครอง คะเน นเฅ 55 ๖! {ว ณ&ถ 03(101 55 IV! \6 ร ๖1 1 วฌ 3ถ XII 0ฌ3 5 5, ๖'! [(น ๖!!)! วาล!! 0ณผ1๖1(1 แวน สิ รอง คะเน นเค 5, &ฒร ๖!] วณล ก 6118 มอ ริ ชอน นน หา ใช่ ใ กร ไม่ นอก จาก ภ&. ]ฬ0โ1*1ร0ฑ5 860161317 30(3 1ก16โ1) 1*6(61 และ คิก นอ มอ ก็ คือ 01-. 110๖1า0( เพราะ คิก นอ มอน นความ จริง ไม่ ใช่ ชื่อ ทํ้งห มค ม. สระ ออ ข่า ง ทาย น น่เ บน คำ ไทย เรา ดี นี่ เอง คือ กำ ว่า “หมอ” อย่าง ไร ล่ะ เพราะ เอ คม นดี โรเ บอ รคส์ มี แพทย์ ประจำ คิว ชื่อค๊ อก เฅอ ร์ทิค นอร์ หรือ หมอ ทิคน อร์แ ลำ ไทย เรา เลย เขียน ว่า คิก นอ แล ำก็เ วน ช่อง เสีย หน่อย แลำ มี กำ ว่า หมอ กำ กบ ไป ควย ให้ รู้ ว่า เบน คำ แหน่ ง อะไร แค่ อาลักษณ์ ผู้ บันทึก ลง ไป กง กิค ว่า เบน ชื่อ ฝรํ่ง ท1 ง หมอ ก็ เลย จคเ บน “คิก นอ มอ” ทำ ให้ คู แปลก คา แปลก หู ไป มาก การ เจรจา ทำลั ญญา ระหว่าง ไทย ลับ อ เม ริก นก รง แรก นื ลัา จะ ว่า ลัน ไป คาม จริง แล ว ก็ ไม่ น่า จะ ใช้ เวลา ลัก เท่า ใค นัก แค่ ทว่า เมื่อ กำ พูค ทุก ประ โยก ใน การ เจรจา จำ จะ ลั อง ผ่าน การ แปล ถึง สาม ชน กล่าว คือ จาก ภาษา ลัง กฤษ ออก ไป เบน ภาษา โป รฅุ เกส จาก ภาษา โป รฅุ เกส ไป เบน ภาษา จีน แลัา จาก 95 ภาษา จีน ถึง จะ ได้ เรื่อง เบน ภาษา ไทย กร น เมื่อ ถึง กราว ผาย ไทย พด ล่าม ก็ฅ็ อง แปล จาก ไทย มา เบน จีน จีน มา เบน โปรตุเกส แล วถึง จะ แปล เบน ภาษา อ" งก ฤษ ให้ อีก ผาย หนึ่ง เข้า ใจ ได้ อนึ่ง ผาย ไทย เวลา นนก็ กง ไม่ อยาก จะ ทำ อะไร ที่ จะ ส่อ ให้ เห็น ไป ว่า ทำ กน อย่าง รีบ รอน รุก ริก ผิคป กฅิ เพราะ ว่า ถา ทำ เช่น น นแล ว คณะ ทฅแ ละ อื่น ‘รุ ที่ มา ก่อน หนำ ทู คอ เม ริก นนํ ก็ อาจ จะ ๓ กก วาม สง ส โ] และ ไม่ พอ ใจ กิค อิจฉา ฅา รอน ไป ก็ ไค้ ก่งนึ่ น หำ ห น้า ผู้ แทน ผาย ไทย ใน การ เจรจา ทำลั ญ ญาก รื่งนึ่ กล่าว คือ ฅำ ท่าน เจา พระยา พระ ก ลง เอง ก็ กง จะ ไค้ เหยียบ ห้าม ลอเ บน กรง เบน กราว ไป เพื่อ จะ ไม่ ให้ เบน ที่ รวก เร็ว เกิน ไป จน ผิค ส่ง เกฅ ทำ ให้ กน เขา เก็บ ไป นินทา แบบ การ กำ หนิที่ พ้ง ไค้ กวา มดี แก่ ไม่ เพราะ หู อย่าง บจจ บ่น นึ่ ที่ หา ว่า “มำ แต่ คาม ก นอ เม ริ ก่น’, เสีย เรื่อย และ เพื่อ จะ กู้ หนา ผาย อ เม ริก, น, ที่ มา เจรจา ควย เพราะ ก ลำ จะ ถูก หา ว่า เบน การส มกร กน เล่น มวย ลม ระหว่าง อ กร ภา คืที่ง สอง ผาย ก็ เบน ไค้ ขอน คำ เอิก ม่นดี โรเ บอ รฅส์ เอง ก็ เช่า ใจ ไม่ ถึง กวา ม มุ่ง หมาย ใน การ กระทำ ของ ท่าน เช่า พระยา พระ ก ส่ง ขอน เรา จะ เห็น ไค้ จาก บน ทึก ของ เอ็ค มน ก์ โรเ บอ รฅส์ เอง ซึ่ง ระบาย กวา มลัก ใจ ของ คน ไว้ ก่ง น 44 หลง จาก ที่ ไค้ ร้ช่ กมํก ค้น กน ขน มา เบน เวลา ร่วม สาม สัปค าห็แ ลำ ขาพ เช่า พอ จะ มองออก ว่า พวก เขา เหล่ านึ่ ( เช่า หนำ ที่ ไทย ) ลำ น แค่ โกหก คอ แหล ที่ง์ เพ และ มิ หนำ ซาย่ งไม่ แน่ นอน เปลี่ยน กลบ ไป กลับ มา บ่อย เสีย กำ ย คำ' จะ เห็น ไค้' ว่า มิ หลาย มาก รา ที่ กก ลา กน ผ่าน ก่ น ไป' ไค้ แล ว ใน เย็น วน หนึ่ง แค่ พอ ลัน รุ่ง ขน ก็ ถก บิกผ น หรือ แก้ไข จน เนึ่ อก วาม เปลี่ยน แปลง เสีย กวา ม จน เก็ อบ จะ ไม มก วาม หมายอย่าง ใค เลย ” แค่ ท, ง ๆ ที่เอ็ ก มน ดี โรเ บอ รฅส์ บ่น กระ ปอก กระ แป ค หา ว่า ใช้ วิธี เฅะ ถ่วง เช่น นึ่ พอ ถึง ลัน ที่ ๑๙ เดีอ นมี นาก ม (ก. ศ. ©๘๓๓) ก็ ไค้ มี การ ลับ ปาก ลับ กำ กก ลง กน ไค้ และ กรน เมื่อ เอิก มน ดี โรเ บอ รฅสี กล่าว ถึง รปลั ญญา กรง สุก ทำ ย เขา กลับ แสก งก วาม พิศวง สงกา เอา 96 มากฯ คำ ที่ บไเ ทึก ไว้ ใน จคห มาย เหฅ ไว้ ว่า “ใน ทีสุค ฅวเ จา พระยา พระ คล ว เอง นำ ณ หละ ก ลำ] เบน ผู้ ถอน บรร คา ล้อ เสนอ ขอ แก้ มา ครา ต่าง ๆ ซึง ไค้ ยอม ล้บฅ กล งก น แล้ว และ เสนอ ให้ เปลี่ยน ล้อ กวา มก ลำ สู่ รูป เดิม เหมือน กบทึ ผาย อ เม ริ ล้น เบน ผู้ เสนอ ไว้ แต่ แรก เรีม ยกเ ล้น ไว้ แต่ การ แก้ไข ชน พลอ วาม เสก พุ นอ ย พุ เท่า นี่ 1 แ” พระ บาท สมเด็จ พระ นี่ ง เกล้า เล้า อยู่ หว ไค้ ทรง ครว ว ร่าง ส ญญา ฉบบ สุ คทา ย และ ไค้ พระ ราช ทานพระ บรม ราชานุ มฅ คาม ขอ เส นอน น และ โค ย เห คุที่ล้ นที่มื พระ บรม ราชา นม่ ฅนี่น ฅกล้ นท ๒๐ มีนาคม จึง ถือ กน ว่า ล้ญ ญ านี่น ล ง ล้น ที่ ล้น นี่ น เ อ ง และ ทํ้ง นี่ ที่ ง นี่นก็ สิน สุค ภาย ใน เวลา ไม่ เกิน สาม ล้ปค าห์ เท่า น น ล้า พ เล้า ร้สื กอ ค ไม่ ไค้ อยาก จะ นำ เอา ล้วบ ทล้ญ ญ่คใ นล้ญ ญาฉ บำนี่ หลาย ล้อ หลาย มา ครา มา เล่า ส่ ให้1 ท่าน พง แต่ก็ จำ ใจ ล้อ งง ค ไว้ ทงห มค เวน ไว้ แต่ จะ ขอ ล้าง ถึง บท นำ ของ ล้ญญ า ทาง พระ ราช ไม ค รีที่มื ล้อความ แปลก และ นำ พิศวง มา ให้ ท่าน พง ล้ง ต่อ ไป นี่ “สมเด็จ พระ พุทธ เล้า อย่ หำ ณ กรุง พระ มหา นก ร ศรี อยุท ยา ทำ หนี่ งสึอ ล้ญา ทาง ไม้ ฅรี ล้า ขาย ต่อ อิศ คา โค อุนิ โค คา อะ เม ริก ะ แล้ว สมเด็จ พระ พทธ เล้า อยู่ หำ โป รคเ กล้า โป รคก ระ หม่อม ให้ ท่าน เล้า พญา พระ กล้ง เสนา บคีผ้ ใหญ่ ทำ หนำ สือล้ ญา กำ เอ ค แมน รอ เบฅ ขุน นาง ซึง อิศ คา โค อ นิ โค คา อะ เม ริก ะ เมือง มะ ริ ล้น ให้ เล้า มา แทน คำ ทำ หนํง สือล้ ญาเ บน ไม้ ครีล้ ก ใคร่ คำ ยนี่า ใจ ซื่อฅ รง ไว้ ต่อ กน ท1 ง สอง ผาย ไทล้ บ ชาดิ มะ ริ ล้น จะ ไค้ ไป มา ล้า ขาย ถึง ล้น โค ยสุจ ริค สืบ ไป ช วพ้า และ ดิน ไท กบ ชาคิ มะ ริ ล้น ทำ หนำ สอล้ ญาณ วน พุท เคือ นลี่ แรม สิบ หำ กา ศก ราช พน รอย เล้า สิบ สี่ บ มะโรง ล้ฅ วา ศก ศำ ราช ฝ รำ พน แป คล้อย สาม สิบ สาม บ เดิอ น มา โซ ร เขียน เบน ล้ก ษร ไท ฉล้บ หนึ่ง ล้กษ รม ะริล้ น ฉบบ หนึ่ง ไท ไม่ ร้ล้ก ล้ก ษร มะ ริก น มะ ริก นไม่ รู้ จำ อำ ษร ไท จึง เขียน ล้ก ษร 97 พุท เก ษ ฉบบ หนึง ลัก ษร จีนฉ ลับ หนึ่ง ไว้ เบน พญา น เรื่อง กวา มลัก ษร ไท ลัก ษร มะ ริก น อก ษร พุท เก ษ อก ษร จีน ลัอง ก่น ผาย กรุง ๆ ลง ชื่อ ท่าน เจา พญา พระ คลัง เสนา บคี ผู้' ใหญ่ บี่คค ราบ ำแลั ว ประจำ ชื่อ ผาย มะ ริก น ลง ชื่อ เอ ค แมน รอ เบฅ บี่คค รา รูป นก รูป คาว ประจำ ชื่อ เบน สำลั ญ ให้ ไว้ ใน กรุง ๆ ฉบ ไ] หนึ่ง เอ ค แมน รอ เบฅ เอา ไป ณ เมือง มะ' ริ ลัน ฉบบ หนึ่ง ลัา อิก คา โค อน้ โค คา อะเ มริลั น บคฅ รา เข่า มา เปลี่ยน แลัว กรง ๆ จะ บี่คฅ รา พระ ลัย รา พช เปลี่ยน ให้ ออก ไป ๆ,, ในเ คือ น พฤษภ ากม ค. ศ. ๑๘๓๔ เอ็ค ลัน ค์ โรเ บอ รฅส์ ไคืนำลัญ ญา ทาง พระ ราช ไม ฅรีส องฉ ลับ ฅิคลั วก ลับ ไป ลัง กรุง วอ ชิง ลัน (นอก จาก ฉลับ ที่ ทำ ลับ ไทย แลัว เอ็ค ลัน ค์ โรเ บอ รฅส์ ลัง ประสบ ความ สำเร็จ ทำลั ญญา ลับ ราช อาณา ลัก รลัส ลัฅ 118031 หรือ ที่ เรา เรียก บจจุ ลัน นึ่ว่า รำ} โอ มาน 0๓30 อี กลัว ย) ลัญญ าที่ง สอง ฉลับ นึ่ไค้ ลับ ความ เห็น ชอบ จาก วุฒิสภา อ เม ริ ลัน เมึ่อ ลัน ที่ ๓๐ มิ ถ' นาย น ค. ศ. ๑๘๓๔ และ ไค้ ร ไ] ลัค ยาบ น จาก ท่าน ประธาน าธิบ คื แห่ง สหร ฐ อเมริกา เมื่อ ลัน ที่ ๓ มกราคม ก. ศ. ๑๘๓๕ (เรื่อง นึ่ชิา ที่, ใคร ลัน แน่ ?) และ ลัฏีส ภาณ มริ ลัน ไค้ ลับ รอง และ ประธาน าธิบ คืแ วน บิวเ รน ไค้มื ประกาศ ใช้ ลัญญ าฉลั บนึ่ เมื่อ ค. ศ. ๑๘๓๗ ส ลัย ประชุม ที่ ๒๕ อีก ครื่ง หนึ่ง เบน คำรบ สอง เอ็ค ลันค์ โรเ บอ รฅส ก็ ไค้ ลับ แฅ่ง คง จาก ลั บาล อ เม ริ ลัน ให้ มา เบน ผู้ แทน พิเศษ นำลั ญญา ทาง พระ ราช ไม ฅรีที่ ทำ ไว้ น น มา แลก เปลี่ยน สํฅ ยา ลัน กบ คู่ สัญญา ที่งส อง ผาย คือ ผาย ไทย และ ผาย ลัสลั ค เอ็ค ลันค์ โรเ บอ รฅส์ ค่อย เค้น ทาง มา ถึง กรุงเทพ พระ มหา นคร ๆ ฅ่อ เมื่อ ค. ศ. ๑๘๓๖ ถึง ไค้ มา ฅก ลง เรื่อง พิธีการ แลก เปลี่ยน ลัค ยาบ นซึ่ง ลัน และ ลัน กร าวนึ่ ผาย ไทย ไค้ แค่ ง คั้ ง ให้ ท่าน เลัา พระยา นครศรี ธรรมราช หรือ รา ยา แห่ง เมือง นคร ๆ ที่ ขำ พเ จำ ไค้ กล่าว ถึง ท่าน ผู้นึ่ ใน คอน ลัน เกี่ยว เนื่อง ลับ ที่ ผาย ไทย ยก ไป ฅีเ อา เมือง ไทรบุรี คืน มา 98 แก่' จน แล่ ว จน' รอ ค เอ็ค มํนิค้ โรเ บอ รฅส กอ คที จะ แสก งก วาม โขง เถร ฅรง พา ซื่อ ไม่ ไค้ ใน เมื่อ เคิค มีบญ หา เกีย วก บก ารฅี กวา ม ใน มาก วา สามแหง ส ญ่ญา ฉบบ นึ่ ค๊อก เฅอ ร์ ริชเ ชน เบอร์ เก อร์ ไค้ บน ทึก ไว้ อย่าง แจ่ม แวง ไว กง ขอ ก' วาม ฅ่อไ ปน' ว่า “ใน เย็น วน นนเ อง มิสเ ฅอร์ โรเ บอ รคส [ค้ไ ป หา ท่าน ผู ริก ษา การ แทน เจ่า พระยา พระ ก ล่ง เพื่อ ปริ บก วาม เขำ ใจ เว อง ขอ ยุ่ง ยาก กน1 คิก ขน จาก การ ว, ค เรือ สำเภา อ เม ริก นิ ชื่อ มา เรีย เท เร ซา มิสเ ฅอร โรเ บอ รฅส กล่าว ว่าเ จำ หนำ ที่ ของ รผู้ฐี่ บาล ไทย ใช้ วิธี ริก เรือ จาก ขำ ง หนึ่ง ถึง อีก ขาง หนึง แทน ที จะ ริคที่ คา คพ้า ขำ ม สำ ผาย ผ้แท นพ ระ ค ล่ง ยืน ย่น ว่า วิธีนึ่ เบน วิธี ที' ใช้ วค สำเภา ไทย และ สำเภา จีน กน มา เพราะ คา คพื่า ของ เรือ พวก นึ่ยื่น เลย ขำ ง เรือ ออก มา แค่ มิสเ ฅอร์ โรเ บอ รฅส์ โค้ ไป ว่า ล่ญญ าฉ บบนึ่ มุ่ง หมาย ถึง เรือ ที่ ผา ยอ เม ริก ไ แบน ผู้ ก่อ (ก็ คอ งวค คาม วิธี อ เม ริก น) ผู้ รก ษา การ แทน เจ่า พระยา พระ ค ล่ง จึง แย่ง ว่า วิธี นึ่เ บน ธรรมเนียม มา แค่ โบราณ จะ แก้ไข อะไร ไม่ ไค้ ค่งนึ่ น มิสเ ฅอร์ โรเ บอ รฅส์ จึง ค1 ง ประ เค้น ใหม่ ว่า นิ ว เขา เอง จะ ไป แนะ นำ ให้ กำ] นินิ เรือ ล่า นึ่น กล่บ ไป พ้อง ค่อร ฐ บาล อ เม ริ ล่น ที่ กรุง วอ ชิง คน หา ว่า ผาย ไทย เบน ผู้ ละเ มิค สญ่ญ า แล ว ผลท้ จะเ กีคขึ นก คือ รำ) บาล ทงส อง ประเทศ ก็ จะ คอ งมี การ โค้ เถียง ล่น ให้ เบน เรื่อง ยุ่ง ยาก ล่น ไป ใหญ่ แค่ เมื่อ ผาย ไทย ย่งยื นก ราน ว่า เปลี่ยน แปลง อะไร ไม1 ไค้ จน กว่า จะ ไค้ นำ กวา มก ราบ บง กมท ล ขอ ริบ พระ บรม ราช วินิจ ฉํย่ มิสเ ฅอร์ โรเ บอ รคส จึง อำลา กลบ ไป แล ว ภาย หลง ก็กล่ บมา หาผ้ แทน เจ่า พระยา พระ คล่วิ อีก กรง หนึ่ง ผาย เสน าบค้ ไทย ก็ย่ง ไม1 ยอม เปลี่ยน แปลง อะไร ท ะ ง สน นิงนึ่ นิ มิ สเฅ อร โรเ บอ รฅส์ จึง กล่าว ขู่ ก่อ ไป ว่า ถา หาก ผาย ไทย ขืน ไม่ ยอม ๅค เรือ อ เม ริก น คาม แบบอ เม ริก นิ คาม ขอบ งก บที่มี ไว้ ใน ล่ญ่ญ ามๅ ฅรๅ ๓ แล่' ๅ นิ' ๅ เขา เอง จะ นำ เรื่อง นึ่ไป รายงาน ริฐ บาล ส หริ อเมริกา และ ค่วเ ขา เอง มน ใจ ว่า 99 ผ่า ยก ปฅน เรือ อ เม' ริ กน ลำ น ก็ กง' จะ' ไค้ ยื่น ประ ทวง สมทบ ค' ค กาน การ กระทำ ที่ ผด ส ญญา เหมือน กน (ความ จริง ใน วไณ ไแ อง ไค้ มี การ วค เรือ ลำ นน เสร็จ เรียบ ริ อย กน ไป แล ว เผอิญ ไม่ มี ใคร บอก ให้ มิ สเตอร์ โรเ บอ รฅส์ ทราบ มา อ่อน) ค้งน น เมื่อ ผู้ แทน พระ คลำ และ ทูฅโ รเบ อร ฅส์ฅ กล ง ก่น ไม่ ไค้ จึง ให้ ไป ตาม ก่วก่ ปฅน และ จุนจ๊ ของ เรือ ลำ น น มา ให้ การ ฅ่อห นาก นทง สอง ผ่า ยก ไ) ตน จึง ไค้ ให้ การ ว่า ไค้ วต เรือ ลำ น1 นโค ยวค ความ ยาว ของ เรือ ทงห มค แก่ วหา จุค กึ่ง กลาง ลำ และ ที่จค นนก็ ใช้ วิธี ว่คค วาม กล้า ง ของ ลำ เรือ เขา ล้ค คา คพ้า จาก ล้าง หนึ่ง ไป ถึง ล้าง หนึ่ง ตาม แนว (แนว อะไร ผู้ แปล ซึ่ง ไม่ ใช่ ผู้ ชำนาญ ใน การ ล้ค เรือ ไม่ ทราบ ว่า จะ อธิบาย อย่าง ไร ถึง จะ ถก ต่อ ง) แต่ ว่า เมื่อ' ว ค แบบ ไทย แก่ วก ลบ เบน ผล คีก่บ เจา ของ เรือ เอง เพราะ ภาษี ที่ จะ ต่อ ง เสีย น นก ลบ ลค ลง เสีย นอ ย ไป ถึง ๑๗๐ บาท ผู้ ริก ษา การ แทน เจา พระยา พระ ก ก่ง จึง ถาม ก่ปต่ น และ จึนจู๊ เรือน นว่า “ว ค แบบ นึ่ เบน ที่ พอ ใจ ไหม ?” พวก นนก็ พาก น ริ อง ว่า “พอ ใจ อย่าง ยี่ ง,, ผ่าย ไทย เห น ไค้ ทก เลย ชิ แพะ ไล่ โค ย บอก กบ มิส เต อร โรเ บอ รฅส์ ว่า ‘‘นี่ ยำ ไง ความ ยุ่ง ยาก ท1 ง หลาย แหล่ ก็เบ นอน สีนสุ คล ง แล้ว และ วิธี ของ เรา นึ่แ หละ จะ ใช้ เบน วิธีล้ ค เรือ อ เม ริก น ต่อ ไป ใน-ภ าย ภาค หนา,, เมื่อ เสร็จ การ แลก เปลี่ยน ล้ญญ าล้น แล้ว เอ็ค มนต์ โรเ บอ รตส์ ก็ ออก จากกรง เทพ ๆ ราว ตอน ปลาย เดือน เมษายน บี ๑๘๓๖ นนเ อง ถา เรา ตาม ไป อ่าน หนำ สีอจ ค หมาย เห ต ของ ต๊อก เต อร รชเ ชน เบ อร เก อร ฉบบ นนก็ จะ พบ ล้อความ ว่า ห ลำ จาก นึ่น มา อีก ๒- ๓ วน (หลง จาก วน ที ๓ มิถุนายน เรือ โท อา ชิ บอล ค แกม ปเบ ลล ^1-๐111 ๖๖ 0 ล. 11113๖011 นาย เรอ แหง เรอ รบ ส หร^ อเมริกา ชื่อ เอน เท อร ไพ รส II. อ. 3. ธถ 161*]ว1าร6 ถง แก กรรม เนอ ง มา จา กอ หวา ตก โรค ที่ ตน ไค้ ริ บ เชอ ตง แต่ ยำ อย่ที่ กรุงเทพ ๆ) เพื่อน ผู้ โค ย สาร ของ เรา อีก กน หน ง 100 ก 1ค้ กลบ คืน ไปส่ บรรพบุรุษ ที่งห สาย ของ เขา กล่าว คือ เอ็ค มน ค โรเ บอ รฅส ผู้ แทน พิเศษ แห่ง ส หร ไ) อเมริกา ไค้ ถึง แก่ กรรม ณ บาน ของ มิ สเฅ อร วล เลียม เวท มอร์ \^11ม31ฑ \761ฌ01-6 ทิ่เมื อง หมา เก๊า เมื่อ วน ที่ ๑๒ มิถุนายน ก. ศ. ๑๘๓๖ (พ. ศ. ๒๓๗๙) เบน ย์น ว่า เรื่อง ของ เอ มิน ราบ ค ผู้ เรือง นาม และ ขุน นาง จาก เมือง มะ ริกา ผ้มืล่ วน ใหส ไพ นธไ มฅรื ระหว่าง ไทย-อ เม ริก น ไค้ สำเร็จ รปฅ าม ทาง ราชการ และ ทาง การ ทศ ก็ สน ส คแฅ่ เพ ยง เท่า น. หรํ่ช ไย ไทย เข็น หรย์ เขิน ไทย ห ว' หลาย บื่มา แล็ว์ ขำ พ เจ่า ไค้ อ่าน พบ เรื่อง หลีอ่ วง เจียง อุปราช และ ผู้ สำเร็จ ราชการ มณฑล กวางตุ้ง เมื่อ ไป ฅรว จ ราชการ ดาม ราช สำนัก ยุโรป ต่าง ‘สุ มี นัก หนังสือ พิมพ์ อง กฤษ ผู้ หนึ่ง ไค้ เขียน ข่าว เบน ทำนอง ชวน หว ว่า เวลา ที หลี!! วง เจียง ผ้นึ่ มา ถึง ประเทศ อ งก ฤษ แล้ว มี สุภาพ สฅรี ผู้หนึ ง นำ เอา สุนัข ชนิด ฟอก สํเท รเรี ยร์ไ ป กำนัล เบ็น ของ ขว ผให้ แก่ หลี อ่าง เจียง ซึง หลีอ่ วง เจียง ก็ ได้ ร บ ไว้ นัว ยอ ธ ยา ศ ย อ' นที ครืน ต่อ มา ไม่ กีนัน นัก สุภาพ สฅรื ผู้น ได้ ม โอกาส พบ หลีอ่ วง เจียง อีก จึง ไค้ ไต่ ถาม ถึง สุนัข ต่วน นว่า เบน อย่าง ไร บ่าง และ ก็ ไค้ ร บ คำฅ อบ จาก หลีอ่ วง เจียง ว่า "คีม าก เบึอ ยคี มาก เรือ งชนิ คน โดย มาก มก จะ
- เกิด ขั้น เสมอ ‘สุ เมื่อ นัก หนังสือ พิมพ์ ที่ ขาด ศีลธรรม พยายาม แต่ง เรื่อง ชาน นัว ไว้ ล้อ แขก เมือง จาก ประ เทศ ที่ ไม่ มี อำนาจ พอ ที่ จะ ต่อ ว่า ต่อ ขาน ทาง ก'1 ร' ได้ พอ หลีอ่ วง เจียง ขำ ม ไป ประเทศ ฝรืง์ เศส ก็ ย*- งมื ข่าว ลือ ชนิด ขนัๆ อีก เบึน ตน, ว่า ว" น หนึ่ง หลี อ่าง เจียง ได้ ไป เยี่ยม ธนาคาร แห่ง ชาติ ของ ฝ ร, งเศ ส ขณะ ที่ เจ่า พน ก งาน ไค้ นำ ไป ชม ห อง เก็บ ทอง ของ® นาคา รน น ซึ่ง มี ทอง หล่อ เบึน แท่ งๆ วาง ซอน กนั อยู่ เบน กอง ใหญ่ เจ่า พนักงาน ที่ เบน ผู้ นำ อยาก จะ ให้ หลีส่ วง เจียง ทราบ ว่า ทอง แท่ง หนึ่ง จะ หนัก ประ. มา แแ ท่า ใด จึง หยิบ ขั้น มา แท่ง หนึ่ง แล้ว ยื่น ให้ หลี อ่' วง เจียง ดู หลี ช่วง เจียง ดาม ข่าว ที่ เขา พูด กน หา ทราบ ถึง ความ มุ่ง หมาย
- ชาก หน รสิอ 1* 0 ง ช่วย ก เ1 เขย น พิมห แจก งาน ศพ พ:!! ราช สุภา วด 102 ของ เจา พนักงาน นน ไม่ กลับ เนัา ใจ ว่า กง จะ ให้ ไว้ เบน ที่ ระลึก เบน แน่ จึง รบ เอา ทอง แท่ง น า แคว ย ใบ หนัา อนยํ้ มแยื ม พรำ มก! เก ำพูค เบน ภาษา จีน ว่า “ขอบ ใจ ขอบ ใจ มาก’’ แล้ว ก็ ส่ง ทอง กอ นนน ต่อ ไป ให้ กน ใช้ ของ คน ถือ คาม ออก มา การ กระทำ ของ หลี!) วง เจียง ตอน น เล่น เอา เจา พนักงาน ผู้นน กระ อก กระ อ่าน ไม่ ทราบ ว่า จะ ทำ ประการ ใคคี หาก จะ ทวง กืนเ อา คอ ๆ ก็ เกรง หลี! เวง เจียง จะ โกรธ หรือ นอ ย ใจ และ ตน เอง ก็ จะ ไค้ ริบ ตำหนิ จาก ผู้ใหญ่ เนื่อง จา กก วาม ไม่ รอบ กอบ ของ ตน ลัวย กรน จะ ปล่อย ให้ เอา ไป กิน หวาน ๆ เสีย ตน ก็ จะ ต่อ ง ริบ ผิคช อบ ต่อ ธนาคาร แต่ เกราะ ห์คีที่ เวลา นนมื ขำ ราชการ กระทรวง ต่าง ประเทศ ผ่ริง เกส กน หนึ่ง เบน ผู้ กำ ลับ คูแ ลการ ตอน ริบ หลี!! วง เจียง อยู่ ณที่น น ควย เจำ พนักงาน จึง รีบ ไป ปรึกษา ขอ กวา ม ช่วย เหลือ ท นที ขำ' ราชการ ผ้นน เบน นักการ ทูต พูคคี มี ปฏิภาณ เฉียบ แหลม จึง รืบเ ขำ ไป โ ลัง กำ นับ หลี!) วง เจียง ท นที ลัน กวน แล ว' ว่า “แต่ ก่อนๆ มา ธ นาก ารนื่ เกย ให้ ทอง เบน ของ ฅวอ ย่าง แก่ แขก ลัาน แขก เมือง ชน เล็ก ๆ ที่ ไม่ อ่อย จะ ไค้ เกย พบ เคย เห็น ท รพ ย์สน มาก มาย เช่น นึ่ แต่ ส่วน ท่าน อุป ราช จีน ที่ เบน ขำ ราชการ ชื่น สูง สุ ค แห่งมหา ประเทศ ที่ ใหญ่ โต มงลั งที่สุ ค ซึ่ง ไค้ อุตส่าห์ มา ให้ เกียรติยศ ต่อ ธนาคาร ฝริง เศส อย่าง สูง ถึง เพียง นื่ ธ นา การ ฝริง เศส จะ แส คง กวา ม เกา รพ ทำนอง ที่ เกย แส คง ต่อ ขำ ราช การ จาก ประเทศ เลก ๆ ย่อม ไม่ ไค้ อยู่ เอง พอ ว่า แลัว ก็ยน มือ ไป ริบ เอา แท่ง ทอง จาก ลูก นอง ของ หลี!! วง เจียง ไป วาง ไว้ ยำ ที่ กอง เติม เสีย เรื่อง ชวน หวที่ อุก นขน ทำนอง นื่มืเ สมอ ๆ กรื่ง หนึ่ง เมื่อ พระ เจำ ชาห์ แห่งกรุง เปอร์เซีย (ซึ่ง เวลา นึ่เรื ยก ว่า ประเทศ อิหร่าน ลัน เลีย แล้ว) เสด็จ ไป ที่ โรง มหรสพ แห่ง หนึ่ง ใน กรุง ปารีส คณะ คน ตรี ที่มื ชื่อ เสียง ที่สุค ใน กรุง ปารีส ไค้ บรรเลง เพลง ถวาย เบน หลาย เพลง กรน หมค โปรแกรม แล้ว เจำ หนำ ที่ โรง มหรสพ จึง ไค้ มา ทูล ถาม ว่า โป รค เพลง ไหน ที่สูค พระ เจำ ชาห์ รบ สง ว่า โป รค เพลง 103 แรก เบน อย่าง ยง อยาก จะ พ้ง ซา อีก สัก กรง หนึ่ง คณะ คน ฅรีก ฅงฅ น บรรเลง เพลง แรก ถวาย แก่ ก็ หา เบน ที่ สบ พระ ท ไ) ไม่ รบ สง ว่า “นี่ ไม่ ใช่ เพลง แรก คณะ คน ฅรี ไม่ ทราบ ว่า จะ ทำ อย่าง ไร อี ก็ เล่น เพลง อื่น ๆ ซา ก่อ ไป จน หมค โปรแกรม เดิม อีก กรง หนึ่ง ถึง กระ น นพ ระ เจ9 าชา ห์ก็ ยง ร้บสั งยืน กราน ว่า ไม่ ใช่ เพลง แรกอ ยู่น้น เอง ใน ที่ สุด นัว หน้า ผู้ นำร์ ง หวะ หมด บญญ า ไม่ ทราบ ว่า จะ ทำ อย่าง ไร ดี จึง สซห้ นัก ดนตรี เกรียม คัว ขั้น เสียง เครื่อง ดนค รี กน ใหม่ แล ว จะ ไต้ เล่น เพลง สรรเสริญ พระ บารมี ต่อ ไป ขณะ ที กำลัง ขน สาย คง ดิง ดิง นน พระ เจา ชาห์ ทรง พระ สรวล คัง ลัน และ คบ พระ นัฅถ์ กราว แล วฅ รส ว่า เพลง น แหละ ฉิน ชอบ มาก ที่ สุด ” เรื่อง พระ เจ้า ชา ห์นึ่ เบน เรี่ อง ที่ เกิด ขํ้นใ น ขณะ ที่ ประ เท ก อิหร่ าน! ลัง ร่วงโรย ไม่ มี อำนาจ วาสนา อน ได แต่ เมือ ๔— ๕ บี มาน ม นัก หน ง สอ พมพ เยอ รม น คน หนึ่ง ไต้ เขียน ข่าว เรื่อง ประเทศ อิหร่าน โดย มี ขอ กวา ม ประชด กระทบ กระเทียบ ถึง พระ เจา ชา หริ ชา ข่า น (511311 &123 &!! 3ถ) พระ ราชา บจจุ บน ของ ประเทศ อิหร่าน อย่าง รุนแรง ใน บาง ขอ พอ เรื่อง นึ่ถึง พระ โสฅ พระ เจ่า ชาห์ ก็ ล่ง พระ โทรเลข ไป ลัง สถาน ทูด อิหร่าน ใน กรุง เบอร์ลิน แจ่ง แก่ รวบ าล เย อร คัน ให้ จด การ แก่ นก หนังสือ พิมพ ผู้นึ่ท นที และ ให้ ทางกระทรวง ต่าง ประเทศ เยอ รม น ขอ ขมา ทาง ราชการ ควย มี ฉะ นนร ว บาล อิหร่าน จะ ถอน ทูฅ จาก รวบ าล เยอ รม่ นัเสี ย ใน ที่ สุด ทาง รวบ' าลเ ยอ ร คัน ก็ ไต้ รีบ ลัด การ อะลุ้ มอ ส่วย ให้ เบ็น ไป คาม พระ ประสงค์ ของ พระ เจ่า ชาห์ คัน ที นี่ แสดง ให้ เห็น ว่า คราบ ใด เมือ ประเทศ เล็ก ๆ นัอย ๆ ไต้ รวบ ราม คัน เบึน บึก แผ่น มี กำลัง เข่ มี แข็ง มน กง แล่ว่ ถึง มหา ประเทศ เขา จะ ไม่ กลัว ก็ ลัง เกรง ใจ อยู่ บาง ไม่ ระราน นัก เมื่อ กราว ที่มื ช่อ พิพาท ระหว่าง บรินั ทน าคัน อง กฤบ และ ร 5 บาล อิหร่าน เรือง ภาษี น้า มน ลัน นิ บาด ชา ดิก็ ไต้ คัด สิน ไห้ ก่าย อิหร่าน เบน กู ไต้ เปรย, บ 104 เมื่อ พระ เจำ อม ไเน ลาห์ แห่ งอ ฟก านิส ถา นก ค เมือ พระ เจา ฟอก แห่ง ไอ คุป ฅ์ก็คี หรือ เมื่อ มกุฎ ราช กุมาร แห ำเ อธิ โอ เบีย ( อบิส สิเนี ย ) กกี เส ก็จ ประพาส ยุโรป แล่' ว่มีก มี เรื่อง ขบ ขน ปรากฏ ฅาม หนา หน งสือ พิมพ บา ง ฉบบ เสมอ "I ขำ พ I จำ เอง ยิง เกย ไค้ ยิน เขา พคกํ โน ถึง เรือ งอ กร ราช ทู ค ไทย ( สม ย นาน หลาย สิบ ษมา แส ว ) ว่า เมื่อ มี งาน สน นิ บาก ใน ราช สำ นก อง กฤษ ค รง หน ง ขณะ ที่ กระบวน รถ ทฅฅ่ าง ‘กุ กำ ลง จอ คอย หนา พระ ราช วง บก กิง แฮม เพือ กอย ให้ รถ ก้น หนำ ‘กุ ถ่าย ผ้โค ย สาร ลง ให้ เรียบ รอย คีนื่น ฅอง เสีย เวลา กอย นาน ท่าน ราช ทฅ จึง ไค้ เร้ม ริบ ประทาน หมาก บ่าง แก้ พอก ระ บวน รถ จะ เขา ถึง ประ คู วง จึง ไค้ เบค หนำ ก้าง รถ บวน นา หมาก ลง มา แค ง โร่ เล่น เอา ก้าร ว จร กษา ยาม ประจำ วง ฅก ใจ รีง มา แล ว ถาม ว่า ‘‘ใ ค้เ ท่า ไม่ สบาย ไป หรือ ครบ?’, โค ย เขา ใจ ว่า เกิค อาเจียน เบน โ ลหิฅ ขน มา ใน ขณะ นน จริง อย่ การ กำ ว หนำ ของ ประเทศ ก้าง ‘กุ นํ้น เมื่อ คอน คน ‘กุ ชาคิ ก้าง ‘กุ ทา งบ รพ ประเทศ มี ระ คบ วฒน ธรรม และ จารี ค ประเพณี สูงก ว่า ชาฅิ ทาง ย โร ป มาก เมื่อ พระ พุทธ เจ ำเส ค็จโ ปรค เวไนย สํฅว์ ใน มีธ ยม ประเทศ เมื่อ ขงจั๊ อ กำ ลำ สอน ถึง วิธี คำ เนิน ชีวิค ทาง โลก ใน บุ) ป ผา ประเทศ น น ชาฅิ ก้าง ‘กุ ใน ยุโรป ยก เวน แก้ กรืก และ โร มีน ยง เบน บา เถื่อน กน อย่ เอา คราม ทา กาย เอา สี บาย หนำ ยิง ไป กว่า พวก เงาะ บา ซา ไก เซ มี ง แถว แหลม มลายู ไป เสีย อีก ก้อ เมื่อ วิฒน ธรรม ของ คะ วน ออก ไค้ บ่า ไหล ลน ไป สู่ ทาง คะ วน ฅกเ บน คน ว่า การ แผ่ ไพ กาล แห่ง ล ทธิ คริสต์ ศาสนา ก็คี หรือ อา รย ธรรม ชน หล ำที่พ วก นก รบ กราว สง กราม กร เส ค ไค้ นำ กลบ ไป สู่ บ่า น เมือง ของ คน ก็ค้ ไค้ ท่า ให้ ชาคิ ก้าง ‘กุ ทาง ยุโรป ก้อย กระ- เฅอ งเพื อง ฟู1 ขน จน ใน ทีสค ก็ กลบ เจริญ ขาม หนา ของ อา รย ธรรม อ นเคิ ม ไป ใน บาง ทาง เสีย อีก กวา ม เจริญ ของ ยุโรป ทาง โลกธรรม หรือ ทาง ว ฅถุนิ ย มอน เกิค เนื่อง มา จา กก วาม บีบ กน ของ ค้น พา อา กง ศ บาง และ กวา มก้บ แคบ ของ ประเทศ 105 อั าง ทำ ให้ ชาว ยุโรป เบน ชา ฅิที่นิ ยม การ ผจญ ภยใ ช้ศา ครา อาวุธ กล่อง และ ประดิษฐ์ ไค้ ใหม่ ‘วุเ สมอ คีก ว่า ชน ชา ดิฅะ วน ออก ขอน เลย ทำ ให้ รู้สึก ว่า ฅนน น อยู่ ใน ฐานะ เบน ครึ่ง มนุษย์ ครึ่ง เท ว คา ไม่ ว่า จะ ไป แห่ง ใคก็ มก จะ ระราน รง แก เจา ของ ถนเ สมอ และ เนื่อง จาก คริสต์ ศาสนา เผย แผ่ ไป ทาง ยุโรป นนมี เชอ แห่ง ความ แคบ ทาง ใจ และ ทาง กวา มดิค ของ ชา ดิยิว เจือ ปน อยู่ มาก เมือ ผสม กบ ความ เหิน แก่ คำ ซึ่ง เบน สม บดิก ลาง ของ มนุษย์ เรา อัน เบน พีน เดิม อยู่ แล ว ก็ เลย ทำ ให้ เกิค ความ รู้สึก ว่า คน เอง เบน มนุษย์ ที่ พระ เจา ไค้ เลือก สรร ไว้ เบน เจา พิภพ ส่วน ชาดิ อื่น ‘จุ น1 นอยุ่ ภาย นอก แห่ง ความ ครอบ คลุม ของ ธรรม และ ความ มืเม ค คา จิฅ ซึ่ง พระ เย ซ ไค้ สอน ไว้ เพราะ ฉะ นื่น จึง ไม่ จำ เบน ที จะ สมควร ไค้ รบ กรุณา เท่า ใค นก ขา พเ จำ เคย ถาม ชาว อิคา เลียน บาง คน ว่า ทำไม ถึง ไม่ มี ความ เม ฅฅา กรุณา ค้อ สำ ไว์ บาง เขา กลบ คอบ ว่า " ก็สํฅ ว์มืน ไม่ ใช่ คริส ค้งนื่ ท่าน เช่น น เบน ค้น เพราะ ฉะ น1 น เมื่อ ชน ชาว ยุโรป เหล่ านื่เ ขา มา ถึง ไหน ก็มืก่ จะ กาว รำ ว กระ ค้าง กระ เคือง เบน กน หว หิน กอ เห ลก ขา ค สมมา การ วะ ใน สถาน ทีอน สมควร ช่อ นื่พีง สํงเ กฅ ไค้ จาก การ แข็ง ยืนก่ ราน ของ ลอร์ ค แมก กา ร์คนี ที่ ไม่ ยอม จะ กราบ ถวาย บำก ม พระ เอัา กรุง จีน ใน เมื่อ คน เบน ทูค เชิญ พระ ราช สาส์ นพ ระ เจา กรุง อง กฤษ มา ยง ราช สำ นำ1 จีน จา กก วาม วา พิคข องเ ชวา เลีย ร์เ คอ โ ชม องค์ เมื่อ เวลา ถวาย พระ ราช สาส์ นของ พระ เจำ หล ยสึที่ ๑๔ ค่อพ ระ ห ฅถ์ สมเด็จ พระ นารายณ์ มหาราช ของ เรา จาก การ ไม่ ประ นี ประนอม ยอม พง เห คุ ผล ของ มิสเ ฅอร์ โย เซฟ บา เลส เคืย ร์ที่เ บน ท คอ เม ริก นมา อัง ราช ส0 าน่ก ไทย ใน รำ กาล ที่ ๓ และ การ เกี่ยง กระจุก กระจิก ของ ยอห์ นก รอ เพ ร์ค (ซึ่ง ไทย เรา เรียก ว่า การ ะผั่ค ) ใน เรื่อง การ ค้อน รํบ ใน ฐาน ที่ คน เบน ผู้ แทน ของ มาร์ก วิสเ ซีสดิ งส์ ( ที่ ไทย เรา เรียก ควบ กบ ชื่อ ของ กรอ เพี่ร์ ค เบน กา ระ ผครํ สดิน ไป) ซึ่ง มี ค้าแหน่ง เบน แค่ เพียง ผู้ สำเร็จ ราชการ แห่ง รฐอิ นเคื ย ของ อังกฤษ เท่า นื่น แค่ อัง พยายาม จะ ผน ใจ ให้ ผาย ไทย 106 ฅอน รบ เท่า กํบย์ กร ราช ทฅที่ มา จาก ราช ส0 านํ กอง กฤษ จริง ๆ และ ความ โมโห ฉุน เฉียว ของ เซ อร์เ ยม ส์บรุ๊ กส์ (เส อร์ เจ ส ไ] รส ของ ไทย) ที ไป เสนอ ท่อ ว 5บาล อำ กฤษ ให้ จํค การอ ย่าง รน แรง แก่ ไทย แท่ เบน คราว เคราะห์ คีข อง ประเทศ ไทย เรา เวลา นนที่ อง กฤษ คอ งม วสา ละ วน กบ เรื่อง อื่น ๆ ใน ประเทศ อืน "I เสีย ไม่ มี V 0^ I VI VI 2^ โอกาส จะ มาชั ค การ แก่ ไทย ไค้ บรร คา ฝรืง ที่ ไค้มื โอกาส มา ภา กทีศ คะ ชัน ออก ไก ลน แท่ แรก เรีม เคิม ที เบน พวก โป รค เกส ซึ่ง โค ยม ากก็ เบน พ่อ กา ชนิค ที่ฝ รง เอง เรียก ว่า เบน “นก ผจญ ภ โ],, คือ เอา ท่ง ทาง กำ ขาย ทาง ป ลน สะ คม เบน โจร สชัค ทาง คืน ที่มี โอกาส นอก จาก นึ่ก็มื พวก บาท หลวง สอน ศาสนา ที่ มา เผย แผ่ ก ริสฅ์ ศาสนา บาง พวก โปรตุเกส พวก นึ่มี กน หนึ่ง ชื่อ เมน เคซ บน โค (6๗62 ถ1ฑ1อ) เคย ไปชั บก องชั พ ไทย เมื่อ พระ ชัย ราชา เส คีจย กทพ ไปคี เชียงใหม่ แท่ เมน เคซ บน โค เบน กน มีนิ ชัย ชอบ จค จำ และ บิน ทึก พฤฅิ การณ์ ค่าง ๆ ทำนอง เคียว กบ นก หนำ สีอ พิมพ์ บาง จำพวก บี่น โค เล่า ว่า การ รบ ระหว่าง ไทย ใค้แ ละ ไทย เหนือ น1 น กอง ทพแท่ ละ ผ่าย มี คน นบ ลำ นๆ ร้พล คาย ชัน ที หนึ่งๆ น9 บ เบน แส นๆ ที เคียว และ ว่า ท1 ง สอง ผ่าย ใช้ ควาย, ชำ ง และ แร ค เบน ชัฅว่ พาหนะ ใช้ สำ หริ บิ ลาก บน, ใหญ่ บน ห ชัง ชำ ง ศึก ก็มืบ อม ปราการ แน่น หนา ไว้ สำ หชับ ยิง ชัคร พ์ง ๆ คูก็ก ลำ ยชับ กา ค การ ล่วง หนำ การ ใช้ รถ เกราะ สม ไ] นึ่ ส่วน ชื่อ เมือง ที่ บน โค เล่า ว่า กอง ท พ ไทย ผ่าน ไป นน แท่ ละ ชื่อ ๆ พง เบน ภาษา ที่ ไม่ มี ใคร จะ สาง ออก ไค้ ว่า เบน ที่ ไหน แน่ เดี๋ยว ยก ไป ถึง เมือง กาบ มเป อร์ (เห็น จะ เบน กำแพงเพชร) จาก นนก็ ไป ถึง เมือง ปา สิโล โก (กง เบน พิษณุโลก) แล วไป ถึง เมือ งก วิเบ็ ม เมือง อิฅ ร- วน (ที่ ไหน ก็ ไม่ ทราบ) แล วก องชั พ ผ่าน เมือง นคร จุ-ะ เบน นคร ลำปาง หรือ นครศรี ธรรมราช หา ทราบ ไม่ แท่ เท่า ที่ ชัน นิ ษ; ฐาน กง จุะ เบน เพราะ เมื่อ คา บน โค เขียน เรื่อง ราว การ ผจญ ชัย ของ คน กง อยาก จุะ ทำ ให้ ค 107 เบน การ ใหญ่ โฅ มาก ถึง บอก มา โช้ง ๆ ว่า มี ช้าง คง หมื่น ๆ เชือก มา เบน จำนวน แสน1 ทุ เลย นึก ชื่อ ช้า น เมืองออก อย่าง ไร ก็ เขียน ไป โค ย ไม่ ช้อง ทราบ ถึง ฅำแหน่ง แห่ง หน ของ เมือง นึ่นทุ จน เมื่อ กอง กรี ฟ ((วอปิธึเ©) น, ก แห่ง เรือง' ละคร ชาว ช้งก ฤษ ไค้ อ่าน เรื่อง ราว ของ เมน เคซ บิ1 นโฅ แช้ว ก็ช้ง ให้ บน โฅเ บน "จอม โกหก ของ โลก” ถึง เมื่อ คอน สมำ กรุง รัาน โกสินทร์ นึ่ ยี่งมี ชาว อ่าง ประเทศ เช้า มา กน มาก และ แอ่ง เรื่อง เกี่ยว กบ เมือง ไทย หลาย เรื่อง แอ่ผู้ แอ่ง หนังสือ เหล่า น มก จะ จำแนก ออก ไป ไค้ เบน สอง จำพวก พวก ที่ หนึ่ง ก็ คือ พวก ที่ฅิ ทุก สง ทุกอย่าง ว่า ไม่ มีคื เสีย เลย พวก ที่ สอง ก็ คือ ที่ ยก ยอ แช้ว ลูบ หำ ไป ควย เส รจ จะ หา ผู้ ที เขียน โค ยหช้ งคีอ่ อ เมือง ไทย จริง ทุ ไค้ นอ ย นก นัก คิที่ รุนแรง ก มก เบน ชาว ฝ รำ เศส และ พวก นึ่เ บน คน เห คที่ ทำ ให้ เกิค กวา ม เช้า ใจ ผิคก นขีน ล อร คเค อร สน (บ 0๗ 0แ120ซ) เกย กล่าว ถึง เรื่อง นึ่ใน หนังสือ พิมพ์ (อฌ่ธึ! น!} 1*6ฟ6 พ) แล ว นอก จาก นึ่ก็ ยำ มี นัก เขย น และ นักการ เม อง เช่น เซ อรเ ยีน รน อร แมน (ร!!, 1^6017 1^01:๓ ถ ถ) ที่ฅิ เคียน ทกสี งทก อย่าง ที่ ไทย กระทำ ใน หน งสือ ?60{)16ร ถถยี ?011บ0ร 0? 1๖ 6 ? &โ บล ร1 ส่วน แขก เมือง ที่ ปาก จ ค ชัก จะ หลง ลืม ว่า คำ เบน แขก เมือง ที่ ไค้ รบ เชิญ เช้า มา เช่น เช้า วิล เลียม แห่ง สวีเ คน ซึ่ง นิยม การ พูค เปรย ทุ เย5 ย เช้า ของ ช้า นอ ย่าง ไม่ รู้สึก1 ช้วแ ละไม1 เกรง1 ไจ เสีย เลย คำ ที่ เขียน ลง ใน หนังสือ 7*16 บ 3๗ ร 0^ 11า0 รบ ถ ผ้ที่ เห็น ใจ รัฐบาล ไทย จริง ทุ และ รู้สึก บุญ กณที่ ไค้ รับ การ ช้อน รับ อย่า งคีก็ เห็น มืแอ่ นาย พล เอก กราน ค (ด6ถ61 'ถ! (าโ-ถถญ่ ประธาน า ธิบคี นอก ราชการ ของอเมริกา ที่’ ใค้ เช้า มา' ใน, รัช' กาล' ที่ ๕ ท่าน ประธาน าธิบ คี นอก ราชกา รผ้นึ่ ไค้ ลง บน ที่ ก เห็น’ ใจรั 3 บา5 ล ไ, ทย ทาง ป' กก รอง และ ทาง ส่ง เสริม สิ ม พ0 นัธ ภาพ นับ ชาคี อ่าง1 ๆ' ไค้ ฅํงห นัา ค1 ง คา' รก' ษ' ามิ ค, ร. ภาพ ระ ห' ว่า ง สหรั อ เม ริ' กา ช้บ ไทยอย่าง เคีม ที่, คำ ปราก ฎ ใน หน ง สอเ รอง \ โ 0\1โ\6 ๗ 6 พ01๗ XV แ! ว. 06061:31 108 01-301 โค ย V/ .ฆ. V0ณ8 แต่ สำ หรบ ใน ประเทศ ไทย เรา เอง เวลา นคู เหมือน ไม่ สู้' จะ มืกี่ค นน์ก่ ที่ ทราบ เรื่อง ราว ที่ เกี่ยว กบ การ เยี่ยม ของ ท่าน ประธานาธิบดี นอก ราชการ ผู้ น เพราะ ก่าที่ ไม่ เกย ไค้ ยิน ไค้ พง ใคร ๆ เขา พุค กน ถึง เรือง น เสีย เลย เคย ไค้ ยิน แต่ ชื่อ พระ เจำ กา ลา กะ อำ กษํ ฅริย์ แห่ง ฮา ไว อี ซึง เบน พระ ราชา พระองค์ แรก ใน ประ ก่ฅศ าสค ร์ที่ เคย เสด็จ ประพาส รอบ โลก และ ไค้ เสด็จ เข่า ใน ประเทศ ไทย ห ลำ จาก ที่ ไค้ พยายาม จะ เบน ทอง แผ่น เคียว ก่บญี่ บน คง ทีป ราก!] ใน หนำ สอ 1*0110(1 (116 01*1(1 พ]!1า 3 {ณ0ธึ โค ย &. •ณ ร!!’ 00ธึ แต่ พระ เจ าจํ กร พร รคิญี่ บ่1 นก ง จะ ทรง รู้สึก รืง เกียจ ใน พระ ราชา องค์ น เช่น เคียว กีบ สมเด็จ พระ บรม โกศ ทรง รำ เกียจ สมิง ทอ ฉะ น น ประเทศ พม่า เบน ประเทศ ที่ เกราะ ห์คีฅ อนที่ ไค้ นาย พน โท พล คิง ซีอล ล (ฒง่ณธึ ฆ 3ท) เบน ผู้ เผย แผ่ โฆษณา วํฒน ธรรม และ พุทธ ศาสนา ใน เมือง พม่า ควย ความ เห็น อก เห็น ใจ ใน หนำ สึอ XI า 0 ร0แ1 0{ 3 ?00เ)16 ส่วน ประเทศ ไทย เรา ถึง จะมื นก เขียน เช่น วา ริงฅ น ส ไมธ์ ฆ. ^31-1-10^100 รณ 7 ที่ เกย เขียน เรือง หา บี ใน เม อง ไทย \^31ร 10 ร13ณ) ท้ไค้ พยายาม ทำ ต่วเ บน ทนาย หนา หอ ช่วย แถลง ข่าว จริง เรื่อง ไทย กีบ ฝรั๋ง เศส เมื่อ ร. ศ. ๑๑๒ และ เรื่อง โลห ทรํพ ย์ใน พืนคิ นของ เรา แล วกีคู เหมือน จะ มืแต่ มิสเ คอ ร์วูค ซึ่ง เกย เบน กง สลอง กฤษ ประจำ เชียงใหม่ ที, ไค้ เขียน ประ ว ฅ ศา สฅร์ ไทย เบีน ภาษา อำ กฤษ ( ฆ! ร [0:7 01* ร! 3ณ เ? V/ 00(1 ) 1น ทำนอง สหาย ชาว ไทย และ ผ้ที่ริ กี เมือง ไทย ผิคก บ ประ กีฅศ าสฅ ร์ ไทย ซึ่ง นาย ฅูร์แ ปง ชาว ฝ •ร5 งเศ ส เขียน เมื่อ ก่อน ที่ กรุง ศรีอยุธยา เสีย แก่ พม่า (บ, 15181๐11-0 แแ ร! ลณ ไน!- 1)! ฑ) นาย ฅูร์แ ปง ผู้ นพ ยา ยาม ให็ฝ รื่งเ ศสเ รี่มท วง หน สิน จค การ แก่ ไทย เสีย ใหม่ นบ แต่- พวก ฝรำ เศส ต่อ ง ถูก ไทย ริบ จำ ขไ 1 ไ ล่อ อก ไป จาก ประเทศ เมื่อ สมิย พระ เพท ราชา 109 เม อพค ถึง เรื่อง ที่ เซียน ถึง เรื่อง เมือง ไทย เรา แล ว โค ย มาก มก จะ เขียน โค ยผู้รู้ เรือง ทาง เมือง ไทย หรือ ภาษา ไทย คน เหลือ เกิน บาง คอน ที่ หำ แฅิ ม ก็ หา แคม ออก มา อย่าง จง ‘ฤ เช่น นาย เฮ นรี อา ลบ าสเ ฅอร์ (ผ. ./บ ๗ ล ร 61-) ที่ แปล หนังสือ กิจจานุกิจ ข อา ท่าน เจา พระยา พระ คคัง เบน ภาษา คังก ฤษ โค ย ให้ ชื่อ ว่า \เ0 ๗™ 8๗ 6\ 11 ร! และ หนังสือ มหา ป เม สม โพธ เรียก ว่า เบน 1๗ พ1า661 0 XI า 6 บ&ผ คอน หนึ่ง ท่าน เจา พระยา พระ คคัง ได้ เขียน ว่า “คาม คัฅโ นม ค” ซึง หมาย ความ ถึง ความ กิคค วาม เห็น ของ ท่าน เอง แค่ นาย อา ลบ าสเ ฅอร์ เขา ใจ ว่า “นัฅ โน มิค,, เบน ชื่อ ก ไ] ภีร์ คอน หนึ่ง จึง ไค้ ยอม สารภาพ ออก มา ว่า คน เอง ก็คัง ไม่ เกย พบ คัมภีร์ “อีก โน มิค,, นึ่เล ย นาง เลีย ว โน เวน ส์ (]^1 •ร. บ 00ถ0พ0 กร) ในเ รอง บก ฐ 11ร๖ (3(^61*00 รร & 1เา6 (วอนโ (X ร! ล. 111 ก เกย แปล คา พระ- เจ คีย์,, ว่า X ๗ บอ! -ช ร’ ออบธึธเ ใน ทำนอง เช่า ใจ เบน “พระ ใจ คี,, แผลง ค่อ ไป เบน “พระ คีใ จ,, อีก โสค หนึ่ง แม้ แค่ ใน หนังสือ เรื่อง “สยาม,, ของ มิสเ ฅอรื เก ร แฮม ซึ่ง เบน ที่ นิยม ก ไ ใน ค่าง ประเทศ ว่า เบน หนัง ลือ สำนั ญ เรื่อง เมือง ไทย ก็ นังมื คอน ที่ น่า ข ไ เบน หลาย แห่ง เช่น คอน หนึ่ง ที่เ กร แฮม พยายาม จะ อธิบาย ไวยากรณ์ ภาษา ไทย ว่า กำ กริยา ของ ไทย น น อาจ เบน กริยา คน หรือ กริยา ค่อก็ ไค้ (คือ ใช้ ไค้ ที่งเ บน ส กรรม กริยา และ อ กรรม กริยา) โค ยช่ก คัว อย่าง คังนึ่ “แก ำแค ก ไป,, คำ ว่า “แค ก,, เบน อ กรรม กริยา แค่ ใน ประ โยก ว่า “คน แค ก แกว” “แค ก,, ก็ ใช้ เบน อ กรรม กริยา ไค้ อีก คอน หนึ่ง เมื่อ นาย เก ร แฮม พรรณนา ถึง พฤกษชาติ ใน เมือง ไทย แล วก็ ไค้ คัาง ชื่อ คัน ไม้ ทาง ศพ ท์วท ยา- ก าสค ร วา 8ภ0 ๗ 13ร ๗1018 แล ว คัง แถม ให้ กำ อธิบาย เบน ภาษา ไทย ว่า “มะ ปราง,, แค่ อนิจ จา “มะปราง” ที่ นาย เก ร แฮม ว่าน นหา เบน มะปราง ไม่ ก คับ เบน “มะกอก หวาน” ไป เสีย ฉิบ. เถียง ก่น เปล่าๆ ไม่ เข้า ยา โบราณ ว่า อด ใจ ได้ เป็น พระ* เขา เล่า ก่น ว่า พระ เช้า แม็ กสิ มิ เลียน แห่ง ประเทศ เม็กซิโก ซึ่ง เบน พระ อนุชา ของ พระ เช้า ฟ ราน ซิส โย เซฟ อธิ ราช แห่ง ประเทศ ออ สโฅ ร-ขึง กา เรีย เบื่น พระ เช้า แม่น ค้น ที่ ประ หลา คที่สุ ค พระองค์ หนึ่ง ใน ประ วํฅศ าสฅ ร์ข อง โลก พระองค์ มี ราช ภา ษิฅป ระ จำ พระองค์ อยู่ หลาย บท แต่ หา ทำ ประโยชน์ อะไร แก่ พระ องค์ ไค้ ไม่ เพราะ ปรากฏ ว่า ทรง สร ำงศ ฅรูลี บผู้เ บน มิฅร และ เปลี่ยน มิฅร ให้ เบน ศ่ฅรู วู่วาม เมื่อ จะ อ่อน โยน แต่ อ่อนแอ เมื่อ ควร จะ เค็ค ขา ค ใน ที่สุค จึง เกิค มี การ “ป ฏิวฅ เพื่อ ปฏิรูป” หรือ ถาพู ค กน อย่าง ง่าย ‘บุ โค ย ไม่ ประ ค ก ประ เคิค ก็ ว่า เกิค กบ ฎ เพราะ ราษฎร เบื่อ พระ เจา แผ่น คิน อยาก จะ เปลี่ยน วธีป กก รอง ประเทศ แต่ การที่ ราษฎร เม็กซิโก สามารถ ปลง พระ ชนม็ พระ เจ ำแม็ กสิ มิ เลียน พระองค์ นึ่ สำเร็จ ก็ เพราะ การ หก หลี ง ของ มิฅร เพราะ พระ เจ ำน โป เลียน ที่ สาม แห่ง ประเทศ ฝรํ่ง เศส คู เหมือน จะ ไม่ เห็น ว่า เบื่น การ เลว ค์าเ กิน ไป ที่ พระ เช้า แม่น ค้น จะ ทรง กระทำ ไค้ ถึง ไค้ ทรง ร!) ลีง ให้ ถอน กอง ทหาร ฝรืง เศส ที่ ประจำ กอย พิทก ษ์รก ษาพ ระ เจา แม่น ค้น ออก จาก ประเทศ เม็กซิโก เสีย เลย เบื่ค โอกาส ให้ พวก กบฏ ปลง พระ ชนม์ พระ เจ ำแม็ กสิ มิ เลียน ไค้ อย่าง สะ ค วก แฅ่ก็ มี กรรม ฅาม สนอง ต่ง ที่' ว่า ๆ บุก กล ผู้ ทรยศ ต่อ มิฅร ย่อมอยู่ ไป ไม่ ไค้ นาน ต่อ มา ไม่ ช้า พระ เจา
- จาก ห นง สอ มหา วิทยา ล้ย ฉบบ ๔ พ. ศ. ๒๔๘0
/
111
น โป เลียน ที่ สา มน ก็ ถูก บิ สมา ร์กฅ ม ล่อ' ให้ เบน ผาย ประกาศ สงคราม ก่อน เลย
เบน เห คุ ให้ หมค อำ นา จุ ราชวงศ์ คระ กูล โบ นา ปา ร์คใ น ประเทศ ฝรํง เศส อย่าง ไม่ มี
วน จะ โง หำ ขน กน ที่' ชอบ รำ แก ผู้ อื่น ก็ ย่อม จุะ ถก เขา รง แก เอา บาง เบน
อำ เกวียน กง เกวียน
ถ ไ ไน' น มา ถา เรา พิเคราะห์ คู การ กระทำ ของ พระ ราชา บาง พระ องศ์ แล ว
ก็ เห็น ไค้ ว่า บรร คา พระ ราชา ที่ กระทำ การ เพื่อ พระ องศ์ เอง เบน คน ว่า พระ เจำ
กาเม ฮา เม ฮา แห่ง เกาะ ฮา ไว อี ซึ่ง เส คีจป ระ พาส ประเทศ ค่าง "I รวม ที่งป ระ เทศ
ไทย ของ เรา ควย ใน ร ชกา ลที่ ๕ การ กระทำ ของ พระ เจา กา ลา กะ อวน หา ใช่ จุะ
ทรง พระ ประ สงศ์ เส ค็จป ระ พาส ประเทศ ค่าง ‘คู เพื่อ ไค้ ทรง ศึกษา หา ทาง ทำนุ
บำรุง กวา ม สุข ของ ประชาชน ไม่ หาก เบน เพราะ อยาก จะ ไค้ เบน พระ เจา แผ่น ฅิน
พระ องศ์ แรก ใน ประ วีค การณ์ ของ โลก ที่ ไค้ เส คีจเ ค้น ทาง รอบ โลก เบน กรํ้ง แรก
เมื่อ พระ ราชา องศ์ นืเส คีจ มา ถึง ประเทศ ญี่บุน ไค้ ทอ ค พระ เนฅ ร เห็น กวา ม
กำ ว หนำ ของ ญี่บุน อย่าง รวค เร็ว ก็ ทรง คำ ริ ชำ ชวน ให้ มี การส่ง เสริม ส ไ] พน ธ ไม ฅรี
ระหว่าง เกาะ ฮา ไว อีก ำญี่บุ น โค ย ทำ หนำ สือ สำ] ญา ทาง พระ ราช ไม ฅรี ใหม่ ให้
เลิก ลม ระ งำ สิทธิ นอก อาณา เข ฅที่ ให้ อำนาจ สถาน ทูค ฮา ไว อี คง ศาล ชำระ ความ
กคี พิพาท ค่าง ‘คู ระหว่าง ชาว เกาะ ฮา ไว อี กำ ชน ชาติ ญี่บุน และ นอก จา กน
ยำ ทรง มี พระ ประ สงศ์ จะ ให้ ราชวงศ์ ฮา ไว อี กำ ราชวงศ์ ญี่บุน เบน ทอง แผ่น เคียว
กน ผล ที่สุค ปรากฏ ว่า ร บาล ญี่บุน รำ ขอ แรก แค่ ปฏิเสธ ขอ สอง ที่งน อาจ เบน
เพราะ ทาง ญี่บุน ยำ เห็น ว่า ฐานะ ของ พระ เจ ำกา ลา กะ อำ แห่ง เกาะ ฮา ไว อีนก็ คง
จะ ไม ผค กำ ฐานะ ของ สมิง ทอ ที่ค ะ ง คำ เบน เจำ เบน ใหญ่ ทาง เมือง หง สาว คี แล ว
มา ขอ เบน ทอง แม่น เคียว กำ พระ เจำ บรม โก ษฐ์ค รี ง กรุง ศรีอยุธยา นก เบน แน่
ลิง ที่ น่า สำ เก ค คอน นก็ คือ ความ โอ หำ ของ ชน ชาว คะ วนฅ กน นไม่ มี
ที่ สน สุค ชน ชาว ประเทศ ค่าง ๆ ใน ทวีป ยุโรป และ อเมริกา ยกย่อง ประเทศ ของ
112
ฅนเ บน แหล่ง แห่ง อา รย ธรรม และ ฅนเ อง ก็ เบน ผู้ อยู่ ใน ศาสนา อไเ แท้' จริง เท่า นน
ชน ชาว ผิว เหลือง หรือ ชาว เอเชีย ท่ว ไป หา ไค้ อย่ ใน ระ ค! เท่า ก! ไม่ เพราะ ฉะ นน
เมื่อ ไป อยู่ ใน ที่ แห่ง ใคก็ ไม่ ประ พฤดิ ค! ให้ สม กบ ทีฅน เบน แขก เมือง พยายาม
ที่' จะ วาง บง ผึ่ง อก ว่า ฅนวิ เศษ ไม่ ยอม ปฏิบ้ ฅฅา มก ฏ หมาย จา? ฅ ประเพณี ของ
ประเทศ ที่ฅน ไป อย่ ท่า ค! เหมือน ก! เม่น ที่ ไป ขอ อา ศํยร ของ หนู อยู่ แล ว ทำ
อา ละ' วา ครี งก' วาน เจา ของ รง แย่ง เอา รี คเ อา เปรียบ เอา กวา ม สะ ค1 วก ค่าง ๆ ทาง
การ กา และ การ เมือง เสมอ") ประเทศ' ไทย ประเทศ จีน ประเทศ ญี่บุ่เ น แค่ เดิม
มา ก็ค่ อง ยอม จำนน ปล่อย ให้ ฝ รง คง ศาล เคย ชำระ กวา มฅา มก ฏ หมาย ของ เขา
เมื่อ ประเทศ ค่าง ถือ สิทธิ ว่า คน เบน ประเทศ ใหญ่ โค เบน ประเทศ ที่ น! เถือ
ศาสนา กริส เคียน พาก น ถือ สิทธิ พิเศษ เรียก รอง เอา อำนาจ ศาล มา กก ไว้ ประ-
เทศ ยีา ไว อี ซึ่ง เดิม ก็ เบน ถืนพ วก กน บา กิน กน แค่ เมื่อ ไค้ รีบ กลืน ไอ ก ริสฅ์ ศาสนา
เข ำรีฅ ก! สก หน่อย แล! ก็ เลย ถือ ว่า คน เบน ชา ดิที่มื ศาสนา อ! เที่ยง แท้ เหมือน
กน ที่งที่ เมื่อ เทียบ ถึง อา รย ธรรม ของ ชน ท1 ง สอง ชาดิ แล! ชาว ฮา ไ' ว อีก ไม่ ผิค
ก! ชาว บา ชาว เกาะ อะไร นัก ยง จะ กล่า ฅคำ สูงก ว่า ชาว ญี่บน เสีย อีก เมื่อ พระ-
เจำ แผ่น ดิน ฮา ไว อี ให้ เลิก ล่ม อำนาจ ศาล ของ ฮา ไว อี ในญี่ บุนแ ล! ค เหมือน ใน
ชน คน ทฅ ชาว ชาดิ ใหญ่ ๆ พาก นอ อก จะ รอน ใจ กล วจะ คอง คืน สิทธิ ให้ แก่ญี่ บน
เจา ของ บาน บาง แค่ ใน ที่สค ก็ เล่น ไม้ คอ ไม่ คืน จน กว่า ญี่บน จะ ป ร! ป รง กำ ล่ง รบ
ของ คน จนมื เขย วมื เล็บ พน จาก สภาพ หมู มา เบน เสือ ฅะว่ นอ อก แล! ถึง ไค้ เลิก
สญ่ ญาม้ เบน ธรรม เหล่า น และ เรียก สิทธิ ชนิค ข่ม ข่เ จำ ของ บาน คืน หมค ประเทศ
จีน คราบ เท่า ทก ว! นยำ ฅอง ทน แบก แอก อ! น่า รำ กา ญ เรื่อง อำนาจ ศาล ไว้ อย่
ส่วน ไทย เรา เวลา นก็ ไค้ อำนาจ เกือบ เค็ม ที่ แล! แค่ กน ไทย เรา ไม่ กวร จะ ลืม ว่า
สิทธิ ที่ เรา ขา คอ ย่น น เรา จะ เรียก รี อง ไค้ อย่าง เค็ม ที่ก็ค่ อ เมื่อ เขย ว งา เรา มืพอ จะ ให้
ผู้ อื่น เกรง ใจ บาง หาก จะ ไม่ ถึง ก! กรำ มที เคียว นัก หมู ท่า เสียง คีงก ว่า เสือ เสีย อีก
113
แค่ กระ นน กน เขา ก ลำ เสือ มากกว่า หม เวน' ไว้ แค่ ห มูน นจะ เบน หมู บา' ชนิค มี
เขย ว โง งอ อก มา จริง ‘จุ เพราะ ฉะ นน การ จ คฅง ยุวชน นาย ทหาร ใน จุฬา ลง กร ณ-
มหา วิทยา ฒั จึง เบน การทำ รง ปลก เล็บ ผง เขย ว ของ ชา กิ, ซึ่ง เบน สี่ งสํ' าคญ ไม,
นำ ย สำ หริ บจะ ริก ษา “ความ นบ ถือ ฅนเ อง,, ของ เรา ที่งห ลาย ให้ อยู่ ใน ระ กบ ที
เรา พอ จะ เชิค หำ เชิค ห นาค เพื่อน มนุษย์ อื่น ‘จุ ไค้
เมื่อ เรา ค ‘จุ คำ อย่าง จาก พระ ราชา เหล่า น จะ รู้สึก สลค ใจ ที่ เห็น ว่า
ประเทศ ที่มีพ ระ ราชา เหล่า น เบน ผ้นำ แล่ ว ก็ ถึง ซึง ความ พินาศ ล่ม จม ลง 1ป
คำ ง ค่อย ฐานะ ลง มา เบน ประเทศราช ของ ประเทศ ยืน ‘จุ คง เช่น ประเทศ สา ไว อี
ใน เวลา น ส่วน ประเทศ เม็กซิโก ก็ เบน ศูนย์ กลาง ของ การ ปฎิว ฅอยู่ เสมอ วิ, แ
ไม่ เบน ของ แปลก ประ หลา ค อะไร ที่ จะ ไค้ ยิน ข่าว เปลี ยน การ ปก กรอง ใน เม กซิ โก
พวก คอม มิวนิ สฅ์ก็ พยายาม ล่ม ริ ฐ บาล และ ศาสนา ผาย ศาสนา ก็ กอย ยุ ราษฎร
ให้ บน บวน จน หมค ล่น ฅิสุข ค่าง ก็ ทำ เบน กู แก ล่ง มึง มึง แกล งกูไ ม่รู้ห ยุค เ' บ รา ะ
ฉะ น น ส ห รำ} อ เม ริกา ถึง ม โอกาส ชิง เอา มณฑล' ใหญ่ ๆ จาก ประเทศ เม็กซิโก ไค้
ไป เบน เนอ หม ไป เพึม เนอ ชำ ง ทาง ภา กใค้ คำ ที่ เกย ทำ มา แล ำเ บ่น หลาย มณฑ ล
เพราะ ฉะ นนช าคิ จะ กำ ว หนำ ไค้ ก็ค่อ เมื่อ ม็ผู้นำที่เ ขม แข็ง อก บน ทำ มาก
กว่า พูค ส่ง เสริม มากกว่า ถ่วง ทำ เพื่อ ชาฅิ มากกว่า ส่วน คว ฅวอ ย่าง เวลา น
ก็มื ท่าน ยีคเ ส่อร์ ท่าน มสโ สลินี ท่าน เค มา ล ปา ชา อา ฅาเ คอ รก และ ท่าน
จอม พล บ่ลสุ คสอี ผู้ ล่วง ลบ ไป แล่ วิเ บ่น อาทิ ท่าน เหล่า น เบน ผู้ นำ ของ ชา ทิทิจ วน
จะ ล่ม จม แล่ วิ ให้ ก ล่บมี ชีวิฅ จิก ใจ เข ม แข็ง กึก กัก กืนขี พข็น มา อีก จริง อยู่ เรื่อง ศีล-
ธรรม หรือ สิทธิ ใน การ ปก กรอง นนช่ าพเ กัา ขอ งก ไว้ เพราะ มหาวิทยาลัย เรา ไม่ ใช่
ที่ ล่า หริ บ เพาะ นำ การ เมือง หรือ เบน เวที การ เมือง เบน แค่ รำพึง ถึง ท่าน เหล่ านี
ใน ฐาน ที่ เบน ผ้ฟพื่ นผน กระแส แห่ง กวา มพิ นาก ให้ ป ระ เจิก เจุ ริญยุ่ ง1 ริ อง1 บ่า นํนํ
ประเทศ ไทย เรา ก็ เคย ถึง กราว แดก คํบ เพราะ พระ ราชา และ อาณา ประชา รา ษฏร
114
ขา ค วุฒิ และ สาม กก ธรรม แค่ พอ มืผู้นำคี ๆ เช่น สม เควิ พระ ห!’ ร ศว รเบนเจุา
ทรง ก้ชา ฅ ไทย ซึ่ง พระ ชนก ของ พระองค์ เอง เบน ผู้ ทำลาย หรือ พระ เจา ศาก สิ ม’
วีร กษ ไ) ริย์ที่ ไค้ ทรง ขบ พม่า ขำ ศึก ให้ ออก ไป จาก ไทย แล ว นำ ชาคิ ไทย ให้ ลอย
เลิศ ขน ไค้ อีก สม กบ ที่มืผ้ สคุคี ชะ ฅา กรุง ไทย และ ผู้ นำ ของ ไทย เรา ไว้ ว่า
“อยุธยา ยศ ล่ม แล ว
สิง หาส น์ป ราง รไน์ บน
บุญ เพรง พระ หาก สรร
ลอย สวรรค์ ลง รือ
เจิค หลา
ศาสน์ รุ่ง เรือง แฮ
บง อบาย เบิก พ้า ผก พน ใจ เมือง,,
จุฬา ลง กร ณ มหา วิทยา ล่ย เบน สถาน อุค ม ศึกษา ที่ เพา ะผู้ส ราง ประเทศ
ให้ แก่ ไทย จึง ควร นับ ว่า เบน สถาน ที่ ส0 ากญ อย่าง ยี่ง แห่ง หนึ่ง ของ ประเทศ พง
แค่ ชื่อ ก็ อยู่ ใน เกณฑ์ ที่ ว่า ฤกษ์ ก็ งาม ยาม ก็คี รวม ที่งศ รืมืที่ งศก ค เพราะ เบน
การ สรุป รวม ร์อผู้ นำ ที่ ล่วง ลไไ ปแ ลำ บวก ก ไ) กวา ม เบน ศึกษา สถาน อ น สูง ส่ง จึง
ทำ ให้ ผู้ที่มื ส่วน เกี่ยว ของ กบ สถาน ที่นึ่จ ะอค ระลึก ถึง คำ ยก วาม ภูมิใจ และ เลื่อมใส
ไม่ ไค้ บคนึ่ เวลา ที่หน์ งสือ ฉบบ นึ่อ อก ไป ถึง มือผ้ อ่าน ก็ เบน ยา มอน ควร ที่ เรา
จะ รำลึก และ รำ เลิก ถึง พระ คุณ และ พระ สฅิข องเ จำ ของ พระ นาม ที่ มหา วิทยา ล่ย
เชิค ชู ไว้ จะ ไค้ เบน กำ ล่ง ใจ ของ พวก เรา เอง และ เบน อนุสาวรีย์ แห1 งก ค เวที
ก ค่ญฌู ภาพ แห่ง ชาว มหา วิทยา ลไ ชน หล ำที่ง หลาย คำ ย
นํบฅ งแค่ ขำ พเ จำ ไค้ เขา มา อยู่ ใน มหา วิทยา ล่ยนึ่ ไค้ เกย มาท กก ราว ใน
งาน อ่าน เรื่อง ที่นิลิ ค เรียบ เรียง สรรเสริญ ชู พระ เกีย รฅิข อง พระ บาท สม เค็จุ พระ
จุล จอม เก ลำ เจำ อยู่ หำ โค ย นาน ไ] การ เบน ฅน ว่า ทาง รำ เปร ะศา ส โน บาย บำง
ทาง กวีนิพนธ์ บ ำง และ ทาง อื่น ๆ ซึ่ง เบน ที่ นิยม นับถือ และ ซา บซง กน
อยู่ แล ำ แค่ หา ปรากฏ ว่า มืผู้ใ ค เลือก เอา พระ ขน ฅิวิริ ย ภาพ ของ พระองค์ ท่าน
มา ชื่ให้ เรา พง กน เท่า ใค นัก กน เรา ไม่ ว่า ใ กร ถำมื โอกาส บวก ก ไ) กวา ม สามารถ
115
หรื อก วาม มีสฅิ รอบคอบ บาง แล ว ก็ ย่อม จะ ทำ ประโยชน์ แก1 โลก ไค้ มากกว่า
พวก ผู้ที่ ขาก ของ เหล่ ๅน์ แฅ่ผ้ มี อำนาจ สูง มีผ้' รำ ใคร1 และ ยำ เกรง มาก พุ เมื่อ มี
อุปสรรค หรือ มี เรื่อง ที่ กอ จิก ให้ ห วำ, บน ใจ ให้ โกรธ แล วยง อุค ส่าห์ ระ งบ ความ
โกรธ ที่ เหลือ จะ อก กล น เอา ไว้ ไค้ แล่ ว ควย เห็น แก่ ประโยชน์ ส่วน รวม เบน ใหญ่
มากกว่า ที่ จะ เอาใจ ใส่ ใน เรื่อง จิก ใจ ของ กน อยาก จะ ทำ ลง ไป เพราะ ความ รู้สึก
อน สุก จะ ทน ทาน ไค้ ย่อม จะ น ไ] ไค้ ว่า เบน ผู้ ชน ะ กน เอง สม ควย พระ พุทธ ภา ษิฅ
ว่า “ผ้ที่ ชนะ กน เอง นํนแ หละ กก' ว่า,, ซึ่ง พระ เจ ำโส โลม อ นก ษ คริย์ จอม ปราชญ์
ของ ชน ชา ฅิยิว ก็ ทรง นิพนธ์ ไว้ ว่า “ผู้ ที่1 ชนะ ฅํว้เ อง เก่งกว่า ผู้1 ชนะ ศึก เสีย อีก,,
เหฅ การณ์ ใน พุทธ ประ รืฅที่ ทำ ให้ ขำ พ เจ ำเลื่ อม ใส ใน พระ พุทธองค์ หา ไค้ อยู่ คอน
ที่ พระองค์ ทรง ฅรืส ร้อน กร ธรรม หรือ โลกุตรธรรม ไม่ สี่งที่ ทำ ให้ เห็น นา พระ ทย
ของ พระองค์ มาก ที่ สุก ก็ กอ นที่ เมื่อ พระองค์ คำนึง ถึง การ สอน ส่ง มนุษย์ ทาง วิธี
ใหม่ ที่ ทรง กน พบ ว่า มี กน เบน ส่วน มาก โง่ เขลา เบา บ ญญา ล่ง สอน เท่า ใกก็ ไม่ มี
ผล มิ หนำ ซา จะ คอย กิ เกียน หา เรื่อง ให้ กวน ใจ เสมอ เพราะ ฉะ น น ที่ จะ เที่ยว
สง สอน มนุษย์ ที่ โง่ เขลา เก่า อุ่น น1 น ย่อม ไม่ นำ จะ ทำ เสีย เลย สู้ แก่ จะ ปลีก พระองค์
ไป เข์า นิพพาน เสีย ไม1 ไค้ แก่ เคราะห์ กีสำ หรื บ โลก ของ เรา ที่ เวลา น น กาม
พทธ ประ ว่ฅมี ขอ ความ ก่อ ไป อีกว่า พระ พรหม ที่สถิ กอ ยู่ บน สวรรค์ ชน สูง ถึง กบ
กก พระ นัย รี บ ลง มา จาก สวรรค์ เพื่อ อาราธนา ให้ ทรง เส, ก็จ ไ, ปสํ่ - าสอ น เบน การ
โป รก เวไนย สํฅว่ ก่อ' ไป พระ พรหม หรือ พระ อินทร์ คอน น ขำ พ เจา เขำ ใจ เห็น
ไป ว่า หา ได้ เล็ง ถึง เทพ เจำ องค์ ใค ไม่ หาก หมาย เอา ถึง นา พระ ท่ยอ นกี ซึ่ง นับ ว่า
เบน “ภาค สง,, ของ คน เรา ชนะ ‘ภาค คา,, ทรง เล็ง เห็น ไป ว่า กน เรา อย่าง ไร ก็กี
ย่อม จำแนก ไป ไค้ สาม พวก พวก แรก เบน พวก ที่ฉ ลา ค มา แล วใน คน เอง ถึง
ไม่ มี กรู สอน ก็ วิเศษ พอ แล ว พวก ที่ สอง เบน พวก ที่ โฉ ค เขลา เบา สกิห นา แน่น ไป
กำ ย กิเลส ค่าง ๆ ถึง จะ สอน ไป เท่า ใคก็ บวย การ เพราะ การทำ ให้ กน โง่ กลาย
116
เบน กนฉ ลา ค ย่อม สควิ สยที่ มนุษย์ หรือ เทพ เจา จะทำกน ใ ค สวน พวก ท สาม นน
เบน พวก ปานกลาง หาก ขา คผ้ร้ มาส โ] สอ นก จะ ม่ม โก กา ส เคเรยน โ แฅถา
มืผู้ม ฟ้ง สอน ก็ พอ ที่ จะ เขา ใจ และ ปฏิบ ฅไค้ บาง คราบ ใคพ วก ท สา มน ยง มก ใ
ครา บน ไเก็ จะ ทรง พยายาม สง สอน ไป จน กว่า จะ ถึง กราว ทีจ ะ ค้ก งเ ส คจุ บ่รน
พาน เสีย การที่ พระ พทธ เจา ทรง ม ชยฅ่ อสิ งทีท รง อิคห นา ระอา พร ะท ย นน
จึง เบน ที่ น่า ยินดี อย่า งยี่ง ทำ ให้ เรา รู้สึก ว่าเ มอ พระ พุทธ เจา ผูทีเ รา นุชานบ ออ
เช่น น่ ก็ ย, ง ทรง ไค้ ริบ กวา ม เหนือ ย ยา กอ นสีบ มา จาก ทีค กง กิกค่ กก บ กน ใ’3 แลว
สำ มะ หา อะไร ก็ บก น เช่น พวก เรา พุ บาง ที จะ ไม่ ถก กน โง่ กอย รบกวน ให็ รำ กา ญ
ใจ เล่า
พวก เรา พุ โค ยม ากก็ กง จะ ไค้ อ่าน หน์ง สือเ รอง ไกล บาน และ รายงาน
เรื่อง เส ค็จป ระ พาส ย โร ปก็น่ แล ว เบน แน่ เพราะ หอ สมุค ค่าง พุ ย่อม จะ มืหน่ งสือ
เหล่า นํ้ไว้ เบน สม บ่ฅ ประจำ แค่ ก็ ไม่ ค่อย จะ ไค้ พบ ไค้ เห็น เรือง ที กวน พระ ทย
พระ บาท สม เก็จ พระ จล จอม เก ล่า เจา อยู่ ห็วเ ทำ ใคน่ ก นอก จาก จะ เห็น พระ กง วล
ใน การที่ ค อง เส ก็จ ทอ คที่ง ประเทศ’ ไทย และ พระ ประยูร ฌาฅิ ไป หาก วาม รู้ มา
เพื่อ ทำ ให้ ประเทศ ไทย เจริญ วฌ นา ขน เรื่อง การ รบ รอง คอน รํบ จา กรบาล
ค่าง ประเทศ นน ส่วน มาก คู เหมือน จะ เล่า หรือ จคก น มา จากรายงาน หรือ สู จิบ ฅร
อะไร ทำนอง นนเ ท่าน น ขา พ เจา เกย อ่าน เรื่อง 7๒ 1๒1116๓ ๒ I- ๗ 765161-๒7
ซึ่ง ผู้ แก่ง เบน ผู้ดี เชอ ขุน นาง ชน สูง ของ ล่ง กา มี ยศ ใช้ นาม ว่า ร!!- 8010๓0 ก
8๒0 6 211311๓ ๒ และ เบน มหา มุ คา สิ ยะ แห่ง สิงหล ผู้ แค่ ง ไห้ พรรณนา ถึง เรื่อง
ที ทำ ให้ พระ บาท สม เก็จ พระ เจา อยู่ หวข องเรา กรื่ว มาก เมื่อ นาย บน นาที อก เก
อะไร กน หนึ่ง ไค้ กระทำ การ ข8 ค ขวาง อะไร บางอย่าง ขณะ ที่ เส ก็จุท อคพ ระ เค ร
พระ ทํนค ธาฅุ ณ เมือง กน ดี เมื่อ ขา เส ก็ จก ลบ มา สู่ ทำ เรือ ก็ ไค้ เสิค มืเรื่ อง
117
อีกเ รอง หนึง ซึง อาจ เบน เรื่อง ใหญ่ โค ฃนก็ ไค้ คือ เวลา ที่ กระบวน เจา นาย
ไทย คาม เสด็จ พระ ราช คำ เนิน คาม บริเวณ ท่า เรือ อ ย่น1 น มีฝรํ่ งก น หนึง
ชอ ไม่ ปรากฏ กำ ล่ง ลง จาก เรือ ที่ เทียบ ท่า อย่ เวลา นน จะ เบน ควย ความ เซ่อ ซ่า
หรือ งุ่ม ง่าม ของ ฝร็่ง ผ้นน ประการ ใคก็ ไม่ ทราบ ใน ที่สค ปรากฏ ว่า นาย ฝรํ่ง ผู้นน
ไป วค พน จูบ ผุนเ ขา ไป เค็ม ริก จึง เกิค โมโห โทโส ขน พาล จะ หา เรือง กน อืน ๆ
ที่ อยู่ ภาย ใน บริเวณ นน จำเพาะ เวลา นน เผอิญ มี เจา นาย ไทย เรา พระองค์ หนึง
ซึ่ง คาม เสด็จ อยู่ ไค้ ทอ ค พระ เ นคร เห็น ฝริง คน นน ใน คอน ที่ กำ ล่ง ออก ท่า งว 1ห้ คู
จึง ทรง พระ สรวล ออก มา คง ๆ พอ นาย ฝ รง ผ้นน ไค้ ยิน เสียง เหลือบ มา เห็น เขา
ก่าที่ แกงุ่ น ง่าน ฉุน มา ก่อน แลว เห็น หน ท่คำ บุ หำ เราะ ก็รี่เ ขา มา คบ เอา พระ พก คร
ของ เจา พระองค์ นนเ ขา ฉาค ใหญ่ เรื่อง น คาม ห น์งสื อ กล่าว ว่า อง ครก ษ ถึง กบ
คำ ง ชก กระบี่ ออก กน แล ว เค ชะ บุญ เจา เมือง ล่ง กา ที่เบี่ น ชาว อิง กฤษ อยู่ ทีนน
ควย จึง เรืย กฝริ งผ้นํ้ นไป ช แจง ให้ รู้ ว่า ใคร เบี่น ใคร อิน แล ำก็ ขอ ให้ พระ ราช ทาน
อภย โทษ เสีย เรื่อง ถึง ไค้ ระ งบ กน ไป ถา หาก เวลา น นพ ระ บาท สมเด็จ พระ เจึา
อย่ ห8 วิเบี่ นอ ย่าง พระ ราช'' ไ บาง พระองค์ ที่ ขา ค ล่ม ปช์ญ่ ญะแ ลำ ก็ คง เกิค เรื่อง
ใหญ่ โค และ อาจ เลิก พระ ราช คำ ริเคิ ม เสด็จ กลบ ประเทศ ไทย เสีย ก็ ไค้ ซึ่ง ถา หาก
รป การณ์ เปลี่ยน ไป เช่น น น ประเทศ ไทย ของ เรา เวลา นจะ เบี่ นอ ย่าง ไร ก็สุค ที่ จะ
กา ค คะเน ไค้
ห ล่ง จา กน มา สำ หน่อย เมื่อ เสด็จ ถึง ประเทศ อิง กฤษ แลำ ก็เกิ คมี
บี่ฌ หา ยุ่ง เรื่อง เครื่อง อิสริยาภรณ์ กน อีก คาม หน์ง สีอป ระ วคพ ระ เจึา เอ็ค เวิร์ค
ที่ ๗ ซึง เซ อร์ ซิคนี ย ล เบน ผเร ยบเ ร ยง (บ! ก 6 อเ' {ณ กธึ บ (เพ ๐! บ VII 81?
ร! (เปิ บ6©) ได้ บ่ง ไว้ ว่า ทาง การ ของ อำ กฤษ คง ใจ จะ ถวาย เครื่อง ราช อิสริยาภรณ์
ชน สง ทำนอง สง วาล ทีเร ยศ ว่า ไ1 บ& 80*1 '7101๐1-1^11 0131๐ ซง ทาง อง กฤษ
118 ก็ ไค้เ กย ถ' วาย เจ่า นาย ค่าง ประเทศ มา แลํ วิ หลาย พระองค์ และ ใน เวลา นนเ จา ชาย เคน มาร์ก อะไร องค์ หนึ่ง ที่ เคย ไค้ ริบ เครื่อง ราช อิส ริ ยา ภร ณ นีได้ ทิว งศค ลง พระ เจา เอ็ฅ เวิร์ค จึง ทรง คำ ริ จะ ซ่อม คำ แห น่งที่ ว่าง นี โค ย จะ ทูล ถวาย เครือ ง ราช อิสริยาภรณ์ ที่ กล่าว มา แล่ วิ แค่ เผอิญ ว1 ามีฅ รา อีก คระ ทูล หนึง ที่ เรียก ว่า
ท16 &07&1 7101011811 0๗61 ซึ่ง เบน ครา คา กว่า สง วาล รอแ ยล วิกฅ อเรื ย เชน สก หน่อย เพราะ ฉะ นึ่น เขา จึง เขา ใจ ว่า พระ เจา แผ่น อิน ไทย ชะรอย จะ ทรง เขา พระ ที่ยผิ ค อิค ว่า ทาง อำ กฤษ จะ แก ลำ ให้ ครา ช1 นคำ อย่าง เสีย ไม่ ไค้ กระ มง ถึง ไค้ ทรง ปฏิเสธ ไม่ ยอม ริบ เครื่อง อิสริยาภรณ์ อ ำกฤ ษชนิ คใค ๆ หมค เวน ไว้ แค่ ชนิค สูง สุคที่ เรียก' ว่า 1116 ๐81161 เท่า น น คอน นพ ระ เจา เอ็ค เวิร์ค และ เซ อร์ เอีค เวิร์ค เก รย์ (รน ธ แผ 8๗ ๐1:67) ซึ่ง คอน หลง มา ได้ เลื่อน บรร คา ศกคิ้ เบน VI ธ ๐๐11111: ๐1-67 0ธ 1๗11(๗0 ก ไม่ เห็น สมควร ที่ จะ ให้ คราก าร์เ คอ ร์นึ่ก็ บ เจึา ประเทศ เล็ก ๆ เช่น ประเทศ ไทย เลย โค ย อำ ง ว่า พระ เจา กรุง ไทย ก็ ไม่ ใช่ กริส ฅศา สนิก ชน และ ล่า หาก พระ เจา อยู่ หำ ไทย ได้ ริบ แล วก็เ กรง จะ เบน เยี่ยง อย่าง ที่ เจา ประเทศ อื่น ๆ เบน คน ว่า เอ มิเร์ แห่ง อํฟก านิส ถาน ๆลๆ เบน อาทิ จะ เรียก ริ อง เอา ก็ น บาง จริง อยู่ ผ่าย อง กฤษ ยอม ริบ ว่า ไค้ เคย ถวาย เครื่อง อิสริยาภรณ์ กา ร์เค อร์นึ่ ต่อ พระ ราชา สอง พระองค์ แล่ วิ คือ สุลต่าน แห่ง ฅุรกี พระองค์ หนึ่ง และ สม เค็จ พระ จก รพ ร รอิญี่ บุน อีก พระองค์ หนึ่ง สำ หริ บ สุลต่าน ฅุรคื ที่ ไค้ ริบ ครา ชน สูง ถึง เพียง นึ่นน อง กฤษ ริบ ว่า เบน เพราะ ความ เขลา ข ■อง คน เอง ใน ชน คน ส่วน สำ หรบ พระ เจา จก รพ รรอิ ญี่บุน นน อำ กฤษ ถวาย ควย ความ เค็ม ใจ เพราะ อยาก จะ ผูก มิค รก บญี่ บน ให้ แน่น แพน เพราะ ฉะ น น เมื่อ เอา ครา ชน สูง ที่ เกย ถวาย พระ เจำ กรุง ญี่ทูน มา ถวาย พระ เจำ กรง ไทย คำ ย แล่ วิ ก็ เกรง ว่า จะ เบน การ ค็รา กา เครื่อง ราช อิสริยาภรณ์ กา ร์เค อร์ใ ห้ลค คา ลง มา เพราะ ฉะ น น ผ่าย อำ กฤษ ถึง ไค้ ยืน กราน คาม เอิม และ ผ่าย พระ เจา กรุง ไทย ก็ หา ประ นี 119 ประนอม ยอม รีบ อย่าง อื่น ไม่ จึง มิ ไค้ มี การถ วาย เครื่อง ราช อิสริยาภรณ์ กน คง ท ทาง ประเทศ เยอ รมิน ไค้ ปฎิบ ฅใน ชน หลง กล่าว คือ ไค้ ถวาย เครือ ง ราช อิสริยาภรณ์ ชน สง สุค กบ พระ ราชา บี ยม หา ราช ของ เรา ส่วน ประเทศ อิน ๆ ก็ ทำ ฅาม เยอ รม นก ไเ โค ย มาก จริง อยู่ ผ้อ่า น ท8 ง หลาย คง' จะ นึก เคือง รี^ บาล อง กฤษ ใน เรือง น มา ภ!’ บ' แ แน่ แค่ ถา มา คิคคู ฐานะ ของ ประเทศ เรา กบ เขา เมิอ เปรียบ กน แล' ว ก็ คง เช่น เคียว กบ ว่า ถา เจา เชีย งฅุง หรือ เจ าพ้า แสน หวี เจา เงย ว ( ไทย ใหญ่ ) จะ มา เรียก ร อง- จะ เอา แค่ ฅ รา จ กรี บรม มหา ราชวงศ์ ของ เรา แล' วผ่ าย เ' รา ก็ ก' ง จะ ไม ให้ เบน แน่ แค่น่ นแห ละ เรื่องอย่า งนึ่ห ากเ บีนผู้ ขา ค ขน คิแล ะสคิ สม ป ช่ญ่ ญะแ ลจก็ กง จะ เอา ไป คิค ให้ กลุ้ม ใจ เลย เสีย การ เสืย งาน เสีย เรื่อง ที่ ไป ยุโรป เสีย ห มค แคน พระ บาท สม เค็จ พระ จล จอม เก ลบีเ จบีอ ยู่ห้ว่ เบีน พระ เจา แผ่' แคิ, แทีช แะพ ระ ทย ของ พระ องค์ โค ย แท้ มิ ไค้ ทรง กระทำ สีงใ ค โค ย หุน หน จึง น่า เกา รพ สก กา ระ ใน พระ ขน ฅิวิริ ย ภาพ ยี่งน์ ก เรื่อง ที่ ชาว อง กฤษ ไม่ เกย ทราบ ถึง นา พระ ทํยย์ น่คี และ พระ จริยา ว คอน น่า เลื่อมใส ของ พระองค์ คี ขบีพ เจ บีก็ เคย อ่าน ใน หน่ง สืออ งกฤ บ เก่า ๆ เล่ม หนึ่ง ซึ่ง เคย พบ เขา วาง ขาย อย่ห นบีร บีแ ขาย หน่ งสืก เก่า รา ‘แห ‘แง1 กรง มม ถนน แช น โค ส (0113 ถง่ อร 811:661) ใน กรุง ลอน คอน ม ขอ ความ คอน หน ง พา ค พง ถึง พระ บาท สม เก็จ พระ พทธ เล่า หลวง คก ‘แเ สก็จุ ประ เทศ ร สเ ชีย จ่า บี แ ขณะ ที่, ทรง รถไฟ พระ ที่, นั่ง เส ค็จ ป' ระ พาส' จ บี, หว ค, ห, นึ่ง เผอิญ ประจวบ กบ เวลา ที่มีเ จบีอ งก ฤษ องค์ หนึ่ง เส ก็จรื จม ทาง ใป สา ยเก็ ย จล่น่ เจ บี หนา ที่ ทาง รส เชีย จึง ไค้ จคก ระ บวน รถ ของ เจ บี อง กฤษ องค์' แพ่จ งทบี ย จก พร ะที่แ งก็ก ที หแง ทำ ให้ เล่า องค์ นึ่ไม่ พอ พระ ทย จึง รบ สั่ง ออก มา จ่า ไม่ ทรง พอ พระ ทํยที จะ ร่วม กระ บวแ รก กบ คน บา (ธ* 7*8©) แฅ่ผ้ แค่ งหน่ งสีอ เล่ม นน เบน ผู้ที่ เคย ทราบ ถึง พระ อํธย าศัย - หนัง สอเ รอง นใน ทสด ข้า พ เจา ก ได้ ไป พ บท เม อง ลอง!) ช ใน มล รฐค าลฟ อร เนย มิ ฉะนั้น อาจ ถูก หา ว่า “ก,, เร อง นขน ก็ ได้ แฅ่ก็ ตอง เวลา เบน สิบๆ บทิ เคย 120 และ พระ คุณธรรม ของ พระ เจ ำอย่ ห้วเ ราคี จึงเ ฅิมฅ่ อบ1 ระ โยก ไป อีกว่า เรือง น หาก เจา ของ เรา ( ของ ยิง กฤษ ) รู้ จก พระ เจา กรุง ไทย พระ อง คนี และ ไค้ ทราบ ถึง พระ ราชย์ ธยา ศ ไ] และ พระ ราช ภาระ ใน การ ผคุง ชาฅิ ไทย ให้ เจริญ แล ว คง จะ ไม่ ริง เกียจ เคีย คฉํ นท์ กล้บ จะ เห็น เบน เกียรติยศ ที่ ไค้' ร่วม กระบวน รถ เคียว กน เสีย อีก,, เรื่อง พี่ เกิด ขน เมื่อ ร. ศ. ๑๑๒ (พ. ศ. ๒๔๓๖) นน ยง ผง ใจ พวก ไทย เรา ทุก กน ว่า บาน เมือง ของ เรา ถก รุกราน อย่าง รุนแรง และ ราย แรง สีกี เพียง ใค เพียง น หากว่า ประมุข ของ ชา ฅิไม่ รู้ จก ผ่อน สน ผ่อน ยาว และ หาก มืนำ พระ ท ไ] ฉุน เฉียว ระ งบ กวา ม เจ็บ ใจ แกน ใจ ไม่ ไค้ แล ว บาน น เอกราช ของ เรา จะ เบน อย่าง ไรกี ยาก ที่ จะ ทาย ถก เมื่อ ห ลำ จาก การ กระทบ กระทง ระหว่าง ฝริง เศส กบ ไทยก ราว นน แล้ว ผ่าย ฝริง เอ ส ไค้ แค่ ยื่น กา ขา ค (ฃ! น่ถา &เน [ท) ซอน ทุ กน อย่าง ไม่ ห ยุค ไม่ หย่อน จน ถึง กบ ท่าน ลอร์ คล้ฟ เพ่อ ริน แห่ง อำ วะ (ดร00111น 00^61๒ 0ก /เ V ล) ไค้ กล่าว ว่า เวลา นน ไทย ไค้ ริบ ทํ้ง กำ ขา ค กำ ขา ค เหนือ กำ ขา ค และ กำ ขา คที่ เลย กำ ขา ค เหนือ กำ ขา คฅิค ทุ กน ถึง สาม ทอ ค (ฃเบกนแเแท, {1601111; 10121 1101 20(1 ^016{ว601111;1ถา21เ1ถา ) ซง ยง ไม เคย ปรากฏ ใน พงศา ๅคๅ ร โถ ถ มา ก่อน เลย ห ล่ง จา กน แล่ ว เมื่อ ผ่าย ไทย เรา ยง อ่อนแอ ข์คส นทก ทุ อย่าง ที่ จะ ใช้ เบน เครื่อง ค่อสู้ เพื่อ รก บาก วาม เบน เอกราช ท8 งหม ค ไค้ จึง จำ เบน จำ ใจ ค อง ริบ กระทำ คาม กำ ขา ค เหล่า น นอ ย่าง สั้น เ' ชิง ที่ ง ทุ ที่ รู้สึก ขม ขื่น แกน กอ เบน ที่สุค ใช่ แค่ เท่า นน ทาง การ ผ่าย ฝรี่ง เศส ยง ไค้ จคส่ งทูฅ พิเศษ เขำ มา เจรจา ทำล่ ญญๅ ผก มก ไทย อีก หลาย เปราะ ผู้ที่เ ขา เลือก มา เบน ทุฅก็ ใช่ อื่น ไกล เลย คือ มอง ซิ เอ อริ เลอ มีร เคอ วิเล รส (เ. 10 ษ V ^ ๖© V] 161 ร) ซึง เคย ใช้ กำ บน เหล็ก ทบ ญวน ใน แกว น โก ชิน ไช นา และ ปราบ แขก คำ ใน เกาะ มา คา ก่สก าร์ มา แล้ว พอ ทูฅ กน น เขา มา ถึง กรุงเทพ ๆ (วน ที่ ๑๖ สิง หาก ม พ. ศ. ๒๔๓๖) ก็ เผอิญ เบน ขณะ ที่ 121 พระ บาท สม เค็จ พระ เจำ อยู่ หำ ยำ ประ™ ณ พระ ราช ว5 ง บางปะอิน อยู่ จึง ทรง แจำ มา ให้ ทาง ทคฝ รง เศส ทราบ ว่า จะ ทรง ยิน คีรืบ รอง ทูคฝ รง เศส ที่นน ฅอน นทูค ฝรื่ง เศส เพื่อ จะ แส คง อำนาจ ราช ศก คีอว คฤท ธ ของ ชาติ ของ คน ขึน มา จึง คอบ ว่า การที่ จะ รบ ทฅฝ รํ่งเ ศส ณ สถาน ที่ เช่น พระ ราช วง บางปะอิน นน หา สม กบ เกียรติ ของ ผ้แ ทน ชาติ ที่มี อำนาจ อย่าง ฝ รง เศส ไม่ จำ เบน จะฅ อง ขอ ให้ รบ ทู คอ ย่าง เคม ที่ สม เกียรติยศ ณ พระ บรม มหาราช วํงใ น กรุงเทพ ๆ เมือ เรือง เบ็น เช่น น แล ว เรา ก็ เห็น ไค้ ว่า การที่ ลกแ กะ ใน นิทาน อีส ป จะ มา โค้ เถียง แยง ถอย กบ สุนข บา ย่อม เบน สื่งที่ ไร้ ประโยชน์ ฉนใ ค ฉนน น ประเทศ ไทย ซงเ บน ประเทศ เลก และ อ่อนแอ ปราศจาก กำลัง ก็ จำ เบน จะ ค่อง จำนน ยอม ราบ ที เคียว จึง ไค้ จคใ ห้มื งานพระ ราช พิธี ขน ใน พระ บรม มหาราช วง ใน ว่นํที ๒ 0 สิงหาคม ศก นน และ ใน โอกาส นน
- ก็ ได้ ทรง พระ กร ณาโ ปรค เกลา ฯ ให้ ราช ทูคฝ รํ่งเ ศ ส' ไค้ เขา เผา ทูล ละออง ธุ ล- พ ระ บาท ควย ประเทศ ขำ ง เอียง เรา ท1 ง หลาย เบน คน ว่า ประเทศ พม่า ประเทศ ญวน เขมร และ ประเทศ อิน เคีย สิว น มาก ค อง เสื่อม เสีย เอกราช ไป เพราะ ขา ค ประมุข ที่ ทรง ไว้ ซึ่ง ขน ติวิรื ย ภาพ ปราศจาก การ รู้ร์ก ผ่อน สน ผ่อน ยาว ระ งบ โทโส ส่วน คำ ไว้ ไม่ อยู่ จึง นำ เอา รฐ นาวา เขา ไป ชน แก่ง หรือ ห้น โสโครก พาก นค อง พินาศ ไป ท8 งสื่น ไทย เรา ประเทศ เคียว เท่า น1 นที คน คน เล็ คลอ คปล อคภ ย มา ไค้ เช่น น์ ก็ จำ เบน จะ ค อง เห็น ว่า พระ ข8 นติอ ไ แเน่ แน่ว ของ พระ บาท สม เคีวิ พระ' จล จอม เก ลำ เจำ อยู่ หำ เบน ส่วน ที่ ส0 ากญ ยง ส่วน หนึ่ง ซึ่ง ประสาท ให้ ความ เบน เอกราช ของ เรา ยิง คง คำ งอ ยู่ แม้ แค่ ว่า เรา จะ ถูก เชือ ค เฉือน บาก บน พื่นแ ทะ ออก ไป เสีย หลาย ๆ มณฑล คลำ ยกํ บผ้ที่ โยน กอ นเนึ่ อไป ให้ สิค่ว์ บา ร คบ ๆ คน อิน ให้ อีมห นำ สำราญ เสีย จะ ไม่ ไค้เ ขำ มา รืงแก คน ควย อาการ รุนแรง ค ย่าง เมื่ค มน กำลัง ห้วจ คอ ยู่ 122 สม ย่นึ่ม หา ประเทศ ค่าง "I ก็ ไค้ พยายาม หา วิธี บำบ ค โรค โภค กิจ โค ย วิธี เรื่ม แล่ เน็อ หนู มา เพ ม เนอ ชา งกํน อีก เพราะ ฉะ น น ชาฅิ เล็ก ๆ หรือ ชา ตที ไม่ เล็ก แค่ อ่อนแอ ทาง กำ ลง รบ และ ขา ค เสีย ซึ่ง ความ สา มิค กีใน พวก เ คียว กน มำ แค่ พา กน หน มา เล่น เกม สาว ไส้ ให้ กา กิน จึง ค่อย ประสบ กวา มหา ย นะ ไป ที ละ ประเทศ สอง ประเทศ เช่น ประเทศ อบิส ส้เนี ย และ ประเทศ จีน เบน ฅน เวลา น ไทย เรา ยง เล็ก กำ ล่ง ทรืพ ย์ก็น์ อย หาก จะ ปล่อย คำ เปะปะ เบน พวง มา ล่ย ลอย ไป ลอย มา โค ยมิไ ค้กิค บำรุง กำ ล่ง ห์ค้ มวย ไว้ บาง เมื่อ ถึง คราว กบ ขน ขน มา จะ คิค อ่าน ผ่อน ผืน ฉนใ คไ ค้น น ยาก อยู่ เท่า ที่รื^ บาล เรา กำ ล่ง ปรบ ปรุง ล อมร ว ประเทศ ทาง บก ทาง นา และ ทาง อากาศ ที่ง สาม ทาง น น ก็ หา ใช่ เบน การ เฅรื ยม สำ หรื บ รุกราน ใคร ๆ ไม่ พวก เรา เกย อ่าน ไซ อวก นม าแ ลำ กง จะ ไม่ ลืม ถึง เรื่อง เวลา ที่ มเหสี ของ เจา เมือ งจูจึ ก๊ก (หรือ อะไร ทำนอง น น) ถูก บศา จ ขโมย เอา ไป ก, กขำ ไว้ เท ว คา เกรง ว่า สำ พง กำ ล่ง ของ พระ นาง เอง กง จะ ไม่ ให้ กวา มค้ม กรอง อะไร นก จึง ให้ เส อ หนาม พุง คอ กาย สิทธ สวม ไว้ คำ หนึ่ง เมื่อ นาง มืเ สอ หนาม พุง คอ นึ่แล่ ว บศา จ ค่าง ๆ ก็ หา อาจ ล่วง เกิน ไค้ ไม่ พอ คง ท่า จะ หาญ หก ทีใค ก็ ถก หนาม พุง คอ ทีม แทง เขา คอ งง ค ทุกๆ ที กำ ล่ง ของ ประเทศ เรา ก็กว ร จะ เบน อย่าง เส อ หนาม พุง คอ แหล ะนึ่ ถึง จะ กุ้มก รอง เอก รา ชอน เบน พรหมจารี ของ เรา ให้ รอ ค พน จาก การ ข่ม เหง ของ บรร คาน ณ ลง เจ ำชู้ย่ กษ์ที่ กำ ล่ง มอง คู เรา คำ ยก วาม กระหาย อย่า งยี่ง เวลา นึ่. &' การบูร บอ ร เนย ว สม โ] ก่อน ‘อุ ไม่ ว่า ประเทศ ใคใ นภา คฅะ ว8 นอ อก หาก มี การ ฅิค ต่อ แส คง ไมฅ รีจิฅ ซึ่ง กไณ ละ ก่น แล่ ว ก็ ถือ ว่า เบน ของ จำ เบน อย่าง ยี่งที จะ นำ ของ กำ นล ไป ถวาย แค่ ประมุข ของ ชา ฅิที่ป ระ เทศ นน ๆ 1 ประ สง ก จะ เบน มิค ร ควย ของ กำ นํลที่ ถวาย ก่น น1 นโค ยม ากม่ กจะ ใช้ พช ผล หรอ วคอุ ทีประ ลออ ข' แอ ย่า รจรี คร พิส คา ร เพื่อ เบน ของ อวค อีก ผาย หนึง ว่า บาน เมือง ของ คน อุค ม ไป ควย สิง เหล่า นํ้น เมื่อ อะ แ ซ หว่ นก ขอ ค คว เจา พระ ยาจก รี ก็ ไค้ นำ เอา ของ ต่าง ๆ ๘! ,7, นันั! นันั? ™. เหล่า นึ่ได้ พค ถึง ราคา ค่าง วคแ ลํว์ ก็ คง ไม่ เกิน สอง สาม คำ ถึง คอก แค่ ก เบน การ โฆษณา สิน ค่า และ เบืน การส รำ ง บุญ บารมี ชอง แผ่น ดิน™ าอ ย่าง ค เพราะ การ ที นัาน เมือง อุดม สมบูรณ์ ไป ควย โภค ท รพ ย์นน โบราณ ถือ กน ว่า เบน อภินิหาร บุญ บารมี ของ พระ เข้า แผ่น คินเ บน1 ส่ว น ไห' ญ' เม อ หลาย บื่ดีค ก มา แล่ ว หอ พระ สมฺ เคา ชิ ร ญาณ (หอ สมุด แห่ง ชา ฅิเคี๋ ยวน) ไค้ฅี พิมพ์ หนังสือ เล่ม หนึ่ง เข้า ใน จำพวก ประชุม พง คาว คา ร หนังสือ เล่ม นึ่เ บนฉ นับ ที่มืผู้ แปล เบน ภาษา ไทย จาก หนังสือ ที่ ท่าน เซ อร์ เออ ร์เน สค สะ เคา (รแ ธ! ย® ร* ร; แฮ ภ ซง เกย เบ็น ราช ทุฅนั 3 ก ฤษป ระ จำ ประ เท, ค ไทย แล ะ ป ระ เท ค ญี่บุ, นม าแ! ล่ว์ ได้ รวบ รวม ขั้น หนัง สอ เล่ม นึ่พร รณ. นา ถึง ส' ม่พ น' ธ ไ: ม' ค รี! และ การ, ติ คค่' อ' โค: ย. มี คุ. ภ อ' ก' ษร ระ ห'' ง่า' ง โชกฺ นญี่บุ น และ พระ เข้า แม่น ดิน และ ท่าน เสนาบดี ไทย ใน ส นัย ก่อน นน คน ฉบบ ภาษา ย์งก ฤษก็ กง ไม่ มี อะไร าเะ น่า ทึ่ง ภาย นอ ควง นัคป ระ วค ศาส คร์ แค่ เมื่อ
- รีาก หนัง สิ อม หาว ทยา นัย สิง หาก ม พ •ก ๒๔๘๓ I 124 ไค้ อ่าน ถึง ราย ชื่อ ของ กำ นำ ที่ ส่ง ไป ถวาย แก่ ก นิ และ กน ใน ฉบบ ภาษา ไทย แส ว ก็อค ประ หลา ค ใจ ไม่ ไค้ ว่า ท่า ไม หนอ วิฅถุ ที่ เรียก ว่า “การบูร บอ รเนี ยว ถึง ปรากฏ อย่ใ นรา ย ชื่อ ของ กำ นิล บ่อย ทุ เล่า การบูร บอ รเน้ ยวน่ ะ มน วิเศษ กว่า การบ ร ธรรม คาฅ รง ไหน กน แค่ ถาม ากิค อย่าง ถอย หลง เขา กลอง คู บาง ก จะฅ อง รี อง ว่า ออ ทุก กน กำ ว่า “การบ ร บอร์เนียว,’ นีคง จะ เบน กำ แปล ฅาม ฅน ฉบบ ภาษา อ่งก ฤษ ว่า 8011160 ๐ & ๓!) ธ01- กระ มิ ง สม มฅิว่ ามิง ศรี ธาตุ ทีฅ อง ท่า ห นำ ที่ เบน ควาญ ชำ ง ให้ พระ เจา ราชาธิราช เก๊ (สมิง นคร อิน ท์ปล อมฅ ว) จะ มา กระทำ ยุ ทธห์ ฅถีกํ บ พระ เจา ฝรีง ม่งฆ อง รี อง ขน ว่า “นี่ พระ อง ค จะ เอา การบูร บอร์เนียว มา แลก เกลือ เอา เนี่อ มา แลก หนํง สมควร แล่ วิ หรื อ,, เรา ท่าน ทุก คน ก็ คง จะ กิคว่ าม่ง ศรี ธาตุ คน นี่พูค ภาษา ชอบ กล ถา ไม่ บ9 าก็ กง อยู่ ใน ระ คบ บอ เบน แน่ และ ทุก ท่าน คง จะ ฅีก วาม ไค้ ว่า เจา การบูร บอร์เนียว นี่ ไซร้ ก็มิ ใช่ อื่น ไกล เลย คือ พิมเสน ของ เรา คีทุ นิ น เอง แหละ แค่ เมื่อ เขียน ชื่อ เบน ภาษา ฝรีง เศส แอ่ว ผู้ แปล ไม่ รู้จ กํกำ นี่ นี่ ก็ เลย ปล่อย ออก มา เบน คุ้น ทุ ฅาม เกำฝรี งเคิ มน น เอง บาง ที ถา เรา อ่าน ถึง เครื่อง ยา จีน ที่ บาง ท่าน แปล จาก ค่า รีบ ฝรีง มา เบน ไทย เรา มิ ก จะ พบ กำ ว่า “ยิน เส ง” บ่อย ทุ กำ ว่า ยิน เส งนี่ อ่า เขียน เบน ภาษา ฝรีง ว่า ๐108608 คก็ ธรรม คาคื แค่ พอ เขียน เบน ไทย เขา ซิ รู้สึก ว่า มินิ ประ คีกป ระ เคิค พิลึก เพราะ อ่า เขียน กำ ว่า “โสม” แทน ก็คู จะ น่า รี กก ะทํค่ รีคคื และ กน ไทย ส่วน มาก ก็ร้ จก และ เขา ใจ กน ที่งน น แค่น น แหละ กำ ว่า “โสม” นี่มีผู้ เขา ใจ ว่า เบน นา “โสม” ที่ ใช้ กน ทาง ประเทศ แขก สมิยิ โบราณ ก็ คือ นา จณฑ์ ที่ พวก เรา กล่าว ถึง สุรา เมื่อ ผู้ที่ เสพ เบน ผู้ อยู่ ใน ราช ฅระ กูล แค่ นา โสม หรือ นา จ ณ ฑ์จะ เบน สี่ง เคียว กน หรีอ ไม่ น น สู้ ปล่อย ให้ เบน ภาระ ของ กรรมการ ชำระ ปทานุกรม ไว้ ถก กน เล่น แค้ ง่วง จุะคี กระ มิ ง แค่ ผู้ เขียน กิค ว่า นา โสม ก็ คือ นา ของ พระ จ นิทร์ น น แหละ แค่ เขียน กน เบน จ ณ ฑ์ เพื่อ ความ โก้ หรือ ไม่ ก็ จะ เลี่ยง ไม่ ให้ เลย เบน เรื่อง ของ คน ขเห ล้ๅ เมา ยา ไป เท่า นนเ อง 125 การ แปล เรื่อง จาก ฝรื่ง เบน ไทย น8 น ส์งแ รก ทิผู้แ ปลก วร จะ คำนึง อยู เสมอ ก็ คือ อย่าง นอ ยฅน เอง ควร จะ เฃทิ ใจ เรื่อง ที่ฅน จะ แปล เสีย ก่อน เมือ เขา ใจ แล ว ถึง ค่อย แปล ออก ไป ฅาม ที่เ ขำ ใจ ถทิเ บน เช่น นนผู้ อ่าน ก็ จะ เขา ใจ ไค้ บาง ไม่ มาก ก็น่อ ย แค่ ถทิเ รามา เบี่ค คูหน์ งสือ พิมพ์ มีชือ สก ฉบบ หน งคู คือ ฉบบ วน อาทิ ฅย็ ที่ ๑๗ สิงหาคม ๒๔๘๓ น (ขอ อนุ ญาฅ สงวน นาม หน ง สอพิ นพ ฉบบ นํ้น ไว้ เพราะ ประสงค์ จะ ชก ฅวอ ย่าง ไม่ ฅง ใจ ขอน ขอ ค) มี เรือง หน ง ซึงผู แปล ให้ ชื่อ ว่า “อียิ ปฅ์ก บว่ฒ น ธรรม” แปล จาก XI า© 0? 01^11123.11011 แค่ ลอง อ่า นบ รรท่ คแร กสิ ท่าน ผู้ แปล ขึนฅ นอ ย่าง น ศพ อาบ ยา เบน ภาระ อุค หน น ซึ่ง สำ กญยี่ ง ของ ชาว คืยิป ค้ค่อ ว่ฒน ธรรม ของ โลก ความ เชอ และ การ ปฏิบ ค กลุ่ม ใหญ่ ไค้ ล2 อมร อบ มน ซึง ไค้ ถูก ถก บญ หาก นอ ย่าง สำ คญ ไป แล จ . ระยะ ว่าง จะ ไม่ ยอม อนุ ญาฅ เกี่ยว กบ การถ กบ ญ หา ของ ขอ สนทนา ท่นน แค้ กา ร สอบ สวน อนร ะมื คระ ว่งก จ การ ๆ ล ๆ,, ท่าน เขา เจอะ ไร บาง จาก ประโยค ขำ งบ น นแค่ ละ ประโยค ขำ พ เจ ทิช กสง สํย ว่า ท่าน ผู้ แปล เอง ก็ คง จะ รู้สึก ว'1 เห ก่ใ น เรื่อง ที่ ท่าน อคสำห์ แปล ไป ทง บุ ทิไม่ แน่ ใจ ขอน ทำ ใ หก คถง ทาน คู หน งท เคย จำ ก่คค วาม ของ คำ วา 1^01: & ก กา บุคคล กน ใค คน หน ง พู ค สง ใ คอ อก เป โค ยผ้พ้ ง ไม่ สามารถ จะ เขทิ ใจ ไค้ แล2 ว และ ถา ผู้พูค เอง ก็ หา เข ทิใจ สิง ทิฅน พูค ไป ไม่ ผุ้นน ก็ ไค้ ชื่อ ว่า เบน ผู้พูค ถึง เรือง 1^6131311^5105 น์น เอง เพราะ ฉะ นน นิสิค ทงห ลาย ที่ จะ แปล อะไร จาก ภา บา ฝน3 ม าเบ นภาษ าโ ทยแล1ว ก็ น่า จะ ใช้ ความ ระ ม่ คระ' วง เ บน อย่าง ยี่ ง ที่' จะ โม่ พ ยา ยาม แปล' สี่' งใค ที่ คน' โม่ รู้' ออก' ใ3 - เโ, คย ไม่ ขวน ขวา ยเบี่ คปท านุก รน ที่ ไค้ โก ไค้ หรื อคู ^© คืน หรือ เค่ ถาม คูรู มา ให้ แน่ นอน เสีย ก่อน เพราะ คน ธรรม คาถา ปล่อย โข่ง ออก นา ย่อ นก ะมืผู้ เค้น ไ จุยก ให้ มากกว่า นิสิฅ ของ น หา วิ' ทยา ลย ซึ่' งก นหนู่ นาก ย่อ นก ะเ, พ่' ง เล็ง หรือ คา คห นาย ว่า เบน ผู้ ควร จะ รู้คี แล ว 126 การ ปล่อย โข่ง อย่าง โจง กรึ่ม ใน การ แปลน นม กเกิ ค ขน ใน เม อผู้แปล พยายาม จะ แปล เรื่อง ทืฅน ไม1 รู้ จำ หรือ เข่า ใจ ข่า พ เข่า จำ ไค้ ว่า เมื่อ กรง ห น์งเ รอง “ข่า ง,, กำ ล่ง ฉาย อย่ใ นก รง ลอน คอน มีน่ก วิจารณ์ หรือ วิพากษ์ หรือ วินิจ หรือ วิ อะไร ฅ่อ อะไร เทือ กน น แหละ เห็น คอน ที่ ชาว บ่ำ กำ ลำ จำ เหย คำ ใหญ่ ที่ กำ ลง จะ หนี ลง นา นก วิจารณ์ ผู้นน เลย เขียน ลง ไป บงเ บอ เร่อ ว่า ชีวิฅ ของ ชาว บาน นอก แถบ เหนือ ของ ประเทศ' ไทย นีล่อ แหลมมาก เพราะ ใน บา ก็ เค็ม ไป ดำ ย เสือ รำ ยมิห นำ ซา ทาง นา ยง เค็ม ไป คำ ย จระเข้ สลอน ไป หมค ! (าโ60๓1 ถธึ าผํ ฬ! 01:000(51108 เ ) สม ย่นื่มี ผู้ กน นิยม กน มาก ที่' จะ หยิบ เอา บท ประ พ็นธ์ ค่าง ประเทศ ขนม ไ สำ บท แลำ ก็ พยายาม แปล และ เรียบ เรียง เบน ภาษา ไทย ใน ทำนอง โก ลง ฉนท์ กาพย์ กลอน แลำ แค่ คน จะ ถนค คำ อย่าง ที่ ทำคี น่า นบ ถือ เบน แบบ ฉบบ ก็กือ ฉบบ พระ ราช นิพนธ์ พระ บาท สม เด้จ พระ มงกุฎ เก ลำ ๆ ซึ่ง สถิค ณ ปลาย ลน ของ นก กวี ไทย เรา แทบ ทุก กน อยู่ แลำ ก่อ ๆ มา ก็มีผู้ พยายาม ลอก แบบ โค ย เสด็จ พระ อง ก ทำ น แค่ เนื่อง คำ ย เห คุที่พ ระ องค์ ท่าน ทรง เบน ผู้ ชำนาญ ทาง ภาษา ฝ ร, ง และ ไทย การ แปล ของ พระองค์ ท่าน ก็ อยู่ ใน เกณฑ์ ที่' ว่า ถูก ที่ง ทาง คำ อก ษร และ ถูก ท4 ง เจ ค นา รมณ์ ของ ฉบบ เคิม ผู้ใค สงล่ ย ข่อ นื่ก็ล อง คู โคลง พระ ราช นิพนธ์ แปล จาก ภาษา ฝร่ง เกส มา เบน ไทย ว่า มโน มอบ พระ ผู้ แขน มอบ ถวาย ทรง ธรรม ดวง ใจ มอบ เม ยขว ญ เกย รติ ศก ดร ก ของ ข่า เสวย สวรรค์ เทิด ห ลำ แล แม่ มอบ ไว้ แก่ ตำ [\ง00 3๓0 ล 11)1011 1^011 ๖ 138 3น 1๐1 1^011 000111 &แ X 0เ3๓0ร บ’ 110111100 โ 3 ๓ 0เ] 127 เมื่อ เทียบ ก ไ] ฉบบ เค้ม ก็ จะ รู้สึก ว่า ไม่ ค่อย วิะมี อะไร เปล ยนแปล ง ไปค่ าน แล่ วก็ ซึม ทราบ ไค้ค้ แค่ การ แปล โคลง ภาษา ฝรีง เบ่น ไทย นน ไม่ ใช่ ของ ทีใ อร ๆ ก็ ทำ ไค้ เพราะ ใน โคลงกลอน ภาษา ฝรื่ง การ เรียบ เรียง กำ นนเ ขา ใช่ เสรี กน น าก และ สำ หรบ ระหว่าง พวก เขา กไแ อง อ่าน ก็ เขา ใจ กน ง่าย แค่ พวก เรา ถา ไม่ ใ ข’ เจา ของ ภาษา ก็ฅ อง พยายาม ค ความ อื่น ๆ เสีย ก่อน แล ว ถึง จะ ค่อย ค้อ วาน ไค้ ขาพ เจา เคย อ่าน เรื่อง สน่ข ของ นาย พราน มีฅอ นหนึ ง ว่า XII© ธึ3 1๒ 01 ๖0 110(1 ๒ 6 0๒ ๖ 3 (3 8๒๒ ก็ เลย ไม่ ทราบ ว่า หมา ไล่ เนอ และ หมา บาน นค่ว ใ หนอ ออ ว ไหน คาย แน่ เพราะ การ เขียน พลิก แพลง ไป ใน ทำนอง ที ว่า 7๖6 ธึ3! ๒ 01 ๖ 0 น 0(1 ๖๗ 8๒111 1๖© พ 0๒ ก็ ไค้ค้ ไม่ แพ้ 7๖6 พ0 ๒ ๖๗ ธ ๒๒ ๒© ธึ31๒01 ๖ 0110(1 เพราะ ฉะ น ะ น เมื่อ มา อ่าน โคลงกลอน ฝรืง ทีแ สอง ถึง อำ นาว และ อิทธิพล สอ รี ของ V/ .โ!. 7/31๒0© เรื่อง 7/๖31 1-๒68 1๖6 พ01๗ ? ที กล่าว ว่า ธแ! 3 0ป ฐ ๖! ๒ โ ©โ 30(1 81โ00ธึ6 โ ]\430 ๒ อฌ ๖๒ 1๖1 006 ๖ 38 ๖ น โ! 6(1, / ๒ (1 ๒© ๖ 30(1 ๒ 31 1-00๖8 ๒© 0โ3(11© ๒ ๒© ๖ 30(1 ๒ 31 โน!© ร ๒ 6 ฬ0โ1(1. ซึ่ง มี กวี’ ใท ย ผู้มีชึ่ อ' ให้ แปล เบี่น ภาษา’ ไทย- ว่า ถึง ชาย ได้ กวัด แก ๖ แผลง จาก อาสน์ ซง อำนาจ กำแหง แรง ยิง กว่า ธน มอ ไกว เปล ไซ้ แต่ ไร มา คอ หิต ถา ครอง พ ภพ จบ สากล บท นั้ถอ ย กำ' ไพเราะ มาก กำ วินิจฉัย ทำนอง กวีนิพนธ์ ธรรมดา กึก ง พูด ไค้ ว่า วัง หวะ ดี กำกึ เพราะ เสียง ก็ เพราะ ซา บซึ่ งด รึง ใจ ผู้ อ่าน เบี่น อย่าง ยึง 128 จน มีผู้ ยืม ไป ใช้ ใน ที่ ต่าง "I มาก มาย แฅ่ถำเ รา อ่าน ฅนฉ บํบฝ รง ก เห น ว่า ของ เขา ก็ ไม่ เลว เหมือน กน แค่ ฉบบ ไหน วิะคี กว่า? านน น กอบ ยาก เพราะ แม้ แค่ ฝรํง เอง ก็ เกย อวค อำ ง ไว้ ว่า หนำ สี อร ไบ ยาก ของ โอ มาร์ก ำย่ม ซง ท่าน พิกช เจ รลค ไค้ นำ ไป แปล เบน ภาษา อำ กฤษ นน ฉบบ ที่ เบน ภาษา อ งก ฤษค็ และ ไพเราะ กว่า ฉบบ ภาษา เดิม ที่ ท่าน โอ มาร์ก ำยํม เขียน ไว้ เสีย อีก อย่าง ไร ก็คี ถา เทียบ บท ประ พน ธ์อ, งก ฤษ กบ ไทย ที่ ชก มาน แล ว ก็ กง จะ เห็น ไค้ ว่า ใจ ความ ไม่ กรง กบ กอ นก น เพราะ ฉบบ ไทย กล่าว ไว้ อย่าง ช็คเ จน ว่า ชาย เบน ผู้ ใช้ อำนาจ จาก บ ล่ลำ ก็ หรือ อาสน์ แค่ ของ ฝรืง หมาย ถึง อำนาจ ใหม่ ซึ่ง แข็ง กว่า มีฤท ธเค ชมา ก กว่า น, น ไค้ เขี่ย (หรือ เหา ยง ทุ่ม โยน) ชาย ให้ กระ เค้น ลง มา จาก อาสน์ ที เกย กรอง มา ค่าง หาก ซึ่ง เรา ท่าน จะ เห็น ได้ ถำเ รา เขียน ภาษา กำ ประ พน ธ์ให้ กล0 บมา เบน รอย แกว วา ธเน ล. ฌใ&เไแธ!: ล! โง่ 8เ1*01าธึ61* 0^61 1า3.ร แน!? 0ง่ ฑโลปิ ก: อ! ท 1โ1ร 1111:0110 010. เพราะ ฉะ น น การ เรืย บเรื ยง ห ให้ ง่สีอ อะไร ก็คี' จึง เบน การ ง่าย กว่า การ แปล มาก ผู้ที่ สามารถ แปล ภาษา อำ กฤษ เบน ไทย ไค้ โกย ถูก กอง ไม่ ผิค พ ลาก ง่าย ใน ทาง กวา ม หมาย ของ ภาษา เวลา น์ ก็ เห็น มี พระ เจำ วร วงศ์ เธอ พระ องศ์ เจ2 าวร รณ ไว ทยา กร และ พระ ราช วร วงศ์ เธอ กรม หมื่น พิทยา ลง กร ณ และ ท่าน ปราชญ์ อืนฯ อีก ไม่ กี่ ท่าน น5 ก เพราะ ฉะ น น ขำ พ เจ าจึง เห็น' ว่า การ เรียน แปล ภาษา จึง น่า จะ เบ็น วิชา สำ กํญอ น หนึ่ง ซึ่ง นิสีฅ อก ษร ศาส ฅร์แ ละ วิท ยา¬ ก าสฅ ร์ ซึ่งมื หนำ ที่ จะ นำ วิทยา การ จาก ภาษา อื่น มา เบน ไทย ให้ กน ไทย เขํๅ ใจ เพิอ จะ เค้ นำ มาร กษา ความ เบน ไทย ของ ชา ดิไท ยนน จำ เบน จะ กอง ศึกษา ให้ ถ่อง แท้ มิ ปล่อย ให้ ห ลุก พ ลาก มา ใน ทำนอง ‘การบูร บอร์เนียว” อย่าง นึ่อีก เบน อ น ขาก. ะ] เ— -3 เดิน ตาม รอย เท้า ผู้ใหญ่ หมา ไม่ กด ไป พูด ขด เขา ทำไม ขด ใจ เขา การทำ อะไร ต่าง ๆ ถา ทำ ฅาม ระเบียบ แบบ แผน หรือ กาม กํวอ ย่าง ผู้ อื่น ที ทำ มา แล วอ ย่าง ที เรียก “ เจริญ รอย พระ บาท พระ ศาส คา ” แล วก็เ บน การ ปลอ คภย ไม่ มี การ ต่าห นิฅิ ฉิน หรือ แคะไค้ ไค้ สม กบ ที่ กน โบราณ ชอบ พค กน และ กน สม ยนส่ วน มาก ก็ ยง นิยม ถือ เอา เบน กฅิ ว่า “เค้น กาม ผ้ ใหญ่ หมา ไม่ ก็ ค” การทำ อะไร ท้เ บ่น การ นอกลู่ นอก ทาง ผิคแ ผก แปลก ไป กว่า ประเพณี นิยม หรือ สม ไ) นิยม แล ว ม่ก ทำ ให้ ผู้ทีก ระ ทำ ไป น น เบน เบา ของ สาย กา และ เบน จค รวม ของ การ กำ หนิฅิ เกียน ของ กน ท ว ‘ถู ไป ทำ ให้ นึก ถึง ภา ษิฅฝ รื งบ ท หนึ่ง ซึ่ง กล่าว ว่า ไอ้ โง่ เสือก เขา มา ใน เมื่อ เท ว คา ยำ กราม องค์ (?001ร 1-น รบ {ถ \^616 3กธึ61ร 1631* เ0 11*63(1) กน อง กฤษ ส่วน มาก เมื่อ' จะ กำ หนิกิ เกียน การ กระทำ ของ บาง กน ก็ม่ก็ จะ อา ศ ไ] ให้ เหฅุ ผล แต่ เพียง ย่อ") ว่า “ไม่ มีใ กร เขา ทำ ก็ นอ ย่าง น น” เพื่อ ประกอบ เบน หล กาน ว่า การที่ ทำ ไป นืนฌ นของ ผิคแ ละ การ กิ เกียน ของ กน ถูก แลว ขน บ ธรรมเนียม เบน ของ เกิค ง่าย แต่ กาย ยาก เมื่อ พระ เจ่า เอ็ค เวอ ร์ค ที่ ๘ หรือ คยุ๊ก ออ ฟวิน เซ อร์ ย่ำ คำ รง ก0 าแหน่ง เบน สม เก็จ พระ ยพ ราช เจ๎า แห่ง เวลส์ อยู่ นน พระองค์ ทรง เบน ที่ นิยม อยู่ ใน หนุ่ม สาว ชาว อำ กฤษ ย่ำ น, ก็ ไม่ ว่า จะ ทรง ทำ ส์งใ ค ให้ นอก เหนือ จาก จารี ก แบบ แผนที่ มี อยู่ แล ว ก็ม่ก็ จะ มีผ้ป ฎิบฅ
- จาก ห น่งสึ อม หาวึ ทยา ล้ ย ค สาก ม พ. ศ. ๒๔๘๓ 130 ฅาม ท นที ฅํวอ ย่าง ที่ เห็น ไค้ วิ? ค ทุ เซ็น คาม ธรรม คา การ แค่ง เก รอ ว วา กรี นอ ย อย่าง ที่ เรียก ว่า “กิน เนอ ร์แจ๊ กเก็ ค” หรือ ที่ก นอ เม ริก น เรียก ว่า ทกซี โค นน ก็' ใช้ เส อเช คอก แข็ง กน ที่ ว ไป แค่ พระ องค์ ทรง ใช้ เสิอ เชฅ ขาว ธรรม คา อก อ่อน แทน ก็ ท่า ให้ มืผ้ เห็น ว่า ทรง นำ สม โ] เลย ถือ เอา เบน แบบอ ย่าง ก่อ ไป ก็มื เมือ ไค้ เสวย ราชย์ แทน สม เก็จ พระ ชนก นาถ แล ว ไค้ ทรง ปราศ รโเ กบ ประชาชน ทาง วิทยุ เบน กรี ง แรก ก็ ไค้ ทรง นำ เอา ศพ ทํอ เม ริก นที, เรียก วิทยุ ว่า ‘โร เคียว” เขา มา ใช้ แทน กำ ว่า “ไว ร์เล สส์” ซึ่ง เบน กำ สาม โบที่ ชาว อำ กฤษ นิยม เรียก วิทยุ กน เพียง เท่า นึ่ก็ ทำ ให้ บาง กน ชอบ เพราะ เห็น ว่า เหมาะ สม กํบลํ ทธิ ประชา ธิปไ ฅย แค่ บาง คน ก็ รำ เกียจ เห็น ว่า พระ เจา แผ่น คินท รง นิยม ใช้ กำ ที่ “ ผุ้คีส มมฅ ” เรียก ว่า เบน กำ “ไพร่” หรือ กำ “คลา ค” ไป เรื่อง กำ ไพร่ หรือ กำ คลา คน เอง ท่า ให้ ชัาพ เจา รู้สึก อิคห นา ระอา ใจ มาก ก่อน จะ เขียน เรื่อง นึ่ขน ไค้ ท่าน ที่งห ลาย เคย อ่าน เรื่อง ศรี ธน ญ ชัย กน แทบ ทุก กน แล ว กง จะ จำ ไค้ ว่ามื คอน หนึง พระ เจา แผ่น คินอ ยาก จะ ล๎อแ ละ ลอง บ ญญๅ ศรี ธน ญ ชัย จึง ทรง จค ส่ง แกง แรง ไป ประทาน ศรี ธน ญ ชัย กิน เมื่อ ศรี ธน ญ ชัย ไค้ รีบ พระ ราช ทาน แลว่ ก็ ฉลอง พระ ราช ศชัท ธา จน อม หนำ โค ยพๅ ซื่อ ถือ ว่ๅเ บน ของ พระ ราช ทาน กรน มา รู้ เรื่อง เอา คอน หล ำก็ย่ อม จะ ฉุน เพราะ เสีย รู้ เลย อยาก แค้ เผ็ค เค็ม ประ คา ถึง ชับ ไป เที่ยว หา ข แรง มา บน เบน แท่ง ยาว ทุ ทำนอง กิน สอ แลำ เก็บ กิ ค คำ ไว้ กรน วน หนึ่ง ไค้ โอกาส ก็ พระ เจ่า แผ่น หิน กำ ล่ง ทรง พ 7 ะ อก ษร อยู่ แต่ ไม่ มี ดินสอ ( หรือ ดินสอ แท่ง ที่ ทรง ใช้ อยู่ ขณะ V เนท่ ไป ก็ ไม่ ทราบ ) จึง ทรง เรียก หา ดินสอ ใหม่ ศรี ธน ญ ชัย จึง ถือ โอกาส ถวาย ดินสอ กำ มะ ลธข 0งฅ น เมื่อ พระ เชัา แผ่น ดิน ทรง ใช้ ก็ หา เขียน ออก ไม่ จึง ตอง ใช้ วิธี “จุม เข สะ ใน พระ โอ ษ;!” จึมพ ระ เขฬะ ก็ แล่ วิ กด ควย พระ ทนต์ ก็ เล่า หา ใช้ เขียน ได้ ไม่ จึง ท รง ถาม ศรี ธน ญ ชัย ใน ทำนอง ว่า อาย ชัย ดินสอ เอง เบน อย่าง ไร ไป เล่า จึง เขียน ไม่ดิ ค 131 ศรี ธน ญชํย ก็ เลย ทูล ทำ วก วาม ไป ถึง เรื่อง แกง แร2 ง และ ทูล ก่อ แก้ เผ็ก เสรี จ ไป แล่ วก็ห มก เรื่อง ก้น ถำผู้ แก่ง เรื่อง ศรี ธน ญ ชำ เบน “ผ้ กิ,’ แท้ ก็ กง จะ ไม่ กลา ใช้ กำ ว่า ข แรง ก่อ ง แผลง ไป เบน มูล แร2 ง อะไร ไป กาม ทำนอง พลิก มูล นก มล หน อะไร ไป เสีย ซึ่ง เมื่อ พง คูก็ข์ คหช อบ กล ก่อ ไป น จะ ขน เรื่อง ใหม่ เสีย ที ท่าน ที่งห ลาย ที่ ชอบ อ่าน ข่าวสาร การ เมือง ฝ รื่ ง่สม ย ก่อน ทู ก็ กง จะ ทราบ กไเ กิ ว่า พระ เก้า ไก เซ อร์ข อง เยอ รม น ไก เซ อร์ที่ ใ กร ทู ก็ รู้1 จก' ไม่ ใช่' ไก เซ อร์อ งก์ อื่น และ พระ เจ ำเอ็ คเ วอ ร์คที่ ๗ ของ อง กฤษ นึ่น ถำ หาก จะ พก ทาง ลำก่ บญา กิก็เ บน “พระ ประ ย รฌา กิ’, อย่าง ใกล้ ชิค กน แก่ กษำ ริย์ส อง พระ อง กํนึ่ อยู่ ใน ฐาน ที่ เรียก ไค้ ว่า ยี่ งก ว่า ข มีน ก้บ ปน เสีย อีก ทาง อง กฤษ มก จะ หา ว่า พระ เจา ไก เซ อร์ห ยี่งและ ทรง อิจฉา พระ เจา เอ็ค เวอ รีค แก่ ทาง เยอ รม นก็ หา ว่า พระ เจ ำเอ็ กเว อรีค นิยม ฝรีง เศส และ เก สี ยก เยอ รม น จึง เบน เห ฅุให้ “รํก ฉนท์ ญา กิ,’ แปล ไป ว่า “อา ฆ ากฉ นที่ศ กร" ไป ไค้ ก้ามื โอกาส พบ กน แล วก็มื ก จะมื การ กะ แนะ กะ แหน เหน็บ แนม แกม ลอก นอ ยู่ เสมอ ก่ง ที่ ปรากฏ ว่า กรง หนึ่ง พระ เจา เอา กสฅ์ แห่ง ประเทศ แซ ก ซน น็ซึ่ง เบน แกว น หนึ่ง ใน อาณา จ กร เยอ รม น ไค้ ทรง เชิญ พระ เก้า ไก เซ อรีแ ละ พระ เจา เอ็ก เวอ รีค ไป ล่า หม บา ก้น เล่น ใน ขณะ ที่ พก กำ งอ ำงแ รม กน อยู่ ใน บา ไค้ เอิก มี การ สง สนทนา ถึง เรื่อง อาหาร ของ ชาว เอ สก โม ก้น ขน พระ เก้า ไก เซ อรีท รง กล่าว ว่า ชาว เอ สกิโ มน1 น นอก จาก จะ อิน แมว นำ และ เปลว ปลา วา พ' แล ว ยง แถม เนึ่อ หมี และ เนึ่อ หมา เขา ไป ควย กอ นนึ่พ ระ เก้า เอา กุสฅ์ และ พระ เก้า เอ็ค เวอ ร์ก จึง ทรง ก้าน ขน ว่า ชาว เอ สอิ โม กง ไม่ นึก ไม่ ผน ไป ที่ จะ อิน เนึ่อ หมา เบน แน่ เพราะ หมา เอ สอิ โม เบน ส ฅว์มี ค่า และ หา ยาก ใช้ เบน พาหนะ ได้ ใน ย่าน แถบ ขว โลก กิ กว่า ที่ จะ เอา มา อิน กน เล่น ง่าย ทู นอก จาก นึ่ พระ เจา เอีค เวอ ร์กย่ ง ทรง แถม ก่อ ไป ควย ว่า หมา เอ สอิโ มน นมี แก่ กระ คูกหุ้ มหนํ งเ ท่าน น จะ เอา อะไร มน อิน ไค้ 132 เลย มี การ โฅ้ เถียง หา พวก สน ไ] สนุน กน ใหญ่ ขา ราช บริพาร ทงห ลาย สวน มาก เบน กน ของ พระ เจา เอา กสค์ ค่าง ก็ เห็น พอง กบ นาย ของ คน วา เนอ หมา นน กิน ไม่ ไค้ แน่ที เคียว รุ่ง ขน คีกวํ น หนึ่ง เมื่อ นก ล่า สํฅว์ เชลย ศก ค เหล่า น ไค้ ไป ถึง บี พก ก หน ม กวาง ข นาค ย่อม ฯ คำ หนึ่ง ซึ่ง กุ๊ก กำ ลง ย่าง บน ไฟ ถ่าน มีน0 ามน หยค ซ่า ๆ ไฟ ลก ส่ง ก ลี่นเ คะ จม ก หอม น่า กิน ทำ ให้ ใคร ๆ ที่ อยู่ บริเวณ แถว นน พา กน นำ ลาย ไหล สอ ๆ ไป คาม กน พระ เจำ ไก เซ อร์ท รง ออก คำ แค่ คน ว่า ไม่ สู้ สบาย จะ เสวย ไค้ แค่ ผก เท่า น น ส่วน พระ เจา แผ่น คิน อีก สอง พระองค์ และ เจา นาย ที่ คาม เส คีจนึ่ น เสวย กน อย่าง เค็ม ที่ และ เมื่อ เสร็จ แล ว ก็ ยำ มี เบียร์ บา' วา เรีย และ ไวน์ อย่าง คี ล่าง คอก น่อีก เมื่อ อีมห นำ สำราญ คีแล ว พระ เจา ไก เซ อร์ ถาม บี, ประชุม ว่า เนอ กวาง เห็น จะ มี รสคี กระ มำ ทุก ๆ คน ใน ที่นน ยก น้วซี อก น ที่งน น พระ เจา ไก เซ อร์ จึง ทรง เบี่ค โปง ออก มา ว่า กวาง คำ ที่ กิน กน น น เบน กวาง ชนิค ไม่ มี เขา หรือ อีก นํยห นึ่ง ก็ ว่า เบน หมา ชนิค ใช้ ล่า หม บาน น เอง มก ฎ รา ชก มาร บาร์ วา เรืย ไม่ ยอม เชื่อ ส่วน เจา นาย พระองค์ อึ่นก็ ยำ งง กน อยู่ ใน ที่สุค เมื่อ ฅาม คำ กุ๊ก มา ถาม คา กุ๊ก ฅกใ จฅว สน ง นง กก ราบ ทูล ว่า คน ไค้ รบ พระ บ ญชา จาก พระ โอษฐ์ พระ เจา ไก เซ อร์ ให้ ลอก หนำ และ ย่าง หมา คำ ยมีอ ของ เขา เอง พอ ไค้ เรื่อง กน เท่า นึ่พร ะเ จำ กรุง แซ ก ซน นํก็ท รง “ ราก ทน ไม่ ทน ไค้ ” มกุฎ ราช กุมาร บาร์ วา เรีย ทรง เรียก บ่าว ไพร่ ให้ เก็บ ขาว ของ เครี ยม คำ เค้น ทาง กลบท นที ส่วน พระ เจ ำเอ็ คเว อร์ คน นทรง เฉย และ ปรน นิบ่ฅ พระ เจา กรง แซ ก ซน นีที่ ยำ ไม่ หาย วิง เวียน ใน ที่สุค ก็ พาก น ประโลม ประ เล่า ให้ มกุฎ รา ชก มา ร บาร์ วา เรืย เปลี่ยน พระ ทย เลิก กลบ เสีย ไค้ เรื่อง ก็ เลย สงบ กน เท่า นน เฉพาะ ว* นน่น ต่อ มา อีก หลา ยาน มี, ข่าว' ว่าว" น หนึ่ง พระ เจ่า' ไก เซ อร์ท รง สร ง นา อ ยู่ ฑ็มี เสียง ร้อง โวยวาย ใน ห้อง สรง และ พระ เฑ้ ไก เซ อร์ท รง เผ่น ออก มาท ง "I ที่ กำลัง ทรง 133 เก รอง แบบ ธรรม ชา กิอย่ และ กิยส ำลํน ไป ว่า งู ใหญ่ ทุ อย่าง ละ ลำ ละ ลก ใน ที สุก สบ สวน ไค้ กวา ม ว่า พระ เจา แซ ก ซน นี พระ เจ่า เอ็ก เวอ รก และ มกุฎ ราช กุมาร บา ร วา เรีย ไค้ ทรง จาง ให้ กน ก่น ห้อง สรง แอบ เอา ปลา ไหล ใส่ ไว้ ใน เหยือก น่า ที ใช้ ราก พระ เศียร ลำ งวร กาย เมื่อ ออก มา จาก ถึง อาบ นา เรื่อง ที่ เขา เล่า มา ก็ จบ แก่น เอง แก่ เรื่อง น่ก็ ไม่ น่า จะ มี อะไร นัก แก่ พอ ขำ พ เจีา ปรึกษา กบ ท่าน อาจารย์ ทาง ภาษา ไทย หลาย ท่าน ว่า ลำ เขียน เรือง นีจะ ให้ ชื่อ ว่า '‘พระ เจา แผ่น กิน กิน หมา’, น่า ขน ไหม ทุก ท่าน ก็ ว่า “อย่า นะ กุณ หรือ อะไร ทำนอง น น ขำ พ เจา ก็ เลย ถาม ก่อ ไป ว่า ลำ เรื่อง เนกุ ส กิน หมา หรือ สุลต่าน พาล กิน สุนัข อะไร ทำนอง น่จะ เบน วจีกรรม หรือ ปากกา กรรม เท่า เกิม ไหม ล่ะ ก็ ไค้ กวา ม จาก บาง ท่าน ว่า ถา เบน ใ กร ที่ นอก เรื่อง ไป หรือ เบน ผ้ที่เ รา ไม่ นบ ถือ แล วก็ ไม่ เบน ไร นัก แก่ กำ ว่า “กิน” เบน คำ สาม ญ เกิน ไป ส่วน กำ ว่า “หมา” นนเ บน กำ หยาบ ไม่ ควร ใช้ ใน เรื่อง กำ ราชา ศพ ท์ข องเรา ที่ ใช้นั นอ ยู่ ทุก ว, น น กวา ม มุ่ง หมาย ก็ เพื่อ เบน การ ยกย่อง พระ เจา แผ่น กิน' ซึ่ง เบน ประมุข ของ ชา กิ อยาก จะ ให้เ ก่น ชูเชิ ก ยืงก ว่า กน อื่น ๆ ทีว้ ๆ ไป เพราะ ฉะ น น จึง ไค้ พยายาม หา กำ ที่ มา จาก เขมร หรือ บาลี สน สก ฤฅเ ขำ มา เพื่อ เพื่ม กวา ม ไพเราะ และ กู' ให้ ขลํ ง ขน หาก จำ เบน กอง ใช้ กำธร' รม คา ก็เกิ ม กำ' ว่า “พระ” หนัา กำ นาม หรือ กำ "ทรง” ที่, หนัา กริยา เ ขำ, ไป ให้ เบน ที' สง เก ท ไค้' ว, า เบน การ บ่ง ถึง ผู้ เบน เขำเ บ, น นาย เ' บ' น เจา ของ : สี่' ง หรือ อาการ เหล่า น1 น แก่ การ ฅํ้งศ พท์ เพื่อ ยกย่อง ประมุข ของ ชา กิ ซึ่ง ก็ เบน ส่ง ที่ น่า สรรเสริญ นน ก็ ไม่ กวร จะ ให้ เบน โอกาส ลบ หลู่ กู ถูก ภาษา ไทย ของ เรา ถึง วะ ถูก กำ เกิม ของ เรา มีอย่ หลาย กำ เช่น หมู หมา นัว กวา ย อะไร เหล่ าน่ เบน กำ ที่ สน พู ค ง่าย เขียน ง่าย พูคแ ลวก็ เบน ที่เ ขำ ใจ กน ใน ระหว่าง กน ไทย ท่วไ ปทง ภาย ใน และ ภาย นอก พระ ราช อาณา จี กร ไทย เรา ไม่ เห็น จะ น่า กิก ให้ เลย เถิค ไป ว่า เบ็น 134 ของ น่า อบ อาย ขาย หนำ หรือ เบน ของ บาป หยาบ ชา ภาษา เพ ร่อ ะ 1ร ไปไ ม หมู พง คูก็รู้ สึก ว่า สนิท กว่า "สุกร,’ เบน ไหนๆ ท่าน ลอง ว่า นำ มน สุกร ซิ ขคหู พิลึก แฅ่พ อพค “นาม ไ เหม’, ใครๆ ก ไค้ หมา ใครๆ กวา หยาบ แค่ “สน่ ข” ว่า เบน คำ อี แค่ ถา เรา ไป ว่า ใคร เห มอน สุน่ข เขา กอง ใ กร ธา ๆ กบ เรา ว่า เขา ว่า กลาย หมา อย่น่ น เอง ยี่ งก ว่าน น เม อก1 อนมี การ เปลี ยนชื อเป ลียน เสียง กน บาง กน มี ชื่อ ว่า “หมา” ซึ่ง เบน ชื่อ ที่ พ่อ แม่ฅ ะ งเรื ยก กน ใน กรอบ กร ว หรือ เบน ชื่อ ฅิค มา แค่ เค้ก ๆ เช่น อาย หมา อี หมา กรน โต ขน ก็ เบน นาย หมา นาง หมา แค่ ถา ใคร ลอง อุฅรื ไป เปลี่ยน เรียก เบน นาย สุนข นาง สุนข เขา คูซิ โกรธ ฌ็นพี น เบน ไฟ หา ว่า ค หมี นที เคียว ชื่อ กน ไทย ทาง เหนือ มี คำ ว่า หมา ปน อยู่ ควย มิ ใช่ นอ ย เช่น หมา หมา แค ง หมา หลวง หมา นอ ย ข หมา หมา เลีย ๆลๆ คำ นืย่ อม แส คง ให้ เห็น อยู่ ว่า เสียง ของ คำ เห็น จะ ไม่ สำ ค โบ เท่า กวา ม หมาย ของ กำ นก โบราณ เรา ก็ เรียก งำ กน ท1 งนน แค่ ภาย หลง เรา ก็ แผลง ไป เบน วำ เสีย บาง เรียก ตาม แขก ว่า “โก” บาง ซึ่ง ก็ ไม่ เห็น ว่า จะ เพราะ ขน หรือ คีขน แค่ อย่า งใค เลย กวา ยยี่ง แล ว ใหญ่ เรา เรียก กน ว่า กระบือ ตาม เขมร แค่ เขมร ก็ คง ลอก กำ นื มา' จาก มลาย ซึ่ง แผลง ไป เบน ภาษา สเปน ว่า “กา รา บา โอ” ไป ไค้ อีก ท่าน ที่ เรียน ภาษา อง กฤษ ใหม่ ๆ ก็มำ จะ เคีอ ค รอน เมื่อ เรียน ถึง วิธี ที่ ชาติ อำ กฤษ เรียก เนือ สฅว์ ให้ แผลง จาก ชื่อสํ ฅว์ ไป มาก เนือ ของ หมู เรียก ว่า 001* เน้อ ของ วิว กลาย เบน ๖ 6๙ อะไร ทำนอง นั้ แค่ เรา อ่าน ประ วิฅ ศาสตร์ แลำ ก็ พอ ที่ จะ เช่า ใจ ว่า เมื่อ ชน ชาติ นอ รีม นซึ่ง มี พระ เจ ำวิล เลียม ผ้ช นะ ศึก ยก ขาม ไป ตี อำ กฤษ แตก จน สามารถ ปราบ คา ภิเษ ก เบน พระ เจา แผ่น ติ นอ ำกฤ ษ ไค้ แล ำ ชน ชาติ เหล่ านั้ก็ พา กน เห ยียค ชาว พื่น เมือง อำ กฤษ ว่า ตา ชำ สา ธาร ณ์ กิริยา มารยาท ก็ หยาบ กาย ภาษา ก็ ไม่ สุภาพ จึง ให้ นำ ก0 าที่มี ภาษา เบน ฝรํง เศส เขา ไป ใช้ มาก เพื่อ จะ แยก แท่ง ชน วรรณะ ใน ประเทศ อำ กฤษ ขน เพราะ ฉะ น น เมื่อ ผ้ตี ข 135 อำ กฤษ ยำ ถือ ว่า คน เบน ผ้คี แป ค สาแหรก จริง "I เพราะ บรรพบุรุษ ของ คน คาม เส คีจ มา “คะ เภา เคียว,, ก่น กบ พระ เจ็ าริล เลียม แล, ว ก็ กง ย, ง นิยม ใช้ คำ ที พวก คน นำ เขา มา จน ใน ที่สค กน อื่น ก็ ค อง คาม อย่าง นิยม ใช้ กน ไป เอง การท ผ้คี อำ กฤษ ชาว นอร์ มน ซึ่ง เชอ ชา คีเคิ ม ของ เขา ไม่ ใช่ พวก เคียว กบ ชน ชาว แอ ง โก ล-แซ กซัน ผน ใช้ คำ เดิม ซึ่ง มา จาก ภาษา ฝรํ่ง เกส ปน ภาษา นอร์ มน ทีคีท คำ เขา’ ไป นั้น ก็ พอ จะ เห็น ได้' ว่า เขา ทำ เช่น น็น เพราะ เขา ร กวฌ น ธรรม และ ภูมิธรรม เดิม ของ เขา เช่น เดียว กบ ที่ ชาติ อริยกะ ยก เข้า มา อยู่ ใน ม ธยม ประเทศ ก็ ไค้ นำ ภาษา และ ขน บ ธรรมเนียม ประเพณี มา ใช้ และ ตง การ แบ่ง ชน วรรณะ เพื่อ มิ ให้ เช่า ของ ที่ อง ถืน เดิม เข้า มา ปะปน ทาง สาย โลหิต ไค้ ง่าย ๆ คน อง กฤษ ที่ เขา สามารถ จะ สืบ สาว ทราบ ว่า ตน วงศ์ สกล ของ เขา เบน ตระกูล นอ' งมํน ก็ว่ อม ร้สืก ทะนง ต่วว่ าพื่น เพ ของ ตน สูง มา แต่ เดิม ทาง เมือง ใทย เรา นอก จาก ตระ คูล บน นาค แล วก็ ยาก ที่ จะ สืบ ถอย หลัง ไป ไกล ๆ ไค้, น' ก ชา วอ เม ริก นซง ถา ดู ตาม ผิว "I ก็ แสดง ตน ว่า เบ็1 นผ้นี ยม ลัทธิ ประชาธิปไตย แห้ ทำ เบ็น ไม่ ถือ ชาติ เชอ วงศ์ เบ็! น เอก สิทธิ ปุ ริม สิทธิ อะไร ' แต่ ลัา ลัง เก ต ให้ ดีก็ จะ เห็น ว่า การ นิยม ลัทธิ ไม่ ถือ เทือก เถา เหล่า กอ ก็ คือ ปม คอ ยอน หนึ่ง ขอ งอ เม ริก น เอง ทำนอง เดียว กบ ปม คอย ของ สน ขจง จอก ที่ หาง ต่วน เพราะ ถูก ก' บง ท! •อ'1 ใน นิ ทา นอี ส ป เกิต มา นิยม' ชน ชื่น' ใน ภาวะ ไม่ มี หาง ของ ตน โค ยที่ เห็น, ว่า หาง ไม่ มี ประ โย ช' น์อะ ไร! เก็' บ ไว้ กบ ฅวก็ หน ก แรง เสีย เปล่า ๆ เพราะ คน อ เม ริก น เอง ก็ พยายาม จะ สืบ สาว บาง ทืก็ ให้ สินบน หรือ ราง วลแ ก่ผู้ร บ สืบ ล'1' งเรื่ อร ตระ กูลต่ าง ๆ ให้ เห็น ว่า บรรพ บุรุษ ของ ตน เบ็1 นผ้ที่ ไค้ โค ย สาร ตะ เกา “เม ย์เฟ ลาเ วอ ร์” ข้าม ไป ตง รกราก อยู่ ใน อเมริกา ผู้ ใด ล่า แสดง ไค้ ว่า เมื่อ ฅนมื สาย โลหิต มา จาก พวก เมล์ เฟ่ล าเว อร์ นั้แล้ ว ก็ ถือ ไค้ ว่า เบ็น ตระกูล “แปด สาแหรก” แท้ นอก จาก นึ่ทุก กราว ที่' ทาง ราช สำ น กอ' ง่กฤ ษ มี- งาน สโมสร ลัน, นิบาต! แล่ ว มก มีสฅ รือ เม ริก น มาก 136 ค่อ มาก ที่- พยายาม กระเสือก กระสน ฅะ เกีย กฅะ กาย ขอ ให้ ผู้คีแ ละ ผู้คีค ก ยาก อง กฤษ ช่วย นำ เขา ถวาย คำ ค่อพ ระ เจา แม่น คินอ งก ฤษโ คยถ ง กบ ยอ มเสยก า สิน นำ ใจ อย่าง แรง บุ ซึ่ง เรา ท่าน ใน ประเทศ ไทย แทบ จะ ไบไ ชือ กา จุะมกนบา พอ ที จะ ลง ทน ลง แรง บก นำ ขำ ม ทะเล มา เพือ ถวาย ควเ บน พ ธ' กาย โ นเาล า กี่ วินาที ที่ฅน “ถอน สาย บ ว,’ เฉพาะ พก ฅร์พ ระ รา ชืนีอ งก ฤษแลว พอ กล บอึง อเมริกา คน จะ ก็ ไค้ แส คง ว่า ถึง คน จะ เบน “กา,, หนา ก็เบ็ น เห น ไปแลว การที่ คน อง กฤษ เขา ภาค ภูมิใจ ใน คระ กูลข อง เขา กค กาก ที ภู ค อ เม ริก นพ ยา ยาม จะ บน บาย ขน มา ก็คีก็ เบน สี่ง ที แส คง ให้ เห น ว่า เขา ก ยง เบ น ปุถุชน ก่น อย่ แค่ ใน หมฺ กน ไทย เรา คำ ยก ไ แอ ง พระ พทธ ศาสนา ของ เรา เบน 1111 1 สง หน งซง ชวย ทำลาย การ คง ชน วรรณะ อย่าง มาก มาย ลูก บา ว ลูก ทาส แค เบ รา ณ เมื่อ เช่า ไป อย่ ใน กาสาว พ สตร์ แล ำ ความ คู ถูก คู หมื่น เห ยียค หยาม ก็ หาย ไป เพราะ คน มี สมญา ใหม่ ถือ กน ว่า เบน “สมญา เอา รส ทศพล,, เบน ำนอ นา บุญ อ, น, ไพศาล แค่ โลก ย,, ไป เสีย ฉิบ ฝริง เอง ก็ เกย สรรเสริญ ไทย เรา ว่า เบน ชาฅิ เคียว เท ำนน ที่ เบน ผู้ ริก และ นิยม บุคคล โค ย คุณวุฒิ และ คุณ สม บฅข อง เขา เอง มากกว่า คุณ สม บคที่ จะ ไค้ มา โค ย สาย โลหิ ค เบึน กิน ว่า เจา ก็ นิยม มี หม่อม เบ็1 น ไพร่ นายก” บ่ บ่าว ก็ม่กิ ไม1 ก่อ ยร่ง เกียจ ล้น เมื่อ ค่าง เพศ เต็ก "I ก็ ชวน เล่น กิน ปะปน ล้น โค ย ไม่ มีเดี ยคฉ ไเท์ ประการ ใค ไพร่ คระ กล ฅาก็ สามารถ เขย บ ฐานะ ขน ถึง ชน เสนาบดี ไค้ ซึง ใน ประเทศ อ” งก ฤษเ อง ก่อน ที่ พรรค กรรมกร มี อำ นา จุ แล่ ว ค่า แหน่ ง เสนาบดี และ ตำแหน่ง การ เมือง การ ทูฅที่ สำ กิ' ญ ‘ๆ แล้ว ก็ ย่อม เบน เอก ลาภ ของ ผู้ มี ตระกูล และ ผู้ดี เท่า น น เพราะ ฉะ นน เมื่อ ท่าน เพ่ง เล็ง ถึง คุณ ส มบํค ประชาธิปไตย ซึ่ง เบ็น คุณธรรม ประจำ ชาติ ไทย แล้ว จุงอ คที่จุ ะ พิศวง ไม่ ไค้ ว่า ก็ เมื่อ เรา มี ของ ดี แล้ว ทำไม ถึง จะ ล้อ ง เอา ราคี มาปก กลม เล่า 137 เรา มี ภาษา' ที่?! ที่ กะ ลัคริ ค ไม, ร กรุง ร ง ทำไม เรา จึง พาก น เห ยืยค กำ เค้ม ของ เรา เสีย แล้ว ไป ยืม เอา กำ เขมร หรือ กำ ของ แขก ซึ่ง เกย ม่าน ลัทธิ ทาง วํฒน ธรรม และ ทาง การ เมือง มาก ลม เรา ไว้ เบน เวลา นาน มา ใช้ ถา เขมร หรือ แขก เขา ประสงค์ จะ ให้ เรา ใช้ กำ ของ เขา เพราะ เขา คีก ว่า เรา นิ น ก็ น่า จะ เบน ความ รู้สึก เอา แฅ่คี ขาง เคียว ของ เขา แค่ ไทย เรา ไม่ น่า จะ ไป รบ รอ งก วาม เห็น ขาง เคียว ของ เขา เลย เมื่อ เบน เช่น นืแลว ทำไม เรา จึง จะค่ อง นิยม เอา กำ ของ เขา มา เชิค ชู กก กอ ค ไว้ เพื่อ จะ ไค้ แส คง ว่า กำ “ของ เขา อื่น” น น เบน ของ ผู้คี แท้ ควร จะ ทำ ถัน เล่า ท่าน ลอง เค้น ทาง ไป ใน หมู่ ชน เชอ ชาฅิ ไทย ใน ที่ ค่าง ๆ คง แค่ ทาง เขฅ เชียง คง เชีย งร้ง สิบ สอง บน นา อะไร แถว น แล8 ว หาก ท่าน เค้น สะ คุคเ อา หิน เช่า ท่าน ก็ จะ ไม1 พค ว่า “เจ็บ เทา” เบน แน่ เพราะ ล้า พู ค พวก พื่น่ อง ร่วม เชอ ร่วม ชา ค้ก็ก งพ้ง ไม่ ออก ล้า ท่านบอกว่า “เจ็บ ตีน” แล้ว ก็ กง มืผู้เ ขำ ใจ มากกว่า รอย ละเ กำ สิบ เบน แน่ “ตีน เขา” พง คู ก็’ ไม่ หยาบ กาย แค่ ทำไม ตีน เรา ตี ๆ กล้บ เบน ของ หยาบ ไค้ ก็สุค วิ ลัย ที่ จะเ ขำ ใจ ถำ ท่าน ถาม หน ทาง ถับ กน ใน กรุง บาง ที เขา จะ บอก ถับ ท่าน ว่า ให้ ไป ค รง ๆ แค่ กน ไทย จริง ๆ ใน เขฅ เดิม ของ เรา จะ ไม่ พค ภาษา อย่าง นึ่เบ นอน- ขา ค เขา จะ บอก ให้ ท่าน ว่า ให้ “ไป ซื่อ ๆ,, ซึ่ง เบน ภาษา ไทย แค่ ฅรง เบน ภาษา ไทย ผู้คีที่ นิยม ลัทธิ อื่น ถา ท่านอยาก จะ กลับ เขา ก็ คง ไม ร แค่ ถำ ท่านบอกว่า จะ “พิ ก” (พลิก) หรือ จะ “เมือ” เขา จะ ร้ท่น่ ที ความ จริง ไทย เรา “ กลบ ก็ แปล ว่า พลิก แค่ เรา เอา มา ใช้ ใน การ พลิก สีงข อง เล็ก ๆ น้อย ๆ ส่วน’ “เ มื' อ,, ซึ่ง แปล ว่า กลับ น1 น ของ เรา ชัก จะ เลือน ไป หมก หาก ไม1 อ่าน ลิลิค พระ ลอก น แล้ว ก็ กง หา กำ แปล ไม่ พบ เพราะ มืฅอ น หนึ่ง ว่า “ หาก พระ เมือ แมน เมือ งพ้า เผือ จะ เบน ขา ผู้ใค ” การ พยายาม จะ ใช้ ศพ ท์ใช้ แสง ให้ ถูก ลัอง สม เบน “ผู้ ตี,, แท้ เลย ทำ' ให้ เกิด มี กำ แปลก ‘ชู เบน ลัน ว่า ศีรษะ แม่ เทา ศีรษะ แม่ มือ ๆลๆ ซึง ถา จะ กิคคู ตี ‘ชู 138 ก็ น่า จะ เรียก ว่า เบน กำ “จํ ณฑา ล” เพรา ะทง ทาง พ่อ และ ทา งแมของกา แส คง ให้ เห็น ว่า มา แค่ คน ละ วรรณะ เสีย แล ว กำ ว่า “กิน” อ ยาง หนึ่ง เบน กำ ของ ชน, ชา กิใท ย ทุก หมู่ ทุก เท ล่า ทุก กิ' น ทุก แคว1 น่ใช้ เหมือน กิน ห มคที่ งนน มาบํ คน การ “รบ ประทาน รบ ทาน
- รบ, “ทาน” และ อะไร ทำนอง นี พอ [กร พค กิน ขึน มา ผู้พูค ก มก หน ไป มอง กลาย ทุ ลับ ว่า กน ที่พ คน “ขุค มา แค่ ไหน กิน หนอ ท่าน ขน บาน ไทย [น ชนบท ค่าง ทุ กำ แรก ที, เขา จะทํ ก ทาย ปราศ ริย แส คง ไม ครีจิ คค่อ ท่าน ก คือ จะ ถาม ว่า “กิน ขาว แลํว หรือ ยง” ซึ่ง ท่าน ก็ ควร จะ คอบ ว่า “กิน กิ แล, ว” หรือ “ กิน อี่มห น่า แล ว ” อะไร ทำนอง น แค่ ลัามื ท่าน ผู้ใหญ่ มา เชิญ ท่าน ไป กิน อาหาร โค ย ผู้ใหญ่ เบน ผู้เล ยง ท่าน ก็ ควร บอก ผู้ใหญ่ ผู้นน ว่า ท่าน มา “ริบ ประทาน” อี่มห นำ ควย ความ ขอบ คุณ หรือ ลัามื ใคร มา จาก ทาง ไกล มา เยี่ยม ท่าน ทุ ยก สำ ริบ มา เลย ง เขา ทุ ก็ ควร ว่า เขา ริบ ทาน ควย ความ เอ? คอ ร่อย แค่ ลำ ท่าน ไป ราน อาหาร ซึ่ง ท่าน จะ กิ อง ชำระ ส คาง กํทีห ลัง เมื่อ อาหาร มา คง อยู่ บน โต๊ะ แลำ ท่าน ก็ ลง มือ กิน ท นที ท่าน ไม่ ไค้ ริบ ประทาน หรือ ริบ ทาน อะไร หมค เพราะ เลัา ของ ริ านก็ ไม่ ใช่ อนาถ บิณฑิ กเศ รษเ จะ ทำ ให้ กิน เปล่า ทุ เจ9 าข อง ริาน ก็ กิ อง ทำ มา หา กิน ควย นา พก นา แรง ของ คน คาม ริฐนิ ยม อยู่ แลํว เพราะ ฉะ นน ท่าน จึง “กิน” ไม่ ใช่ ริบ ทาน เลย* เพราะ ฉะ น น จึง เบน ที่ หวง ใจ ว่า ใน การ ที่จุะ ผง ราก วาง รูป หล' ก ภาษา ไทย ขน ใหม่ ภาษา ไทย พ่น เค็ม ของ เรา กง จุะ ไค้ ลับ กๅ ร พ่น ฟู เกีย รต๊ ให้ สม กิ บก วาม สลัก สำ กิ ญ ของ ภาษา ของ เรา เอง ส่วน ราชา ศพ ท์ก็ ควร จะ ใช้ ใน ที่ที่ เหมาะ สมควร จะ ใช้ เช่น เคียว ลับ เรา เลือก ใช้ โอกาส แค่ งเก รี่ 0 ง แบบ เค็ม ยศ ครึ่ง ยศ แบบ ปรก ต๊ หรือ แค่ งฅว ปรก ฅิธร รม คา ส่วน ลัพทํ ที่ ค็งลั น
- เรื่อง น เขียน ก่อน ที่ ประกาศ สำนัก นายก 7โ5ม นกรื่ เรื่อง ให้ ใช้ กำ ว่า “วํน เกํ อ” แทน กำ ว่า ประ สูฅึว่ นชา กะ ๆ 139 ขน เพื่อ ใช้ เบน การ แบ่ง ชน วรรณะ หรือ แบ่ง กน ไทยออก เบน เหล่า เบน หมู่ ไป ว่า เบน ไพร่ ผู้คี กุฎุมพี และ เท ว คาน น หาก มี การ จำ กำ หรือ ลค ไป ไค้ ยี่ง มาก เท่า ใคก็ ยง จะคี กำ ใคที่ หยาบ โลน ก็ น่า จะฅ คอ อก เสีย เลย ทำ ให้ เบน "คะ บู” ไป ไป เสีย แค่ กำ ที่ ไม หยาบ ช้า เสีย หาย ใน ฅวข อง มน เอง ก็ ไม่ ควร จะ ถูก ถ่วง ควย " ปม คอย ” ทำ ให้ กลาย เบน กำ คา ช้า ไป ไหน ‘กุ พค มา เบน ก้งเ บน แกว แล่ ว หาก จะ เลย เถิค เลย วง ไป อีก หน่อย ก็ กง จะ ไม่ ผิคแ ปลก อะไร ไป นก ผู้ ที่อฅ ส่าห์ อ่าน มา ถึง นี่ แล วก็ กง จะ ไม่ รำ เกียจ ที่ จะ อ่าน ค่อ ไป แค่ ส่วน ผู้ที่ห มน ไส้ ก็ กง เบี่ค ช้า ม ไป เสีย นาน แล ว เพราะ ฉะ นน คง จะ ไม่ เสีย หาย ช้บผู้ ใคที่ จะ พูค ถึง เรื่อง "กำ,, ท่อ ไป ภาษา ไทย เบน ภาษา กวี แท้ เพราะ เบน ภาษา ที ไพเราะ พุมเ พือ ยอ คม ไป คำ ย กำ ที่มี ก' วาม หมา ยก ลำ ย ‘กุ กน และ มี กำ ค่าง คาว ที เขา มา ปะปน กบ ภาษา ของ เรา อีก จน ใน ที่สุค แทบ จะ แยก ไม่ ออกว่า กำ ไหน กำ ไทย กำ ไหน กำ ค่าง ประ- เทศ กน ไทย เรา โค ยนิช้ ยก็นิ ยม กำ สละ สลวย ยืค ยาว เฅิม นิคป ะฅิค หน่อย เขา ไป จน ไค้ เมื่อ เรา จะ พค ถึง ที่คิน สำ หรบ กสิกรรม เรา ก็ม่ กว่า " เรือก สวน ไร่ นา” ช้า พูค ถึง ส วิญญาณ กทร พย์เ รา ก็ ว่า "ช้าง ช้า ช้า คน เขา ใจค้ เรา ก็ ว่า 4 ซา บซง ครืง ใจ,, จน ใน ที่สุค ช้า เรา รู้สึก หวน ใจ พร น เกรง เพราะ การ กระทบ กระ ท่ง บาง อย่าง เรา ก็ ว่า เรา ร้สึก สะ ทอน ใจ และ สะ ทำ น ใจ เพราะ กวา ม สะเทือน ใจ ที่ ไค้ช้ บ จาก สีงนี่ น กวี ไทย เมื่อ รู้นิช้ ย ไทย ก็ ชอบ เล่น กำ หวน ไป หน มา พื่งคู ก็ เพราะ คูถื จำ หวะ อ่าน แช้ว พลอย รู้สึก ตื่น ไป ควย เช่น พอ ทหาร ไทย ประ อาวุธ กบ ทหาร มอญ ทหาร พม่า เช้า กวี ท่าน ก็ ว่า "ประ ทบ ทัพ ราช้ ญ ประ ทัน ทัพ พม่า ช้บ ทวย ก ช้า เช้า แทง ช้บ ทวย แข็ง เช้า พน,, ใน คะเ ลง พ่าย หรือ ไม่ ก็ คาม แบบ พระ ลอ ซึ่ง ผ้แค่ ง หนังสือ คะเ ลง พ่าย ถือ เอา เบน แบบ ฉบบ ว่า “ช้าง ช้า ย เร่ง มา 140 หนา ขาง ขวา เร่ง มา มาก” เบน ก็ น แฅ่ใ นที, สคเ มอ เล่น ไป เล่น มาก เลย เล่น เอา เถิค กน ใหญ่ ขอ ให้ ไค้ เสียง ก็ แล่ วก น กวา ม หมาย จะ เบ็น อย่าง ไร ก็ ช่าง มน เอา เสียง เบน ใหญ่ เพรา ะผ้ อ่าน "I แค่ ไม่ คิก หรือ กิ คแฅ่ ไม่ฅ รอง จน ใน ทีสุค เรา เลย ไค้ กำ เรียง เบน กลบท เล่น ก็ วอก ษร ไป เช่น “ปราง ปริ งป รง ปรู เปลา หรือ อะไร ทำนอง น ซึ่ง ถค้เ รา จะ มา ลอง น่งพิ นิจพิ เกราะ หคูท งก็ พทํแ ละ คู ภาพ ที่ เบน จริง แล ว บา ใคที่ มี มะปราง มะ ปริ ง ฅนป รง ไม้ ปรู และ กน เปล่า ขน คิก พุ กน แล่ ว ก็ กง เบน บา ที่ แปลก ประ หลาก หรือ ไม่ ก็ ไป พบ บา ซึ่ง มีน ก อยู่ เรียง รายอยู่ กาม ก วอ ก ษร เช่น “แขก เกา กระ เฅ็น กระ ฅํ้ว งืว เงือก งง ปง รอก กระจอก กระจิบ กระจาบ,, ก็ กง เบน สี่งที่ มห ศ' จร รย์ มาก ซึ่ง ล่า หาก ไม่ มี ใคร เล่น อุฅริ แล วก็ คง หา ไม่ ได้ เจา พน์ก งาน บา ไม้ ที่ ออก ฅรว จ บาก1 งแค่ หนุ่ม จน แก่ ก็ กง ไม่ เกย มีใ กร ไค้ พบ อย่าง น เบน แน่ เขา เล่า ว่า เมื่อ กรํ้ง สม เก็จ พระ พุทธ เจา หลวง เส ก็จป ระ พาส มณฑล บก ษ์ใค้ ไค้ เกย ทรง ปรารถนา จะ ยิง นก อะไร เล่น บาง พอ วน รุ่ง ขน เจา เมือง และ เทศ าภิ บาล ไค้ เชิญ เส ก็จ พระองค์ ไป ประ ที บที่ ขาง นา แห่ง หนึ่ง แล่ วใน ไม่ ชำ ก็ มีสว ะ ลอย มา เบ่ นคร งก ราว และ ทุก ทุ ที่ที่ส วะ ลอย มา ก็ม่ก มีน ก เกาะ บน สวะ มา ควย เสมอ ทุ ยิง เท่า ใคก็ ไค้ เพราะ เชื่อง มาก ไม่ พยายาม บิน หนี เสีย เลย ใน ทื่สุค เมื่อ คน ลง ว่าย นา ไป เก็บ นก ถึง ไค้ ทราบ ว่า พวก เท้ เมือง ไค้ แอบ ไป สั่ง ให้ ราษฎร ออก จ้บ นก แล วขน อยู่ เหนือ นา เอา นก ผูก ติด กอ สวะ ปล่อย มา เบ็! น ระยะ เพื่อ ให้ เบ็1 นที่เ พลิ ค เพลิน พระ ราช หทุทํ 'ย แด่ ก็ ไม่ ทราบ ว่า จะ ทรง โปรด หรือ ทรง กร ว ประการ ใด ใน การที่ ทรง ถูก ตม เช่น นึ่ พุด ถึง เรือง จะ เอาใจ เจา นาย แล วก เลย ทำ ให้ กิค เลย ไป ถึง วสี ฝ ร' ง ดอน VI นึ่ง ที่เรื ยก ว่า “หมู่ บาน ของ โป เฅม กิน (?0เ6ณเ00 8 พแ6) ซึง โป เฅม กินด่ 'องการ จุะด บ ดา หลอก พระ นา งก ธรืน ที่ ๒ มหา ราชินี รส เชีย จึง ให้ ส รำ ง เมือง กำมะลอ สก ง ชี' ๅง ทาง ที่ จะ เสด็จ ม่าน ไป โดย ใช้ วฅถ ส รำ งบ็า น ทำนอง เคียว กํบที่ กรี 5 นก เชีย 1 รๅ' เ 141 สร้าง เจดีย์ แข่ง ข นกํบ พม่า เมึ่อ รถ พระ ที่ นง ผ่าน เร็ว ๆ ก็ ทำ ให้ รู้สึก ว่า กำ ลง ผ่าน ทำ น เมือง ที่หม คจ คง ค งาม สะ อา ค คา แล่ วิก็แลว พัน พอ เขียน เช่น น์นพั กวี พัก วรรณคดี ก็ จะ ร้อง ว่า แล ว พัน, ซิ คุณ ขืน เอา กวา ม จริง ไป เขียน มน ก็ เบน รายงาน เคิน ทาง รอย แกว ไป ซิ ไม่ ใช่ หนา ท ของกวี จะ ฅอง เอาใจ ใส่ ค่อค วาม จริง หรือ จะ คอ งพค ฅาม ที่ฅา คน เห็น กวี เขา ใช้ มโนภาพ ค่าง หาก อะไร ทำนอง น ซึ่ง กำ เรา จะ วิ เกราะ ห็คู จริง ๆ แล ว ก็ เห็น ว่า คำ คค กาน เห ลวิน์ เบน คำ กคพั านที่ ใช้ กน มา คง แค่ พระ เจา เหา แล ว ไม่ มืน่า หน ก อะไร นก เพราะ รายงาน เคิน ทาง กำ ผู้ เขียน มอง เห็น กวา ม งาม ของ ธรรม ชาค้ แลก ก็, อง จุ: ะ เขียน ไค้ สละ สลวย ที เดียว หรือ บาง ทีก็ ไม่ สามารถ ที่ จะ บรรยาย ให้ สม กบ กวา ภ งาม จริง เสีย อีก ก็ ไค้ ลอง คูพั อง พา ก่อน เวลา คะ วน จะ ขน หรอ จะ คกแลว เรา ก็ จะ เห็น ว่า งาม เพียง ใค หรือ ไม่ ท่าน ที่ เคย เห็น ทะเล กรง แร กก วาม รู้สึก ขอ ร ทำ น เบน อย่าง ไร กำ ท่าน เอา กวา ม รู้สึก ของ ท่าน มา พรรณนา ควย ถอย คำ ไค้ อย่า ร ที่ ท่าน รู้สึก แล่ วิ ภาพ พจน์ น์เ บน วรรณคดี ที่มืก่ ายี่ง กว่า “กลบท เล่น ค วอก ษร เบน ไหน ๆ กง เหมือน พับ เงิน แท้ ที่ เรียบ ๆ อย่าง ไร ก็ กง จะ ดี กว่า เงิน แค งทีมี ลวค ลาย คอก เค่น เบน แน่ แท้ กวี บาง กนก อา ง ว่า การ เขียน นิราศ ฅอง เลน คำ มิ ฉะ น น จะ เขียน ไม1 ไค้ ดี เช่น เมื่อ พู ค ถึง นก แขก เคา ก็ ค่ อง หน มา ยง คน เ ค่า' ร้าง พอ ไค้ คำ ว่า ร้าง ก็ ถึง ก่อ ย เอา กวา ม นิราศ ร้าง ของ คน เขา มา เปรียบ เลย เบ็น “แขก เคา ขบ เค่า ร้าง ร้อง เหมือน ร้าง นอง มา ห ยา ร้ศมี ’ ไป ถา เขียน' รูป นก็ย่ อม จะ พอมื การ ให้ อภย เพราะ กวา ม รู้สึก ของกวี' พา ไป บ100กร6) แค่ ถา เบน แค่ เอา นามานุกรม สก ว, นก หรือ พี1 ชมา เรีย งกํ น่ค่อ ๆ พอ, ให้ มี1 สม! ผ่สแแ ลวก! เห็น ว่า เหลว ไหล ที่ง เพ ผู้ อ่าน ก็ ไม่ รู้ เพราะ ใคร เลย จะ ล่วง รู้ เมื่อ ไม่ รู้ก็ไ ม, เล็ง เห็น เมื่อ ไม่ เห็น ก็ ชม ไค้ แค่ เสียง แค่ ภาพ ใน ใจ หา ไค้ เก ค ขน ไม่ ลง ทำ ย บท ประ พันธ์ 142 ที่ มุ่ง จะ ให้ เบน “จ- นฅ กวีนิพนธ์” (?0 & โ?) ก็ จะ กลบ กลาย เบน กำ ป ร-พ นธ สำเนียง กำ (V* โ) ไป ตำ อ ย่าง ของกวี ที่ เบน กา แท้ บรรยาย ไค้ ควย กำ ง่าย อ่าน ไก็เ พรา- น ล1 วก วาม ก็ กระจ่าง คีจน แทบ จะ ใช้ เบน นิยาย ของ สี่งที พรรณนา ไก็ ก^0 บท พระ ราช นิพนธ์ ของ เจา พ้าก รม ขุน เสนา พิท์ กบ ซงเ รา มก จะ คุ้น กบ พระ นาม เกิน ของ พระ องค์ ท่าน ว่า เจ่า พ้า ธรรม าธเ บศร์ หรือ เจา พา 'คุ้ง น0 น เอง ผู้ 1ค เกย อ่าน กาพย์ ห่อ โคลง เห่ เรือ หรือ บท ประ พน ธ์อื่น ๆ ของ พระองค์ ท่าน เช่น นิน โท ปน ไ เท สฅร กำ หลวง หรือ พระ มา ลํย กำ หลวง ๆลๆ แล วก กง สะ กิค ใจ มาก เพราะ ทุก สี่งที่ ทรง ประ พน ธ์มีที่ งก วาม สูง ส่ง (01801) กวา ม ไพเราะ และ กวา ม งาม ธรรม ชา กิ บวก กบ กวา ม เรียบ เรียง ได้ กิ กว่า กวี อื่น ๆ มาก ขำ พเ จำ ไค้ ไป เที่ยว ที สวน ส่ฅว์ ใน กรง ลอน คอน เมื่อ สิบกว่า บมา แล ว ไค้ ไป พบ นก ชนิค หนึ่ง ซึ่ง อยู่ ใน ตระกูล ไก1 พา (? ธลร 13ฑ 16*) ที่ หนำ กรง มี ชื่อ ว่า 11ร ก 1 (^8118121 ถ 11ร โ ธึนร ร) มอ ย ตาม ประเทศ ไทย และ มลาย นก ไก่ พา ชนิค นึ่มี แวว แต่ สี ขาว ทำนอง แวว นก ยูง ชื่อ ฝ รำ ก็ ใช้ ชื่อ ยก ษ์ &โ& 118 ซึ่ง มี ตา รอย หนึ่ง ไม่ ร้จก หล ไ] จน กว่า จะ ถูก สะ กค จิต ควย คน ตรี จึง เผลอ ตำ ม่อย หลบ ไป ถึง ก่บต อง กูก ฆ่า ตาย ใน พิพิธ ภณฑ์ สิฅว์ ขอ งก ณะ อํ กษร ศาสตร์ และ วิทยา- ศาสตร์ ก็มีต ำแห่ งสฅํ ฟ ไว้ ตำ หนึ่ง มี บาย ชื่อ กิค ว่า นก หว่า พอนํ ก นิรุกติ ศาสตร์ ผู้ หนึ่ง ไค้ ยิน ชื่อ นึ่เขำก็ คง จะ รอง ว่า “ช่อ,, ท นที เพราะ คำ ว่า ไก่ พ้าก็ กิ นก หว่า ก็ ไค้ ไก่ ขวา ซึ่ง เบน นาม ของ ชาว เหนือ เรียก นก ตระ กลนึ่ ก็มี รากอย่าง เคียว กน กำ ว่า ‘พา,, “หว่า,, “ขวา,, ก็ เบน กำ เคียว กน นั่น เอง แต่ แผลง ตำ อก ษร ตาม ทำนอง กฎ ของ กริม ม ((วกํ ณณ ร บ& ผ) ที ทาน ไค้ เกย ปา กถา แล ำนํน เอง ขำ พเ จำ จะ ขอ ทูล เชิญ เจำพ้า ธรรม าธิเ บศร์ เมื่อ สอง รอย กว่า บแ ลำ มาทรง 143 บรรยาย ให้ ท่าน พ้ง ว่าน กหว ำนั้มี รูปร่าง และ มีนิสํ ย เช่น ใค และ คู เห มอน ใน วรรณคดี ไทย ก็ จะ มี แค่ กวี ผู้นเ ท่าน ไเที่ กล่าว ถึง นก น นก หวา หนา งาม ลาย คอ ดาว ราย พราย เพริศ เพรา ย่อม กิน กิน ลำเนา หา คู่เค ลำ เผ้า ชม กิน นก หวา หน9 าเป ริยบ แกม ดำ ลาย ดาว พราย เพรา เท ยว กิน กิน ลำเนา เคย งคู่เ คลำ เผ้า ห ลำ ตรู เฉ ลา เพริศ หนา เคย อยู่ เก็บ ลม เล็ม กิน (ใ} รา ศ ปีาร ทอ แ ด ) เมื่อ ท่าน อ่าน แล ำก็ จะ เห็น ไค้ ว่า กวี ที่ จริง แล ว เมื่อ มอง เห็น กวา ม จริง สี่งใ คก็ สามารถ จะ เอา กวา ม จริง นน มา เรียบ เรียง เขา ให้ งค งาม และ กะ ทํคร ค ไค้ ทง ไพเราะ ไป ใน ฅำ ควย เมื่อ อ่าน แล ำก็ ไค้ ท1 งก วาม รู้ และ กวา มบํน เทิง พร อม กน ไป การ เก็บ เอา แค่ ชื่อ มา เรียง กน เฉย ๆ ค่ง ใน พฤกษา สฅว าภิธ านน น ก็ คีแค่ เพียง อวค เขา ไค้ ว่าร้ กำ มาก แค่ เมื่อ ไม่ มี กำ อธิบาย ประกอบ ใน ที่สุค ก็ ไร้ ผล เพราะ ผ้ อ่าน เพียง แค่ พบ ชือก็ ยิง ไม่ร้ ว่า เบ1 นอ ย่าง ไร สู้ แค่ หน งสื อช นิค พฤกษา- ภิธา น แห่ง ประเทศ ไทย ณ 61-3แ0 ก! 0 โ& ร131ท6 ถ ร! ร) ของ ศาส ครา จาร ย่ เก รบ (กรรอเ- 01-31 ๖) แห่งมหา วิทยา ล่ย เอ ค้น เบณ รอ หรือ ราย ชื่อ สฅว์ นา และ ปลา ของ นาย โ ช, กิ สุว, คถึ IV! .ร. (0010611) ก็ ไม่ ไค้ เพราะ ถึง แม้ หน์ งสือ เหล่า น เพียง แค่ จะ ให้ ชื่อ วิทยา ศาส คร์กำกิบ กบ ชื่อ ไทย แลํว ลำ เรา เบค คู ค่า รา อื่น ประกอบ ก็ พอ ที่' จะ ให้ เรา รู้ เรื่อง ใน สง น, น ๆ บาง มิ ฉะ น น ก็ จะ เช่า เกณฑ์ ที่ ว่า งาน ที่รืก ทีอฅ ส่า ห ทำ แล วก ไร้ ผล (บ 076 ร 1,3๖0111- ร บ0รเ). ประ วิตท อง บา ข คำ* อิน กำ ว่า ประ วํฅ คาส ฅรึนึ่ น ปทานุกรม ให้ กำ อธิบาย ไว้ วา เบน หมว ค กวา มร้ เรื่อง ความ เบน ไป หรือ เรื่อง ราว ค่าง ๆ เท่า ทึมื บน ทึก ไว้ เบน ลาย ลอบ ณ อิก ษร ถา กำ อธิบาย ของ ปทานุกรม นึ่กุก แล วก็ฅ อง นบ ว่า ความ หมาย ของ วิชา ประ วค คาส ฅร์เ บน ความ หมาย ที่ ห8' วน และ แคบ มาก เพราะ เห คุ ว่า ม หลาย สิง หลายอย่าง ซึ่ง ถึง แม้ จะ มิ ไค้ จารึก ไว้ เบน ลาย อิก ษณ์ย์ ก ษร แค่ ก ไค้ ม ร่อง รอย รปเ กา หรือ ผี่มือ ทาง รูป ภาพ ซึ่ง อิา หาก ใช้ ความ อิง เก ค ใช้' วิจารณญาณ เพี่ม เติม เขำ บาง เล็ก น์อย แล วก็ พอ ที่ จะ สืบ สาว วาง เกา ให้ เบน รูป เบน เรื่อง เกี่ยว กบ ความ เบน ไป ของ มน ษย ชาติ ใน สมืย หนึ่ง ๆ ไค้ เหมือน กน แค่ ก่อน แค่ ไร มา ก่อน ที่นํก ปราชญ์ ไทย ไค้ ฅํ้ง คำ ว่า ประ ว0 ค คาส ครึ ขน น น พวก เรา ก็ ชิน หอ ยู่ กบ กำ ว่า “พง คาว คา ร,, ซึ่ง บคนึ่ ปทานุกรม ก็ ได้ ให้ ความ หมาย ไว้ ว่า เบน เรื่อง ที่ ลำ คบ วงศ์ สกุล ถา เรา จะ เขา ใจ แคบ ๆ กำ ว่า พง คาว คา รก็เ บน ประ ว่ฅส่ วน หนึ่ง ของ คระ กุล หนึ่ง ๆ เท่า น น แค่ โบราณ มา ไทย เรา ถือ ว่า กษ้ฅ ริย์เ บน คระ กล ที่ ลำอิ ญ์ที่สุ ค สี่งใ คที่ เกี่ยว ก ไ] ชาติ ไทย ก็ม่ก นำ ไป รวม ไว้ เบน เรื่อง ราว ของ ราชวงศ์ กษ ฅริย์ ไป หมค เพราะ ฉะ นน ประ ว่ค คาส ครึ ประเทศ ไทย จึง มีผ้ เรียก อิน ว่า “พระ ราช พง คาว คา ร,, จะ เบน คอน กรุง ศรีอยุธยา หรือ คอน กรุง อะไร ก็ แล วแค่ สม' ย หาก เรา จะ มำ มาน, ง วิจารณ์ ความ หมาย ของ กำ ว่า ประ วํฅ คาส ครึ และ พง คาว คา รแลว ถึง เรา จะ พยายาม สก เท่า ใคก็ กง ไม่ สามารถ ที่ จะ จุ0 าอิค ไป ให้ ไค้ แน่ นอน ว่า สี่งใ ค เบน ประ ว่ฅ คาส ครึ สี่งใ ค เบน ภูมิ คาส ครึ และ สืงใ ค เบน คาส ครึ
- จาก วิทย กระจาย เส ยง พ. ศ. ๒๔๘๕ 145 อน "I ยี่ งเ' ว ลาน ควย แล่ ว เรา มืปร ะวำ ศาสตร์ ภูมิศาสตร์ ประ วฅ ศาสตร์ เศรษฐศาสตร์ ประ วำ ศาสตร์ ร ฐ ศาสตร์ ประ วํต ศาสตร์ การ ศึกษา และ อะไร ต่อ อะไร อีก หลายอย่าง ซึ่ง จะ จำแนก แจก ออก ไป อย่าง ไร ก็ ยาก ที่ จะ วา งก วาม หมาย ให้ ตาย ตำ ไป ไค้ ที เคียว เพราะ ฉะ นน เวลา การอ่าน หนำ สืออ ะ ไร ก็ ตาม ใจ เมื่อ เรา หยิบ ขน มา อ่าน แล ว ยาก ที่ จะ บอก ได้ ว่า เล่ม ไหน เบน ประ วฅ ศาสตร์ เล่ม ไหน มิ ใช่ ประ วฅ ศาสตร์ เพราะ จาก หนำ สือแ ทบ ทุก เล่ม ถา ผู้ เขียน ๆ ให้ ละ เอีย ค พอ ถึง ชีวิต ของ บุคคล หรือ ความ เบน ไป ของ ซา ติใต ชาติ หนึ่ง ให้ ละ เอีย ค หรือ มีหล่ ก ฐาน เพียง พอ แล่ ว คน ชน หล ำก็ อาจ อีก วาม หมาย ให้ เบน ประ วต ศาสตร์ ไป ได้ บรร คา พงศา วฅา ร เก่า ทุ ที่ เกี่ยว ก่บ ชาติ ไทย ซึ่ง คน ไทย ทุก กน ควร จะ ใด้ อ่าน และ ควร จะ ได้ ศึกษา เพีม เติม แต่ หา ได้ มีผู้ อ่าน ให้ แพร่ หลาย เท่า ที่ ควร จะ เบน ได้ น น คือ พงศา ว คา ร โย นก ซึ่ง พรรณนา ถึง การ ก่อ ร่าง ส รำ งต่ว ของ ชน ชาติ ไทย ที่ ได้ ไหล บ่า เขา มา สู่ เขต แหลม ทอง แถบ ที่ เรียก ก่น ว่า ย่าน ลาน- นา ไทย ได้ กล่าว ถึง การส รืาง บ้าน สรืา ง เมือง สถาปนา แว่น แก วน และ ราชธานี นำ ย ใหญ่ เรืม ก่อ ความ เบน บก แผ่น ขน ใน หมู่ ชน ชาติ ไทย หนำ สือฉ บ้บนึ่ พระยา ประชา กิจ กร' จำ ร ได้ เบน ผู้ เรียบ เรียง มา จาก กำ นาน ต่าง ทุ เท่า ที่ หา ได้ ใน สม โ] น น เฉพาะ กำ ว่า “โยน ก” น ใน ระหว่าง ผู้รู้ก็ น' บว่า พง สนิท คีแล ว เพราะ เหมาะ สำ ห ร บซึ่อ เรื่อง จริง ๆ แต่ สำ หรื บก น ท’ วไป รู้สึก ว่า ออก จะ สูง เกิน จึง ทำ ให้ ผู้ ไม่ร้ หมก กระหาย ที่ จะ อ่าน เพราะ ไม่ รู้ ว่า เบื่น พงศาวดาร อะไร แน่ คำ ว่า “โย นะ กะ หรือ ยะ วะ นะ กะ” นเบี่ น คำ มี มา แต่ เก่า แก่ แม้ แต่ ใน ศิลา จารึก ของ พระ เจ่า อโศก มหาราช ซึ่ง พุทธ ศา สนิก ชน คน ไทย ไค้ ทราบ จาก พระ นาม “ศรี ธร ร มา โศก ราช” ใน การ ชำระ พระ ไตร บื่ฎก กร, งที่ สาม ก็ ไค้ กล่าว ถึง คอน ที่ 146 พระ เจา อโศก พระองค์ นึ่ไค้ ทรง จก ส่ ม ณ5 คู ศ บ่ ฅามอาณาจกรฅาง ไ เพอเผย แพร่ พระ พทธ ศาสนา นอก จาก จะ มา ทาง ประเทศ1 ท ะ วน ออก ทา ง ๆ ซงเ ทน บาน ใกล้ เรือน เกียง กบ เรา แล8 ว ก ยง ไค้ ส่ง ไป ทาง ทศ ท ะวนฅก กง อาณา จก ร ซึ่ง มืกฟ้ ฅรืย้ กรืก กรอบ กรอง อย่เ บน แ' ว, น แก, วน และ ทรง เร ยก พง ะ รง6 ง ณ บส าน)น ว่า “กษํ ฅริย์ ยะ วะ นะ ทงน เพราะ ชน ชาว กร กเศ มน พอ คูบพ แ ศก พ ไก โบ ย หรือ อิโอ เนีย ซึง แม้ แค่ ใน ภาษา ผ่ร้ง เขา กเร ยก ชา วก รก แก บน น วา เบน ชาว ไอ โอ เนียน หรือ ไอ โอ นิ กก รืก กรน เมือ แผลง มา เบน ภาษา ให้ เหมาะ กบ ปาก กน ชา วอน เกีย กำ ว่า ไอ โอ นิก และ ไอ โอน ก เลยกลาย เบน กา วา ย นะ กะ และ ยะ วะ นะ,, ไป แค่ พระยา ประชา กิจ กร จก รอ าศย หล กสิ งใศ เล่า จึง มา เรียก พงศา ว การ ของ ชน ชาติ ไทย พวก หนึ่ง ว่า เบน พง ศาก ศาร โย นก ขอน ถา เรา ศึกษา กึง ต่าง ของ ชน ชาติ ไทย แล ว ก็ จะ เห็น ไค้ ว่ามื ไทย กิงห นึ่ง เรียก ว่า ไทย ยวน ซึ่ง กน ไทย กีงอื่ นๆ มก ทั้ง กำ ว่า ไทย เสีย เรียก กน เฉยๆ ว่ายวน โกย ใช้ กำ ย ย้กษ์ แทน ที่ จะ ใช้ ญ ญาติ แค่ กำ “ยวน,, นึ่ หลาย นก ป ราญ ช์ฅ่า งก็มื ทฤษฎี กวา ม เห็น ค่าง ๆ กิน แค่ ก็ ไม่ มี อะไร จะ แน่ นอน ว่า มา จาก กำ อะไร แน่ ที่ งนน ไทย ยวน พวก นึ่ก็ คือ พวก ไทย ที่ กง รกราก อยู่ ใน เขก ลาน นา ไทย ซึ่ง รวม ท1 ง อาณา เขก สิบ สอง บน นา และ สิบ สอง จุ ไทย เขา กำ ย หนังสือ ลิลิฅ ยวน' พ่าย ก็ มิ1 ใช่ อื่น ไกล กีอเ บน หนังสือ ที่ แก่ง ขน ยอ พระ เกีย รฅิ สม เก็จ พระ บรม ไกร โลกนาถ ที่ อาง ว่า ไค้ ชนะ ศึก ที่าว ลก หรือ ที่ ปรากฏ ใน พงศา ว การ โยน กว่า “ พระ เจา ติ โลก ราช ’ จะ สง เกก ไค้ จาก ชื่อ ที่ แปล ไค้ ว่า เบน พระ เจา สาม โลก นัๅย นันทํ้ งกํ แก ใ กร พาย ใ กร แพ จร งก พง ไม ออก ผ่าย พระ ราช พงศา ว การก รง เก่า ก็ว่ๅ น่าย เชียงใหม่ แพ้ ผาย โย นก ก็ ว่า น่าย อยุธยา เบน น่าย ถอย ใน เมื่อ พระ อิน ทรๅ ชาม หๅ อุปราช ถูก บน ที่ พระ พก ฅร์ก วาม จริง ก็ กง มือ ยู่ว่ๅ เมื่อ สาม โลก ใค้ ปะทะ สาม โลก เหนือ' ไม่' ว่า จะ เบน' โลก' วกถุ อะไร ก็ กง กอง แหว่ง' อื่น ที่นนั ]ง' ไป ท ะ ง สอง น่าย เช่น 147 เคียว กบ ข่าว แพ้1 ชนะ ของ การ รบ บี่จจุ เบน จาก ชื่อ ท้าว ลก ท่าน นก ปราชญ์ ทาง วรร ณกคี ไค้ แผลง ออก ไป เบน กำ บาลี ซึ่ง มี เลียง คลาย กบ ชื่อ เค้ม อ นวิสํ ย นัก ปราชญ์ นั้น ถา หาก เรา ลอง สมมติ ให้ เขา ตง ชื่อ บุก กล บาง คน เบน ตน ว่า เลือก ชื่อ บุก กล ใน สาม ก๊ก เช่น “ลก เจ๊ก ซึ่ง เมื่อ เค็ กๆ เกย ฒัสม ไป ให้ มาร คา” เขา กง จะ พยายาม ต่คใ ห้ลก เจ๊ก เบน โลกเชษฐ์ ไป ซึ่ง ใน ที่สุค ถา เรา เบน บุก กล ชื่น หลี งมา เห็น กำ โลกเชษฐ์ แล ว ให้ คีบ ญ หา ว่า หมา ยก วาม ถึง ใคร นั้น คง เบน ของ ยาก ไม่ นอ ย เลย บาง ที ท่าน นำ ปราชญ์ เหล่า นึ่หา วิธี เทียบ เลียง เขา หา ล่น ไม่ ไค้ มำ] ถือ โอกาส แปล ซึ่อคี อ ‘บุ ออก จาก ภาษา หนึ่ง ไป เบน อีก ภาษา หนึ่ง เช่น ชื่อ “ พระยา แสน เมือง มา ” ท่าน นัก ปราชญ์ เหล่า นึ่ก็แปล ไป เลีย เลิศ ลอย เบน “ ลีกษ บุ รา คม ” ซึ่ง ถา หากว่า เรา จะฅ อง มานั้ ง แปล ชื่อ บุก คล ชนิค นึ่กลี บ เบน ภาษา เดิม อีก ท กก รง ไป แล่ วิก็เ ชื่อ ว่า การ แปล ชื่อ เหล่า นึ่คง จะ ท่า ให้ การ เรียน ประ อ่ต ศาสตร์ ยาก ยง กว่า การ ท่า ปริศนา อำ! ษร ไขว้ เลีย อีก จึง ท่า ให้ ชื่อ “ ขุน บรม ” ซึ่ง ตาม ประ ว้ต ศาสตร์ เคย เบน กษ ฅริย์ ไทย พระองค์ หนึ่ง อยู่ ใน เกณฑ์ สง สย ว่า จะ เบน ชื่อ ขุน บรม จริง หรือ ชื่อ ขุน บรม แปล แต่ ถำเ บน ชื่อ แปล ไป เลีย แล ว ชื่อ ขุน บรม จริงๆ จะ มี ชื่อ ว่า อะไร แน่ ก๊หม คบ ญญา ที่ จะ ล่วง รู้ เมื่อ พูคนั อน มา ถึง พงศา ว คา ร โย นก จึง น่า จะ เห็น ใจ ผู้ อ่าน หนัง ลีอท วไป ที่ ไม1 ก่อ ยมีใ กร หยิบ หนัง ลีอนึ่ มา อ่าน นัก เพราะ เหตุ ว่า เขา ไม่ แน่ ใจ ว่า เมื่อ อ่าน แล่ วจะ ไค้ ความ รู้ ทาง พงศา ว คา ร ของ ประเทศ ใคซึ่ งผิค กบ ล่า เขา หยิบ เอา หนังสือ เล่ม ใคเ ล่ม หนึ่ง ของ คอก ไม้ สค ขน มา อ่าน แล ว จะ ไค้ รบ ความ บน เทิง อย่าง แน่ นอน ศพ ท่ใน ภาษา ไทย ของ เรา ก็ เหมือน กน กบ กำ เหล่ านึ่ ย่อม จะ เบน ไป ตาม กา รม และ ตาม อารมณ์ ของ ท่าน นัก ปราชญ์ ผู้ คง ศัพท์ และ เมื่อ นัก ปราชญ์ ท่าน ตง หรือ วา งก วาม หมาย ไว้ แล ว หาก ผู้ที่ มา รุ่น ห ล่ง ริบ เอา ไป ใช้ โค ย ไม่ ระ อ่งก วาม หมาย ก็ จะ ตง ล่น เปลี่ยน ไป ท ละ เลก ท ละ นบ ย จน1 ใน ทีสุค กำ ๆ นนเ อง จะ ไค้ รบ 148 ความ หมาย ใหม่ เล้า ไว้ ซึ่ง กล้บ กลาย หงาย พลิก ไป ไม1 ฅรง กบ กวา ม หมาย เคีม เสีย เลย ก็มี ขอ ชำ คำ อย่าง ง่ายๆ ลอง เอา กำ ว่า" แพ้, เน ภาษา เท ย เรา เคย วน มา คิคค อน กำ ว่า แพ้ นน แม้ แค่' ใน ปทานุกรม ก ไค้ 1ห้ กวา ม1 หมาย ล้ว่า สู ไม่ ไค้ ทน ไม่ ไค้” แค่ ล้า คค่อ "I ไป จะ เห็น ค วอ ย่า งอน ๆ ทึชก ใน ปทานุกรม เช่น กำ ว่า "แพ้ ผม’, แปล ว่า อาย ยง ไม่ ทน เท่า ใค ผม ก หงอก ขาว เบน คอก เลา ไป หมค หรือ มิ ฉะ น น ผ้น นก เปลี่ยน นิส ไ] กลาย เบน กน ใจ นอ ยคิค มาก ไป ก ไค้ "แพ้ พ้น” ก็ แปล ว่า พ้น อย่ ไม่ ไค้ หำ เลีย ก่อน แพ้ เมีย ค่าง กบ กล ว เมีย มาก เพราะ แพ้ เมีย ก็ แปล ว่า มี เมีย แล้ว เมีย สู้ บารมี ไม่ ได้ อยู่ ควย กน' ไม1 กีบึ่ ก' วน ก ล้อ ง ล้ม หาย ฅาย จาก ล้น ไป และ ล้า มี ใหม่ อีก ก็ ไม่ ทน ไม่ ช่าก็ ล้อ ง จาก กน ไป อีก แค่ ล้า เรา คู ใน กรณี เหล่า น แล้ว ก็ เห็น ว่า กำ ว่า แพ้ แปล ว่า สู้ ไม่ ไค้ การ แพ้ ผม ก็ ควร จะ พค ใหม่ เลีย ว่า ผม แพ้ คน หรือ การ แพ้ เมีย ก็ ว่า เมีย แพ้ ผำ แค่ ล้า เรา จะ เบี่ค ปทานุกรม ภาษา ไทย ทุก หมู่ ทุก เหล่า ทุก อีง ทุก สาขา แล้วจะ เห็น กำ ว่า แพ้ น หา ไค้ แปล อย่าง ที่ เรา แปล ล้น ไม่ กำ ว่า แพ้ เขา หมาย ความ ฅรง กน' หม ค' ว่า "ชนะ” ส่วน ความ หมาย ที่ ว่า สู้ ไม่ ไค้ น น เขา ใช้ กำ ว่า ‘พาย” หรือ กำ ว่า" ก๊า น” แทน ล้า หาก พูคล้ น ว่า แพ้ แล้ว เขา หมาย ความ ว่า ชนะ เสมอ ไป ทำ ให็ห วน กิค ถึง งานพระ ศพ พระ เล้า อิน ท รวิ ชยา นนท์ ที่ เชียงใหม่ หลาย สิบ บมา แล้ว ว่า มี นก มวย ชาว ใค้ คน หนึ่ง ซึ่ง ไค้ ยก มือ ยอม แพ้ นำ มวย ชาว เหนือ โค ย รำ งอ อก มา ล้วย ว่า" แพ้ แล้วๆ” แค่ นำ มวย ชาว เหนือ พ้ง ไม่ ออก คิค ว่า ปาก แข็ง เจ็บ แล้ว ล้ง อวค คีคิค ว่า คน ชนะ จึง ขนำ รำ เสีย ใหญ่ กว่า จะร้ เรือง ล้น ก็ เล่น เอา อีก ผาย หนึ่ง แทบ คาย กา ทีที เคียว การ เปลี ยนแ ปลง ความ หมาย ของ กำ ว่า แพ้ มา เบน ชนะ นึ่ จะ เปลี่ยน แปลง ล้น มา อย่าง ใ รน น เบน บญ หา ที่ นำ นิ รุก คิศา สฅร์ จะ ไค้ ยก เบน ขอ ถก เอียง คง ทฤษฏี หรือ วาง ราก สม มคิ ฐาน เพื่อ แส คง ภูมิ รู้ ของ คน ค่อ ไป บาง ท่าน อาจ ถือ เอา กำ ว่า ชนะ น น เบน ภาษา ที่มีร กราก จา กบ วลี หรอ สน สก ทุค เพราะ 149 ฉะ นน จึง เหมาะ ท จะ นำ มา ใช้ มากกว่า ที่ จะ อาง ถึง กวา ม หมาย เดิม ก็ เบน ไค้ ถา เบน เช่น น น จริง ก็ น่า เสียใจ ที่ ภาษา ไทย ของ เรา แพ้ เขา ฅรง ที่ เสียง ไม1 เพราะ น น เอง มี คำ อื่น อึก มาก มาย เช่น คำ ว่า “เปรอะ เบอ น,, กำ น เรา ไป ถาม อาจารย์ ภาษา ไทย ก็ มก จะ ไค้ กวา ม ว่า เปรอะ ก็ แปล ว่า เ บอน และ เ บอน ก็ แปล ว่า เปรอะ เหมือน ก็ นที่ง กู่ เช่น เคียว ก็บที่ ปทานุกรม แปลง เหลือม ว่า งูชนิ ค หนึ่ง กล่า ยงู หลาม และ ก็ แปลง หลาม ว่า งูชนิ ค หนึ่ง กลา ยง เหลือม ลง ทาย กว่า จะ รู้แน่ ว่า ไหน เบน เหลือม เบน หลาม อาจ จะ ถูก งู ใหญ่ ฅวน นฅก็ ครก ช่อ มือ เอา ก็ ไค้ แค่ ถำเ รา ลอง เดิน ทาง ไป ใน ถึน ค่า งๆ ที่ ภาษา ไทย เดิม ย' งไม่ ได้ ริบ การ ปริ บ ปรุง หรือ ลาก เช่า ไป ส่ก วาม เบน อารยะ ค่าง ควย แล ว เรา จะ เห็น ไค้ ว่า กำ ว่า เ บอน น น ไทย ทุก เหล่ าทก หมู่ แปล เหมือน ก ไ เหม ค ว่า “ไม1 สะ อา ค,, เพราะ มือ ะ ไร ฅิค อยู่ แค่ ส่วน กำว่ ■แป รอ ะ หรือ เปอ ะ นึ่น เขา แปลก ไเ ว่า โกลน หรือ เลน เพราะ ฉะ น น คำ ว่า เ บอน เปรอะ ก็ หมา ยก วาม ว่า เ บอน เลน หรือ เ บอน โกลน ถำเ รา เห็น อะไร สกปรก เหมือน ก็ บเ บอน ดินเ บอน โกลน เรา ก็เรื ยก ว่าเ บอน เปรอะ โค ย อนุโลม เมื่อ อนุโลม ก็ น มาก เขา กวา ม หมาย ของ กำ ว่า เปรอะ เลย ปฏิโลม จน ปฏิรูป เบน เ บอน ไป และ ใน ที่สุค เรา ก็ ลืม กวา ม หมาย เดิม เสีย กำ ว่า “แป ค เบอ น,, ก็ ทำนอง เคียว ก็ น ใน ปทานุกรม ให็ค วาม หมาย ว่า ระคน กน หรือ ปน ก็ น ซึ่ง ถา พค คาม จริง แล่ ว ความ หมาย นึ่หา ใช่ เบน กำ แปล ไม่ เบน การ ดิก วาม ค่าง หาก เพราะ กำ ว่า แป ค ใน ภาษา ไทย จะ เบน ไทย พาย พก็คี หรือ ไทย อื่นๆ ใน เข คลาน นา ไทย ก็คี กำ ว่า "แป ค,, นน หมาย ความ ว่า เอา ไป ทา ไป ใส่ ไป ซ ค ไป หมาย ไป แคม เช่น ถามื ใคร เอา ปูน ทา นึ่วข องเรา โค ย ไม่ คง ใจ เขา ก็ ว่า เขา ทำ ปน แป ค มือ เรา เบน คน กำ คืน ๆ อีก เช่น กำ ว่า คะ กล ะ คะ กลา ม ซง คาม ป ทาน กรม ให้ กำ หมาย ว่า "มก กิน กิน ไม่ เลือก หรอ เห น แก่ กิน พ้น อง ไทย เรา อื่น อื่น ๆ ถา เขา เห็น ผู้ใค ละโมบ อาหาร เขา ไม่' ว่า ผู้ น1 น "คะ กล ะ,, แค่ 150 เขา' ว่า ผ้นน เบน กน “คา ยก ะ,, กำ ว่า กะ เฉย แบ่ล วา ชอบ ก' ฉช อร ไ มเล กก ไม่ร้ พอ และ ถำเ ขาค่ องการ พค ให้ สะ บก สะ บช ากวาเบนกนฅายกะฅายกน ซง กำ จะ แปล ให้ ใกล้ ที่ สุคกํ บ ภาษา ไทย ทาง กรุงเทพ0 า กว่า คาย ออ อา ยก ยาก เพ วา ะ เมึ่ ออ คอ ยาก มา แล วก็ย 'อม กิน ไม่ เลือก และ กิน เบน พายุ บุ แกน เกย กำวา ก กิ,3 อีก เหมือน กน กำ เรา คเผิ นบุก็ ไม่มื ความ หมาย อะไร นอก จาก ความ หมาย ใน คำ ขอ งม ไ แอ ง แค่ กำ เรา ออก ไป ใน ถี่น ทาง พาย พ เขา เรียก ว่า คา หลง บาง คา ผง บาง และ กำ ว่า หลืง ก็มื ก' วาม หมาย แปล, ว่า ชน หรือ เอียง หรือ เท หรือ แปล ไป ทาง ธรรมะ ธรรม โม ว่า โน ไ] นาว ให้ เกิค กร ทธา ฅก ลง กำ ว่า ฅาห ลิง กำ เคียว มืก วาม หมาย เหมือน ชื่อ สถานี “คลี่ งช ไ” น, น เอง กำ ว่า “ควบ กุม ถา คู คาม ปทานุกรม ก็ แปล ว่า กำ กบ หรือ คู แล แค่ ที่' จริง แล ว กำ' ว่า “ควบ ก็ แปล ว่า ครอบ ส่วน กำ ว่า กุม ก็ แปล ว่า คลุม ตกลง กำ ว่า ควบ กุม ก็ แปล ว่า ไป กรอบ งำ ไว้ ที่ แปล ว่า กำ กบ จึง เบน แค่มื ความ หมาย มากกว่า แปลก พ พ์ กำ ว่า “นา เ ค่า” ซึ่ง เบน ชื่อ ผล ไม้ ที่ เรา ใช้ กิน เบน ผก ซึ่ง ใน ภาษา ไทย กรุงเทพ ๆ เวลา นีมืก วาม หมาย เพียง อย่าง เคียว แค่ กำ เรา แยก ออก ไป เบน หมาก นา และ หมาก เคา แล วก็ จะ หมาย ความ ไค้ เบน ที่เ ขำ ใจ แก' กน ไทย ถึน อื่น ‘ลุ ไค้ ถึง ๒ อย่าง คือ หมาก นา คือ นำ เคา ส่วน หมาก เคา น นก ลาย เบน แฅง โม ไป เสีย กำ ว่า “เปลี่ยน แปลง เวลา นที เรา ใช้ กิน เปลี่ยน ก็ ว่า แปลง แปลง ก็ ว่า เปลี่ยน แค, ความ จริง กำ เรา พูคกิ บก น ใน ถิ, น ลาน นา ไทย แลำ “แปลง,, หรือ “แป ง,, แปล ว่า จค ทำ ขน เพราะ ฉะ น น กำ ว่า เปลี่ยน แปลง จึง แปล ว่า ทำ ให้ เปลี่ยน เบน อ ยา งอน ไป กำ ว่า แปลง หา ไค้ หมาย ความ ว่า เปลี่ยน ไม่ กำ น ๆ พ ณ' ๆ ทาน จอม พล ป. พิบูล สงคราม ไค้ เกย นำ มา ใช้ ถูก คอ งฅๅ มก ๅๅม หมาย เค้ม ใน กานา หน ง สอเ รอง ของ ชาฅ ไทย ท ทาน ย. ส. อน มาน ราช ธน แค่ และ จ พา- ล งก รณ มหา วิทยา ล โ] ไค้ พิมพ์ แจก ใน งาน กเน พ. ก. ๒ ๔๘๓ ใน กฎ น ที่- ว่า “ก 7 น 151 ภาย ห ล่ง เมื่อ สร ำง บ้าน แปลง เมือง ให้ มน กง กำ รง ไทย ไค้แลว ไทย สาขา กาง ‘คุ เหล่า นึ่น ก็ ย่อม1 จะ ค่อย ‘คุ รวม ค่วกํ น เขา มา คุ วน ว มือ กำ แล ว ประ ทบ ลง ณ ประ เทศ ไทย บ้กนึ่ กํวย กำ ล่ง อำ' นาว แท่ง กวา มเบ น ไทย นา 'แอ ง กำ วา ทอง อีก กำ หนึ่ง เบน กำ ที่ เขา ทีอย่ ใคร ให้ แหวน ทอง ท่าน ใน กรุงเทพ ก กแ บ่ล วา ให้' ของ ดี แก่, ท่าน แก่ ถา ท่านบอกว่า จะ ให้ แหวน ทอง แก1 กน พีน กง ชา กไ ทย กง อื่น คุ ของ ท่าน ที่อย่ ห่าง จากกรุงเทพ ก แล ว เขา กวะ ไม่ นึก ค ใจ เทา ใ กนก เพ วา ะ แหวน ทอง หมาย ความ แก่ เพียง ว่า เบน แหวน ทอง แกง เท่า นน เ ขา ก ง อยากไค “แ หวน กำ” มากกว่า แหวน ทอง เพราะ เห คุ ว่า แหวน กำ นน แปล วา เบน ท กง กา วริง คุ การ ทีค่ อง เอา "คำ มา กาบ ใน กำ วาท อง กาน นก กง เพ อ จะ ใบ หมาย กวา ม ถึง โลหะ ที่มื ค่า ให้ แน่ นอน ขน เพราะ ว่า ทอง เฉย ‘คุ บาง ท อาจ จะ ทา ให เคลือบ แคลง สง สย ไป ว่า เบน ทอง เห ลอง ทอง แกง หรอ ทอง สม ฤทธ ไป ก ไก ท่าน นึก ภาษา มชฌิ ม ประเทศ อาว อ่าง อิง ว่า 44 ทอง กำ น น มา จาก กำ ว่า บง ถ มิ’’ ซึ่ง เบน กำ ทมิฬ แค่ เท จ จริง เทา ใ กก กก สิน ยาก ทาน ทงห ลาย ใคร เกย อ่าน นิทาน สภา ษิฅถึ งเร อง กระ ค่า ย คืน กู : ม มา แล' วก ก ง จา ไ1 กวา กระ กาย กวน น กก ใจ ก็ จึง หนี เก ลิกเ บง มิ หนำ ชำ ยง ชก ชวน ใบ สก วอน วง บน กา ม ไบ่ ควย เพรา ะ ไค้ ยิน เสียง ลูก กาล หล่น กำ ว่า ฅูมใ กร ๆ ก็ เลย เหมา เอา ถึง เสียง ของ หล่น กง กูม มากกว่า อย่าง อื่น แค่ แทน ที่ จะ อ่าน วาก นิทาน สภา ษก เรื่อง ที่ สม เก็จ พ วะ ม หา สม ณ เจา กรม พระ ยาว ชิ รญา ภเว โร รส ไก ทวง วจ นา ไว ถา เรา ไป อา นบ นง สอ ชา คกฅ น ฉบบ จะ ไค้ ความ ว่า กระ ค่าย กวน น นอนอยู่, ใค้ กน มะ กู ม ที่ ขน อยู่ ใน บา ฅาล และ ขณะ นนเ บน เวลา ที่ ลูก มะ กูม แก่ จก จึง หล่น ลง มา กระ ค่าย กก ใจ มะ กมห ล่น จึง ไค้ วง หนี จริง อยู่ กระ ก่าย กื่น จาก เสียง แก่ เบน เสียง ของ มะ กูม หล่น ไม่ ใช่ เสียง ของ หล่น ค่งกู ม ค่งที่ กน ส่วน มาก มก เขค้ ใจ กน และ เมื่อ พูก ถึง ชา กก ซึ่ง เบน กำ บา ลือ ย่แนึ วก เลย ทำ ให้ วะ ลึก ไค้ ว่ วน หนึ่ง ขำ พ เจา เค้น ม่าน 152 ห้อง สอน ภาษา บาลี ที่ จฬา ลง กร ณ มหา วิทยา ลโ ไค้ เห นม ประ โยก หน ง เขย นฅด กระ คาน คำ ว่า สพพ ปา ปสส อก รณ์ กุล' ลสสุ ปสมฺ ปทๆ สจฅ ฅปร โย ทปนํ เอฅํ พุทธ าน สา สนํ. ซึ่ง ลอก มา จาก อาน นทฅ เถร สส ปฌห วฅถุ ธรรมบท บน ปลาย ภาค ๖ หนา ๙๖- ๙๗ ก็ ทำ ให้ร้ สึก ว่า มี อะไร มา ทำ ให้ สะ ดุคหู เพราะ รู้สึก ว่า จง หวะ คะ กก คะ กำ และ สะ คุค ใจ เมื่อ นึก ถึง กำ แปล คอน ที่ ทำ ให้ สะ ดุ คก็ฅ รง ที่ ว่า “เอ ฅํพุท ธาน สาสน์” ซึ่ง แปล ว่า เบน ศาสนา ของ พุทธ เจำ ขำ พเ จำ เกย เรียน จาก คำ รา ฝ รำ เมื่อ ยำ อย่ ค่าง ประเทศ บาง ฉบบ ของ เขา มี เบน “เอ ค0 พุทธ า สาสน์,’ เบน คำ สอน ของ พระ พทธ เจา ไค้ นำ ไป ปรึกษา ไค่ ถาม ท่านมหา บา เรียน หลาย ท่าน ว่า สง สํย จะ ลอก ก ไ เมา ผิคก ระ มีง ท่านมหา บา เรียน บาง ท่าน ก็ ยืน กราน ว่า ของ เก่า น นอ ย่าง ไร ก็ อย่าง นนผิ ค ไป ไม่ ไค้ แค่ บาง ท่าน ก็ เห็น พอง ควย ว่า “เอ คํพุท ธานุ สาสน์” นึ่นก งผิค แค่ เมื่อ พระ กน ถ รจนา จาร ย์ท่า นจค มา ผิ คอ ย่าง นึ่ก็ไ ม่รู้จ ะ ทำ อย่าง ไร ทำ ให้ ขำ พเ จำ กิค ฉงน ว่า ท่าน เหล่า นึ่มีก วาม คิคแ ปลก เพราะ “ถำ แก้ ก ลำ จะ เลีย ถึง พระ คน ถ รจนา จาร ย์” แค่ ขำ พเ จำ เอง เห็น ว่า ถา ไม1 แก้ น น แหละ ยืงโ รก รำ ย ใหญ่ เพราะ จะ ทำ ให้ พระ พุทธ องค์ ทรง พระ บาลี ผิค ไวยากรณ์ ซึ่ง อุกฤษฏ์ ไป กว่า พระ กน ถ รจนา จาร ย่ลอ กผิค เบน ไหน พุ อนึ่ง สม โ) ที่ กล่าว ถึง นึ่ พระ พุทธ เจ ำเพี ยง แค่ ไค้ ทรง สง สอน บรร คา สาวก พุทธ ศาสนา ก็ ยำ มิ ไค้ เบน ห ลำ แน่ นอน หรือ แม้ พระ พุทธองค์ เอง ก็ กง จะ ไม่ ทรง หาญ อำ ง อวด ว่า เบน เจ่า ศาสนา เจ่า ล ทธิ ฉะ น, น อำ เรา จะ ไป เกณฑ์ ให้ พระ พุทธองค์ ทรง รบ ส' ง เช่น น นไป แล ว ก็คู กระไร อยู่ อีก ประการ หนึ่ง อำ แห้ ให้ เบน “เฏ ทํ พุทธ านุ สา สนํ” น น นอก จาก พระ พุทธ เจ่า จะ ทรง เทศนา ได้ ถูกอํ ธง กาม บๅก็ ไวยากรณ์ ควย แล ว ก็ มิ' ได้, ทำ ผิดฉ่ ร เท ล! ก็ ษ ณ ะ แก่ อย่าง ใด เลย ซา จะ ทำ ให้ ได้ 153 กวา มต็ ขน ถูก ขน แม้ ใน ธรรมบท คอน นึ่กัา คค่อ ไป ถึง คอน แก้กั ค ถก ถา ก็ ยง มี แก้ ยืน กัน เอฅํ พุทธ าน สา สน นฅิ ว่า สพพ พุทธ านํ อ ย0 อนุ ฏฺธิ อีก ควย มี อีก แห่ง หนึ่ง ก็ คือ ใน บาลี ไวยากรณ์ น น เอง คอน ที่ ว่า ควย นิกค หิฅ สนธิ อา ง ว่า พุทธ านํ สา สนํ พุทธ านส าสนํ แฅ่ข์ อนึ่ก็ เบน เพียง ขอ ยก เวน เทือ หา ช่อง หลบ การ ผิค ไวยากรณ์ ของ คอน ที่ กล่าว มา เท่า นั้น ไม่ มีกฏ เกณฑ์ แน่ นอ นอน ใค ขำ พ เจา ชอกั อน มา ให้ ใกล้ เรื่อง เคิม หน่อย ถา ท่าน ขน ไป ทาง เมือง เหนือ หาก ไม่ สบาย อยาก กิน ปลา แห่ง ขน มา ขอ ให้ กน แถว นนเ ขา ไป หา ปลา แหง มา 1ห้ ท่าน รอย ที่ ง รอย ขา พ เจา เชื่อ' ว่า ท่าน จะ ไม่ ไค้ กิน ปลา แหง เลย ทงน ไม่ ใช่ เพราะ กน ไทย เหล่า นั้น เบน คน ใจ จืค ใจ คำ แค่ เขา จะ พา กน เอา ปลา ย่าง หรือ ปลา กรอบ มา ให้ ท่าน เพราะ คำ' ว่า ปลา ย่าง นั้น คน ไทย ภา ก พาย พ เขา ใจ ว่า หมาย ความ ถึง ปลา แห่ง ส่วน ปลา แหง ซึ่ง ที่ จริง ก็ คือ ปลา ช่อน เค็ม คา กอ ย่าง ที่ ท่าน เขา ใวิ นั้น เขา ไพล่ ไป เรียก ว่า ปลา บวง ใน ท่าน อง เคียว กัน ถา ท่าน ไป ขอ กัก ชี เขา ก็ จะ ให้ ใบ ยี่ห ร่า กับ ท่าน เพราะ เห คุ ว่า กัก ชี ทางกรุง เทพฯ แปล ว่า ยีห ร่า ใน ภาษา ของ ไทย ภาค เหนือ ส่วน สี่งที่ ท่าน เรียก ว่า กัก ชี นั้น เขา เรียก กัน ว่า หอม บอ ม กัา วน ใคร่ อน ๆ ท่าน ร้สึก กระหาย นั้า ท่าน อาจ นึก อยาก กิน มน แกว แช่ น่า แข็ง ก็ ไค้ แค่ กัา ท่าน ไป ขอม น แกว ทาง เมือง เหนือ สง ที่ ท่าน จะ ไค้ รบ ก็ คือ มน เท อ เพราะ เห ความ น เท ก เขา เรย ออ น จา มน แอ ว สวน ท เรา เร ยอ กน วา มน แก วน น เขา เรียก กน ว่า มน ละแวก (ซึ่ง กีกง ส่อ ถึง การ มา ของ มน แกว ว่า กง มา จาก ทาง ดาน อิน โค จีน เบืน แน่ เพราะ กำ ว่า “แกว” หมาย ถึง ญวน และ ละแวก หมาย ถึง เขมร) ถา ทาน เห นเ ขา กา ลง บคบ่ ระ คู นาน ลน กุญแจ ทาน ลาม เขา วาท าอะ โร เขา อาจ บอก ท่าน ว่า เขา กำ ส่ง ใส่ กุญแจ คะ บง อยู่ ซึ่ง กวา ม จริง เขา ตง ใจ จะ บอก ว่า เขา ใส่ กุญแจ สายยู เท่า น น เพราะ คะ บง เท่า กบ สายยู ท่าน ที่ อ่าน นิรา ศว ค 154 เจา พ้าข อง สุนทร ภู่ กง จำ ไค้ ฅอน หนึ่ง เมื่อ เรือ สุนทร ภู่ ไป ถึง บาง™ ที สุนทร ภู่ กล่าว ไว้ ว่า “ ถึง บาง พก พู ค มาก คน ปาก หมค มีแก่ ปคฌ นอน มาก เขา ถาก ถาง . ” คำ ว่า หมก นึ่ใน ภาษา ไทย เรา ม ว้า น่า มา ใช้ สมทบ กบ คำ อน เบน กน ว่า หมก จก หรือ หมก จก งก งาม แก่ ที่' จริง น้า ใช้ หมก คำ เกีย ว แปล ว่า สน จบ หรือ ไม่ มี แก่ ใน ภาษา ไทย อื่น สุ ปาก หมก แปล ว่า ช่าง พูก หนา หมก แปล ว่า หน้า กา น่า ร ว้า น่า เอ็น คู สะ อา ค สะ น้า น พูค ถึง สุนทร ภู่ก็ เลย คิก ขน มา ไค้ ว่า กรี ง หนึ่ง สุนทร ภู่ เกย อาสา ไป หา ของ วิเศษ ที่ เรียก ว่า เหล็ก ไหล เหล็ก ไหล จะ เบน อะไร นึ่น ไค้ ยิน แก่ ว่า เบน ของ กาย สิทธ ไม่ เกย พบ เกย เห็น แก่ ท่าน ไป อยู่ ใน ถี่' นพ' ายิพ คน แถว น นจะ บอกว่า ของ ใช้ ส่วน มาก ของ เขา ทำ ควย เหล็ก ไหล ที่งนึ่ น แก่ น้า ท่าน ขอ ชม คูก็ จะ เห็น ว่า ที่ เขา เรียก ว่า เหล็ก ไหล นนก็ คือ สังกะสี หรือ เหล็ก ฉาบ สำ กะ สีนืน เอง คำ ว่า “บน,, พง ก ขณะ นึ่อ็คู น่า จะเ ขำ ใจ กีแน้ ว แม้ แก่ ใน ปทานุกรม เอง ก็ ไค้ วง เล็บ ไว้ ว่า ศร หน้าไม้ เกา ที ณ ฑ์ โบราณ ก็ เรียก ว่า บืน แก่ กวา ม จริง น น ศร โบราณ ก็ เรียก ว่า ศร หน้าไม้ ก็ เรียก ว่า หน้าไม้ เกา ทณฑ ก เรียก ว่า เกา ทณฑ หา เรียก ว่า บน ไม่ สิ่ง ที่ เขา เรียก ว่า บน นึ่น คือ ลูก ศร ลูก หน้าไม้ หรือ ลูก เกา ท่ณฑ์ ก่าง หาก เวลา น เบน เวลา ที เรา กำ ลง กอง การ ปรบ ป รง คำ ริ' บคํๅ รๅท กอย1 ๅงข อง เรา ให้ ถูก กองก รบ ถ วน และ ทน สม ย มีผู้แ ก่ง คำ รา วิทยา กๅส กรี น้กษ รศา สกร์ กณิฅ ศาส กร์ หรือ ใน ทีสุค แม้ แก่ ปฬัญ าก็มี ผู้ ทำน้ น มาก แ ลำ ขำ พเ จำ จึง อยาก เห็น พจนานุกรม ภาษา ไทย ที่ นอก จาก จะ ฅีก วาม หมาย ขอ ง คํๅ แน้ๅ ยำ จะ ให้ กๅๅ ม หมาย เกิม และ กวา ม หมาย ที่ เปลี่ยน แปลง ของ คํๅน น สุ ลง ไป อย่า งที่น้ ยก ว่า พจนานุกรม น รุก กศา สก ร ( 2171ฑ010ธึ10^1 01011011 ล.!^ ) อ ยาง แทจ รง [ทื่อ ที่ จะ ให้ กุล บุก รที่มี ความ ประ สงค์ จะ อ่าน หนำ สี อก นก น้า ทาง วรรณก 1 ก็ 155 หรือ ทาง ประ าฅศ าสฅ ร์แ ละ พงศาวดาร ของ ชาฅิ ไทย ให้ เขา ใจ ไค้ค้ เพราะ เวลา น็อ ย่า ว่า แค่ อื่น ไกล เลย ถา เรา อ่าน ศิลา จารึก ของ พ่อ ขุน ราม ค่า แหง หรอ อ่าน ดำ นาน1 ชาติ' ไทย กง ค่าง ‘ขุ แลำ เรา จะ พบ ค่า หลาย คำ ซง ถา ไม่ มืผูแ จง ให้ เรา อาจ จะ เขา ใจ เบน กวา ม หมาย เบน โอ ละ พ่อ ไป เช่น เมือก ราว พ่น อง ชา วไท ย ผง ฅะว่ นฅก แม่ นา โขง ไค้ ยิน จาก วิทย ไทย ว่า ศฅร ของ ชาศิ ไทย ไค้ แพ้ แค่ กอง ทพ ไทย น1 น พวก เขา พาก นฅก อก ฅก ใจ มาก เพราะ เขา เขา ใจ ว่าพ่ ค่รูเ บ นช นะ ไบ่ เสีย แลว ! มิตร พลี แด่ คุณ เส ชี ยม คช ตระกูล ขำ' พ เจา ร้จํก ก ไ] คุณ เสงี่ยม กงฅ ระ กูล มากว่า ๑๕ บี แล ว รู้สึก ว่า ระหว่าง เรา ที่งส อง นึ่มีห ลาย สึงห ลายอย่าง ที่ เรา คิก หรือ เรา ชอบ มก ฅรง กน เบน ส่วน มาก และ มีสี่ง หนึ่ง ใน ตำ คุณ เสงี่ยม กง กระ? าล ที่ ขำ พ เจา รู้สึก ชอบ มาก เบน พิเศษ ก็กือ คณ เสงี่ยม เบน กน อยาก รู้ อยาก เห็น ชอบ อ่าน หนำ ลือ คำรบ คำ รา วรร ณกคี และ จคห มาย เห ฅฅ่า ง ๆ มา มาก ฅ่อ มาก และ ประกอบ กบ ที่ คุณ เสงี่ยม เบน กน มี ความ จำคี เมื่อ อ่าน แล ำก็ จก จำ และ ยก ขน มา อ่าง ไค้ เสมอ ซึ่ง ผิค กบ คน ส่วน มาก ที่ อ่าน อะไร ไปแ ลำ ไม่ ขำ ก็ ลืม หา ประโยชน์ อนใ คมี ไค้ แทบ ไม่ ค่าง กบ ไม ไค้ อ่าน เสีย เลย ก็ ว่า ไค้ นอก จาก น์คุณ เสงี่ยม ยํงเ บน กน เจา บท เจา กลอน สามารถ ที่ จะ สาธยาย ขอ กวา มอ ไ แบน วรร ณกคี หรือ สุภา ษิฅ มา ไค้ เบน บท ‘คุ เบน คุ้ง เบน แกว ซึ่ง ท0 าให็ ขำ พ เจา คิก ไป ถึง ท่าน ผู้ใหญ่ อีก ท่าน หนึ่ง ที่มีค วาม สามารถ ทาง นึ่ และ ท่าน ผู้นึ่ น์ก็ม ใช่' ใคร เลย คือ ท่าน ภร าคร ฟ. ชี แลร์ แห่ง โรงเรียน อสส มชัญ น น เอง คุณ เสงี่ยม เบึน คนที เอาใจ ใส่ ใน หน้าที่ ราชการ ชอง ตน ไม่ ใช่ แค่ เฉพาะ ใน ค้าน แคบ ๆ เกี่ยว กบ หน้าที่ ของ ตน โค ยฅ รง เท่า น น นอก จาก จะ สอ คล่อง รอบ รู้ ใน เรื่อง ที่ เกี่ยว ก บ งาน ของกรม ที่ คินแ ลํว คณ เสงี่ยม ย้งอ ฅส่า ห์ก้ นก น้า หา เอกสาร และ เรื่อง ราว ที่ เกี่ยว ของ กบ กระทรวง เก ษฅร ซึ่ง กร1 ง หนึ่ง กรม ที่คิน ซึ่ง คุณ เสงี่ยม ทำ งานอยู่ น น กี่ เคย เบึ่น กรม ข้น ของกระทรวง เกษตร มา แค้ วก รื่ง หนึ่ง คุณ เสงี่ยม รู้ เรื่อ งคี เกี่ยว กบ ประ วฅข อง กระทรวง และ ชอก วาม ใน พระ ราช 157 หฅถ เลขา แห่ง พระ บาท สม เก็จ พระ จล จอม เก ลำ ถ จา อยู่ หำ ที่ ไค้ ทรง มี มา ถึง เสน' าบคี แห่ง กระทรวง น น เช่น ถึง ทท่น เจ ที่ พระยา เทเวศร์ วง ศ วิว, ฒน์ และ ท่าน เจา พระยา' วงศา น ประ ห์ นํธ์ ๆลๆ มา เบน อย่า งคี บาง กรง บาง กราว ที่ เรา มี โอกาส น งี่รถ ผ่าน แถว กลอง หลอ คค้วิ ย กน คุณ เสงี่ยม เกย ชื่ให้ ขที่พ เจ ที่คู คน ขนุน ที่ ทาง ราชการ ปลูก เรียง ราย ทที่ส อง ฟาก กลอง ว่า คน ไม้ เหล่า นนเ บน ผี1 มือ และ เบน อนุสาวรีย์ ของ ท่าน เจา พระยา เทเวศร์ และ คาม ถนน บาง แห่ง คุณ เสงี่ยม ก็' จะ บอก ว่า คน โศก ก็คี คน มา ซี อก กา นีก็คี หรือ ค้น กระ เบา เหล่า น เบน ค2 นไม้ ที่ พระ บาท สม เก็จ พระ จล จอม เก ลที่ เจ ที่ อยู่ ห ว ทรง โป รคเ กล ที่ ๆ ให้ ท่าน เจ ที่ พระ ยาว ร พงศ์ จ, ค การ ปลก ขน เพื่อ เบน ที่ ชื่น คา ชื่น ใจ และ เบน ที่ ร่ม เย็น ค่อผู้ ที่สญ่ จร ไป มา คาม ถนน สาย น1 น สาย น ฉะ น ที่' เ บาง กร1 ง บาง คราว เมื่อ เรา ไค้ ไป เห็น ผู้มี อำนาจ ราช ศก คิ้ฅอ นห ล่ง ๆ นืเที่ ยว สง หรือ ปล่อย ปละ ละเลย ให้ ขา ราชการ ใค้บ งอํบ บ, ญชา ที่ โฉ ค เขลา จะ เบน ค้วย คา ไม่ มีศิล ป หรือ ขา ค กวา มรู้จ กยบ ยง ชง ครอง เทียว คค คน ไม้ ที่ ค่อง ใช้ เวลา นาน ๆ ถึง จะ เบน คน เบน พุ่ม แผ่ สาขา ขน มา แค่ เมื่อ ถึง กราว ทำลาย โค่น ฅนข ค เหง้า ขั้น มา ไณั้ อาจ ใช้ เวลา เพียง ไม่ กี่ นาที ก็ สามารถ ทำลาย ความ งาม ของ ค้ นํไม้ เหล่า นํน' ให้ หมค สน' ไป' จน สน เชิง เรา ก ไค้ แค่ ปลง อ นิจฺจํ คุณ เสงี่ยม เบน กน ใผ่ ใจ ใน เรื่อ งอน สำค่ ญ ๆ เกี่ยว กบ ประ ว ฅศา สฅร์ ของ ชาคิ ฉะ น นทก กราว ที่มี งานพระ ราช ทาน เพลิง ศพ ผ้หล่ ก ผู้ใหญ่ ก็ก็ หรือ งาน ศพ เอกชน ที่ เจ ที่ ภาพ ไค้ จ่ค ให้ มี การ แจก หน งสือ เอกสาร ที สำค่ ญ ‘คุ แล ว คุณ เสงี ยม เบน ค้อ ง พยายาม หา หน' ง สือเ หล่ านน มา และ เมือ ใค้; มา แ' ลวก ไม1 ใช่ เก บ เขา1 ค้ I เฉย, ‘คุ ไว้' ให้ เบน เหยื่อ แก่ ค่วห นอน หน 3สื อ เหมือน' บ' าง' ท่า' น คุณ เสงี่ยม อ่าน ฅํ้ง แค้ คำ นำ หน ที่หนํ งสือ คลอ ค ไป จน ถึง เนอ เรือง ถา เห็น มืขอ กวา มใค ทีผิค ปรก คิ หรือ ผิคแ ผก' ไป จาก ที่ คน' ไค้ ทราบ มา ค่อน' ก็ขี ค' กาบํ นที' อ โอ้ เพื่อ จะ ไค้ กนก วา หา หล่ ก1 าน ยืน ย์นํ หรือ เพื่ม เคิม โค้แ ย็ งค่' อ ไป บาง กรง คุณ เสง๊ ยม ถึง กบ โทร ศพ ที่ 158 มา ถึง ขา พ เจา ถาม' ว่า ไค้ อ่าน ขอ กวา มฅอ นนึ่น ทุ ใน หน งสีอ เล่ม นนทุ แล ว หรือ ยง ถา ปรากฏ ว่า ขา พ เล่า ไม่ ทราบ ถึง เรื่อง คง กล่าว มา ก่อน คุณ เสงี ยมก จะ อธิบาย ถึง เรื่อง ราว ที่ เบน มา คาม ที่ เขา เข้า ใจ หรือ ไค้ ริบ การ เล่า สู่ จาก ผู้ใหญ่ กน โนน กนนี ให้ ข้า พ เล่า พลอย มี กวา มร้ ใน เรื่อง นน เรื่อง นเพิ 'ม ขน ไม่ นอ ย เช่น กรง หน ง คุณ เสงี่ยม เคย ถาม ขำ พ เล่า ว่า ไค้ อ่านพระ ราช หํฅถ เลขา ของ พระ บาท สม เคจ พระ จุล จอม เก ลำ เจ ำอย่ หำ ไค้ ที่ พระ ราช ทาน มา ยง ท่าน เจา พระยา ยมราช เมื่อ กรื่ง เส ค็จ ประพาส ยุโรป ก รื่งที่ ๒ ว่า มี ขอ ความ ฅอน หนึ่ง ซึ่ง แส คง ว่า ทรง กรื่ว ท่าน ผู้ใค ใคร กน หนึ่ง อย่าง มาก ที เคียว เพราะ ผู้นน ไค้ กล่าว กำ เบน เชิง คำ หนิฅิ เคียน ว่า งาน พระ ราช กิจ ที่ กำ ลำ ทรง ปฏิบ่ ฅอยู่ น นมี ผล ไป ใน ทาง เสื่อม เสีย แก่ ประเทศ และ คุณ เสงี่ยม เล่า ต่อ ไป ว่า เมื่อ เส ค็จพ ระ ราช คำ เนิน กลบ ถึง ประเทศ ไทย ก็ ไค้ มี พระ- บรม ราช โองการ ค1 ง ศาล ริบ ล่ง ขน พิจารณา การ กระทำ ของ ท่าน ผู้นน จน ใน ที่สุค ท่าน ผู้ที่ก ล่า แส คง กวา มคิค เห็น ของ คน ตอง ถก พิพากษา ลง ที ณฑ์ คาม โทษานุ- โทษ ของ คน และ ห ล่ง จา กน นล่ก หน่อย ก็ ไค้ รบ พระ ราช ทาน อภย โทษ เพราะ ทรง เห็น ว่า ท่าน ผู้นน เบน กน มีก วาม สามารถ และ ขอ กวา มที่ แส คง ออก มา เบน การ ไม่ เห็น พอง กบ พระ ราช กรณี ย กิจ เล่า ก็ เบน กวา มเห็ นอน สุจริต ใจ คาม วิสย วิญฌ ชน ทีรู้จ กกิค แค่ หาก ไม ทราบ ถง ขอ เท จ จริง จาก ทก คำ น ทุกราย พอ ที่ จะ วินิจ ฉโ) เหตุ กา รณ ให้ ถูก ตอง ที เคียว บาง กรง บาง กราว เวลา ที่ เรา คุย ล่น ถึง เรื่อง หนํง ลือ มหา เวส ส นคร ชา คกซึ่ งมีก ณฑ์ห นึ่ง บ่ง ถึง ชื่อ นก ปราชญ์ ผู้รจุ นาก ณ ฑ์นน ว่า สำ นิ ก ว ค ถนน คุณ เสงี่ยม ก็ จะ อธิบาย ทน ท้ว่า ท่าน นิ ก ปราชญ์ ๅกํ ถนน น น เบน ใ กร มี เรื่อง ราว มา อย่าง ไร และ เรื่อง ของ ท่าน ผู้นึ่ คุณ เสงี่ยม ก็ ไค้ นำ มา รวบ รวม ล่คํ พิมพ์ แจก จ่าย ให้ แก1 บรร คา เพื่อน ผู้ ชอบ พอล่ นิ ให้ ทราบ ถึง คุณ งาม กๅๅ มคี ฃอง ท่าน พระ สงฆ์ องค์ เล่า อง กํนึ่อ ย่าง ละ เอีย คล ออ เท่า ที่ จะ กนก วา หา ไค้ 159 คุณ เสงี่ยม กับ ขำ พ เจา ค่าง คน ก็มี ราชการ เค็ม มือ ควย กน แค่ ถึง กระ นน เมื่อ คุณ เสงี่ยม ไค้ ไป พบ ไป เห็น ไค้ ยิน ไค้ พง หรือ ไค้ อ่าน บท กวา ม กัน ใคที่ เห็น จะ เบน ประโยชน์ ทาง ส่วน กัว หรือ ทาง ราชการ แล ว คุณ เสงี่ยม เบน กัอง ฅิคค่ อ ทาง โทร ศพ ท์ หรือ ไม่ ก็ มา ควย ฅนเ อง เพื่อ จะ ได้ แจ8 งให้ ขำ พเฑ้ ทราบ ถึง เรื่อง น น เรื่อง น์เส มอ มิ ให้ เสีย ท่วง ที หรือ จะ ให้ มาทราบ เอา เมื่อ สาย เกิน ที่ จะ เบน ประโยชน์ หรือ จะ แก้ไข ได้ กัน การณ์ เวลา กัาพ เกัา ฅิคข ค หรือ ไม่ แน่ ใจ ใน บาง สีง บางอย่าง เมื่อ นำ มา ปรึกษา กับ คุณ เสงี่ยม แล วก็ กัก จะ ได้ รบ กวา มกิค ความ เห็น และ กวา มร้ที่ แน่, นอน แม่น ยำ, จาก คุณ เสงี่ยม เสมอ อนึ่ง คุณ เส งยม เบน คน ที่ผิค กับ พหู สฅ หรือ กัก ปราชญ์ หลาย ท่าน ก็ฅ รง ที่ ว่า กัก ปราชญ์ ส่วน มาก กัก จะ มุ่ง เฉพาะ กัาน วิชาการ แค่ แกัว กักกัน ห กัง ให้ เรื่อง ค่าง คุ ที่เกิ ค ขน รอบ กัวเ รา รอบ คุ กัาน เรา หรือ ที่เกิ ค ใน ประเทศ อื่น ว่า เบน การ เมือง ไม่ สนใจ ฅรง กัน ขำ ม คุณ เสงี่ยม กลบ เอาใจ' ใส่ ฅิค คาม เห คุ การณ์ ท งใน ประเทศ และ นอก ประเทศ อย่เ สมอ ฉะ นน จึง เบน กน กัน สกัย กัน ค่อ เห คุ การณ์ และ รู้คี ใน เรื่อง ใน ประเทศ ของ คน ซึ่ง หา ได้ ยาก “คอก ไมิส ค,, หม่อม หลวง บป ผา นิม มาน เห มินท์ ภรรยา ของ ขำ พเ จำ ถึง กับ พิศวง ว่า กน อย่าง คุณ เสงี่ยม นึ่กัง กง มี เหลือ อยู่ เบน เครื่อง ประคบ ของ ประเทศ อีก หรือ เพราะ เธอ มี ความ รู้สึก ว่า กน ไทย สกัย ใหม่ เบน ส่วน มาก กัก จะ แส คง กวา ม ไม่ รู้ จก ศาสนา กัฒน ธรรม และ ประ ว ฅศา สฅร์ ของ ชาติ ของ คน และ ยิเง แส คง ความ ไม่ รู้ กัก ศาสนา กัฒน ธรรม และ ประ วิ ฅศา สฅร์ ของ ชาติ ของ คน ได้ เท่าไร ก็ยี่ง เห็น เบน ของ เกิ ไป เที่ยว สอ ครู้ สอ ค เห็น ว่า เบอร์ นา ร์คช อว์ ว่า อย่าง น น เฮ มมิง เวย์ ว่า อย่า งนึ่ แค่ หา รู้ ไม่ ว่า กัก ปราชญ์ ไทย สกัย อ่อน คุ เขา มี ความ เห็น อย่าง ไร ใน เรื่อง ทำนอง เคียว กน โค ย เฉพาะ ยง เกี่ยว กับ เรื่อง พุทธ ศาสนา และ ขน บ ประเพณี ของ ไทย แล ว ก็ กัก' จะแ สค ง โข่ง อ' วค ฝรื่ง กน เสมอ คุ ทาง คำ นอ วิชชา ! 160 คุณ เสงี่ยม เบน คน รํก วรรณคดี ไทย รก ภาษา ไทย และ นิยม ช, ม ชอบ ใน ผล งาน ของ นก ปราชญ์ ไทย ไม่ ว่า จะ เบน สม ยใค งาน ของ พระ โหรา ธิบค สม ย สม เดีจ พระ นารายณ์ ก็ดี งาน ของ หม่อม เจา อิศร ญาน งาน ของ ท่าน เจา พระยา ภา สก รวง ศ์ก็ดี งาน ของ สม เดีจ กรม พระยา คำ รง หรือ งาน ของ ท่าน น. ม. ส. งาน อำ น บน แก่น สาร ฅนฉ บ่ บวร รณ คดี ของ บรร คา พระ มหา กษค ริยใ ห พร ะ บรม* ราช จกรี วงศ์ ลง มา จน ถึง พระ บาท สม เค็จ พระ มงกุฎ เกลา เจำ อยู่ หว รํชิ กาล ที ๖ คุณ เสงี่ยม ก็ ไค้ ศึกษา และ จค จำ ยกย่อง เบน อย่าง สูง อย่า ว่า อืนไ กล เลย แม้ แค่ งาน ของ นํก สก ร' วา เช่น งาน ของ คุณ พุ่ม ก็ดี คุณ เสงี่ยม จะ ยก ขึน มา กล่าว ไค้ เบน วรรค เบน ฅอน ขำ พ เจา เชื่อ ว่า แม้ แค่ ผู้ที่อ บฅ มา ใน สกุล กุญชร ก็ คง จะ มีน อย ท่านที, จะร้ เรื่อง งาน การ ของ ทำ นเ จำ พระยา เทเวศร์ ไค้ ดี เท่า คุณ เสงี่ยม ผ้นึ่ เพราะ ขำ พ เจา ไค้ เกย พง คุณ เสงี่ยม งคํเ อา บท ส' กร วา ของวง สกร วา ท่าน เจา พระยา เทเวศร์ เมื่อ กรื่ง ร. ๕ ขน มา ว่า เล่น เบน กลอน สค ไค้ หลาย บท ฉะ น1 น จึง เบน การ ไม่ แปลก ประ หลา ค อะไร เลย ที่ ขำ พเ จำ กบ คุณ เสงี่ยม บาง กรื่ง บาง กราว จะ คุย ก่น เรื่อง คำ ไทย บาง คำ ที่ เรา สนใจ ฉะ น น เมื่อ ขำ พเ จำ ไค้ รบ แค่ งฅง ให้ คำ รง คำแหน่ง เบน เอก ย์คร ราช ทูฅ ไทย ประจำ อินเดีย คุณ เสงี่ยม ก็ เบน กน หนึ่ง ที่มี ความ ยินดี และ เห็น ชอบ วำ การ ไป อินเดีย ของ ขำ พเ จำนน แทน ที่ชุะ เบน บ่ พพา ช นีย กรรม ให้ เบน การ พน หพ นฅา ทาง คำ น การ เมือง สำ หรบ ผ้ ใหญ่ บาง กน กลบ เบน การ ปล่อย เสือ เขา บ่า เพราะ คุณ เสงี ยม เคย ทราบ อย่แ ล่ว ว่า ขำ พเ จำ ผก ใผ ทาง คำ น ภาษา และ วฒน ธรรม ท เรา ไค้ รบ มา จาก ประเทศ อินเดีย คํ้ง แค่ เมื่อ ครื่ง โบ รๅณ กาล มา จน กระทง ไม่ ชำ ไม่ นาน มานึ่ จะ เบน โอกาส ให้ ขำ พเ จำ ไค้ พบปะ วิสาสะ ก่บ นก ปราชญ์ ชาว อินเดีย จะ ไค้ ชิน ค่อ ภูมิประเทศ อนเ บน ภูมิ ลำเนา เคิม ของ พระ บว ร- พ ทธ ศาสนา ฅลอ ค จน เบน โอกาส ให้ ขำ พเ จำ ไค้ มี เวลา พก ผ่อน กนก วำ หา ความ ร้อน เกี่ยว กบ วฒน ธรรม ภาษา โบราณ ของ อินเดีย มา จน ถึง ภาษา ที่ใชิ ก่น ใน 161 บจจุ บนนื ฉะ นไแ มื่อข ำพเ จำ ไค้ ไป ถึง ประเทศ อินเดีย แล้ว เมื่อ ไค้ ประสบ พบ เห็น สง ใค หรือ พบ อะไร ที่ น่า จะร้ น่า จะ บอก เล่า เลัา ลิบ ก่อ ลัน ข าพเ จาก ใค้ ฅิคฅ่ อ กไา คุณ เสงี่ยม ทาง จก หมาย เบน กรืง กราว เพราะ ฉะ น น สำ หรื บก รา วน ถึง แม้ ว่า คุณ เสงี่ยม กงฅ ระ กูล ซึ่ง เบน เพื่อน ร่วม หู ร่วม หำ ร่วม อิก ของ ขา พ เจา จะ มิ ไค้ อยู่ ร่วม กไเ ทาง ค้าน สก กา ยะ ก็ คาม ขำ พ เจ ำก็เ ชื่อ วำ ไม่ ว่า คุณ เสงี่ยม จะ อยู่ ใน ภพ ใก สภาพ ใคก็ คาม กง จะ เห็น ชอบ และ ยินดี ใน การที่ ข ำพเ จำ จะ นำ เรือง ทำนอง ที เรา เคย สนทนา ค้น มา เล่า เพีม เคิม ออก ไป เพื่อ เบน ที่เ พลิก เพลิน เจ สำ หรบ ผ้ทีอ ยาก ร้อย าก เห็น อยาก คิก จะ ไค้ นำ เอา ไป อิก ไป แก้ไข ปะ คิก ปะ ก่อ ช่วย ค้น ทำ ให็ ภา บา ไทย และ ความ ร้อน เกี่ยว ลับ ภาษา ไทย ไค้ งอก งาม เจริญ ออก ไปเ รอย ๆ ครา บใก ที่ คน ไทย ยิงรื กก วาม เบน ไทย รืกว ฒน ธรรม ไทย และ รก ขน บ ประเพณี ไทย ยง มีอย่ ใน ประเทศ ไทย ไม่ ขาก สาย เมื่อ ก่อน หนำ ที่ ขำ พ เจ ำกลํ บ จาก อง กฤษ ใน พ. ศ. ๒๔๗๕ มา รบรา ชกา ร ที่จท 'าล งก รณ มหาวิทยาลัย นน คณะ อา จาร ยที สอน วิชา เกีย ว ลับ ภา บา ใ ท ย และ ภาษา โบราณ คะ วน ออ กน นก็ม้ ไม่ กี่ ท่าน เช่น ท่าน เจา คุณ คุป คิก ศิลป สาร คุเน พระ สาร ประเส ริ 5 (นา คะ ประทีป) คุณ พระ วร เวท ยพิสิ ษฐ์ คุณ พระ- ราชธรรม นิเทศ หลง จา กน นนิก หนอ ย ทาน เจา คุณ อนุมาน รา ขอน (เส^ย ร โก เศ ศ) ก็ ไค้ รืบ เชิญ ให้เ ขำ มา สอน วิชา เกี่ยว กำ1 นิ รุก คิก าส กร์ หรือ พู ก ง่าย ๆ ก็ วิชา หาก วาม ร้ เกีย วก บ การ มา ของ คำ ว่า มี รกราก เก ย าง ไ ร แล ว เปล ยน แปลง โฉม หนา ไป อย่าง ไร กน บำง วิชา นใน ขน กน พวก นิสิก ที่ ยำ ไม่ เช่า ใจ หลัก ก็ เห็น เบน ของ ขน หรือ ของ สนุก บาง กน ถึง ลับ ว่า อาลัย หลัก นิ รุก คิศา สก ร์แลั ว อาจ พิสูจน์ ไค้ ว่า ก. ไค้ เท่า ลับ ข. ไข่ แล้ว เท่า กบ ขวค ก่อ ๆ ลัน ไป จน ถึง ยี. นก สก ก็' ว่า' ไค้ แก่ เมื่อ ศิษย์ ลับ อาจารย์ เขำ ใจ ลัน ดี ขน วิชา ที่ ท่าน 162 เจา กณอ น มาน สอน ก็ กลาย เบน วิชา ที่ น่า รู้ น่า เรียน- [ม่ใ ช1 เบน เร อง ฅลก โปก ยีา เหมือน ที่กิค กน' ไว้ แต่ แรก
- ความ จริง ภาษา ไทย เรา น1 นเบ นที ทราบ กน อยู่ แล ววา ราก เดิม ของ ภาษา จริง ‘กุ เบน ภาษา ที่ ใช้ คำ โค ค หรือ คำ ซึง ประกอบ ควย หน งพ ยา งก เทา นน และ ถาค องการ ใช้ เสียง เพื่อ แส คง ให้ เห็น กวา ม หมาย แก ก อ่า งก ที'1 โอ้ โกย1’ ปลึย น ระ คบ เสียง ให้ สง ขน หรือ ฅํ่า ลง เบน ขน ‘กุ คง ที เรา ทราบ กน อยู่คี เช่น ใน คำ ที วา เสือ— เสื่อ— เส อ หรือ หนา-นา-น่า-น่า อะไร เช่น นีเบ็ นอน แต่ เมือ ภาษา งอก งาม เจริญ ขน คาม วิฒน ธรรม และ อา รย ธร ร มอน เนือง มา จาก การ กบ กา สมาคม กบ กน ค่าง คาว วฒน ธรรม อ่าง ถึนเ รา ก็ ย่อม ไอ้ รบ ทงว คถุแ ละ คำ ที เกีย ว กีบ ศาสนา ปริ ญซา เพื่ม ขน ซึ่ง บาง กำ เรา ก็ สามารถ จะ เอา คำ โค ค "I ของ เรา มา พ่วง ฅิคกี น เขา เพื่อ ทำ ให้ เรา ไอ้ ความ หมาย ใหม่ ๆ ขน มา เช่น เมื่อ มีผู้ นำ เอา สีงที่ เขา เรียก ว่า 106 มา ถึง ประเทศ เรา เรา ไม่ มี กำ น หรือ พบ สีงน มา ก่อน ก็ จำ เบน อยู่ เอง ที่ เรา จะ ค อง หา คำ ใหม่ มา ใช้ เพื่อ แส คง ให้ รุ้ว่า เรา หมาย ความ ถึง สีง น ถา เรา จะ นิยม เอา ง่าย เขา ว่า เรา ก็ ใช้ วิธี พยายาม เลียน คำ เดิม เสียง เดิม เท่า ที่ จะ ทำ ไอ้ เช่น คำ ว่า 10601-63๓ เรา เรียก ว่า ไอ สกี ม บาง หรือ เรียก ช่ย ‘กุ คาม เลียง คน จีน ว่า ใอฅิ ม อะไร ทำนอง น น แค่ คน ไทย ของ เรา ที่มีส ดิบ ญญา เห็น ว่า สู้ หา คำ ใหม่ ของ เรา โค ย การ ผก เอา คำ นาม และ คณศ พท่ มา ประกอบ ก่น เพื่อ จะ ไอ้ ส่อ ลกษ ณะแ ละ ธาคุ แท้ ของ ลีงน่ น เรา ก็ เลย มี คำ' ว่า นา แข็ง ซึ่ง ไอ้ ทงก วาม และ พ้งส นิทหู ไม่ เบน หำ มงกุฎ ทำ ยม่ง กร เพราะ เบน คำ ไทย แท้ และ คำ โค ค ประเภท เคียว กน เม อ เรา คง ศพ ท สำ หรบ 106 ไอ้ แล ว ต่อ ไป ถ่ามี กำ ว่า 106-๖61-5 เรา ก็ เลย แปล ค่อ ไป ไอ้ อย่าง สะ ค วก ว่า “ภูเขา นา แข็ง” แค่ คำ ว่า ภูเขา น เรา เห็น อยู่ แล ว ว่า แยก ออก เบ็น สอง กำ ก่น เนื่อง มา จาก กน บาง ที อง ถี่น เรียก ณ 0ง กเ 31 ถ ว่า ภู เฉย ‘กุ ก็ม และ เรย กว่า เขา เฉย ‘กุ ก็มี ฉะ นื่น่ 163 เพื่อ ให้ กำ ว่า 1ฑ011ฑ4 &ณ นึ่เบ นที่เ ขำ ใจ ไค้ ทำ ‘ภู ไป ทกภา ก จึง เอา กำ “ภ,, ก็ บ เขา มา รวม กน เบน “ภูเขา,, ซึ่ง อยู่ เหนือ ก็ ใช้ ได้ อย่ใ ค้ก็พ้ งอ อก ว่า หมาย กวา ม ว่า อะไร บาง กรง บาง กราว เรา ทราบ กน อยู่แ ลำ ว่า ถา เรา เอา หิน ก็ บ เหล็ก มา เกาะ กน เขา เรา ไค้ ประกาย ออก มา ถา เรา จะ คำ ง การ อธิบาย ถึง ชื่อ ของ หิน ที่ เรา ใช้ เรา ก็ เรียก หิน นน ว่า “หิน เหล็ก ไฟ,, แทน ที่ จะ เรียก เบน กำ โค คอ ย่าง ทีมี คำ, ใน บาง ภาษา เช่น ภาษา อง กฤษ ที่ เรียก หิน ช นิ ค นึ่น' ว่า ก! ถเ และ การที่ เรา จะ เอา หิน กบ เหล็ก มา เกาะ ก็นื ให้ ไค้ ไฟ ออก มา เรา เรียก ว่า “ฅี เหล็ก ไฟ,, ภาย หลง เมือ ฝ รำ นำ เอา สีงที่ เขา เรียก ว่า ๓31 01168 เขา มา ซึ่ง สะ ค วก กว่า และ คีก ว่า การ มา เคาะ เหล็ก ไฟ เรา ก็ เรียก ลื่งน นว่า “ไม้ ขีคไ ฟ” ซึ่ง เบน การ บอก ใน คำ เสร็จ ว่า อะไร เบน อะไร เอา มา ทำ อย่าง ไร เพื่อ จะ ไค้ ผล อะไร ไป ใน คำ นี่พค ถึง การ คง ชือข อง หรือ เรียก เบน ภาษา ใหม่ ‘ภู ว่า การบ โบญํ ฅคํพ ที่ แค่ บาง คราว เมื่อ มี ของ ใหม ไข ามา เรา ไม่ มี เวลา จะ คิค ค1 งก็พ ท์ให้ เบน กำ ของ เรา เอง เรา ก็ เรียก คาม เสียงอย่าง คำ ว่า 1วเ00 ของ อง กฤษ เมื่อ เบน ภาษา ไทยก ลาย เบน “เก๊] ป” รถ ที่ ใช้ เครื่อง จำ รท0 าให้ เกลื่อน ใป ไค้ เรา ก็ เรียก ว่า รถ มอเ คอ ร็กๅ ร์ คาม ฝ รำ ไป พำ หนึ่ง แค่ ค รื่น เรา หา กำ ใน ภาษา ไทย เช่น ลำ หรือ เกวียน มา แทน ชื่อ ของ ใหม่ นึ่ เรา เห็น ว่า ไม่ กะ ทำ รำ ไม่ ทน สมี ย เรา ก็ หน ไป ยืม กำ ของ แขก จาก อิน เกีย มา ใช้ แทน ที่ จะ เบน ลำ เลื่อน หรือ เกวียน เรา เอา กำ ว่า “รถ” เขา มา แทน แม้ แค่ เขมร ก็ ทำ กลาย ‘ภู ก็ บ เรา คือ เรียก เบน เสียง เขมร ว่า ระ เที ยะ หรือ ระ แทะ คง ที่ ปรากฏ ใน กำ ว่า รถไฟ ของ ไทย เรา ก็ ๓ คมีคุ่ แข่ง ขน เบน ภาษา เขมร' ว่า “ระ เที่ ยะ เพลิง” ส่วน กำ ที่ เกี่ยว ก็ บ ศาสนา หรือ คำ ที่ เบน คุณ นาม กริยา นาม เรา หา กำ ของ เรา ไม่ ถ นำ เรา ก็ ยืม ก็ พที่ข อง แขก เขา มา ใช้ เบน คุ้น ‘ภูก็ มี ถึง แม้ ว่า บาง กรง บาง กราว เสียง ของ ไทย อาจ จะ ไม่ เหมือน ของ แขก นำ ก็มี บ่อย ‘ภู ค งนึ่น 164 คำ ที่ เกี่ยว ก ไ] ศาสนา เช่น ศีล ธรรม กุศล อา นิ สง ล สิ กขา บ่ ระพ กุท ภาวะ สภาพ เหฅ ผล สมาธิ บ ญญา ทาน และ อะ 1ร ต่าง กุ เห ลาน ท เขา มา อยูเ รอย คำ ที่ฅิค ฅาม เขมร หรือ พราหมณ์ เขา มา ก มก มี รูป เบน' ภ' าษา สน สก กุท แฅ บาง คา ที่ คาม พระ สงฆ์ องค์ เจา เข8 ามา ทาง ศาสนา, พุทธ รูป ของ คำ ก เบน ไบ่ ใน แบบ ภาษา มคธ หรือ บาลี ฉะ นึ่นเ รา จึง เห น ไค้' ว' า ยง ค องการ อธิบาย อะไ ธ ใบ ลกซ งห ร' อ กวาง ขวางออก ไป เท่า ใค เรา กี่ กอง เอา คำ ของ เขา เขา ม' เม า กขึน เท'1 นน เข บ ถำเ ราก องการ' จะ กล่าว ถึง การ ประ ชม ที' พร อม ควย อง กสิ คือ พระ' จน ท รก คอ งอ ยู ใน ราศี นึ่น ‘กุ พระ สงฆ์ กี่ กอง เบน พระ สงฆ์ ที่มีกุ ณ สม บก ทิเศ บ เช่น จำนวน ฅอง เบน จำนวน หนึ่ง และ การ บวช กี่ เบน ไป ฅาม วิธี หน ง และ แค่ ละ ท่าน ล วน แค่ ถึง ขํ้นอ รหไ เฅ์ที่ งเพ เรา ก็ฅํ อง ใช้ กำ ยาว ‘กุ ว่า มาฆบูชา วา กุร งก สน นิ บาฅ ซึ่ง แม้ แค่ เรา เอง กี่พ้ง ค เห็น' ว่า เย, น เย อ กี่ เลย เรียก ค่คํ บท สน ‘กุ ว่า วน มาฆะ ซึ่ง ย่อ มา จาก มา ฆบ ชาน, น เอง ถึาเ รา จะ อธิบาย ถึง การ แก่ง กาพย์ กลอน อะไร ที่ กอง ใช้ กวา ม คิก เรา กี่ เรียก บท กวา มน น ว่า เบน จิ นก กวีนิพนธ์ ก่อน ที่ จะ เกิค กง คำ ว่า “รัฐบาล,, ขน ใน ชน แรก เรา กาม ฝ รง เรียก ว่า กอเ วอ ร์นเ มนคํ ถึก มา หน่อย เรียก ว่า เบน ราช าธิป ไก ย ใน ที่ สุก กี่ มา ลง เอย เอา ที่ คำ ว่า รัฐบาล เพราะ การ ปกครอง ประเทศ อาจ จะ มี พระ ราชา กี่ ไค้ และ บาง ประเทศ อาจ จะ ไม่ มี พระ ราชา ถ ไจ ะ ใช้ คำ ราช าธิป ไฅย ให้ กรอบ ไป ถึง ประเทศ ที่ ไม่ มี พระ เจา แผ่น กิน กี่ ออก จะ ลำบาก สก หน่อย หรือ บาง กรง เรา อาจ จะ ไม่ เอาใจ ใส่ ถึง ที่ มา ของ คำ เรา ใช้ กา มก วาม หมาย ที เรา ฅงขึ น ใหม่ เช่น เรา เรียก ผ้แ ทน ประ เท ศอ เม ริถึน ว่า ราช, ทู กอ เม ริก น หรือ ราช ทูกฝ รัง เศส ซึง พง คแลว กี่' ไม่ น่า จะ ขคข วาง ห ประการ ใ กนก แค่ ธรรม กา กน เรา รู้ มา กก ยาก นาน แค่ร้ นอ ย พลอย รำ กา ญ มี บาง กน เลย หน ไป ใช้ สำ หรบ กรณี เรียก ผู้ แทน ที่ มา จาก ประ เท กที่ ไม่ มี พระ เจา แม่น กิน ว่า “ร ฐทู ก,, แทน คำ “ราช ทู ก,, อะไร อย่าง นึ่เบ นก น 165 สำ หรื บคำ จาก ภาษา บาลี หรือ ล่น สก ฤต ถา เบน คำ ที่ มี เสียง โค ค หรือ ที เรา ต่ค เสีย งอ ะ ขำ ง ทาย ออก เสีย เช่น คำ ว่า “ตา ล', “ยาม” “คม” อะไร เหล่า น เรา อ่าน หวน "I แทน ที่ จะ อ่าน ตา ละ ยา มะ ฅมะ หรือ ปูฅิ เรา เ? ยก เฉย ‘กู ว่า ตาล ย: เม ตม บต คำ เหล่า นืเข ที่ กบ กน ไทย ไค้ อย่าง สนิท สะ ค วก ทง ทาง ปาก และ สะ อา ต ทาง ตา กน ไทย บาง กน อาจ จะ ทึก ทํกเ อา ว่า คำ เหล่า น เบน ภาษา ไทย มา แต่ ตน ก็ใค้ และ การ ใช้ คำ ที่ มา จาก ภาษา บาลี หรือ ส ไ เสก ฤต ก็ ไม่ ค่อย จะ มี ใคร รืง เกียจ เพราะ ไทย เรา ยอม รื บ่ ว่า สมี ย พุทธกาล อา รย ธรรม ต่าง ‘กู อยู่ ใน มืธ ยม ประเทศ เบน ส่วน มาก แต่ มา ตอน หลง เมื่อ ประเทศ อิน เกย ตก เบน ประเทศราช ของ อิง กฤษ เบน, เวลา กว่า ๑๐๐ บี่ก็คี และ เมือ อิน เกีย ไค้ รืบเ อก ราช กลบ คืน แล่ วก็กี แต่ กน ไทย อก ห มน ไส้ หา ว่า แขก เบ่ง เลย ชก รืง เกียจ ไม่ อยาก จะ ยอม ร็บ่ ว่า คำ ที่ เรา นำ มา ใช้ น1 น เรา ยืม มา จาก แขก หรือ ผ่าน มือ แขก เขา มา ใน บ่า น เรา มก จะ เถียง เอา ว่า คำ เหล่า น น เบน คำ ของ เรา บาง อย่า กู แต่ อื่น ไกล เลย เรา ชาว ไทย ชำนาญ ใน การทำ นา ปลูก ขาว จน แทบ จะ ว่า อะไร เกี่ยว กบ ขาว แล่ ว เรา ไม่ ต่อ ง ไป หยิบ ยืม อะไร ของ [กร มา แต่ ถา เวลา เรา จะ' ไถ นา ลอง ถาม ชาว นาค ที ว่า เหล็ก ชินท้ เอา เสียบ กบ กาม ไ ม้เบ็ นก น-งอ ๆ สำ หรื บ่ แห' วก กิน น น เรียก' ว่า อะไร เขา ก็ จะ บอกว่า เรียก ว่า ผาล ซง ป ทาน กรม อธิบาย ว่า เบน เหล็ก สำ หรบ สวม หว หมู เอว อง ไอ แต่ บอก ไว้ ชก ว่า เบน คำ ที่ มา จากราก ท1 ง บาลี และ สน สก ฤก อะไร เหล่ านีเ บน ตน มี คำ อีก หลาย คำ ที' ขา พ เจา เคย, ไค้, พบ ม า1 กว ย ตน เอ งก; ม [ก เรย น จาก ท่าน ผ้ร้ที่ เบน ไทย ก็มื เบน ฝรื่ งก็มื และ เบน แขก กมื บาง กรง บา งอ ราว เห น วา คำ เห1 ลาน เรา มี ใช้ ใน ภาษา' ไทย เหมือน กบ ที่ ไน ภา, ษ' าแ, ชก' ภาษา ฝ' รํงเ ขา ก็ ใช้ กน แต่ ยาก ที จะ ตกลง ปลง [จ ว่า เรา ไค้ มา' วา กก าบ า ไหน แน เพราะ ม บาง คา เชน “ ตรา ชุ ” พ้งกู แล วก กว่า เบน คำ ไทย เมื่อ ข่า พ เจา หอ อ่าน ภาษา ฮินต ไป ทบ 166 กำ ที่ เขา เรียก และ เขียน ใน รูป เดียว ก็ บก0 าว่า ครา ชู ของ เรา เขา ถาม ครู เขา ก็ บอก ว่า เบน ครา ชง หรือ ๖ ล! ล 006 น น เอง ถำช่ าพเ จำ' จะ ผลี ผลา ม รีบ ทึก ท กว่า กำ ม¬ ก อง มา จาก ภาษา อิน คีแน่ ลอง ถาม แขก คน อื่น ที่ มา จา กร ฐท้ใ ม1 ใช้ ภาษา ฮินคี เขา ก็ ยืน ยำ ว่า ใน ภาษา แขก ของ เขา ก็ เรียก สีงนี ว่า ครา ชู เหมือน กน แค่ เม อ ไป พบ นำ น้รก อิศา สฅร์ อินเดีย ท่าน หนึง ซึ่ง เวลา นีไค้ ถึง แก1 กรรม เสีย แล ว ท่าน ผู้น ชือ ระ ฆ วีร ะ ท่านบอก ขา พ เจา ว่า กำ นมา จาก ภาษ าเป อร เชีย ที ใช้ กน ใน ประเทศ อิหร่าน และ หลุค อิค คาม ภาษา อาหร8 บเข ำมา ใน ประเทศ อินเดีย คก ลง กำ ว่า ครา ชูนีเ บน กำ ที่ เรา ไค้ จาก ค่าง ประเทศ แน่ แค่ จะ ไค้ จาก ประเทศ ไหน กล่าว คือ จะ ไค้ จาก ประเทศ อินเดีย หรือ จะ ไค้ มา ทาง สาย อาหร บ ซึ่ง ผ่าน มา ทาง มลาย อิน โค นิเซี ย หรือ จะ ค รง จาก ประเทศ อิหร่าน โค ยค รง เพราะ ไทย เรา กบ อิหร่าน เกย ส่ง ทค่ 1ป มา หากํ นิ สม8 ย สม เค็จ พระ นารายณ์ มหาราช กรี ง กรุง ศรีอยุธยา ฅก ลง ไม่ มืใ กร จะ ชื่ไค้ วำ กำ เหล่า นีเ ขำ มา เมื่อ ไร ทาง ไหน จาก ไหน ให้ เบน ที่ คาย คำ ลง ไป ไค้ ฉะ น1 น ถำจ ะเกิ คมื การ ท่า พจนานุกรม ไทย แบบ พจนานุกรม ฉบบ ที่ เรียก ว่า 0x^0๗ 0101100 ล, โ’ แล ำก็ กง จะ ยาก พิลึก ที่ จะ ชำ คำ อย่างบอก เวลา และ สถาน ที่ที่ กำ น ปรากฏ คำ กำ แรก, ใน วรรณคดี เล่ม ไหน เมื่อ ไร จาก แห่ง ใค ฉะ น น ถำข ำพเ จำ จะ บอก ท่าน ว่า เกย พบ กำ นนกำนี ใน ประเทศ อินเดีย ก็ดี ขอ ท่าน โป ร คอ ย่า ไค้ ทึก ทำ ว่า ขำ พ เจ ำยืน ยืน เบน แบบ หำ ชน ฝา ว่า กำ น1 นมา จาก กำ นีมา จาก ภาษา นน ให้ คาย คำ ลง ไป นำ ขอ ให้ เข ำใจ ว่า เบน แค่ เพียง บอกว่า เกย ไค้ ยิน กำ นน ใช้ ณ ท้น น ใช้, ใน ภาษา น เท่า นนเ อง ขำ พเ จำ เกย ไค้ ยิน ช่าง พีฅ (กำ ว่า ช่าง พี คน ก็ เบน หำ มงกุ ฏ ทำ ยมืง กร คือ เรา เอา กำ ว่า กแ 61- ของ ฝ รง มา1 ใช้) เขา เรียก นา มน เหนียว อย่าง ที่ เรา เคย เรียก กำ ว่า นา มน วา ส สิน แค่ แม้ กำ ว่า นา มน วา สลิน นีก็ เกย มืกดี ขน ถึง ชน ศาล ใน ส หรี อเมริกา ว่า ไม่ ใช่ กำ สา ม้ญ เบน ชื่อ สิน กำ ของ บริษํ ท หนึ่ง เขา เรียก นา มน เหนียว "I ซึ่ง อยู่ ระหว่าง ข ผงก บน ๅม่น่ 167 ห ยอ ค เครื่อง' ใน การก ลั่น นาม" น่คิน และ ที่ เรียก กน ใน อเมริกา ว่า 1ว611-010เณ1 36117 แค่ ช่าง พฅเ รา ว่า นา มน จาร บิ1 ขาพ เจา งง ว่า กำ นนเ บน ภาษา อะไร แน่ แค่ พอ กน รถ ที่ เบน แขก เขา อก จาร บี รถ ยนฅ์ ขา พ เจา ถาม เขา ว่า เอา อะไร อก เขา ไป เขา คอบ เบน ภาษา อง กฤษ ว่า 8:6356 กรน ขำ พ เจา ถาม ซำเ ขา ไป ว่า กำ ว่า ธึ:63ร6 นึ่น เรียก ภาษา แขก ว่า อะไร เขา ก็ บอกว่า จร บี จึง ทำ ให้ เขา ใจ ไค้ทํ นที ว่า เจา นํ้าม่ น เหนียว ๆ น แขก ก็ เรียก ว่า จร บี เหมือน กน แค่ จะ เบน กำ ของ แขก เอง หรือ แขก จะ ไป ไค้ ที่ ไหน มา อีก ค่อห นึ่ง ก็ ไม1 ทราบ ใน คิก ชน นารี ภาษา ชิน อี-อ งก ฤษ ม ๒ ๗ 01๗103317 เขา ก็ ใช้ กำ ว่า จร บี ว่า เบน นาม และ เบน เพศ หญิง แปล ว่า ไข มน หรือ นาม น เหนียว (ก แ, 81-6356) เมื่อ สมำ ขำ พเ จำ กำลัง เรียน หนัง ลือ เกย อ่านพระ ราช พงศา ว การ กรง เก่า คอน ที่ พระ เพท ราชา ไค้ ริบ บี, ญ ชา ให้ ขนม ำพ ระ ที่ น9 ง แค่ คอน น นพ ระ เพท ราชา เห็น จะ ยง ไม่ กำเริบ เสิบ ศาน ค่จะ ชิง เอา ราช สม บก หรือ ไม่ ก็ คง จะ กล ว อย่าง ที่ ไทย เรา ว่า อ บีรีย์ จะ ขน หำ จึง เอา ผา ส่า นที่ คา คบ น เอว มา ปู ลง บน อาน มา พระ ที่ นง เสีย ก่อน แล ำจี งก ลำ ที่ จะ กระ โก กขี่ม ำนน ลับ ไป เบน เห คุ ให้ ชาว ที่ ผ้มิ ไค้ ใช้ ความ ลัง เก คลัง กา ให้ อี น่ก่เ คิก ประ โศม ขน มา ซึ่ง ภาย หลัง มีผ้เ อา ไป อำ ง ว่า น น แหละ เบน ลาง ที่ ส่อ ให้ เห็น ว่า พระ เพท ราชา จะ ไค้ น่ง เมือง คอน หลัง ส่ง ที่ ขำ พ เ จำ คิก ใจ ก็มิ ไค้ เกี่ยว ของ กำ การก ระบำ ของ พระ1 ■พ ทร าชน บำไ ค นำ กำ ว่า “ผา ส่า น,, ค่าง หาก ที ทำ ให้ ขำ พเ จำ เอา ไป คิก ไป ครอง ก็ ไม่ ทราบ ว่า เบน ผา อะไร ถาม กร สม่ย น นก ไค้' ริบ อธิบาย แค่ เพียง' ว่า เบน ผำ ชนิก หนึง กรน ก่อ มา ได้ สนทนา ลับ ท่าน กรรมการ ปทานุกรม (สมื ย่น น ลัง เรียก' ว่า ปทานุกรม กน อยู่) เขา ก็ บอกว่า เบน กำ หนึ่ง ที่ มา จาก ภา บาเ ปอ ร1’ ชิยที น ปส ว่า ผ าขน สอว่ ( ร!! VI ) เคิม คง อ่าน ว่า ชอล หรือ ชา ล แค่ ไทย เรา อ่าน เสียง ก. หรือ ษ. ไม่ ถ นัก ก็ เลย ใช้ ส. ส่วน คำ ล. ขำ ง ทำ ย ไทย เรา อ่าน เบน คว น. สะ กก อยู่ แล ว ผา ชอล 168 ก็ กลาย เบน ผำส่ านเ ท่าน1 น เอง แท่ พอ โฅ ขน มา อีก หน่อย จ0 ๅเค้ ว่า เกย เบค หน์ง สีอจิ น คามณี ไป พบ กำ ว่า รี คฅ ก้ม พล ก็เ หน มี กำ แปล ว่า ผา สาน แกง ทงน่ ทํ้งน่ น เพราะ กำ ว่า “ร ค” กง มา จากราก เคียว กบ กำ อง กฤษ ทีวำ หรื อ กำ เย อร มน ที่' ว่า 101 และ กำ! เอ ก้น คา ว่า 1-00(5 ฅกล งก็มี กำ ใหม่ เพึม ขึน คือ กำ ว่า ก้ม พล เคย ไค้ ยิน ชาว ก้าน เขา เรียก ก้าที พระ ห่ม ที ยอม สี เหลือง ว่า เบแ ผา ก้ม พล ก็ ไม่ ทราบ ว่า ก้ม พล ก้น นไเ จะ เกี่ยว ก้อง ก้บก ม พล ยก ษ [น เรือง จก ร ‘คู วงศ์ ‘คู ของ ไทย เรา กรน ไค้ มา วิสาสะ อะไร ก้บ แขก เห็น ผา ผวย ห่ม นอน ใน ก้าน แบก ะคิน ใน กรง นิวเ คลี ถาม เขา ว่า นี่ แขก เรียก อะไร แขก คอบ ว่า “ก้ม ก้ ล,, ก็ เลย ถึง บาง ก้อ อีกว่า ก้ม บ ล ของ แขก หรือ ที ไทย เรา เรียก ว่า ก้ม พล กอ ก้า ผวย ของ จีน ผำ ๖! ล 0*661: ของ ฝก้ง หรือ ก้า ห่ม นอน ของ ไทย เรา น น เอง กรี ง หนึ่ง ก้าพ เก้า ไค้ มี โอกาส ไป คู การ แส คง เก ษคร กรรม ขอ งอน เคีย ซึ่ง ก้ค ให้ เบน งาน มโหฬาร นอง ‘คู งาน ฉลอง รี ฐ ธรรมนูญ ของ เรา เห็น เขา มี การ แส คง เครื่อง วิ ค นา จาก แม่ นา ขน มา อย่าง ที่ฝก้ ง เรียก ว่า พ316เ- XV ๖ 661 ก้าพ เก้า นึก อยาก จะ ทำ เบ่ง เล่น กบ คุณ คุสิฅ บุญธรรม ผู้ที่ไ ค้ฅิค คาม ก้าพ เก้า ไป อิน เคีย ใน คำ แห น่งเ ล ขาน การ เอก ว่า ภาษา แขก เขา เรียก สีงนี่ 1*๖1 แก้ว หน หนำ ไป ถาม เก้า หนำ ที่ที่ อธิบาย อยู่ ณ ที่นี่น ว่า ระ ห่ค ใช่ ไหม เขา ก็ ผงก หวก้ บ ก้น ที ว่า ใช่ เลย ทำ เอา คุณ คุสิฅ บุญธรรม ก้ก งง ว่า ขำ พ เก้า ร ภาษา แขก เบน อย่า งคี แท่ ที่จุวิ ง น น หา รู้’ ไม่ ว่า ขำ พ เก้า ใช้' วิธี เคา สุ่ม ที่ เอา ภาษา ไทย ที่รู้ก้ ก มา คค แป ลง เ บนเ สี ยง แขก สก หน่อย ก็ เผอิญ' ว่า' ไป ถูก' ใจ กลาง ของ เบา แบบ- ที นัก บิล เ ลีย อ' ว่า ฟ อิ กน น เอง หลาย บื่มา แล วมี สง ฆ ราช โป รค เกส ท่าน หนึ่ง ก้อ พิมพ์ พ จุน ๅนกรมข คูง กำ โป รคุ เกส ที1 มี ใช้ กน ขณะ นึ่ใน ประเทศ เอเชีย หก้ง จาก ที่ โป รฅ เกส ไค้ เก้า มา ฅิค ท่อ หรือ ปก กรอง บาง ประเทศ มา เบน เวลา นาน เห็น มี อำ ง หลาย กำ ที่ ใช้! น ประเทศ อินเดีย มลายู เขมร จน กระ ที ง ประเทศ ไทย ว่า เรา ใช้ กำ โป รอ เกส อย่ 169 หลาย กำ เช่น กำ ว่า “เ ล หลง,, ก็ เบน ภาษา โปรตุเกส เขียน ว่า 161130 แต่ อ่าน วา 46 เล ลง” คำ ว่า สบ ก็ ว่า มา จาก ภาษา โปรตุเกส กำ ที แปลก หน่อย คือ กำ ว่า คะ ราง ของ ไทย เรา เขา ว่า มา จาก คำ โปรตุเกส ท้ว่า 11-0000 ท่านที กิคว่ าฅว ท่าน ยง แข็ง แรง กำ ถัง วง ชา ย้งคี พรื อม ท่าน ก็ มก คุย, ว่า เฅะ ใบ ถัง ไหว อะไร, ท่าน' กงน1 น ถัง ฆ ราช ผ้นึ่ ท่าน ว่า กำ ว่า ] บ นีมา จาก คำ โปรตุเกส ว1 า 01© 03 และ ยง อา ง ต่อ ไป ว่า แม้ แต่ จีน ก็รืบ เอา กำ น ไป แผลง เบน วน ว่า 0เ603-นถธึ กำ 01603 ใน ที่นืก็ คือ!] บ และ ณ08 ก็ ไม่ ใช่ อื่น ไกล เลย คือ ที่ เรา เรียก ว่า “กง’ น น เอง เพราะ ฉะ นั่น ไม่ ว่า เรา จะ เรียก ว่า ใ] บ นาม น หรือ ถัง นาม นก็มี ภาษา ต่าง คาว ฅิค มา อยู่ กรึ่ง หนึ่ง น น เอง ฉะ น น เมื่อ กระทรวง กลาโหม เรา ถัง เกียจ กำ' ว' า รถ แทง คื เห็น ว่า เบน ฝรํง ไป หน มา เรียก ให้ เบน ไทย ว่า รถ ถัง ก็ เท่า กบ สถัค เอา ฝ รี ง ออก ไป แลว รบ เอา กำ จีน เขา มา อยู่ นั่น เอง แต่ถั าพเ ถัาก็ ไม มบญ ญาที่ วิะ หา กำ ให้ ส1 นก ว่า กำ ว่า รถ ถัง ไป ไค้ แต่ ถา คิค ถึง กำ วา หว มงกุฎ ทา ยม งก ร แล ว คาน เบน แน่ๆ เพราะ รถ เบน กำ แขก เช่น เคียว ถับ กำ ว่า มงกุฎ และ ถัง เบน กำ จีน ซึง มี ฉายา ว' า เบ่ นม งก ร แห่ง เอ เชย อยแลว ทาน ท เบน นกเ ลง ราชา ธรา ช คง วะ วา ไค ดอน' ที่ พระ เจา ราชาธิราช มี พระ ประ สงกํ จะ ย กย่ อง ส' มิ งพ่' อ เพชร เบ็ น' พิ' เศษ ถึง ถับ ไค้ พระ ราช ทานพระ บรม ราชา บุญ าค ให้ สมิง พ่ค เพชร นั่31 หนือ สุ จุห ‘คู่ ซึง ดาม พจนา บุก รม ฉบห้ ย ราช บ โฉ™ ยล ถาน ก็ โค วาม ห มาย ว่ าผาส0าหรบ ปู อาสนะ หรือ ที่ นอน มี ลาย บก ดาม ขอบ และ ยาง ควย ว่า กำ สุว น ภาษา มลายู แปล วา ผา เครื่อง บก แต่ ฃทีพ เจ V เค้ เกย พบ กำ นึ่ใน ภาษา ชินคี เขา มี กำ ว่า สุชนี รน] 301 เขา บอก ควย วา เบน นาม เพ คหญ ง แปล วา ผา' ปู ท นอน ดก ลง ก แปล วา ลม ง พอ เพชร เวลา ที่ เขา เผา น นมีสิ ทธิ พิเศษ เหนือ กน อื่น ค รง ที่ ว่า คง ว ะ ม่ถัา หรือ พร บ ปลา คทีนั่ งเ บ่น พิเศษ ผิค ไป วา ถก นอน เบา นน 170 เมื่อ ขาพ เจา เดิน ทาง ไป ภาค ใต้ ของ ประเทศ อิน เคย เขา ไป ไน เข ค ทบ วิรุบ น น็เ ขา เรียก 0000311 หรือ ที่ เรียก เบน ภาษา สูง ว่า ท8 ก็ษิณ บท ไค้ พบปะ กำ แปลกๆ เช่น วน ห นึง ขณะ ที่ ขบ รถ ขน เขา แห่ง หนึง เห็น เขา เอา ขว ค นำ มน อะไร ม า ขาย นาม นนก็ ตรง กบ ที่ ภาษา ไทย เรา เรียก ว่า เนย ใส หรือ อย่าง ที่ เวิา พระยา ภา สก ร- า งศ์ ปราชญ์ เก่า ของ ไทย ที่ เรียก เนย ว่า “เ น' าวนํ ต,, แต่ ที่นีข าพเ วิา หน เปพู ค ก็บ คน ไทย ที่นโ ใน รถ ไป ควย กน ว่า เห็น จะ เบน เนย กระ มิง พอ กน รถ ท เบน ชาว ทมิฬ หรือ ชาว เมือง มำ คราส ไค้ ยิน เขา ก็ย่ง ผงก หำ ว่า เย ส เนย ๆ ซึง ก แส คง ว่า แม้ แต่ กำ ว่า นม เนย ก็ มา จาก แขก จาก ภา กใค้ ของ อิน เคียน น เอง อาจ จะ เบน คำ ที่ พวก พราหมณ์ สม โ ก่อน ซึ่ง เขา ว่า ก็ นว่า มา สู่ ประเทศ ไทย และ เขมร จาก ภา ก ใต้ ของ อิน เคีย กระ มิ ง เพราะ มืกำ หลาย กำ ที่ ใช้ ใน ประเทศ ไทย เรา น ที่มืเ กำ ส่อ ว่า เบน กำ ทาง ใต้ ของ อิน เคีย แทน ที่ จะ เบน กำมา จาก ส่วน เหนือ สุภาพ สตรี บาง ท่าน ก็ คง จะ รู้ กำ นืคี กำ นั้กือ “ประ หลา” หรือ “ประ วะ ห ลํ่า” ซึ่ง พจนา นุ กรม ให้ ความ หมาย ว่า เบน เครื่อง ประ กํบสำหรี บผูก ขำ มือ กลม ‘นุ ส ลำ เบน ลวค ลาย กำ ว่า ประ หลํ่า หรือ ประ วะ หลา นื หา ใช่ กำ อื่น ไกล เลย ไม่ เบน กำ ที่ ไทย เรา เรียก ว่า “แกว ประพาฬ” ซึ่ง แปล ว่า รีต นะ ชนิค หนึ่ง สีแ คง อ่อน เกิค จาก หิน ประ กา รี งใค้ ทะเล กำ นึ่เ บน ภาษา สน สก ฤต แต่ เมื่อ นำ มา ใช้ เบน ภาษา ทมิฬ เขา ก เติม เม ค กลม นุ ที่ เรา เรียก นฤก หิต เพื่อ ให้ อ่าน เหมือน หนึ่ง มืคำ ภ. เติม ขาง ทาย เช่น ‘รุ พล", ก็ อ่าน ว่า รุม พล เพราะ ฉะ น น กำ ว่า ประพาฬ เมื่อ เติม นฤค หิต เขา ไป เบน ประพาฬ0 แต่ โค ย เหตุ ที่ฅว อำ ษร ทมิพ ก็คี เบง คลี ก็คี คำ ว. กบ ตำ พ. เปลี่ยน กน ไค้ เสมอ เขียน ตำ เคียว กน แล้ว แต่ จุ I อ่ๅ น แม้ แต่ ใ น อำ ษร ใน เท วนา กลี ซึ่ง เบน อำ ษร สน สก ฤต ตำ ว. กบ คำ พ. ก็ เขียน เหมือน กน เวน แต่มื ขีคที่ ตำ ว. จึง ทำ ให้ เบน ตำ พ. ประพาฬ ก็กือ ประ วะ หลี่ๅ ซึ่ง เรๅ เอา ม แร ยก เบน ฟิรย ย ขอ มอน น เอง ช^1 ฬเวิ าเ บน คน ชอบ ศก ษๅเ รอง เกย วก ท 171 คน ไม้ ทน ไ ร่อ ย่แ ลำ เมื่อ มา ถึง ทาง นี่ ไป เจอ คน มะรุม ซึ่ง ทาง บ่า น เรา นิยม เอา ผก ของ กัน มา ทำ แกง กัม กับ ประทาน กไเ ว่า อร่อย คืน1 น ถาม แขก ทมิฬ เขา บอกว่า นี่ แหละ พาก เขา เอง เรียก "มุ รุ ง,’ และ กำ เคียว กน นี่ก็ ใช้ ที่ กัง กา ค่วย เขา ใจ ว่า แขก ทมิฬ ใน กัง กา ก็ กง จะ นำ เอา กำ นี่ ไป ใช้ เบน ภาษา กัง กา สิงหล เหมือน กัน และ เมื่อ คน มะรุม ไป ถึง เมือง ไทย ไทย ก็ กง เรียก ฅาม ชื่อ ที่ แขก นำ เขา มา ก็ ไค้ แค่ กัค จาก กำ ว่า มุ รง มา เบน มะรุม ให้ เหมาะ กับ ปาก ของ ไทย อ นง กำ ว่า มะรุม น กน ไทย ทาง เหนือ เขา เรียก ว่า กัก อีธึม แค่ ถา เรา เอา หล ก นิรุกติ กา สฅร ของ ท่าน เจ ำกุณ อนุมาน มา ป กับ ใช้ ก็ จะ เห็น ว่า กัว ยี. ใน ภา ก พาย พก็กื อฅว ร. ใน ภา กก ลาง อีขึม ก็ คง มา จาก กำ ว่า มะรุม นํนเ บน แน่ และ จาก กำ ว่า มุรุง กะ น เอง นก' ว' ทยา ศาส ฅร์ที่ ค งชือ พฤก ษ กา สคร ของ ไมิ จำ พวก นีจึง เรียก มะ รุ ม ว่า ณ0เ:1ฑ ธึ& แกัว ให้ กุณกั พท์ข ยาย ค่อ ไป ว่า ร ซึง แปล' ว่า มี เม ลคที เบน แฉก ‘มุ เหมือน มืบี1 กติค อยู่ ค่าย ฉะ น น เมื่อ เวลา ท่าน รบ ประทาน แกง กัม มะรุม แล ว กัง เก ฅคใ ห้คี จะ เห็น ไค้ ว่า เม ล็ค มะรุม นนมื บก บาง ๆ เบน สาม แฉก พูค ถึง มะรุม แกัว ก็ อคติ ค ถึง กัก อีกอ ย่าง หนืง ที่ ทาง เหนือ ว่า "ผก ปัง (กำ ว่า ปัง ภาษา ภา ก เหนือ แปล ว่า สี ม่วง เพราะ เม ล็ค ข อง ไม้ เถา ช นิคนื เมือ สุก แก่ แล วมืสี ม่วง กกัา ย ลูก หว่า) ทางกรุง เทพ ๆ เรียก ว่า “กัก ป กัง,’ มืส อง ชนิค คือ ชนิค ใบ ลี ม่วง ก็มื ใบ สี เขียว หนา ก็มี กัก ชนิค นืมค ณ สม บฅพิ เก ษ คือ เมือ ศ็มแลว เบน ยาง เม อก ‘มุ กล ำย กับ ใบ ปอกระ เจา ใบ กระ เจั๊ย บ หรือ ลูก กระ เจึย บซนิ คท่ เรียก ว่า ลูก กระ เวิย บ มอญ ขำ พเกั าร้ ชื่อ ภาษา วิทยา กา สฅร์ ของ ฅนช นิคนี่ มา ก่อน จึง ถาม เขา ว่า ไม้ เถา กัน นี่ที่นํ ก วิทยา กา สฅร์ เขา เรียก ว่า ๖ &ร© 113. ภาษา ทมิฬ ท่าน เรียก กน อย่าง ไร เขา ก็ บอกว่า เรา ก็ เรียก ว่า "บา เซล ลา” เหมือน กัน เลย ทำ ให้ ขำ พเ จำ นึก สง กัย ว่า กำ วิทยา กา สฅร์ ที่ เบน ภาษา ละ ตินสำหกั บ เรียก ชื่อฅ นไม้ คระ ลูลนี่ จะ ยืม ไป จาก ภาษา ทมิฬ กระ กัง นี่ แหละ การที่ กำ จาก ภาษา หนึ่ง จะ ไป ปราก ฎ ใน อีก ภาษา 172 หนึ่ง น1 น ไม่' ใช่, ชาว เอเชีย จะ ค อง เบน ผาย' ไป หยิบ ยืม' จาก' ภาษา ยุโรป เส บอ ไ บ่' ก ไค เพราะ ย่อม' จะ แล ว่ แค่' ว่า พืช' ที่ อำ ง ถึงน์ น่จะ ปรากฏ ค จทํ ไหน ก่อน ถา ปรากฏ ใน เอเชีย เขา ก็ คง เอา ชื่อ จาก ภาษา เอเชีย ไป คง เบน ชีอฝ รำ และ ฑาน ท สน [จอ ยาก จะ ไค้ ผํกป รำ มา ริบ ประทาน เวลา ที่ ยง อยู่ ค่าง ประเทศ หาก ไม รชอ ภาษา อำ ก ฤษแ ลำ ก็ ขอ เรียน ว่า แม้ แค่ ใน แคืฅ คา ลอก ของ บริบท ณ 6ข1*1)66 แห่ง ? ๒' 13(1611)111 เขา ก็ เรียก ฒัปริ งนึ่ ว่า เบน [ล.! & ๖ &เ: ร!) 103011 บาง แห่ง ก็ เรียก ว่า เบน 1^1 ร!)] ฑ& 0เ1 ก็ ไค้ แล ว แค่ จะ ไป เจอ ที่ ไหน ก่อน มี อีกอ ย่าง หนึ่ง ที่ ขำ พ เจา อึคอ่ คใจ มา นาน ก็ คือ ผล ไม้ ชนิค หน งซง แค่ แรก เร้ม เดิมที เรา ไค้ มา จาก ทรีป แอ ฟ ริกา แลว เรา ก็ เรียก ฌ็น ภาษา ไทย ว่า ผล อิน ทผ ลม กำ นึ่ทำ ให้ ขำ พเ จำ งง มาน านแ ลำ ว่า เบน ภาษา อะไร แน่ แค่ ถา สง เกฅ จาก กำ ว่า ผล ไ) ขาง ทำ ย ก็ ควร จะ สน นิ ษ^า น ไค้ ว่า ผล ไ นึ่ก็ คือ กำ ว่า "'ผล เมื่อ เอา นฤก หิฅดิ ค เขา ไป ค ไย แลำ อ่าน คาม ภาษา ทมิฬ ไค้ ว่า ผล ไ แปล ว่า ผล ไม้ น น เอง ส่วน อิน ทนึ่น จะ เกี่ยว? าบพ ระ อินทร์ หรือ เบน ผล ไม้ ที่ พระ อินทร์ นำ มา โปรด ก็ ได้ กระ มํง เพราะ ว่า ถา เรา เดิน ทาง มา ใน กลาง ทะเล ทราย คุ หริ คฅุเ หริ มะ งุม มะ งา หรา หา อาหาร กิน ไม่ ไค้ มา หลาย ว่นแลว เมื่อ มา ถึง ที่ แห่ง หนึ่ง ซึ่ง เขา เรียก ว่า 0&818 ซึ่ง เบน เสมือน เกาะ กลาง ทะเล ทราย มี บ่อ นา หรือ นา พุ ที่ ไหล ริน ๆ ออก มา และ รอบ บริเวณ นา พุนน เบน คง อิน ท ผล ไ ผ้เ ดิน ทาง ที่ โหย หิว ก็ คง จะ รู้สึก เหมือน กิ บวำ พระ อินทร์ มา โป รค คน ก็ ไค้ เลย แส คง ความ ปริ คา ปราโมทย์ กฅญ ฌูกฅ เวที พระ เบน เจา ที่ ไค้ ทรง ประทาน ผล ไม้ ขน มา ถึง กบ คง ชื่อ ผล ไม้ ที่ ทำ ให้ คน รอ คจ้วิ ค ได้ นึ่น ว่า เบน ผล ไม้ แห่ง พระ ผู้ เบน เจุา ก็ เบน ไค้ แค่นึ่ ก็ คือ ความ พุง ซ่าน ของ ผู้ที่ก ระ เคีย ค จะ เบน นัก กวี ไป เท่า นน ขำ พเ จำ ไค้ ลอง ไป คน กวา ถาม ไถ ทง จาก คำ รา และ จาก ปาก กำ [นที สค ไค้ ความ ว่า ชีออิ นทผ ลไนึ่ 173 หา เกี่ยว6! เอง กบ พระ อินทร์ พระ พรหม อะไร ที่ ไหน ไม่ ท จริง คำ น เบน กำ ผสม จาก กำ ว่า “หิน- ฅา ล-ผล” คือ กำ ว่า “หิน” น น เบน กำ เคืย วก บ กำ ท เรา เรียก พุทธ ศา สนิก บางกลุ่ม เรียก นิกาย เถรวาท ของ เรา' ว่า เบน นิกาย คำ ค อยเ บน ยาน ที่กํบ แอบ ไม่ สง ส่ง เบน หินยาน นิกาย ไป ส่วน กำ ว่า “อา ล นน เหมือน คน อา ล ของ เรา เพราะ คำ' ว่า อา ลก็เ บ่น ปาล์ม ชนิค หนี ง หิน อา ล ก คอ คน คา ลอย าง เลว พุ เมื่อ “หิน-อา ล-ผล” ผสม กน เขา แล' ว อ่าน1 ให้ ลน รวเ บน แช ก และ ออ สน ลง มา ก็ คง เหลือ แค่ “อิน ท ผล ม, น น เอง แค่ ท่งนี ท่งน น จะ เบน การ นำ เอา อย่าง ที่ ใน นิทาน กระ ท้ ท่าน ว่า เอา โข่ง ทง หา มา อง เบน ปริศนา หรอ เปลา ก ยง ไม่ แน่ นัก แท่ ที่ โข่ง แน่ พุ พอ จะ เห็น ไค้ ก็ คือ ถ2 า ท่าน หยิบ เอา หนังสือ สมุอ สถอิ ราย บื่ ประเทศ ไทย บรรพ ๒๕ พ. ศ. ๒๕๐๗ ของ สาน กง านส กอ แหง ชา อ สำนัก นายก ริ 3 ม นอ' รี มา ลอง เบี่ค อูอ รง หน้าที่ เกี่ยว กบ การ เก บอ ร บ น้า ๑๘๖ ที่มื รายการ แส คง ถึง เนอ ที่ ผลิ อ ผล และ ผล ผลิ อ ส่วน เฉลี่ย ส่วน อ่าง พุ ภาย ไค้ หำ เรื่อง ที่ ว่า พืช นัก ซึ่ง แส อง ว่า ใน พ. ศ. น นมืผู้ ปลูก คะน้า และ นัก กา อ อ่าง พุ เมือ พ. ศ. ๒๕๐ ๑ จาน วน ๒๙, ๘๐๖ อน บ ๒๕๐๒ จาน วน ๓®, ๒๔๒ อน บี่ ๒๕ 0๓ จำนวน ๕๔, ๗๐๕ ฅน บี! ๒๕๐๔ จำนวน ๖®, ๖๙๓ บี ๒๕๐๕ จำนวน อ ๕๓, ๙๖๗ ท่น่ มา ถึง ตรง นํ้ข้า พเ' จำ' ไม่ มี อะไร, ซะ เถียง เกี่ยว ก บ? V ว่เ ลข เลย เชื่อ ว่า กำ ผิด พ ลาก ไป บ็าง ก็ กง ไม่ กื่1 •ปอ ร์เ ‘นคํ แท่ ส็งที่ ขา พ เจา ของ ใจ ก็ คือ ฅอน ที่ แปล ชื่อ เบ็1 นภา ชา อง กฤช ว่า 01*10686 01^65 & 0๖111656 03๖๖3868 ฅรง นํ้ไม่ มี อะไร ที่ พิมพ์ ผิด แท่ กำ คืก สก หน่อย ก็ น่า จะ เอ ะ ใจ ข้าพเจ้า เชื่อ ว่า ผู้ แปล อาจ จะ ไป เบี่ก ปทานุกรม หรือ ราย ชื่อ พืช จาก บาง แห่ง หรือ อาจ จะ ไป ถาม ใคร แจ้ ว์นำ มา ปะปน ก บ, พืช' อีกอ! ย่า ง หนึ่ง คำ ว่า "กะ นา ซงเ บ็น ภาษา' จีน ที เช้ ใน ประเทศ ไทย แท่ กำ ท่าน ถาม จีน ที่ มา จาก ภา ก เหนือ ของ ประเทศ จีน หรือ 174 พี่ ในฅ สา ค พืช ผล ที่ ฮ่องกง จะ ไเ ไย นชึ่อ เขา เรียก ผก กะ น าน็ ว่า เก หลน ฒ1 30 และ ที่ ใน ราย ชื่อ อาหาร จีน ใน ส หรื อเมริกา และ ที่ อื่น แปล ว่า 01๒680X310 หรือ 011๒686 ธ!- 000011 แค่ ส่วน ที่ เขา เรียก กน ว่า 0๖๒686 01๒6 นน จีน ทาง เมือง ไทย เรา เรียก ว่า ลก กานา หรือ ลกส มอ จีน ที่ เจ๊ก ชอบ หาบ มา ขาย หรือ เอา มา คอ ง ขาย พ รอ มก, บฝรื งก อง และ อะไร ค่าง ที่ กนก0 าลํง แพ้ ทอง เมื่อ ไค้ เห็น แล วจะ นา ลาย ไหล สอ จะ อก เรียก มา ซอ ไม่ ไค้ เบน แน่ ฉะ นน จึง เชื่อ ไค้ ว่า เจ๊า กะ นา และ ผก กา คน นค่อ งอ ย่ใน จำพวก ผํก แน่ ไม่ ใช่ อย่ ใน จำพวก ผล ไม้ จำพวก สมอ จีน อย่า งที่ผู้ แปล แปล เบน 0๖๒680 01๒6 แน่ นอน. จดหมาย จา กอ น เตย ๕ มิถ นาย น ๒๕ 0๓ เบน ควย เห ฅผล กล ใคก็ ไม่ ทราบ คง ใจ จะ เขียน ถึง นาย แลว ถ นาย เถา แต่ แล9 กก ไม่ สำเร็จ ชัก ที วน' น เบน' วน อาทิ ฅย พอ จะ ว่าง หน่อย เพราะ ทาม ธรรม คา ไม่ ต่อย จะ มี แขก ทีงที่ อยู่ ใน เมือง แขก จริง และ เม อ คน น 1ป กน ขาว แกง ฮํง เลก, บอ ปทฅ พม่า มา ก เลย กค ถึง นาย ขน มา เลย ถอ โอกาส เขย น คุย กน เฉย ๆ จริง คุ นะ กน เรา อย่ที ไหน แชัว คู คุ ไป มน ก ชก จะ แปว ห รอ หน เห ไป ทาง น1 น โค ย เฉพาะ เรื่อง ภาษา เพราะ พง คุ ไป แล วก มก ซก จะ ลาก เข า ขาง แขก ไป ไค้ หมค ค แต่ กำ ว่า ครา ชู เบน คน เรา ก็กิ ค' ว่า เบ็น ค็า ไทย คุ แต่ แล' ร พอ ถาม แขก เขา ว่า ชง เขา ว่า อะไร เขา กบ อก ว่า ครา ชุ 71^ ว ไ เห นึ่ง ไป พบ กำ สน คุ ใน หนังสือ สอน อ่าน เค็ก คุ มี กำ ว่า 27*7 จึง ถาม เขา ว่า กำนึ่ แปล' ว่า อะไร เขา บอกว่า ที่ที่ นาน มอ อก มา คือ ถนน น เอง ก็ เลย ชัก กํค ถึง นาย ใหญ่ เพราะ ถา มา อยู่ คง จะ กิค กน หา นิร คุฅิแขก ไค้ เยอะ แยะ เบน ไค้ เรื่อง แน่ เมื่อ พระ พุทธ องค์ เส ค็จ ไป ถึง หมู่ น่าน คุรุ เวลา ที่ฅร งนน ก็ คือ 176 หม่ บ้าน มะ ตม ติดอก เพราะ เมือง แขก เบน!. มือ งม-อูม อู, แ ฅจ7) "I นาย บ มา เห็น ก็ คง จะ เบื่น กระต่าย คืน ฅม จริง") ไม่ ใช่ ตีน เต่า ตนแ ฅง อะไ รท 1ห น' กอก พอ ฅก กำ กถง เวลา สน ชิ ยา รา ฅร และ ม แอ ชิส หรอ ธล อนเ นอง มา จาก พาย ทราย ซึง พ คม, าอย แทบ' ท กวี, ทุก' วา X อาบ นาก ออ สนาน สำ ฅ ที่ จำ ก้อ ก็ คือ สิ มา แพ้ ก็ คือ ป รา เชย อะไร ทำนอง นีท งนน่ ถา นาย มา ก็ กง สน ก แน่ มา เมื่อ ไร ก็อย่ คำ ย ก้น ไค้ เพราะ เมือง แขก ถา อยู่ โฮเต็ล แก้ว ก็ แพง มาก แค่ ถำเ บน โฮเต็ล ที่ ไม่ แพง ก็สุค แสน จะ ทน ทาน ทง อาหาร การ กิน ก็ กิน ไม่ ลง กอ ว่าง ‘นุ จะ เขียน มา ใหม่ อีก ขณะ นีพอ หอม ปาก หอม คอ I I เทา นก อน สกิช ๖ 010^101] ๒๕ 0๓ ท! ทรัก จคห มาย ที่ ส่ง มา ไค้ รบ ทราบ หลาย เวลา มา แก้ว เสีย แค ไม่ ค่อย มิ' เวลา ว่าง มาก พอ ที่ จะ คอบ ไค้ เพราะ เขียน ถึง กน อื่น ‘นุ เขา ๕- ๑๐ นาที ก็ พอ แค่ เขียน ถึง นาย มน ค อง ใช้ เวลา และ หำ กิค มาก ก็ ลำบาก สก หน่อย และ ที่ นาย จะ ให้ เขียน มา เบน ทำนอง สา ส์น อะไร ค่อ อะไร นี่ น, ออก จะ ยาก อยู่ เพราะ ไม่ สน ทค จะ เขียน แบบ นก ปราชญ์ ชอบ แค่ เขียน สนุก ‘นุ คืก ว่า อยาก สน กก็ เขียน ไม่ อยาก ก็ ไม่ เขียน ไม่ คอ งม าน่ง ค่วสี บคํว งอ ระ วำ กน เขา จะ จํบผิ ค เอา พูค ถึง เรียน ภาษา แขก มน ก็ สนุก คี นี่ หมาย ถึง ภาษา ฐนกี ซึ่ง ลอง เรียน คู เล่น เพื่อ คู ศพ ที แสง และ วิธี การ ของ เขา มืกำ แขก เยอะ แยะ ไป ที่ แข อ 177 เขา บ ญญฅ ใช้ แล ำพ้ง ข, ค "I หู สู้ ของ เรา ไม่ ไค้ ถู แค่' ที่ เรา เรียก' ว1 า สง คม สงเคราะห์ หรือ สว สค้ การ อะไร ทำนอง นั้ แขก เขา เรียก ว่า โลก กล ยา ณ ซึ่ง เขา แปล โลก ว่า กน หรือ พลโลก ส่วน กล ยา ณ แปล ว่า คี งาม ฉะ น น เลย ทึก ทกค่ อ ไป เอา ว่า เมื่อ คีะ ^555 แล วก็ เลย ลาก ค่อ ไป เบน 7/5 55^85 เอา คอ "I กำ ว่า ประ สิทธ ซึ่ง เรา ใช้ กน บ่อย ๆ ที่นี่เ ขา หมาย ไป คน ละ ทาง กบ เรา คือ หมาย ถึง ชื่อ เสียง ธ /บ VI ธ ประ สิทธิ ก็ เท่า ก' บ 5/ 1^1๐138 กำ ว่า สาธารณ ของ เขา หมาย ถึง 00^1100X1 แค่ ของ เรา มุ่ง ถึง 8ฃ8 บ 10 จริง อยู่ ของ 8138510 ก็ 00\ฒ0^ 70 /เ55 แค่ ไม่ หมาย ถึง ว่า จะ ถ้อง 00^01^ เสมอ ไป กำ ว่า ว ยา ยาม เขา ก็ ใช้ฅ ามถ้ น สก ฤฅ แปล ว่า 8X880185 หรือ ออก กำ ลำ แค่ ถ้า 5X580185 บ่อย ๆ เขา ก็ เลย แปล ค่อ ไป ไค้ ว่า ถ้อง มี ความ เพียร เรา เลย หมาย ถึง ทำ บ่อย ๆ ถ้วย กวา มอ ค ทน พูค ถึง กำ สน สก ฤฅ พอ แขก เขา เขียน ส้น สก ฤต ก ไม่ เห็น เขา หมาย ถึง สน สก ฤฅ ภาษา เลย แค่ มุ่ง ถึง วฌน ธรรม หรือ มีวฒ น ธรรม ไป เสีย ฉิบ ส่วน มาก ยีนคี เขา แผลง มา จาก ปราก ฤค เช่น 8957^นา เขา ไม่ ใช้ 889578/เ. หรือ เก ษฅร แค่ พอ ถึง คน ทำ นา หรือ ชาวนา เขา กลบ เรียก ว่า 88189^8: ไม่ ใช่ กสิกร อย่าง ของ เรา เรา' พู ค' ว่า สำ เข ป เขา พค ว่า ส้น เก ษป แค่ กำ ว่า นอก ใจ หรือ 13^5/779505 เขา กถ้บ แปล เสีย อย่าง ไพเราะ เลย ว่า วิศว าสฆ าฅก กำ วิ ศวา สน1 น เขา ไม่ แปล เหมือน อย่าง พี ศวา ส ของ เรา แค่ หมาย ถึง 5/079 ซึ่ง เรา มัก แปล กไเ ว่า ศร ฑธา ส่วน กำ ว่า อาทร เขา แปล ว่า 8588507 อนาทร ก็ แปล ว่า V /& 7 05 8588507 ของ เรา นื่น ถ้า เบน อนาทร ก แปล กน ว่า ปล่อย ปละ ละเลย ทอ คทง ไม, เอาใจ ใส่ ซึ่ง ก็ เบน ผล เนื่อง มา จาก V // \ ษ 17 05 8588507 อยู่ นั่น เอง กำ ว่า วิ ลาด ซึ่ง เรา แปล ว่า อำ กฤษ เช่น เจา วิ ลา ค สาคู วิ ลา ค เหล็ก วิ ลา ศ และ พจนานุกรม ของ เรา เคย' ว่า เบน กำมา จาก ภาษา เบง กอ สนั่น ใน ฃึนคี เขา ก็ ใช้ 178 ว ลาย ต แค่ อ่าน เร็ว พุ พง เบน วิ ลา ค แปล ว่า 70 1*710 ซง มุ่ง ถึง อง กฤษ เบน ส่วน ใหญ่ ภาคย์ ใน กำ ว่า สมเด็จ พระ ผู้มืพ ระ ภาคย์ เจา ก็ หมาย ถึง 701171;1 และ พระ นาม นั้น ย่อม หมาย ถึง 7ส7 70870 7' I ธ 08 700^ 01^ธ เท่า นั้น เอง หา ใช่ แบ่ง ภาค หร็อ ไวกูณฐ์ มา แค่ ไหน ค ๆ ปฏิทิน แขก ก็ เลย เกิค ข้ นขนม' าฅร งที่ชิ นคูเ ขา ใช้ กำ น แปล' ว่า ธ V ธ {IV ฉะนั้น ใน หนังสือ กฤษณา สอน นอง พระ นิพนธ์ ของกรม พระ ป รม านุชิ คฯ ฅรง ที่ ว่า ‘เสวย กา มะ ประ คิทิ น, จะ หมาย ถึง อย่าง เคียว กน นับ ของ ขึนค เขา หรือ' ไม่ ก็' ไม่ ทราบ และ เมื่อ เห็น แขก เขา เขียน บ่ แขก ว่า 804X4 1882 เลย นัอง รอง ออ ขน มา ว่า ร 04X4 ก็ คือ ศก เท่า นั้น เอง ศก ๑๘๘๒ ก็ คือ ที่ เรา เรียก ว่า มหา นัก ราช นันเ บ่น บ่ที่ ระบุ ใน ศิลา จารึก พ่อ ขุน ราม กำแหง มหา นัก ราช หรือ ศก น เอง ทำ, ให้ เกิค กำ' ว่า นัก ราช ซึ่ง กง จะ มุ่ง ถึง พระ เจา กนิษ กะ ที่ ทรง เผย แพร่ พระ พุทธ ศาสนา คอน นัง คาย นาก รี่ง หนัง ส่วน บาง กน ก็นัา ง ว่า เบน นัก ราช ของ พระ เนัา สา ลิว าห นะ แห่ง ชาว ร 0^11 1141[ ร พอ นัก ราช น ไป ถึง พม่า เขา ก เรียก ว่า 70778^17 เห็น จะเ บ่น เพราะ พม่า สบ บุหรี่ มวน นับ ปาก หรือ กิน หมาก ปาก เปรอะ จน พุคไ ม่ช่ค จึงเ บ่น เสียง ใหม่ อย่าง น น แนัว คื เลย เรียก คาม ส นัย เมือง แปร ว่า เบน 7X0^7 7X4 กรน มา ถึง กาล ส นัย ของ พระ เนัา โป ปา-ซอ ระ หน (?0?4 - ร4^8404*โ หรือ ร4^404*[) ใน ราชวงศ์ ภุ กาม (?4ด4*1 07*14877) คา กน นอ อก จะ เชี่ยว ชาญ หรือ ไม่ ก็ กง ปอ ค โหรา ศาส ฅร์ แบบ พระ เนัา ปราสาท ทอง ( กลาโหม สุว วงศ์ ) ของ เรา ทเ หน วา เบน กาล กณใ หญ แค เบน ปลาย หาง ของ กาล กิณ ซ งม อย่นั้ 3ค่ น, และ หาง ของ ระยะ ๕๖๐ บ พอ ค ช่วง ๕๖0 บีน พม่า เขา เรียก ว่า 1004*1—84— (0-๖ -๕) ซึ่ง เบน วิธี กลับ หลัง ลำห่ บ เลข ของ ๖0 ที่ ไม่ กล้า เรียง 179 ลำศั บ โค ยฅร งนน อา จก ลำ ว่า ซวย หรือ จะ บค เส นียค ให้ พน ก็ เบน ไค้ ฉะ นน บทีพ ระ เจา โป ปา-ซอ ระ หน คิค จะ ยุบ ศก ราช ใน บี่ม หา ศก ราช ๕๖๒ ให้ เหลือ เบน บ ที่ ๒ แห่ง ศก ราช ภุ กาม เพื่อ จะ หนี ห่า ให้ พน ศก ราช ใหม่ นีจึง เบน ศักราช ภุ กาม คือ 70 อ! &ว V VI! หรือ 7057X^17 ซึ่ง พระ มหา ธรรม ราชา สรร เพ ชญ์ที่ ๑ ฅอง น์อม เก ลำ รบ มา ใช้ เบน จุลศักราช หรือ 70071^107 -!0 (ศักราช ที่ ทอน ลง แล ว) IX 00X71^87 !0 7087X^1117-808 (ศักราช ที่ ยำ ไม่ ไค้ ทอน ลง ะะะ มหา ศักราช) น น เอง แค่ กำ ว่า {ง ผ-ร- 871X8^. (๕๖๐) นีเ อง เบน คน กำ เนิค ของ คำ ว่า ก หำ ปา ยา และ ที่ก หำ ปา ยา ของ เรา เท่า ศับ ๑๑๘๑ ก็ เพราะ พระ พุทธ ศาสนา ของ เรา เกิค ก่อน ฉะ นนห ลำ พุทธ ปรินิพพาน แลา ๖๒๑ บี่ (แบบ พม่า ลำ กา เบน ๖๒๒) ถึง ไค้ มี มหา ศักราช ขน พุทธ ศักราช จึง แก่ กว่า จุลศักราช ๖๒๑ + ๕๖๐- ๑๑๘๑ บี่พอ คี แค่ ทาง พม่า เขา ยำ ถือ ๖๒๒ บ อยู่ จึง มี วิธี เรียก เบน แบบ 0X78710 เบน ทำนอง ปริศนา เช่น เรียก ก หำ ปา ยา ว่า โด โด ร ล' 00\^-00^-8^177\ โด ๒ และ รส หรือ 8/^70 ของ พม่า เขา จำ แผนก ออก เบน ๖ ประการ คือ หวาน ขม เปรย ว เผ็ค เค็ม ฝา ค ท ะ งนึ่เ บน การ เผื่อ ไว้ศั น ลืม และ คิค เลข ถูก เช่น เคียว กบ 80^ - 8^ - 871X8^ น น เอง อนึ่ง คำ ปริศนา ทำ ให้ นึก ถึง ปรื กษา ขน มา อีก คำ หนึ่ง ซึ่ง เวลา นึ่แขก เขา ใช้ แทน การ สอบ ไล่ ใน มหา วิทยา ลำ หรือ 0X^1^7101^ โค ย คลอ ค มา หมด เวลา แล* ว หวำ ว่า ก หำ ปา ยา คง จะ นำ ความ เพ ลิค เพลิน ให้ นาย ไค้ บาง คง ไม, ค่อ ว่า ไป อยู่ อิน เคีย เสีย เปล่า ไม่ เขา ยา โบราณ ว่า . สุกิปี
180 ๒0 เมษายน ๒๕0๔ ทวึ ทรัก ฅํง์ใ ท ะ เขียน ถึง นาน แล ว แค่ พอ จะ เขียน เขา จริง ก็ รู้สึก ว่า เวลา มี ไม่ พอ จะ เขียน สก ที หาก จะ เขียน ชุ่ยๆ ก็ เกรง ว่า ของ ที่ ทำ ชุ่ยๆ ไป จะ กลับ มา เบ็น โจทก์ หรือ อย่าง น้อย ก็ เบน พยาน โจทก์ เลย คอ งง ค กวา มชุ่ย ส่ง เคช ลง เลีย ที่ งนมิ ไค้ หมาย ว่า จง ใจ ปฏิ สวะ ริบ แลำ ไม่ ทำฅ ามรํ บ มิ หนำ ซา จะ บิคฅ ะกค เอา นาย กง ยง จำ ไค้ ว่า กรง หนึ่ง พวก เรา กุย กน' ใน ห5 อง กาแฟ ใฅ้ถุ น คึก' วิท- ยา ศาส ฅร์ หรือ น้อง ที่ฅิก กบ โรง แกส ของ แผนก พ สิกส์ มีน, ก ปราชญ์ ราช บ ณ™ ท่าน หนึ่ง พูคขี น ถึง กำ ว่า รค หรือ รฅ อย่าง กำ ว่า เขา รฅ หรือ นอก ริฅ นํ้น ท่าน อำ ง ว่า มา จาก กำ ฝ ริงวิ ลา ค คือ 1*1X3 และ กน ก็ เคย เถียง ว่า ไม่ น่า จะ เบน ไป ไค้ เลย เพราะ กน ทาง เมือง เหนือ เขา ก็ ใช้ คำ ว่า ฮด ก็ น มา นานนม แล2 ว เช่น ถำใ กร ขืน ทำ อะไร นอก คำ ราน อก กร .แล ว เพื่อน ฝงที่ ริก ที่ เบน ห่วง ก็ พลอย หน ก ใจ และ มก จะ ถามอย่าง เบน เอง ว่า ไป เอา ฮดพ่ อฮด แม่ ของ ใคร มา เมื่อ ก, น หวน กลับ ไป เบค พจนานุกรม ของ ราช บ ณฑิฅ ย สถาน คู ก็ เห็น คำ นึ่มี และ แส คง กวา ม ไว้ ใน วง เล็บ ว่า มา จาก บาลี และ ลัน สก ฤฅ คือ จาร ต ถึง อย่า งนึ่ก็ พอ พ้งคู เบน โล้ เบน พาย ให้ เห็น หลัก คืก ว่าง คคำ 81X3 ขั้น มา ที่ ง คุ้นๆ พอ ดี เร็ว ๆนึ่ เกิค ไปเ บิ1 ค พจนานุกรม อินเดีย-ลัง กฤบ เพื่อ หา คำ ๆ หนึ่ง ก็ เผอิญ ไป พบ คำ &โไ ซึ่ง เขา แปล ว่า 08408 แล วยํง ขยาย ก่อ ไป ว่า ร4ฬ8 48
1
คือ รืฅ รติ = 701*8, 3X41X0480, 80X8, 8088, 37X8 ธ, ]\4008, 8841*11*10, 1ห87ฬ00, 1^141X11X8, 811X0, 811*8, 1^0008, 8X1*411*, 00370&1, 0888[01*7, 808]ฬ, 81X8, 880080088 610. 6(0. ยึง ทำ 181 ให้ รู้สึก ว่า รฅ ก็ คือ รฅ หรือ ฮฅ เทา น8 น เอง ไม่ก้ อง เบน จาร ต ก็ ไค้ ใช้ เบน ลูก โค ค โค คอ อก ไป เลย หรือ ว่า นาย กิ คอ ย่าง ไร ก็ ว่า มา อือ ! เมื่อ มา กรุงเทพ ๆ คราว ก่อน ค เหมือน ไค้ ยิน คุณ สุ ภร บุ น นาค พู คทา ง วิทยุ ขาม แคน หรือ โทร ทศ น์ก็ ไม่ แน่ นก แค่ พู ค ถึง พระ พุทธ รู ปอน ราม แล9 วให้ กำ แปล เสีย ค่าย ว่า ราม คือ งาม แก้ว ก้น เอง จะ ไค้ พบก้ บ ม. ร. ว. กึก ฤทธ ควย คน เอง หรือ พ้ง จาก จอ แก้ว ที่ ไหน ก้ก แห่ง หนึ่ง ก็ ไม่ แน่ ใจ แค่ ก็ ไค้ พูค ก้น ถึง กำ เมือง เห่ นือ และ เอ่ย ก้น ขน ว่า กำ นึ่เ บน โข่ง ก้น หนึ่ง ของ พจนานุกรม ราช ก้ณฑิ ค เพราะ ให้ กำ อธิบาย กำ ราม เบน ว่า งาม แก้ว ยง ก้าง กำ ว่า พระ พทธ ก้น ราม เบน คำ อย่าง วาง ไว้ ก้วย กำ ราม หรือ ฮา ม นน ทาง เหนือ เขา หมาย ความ ถึง ข นาค ที่ อยู่ ระหว่าง ใหญ่ ก้บ เลก พอ คืๆเ ขา' ว่า มอ ก ฮา ม หรือ ข นาค กลาง ไม่ ใหญ่ ไม1 เล็ก อะไร ทำนอง น น รถ ยนฅ์ เพ ยฅก่ ยาก ของ นาย เบน อย่าง ไร ก้าง หม่นี เวลา มน แล่น บน ถนน มิฅร ภาพ ยำ ทำ เสียง เหมือน แล่น ไป คาม ถนน ก้าน นอก ใน อิน เคีย หรือ เปล่า จา ระ บ คง ไม่ ไค้ เจอ ก้น คาม เคย เบน เวลา แรม บ กำ จา ระ บ หรือ จร ะบ นี่ ก็ เช่น เคียว ก้น ค เหมือน มืกำ อธิบาย ใน พจนานุกรม เบน คุ้ง เบน แกว ว่า นาม, น่ขน สำ หรื บกิ นความ สึกหรอ ของ เก รื่อง จ กร แค่ แขก เขา ว่า ของ เขา อย่าง นี่ ะ สุ, สุ-สุ]' จร บี ห!, ฒธ ธ, าโท่ \ 1 บ 07 7, รข ธ! ซึ่ง ก็ คือ มน หรือ ไขก้ ฅว์ท งนึ่น นาย จะ ว่า อย่าง ไร ค พระ พท ธร ปก็คื ค เท วรป ก็คื ทำ ให้ อคส งสย ไม่ ไค้ อก ถึง กำ ว่า นง ขด สมาธิ หรือ ที่ เรียก กน ทั๋ว ไป ว่า ข' ค-สะ-หมาด พจนานุกรม ก็อุฅ ส่าห์ อธิบาย เกือบ สิบ บรร ทด ว่า นํ่งคู้ เข่า ให้ แบะ ลงทื่ พน แลํว่ เอา ขา ไขว้ กน™ ผืาเ ท็าๆ ล ๆ¬ ๆ ลๆ แต่ เมื่อ ไปเ บ! ด คำ รา เท ว รูป ของ แขก เข่น ฒ1ง01) 100^008^?ผร|" แล ว เขา อธิบาย ไว้ โค ยมี ภาพ กำ กบ แสดง ท่า ที่ เรา เรียก ข่ต่ สมาธิ ว่า เบ็! น การ น' ง 182 บท มาส น์ กอ 7087077 07 111^00 ^807710 I** V /}] 10 ซธ ร!'!' ร 17ช 7711011 0708870 และ เคย คิก สง สย ก่อ ไป ว่า บท มา สบ น เม อ กรง ลอก จาก สม ค ข่อย สมุก คำ กง ลอก ป เบน ข คือ เบน ขท มา สน ก เบน ไค้ เพราะ ป กบ ข เวลา เขียน ไม่ ระ ว่งผิ กก น แก่ กวา มก ว่าง กวา มแ กบ ของ กา อก ษร เท่า นํ้น ทาง เมือง เหนือ ก็ ยง พก ก้น ว่า นง ข0 ดตะ หมาด แก้ว ใน ทีสุค ก ยุบ ‘มุ พอง ฯ ลาก เขา วก ไป โกย ลำ คบ เช่น นื บท มาส น-ข ท มาส น-ขด สมา ธ เร อง ขำ ผิกพ ลาก เกี่ยว กบ การ ลอก การ เขียน นึ่ นาย กง ไค้ อ่าน เรื่อง เจา พระยา วช เย นทร์ ชุน นาง ฝรํง ของ เรา และ เห็น ไค้ ว่ามื หนำ สือฝ รึง บาง เล่ม ไค้ กล่าว ถึง บรร คา กำ ร ของ ท่าน เจำ พระยา ผู้นึ่ กน หนึ่ง มี ชื่อ' ว1 า โสย าฅน ซึ่ง กวา ม จริง กา บาท หลวง 7777 0*0777^1818 แก เขียน ก่อ มา เขา จึง พิมพ์ ขน และ ออก มา เบน 807^7018 แก้ว มืนืก เขียน นวนิ ยาย ชาว อง กฤษ ชื่อ 0^7701 ลอก กก เอา ไป เบน คุ้นๆ เพี่อ สร ำง เรื่อง 717^0770^ 7117 0771870777 ซึ่ง ท่าน เส ฐียร โก เกศ ของ เรา ไค้ แปล ออก เบน เรื่อง ฟ อลก อนน์ ก ท่อง เที่ยว เก ร็จเ ฅร่ หรือ อะไร ทำนอง น น กำ ว่า 7711807 807^7^18 หรือ 807^7018 ทำ ให้ งง อย่ห ลาย กร2 ง จะ พยายาม ดึก วาม ลาก คืน มา เบน ไทย ก็ หา ทาง ลาก เสียง ไค้ ยาก วน หนึ่ง จึง ลอง เขียน กำ นืหว่ ค ๆ คู เล่น พยายาม วก เหวี่ยง กำ หนำ สีอใ ห้คูค ลำ ย ก่บที่ 'ฝ รํง้ เศส สม่ ย่ น น เขียน ก็' ไค้ เช่น' แ ' คือ ฅรง คำ I ก็ เขียน ขม วคก ลาง แบบ เ' และ 0 ก็ เขียน ให้ หำ ยาว "I หน่อย ก็ เลย คู คลำ ย คำ แ ทำ ให้ รู้สึก ว่า ถึง บาง ออฅ รง น เอง เพราะ 507^7^ เมื่อ เบืน หวํค้ ก็ คือ 801^ร/ 'เ& น่าน อง ?เ11ง0ธ 807470?ง ก็ ไค้ แก่ หลวง สร ศํกดึ้ พระ เก่า เคื่อ คา บาท หลวง แก คง เขียน ของ แก หวด "I เช่น เคียว ก่น และ จะ ไป เอา อะไร กบ คน เรียง พิมพ์ สมี ยนน เมื่อ ไม่ มี ทาง รู้ ไค้ ว่า คน ไทย เขา ชื่อ เสียง ก่น อย่าง 183 ไร ก็ เลย เรียง ไป คาม ที่ อ่าน แกม เคา จาก? าวที่ เขียน หวค สร ศก ด จึง ไค้ กลาย เบน โสย าฅน ไปฉิ บ อ อ ทวี พอ พูค ถึง เจา พระยา กรี กก นน่ ก็ รู้สึก ฉงน ที่ พระ ราช พงศา ว คา ร กรุง เก่า เรา ให้ ราชทินนาม ของ ท่าน สน คุ เพียง หลวง วิชา เย นทร์ ข อนั้เ อง เลย เบน เห คุ, ให้ ยาย มิส หลุยส์ กรู เลีย ว โน เวน ส์ อค แส คง ภมิ บาลี สน สก ฤฅ ไว้ ไม่ ไค้ จึง เอา ชื่อ วิชา เย นทร์ ไป แปล ว่า 7^7 0007 พ1ร7)01^ นี่ ก โข่ง อีกอ, น หนึ่ง และ ก็ น่า เสีย คาย นำ ที่ ใน หนำ สือพ ระ นิพนธ์ พระองค์ เจำ จุล จ, กร พง ษ ทรง คาม ฅิค ยาย มิส หลุยส์ อย่าง กระ ชื่น ชิคเ บน 0007 1^7777707 ที่ จริง หาก จะ แปล จาก เสียง ชาว บา นรี านถึ น ว่า ว ชา เย น อย่า งน่ พี งคูก็ ทำ ให้ หาย รี อน ไป หน่อย เหมือน กน เถร ฅรง คีพอ ใช้ แค่ ค่อม าใน ชน หลง ‘คุ ทาง ราชการ ก็ย่ง นำ ราชทินนาม แบ บน มา ใช้ อีก เช่น ท่าน พล เอก เจา พระยา พิช เย นทร โยธิน ก่น ก็ เลยอยาก รู้ ค่อ ไป ว่า ว ชา เย นทร หรือ วิช เย นทร น่นมื สรีอ ย สนิม พิมพา ภรณ์ อะไร อีก ใน ที่ลุค ไป ไค้ หน์ง สึอข อง แวน ฟลีฅ หรือ ที่ หอ พระ สมุค ของ เรา ให้ ใคร แปล แล ว ไค้ เบน ชื่อ วน วลฅ มา- จาก ที่ฮอ ลน คา เขียน \ 'ห7177 ( นาย พล มะ ริ ก่น แม่ท่ พ เกาหลี เชอ ฮอ ลน คา เคิม เห็น จะ เพราะ รี ก เลียง เก่า จึง เขียน ชื่อ ของ แก เลีย ใหม่ ว่า *4 77777 กน จะ ไค้ อ่าน ชื่อ แก ไม่ ผิ ค) หนำ ที่ ๖ ของ หน่ งสีอ ผ77 7777?ง 7^ 0^071ง V/ อ’7[77เ1 00^87/^7™ ?มฃ700^ ไค้ เขียน ไว้ ชค ว่า 0V 7/172^7 177^7X^01^71*1 หรือ ออกญา วิ ช- เย นทรม นฅร ขอน ทำ ให้ เขา ใจ ว่า ราชทินนาม ของ พระยา อิน ท รม นฅร ศรี จน ทรกุ มาร (ฟ ราน ซิส เฮ นรี จิล ลา นนท์) ก็ กง เอา มา จาก วิช เย นทรม นฅร โค ยฅค วิชย ออก เสีย ทำนอง เคียว กนก บ ท่าน ผู้หญิง 00^ 07^0^7 ถก ไทย คำเ ขำ เบน คุณ ทำ ว ทอง กีบ มำ เจา ของ คำ รา ทอง หยิบ ฝอยทอง ให้ พ้ง เบน ไทย ถน์ คชค เจน เท่า นก ง จะ พอ ก่อน นะ ส กิป็ 184 ๑๘ โ เฉ' แาย ใ! ๒๕๐๕ ทว ทรัก นาน แล ำไม่ มี ข่าว อะไร จะ ส่ง มา ให้ เพราะ สำ หรบ คน อืน อะไร ๆ ก็ เบน ข่าว แฅ่สำหรํ บ คุณ นน ข่าวจะ เบน ข่าว ก็ค่อ เมื่อ ไม บ่ ข่าว ถึง ไค้ ข่าว หรือ อะไร ทำนอง นน เมื่อ วน ก่อน น อ่าน หนำ สือ พิมพ์ ทาง น เกี่ยว กบ เรื่อง 0อเ:ณ|)เ1011 ของ เมือง แขก บาง ของ เกาหลี บาง และ ของ ที่นั๋น่ ที่นึ่ ก็ เลย อคคิ ค ไม1 ไค้ ถึง กำ ว่า กอ ร ไ] ชน เพราะ กำ น เนอ แท้ เขา ก็ หมาย ความ ว่า “เน่า,’ ใน ภาษา ไทย เค้ม เรา แฅ่ฅ่ อ มา เรา ก็เฅิ ม กำ ฅ่อ ไป อีกว่า “เน่า บูค” “เน่า พอ ย” บาง “เน่า เฟะ” บ่าง คาม รูป เดิม ของ ฝรื่ง มอง ๆ คุก็ พอ เห็น เกา ว่า เบน เรื่อง แฅก สลาย ของ ส่ง ขา ร และ เมื่อ แค ก สลาย ไป แลำ มีน ก็ ค อง เน่า เบอ ย เพราะ ขา ค “ปราณ” หรือ “ชี วิ ค” จึง อยู่ ใน สภาพ เดิม ไม่ ไค้ แค่ ค่อม' าก็เ กิค ก' วาม หมาย อุปมา ขน ซึ่ง แปล ไป ว่า รบ สิน บาท ฟาค สินบน เข่า ไป แล ว เลยกลาย เบน กน เน่า ไป ฉะ นึ่น หรือ ก็ถึา เช่น นน สินบน คือ อะไร สิน พอ' จะ ร้' จาก “เมื่อ น์อย ให้ เรียน วิชา ค่อย หา สิน เมื่อ ใหญ่” สิน ก็ คือ ท รพ ย์ ท รพ ย์ก็คื อสิ นน่น่ เอง อิน หนึ่ง มี กำ เนิค เบน ไทย อีก อิน หนึ่ง เอา กำ เนิค มา จาก แขก เท่า นนแ หละ ก็ เมื่อ สิน แปล ว่า ทรื พย์ แล ว สินบน แปล ว่า อะไร เล่า สิน อยู่ บน อะไร และ อะไร อยู่ บน สิน หรือ ก็ เปล่า ทํ้งนึ่ น เบค พจนานุกรม คู กำ ว่า “บน” ก็ บอกว่า เบ อง สูง บ่าง เหนือ บ่าง และ ขอ รอง ให้ ช่วย โค ย ให้ “ของ คอบ แทน เมื่อ สำเร็จ” แลว่ ยำ แถม ให้ มี กำ ว่า “บนบาน” ซึ่ง ก็ หมา ยก วาม แบบ เคียว กน นึ่แห ละ กรน หน ไป คู กำ ว่า “ท ณ6 ทบ น” ก็ ไค้ กวา ม ว่า “ถอย กำ หรือ ส5 ญ่ญา ว่า จะ ไม1 ประ พฤฅิ ละเ มิค คาม เงื่อนไข ที่ ไค้ ให้ ไ วิ” ซึ่ง พอ จะ สรุป ไค้ ว่า เมื่อ คำ ว่า “บน” ชนิค ที่ ใช้ เบน กริยา ไป ปวิ ะ กบ กบ กำ 185 อะไร อื่น เขา แล้ว ก็เกิ ค ความ หมาย เกี่ยว ล้บล้ ญ ญิงล้ ญญา หรือ รบ รอง จะ มี อะไร ฅอบ แทน ให้ แม้ แค่ จะ เบน เพียง “ขนม เข่ง ของ ทายา” ก็ คาม และ เคิม กง จะ มา จาก บน เจา หรือ บน ผีก็เ บน ไค้ เพราะ เจ าก็คี ผีก็ค้ ความ หมาย เค้ม ก็ กง เหมือน ล้น อีก เพราะ ผีพ้า ก็ คือ เท ว คาน น เอง ก่อน เรา รู้ จก แขก เรา ก็ ว่า เบน ผี พา พอ กบ แขก เรา ก็ เลย ร้จณ ทว คา ขน มา ฉะ นน เรือง จาง ผี โค ยมีส ญญา หรือ มีก วาม เล้า ใจ ซึ่ง ล้น และ ล้น ว่า จะ มีฅ อบ แทน ภาย หลง ก็ กง จะ เบ็น วิธี การ หนึ่ง ที่ เรา ไค้ มา จาก แขก เบน แน่ กิค เช่น นึ่ก็ล อง ล้น คู จาก หน ง สอ ท มือ ยู่ทีน ขณะ นึ่ ก็ เผอิญ พบ ใน คิก ล้น นะ รี ภาษา ฮินคื ไค้ กำ ว่า “ป ณ” มีก วาม หมาย ล้งค่ อ ไปนึ่ ะ พ ร1ล^6, 1)1'01ท1ร6, 5016111 [โ V0\V, 00011:301, 166, เ:6ฑแก101:31100, 53โฐ311ใ 6เ0. 6เ0. ลอง หยิบ หนํงิ ลือ เรียน ภาษา เบง กะ ลี หรือ บง กะ ห ล่าม าคูก พบ ค่า ปณ แค่ เขียน ตาม รปข อง ล้กษ รเ บง กะ ลี เมื่อ แปลง ล้กษ รอ อก มา เบน ไทย คาม วิธ ล้น สก ฤฅก็ กง เบน “ป ณ” น่น่เ อง และ ให้ กวา ม หมาย ใน ภาษา เบง กะ ลี ว่า 0^1๖ หรือ V© พ อยู่ อย่าง เคิม แค่ ล้า เรา มา คู วิธี ที่ ไทย ชอบ เอา “ป” แขก มา หก หาง ทง เหลือ เบน “บ” เช่น บ คา-บิ คา อุฅป ล-อุบล ราช ย ปาล-ร ; ฐ บาล ก ปา ส- ก บาล กะ บี่- กะ บิ, ปณ ก็ กง จะ ลุ่ย หลุค มา เบน “บ ณ” แค่ ทีนึ่คู “บ ณ” ออก จะ แก่ ว ค เบน ทิค สึก ใหม่ ก็. ไค้ จึง เลย เขียน เลีย ให้ เก ลยง เกลา เบน “บน, คู เบน รูป ไทย ๆ ก็ กง จะ ไค้ กระ ล้ง ฉะ น น เมื่อ รวบ หำ รวบ ทำ ยก็ กง จะ ไค้ ค่า ว่า สินบน คือ เงิน ซึ่ง ก. ล้ญญ า ข. ว่า ล้า ข. ทำ อะไร ให้ ก. ไค้ คาม ที ก. ค องการ แล ว ก. ก จะ น่า เอา เงิน (สิน) ท รพ ย์ใน รูป ใค รูป หนึ่ง แล้ว แค่ จะ ค กล งก นไว้ มา ให้ เบน เครื่อง เหมือน เมื่อ กรง อิเหนา ไป ใช้ บน เท่า นั้น เอง ฉะนั้น การที่ เรา ฅอบ แทน 186 บนบาน ศาล กล่าว เซ่น' ว้กฅ กแ ฅนเ บน ก็ “อาจ เบน เพราะ เรา ไค้ ว บวฌ น ธรรม มา จาก แขก นนเ อง” เนื่อง จาก ก่อน นื่น ถำมี กำ ว่า “บน” อยู่ ที่ ไหน ก็ จะ มี ความ หมาย ว่า “วาง เหนือ” บน หำ ก็ เหนือ หว บน โฅ๊ะ ก็ เหนือ โฅ๊ะ ขน นิค พอ ครือ ๆ เบย บน ก็ กํอเ บยฅื วที่ท้ บอย่ บน เบย อีก ฅวห นึ่ง เมือง บน ก็ หมาย ถึง- " ',7 1 โ, 1
เม อง ส วรรค น น เอง ไช ไหม
ฟึกจ
? เ— -0
X ๖ 31’ร 801* 010๖1 101* 1131)1)111688*
โ? 0!ท อ I? 8(1111011(111)1 } ไ 0]) /) \ โ ๕ 0โ1 ๕ ๕0! ท ๕ 8 50!? ใ ๕ อ (โ?} ๕๕ / อ!’ ไ ไอ?!’} ๕ (โ / (อ! ๕!’! ('อ! 18 : โ) 0 ท'! }?071’)) อ}) 0 น I ไ?} ไอ! [ไอ 8! ไ’! [ไอ])]) ๕! ไ ๕ (I . โ/ เ! ๕0!ท ๕ 8, IV อ 1! — อ! ไ (โ 1! ไ?}}}
0
อ}? อ)?. โ) อ? ไท 2 อ 7 ๕๕๕ ท! ฆ} 8}ไ 10 ไ/ไ} 8 ๕ ออ ท ไ?)), โ)?. 8อ โ} ๕ [ไ โ! ไ) ท! ทอ ท [ใ ๕} ท ไท (โอ อ/ 0 [ไอ} อ ใ0 ท ไ อ? ท V ท IV ๕} 511)), โอ ท]] ไ อ}*, โ} ไอ {[อ ท (โ, 8อ} (โ, “0อ? โ ๕ อ โ} ๕ ไท โ} ไอ ไ} อท (โ อ? ๕ /อ? [ไ อ/!) ไ ๕? ไ} ไอ ท ออ? 8. IV ๕ ไอ? ท ไอ ออ/ 07 ไ ๕๕} ไท ไ ๕ อ} [ไ ๕} โ, โอ ไ ทอ ไ ไท ไ} ไ ๕ 8๕ อ? ๕} ไ/อ? ไ ไอ โ โ} ท ๕ 88. IV ๕ ฆ) ออ} (โ 1 ไ} ๕ ไอ ไ ๕ อ ๕} ไ ) /ออ ไ} ไ ๕ อ? ไ 0 / โ ๕ ไท]] [ไอ โ โ)).” โ} ไ ๕ โ ไท 168 V โอ]] อ 21 ท ๕ อ 8 [๕ (โ โ)?. โโ ไท ไ} ทอ ท} ไ ๕} ท ไท (โอ ไอ ไ ๕}} อ 8 ฆ)} ไอ ไ ฆ) ๕ ๕ ออ} (โ } ๕ อ? ท อ}) ออ ไ ไ} ไอ ไ อ? ไ. 11๕7๕ 18 [ไ} 8 7๕8 โอ ท 8 ๕. 8\" 8111(1๓ ฒ 7๖6 XII &! ร, 0๖1๒800๖? 0โ 11๒ 18 10 ๒376 พ611 60002๖ 3๒06. 7/๖31 0311001 ๖6 00(6๖ ฌแร I ๖6 60๖0(6๖-{๖( 3 11111© XV ๖ 1๒ 06 โ ๖ 308. 7?8 30(1 ณ 6308 030 31\73?8 ๖ 6 {'0110(1 10 \7(12ธิ๒ 0111 0๖ 30? 811031100, 00 ๓ 311©( ๖ 0X7 0116(1? ๖ 006๒88 11 ๓ 3? 30063( 31 61:81. II* ?00 030001 (161631 ?00( 606๓?, ?00 030 3^3?8 พ631: ๖18 {13116006 0แ1. II* 31 แโร! ?00 60 001 800066(1— 1น 31 060 31-31, XV ๖ 10๖ ๓ 6308 “แ ๖ 31:61}' ๓ 3116(8” 0( “11*8 001๖๒2 &11-” ๖6x1 11๓6 ?00 พแ! ๓ 661 \7๖๖ ๖ 61161- ๒01(. 1^676( 60 10๖3? XV ๖ 31 ?00 030 001 06 00111 ^0ฌ0((0XV ! I ?00( ๓© (๒30 {"ใ"! 6068 {0๓6 306 ๒88, ๒1 1๖6 ๓, ๒!- 1๖6? ๖00X7 001 XV ๖ 31 1๖6? 60. ๖๒6 1๖6? ๖ 00X70 ๖©! 161", 01: ๖ 6 ๖ 3V66 ๖© 1161, 1๖6? \70016 ๖ 3V6 ๖ 660 ๖ 0 โ 0 7๖3๒ ! 81006 ๒ ?00( \73? 0666 001 ๖ 01 ๖ 61- ?00, 01: 303/006 6๒6, โ ๐! 1๖31 ๓ 31161-. 7/3816 001 XV301 001, ๖ 01 ๒ ?00 (63ท? 301 80๓61 ๖๒ 2 30๖ 030001 261 11-๓31 060 3(31 -0(0๖3 ๖!? ?00( 1^3(๓3 1ร 1-680008๒16. ๖๒6, ๒76 306 1302๖5 XV ๖ ? ^01-1" 3๖001 XV ๖ 31 ๖ 38 001 ๖ 300606๖ 3/61? ^0๖ XV ๖ 60 11 ๖300608, XV ๖ 3/ \70((?? 7/3๖ 30๖ 1(00๖๒8 XVIII 8000 ๖๒ XV 0V6I". 10 81(3026 0001(381 10 0๖(1811308-๒ \ ๓ 6(๒3 30๖ 6186XV ๖ 6(6-1๖6 X ๖ 318 866๓ 10 ๖ 376 00 ๒ 3( 0๖ ๖631๖. ๖๒ แ ๒ 1๖6 80๖6๖181 ๒11๖ 18 001 676(1381๒2. ไ, ๖ 08, 1๖6(6 1ร 3 1(66 ๒ 1๖31 ๒๒! '031 (©2๒0 XV ๖๖ 3 1๖0(0? 1(00๖, พ ๖๒๖ 800๒ 2๒๖? 0๖ 3๖0116(? ๓ 081 0๖๓ ๖ ©16(0311?, 1๖6 (©๖? 80๖๒(๒2 6X1(6๓6 3200?. V©! 1๖31 0๖1๒0๖6(6(8 ๖©! ๒ 76 1๖6 1๖0(08 3(6 80 XV0(0 001 1๖(002๖ 000ร13ก1 (61๓ ๖ ๒2 ๒ 0๓ 11๓6 1๓ ๓ 6 ๓ 0(131 1๖31 1๖6 810 118©1๖ 18 001 80 16((1๖?๒2 10 1๖6 ถ) ๖ 10 ^©๖ ๒ (©๒! ๖ 61 ■ร. - 170๓ -๖๒ XV 01 •๖ 71๓65 1713232๓6, รแ! 1๖ ๖๖๖๒ ถ 1)606๓๖61- 2, 1956. 188 ไ1! 16 7๖21 |ว60{516 1ว[ ล. V 21พ2)'ร ๖6611 2 โ!' 66 {560{5๒ 20๖ 000ร6({06011)' 21:6 ๖ 2{5{5)โ 28 0ก1^ 2 โ:66 {560{5๒ 020 ๖6 ๖ 2^. ๖๒๖1(6 1๖0 (0ร1 0โ ^812, 1๖21120(1 พ 28 06\๓: {501 10 00100121 80๖00๖ X ๖ แร 1๖0 โ ๖ 218 พ 01๓ 0^61* พ 010 ๖ 0 พ 0 ๖ 7 1๖0 86171๖1 0โ 1๖6 00100121 81216, 001 พ 21{56๖ ๖ V 11ร 1016:๓:1- 1^ 00๓{5๒\, 001: 1:201(6(1 ๖)' 1๖6 โ6\^61* 0โ 80{5]ว:6รร6๖ 02๖002๖8๓. ๖61 02 ๖*66 — 20(1 ๖ {5 — 1๖6^ ๖ 2V6 2 ๖1*1011011 V 0118^08111011 10ผ2: ๖
- าโ ๖ [ร โ: 160๖1 10688 1:208060๖8 1๖6 ๖ 000๖8 0โ 1206 20๖ 00๒1, {๖ 001161: 20๖
12ก2แ226. ๖ \'61)'๖0๖)' รณ! 16 ร, 10 8๖20201*8 28 พ 6๖ 28 10 ๖! 60 ๖ 3. 7๖6 า ๖ 218
2:6 1๖6 พ 01 ๒’ 8 ณ 0ร1 1016:201 {5600๒; 1๖6^ ๖ 2V6 1๖6 ๖ 2]ว] ว)' 1(020๖ 0โ {50๖๓2
2 1๖:61206: 10 ๖! ร {5๒06 20๖ 21 ๖! ร 6286 21 1๖6 รล ๓ 6 11๓6.
๖0:61206:8 00๓102 1010 0001001 พแ ๖ 1๖6 ๓ ๓2)' 001 ๖ 6 600๖2016๖
พ!! ๖ 1๖1011* 00๖28๓688111(6 พ 2^8, 00๖ 1๖6 11๓6-00080๓๓2 {51006๖0168 1๖6^
๖:!: 12 10 00^ 86:1008 ๖ 08 ๓ 688. 7๖6 8๖2๖10 ร! {5:616x1 1ร 80®0!601 10 ๖: ๓ 2 2
{5081{50ฑ6๓6แ1 0โ 20^ 1๓00๖201 ๖! 80088๓0 1๖21 ๓ 2^ 001 ๖ 6 1680๒6 ๖ 10
6\'6:)'006’ ร 11๖๓2.
7๖6 7๖21ร พ 0:1( ๖ 2: ๖ 60002๖, 28 1002 2ร โ ๖' ©V ๒01 พ 0:๖ !ร 0606882:)',
๖ 01 00 10ก26:. 7๖6^ 2:6 001 21(111008 [๖: 0๖) '81021 0: ๓ 60121 1011. 7๖6^ 10\'6
6286, โ 00 20๖ 161รแ:6. 7๖6^ 020 06V6: ๖ 6 82๖ 0: 801๖ 1๖: ๒ฑ2. 7๖6 2:6
1๖6 001)' 0600๒ XV ๖ 0 020 ณ: 0 2 ๖๓6121 021๒ ๓10 2 800๓1 2โ โ 21: พ!! ๖ 00
1:206 0โ ร0110พ.
10 2แ 1๖61: \'60ณ:6ร, 1๖6^ ๖ 006 1๖: 1๖6 ๖ 681. 1โ 1๖๓28 ณ:0 001
พ 6๖, 11 18 20 00028๓0 1๖: :6]010๓2- 1โ 1๖0 V6010:6 ๓! ร 0211๒8, 1๖6^ ๓ แ: ๓ 0:
0ถ1)'. “๖ VI ล 1 {560 2:21.”
7๖6 7๖21ร’ 02020๖)' 1๖: :6 ๓ 210๓2 ๖ 2007 10 1๖6 1๖06 0โ 6V6:)'
V1^!รร110๖6 1ร ๖๓! 11688. 0000๖688 ๓8120068 00แ1๖ ๖ 6 16000016๖. 8แ1
001๖๓2 1๖081:2168 80 พ 6๖ 1๖6๖ 211๖0๖6 ณพ21 ๖ 1๖6 28 1๖6 ๖๐! ๖:-! ล! 0 0โ 1๖6
7๖:66 001๖ ร. I 1๖61 ๖ พ 001 ๖ 001 ๖ 6 001 0โ {51206 10 16๖ ๖ ๖ 616.
7!!ธ 7๒11๖8 00๖08
0006 0{500 2 11๓6 1๖616 1๒6 ๖ 2 06๒1-๖0- พ 6แ พ ๖ 086 02๓6 พล ร
7๖002, พ ๖๓๖ ๓ ๖02๖8๖ ๓ 6208 001๖. ๖6 พ 2 ร 1๖160๖1688 1๖: 3 ๒02 ๖๓6
00๖1 ๖ 6 ๖ ล {5{)606๖ 10 ๓ 661 2 ร1^ 700028๒: พ ๖ 086 02๓6 พ&ร 2๒0 7๖002, 0!
00๒. 7๖6 7000201 00๒ 866๓6 ๖ 10 ๖ 61601 ๓ 1๖6 0๒61 00๒ 2 01621016 0โ
21621 {50160๖2๖1168. II พ 2 ร ๖! ร 00๓๓0 1๖21, 8๓06 00๒ 860๓: ๖ ล ๖ 001
189
ถ13๖6 1163(1 พ3 111 30 01* ๖15 60๖63V0? ร, ๖ 6 011^111 10 1แ?ถ 10 1*611ธึ10ก — 001
1๖1- 00050131100, ๖ แ! ('©โ 3 1เ\'611๖00 ๖.
.1 6?ร1, ๐1๖ 001(1 ผ3ร V6?7 5^6)11031, 51006 1๖6 โ611^1011ร 1116 10 71131130(1 6013แร 86\,6?6 010035110 ๖! ร 0101106. 001๖ 1) แก! 01* สุแ101(1^ 013๖6 11 01631: 1๖31 001๖1แ2 35 1*0?1๖6? 1*1-001 ๖! ร 0๖0๖ 1๖30 3506110150). ๖เ6 ผ38 1๖10๖102 '31๖6? 01 ๖ แ!! ๖! 02 3 0?0506?00ร ๖ แร! 0655 ๖ 6๖10๖ 3 1๖0118 1*303๖6. “/ // เ1 ๕ 4 11X๕ // ๕ (11X5 /แ 55, 1๕1 1เ 1๕ โท,/ 0เ- (/เ ๕)’ 1(1X0 XV 1X01 V? ใ 1(11 โ/! ๕)’ (1เ ร0, 35 3 5131:1, 1๖6 03?106?ร ๖ แแ1 6 ๖ 7๐1: 3 ๖ 6561:16๖ 160)016 {ก 30 001- 01*-1๖6-^37 01306, 0ร160ร1๖1 35 3 ร0แ3๖16 5001 1*01- 3 111*6 01* ๖ 0110685 30๖ 016๖1131100. 7/๖60 1๖6^ 1*000๖ 11, 1๖6 61๖61’ 001๖ ๖ 0006๖ 1๖6 6แ0ผ 10๖65 01* 3 ธแ ๖๖๖! ร! 0100๖ 30๖ 561 ๖! 015611* แ 0 35 3 06?ร00 01* 2โ631 5300111}'. II ^35 001๖ 1) แ0101-,ร พ0ถ1 10 ^1*๐^1 3๖0แ1 1๖6 00001^51๖6. 7/๖60- 6 76? ๖ 6 03016 301:055 0031160๖6 ๖ 03แ16 01: ^316? ๖ แส 31065 ๖ 610ก211า2 10 10031 VIII 3.261*8, ๖ 6 ^0แ1๖ ร1?312๖13ผ3? 163๖ 1๖61*0 1010 1๖6 ๖ 601 ๖ ร 01 1๖6 300216 30๖ 116 1๖601 00 ร600?61}'. 116 ผ0แ1๖ 1๖60 00016 ๖ 30 ๖ 10 1๖6 1601016 30๖ 1-6001*1 10 ๖! ร 560101- 031-106? 1๖6 พ ๖ 6 ? 63๖0015 01* 1๖6 ๒81 ๖63515. 7๖6 ก ๖ 6 ^0แ1๖ 20 3010 แ2 1๖6 V11132?ร, พ ๖ 0 ผ6?6 10 3 16??1๖16 51316 0V6? 1๖61? 105565, 30๖ ๖? 00 ๖! 015 10 1๖656 8101 016-1010๖6๖ 1๖11( 1๖31 1๖6^ ๖ 3 ๖ 10 1๖61? ฌ! ๖ ร!, 30 190 01(1 ณ 0ถ1( พ ๖ 0 พ 33 ถ 01 0ถใ7 :6ถ0พถ6 ๖ 1*01* 1น่ร {5๒17 ๖ 01 3๒0 1*01* ๖15 0๒1^0- - 7๖6 {560{5ใ6 ๖ ถ:: ๒๖ 10 1๖6 !ณ{50ร10: พ!! 0, [0 !ฌ{5:688 1}!6ท!, 313:16๖
1173.01 ถ 5 พ 11๖ ๖18 0๖3๒ 30(1 3๒16 03๖3118110 3({03:63 30(1 ณ 7 ร 1๒ 87ณ ๖ ๐1ร, พ ๖
1๐18 01* 331:0๒5๒31 *3:500 10886(1 10. [ไ6: ณ!! 0๖ 01* 1๖18 ๖00118 {50005, ๖ 6
101(1 1๖6 ณ พ ๖ 61*6 1๖67 000๒ ๖0๖ 1๖6๒ 1๐ร1 3ถ! ณ 3เ8.
8๒06 01(1 001(1 ถ6V6: 1*3116(1 10 ๖! 8 01^10311๐118, ๖ 6 :3{5๒17 30สุ0๒6๖
5:631 1*3 ณ 6. 7๖6 {560{5๒ ๖: 005๖1 ๖! ณ ๖ 3 ถ ๖ 50 ณ 6 5๒1ร 30๖ ๒ร 3๒ ร1ว1๒‘
ณ 3111}' ๖ 603 ณ 6 ๒0:638๒517 1ณ{5:685๒6.
006 ๖ 37 1๖6:6 03ณ6 10 ๖! ณ 3 ^01105 {5356 ๖ ©1 005๒8 10 1๖6 ๖ 0086
01 1๖6 {5:1006 พ ๖ 0 ณ ๒๖ 0V6: 1๖31 :65๒ถ. II 866ณ6(1 1๖31 918 9*5๖06 รร ๖ 3 1
80ณ6 ๖ 0พ ณ! 8131(1 ๖! 8 {50061688 ๖๒ ณ ๐ 0๖ :1ถ5 00(1 00แ1(1 001 ๖0(1 11 10 8{5116
๐? 1๖6 ณ 081 {53๒8131(๒5 863:0๖. 1๖6 {50006 พ 38 ๖ 66{517 5*^6 ๖ 0V6: ๖! 8
1088, 30(1 พ 18 ๖ 6(1 ๖ 61{5 1*:๐ณ 1๖6 ณ ๐ ถ! (.
1^0 1๖18 พ 3 ร ({0๒6 3 80:{5:186 10 1๖6 ๐19 :0506, พ ๖ 0 พ 38 80 131(60
3๖30เ( 1๖31 ๖ 6 0000080100817 ณ 0 ณ ๖ 16(1 10 ๖! ณ 86๒, “15๒พ, 1^3316: 0๐1(1,
700: (1378 3:6 ถ0ณ ๖ 6:6(1 30(1 0006 030 83V6 700 (: 0 ณ 700: (100ณ.” ร1:3ถ56
38 11 ณ 37 866ณ, 1๖6 {535^’ร 03ณ6 ๖ 3{5{560 6(1 10 ๖ 6 1๖6 83ณ6 38 1๖6 ณ 0ถ1 (๒
๖ 603086, 3๒6: 3แ, 0๐1(1 18 3 V6:7 00ณ ณ 00 ถ3ณ6 3ฌ0ถ5 1๖6 7๖31 {560{516.
^0๖ 1๖6 ณ 0 ถ1 (’8 0116:3006 80 1:!5๖1606๖ ๖! ณ 1๖31 ๖ 6 ๒11 {5:081:316 10 1๖6
5:000(1 30(1 ๖ 6556(1 1๖6 ๖ 017 03311 10 ร{131'6 ๖! 8 111*6.
7๖18 1001(1601 พ 38 3 50(1560(1. 7๖6 ๐1(1 :0506 31 0006 6X10:16(1
๒0ณ 1๖6 {50๐: {5356 3 ๒11 000๒55๒0 00006:0๒5 1๖6 1๖61*1 30(1 1๖6 ๖! (1๒5
{5๒06 0? 1๖6 ]6 พ 6๖ 7๖08 1๖:11๖6(1, 1๖6 ณ ๐ ถ! ( ร3แ16(1 ๒: {๖ 10 1๖6 {5:๒0617
:68๒6006 30(1 1๖6:6 ๖ 6 พ 38 5๒60 3 ๖ 63:17 30๖ 1'68{5601?01 พ 6๒0ณ6.
87 1:6011๒5 1๖6 ๒ ถ: ๖๐ 17 0๒๒6 513168 0? ณ ๒๖ ๒ 80๖(1๖18 ณ,
๖00พ0 38 1๖6 1๖0: 8:3๖ ณ 3V1 ๖ 3:38-๒พ๒5 -๖๒๖ 0688, {)แ7, 87ณ{53เ๖7 30๖
6 ({03 ถ1 ณ! 17 — 1๖6 ณ 0 ถ1 ( 161 11 ๖ 6 ๖ถ0พ0 1๖31, พ ๖!! 6 ๖ 6 พ 38 พ! 11! ถ 5 10 ๖ 6เ{5
:61:6 9*5 915๖0688’ 1๐81 1:6380:6, ๖ 6 พ 38 001 {5:6{53:6๖ 10 ๖! 80๒86 1๖6
1๖601117 0? 1๖6 1๒61* . 7๖31 พ 001 ๖ ณ 630 ๖: ๒ 5105 3 ๖!: 6 {50018๖ ณ 6ถ1 0{500 3 {500: ๖ 0ณ30 ๖ 6๒5, พ ๖๒๖ 1๖6 ณ 0 ถ1 ( :653:๖6 ๖ 38 3 5^6 :6{5:030๖ 10 ๖! ร 33๒117 ธึ3: ๖. 7๖6 {5:๒06 ๖! ๖ 001 3:506, ๖ 01 ! ณ {5๒:6๖ 1๖6 ณ 0ถ1( ณ 6:617 ๒ 8๒6 ๖! ณ 1๖6 360:61 0? 1๖6 :๒5’8 ๖! ๖! ถ 5 {5๒06. 7๖6 ณ 0ถ1( ๖! ๖ 80 30๖, 3?16: ๖ ถ ๖- ๒5 1๖31 ๖ 6 พ 3 ร 3 {5631(๒5 1๖6 1:01๖, 1๖6 {5:๒06 ๖ 63{56๖ 1๖3ถ1(3 0{50ถ ๖! ณ ๖ 01 ๖ V6: ๖ 31 30๖ ณ 316:131 ๒: ณ 3. 191
1*6^ ๖ 3 7 ร 1 ล.!©!', 30 1071131๒)0 10 3 ร {5©๐1ล1 ๒00๖600 31 1116 107๒ 1681(16006 \73ร 8601 10 0111: ร {วแ 1-1๐115 0100๒ 7๖6 1x11106, \7 ๒๖! 02 10 ร ๖ 0\7 !68{)601 {๖1- ๖๒ ๖ 017 ธึแ 6 ร!, ๖© ล II 10 \73แ 111100 1๖6 01001;: 1ว©1*ร๐ฑ ล 11, 30(1100๖ ๖! ร 8631 00เ7 3 1*617 ร161)ร 1*!003 1๖6 1110118 0130, IV ๖ 0 ผ3 ร 60]07๒ธึ 3 81! 01 11100118 0163๖ /\ร 1๖6 0100๖ \73ร 2๒ {)๒ธึ ๖ 0170 3 ร {16013117 {3!6{33!6๖ 1106 30(1 001' 1*7 5 3 0๖10 ๖ 60 ๖006 ๖ 3{1{1606(1 10 8110๖ 10 ๖! 8 1๖!031. 70 0002๖ 01 10 ณ 3 ๖ 6 307 ถ01ร7 6๖011 10173!๖ 2611๒8 1๖6 ๖ 006 001 01* ๖! ร 1๖1031 \700๒ ๖6 ณ 081 00๖60001102 ๒ 1๖0 {11*086006 01* 3 {)!๒06. 7๖6 0017 000!ร6 0{)60 10 ๖! 01 \738 10 ร ๖ 3 ๖ 6 ๖! ร ๖ 63(1 0{1 30(1 ๖ 0\70 7120100817. 7๖6 {) 11006, 866102 1๖6 ณ 00 ๖ 00(1๖102, 03036 ร!!' ล 1^๖1 10 ๖! 01 10 38๖ 1๖6 163800. 80๖๖6017 1๖61*6 7^38 3 {3631 0! 1๖00 ๖ 6! 30๖ 3 ๖ 011 0? ๖2๖10102 811*00๖ 1๖6 {111131* 3231081 \7 ๖๒๖ {๖ 6 {11*1006 ๖ 3 ๖ ๖ 660 1630102 ]0ร1 3 ณ 001601 ๖ 61*016. 7๖6 ๖ โ 63 ๖ ๖11 1๖00 ๖ 6! 30๖ 112๖10102 013๖6 1๖6 1*0206 2^8{3 311๖ ๒6 ร \73๖0\76 ๖ {๖ 6 0
60๖๒2 ๖ 006 &6^0V6I6๖, ๖ 6 \738 3๖16 10 ๖ 63 ณ 21*๒0เ1ร1)'
31 1๖6 {111006. “I ๖ 3{ว{1606๖ 10 1*661 1 0! !1 1 ! 1 V ©ไ,” ๖ 6 831๖ 10 1๖6 {111006, “1๖31 1๖6 112๖10๒2 \73ร 3๖001 10 8111๖6 \๒30! 1112๖0688, 30๖ 1๖31’ร พ ๖ 7 I ๖ 60 ๖ 006๖ 700 10 03076 0V61* 10ผ3 โ ๖ 036 1*0! 831*617.” 7๖6 1x1006 \738 076!\7๖61036๖ 30๖ ๖ 6 ๖ 6286๖ 1๖0 ณ 00 ๖ 0676! 10 ๒376 ๖! ร ร1๖6 307 ๓01*6. ร0 1๖6 0300๖ ณ 0V6 ๖ ๒10 1๖6 10731 0๖3{161 30๖ ๖ 603016 1๖6 701*๖ /\ ๖๖ 01. 006 ๖ 37 3 ๖61*06 00๖1*3 \73ร ๖๒ 0076!6๖ ๒ 3 \76แ \7 ๒๖๒ 1๖6 {3!1006’ร 1681๖6006. 1^0๖0 ๖ 7 000๒ 3{3{3!030๖ 01* ๖! 3\7 307 7/316! 710111 1๖6 7/&11. 7๖6 {3!๒06 8601 31 0006 1*0! ๖! ร ณ 6010!. ๖๒ \7 01๖ 00๒ พ3ร, 10 ๖! ร ๖ 63!! 01* ๖ 63!1ร, 3 00\73!๖ 30๖ ๖! ๖ 001 ๖007/ พ ๖ 31 10 ๖0. 716 ร{3601 80036 11036 {30116!๒2 3๖001 1๖6 \76๖ 1!7๒8 10 866 ๖ 0 พ ๖! 2 1๖6 00๖!3 ผ3 ร 30๖ ๖ 0^ ๖ 6 ร ๖ 0แ1 ๖ 00{36 7๖1๖ 11. 0! 1๖6 \76๒ ๖ 6 1081 ๖! ร ๖ 3๒006 30๖ ๒11 ๖ 63 ๖ 1002 ๒10 1๖6 \7316!. ๒ ๖! ร 11*12๖7 ๖ 6 2^ร?6 ๖ 31 1๖6 ๖181 0๖)601 7๖1 ๖๒ 1630๖ 30๖ 1*000๖, 3(16! !62310102 ๖! ร 0003 {308016, 1๖31 ๖ 6 ๖ 3{){)606๖ 10 ๖ 3V6 811302๒๖ 1๖6 00๖13. 716 100๒7 03แ6๖ 1๖6 {360{3๒ 10 ๒1 ๖ 0703 3 ๒๖๖6! 30๖ ๖ 6 01101๖6 ๖ 001 7๖1 ๖ ๖! ร 00\71แ๒2 1!0{)๖7 10 ๖! ร ๖ 30 ๖. . 7๖18 ๖! 3V6 301 033๖6 1๖6 03 007 ณ 016 1*303008 1๖30 6V6!. 192 8000 3(ไ6(, 3 {ว [•[ถ 06 0(" 3 061{๖ ๖ 0(ณ{ 00001(7 0310© ^'11๖ 30 01ณ7 30(1 131(1 ร61{*6 10 00( ณ 00เ(*3 10\70. 7๖6 {31:1006, (6761 *8 ณ{ 3 (7611-1(00(70๒0 ๖ 137611 ๒0 1030001100, {3๒06๘ ๖! ร 00ณ{3๒16 11081 10 1๖0 ณอท 1( 30(1 (6({06ร- 10(1 ๖1(0 10 ญ 31:0๖ 31 1๖6 ๖ 63(1 01” ๖! 8 3( ณ 7- 7๒7๒8 00 ณ!! 1131'}' 1(310๒8 0โ 30)' 80(1 30(1 ๖ 6๒8 003๖16 6760 10 (1(16 3 ๖ 0(86, 1๖6 0๒ (0806 800066(16(1 (7๒๖ 1๖6 31(1 01* 00๒ ]00๒( 10 {3๒0๒8 ๖! ณร 611" 00 ๖! 8 8166(1. าโ0 {3(67601 ๖! 8 ณ 3816( ๒ 0ณ ร11{){3๒8 0 เร, 00๒ 30010( ร1(3{3{)6๘ ๖18 ๒61 10^6เ๖6( ๖)' ณ 6308 01" 3 1631๖61: ๖ 6แ {3388๒8 00(!6( 1๖6 ๖ 0(86’8 ๖ 6แ7-
711๖ 3 ๒0(3(6 1๖6 {3(๒06*5 ๒00{35 ๖ 6830 10 ณ 3(0 ๖, 16(1 ๖)' ๖! 8 ๖ อโ ๘8 ๖! {3, 1๖6 7606(3๖๒ ๖๖ 01. 81006 ๖ 6 0001(1 001 1(66|ว ๖! 8 ๖ 3๒006 00 1๖6 ๖ 0(86, 1๖6 \ ๖๖ 01 8000 (01๒(1 00๘61* 1๖6 ๖ 0(86*8 810ณ30 ๖ 30๘ ๖ 0ก8 {3(603(10081)' 0{3ร๒6 ๘ 0(70, ๖ 6 ๒ ๖)' 1๖6 81(3]ว. 7๖6 606ณ7, ๖66{3๒8 1๖6๒ 6^68 0๒861)' 00 1๖6 ๒3๘6( 0(" 1๖6 {3(๒06*8 1(00{3ร, 80๘ ๘ 60*7 ๒81 ร ({๖! 0( ๖! ณ. V/ ๖ 60 1๖67 ๒ 00 ๘ ๖! ณ (1๘10 ฐ 10 800๖ 81(308© (38๖๒0, 1 ๖ 67 ๖ 603 ณ 6 ๒ 3(๒1 ๒81 ๖ 6 ๖ 6 3๖ ๒ 10 086 ๘ 3(๒ ๘ 671003 1(๒1(8 3 {*31081 1๖6 ณ ((0ณ 800๖ 3 {30811100. 060๒10 ฐ 1๖31 ๘! 80(61๒0 ๒ 1๖6 ๖ 6แ6( {33(1 0( 73๒ (5 1๖67 ๖6๘ ๖ 6116(-81(6116(, ๒37101 1๖6 ๖ 6 ๒ 10 1๖6 71010(1003 \ ๖๖ 01 30๘ ๖! ร ๖ 3 ก ๘ ! 116๒336๘ ((0ณ ๖! 3 000310(31 {30811100, 1๖6 ณ 0ก1( 6X^๒๒6๘ 10 1๖6 {3(1006 1๖31, 33 ๖ 6 ๖ 3 ๘ 3 {3(6ฌ01น่1100 1๖31 1๖6 606ณ7 ณ! 8 ๖! 036 ๖๒ ๐๒ ณ 38 ๒ 10 1๖6 ๖ 311๒, ๖ 6 ๘ 66 ณ 6๘ 11 (7156 10 {*61 001 0( 1๖6 ๒ (737 ๖)' (๒๒ 8 00๘6( 1๖6 ๖611)' 0(" ๖! 3 ๖ 0(36. 07 \7๒1(6๘ 10030131100 ((0ณ 1๖6 006ณ7 ร 81๘6 \700๒ 1๖03 ๖031 076( 1๖6 8166๘3 ๖ 63 ๘, ๖ 6 ๘ 60๒(6๘, 30๘ ("(0ณ ๖! 8 (7611-5๖6116(6๘ {30511100 ๖ 6 000๒ 560๘ ๖๒ 81 3๒6( ๖๒ ร! 0( 1๖6 ณ 0ร1 {301601 ณ 38 ๒ 0๖3 (ณร 10 {301 1๖6 606ณ7 10 (001. 800๖ \76(6 1๖6 6X13๒115 0โ 00๒ 1๖6 (0806 \7 ๖ 0, ๖)' 0๖3006, ๖ 603 ณ 6 (600(706๘ ๒ ( ๖! 5 8๒1 0( {3(0{ว๖607, ๖! ร ร ๒!!! 383๒81 {301ร00005 ร03เ(6ร 30๘ ๖! ร ณ 38๒31 {ว0(76( 076( 1๖6 606ณ7 0เ 1๖6 (631ณ. 7๖08 700 030 866, ๘ 63( (63๘6(, 1๖31, 3๒๖008๖ 1๖6 7๖31 001๒01( 00 11๒ 18 001 3 ๒08๒ ๒ 1๖๒8, 03{33๖๒ 0( ๖ 6๒8 6X00(16๘ 111(6 (106 30๘ 163เ( 30๘ 110 30๘ 11ณ ๖ 6(, 11 030 ๖ 6 1(30ร๒((6๘ 1๖(008๖ ๖ 0 ณ 30 000๒01. 860๘ ณ 0(6 \ ณ 6(๒30 ณ 60 30๘ \70 ณ 60 10 7๖31๒0๘. ๖ 61 ณ 0(6 7๖31 ณ 60 30๘ \70 ณ 60 00ณ6 10 / (ณ 6(๒3. ธ7 ๖! ร {36(50 031 000๒01, 1๖6 006 030 3๖50 (๖, 1๖6 01๖6( 00ณ ณ 110๒316 ร0ณ6 0( 1๖6 ({113111๒8 0( 30 300๒01 00๒0(6. ทฒพ แ) 4ฒ) 11.8. && ข™)! V ร-?;! ร ไ ^1) ??? รฒ! 811^1011 IV! เท 013ก]10ฌ1ถ(๒ (ว76: 3 06010:7 380 1116:6 1๒6๖ [ถ 1๖6 0แ7 01 8308๖0 ๖, 3 เว 1*๒06 01* 56000(18:)' :30 ๖. 111ร ผ83 1๖6 171ว6 01* ๓๒๖ 11131 1*000๖ 1111๒ 0: 00 ] ว ๒ 350:6 10 ณ 00(3806 1๖๒8 ร อ! 111*6 80 ณแ 611 80 11131 116 8008๖1 1๖6 801806 01 1๖6 0101816: ๖ 7 566๖๒8 601:7 10 1๖6 ๖01)' ๖: 01 ๖ 6:๖00(1, 1๖6 ธแ (1(1๖151 ร308๖3. X ๖ 18 เว: ๒ ธ!-] ว: ๒ 06 ๖ 0:6 1๖6 03ณ6 01* 1558:80 80 XV ๖ 10๖, 51:30861)' 60008๖, ™6 305 “7:66-1๖008๖1,” 30๖, XV ๖ 60 ๖ 6] ว 3:1๒8, 161'! ๖ 6๖10(1 ๖! ณ 3 80:1 01* 1๖01-[ว:๒1 00 1๖6 880(38 0? 1!ณ6 10 1๖6 1*0:๓ 01* 3 ๖ 00 ๖ 01* 3]ว ๖ 0:18๓ ร 30(1 537๒2 ร 10 7๖31 76:865 1(00X70 10 0:65601-๖37 7๖31 1076:5 01* 0001๒31 1116:310:6 35 8๖3511 1583:3030. สุ031:3๒ ๒0๓ 1๖15 1116:3:)' XV0I๖ ๖ 601 ๖ 3001๒8 ณ 6 \7 ๖ 1151 I XV35 1:7๒2 10 1๖๒10 001 80๓61 ๖๒ 8 1๖01 I ๓! 8๖1 ๖: ๒ 2 001 ๖ 6๒:6 700 3แ ๖ 6:6 1๖1ร 6760๒8. ^00 8137 0311 11 ๒ ร] ว!: &!! 00, ๒ 70แ 111(6, ๖ 01 I 1๖๒1( 1๖6 ร!:!! 01* 1๖31 (1031:3๒ 1๖31 511:8 1๖6 ๓ 60131 0๖0:(1 1111 ๒ ๓ 6 80 ๓ 00 ๖ 50 1๖31 I 8๖311, ^1111 (106 ๖ 0๓1111)', 1:7 10 :6] ว: 0๖006 1๖31 ๓ 051031 30(1 : ๖) '1๖๓๒31 53)'๒8ร, ๖ 01 ๖ ๒ 7๖31 30(1 808๖5๖ 05 1*0: 35 ๓)' 80301 1(00X716(186 01* 1๖6 13080386 XVIII 603๖16 ณ 6 10 :60 ๖ 6: 1๖6 XV ๖ 0๒ 76:56 ๒ 30 ๒1611181๖16 1*0:๓. 801 11* 1๖18 โล 11 ร 10 :0056 1๖6 0๖0:๖ XV11๖๒ 700 1๖60 11 18 ๓)' 0X70 ร ๖ 0:100๓๒8 ร, 00(1 001 1๖6 เว: ๒ 51-]ว:๒66,5 1*0011, 1๖01 ๖ 0] ว] ว 605 10 มึ0๖ 00 ธ7 ๓) ว 01๖61๒ :65]ว00ร6 ๒ 703: ๖ 60:1. 0๖0! ๖ ๖ 00]ว1061( 7๒8 ๖๖ 00500 ๖ 0:00 73 ชาย ขำ ว เปลือก หญิง ขาว สาร โบราณ' ว่า 1^3๓ 011602 :036, 5036 0116ถ2 03 300๖3831; นา พึ่ง เรือ เสือ พึ่ง บา อช ฌาฒั 8.30 1(0๖ 0๖11, ๖1(1 ๖0 100, ๖๖ 30 ๖ 0๖ 0๖31, เรา ก็จิฅ คิด คู เล่า เขา ก็ ใจ ? ๒๖ 060 731 ]ว ๒๖ ๓ 3แ:1 ๖! ๖X73 ] ว 30. ปลก อื่น ใย ปลก ไมตรี ดี กว่า พาล 194 1101*6 1ร ถา7 อุ 00! ส!! 6 ถา อุ! 10 อุ ก: ส!! 1๖6 ร 6 ') เถ &1 1 ฑธึ !๖7ถ36ร เถ! 0 สร 616ธึ ส ถ! ธ ถธึ 11ร๖ สร ถา V กถา แส 1100 ส!! 0\7 ร ะ ? ห, !16? #?( ไ/ท 8 อ/ ใ ท} 'ใ ใ 8เ(?(1 ใ ‘{อ? ออ ท ใ!)™' 2* IV อ/? ใ? ห, !) อ 1ใ8 6? (I อ??? (ใ!, 8!??!!? อห (I 6(1??; /4 6อ(ใ ใ’ 8 แ8?!?88 ใ? ไ ใ? ห หอ อ 6(1 ท ห?! 18 ท? (ใ?, IV 1(60 น! (I ] น ท#!?, (I ใ/#??, 8 (1 ออฑ ใ 18 อ!? (ใ?; 1.16? น 8, อ ใ 6?? 8 ใ ออ 6(1 V? 6?(ใ V ใ 8 ใ 6 (ใ ใ / อ?!, V? ต? ท/ ท# 8 I ห ??8])0 ห 8? ใอ /? {อห 86 ใ!), 8 (ใ!)!)? (ใ!. 1^0^, สร อุ 0 เถ 16๖ 0111 ๖ 7 1๖ เร {31*105 เ - {ว! 1 1106, สถ ๖ 00ถ ส!' ภา 6(1 ๖ 7 ส!! X ๖ สเ ร, 1๖6 ๖ เธึ ๖ 6 ร! V ส! แ6 ร 0^ ๖ กถา สถ อุ [11 ส!!!! 6 ร ใ:! าล. I ๖ เ!! 6!6 กก ส! 6 ใ!า6 8ษ{361*101 1ส! ใ \7 เ! ๖ ถ 0 ๖! 1๖7 0 1๖6 ถา! ถ (1 ก:0ถา ถา 616 ๖: กก ร ๖ ๖ 6 สร! ร ส!' 6 /? ไ? ทใ 1ร6 1 /),(ใ!) ใ! ใ!)) 10 ๖๖': (๖: 6 ก: เส! 6 6?!ฆ)??ท 7 ใ#} ใ! ( 171(1 ฆ)? อ ท# สถ (1 ส 86ท86 อ/ #? (ใ!?/ น! (ใ'!)/)???! (ใ} {อห อ/ 8?7ฆ{?? 7?ท(1?7?(1. X ๖ 6!6(0!6 11 เร 17๖ ๖ ส ๖ 66 อุ ร6ถร6 0^
1ส11ส0ส110ถ 11าส1 I ส ถา ถ 0\7 ๖ 6 ๖ 01๖ เก 8 111110 70ก ส!! สถ (1 ๖!' 111^1 ถธึ 10 ^0111* ส!! 6 ถ 110๐ ร 0 ณ 6 01๖ (๖ 01 ร 11าส1 ส!' 6 51111 ก 617 10 ฑวส ถ 7 0โ 70น ๖ 61*6 10-ถ เ& ๖!. ธ6(๖:6 I 0ส ณ 6 10 1๖1 ร 00ก ถ!: 7 (๖: ถา 7 อุ: 656 ถ! สรร เ&ถ ถา 6 ถ! I ร 1ว6 ถ! ร 6V6I •ส! ^6 ส!: ร เถ 1ก ๖ เส สร สถ ฑา ๖ สร รส ๖©: 1๖61*6. 1ถ 1๖ ส I 01๖ ส ถ ๖ ถ 6\7 00แ ถ- 1:7 I IV สร สร ๖ 6 ๖ ส 06:1ส เก อุเ! 6 ร 1เ0ถ กา สก 7 1111165 สก ๖ เ1 15 1๖6 0ถเ7 (}ก6 รก 011 IV ๖ 10๖ 6760 ถ 0\7 I ส!! า 00 1110161617 ๖001*6๖ สก ๖ 51111 สกา นถส ๖! 6 10 รก {ว} ว! V 1๖6 001:1:601 สถร \76!. /\ ร ส กา สเ! 61 0โ (ส01 1๖6 อุก 6ร1เ0ฑ XV สร ส 76!7 ร เกา? 16 0ถ6. 96:6 11 เร ะ 0๐ IV ๖ ส! ๖ ส 7 ๖0 1๖6 อุ 60 อุ เ6 01* X ๖ สเ! สก ๖ 0616๖ โส เ6 1๖6เ: เถ ๖ 6- อุ 6 ถ ๖ 6ถ06 ? 1717 0ถเ7 สก รผ 6: 15 1๖เ ร: I ๖0 ถ01 ๖ ถ 0า7. V / 6 X ๖ สเร ๖ ถ 0\7 0ถเ7 1๖ เร, สร เส: สร 0ก: ๖ เร! 0:7 ธึ068, \76 \76!6 สก ๖ ส: 6 ส! \7 ส 7ร ก66 สก ๖ เก ๖ 6 อุ 6 ถ ๖ 6 ถ! ก: 0 ณ ส! เ6 ก ณ สร! 6: ร. X ๖ เร, I 1๖ เก ๖, เ6\7 อุ 60 อุ 16 เก ร เส 0: สร ฌสแ 6: 0โ 1๖01, เก 1๖6 \70:1๖, 0ส ถ ๖ 0 สร! 01" 1๖6 รส! ก 6 0เส เกา. \ ร ส ก- 66 อุ 60 อุ 16 \76 พ ส! 0๖6๖ อุ 60 อุ 16 ก: 0 ถา {๖: 6 เฐถ 00ก ก!: เ6ร 00ฌ6 สก ๖ #,0 เก 0ก: อุ ส:! ด!" 1๖6 \70:1๖. กเ: ร! \76 กา61 1๖6 อุ0:1 แธึก 6 ร 6 ผ ๖ 0 0ส ถา 6 10 กร เก 151 1. ก ส! 6: 0ถ 1๖6:6 0สก16 1๖6 □ก! 0 ๖, 1๖6 รอุ สก เส: ๖ ร, 1๖6 8:เ1เ ร ๖ สก ๖ 1๖6 ก: 6 ก 0๖, ก01 10 00ก ถ! 01๖6: อุ 60 อุ ไ6ร 1:0111 ๖ 01 ๖ ร เส สก ๖ กก: 0 อุ 6. V/© ส! (V ส 7ร 1:6ส16 ๖ อุ 60 อุ 16 \7 ๖ 0 0ส ถา 6 10 0ก: ร ๖ 0:6 ๖ 606 ถ:! 7 ๖ ก:, ร 0 ถา 61เฌ6ร, 0ก: ๖ 0 ร อุเ! ส! เ! 7 ๖ ส ๖ ๖ 66 ถ กาก 0๖ ส ๖ กร 6๖ สก ๖ ร ๖ ส ๖๖ เ! 7 :60 เอุ: 00 ส: 6๖. I ส ถา ก0! ธึ0เ ถ # 10 \7 สร 16 กา7 กถา 6 0ส1 ส 10ฐก เกธึ 1๖6 อุ สร! ถา! ร ๖ 66 ๖ ร 0เ 1๖056 6สก7 ส ๖ 760- ใน! 6: ร 6X06 อุ: ณ 6!617 ถา 6 กก 0 กเถ # 1๖6 เก 6 ร 0 สอุส ๖! 6 1๖01 1๖ส1, \76 ถา สเ ถ: สเถ 6๖ สถ ๖ รก!! ๖ 66 อุ ถา สเ ถ! สเถ เถฐ 0ก: เถ ๖ 6 อุ 6 ถ ๖ 6 ถ 06, ถ 01\7 ๖๖ ร! สถ ๖ เก 5 1๖6 [๖ 01 1๖ สใ 0ก: ถ 6 เธึ ๖๖ 0 น: 10 1๖6 พ ๖ ร! 0โ กร รก 0066๖6 ๖, ถา0!6 1๖ สถ 0ถ06 เถ 1ส7 เถธิ \7 ส ร16 195 301:085 0111- 161*1*11017 ๖!!!, 111(0 1๖0 {ว ๖ 06 ถ IX 01 01(1, \76 3๒737ร 31080 031 0โ 1๖0 381105 0? 1116 ๖(6 0^ ๒ 651(301100 ๒๒๒16๒ ม {ว 0 ก 115, 16( ๖ 37๒2 5๖3๖60 0เ1 11ใ6 3*6๓๒6๒ 5๖30 ๖๒ 8 XV ๖๒๖ [๖ 6 1^1*611๐11 11*16^ 10 2313 ณ 381617 0761 115, ๖๐111 ๖ 7 1๖6 356 0? 1๐11^1๐11 38 \76๒ 35 [๖6 แ56 0? โ0(06 13 1688, 33(1 00X73 (๒ \76 131*36(1 031* ๖ 30 ๖ [0 03181(161*5 ๐! 31๓051 3 0631317 01" ร0. 031 13161*5 5๖0X76๒ 33 376(5๒0 [0 63161๒2 ๒10 307 501*1 01* 1(63(7 (6๒[1005๖1{) พ ๒ ๖ ๒0๒ -๖ 302(7 7/๒5(6(0 63315531*168 33111 1826, พ ๖ 63 1๖6 81*1115๖ ๖ 3V132 30({01(6๒ 00103เ65 13 [๖ 6 6x11*6๓6 63(1 0 1๖6 ๒๒7 863135313, ^38 3๖031 [0 ๖62๒ 1๖611* [1*131 0 8[1*6ก2[๖ 323๒51 831*๓3, 031: 0๒ 1:๒31 33(1 (37๒๖61. 7^6 51236(1 33 32(66๓631 XVI [๖ 03๒3๒ 11631*7 83(367, 2 (6{ว(656313[๒6 ๒0๓ [๖ 6 8(1[15๖ 00V6(30( 0636(31 ๐! ๒(113 ๒ [๖ 31 763(. 87 (๖ 6 ๖(51 (}33(16( 01" 1๖6 19(๖ 063(3(7 ๓ 6(๒30 1(3(16(5 33(1 ฌ! ร 81033(168 ๖ 6233 (0 ๓ 31(6 1๖6 ๒ 3{ว {ว 63(33065. /\ ๓ 6(๒30 ๓ 6(0 ๖ 33(8 03๓6 13 [๖ 6๒ 011|ว {ว 6(8 ๒01(๒2 0ว 3๒17 ^0( ๒ 3(16 ๒ {)6{ว{)6(, 5{ว๒65 33(1 8323(, พ ๖ 1151 ๓ 6(๒33 ๓! ร 5๒33(168, 33111(6 (๖ 6๒ 63(1๒( 8(630๖ ๒ (6(3336(8, 370๒6 ๒ {1011(๒31 631332๒๓631 33(1 003๖36(1 [๖ 6 ๒ 6๖0 ([ร ๒ [1(056171๒2 ๖ 7 ๒151(1๖31๒2 1(30(5, {ว (630๖๒2 [๖6 ๐ ร {ว ๐! 33(1 ๒๒; {1605๒2 316๒๒๒68 38 ^6๒ 38 ๒01(๒2 3๒6( ร ๒๖- [)60[)16. 1๒8 06X7 \737 0โ ๖3๒๒2 00076(18 {1(0๖3๖17 63(36๒ ๒ ( [๖ 6 ๒ 0033๒7๓63 (๖ 6 200๒ 2(306 0โ ๖1. IV!. ๒๒ 2 ๒3๓3 III XV ๖ 0, 3๒๖032๖ ๖ 6 \738 30X7111๒2 [0 (606๒6 337 60707 ๒ 0๓ 3๖(03๒, 32(66๒ [0 (606๒6 8๒ ๓ 03๒ 8.0๖6(15, 1๖6 6(51 ร {160131 ^2601 ๒ 68{13[0๖6 ๒ ๖ 7 8(651๒631 /\0 ๒ (6X7 ๒0๖500 IV ๖ 0 5032๖1 [0 6X๒3๒ / ๖๓ 6(๒33 ๒๒3๒5 ๖ 1{1 (0 (3๒(5 ๒ 35 ๓ 337 00331(๒5 0? / ๖ 5เ3 38 003๒ ๖ 6 {10551๖17 30๖๒76 ๒ ๖ 7 [๖ 6 53๒ ^2601. ธ ๒๓ 03 ๒ ๒0๖6(15 ๒๒ 805103 ๒ [๖ 6 5100{1 863000๖ ๒ 1713(0๖ 1832. 03 ๖๒ ฬ37 10 8302๖0 ๖ 80๖6(15 5(0{1{16๒ ๒ XV ๖ 31 ๒ 00X7 ๖ 00X70 38 ร03[๖ 7๒(33๓, 1(7๒2 (0 00๓ ๓ 33๒3(6 XVI [๖ 000๖๒-0๖๒656 331๖0(๒7 7/1 [๖ 031 [๖ 6 5112๖(681 - 87 ๖6๖(33(7 181๖, 1833 ๖๒๓ 03 ๒ 80๖6(15 (630๖6 ๒ [๖ 6 [0XV3 0^ 831(33๓, ๒ X ๖ 3๒33๒. X ๖ 6306 ๖ 6 83๒6๒ 3{ว [๖ 6 (๒6( [0 8302๖0 ๖ 1๖6 36x1 ๒ 37- 0031(3(7 10 XV ๖ 31 ๖ 6 6X^6(๒306๒ ๒ 7๒(33๓, 80๖6(15 ๒33๒ 1๖6 (606{ว[103 3000(๒6๒ (0 ๖! ๓ ๖ 7 83๓3 III 50๓61 ๖๒ 2 XV0(๖7 ง! 30(6 XV ๖๒๖ ๖ 6 ๓ 3 ๒ 6 1๖6 1๖110X7๒2 {16(80331 0๖56(73(1038 ะ “8115 5๒๓686 ๒]6817 1๓๓6- ๒๒ 1617 0(๒6(6๒ ๖๒ ๖ 651 330003{ว๒๒ ๖ 3 ๒๒๒ 2 (0 ๖ 6 {ว (6{ว3(6๒ ๒ ( 35 (33๒ ๒ 06(13๒17 ๒ 1๖6 ๖ 6 ร[ 03 1๖6 (๒6(), [\70 0! ๖๒ XV3 (-๖ 03(5 [0 ๖ (๒2 35 (0 (๖ 6 0๒7, 30 ๒ ๒351 [0 ๖ 6 {ว (6{ว3(6๒ ๖ 7 [๖ 6 0076(301 0^ 83๖33๓, 30๒ 03 00( 196 3(๗731 31 1๖6 ๖ 0086, 676(7 0003๖0(1 30(1 6 76(7 ๒X0(7 ร!' 63(1 00 1:116 13๖16; 30(1 000, ๖ 0(7670(, 86(730(8, ๒16(๖(6๒(8 30(1 2*ว3 (๖ ร 31 0111" 86(7๒6. 7116 ๖๖ (3 &1302 \73 ร 0(๖6(6๖ [0 ^ ล. ๐!!!! ล.!© 1๖6 ร ๖ 66 ๖ 7 6X60111100 0๖ 1เา๐ !1"๐ อ.! 1 V*
- 610.” 10 ร ๖๖ 6 0? 11 020181 10 ๖!! ๖60๖163, 38 0337 ๖6 8660 ก 003 1๖6 {ว! '6301๖16 0? 1๖6 1(63(7 000010(16(1, 37๖๖๒ 1๖(66 ร ๖ 0(1 \766เ(ร 3 ถ6\7 1(63(7 \73ร (60ง่7 [■อ! 1๖6 0001 0118810061' 8 01” ๖ 01 ๖ ๐01วเ! 1"ล ๐ 1 1 {531-1168 10 {101 1๖611 81203(111*6 00, 30(1 11131 ๖ (63(0๖๒ 1:63(18 38 ๖ 0๖0378 ะ “1118 ๖! 3368(7 1๖6 8076(6120 30(1 ๖! 3001๖0601 & ๒ 2 10 1๖6 0๖7 0๖ 813-701’ ๖! 8, ๖ ล 8 3๖ ๖ 0๒(6๖ 1๖6 0๖30 ๖๖ 7^ ? ๖ โ3 & ๒ 02, 006 อ! (๖ 6 ๖ (ร! ]!๒1ร16(ร 0๖ 1๖6 8(316, 10 11*631 \7๖ ๖ 1๒0300๖ 110๖61:18, ๖!! 018161* 0! 1๖6 110116(1 8(3(68 0๖ 7(06(๒3, \7 ๖ 0 ๖ 38 ๖ 660 8601 ๖ 7 (๖© 0076(0133601 (๖ 61*60!, 00 1(8 ๖ 6 ๖ 31!, 1.0 (๖1*01 3 7(63(7 0! 3๒06(6 ก! 60๖8 ๖! ๖ 30(1 60(11:6 000(1 [*31(๖ ๖6(37660 (๖ 6 (370 03(1008. 1^๐1" (๖! 8 {ว III {ว ๐ ร© (๖ 6 81303686 30(1 (๖ 6 01112608 0๖ (๖ 6 1101(6(1 8เ3(68 0๖ 7(06(๒3 8๖3๖ 371 (๖ 8100611(7, ๖ อ1 (1 00030361*0131 10(61*00111:86 1ก (๖ 6 {301(8 0? (๖ 6๖ (68๖60(176 03๖008 38 1002 38 ๖๒3760 313(1 ๖31*1๖ 8๖3๖ 60(1แ!6. 7๖18 7163(7 18 00001(1(16(1 00 ^76 ๖ 068 ๖ 37, (๖© 1381 อ[ [01111๖ ญ 001 ๖ อ[ (๖ 6 7631 1194, 03๖6(1 ๖!- ๖! 310ท2 0๖3(373-80๖ (01 (๖ 6 7631 0๖ (๖ 6 21"631 803๖6), 00((6ร๖00 ๖๒ 2 (0 (๖ 6 20(๖ (137 0๖ ๖! 310 ๖, 10 (๖ 6 7631 0๖ 0(11* ๖01(1,
- 006 01*121031 18 \7(๖(60 10 81303686, (๖ 6 01๖61* 10 ๖02๖8๖; ๖! ว! 38 (๖ 6
81303686 316 12001*301 0๖ ๖ 02๖8๖, 30(1 1๖6 7036(๒308 0๖ 81303686, 3 1*071 น-
2น656 30(1 011171636 1(308131๒08 31*6 3006X6(1, (0 861*76 38 (68(1ก3007 (0 (๖ 6
000160(8 0๖ (136 7(63(7. 7๖ 6 37111๒2 ๒ 0๖ (๖ 6 53036 (6001 30(1 (13(6 10 311
1๖6 (๖ 6 130203268 3๖0(6831(1; 1( 18 81206(1, 00 (๖ 6 006 {33(1, \7๖๖ (๖ 6 03036 0๖
(๖ 6 0๖30 ๖๖ 73 ๖๖ (3 10302, 30(1 863๒(1 XVI (๖ (๖ 6 863ใ 0๖ (๖ 6 10(08 ส0\76( 0๖
2๒88; 00 (๖ 6 ๐1๖61 {33(1 11 18 81206(1 7/1(๖ (๖ 6 ฑ31ท6 0๖ ๖ (1(000(1 ๖.0๖6(18, 30(1
863๒(1 \7 ๖๖ 3 8631 600(3๒102 30 632๒ 33' (1 8(3(8”.
7๖18 32(6603601 \738 3{3{3(076(1 ๖ 7 (๖ 6 7(06(๒30 8603(6 00 ๒ 06 30,
1834, (31๒6(1 ๖ 7 (๖ 6 ๖ (68๒601 00 ๒003(7 3, 1835 ๖ 01 \738 36(เ13แ7 ๖(0-
๐ เอ 11X10๗ 10 (๖ 6 ๖1*81 8688100 0๖ 1๖6 25(๖ (๒)02(638 0๖ (๖ 6 178.7. ๖ 7 ๖ (65๒601
๖! 3(1๒ 730 ธ 0(60 00 ๒06 24, 1837 81x17 006 7^3(8 3๖(6( (๖ 6 /\ ณ 6(๒30
๒(๒๖60(๒066 06013(31๒0 !
7๖13 ๖! ร! 0(๒ ๖00003601 6008(๖0(68 (๖ 6 ๖(51 1(63(7 61* 033๖6 ๖ 7
(๖ 6 0076(0(0601 0๖ (๖ 6 178.7. \7 ๖๖ 30 7513(๒ ๖ 0\76( 30๖ 00 3700๖6(, (๖
7๖31 ๖ 60 ๖๒ (623(๖6๖ (๖ 603861768 38 (๖ 6 11(81 ๖ 60 ๖๒ 10 7ร13 (0 6x160๖ (๖ 6 197
30(1 0 16002011๒0 10 1๖6 II. ร.. 38 3 06พ 30๖ 10๖65)60๖601 0)88117 ณ 1๖6๖๒ พ 7/011(1!
!© 1๖6 ๖ 631 ๖ 0? &102 ^31ก3 III ๒ 1851, &102 17๒021(01 1(00พ ก &! ร 0 38 1*30 13 IV 880611(16(1 1116 1เา1-๐ภ0. 3๒63๖7 ณ 6011006(1, ๖ 7 1852, 1116 86008(1 ;\02๒-110!ณ6ร6 พ 31 3๒63๖7 ๖! 0เ(6 0111 8ฑ(! 1116 ธ โ!!! ร!! 8886X6(1 1๒20 88(1 811 808111618 ธ0!813, 50 พ! 168 11ไ6 01๒18๖ 00707 8๒ ๒๖0 00พ!๒2 6^836 10 ธ88^^0 18 1855 18 1^.8818 17’ร 161^8 10 86^011816 8 86พ 116317- 7๖1002๖ 5)18(1681181 1688088, ไ'!} 81188(1 118(1 10 80065)1 1๖ ล.! 118161*81 5)1361๒6 1(80พ0 88 6X118-1611110118111^ 88(1 1]}6 16811101108 08 1ณ5)011 ๖ 01๒8 10 ณ 61617 3 96 8(1 V8101681 พ!}! 16, 81 186 88836 11816 1๖18 086-ร1(16(1 1!63ไ7 00018186(1 80 161ณ๒31๒0 018886, 1๖01*6๖ 008111๖816(1 10 1๖6 5)615)61031๒0 01* 3๒ 1๖686 88]881, ๒6(50113๖16 88๖ 0115)5)1๒8 5)18011068 181 5)086(1 85)08 ๖ 61. 7๖6 V1ร11 อ! ไ0 พ 8568๖ 1ไ3!11ร, 18 1856, พ ๖!! 81 00 ๖! 8 พ 37 10 86176 88 13. ร. 0)0881 10 185)3-8 พ 3 ร 8๖0 1๖6 0003ร108 1*01 000010๖๒2 3 06พ 116317 พ!! ๖ 1๖6 11.8.&., พ ๖ 616 ๖ 7 311 1๖6 6า^11 30๖ 88๖68113๖16 616816818 ๒ 1๖6 81111ร๖ 11631 31ร0 1*088๖ 1๖611 พ 37 ๒10 1๖6 ณ 61๒30 38 พ 6๒ 38 ๒10 ล ไ! 01๖61 88๖86(^8681 11631168 พ!! ๖ 01๖61 1*016128 5)0พ6โ8 พ ๖๒๖, 13161 08, ๖ 603 ณ 6 880๖ 80๖6313๖16 30๖ ๒101613๖16 ๖ 81 ๖ 608 10 ไ ๖ 31130๖ ๒ ๖ 61 6๖๒118 ไ0พ31 ๖ 8 830๖61812๒2 ๖ 61 3๖ ณ 1 ใา! ร!! •ล!! V6 ณ 30 ๖ ๒617 30๖ ๒ 13*18๒2 580101601 16V6006 10 1(665) 3๒ ๒๖ 1๖6 !6(50๒6ณ601ร 10พ31 ๖ ร ณ 0๖610 5^021685 38๖ 3๖73006- -
ไ! 010 1๖31 11816 08พ81 ๖ 7๖3๖38๖ ๖ 3 ๖ 03016 1๖30 ๖ 6! ๖ 30 ๖ 3 ๒11.
ร ๖ 6 ๖ 3 ๖ 10 81661 0๒31 0( 1๖6 8๐^11ล 80๖ (๒ 317 ๖๖! ร ๒ 1๖6 1๖!81 01 01631
81113๒ 08 1๖6 7/681 38๖ 10 1๖6 ร001๖ 38๖ 1๖81 0? 013006 00 ๖ 61 6381618
๒081๒18. 1002 0๖81310821(018 01 113013 V ๖ 3 ๖ 10 3006๒1316 1๖6 161*01838
๒ 311 ๖ 65)311016018 0โ 7๖3๒30๖’8 000861731176 ๒8111811008 30๖ ๒ 081-01*-๖316
5)13011068 ๒ ๖6! 3๖83๒1ร1!311 V6 38๖ 5311๖๒131 5)ล)06๖0!6ร, 38๖ 31 1๖6 ร3ณ6
11036, ๖ 3 ๖ 10 81376 00 01 6๒6 10 ณ ๒ {ณ! ร 6 ๖ 302618 311ร๒2 081 01* ๒83113๖16
00100131 38๖ 6X5)388108181๒ ๖ 681168 311๖ ๖ 651285 08 1๖6 5)311 01* 01016 5)0ผ611*01
06พ 061*2๖ ๖ 0815.
ซ V 1907 7๖31138๖ ๖ 3 ร, 111(6 1๖6 5^076๖๒1 1303๖ 01* 1๖6 ๒๖๒, ๖ 3 ๖
10 5301๒06 03016 1๖38 150,000 5(58316 ณ! ๒ 5 01* ๖ 6! 16111101๒5 38๖ ๖ 65)60-
๖ 600๒8, 086 31*16! 3801๖6! 80111 31 ๒82 I ล. 51 8๖6 ๖ 35 10 1651 0001681 พ!! ๖ ๖61
5๖1801(68 161111017 01* 3๖081 200,000 8(50316 ณ! ๒ ร. 7๖6 0017 00080131๒0
198
พ 6 11 ล. V© 1*01’ 311 (8636 16เ1"1101'1ล.1 103568 18 10 ๖63: 1ถ 111111(1 1๖31 11 15 8011:61' 1*0 โ
861: ( XII ล!! ล!! 01 ) 10 1:611111 3 11โ6 ( 0[ [1:66(10111 30๖ 10๖05)60๖6006) ['31861' 1๖30
๖37๓2 186 พ ๖016 16111101')' 30๖ ๖6 0381 11110 8011-61*0 (0^ [๖:6120 811 8 1] แธึ 31 10 ภ)
1.6. 11 )10 0 พ!!! [๖: 2176 ๓0 [๖1: 5)3:0๖13๓2 30๖ ล!' 51111 186 พ 611-8ท0พ ก
ร๐1-1^)1น! ล! 76:56 0[ ๖311๖6พ, XVIII, 9.
70:1003(61)', 10 601151๓2 861]ว6:5 [*1*001 0018186, 10 801|ว 30๖ 3๖7186
81ก1 10 :6 [๖: ๓๓ 2 731*1003 ณ 101 81:168 308 ๖6]ว3:1๓60(3, 1.๓2 8-3013 V
86160168 3๖7156:5 [*1001 ร 6V6I'31 00001:165, 30๖ 3581^068 10 186111 01081
80113816, 300 31 186 83๓6 11๓6, 16381 ๖3:๓1*01 5508111008 800๖ 38 ะ 10 186
8:11188, 86 601:08168 18601 พ! 16 186 5)081 0[ 3๖7156:5 10 60300131 3631:8,
00810๓8 308 :6760068 0011601100, 308 ๓ ๓๓ ๓2 608๓688; [:0๓ 186 8:6008
86 1001(68 [*0: 16231 20183006 308 31101168 1) 0826581เว ๓ 73:1005 000:18 308
55:01*6880:8615) 10 186 13พ 806001 10 186๓; 10 1๖6 00106 186 ล {ว^)! 0{)1*1 ล! 0 5)0ร1ร
10 186 110)'31 1::123(100 7/011(5; 186 06:๓308 พ 6:6 6ฌ5ว10)'6๖ ๓ 186 8.311พ3)'5
06553:1๓601 38 พ 611 38 ๓ 186 ?05( 308 X6162:35)6 06553:1๓601; 86121&03 3180
363:08 พแ 6 186 6:6006 10 16231 3631:8 พ 61181 1ณ51พ0:16)' 03068 พ 6:6
601:08168 พ! 16 186 0:2301231100 01 68501601 30(1 68"60(176 5)01106 ["0:063. 786
38V186:8 10 70:6120 /\63๓3 พ 6:6 3^378 :686:V68 [0: /5 (๓ 6:10308 [:0๓
613:73:8 7ลพ 806001 31๓081 00๓16::055(6๖1)' 00111 (50116 :6060(1)'.
10 1917 ๓2 8 3๓3 VI 8001808 10 86013:6 พ 3: 00 186 60:055030
0601:31 ?0พ6:5 ๓ 7/0:18 7/3: I. 786:6๖)' 2๓2 7631130๖ 186 055550:1006)'
10 16:๓๓316 1๖6 1860 6x18(๓2 1:631168 พ 610๖ 000(3๓68 ล!! (86 0๖00X1003
0130868 31:638)' ๓ 60(10068. 1๖5)00 76ล11308’5 35)5)631 31 1๖6 V6:3311163
0001*6:6006, 6:6818601 7700๖:0พ 7/11500 ๖3:1(6068 10 00: :6(5068 ( 30๖ 1๖08
๓ 3๖6 1๖6 17. ร./ (๖ 6 6:81 0000(1)' 10 8120 3 06พ 7:631)' พ! ณ 03 ๓ 1920
พ ๖6:6๖)' 1๖6 1๖. ร. 32:66๖ 10 3๖:023(6 311 ) ล ร! 6X30(1003 30๖ (0 ๖6๓30๖
00(6๓2 ๓ 161010. 7๖13 ๓ 320301๓003 30๖ ]03( 263ณ:6 63:06๖ 1๖6 676:-1351๓2
1๖301(3 30๖ 2โ311(0๖6 [:00โ 1๖6 35)5)166131176 7๖31 03ล่00.
/[(61 1002 30๖ 5):01:3016๖ 0620(1311003 พ!! 6 0:631 8:1(31:1, 7:3006,
ร5)3๓, 1(31)', 60:10231, !3))30 30๖ 1๖6:681, 00๖6: 1๖6 00030160(1008 201๖3006
30๖ 163๖6:3815) 0[ 1๖6 1๖0000:3๖16 7:30018 80พ63 ร3)'16, 3 6:01*6330: 0[
1๖3:73:8 ๖3พ 80๖001 30๖ 800-๓-13พ 0[ 6:681๖601 V /II 300, 11 พ 33 5)0331๖16
[*0: 7๖31130๖ (0 0331 331๖6 ๓1(501(008 ^01(63 1๓5)036๖ 00 ๖6: ๖0:๓2 ๖61 5)6:10๖
0[" พ 631(0655 (0 พ!! 6 8(30๖ 1๖6 0031302๖1 0[ 001001311ร๓ 30๖ ๖6: ๓6X5)6:16006
10 1๖6 พแ 63 30๖ ^11๖108 0[ 1๖31 [๖:๓ 0[ 035๖16:)' 1(00พ0 33 ๓16:03(10031
199
๖! 0๒๓20}-! ๖๖! ๖18 1X1081 ๖ 610เไ]1 !0๒, 1^X31X018 ธ. ร2}06 ห' 23 ล. XV &โ ๗ ล.
X! ๅ? เ} 11110 01* 11๐๖11x1 0โ ธ!]} '2 & &!} 12๖x1 0! 1๖6 VI 2 !(}013 อ!” 80ล1111ธ111
8x100๘81x1 ๖}' &102 ธ 2 ๓ 2 VI.
X ๖ 6 ๐10ล ล 0๐0 01* V/ 6816X0 1 1X1 008111011 ๖1 *00 2 ๖1 น 8 ห6! 0๒86 10 1๖6
770x1๖ 77211* II {36110(1 ห' ๖๒๖ ห' 28 ญ 211 ถ!}' ๖1 011 2๖1 2๖0 01 ๖}' (ล 1111X0 01*
1*6800081๖16 ญ 2] 01* 00ผ6!8 10 8120๖ ๖}' 20๖ ๓661; 1๖611* 0๖๖221๒08 10 {๖ 6
(๒\'6ถ2ถ1 01* 1๖6 ๖62206 01* 1^21๒08. \ ถ (1 1๖118 ห' 6 ๓ 0ห6 ๖ ๒10 1๖6 11๓6
XV ๖ 60 80 ๓ 2 ถ}' 1*61211008 20๖ 00๓011621:1008 ๖ 2V6 10 ๖ 6 21160๖6 ๖ 10 20(1
20001๓16(1 1*01*. ๖)0X๒2 2๖ 1๖18 11๓6 01* 11*208111008 20(1 0๖2ถ263 1*1*0๓ 2
๓ 6๖21 01* [611(121 2(1๓101811*21100 1010 20 61*2 0[ XXI ๖ 060101*}' ๓ 0๖61*0
81216, 202X1 1x0๓ ล! ๘, 300000! 01 2881812006 ๖0๓ 10๖1 VI ๘ 021 1*0X61^06X8 11 020
๖ 2X๖1}' ๖ 6 821(1 1๖21 X ๖ 21120๖ 6V6X !6061ห6 ๖ 20^x๖๒2 10 20 1*0X๓ 11๖6 ๖๖! 61^0
/\1 ๖ 01* 0X68601-๖2}' 00๖6X8120๖๓2, 22๖ 1๖6 ๖ 2 ถ ๖ 1020 ๖ 06 10 1๖6 3 96 2๖V016๓
๖ 01 168 !631!๒1๒0 1๓0086๖ 800๖ 21*621 ๖ 21 ๖ 8๖10 00 2000001 01* ๒80ส๒16ถ1
!6ห6ถ06 10 ๓ 661 ๖ 6! ณ 01111*2X๒03 066๖8 10 ๓0 ๖ 6X01221100 20๖ 2๖6(0216
๖ 61*6006 01* ๖ 6! 16!!๖0!}', 80 ๓ 00 ๖ 80 1๖21 8๖6 ห' 23 10 2 ห6!}- ห' 62เ( 00811100
20๖ 0001๖ 001 6V6ถ ๖ 61*60๖ ๖61* 0601x2111}' 611*601๒61}' ห' ๖ 60 1๖6 201๖0X112X120
]^1ร 02๓6 10 ๖๒ ห' ห'!! ๖ 1๖6 80-02116๖ ๖X66 7/0x1 ๖ 0( ๖ 0X006 ห' ๖๒๖ ๖0211}'
๖X002๖1 10 ๖ 0เ ๖ 32020 20๖ 1๖6 ๘.8.๒. 1010 1๖6 1ไ2}' 00 00008116 81๖68 28
ห' 6๖. X ๖ 2๖20๖, 00 2000001 01 ๖ 6! 0๖}'3๒21 ห' 62๖0688 28 ห' 6๖ 28 ๖6! 81X216๐10
2602X20 ๖! 021 811021100, 0001๖ 001 680206 ๖0 ๓ 1๖6 ๓ 26181x0 ๓ 0[ 7/ 0x1 ๖
7/2! II 008021๖6 ๖. ๖0! ๖ 6! 1ถV01V6 ๓ 6ถ1, 1๖6 ธ! 1118๖ ห' 23 6[0แ6 ๖ 616X๓๓6๖
10 1๓0086 28 ๖ 62 ห}' 2 0602๖}' 00 X ๖ 2๖20๖ 28 ห/ ๖๖๓ ๖6! 00\ห6!, ๖ 01 1๖20 ๖ 8
10 1๖6 ๒๓ 6X๒20 I" 0ล1 1 ร 1 10 200!2๒21 01 0๖00X118120068 21 1๖6 11๓6 20๖ ๖ 6!
8}'๓021๖6แ0 00๖6X8120๖๓2 01* 00! 0๖2๖1, X ๖ 2๖20๖ ห' 23 21 ๒02 1281 ๖! 002๖1
๖ 20 ๖: ๓10 1๖6 ถ6\ห 00๓๖}' 01* 02๖008 28 1๖6 551๖ ๓ 6 ๓๖ 6! 01* 1๖6 ๘0116๖
๖๒! ๒ ถ 3 00 0606๓๖6! 16, 1946.
8๓06 1๖60 ๖ 18 001* 0x1๖6 20๖ 00! ๖ 68๖6 10 ๖0 00! 02x1 10 ๖ 610๒2
10 8166! 1๖6 ๖ 681๒}' 01* 1๖6 7/0x1๖ ๒10 2 ๖ 2ห60 ๐1* 06206, ๖ 2! ๓ 00 20๖
00-006X21๒0. ๒ 3 20 200X60121๒0 01* 00! 6x๓ 20๖ 0ถฝ็1ฑ0๖๒2 8120๖ 222๒81
00๓ ๓ 00๖1 ๒16X1*6X6006, 1๖6 ๘. ร. (ว0ห6! ถ ๓ 6ถ1 6x160๖6 ๖ ๓ 0X6 20๖ ๓ 0X6
2881812006 10 00! 60000๓}- 28 ห' 6๖ 28 10 011! 021๒021 ๖ 61*6006 ๒ 0X๖6! 1๖21
ห' 6 ห'! 11 ๖ 6 2๖16 10 ๓ 661 00! 00๓๓๖๓601 ห' ๖ 6ถ6V6X 3110๖ 00๓ ๓๖๓ 601 ห' 23
02๖6๖ ๒!. 7/๖60 1๖6 1^0X620 6X001๒0 ห' 28 0๒06๖ 00 1๖6 2260๖2 01* 1๖6
๘. ๖!. X ๖ 2๖20๖ ห' 23 201002 1๖6 ๖! ร! 0211003 10 0
6! 10 860๖ ๖ 6! 00๓ ๖ 211x000
200 10 1๖31 พ 3 โ- 10โ0 00110117 10 ๖60100811:316 ๖61 8163๖1ล51 ๖ 6๕61 1๐ 60๓๓00 60๕661^6 เว6306๖66]ว๒ ธึ 6๕011. 1^0 IV 1 ผ ๕๖ 1๖6 3101081 1๖6 83016 โ 613611๕00 0^ {3๕0โ6 30๖ 3V6 โ 5100 01 ๓ 3]อ โ {)0พ6 โ 8 10 17156 0{), 5๖001๖6 โ 10 8๖001๖61, 30๖ 001 ร ๖ 0 โ! 1๖6 001100118 1๖ โ 631 10 {16366 30๖ ['โ 66 ๖ 001 0^ 80131161' 60001๕65 01" 8001๖6381 /\813 1โ001 00010100181 0๖103 ('โ 0๓ 1๖6 1^0 โ {๖, พ ๖ 10๖ {00๖066๖ 6๖310 16361100 10 1๖6 600๕161 10 716103๓ 10๖3^. .5 3 ๓ 6 ๓๖ 6โ 0 8๕X0 0โ^30เ231100 30๖ ๖ ๖ 6 โ ๖!! 316131 00๖6 โ 5130๖๓5 ผ ๕๖ 1๖6 1X8. 00-6 โ 0๓601, X ๖ 3๕30๖ ๖ 33 1๖ โ 0\๓ 10 311 ๖ 6 โ 30{){)0 โ! 10 1๖6 II. 8. 00V6 โก ๓ 6ก1’ร 6๕0โ! 10 ๖ 616 โ ๓! โม่ ก5 10 {)โ6V601 ๕1โ1๖6โ 001๖ โ 63๕ 0** 51๓๕3โ 31136๕8 30๖ ๓16๕616066 1๖ 1๖6 ๓๖ 6[360๖6066 30๖ ๓161031 3๕3๕5 0? 5๓3๕61 60001068 0 1๖6 โ 6^1008. 8๖6 001 0ก1^ 8601 ๖ 6 โ 1โ 00)35, ๖ 6 โ {)13116ร 30๖ 3 130๖๓5 0*2๕1 1๖6 โ 6. 8๖6 6V60 ๖ 3 โ 6 ๖ 10 โ! 316 1๖6 606๓163’ ๕6 ๖ 3' 3๖3 โ ๓5 V3 โ 1003 3๕ ๖ 3868 33 พ6๕ 33 ๓!!! 13 โ ๖ 3863 XV ๕๖๓ ๖ 6 โ 16โ โ! 10โ พ ๕๖ 00โ /\ ๓ 6 โ! 630 311163 10 3{)116 01' ๓ 06 ๖ 0011013๓3, V๕0I36- โ 311003 30๖ 3๕ 50โ15 01” 3๖V6โ56 36605311005 ๕0๓ 50-63116๖ {36366 ก1๕5, 000- 3๕506๖ 1๖1 10ผ-1โ3\,61 1615, 30๖ 001๖ -๖ 6 35 พ 6๕ 35 1ณ1-โ6๖ 60๓ ๓ 001815 - '// 6 00 00โ {)3 โ! ๕ ก 0ผ 1*011^ 1๖31 3๓0 ๖ 3V^ 00 16โ โ ๕0031 ๖ 68150 ๖ 6 โ 6
1๖6 โ 6 0โ 30^พ ๖ 6 โ&. 700 ๖5^1 1๖6*6 ๕วโ 3๓01 0 พ II ๕11016 ๕66๖0๓ 35 พ6๕
35 1๖31 01" 01๖6 โ 5, 1๖6 โ 6 30๖ 6156^๖616, 30๖ 11 15 001 1๖6 /\ โโ 053066 0^ ?0ผ6 โ
1๖31 8{)0 โโ 6 ๖ 3๓0 10 36๕00 35 พ3ร 311โ1๖016๖ ๖) / 50๓6006 พ ๖ 0 005๖1 10 ๕ 00พ
๖6๕61. 1^3^ 3๓0 ๖6 51 โ 605*๖606 ๖ ๖) / 1๖6 ผ0 โ ๖ 5 อ!” 8๖3 ๕ 65)36316 10 1๖6 ๓ 001 ๖
0โ ๖43^0๕0 10 X พ 6๕1๖ 1^15๖1 พ ๖๓๖, พ ๖ 60 {)1666๖ 10561๖6 โ, โ 63 ๖ 5 :
“86 1101 0/1-01(1 สุ/’ 1*1-60111688 :
5)01116 016 1)0111 &160*,
5)01116 06/11616 5 16011X688
X 11(1 801116 / 10^6 8 160(1X688 (/ 1108 1 น}) 011 1/16111.”
77 6, 00 00โ {)3 โ!, 111 3180 ๕3๕0 1๖6 500๖ 6000361 0? 1๖6 53๓6
5โ631 {3061 30๖ ๖ โ 3 ๓ 31181 พ ๖ 0 พ โอ! 6 ะ
7๖656 โโ 1611(15 1๖011 ๖ 351, 30(1 ๖ 61 โ 3๖0{)๕011 1โเ6 ง,
(๕301)16 ๖ 601 10 1๖3^ ร0แ1 ผ!! ๖ ๖ 0005 01 8*661.
ร์ตน บุรุษ ไห!) สม ไ) ก่อน
สถาน เอก กัคร ราชทูต ไทย ประจำ ประเทศ อินเดีย ตั้ง อยู่ ใน ละแวก
ตำบล หน ง ซึง เรียก กัน ตาม ภาษา ธรรมดา ว่า อยู่ ใน ย่าน ทูตานุทูต หรีอ ที่
เรียก ว่า 0!เวเ0 ทา ลบ อ ทด 1ล V6 แด่ ทาง ราชการ อินเดีย เรียก หมู่ บำน แห่ง นึ่
ซึ่ง อุบ0 ต ขนม าเ มอ ไม่ กี่ บน เอง ว่า 0 เา ลกล 3 กน โ! จึง ได้ มี ใคร ต่อ ใคร หลาย
คน มา หา ขำ พ เจ ำที่ส ถาน เอก กัคร ราชทูต น หรีอ ที่ เคย เห็น จ่า หนำ ซอง
บอก ตำแหน่ง แหง หน ของ สถาน ทูต เรา ว่า อยู่ ที่ 0 เา ลกล 72 เวน โ! ก็ ได้ ทัก
ถาม ขน ทัน ที่ ว่า 0เา ลกล V ลถ น กํ น หมาย ถึง เบน เมี องของ ทำ ว ชนก แห่ง
กรุง มีถิ ลา ใช่ ไหม ทำ ว ชนก องค์ ที่ เขา หมาย ความ นคร ง หนึ่ง ทรง บำเพ็ญ
พรต เบน ฤๅษี และ เบน ผู้ ได้ ทรง พบ และ ทำนุ บำรุง นาง สิ ดา มา แด่ เล็ก
จน โต จน กระ ทัง เสด็จ ก กับ ดีนเ ขำ พระ นคร “จึง ให้ ตั้ง พิธี ยก ศิลป ของ
พระ บน ไกรลาส ราช ฐาน” กัน เบน ช่อง ให้ พระ ราม ได้ แสดง พระ พละ
กำ กัง ว่ายอด เยี่ยม กว่า บรรดา หน่อ กษํ ดรีย์ ตั้ง ปวง และ ได้ รบ การ อภิเษก
เบน ค1 ครอง กับ นาง สิ ดา ความ จริง ชอข อง ตำบล นึ่ไม่ เกีย ว ข้อง อะไร กับ
ทำ ว ชนก ฤๅษี ของ ราม เกีย รตป ระ การ ใด เลย แขก เขา เขียน เบน ดำ กัก ษร
เท วนา ครี แกัว แปลง เบน กัก ษร โรมัน ตาม ห กัก ซึ่ง ถำ หาก เรา จะ เขียน โดย
ใช้' วิธี แปลง กัก ษร ก กับ มา เบน พ กัญ ชนะ1 โท ยที่ ลน เก ลา ล นก ระ หม่อม
รี ชกา ลที่ ๖ ได้ ทรง น่า วิธี แบบ นัก ปราชญ์ ทาง ภาษา ดา สตร์ มา ใช้ ตำ ว่า
ดลก ล 30 นก่ ก็ จะ มี รูป เบน ไทย ว่า “จา ณ กุย ปุ รี” หรีอ เขียน เบน ไทย
เสิย เลย เบน จา 6 นก ย! เร ซง พอ จะ แปล ความ ตาม รูป ดาม ต วอก ษร ได วา
“เมี อง แห่ง ชาว จาฟ้ ก แด่ ถา อธ บาย หวน *) แค นก จะ ม คน ถาม ขน อก วา
202
"ชาว จา ณ ก” นคอ ผ้ใค มี ความ สส่ก สำ คํญอ ย่าง ไร ขำ พ เจา ขอ กอ โอกาส
อธิบาย อย่าง ย่อ ๆ ต่งนํ้ ว่า ห ลำ จาก ประเทศ อินเดีย ได้ รบ กา ร ปลด บ่ล อย
จาก อำ กฤษ ให้ มี อิสระ เสรี เต็ม ที่ และ ปกครอง ตน เอง มา ดง แต่ ค. ศ- ๑๙๔๗
(พ. ศ. ๒๔๙๐) ประเทศ อินเดีย ได้ พยายาม ทุก สง ทุกอย่าง จะ ให้ โลก เหนวา
อินเดีย เคย มี ความ สำคํ ญมา แต่ ดั้ง เดิม ครั้ง โบราณ กาล ฉะ นน การ ทีม
คณะ ทู:'. ขร ตรี เศียร เข้า มาด ำเ บด สำนัก กน อีก ก็ ไม่ ใช่ เรือง ใหม่ อินเดีย
เคย มี ความ สำ ค' ญมา แส่ วทุก คำ น ไม่ ว่า คำ น ศาสนา วํฒน ธรรม ขน บ-
ธรรมเนียม ประเพณี ต่าง ๆ ไม่ หย่อน กว่า ประเทศ คืน ๆ ซึง มาเ บด ความ
ส ไ] พน ธ ไมตรี ทาง การ ทูต กบ อินเดีย เลย และ เพือ ให้ การ ผำเ มี อง เบน ไป
อย่าง ทัน ส นัย ทีสุค ร่ฐ บาล อินเดีย จึง ได้ เลือก ที ดิน บน โขด เขิน เนิน ไศล
อิน เบน ที่ สิง สถิต แห่ง แมว บา หมา ไน และ พำ พอ น แลำ ก็ ตด ถนน หน ทาง
ดาม แผน ผง ให้ ถูก ต่อ ง ตาม วิทยา การ ผำเ มี อง และ ชก ชวน ให้ คณะ ทูตานุทูต
มา ปลูก สรำง ตั้ง อาคาร สถาน ที่' ให้ เบน ระเบียบ เรียบ รี อ ยค งาม และ สง่า
ผ่าเผย ไม่ ต่อ ง ไป- จ่อม ไป แซงอยู่, นิ น แ ห่งนี่ แห่ง ตาม ส่วน อน ๆ ซึ่ง เบน
แผน ผำ เดิม ตั้งแต่ ส รำ ง กรุง เด ลี' ใหม่ หลาย บมา แส่ ว และ ใน การ ขนาน นาม
ของ ละแวก ชนบท ใหม่ๆ นั้น รืฐ บาล อินเดีย ได้ พยายาม คน หา ช อร' ฐ บุรุษ
สำ คํญๆ ของ ตนมา ดั้ง เบน ข้อ ละแวก ต่างๆ ใน บริเวณ รอบ หรีอ ภาย ใน
เขต เทศบาล นคร นิวเ คลี บาง แห่ง จึง มี ข้อ ว่า รา เชน ท รน ครบ ำง ส โร ชิน้
นคร บำง ปา เต ล นคร ช วหา ร นคร สุนทร นคร และ อน ๆ อีก แทบ นับ
ไม่ ถ วน ครั้น มา ถึง ละแวก ทูต ขร ตรี เศียร แห่ง น ริฐ บาล อินเดีย จึง ได้ ดั้ง
ชอ ตำบล นว่า จาณ์ ก ยปุรี ตาม หล0 ก เพราะ เบน ที ริบ รอง กิน อยู่ แส่ วว่า
เมีอ เลย ส นัย พุทธกาล มา ไต้ ไม่ ถึง ๓๐๐ บดี ห ลำ จาก พระ เจ ำอ เลก ซาน-
เด อร์ม หา ราช ได้ ทรง กรีธา ทัพ ยก ไพร่ พหล พล พยุหเสนา ข้าม ทวีป มาตี
203
อินเดีย ได้ ไป เบน ประเทศราช ของ ริฐ มา เซ โค เนิย เบน เวลา นาน พอ
ประมาณ ขณะ นั้น ราชวงศ์ ต่างๆ ซึ่ง ตก คำ ง ไม่ ถูก ทหาร กรี ก ประ หต
ประหาร ก็ ยง คงมื ราชวงศ์ หัน ทะ (ผล โ ฟล □V กล ร V) เห ลิอ อยู่ ราชวงศ์ ทน ง
แต่ เจา นาย ใน ราชวงศ์ นอ ยู่ ใน เกณฑ์ เส อม โดย ชะตา วาสนา และ บุคลิก
ล้กษ ณะล้ น ดีทีง ปวง และ ประจวบ เหมาะ ล้บมื กะ ทา ชาย ชาว เมือง จา ณ์ก็
ผู้ หนึ่ง ซึ่ง จาก ผล การดี น ควำ ของ น์ก็ ปราชญ์ โบราณคดี ที ได้ วิจย ลิบ สาว
จน ได้ ความ แน่ ชด แล็ว บดนึ่ ว่า เบน บุคคล ทีมีว ร รณ ตระ ถู ลพ รา หมณ ใน
โคตร กุติ ละ เกิด ทีเมี อง จาณ้ ก็ ศาสตราจารย์ ดอก เต อร คณบดี ศาส ตรี
(อ!'. 0ลท ล| ว ลบ 3ลรก่) สน นิษ ฐาน ว่า กระทา ชาย ผู้นึ่มี นาม เรียก จาก ล0 าดีบ
โคตร ของ ตน ว่า "เกา ติล ย” แต่ ต่อ มา เมือ มีชือ เสียง แล้ว ใคร ๆ ก็ นิยม เรียก
ล้น ว่า “ปราชญ์ แห่ง เมือง จา ณ ก็” หรีอ เรียก ย่อๆ เพียง ชาว จาณ์ ก็
และ วิธี บอก ให้ รู้ ว่า เบน ชาว เมือง จาณั ก นั้น ทาง อก ษร ศา สต รส น สก ฤต
เขา ใช้ วิธี ล้ค วิธี ย่อ โดย เติม ล้ก ษร "ย’, แปะ หลง ข้อ เม อง เขา ไปเ บ่น
“จา ณ์ก็ ย,, ก็ แปล ได้ ว่า ชาว เมือง จา ณก็ แต่ ข้อ เสียง เรียง นาม จริงๆ ที
พ่อ แม่ ของ เขา ตง เห้ แต่ เติม คอ วิษณุ คุป ต วษณุ คุป ต หรอ อก นยห นง
ท่าน เกา ดึล ยะ ปราชญ์ แห่ง เมือง จา ณ ก็ผู้นึ่ เบน ผู้ ออก ห้วิ คิด และ เบน หัว
เรียว หัว แรง' โค่น พระ ราชวงศ์ นันท ะที่ต น เห็, นว่1 าถง จ: ะ อยู่ นาน' ใป ก็ คง จะ
ไม่ สามารถ กอบ ก้ เอกราช ของ อินเดีย ให้' พ่น' จา ก แอ' ก ขอ ง ป' ระ เท ศก : ริก ไ, ด้
เบน แม่น มึน ฉะนั้น หล้ง จาก เกา ตึล ยะ ได้ ลม ราชวงศ์ หัน ทะ แล้ว ก็ ได้ ไป
อฌเ ชแ] บคค ลผห นง ซง ตน เห น วาเ หั บุ าสก สก ษ ณะค วาม หาว หา ลู)
และ เหย มหา ญ เหมาะ จะ เบน ผู้ กอบ กู้ อิส' ร ภา' พ มา สถาปนา ขั้น เบน ต้น
ราชวงศ์ ใหม่ บุคคล ต้น ราชวงศ์ ผู้น้คั๊ อ จน ทรคุ ปต์เ มา ริ ยะ ปฐม กษัตริย์
204
ใน ราชวงศ์ นก ยูง และ เบน พระ อย กา ของ พระ เจำ อโศก มหาราช ผู้ซง มี
พระ นาม ปราก ฎ ใน ประ วิต ศาสตร์ พุทธ ศาสนา เรา ว่า พระ เจา ศรี ธร ร มา-
โศก ราช น์นเ อง และ ตำ วิษณ ฅุปต์ ปราชญ์ เจ็า เล่ห์ แห่ง นคร จา ณ กก ได้ ริบ
การ สถาปนา เบน ที พระ อาจารย์ บรม มหา ปุโรหิต ประจำ ราช สำนัก
พระ เจำ จน ทรคุ ปค์ ซึ่ง ไม่ ผิด อะไร กิน เลย กบ ที่ ปราชญ์ อารี ส โต เติล เคย
ดำรง ตำแหน่ง พระ มหา ราชครู ของ พระ เจ ำอ เลก ซาน เด อร์ม หา ราช ก่อน
หนำ น็ไม่ กี่บ สง ที่ ท่าน เกา ติล ยะ ได้ เหลือ ที่งเ บน มรดก ดก ทอ ค และ ทาง
อินเดีย ได้ คน พบ มาเ มอ ไม่ กี่ บี1 มาน นัก ก็ ลือ หนัง ลือ ดำริ บ วิชาการ
ปกครอง บัน กล่าว ถึง ริ ฐ ประ ศาส โน บาย ที่ ประมุข ของ ริ ฐ พึง จด จำ ไว้
หนัง ลือ เล่ม นึ่มี ข้อ ว่า “อรรถ ศาสตร์” ซึง หาก ผู้ ใด ได้ อ่าน ดูแล ำก็ จะ ชวน
ให้ นึก ถึง ตำรา อีก เล่ม หนึง ของ นัก ปราชญ์ การ เม อง แห่ง ประเทศ อิตา ลืลือ
เหลอเาอเแ ปราชญ์ การ เม องของ อิตาลี ผู้นึแต่ง ตำรา สอน ศิษย์ อย่าง เดียว
กิ บ สุนทร ภู่ แต่งกลอน ถวาย โอวาท ที ขนต่ น่คำ ย ดำ ว่า “สุนทร ทำ ดำ สวิส ดี
ริก ษา ถวาย พระ หน่อ บพิตร อิศ รา ตามพระ บาฬี เฉลิม ให้ เพึม พุน . . ไ,
ตำรา ที่ เมเ ลืยเ วลลื แต่ง มี ข้อ ตาม ภาษา อิตา เลียน เดิม ว่า II ก ฌผอ แ หรือ
ที่ ภาษา อำ กฤษ เรียก ว่า เด อะ พ รินซ์ ลำ น สอน บรรดา เล่ห์ กระเท่ห์ เพทุ-
บาย นานา ประการ 1ค ยปร ะ สงค์ จะ ให้ ผู้ เบน ประมุข ของ ริฐ นำ มา ใช้ รก ษๅ
อำนาจ ของ ตน ไว้ อนึง การที่ ชอผู้ แต่ง หนัง ลือ อรรถ ศาสตร์ ลือ วิษณุ ตุปค์
แห่ง จา ณกิ กล ำมีผู้ ขนาน นาม ใหม่ ให้ เบน “เกา ดิลย ะ,, นึ่น มี บาง คน
อธิบาย อีก ทาง หนึ่ง ว่า ชอ “เกา ตึลย ะ” เบน นาม ปากกา เพราะ เหตุ ว่า
วิษณุ คุป ต์มี รูปร่าง1 โน ทำนอง ทรล กิษณ์ และ อำ) ลำ! ษณ์ แบบ เดียว กิ บ
บัง ทอง ใน สาม ก๊ก ซ์งข รัว ข เหร่ เหลือ เกิน จน กระทำ เจา ขน มล นาย เช่น
205
เล่า บผู้นิ ยม ชุบ เลย งบ ญญา ชน คน มี วิชา ก็ย่ง รู้สึก ขยะ แขยง จึง แก ลง ส่ง ไป
กิน เมือง ชน เลว ๆ ต่อ เมือ รู้ ว่า ปง ทอง เบน ผู้ เชี่ยว ชาญ ชนิด ที เรา เรียก ก่น
ว่า เบน ผู้ ชำนํ ญ พิเศษ หรีอ เบน เอ ตทํค คะ ไม่ แพ้ ขงเ ปง และ สามารถ ชำระ
อรรถคดี ดำ ย วิธี ปากว่า ไป มือ ถือ พู1 ก่น จด คำ ให้ การ ไป พ รี, อมก่ บใช้ เท่า ดีด
ลูกคิด เสร็จ ไป ใน ตำ เล่า บจึง ไค้ เรียก ตำ กล0 บ มาแ ลำ แต่ง ตั้ง ให้ เบน ที่
ปรึกษา ราชการ แผ่น ดิน คำ ว่า “เกา ติลย ะ” น้ตา ม ภาษา สิน สก ฤต แปล ว่า
โ คง คด โก่ง งอ หรีอ อะไร ก็ ไค้ ที่ ไม่ เหยียด ตรง พวก นก วิจารณ์ หนํ งสิอ
อรรถ ศาสตร์ ถือ ก่น ว่า นาม ปากกา เช่น น เหมือน เบน เครือ ง ส่อ นิสย
สิ" น คาน คด ใน ข2 อง อ ใน กระดูก ของ เจำ ตำ รีบ นั้น ไม่ มี ใคร นิยม เรียก ข้อ
วิษณุ คปต์ อนเ บน ชี่อ ตั้ง เดิม จน กระทิง ภาย ห สิง ข้อ วิษณุ คุป ต ไค้ สาบสูญ
ไป เบน เวลา สอง พ้น กว่า บ จึง ได้ มีผู้ท ราบ ว่า วิษณุ คุป ตน นที แท้ เบน
นาม จริง ส่วน เกา ดิล ยะ เบน นาม ที่ แสดง ลกษ ณะข อง เขา และ จา ณกย ก็
เบน สมญา นาม เท่า นั้น รีฐ บาล อินเดีย เห็น ว่า ไม่ มีชี่อ ใด จะ เหมาะ ไป กว่า
นำ มหา ปราชญ์ ทาง รี ฐ ประ คาส โน บาย และ วิธี การ ทูต มา ตั้ง เบน ข้อ เรียก
ย่าน ละแวก ตำบล ที่ พวก ทูต อยู่ เบน บุรี ที่ ระลึก ถึง ปราชญ์ แห่ง เมือง จา ณก
ตำบล น็นํด น้จึง เบน ที่รู้ฆั ากัน แพร่ หลาย ว่า จา ณํกย ปุรี และ ใน ขณะ เดียว
ก่น ก็ อาจ เบน วิธี หนึ่ง ซ์งร่ ฐ บาล อินเดีย นึก สนุก และ คิด จะ เคาะ แคะ
คณะ ท ตา นุทต ก็ ได้ ว่า เบน บุคคล ซ์อสิ ตย์ที่ ลูก ใช้ ไป มุสา เข้ อผล ประ โ ยชน
แห่ง บาน เมือง ของ ตน ดํงที่ ผู้ เชี่ยว ชาญ อังกฤษ ชอ ร!!' ก!' V ผ0 อท
ได้ กล่าว ไว้
ตำ ขำ พเ จำ เอง น VI ม่ เคย นึก เคย ผน มา แต่ ก่อน เลย ว่า จะตํ อง มา ท่า
หนำ ที่ ปฏิน่ ตรา ชกา ร สนอง พระ เดช พระ คุณ ใน ตำแหน่ง นึ่ ณ สถาน ทน
และ ใน ตำ บลนึ่ แต่ เมือ ได้ เบน ไป เพราะ บุญ บน ตาล เพราะ วาสนา ส่ง หรีอ
'06
เพราะ ยถากรรม บ8 งคํบ ก็ ตาม ก็ ได้ มา อยู่ ณ ทีนี และ ได้ รบ คำ ขอ ริ อง จาก
เจา หนำ ที่ผู้จ้ ด ทำ หนำ สีอส ราญ รมย์ ชุด ก่อน ให้ เซียน) เรือง มา ลง ตง แด่ บ
กลาย น้แลว แด่ เผอิญ ขา พ เจา ดอง มี ราชการ ไป ประชุม ที อง ค การ
สห ประชา ชาติ และ ไป เจรจา อับ ผู้ แทน ของ พระ เจา สี หนุน โร ดม ต่อ หนำ
ๆพณ ฯ ดก อัม มา ร์โช ลด์ อดีต เลขาธิการ องค์ การส ห ประชา ชา ดึซง ได้
ล่วง อับ คํนิ สูญ ไป อย่าง นำ อนาถ เมื่อ เร็ว ๆ น ก็ เลย ไม่ ได้ เขียน อะไร ส่ง มา
ให้ คราว น้เมื่ อ เจ้า หนำ ที่ชุค บิจจุ อัน ได้ ขอ ริ อง มา อีก ขา พเ จำ ไม่ มี ขอ
แก้ ตำ และ ไม่ สามารถ จะ หา เหตุผล มาบอก บด จึง จำ เบน ตอง ซ์ง กะ ตาย
ร" บ จะ เขียน ให้ ครั้น ถึง เวลา จะ เขียน เขา จริง ๆ และ เมื่อ เบน ที ทราบ ก้น
อยู่ ว่า แด่ ละ คน ควร เขียน เรื่อง เกี่ยว อับ วิทยา การ ซึ่ง ตน มี ความ รู้ ความ
ชำนาญ อยู่ แด่ ตำ ขำ พ เจา หาก จะ เขียน บท ความ คำ น วิชาการ ตาม ถนํค
เบน ต9 น' ว่า ทาง วิชา ธารา ศาสตร์ (แ V & ลบ แ0ร) หริ อ วิชา กำ ลำ และ ความ
ตาน ทาน ของ วสตุ (3{โ61าธึ1 หร & เ6ร!ร1:3ท06ร เห 3^6 โ !ล1ร) แล ว ไซร้
ก็ เกรง จะ อยู่ นอก ขอบ ข่าย หนำ สิอส ราญ รมย์ ครั้น จะ เขียน เรื่อง นก ใน
อินเดีย ซ งอ นที จริง ก เบน เรือ งทีส ราง ความ ส ราญ รมย์ ให้ แก่ ตำ ขำ พเ จำ
อยู่ ไม่ นํอย เพราะ นก ใน ประเทศ อินเดีย มี มาก มาย หลาย ชนิด ด่าง โผ ผิน
บิน โบย กระโดด ไป กระ โค ค มา ใน บริเวณ สถาน เอก อัคร ราช ทตอั นิใด้ ไป
นอ ยก ว่า ๒๐- ๓๐ ชนิด คง ที อดีต ขา หลวง, ใหญ่' ของ อำ กฤษ ประจำ ประเทศ
อน เคย กลา ว คอ นาย มล คม แมค โคน ลค ซง ขณะ กำ ล่ง ทำ หนา ทีเ บิน
ประธาน ผู้ ไกล่ เกลี่ย บิญ หา อัน เกี่ยว กบ ประเทศ ลาว ณ กรุง เจ นิ วา ได้ เขียน
หนำ สิอ เรื่อง นก ใน สวน ของ ขำ พ เจ้า และ มี รูป ภาพ ประกอบ อัน เบิน ผมีอ
ของ นาง คริ สติ น ลก ศิล บิน สต รืผู้ น่า ริก แห้ง เมี อง สิงคโปร์ เบิน ผู้ ถ่าย รูป
207
นก ใน แทบ ทุก อิริยาบถ ลิ วน แต่ น่า ชม น่า เชย ทํ้ง สน ก็ เกรง ว่า “ส ราญ-
รม ย, จะ กลาย เบน จดหมาย เหตุ ธรรมชาติ วิทยา ไป ค รื่น- ขำ' พเ' จำ' จะ เขียน
เรื่อง เกี่ยว ลิบ ผู้ แต่ง หน งสีอ อรรถ ศาสตร์ คือ เรื่อง ของ วิษณุ คุปด์ หรือ
เกา ติล ยะ ปราชญ์ แห่ง เมือง จา ณ้กเ ล่า ก็ อาจ มีผู้ท่ วง ขน ว่า นนอั นก ง การ
อะไร จะ ไป เขียน เรื่อง ราว ของ แขก อะไร เกี่ยว อับ แขก ก็ ให้ แขก เขา เขียน
ลิ น ซิ เมือง ไทย หรือ กรุง ศรีอยุธยา สน คน ดี เสีย แลิว่ หรือ อัง ศรี ธาตุ เคย
ริ อง ทูล ถาม พระ เจิา ฝริง ม่งพ้ อง ไป ว่า ผำ ขาว ใน เมือง อัง วะ ไม่ มี อีก แล ว หรือ
ฉนใ ค ความ คืคอั แนั้ก็ ฉํน่นื น และ เบน เครื่อง เติอ น สติ ทำ ให้ ขา พ เจา
ต8 อง เปลี่ยน ความ คืคห้ น มา ตรึก ตรอง ว่า จะ เขียน เรื่อง ใคร ดี หาก จะ เขียน
เรื่อง ราว เกี่ยว อับ สมเด็จ กรม พระยา เท ว วงศ์ ว โร ปการ ผู้ทรง เบน เสนาบดี
กระทรวง การ ต่าง ประเทศ นาน ที่ สุด ใน โลก และ เบน ที นิยม น์บถ อก น ว่า
เบน เอ ตทํค คะ ทาง การ ทูต ควย ประ การท ง ปวง เล่า ขา พ เจา เอ งก เผอิญ มิ ไค้
ศึกษา เรื่อง ราว ของ อัจฉ ริย บุรุษ พระ องศ์ น ให้ ละเอียด เพี ยง พอ และ
สมควร จะ ละ ไว้ ให้ เบน หนำ ที่ ของ ผู้ที่อุ บ็ต มา ใน สกุล เท ว กุล จะ ไค้ เขียน
ให้ ถูกอั อง และ สม พระ เกียรติ พระ ปรีชา สามารถ ของ พระ องศ์ ท่าน เพราะ
ร้ดีที่ งอัา น ใน และ ด8 านน อก ค รน ข8 าพเ จา จะ เขียน ถง ท่านที ยง มืข้วิ ตอ ยู่
ใน บจจุ อัน น เช่น ท่าน ริฐ มนตรี บาง ท่าน ก็ เกรง ว่า จะ เห็น เบน การ ละ ลาบ
ละ ล่วง หรือ จะ เห็น เบน การ ประจบ สอพลอ และ ซํ้าจ ะ เท่า อับ ประจาน
อัว ข8 าพเ จ8 าเ อง ว่า เผยอ เขียน ใน สง ซงฅ น เอง ไม่ รูเร อง อะไรๆ ด
ก็ เมื่อ เหตุผล มือ ยู่ เช่น น้ ขีาพ เอัา จึง คิด เขียน เรือง เกี่ยว อับ ผู้
เชี่ยว ชาญ การท ตครํ้ ง ปฐม กาล แรก เรืม ที่ ชาติ ไทย เรา ไค้ เข้า มา ประติ ษ ฐาน
สยาม วงศ์ ลง ใน แหลม ทอง ของ เรา ทุก อัแ ‘แ ท่าน ผู้นก็ คือ พ่อ ย นรา)
208
ดำ แหง มหา รายึ ซึ่ง เบน ก ษ1 ดริย์ พระ อง ค เด ย ว' 1 น ดิน แด ม แหลม ทอง' ท
ไต้ นำ วิถี การ ทูต มา ใช้ ให้ ได้ ผลดี ผิด กบ ประมุข อืนใ นบ รร คา ประเทศ
เพิอ นทัา น ใกล้ เคียง เรา ที่ เคย ปฏิบึ ดลัน มา ค รง กระ น นพ ระ เจา หง วน สิ-
โจ๊ว ฮ่องเต้ หรือ ที่ นัก อ่าน พงศาวดาร จีน คง จะ ได้ ทราบ ชือทึ พวก จีน
ฮก เกย น เรืย กว่า อุค บด เลีย ด หรือ ที่ เรา เรื ยก ตาม ภาษา ฝ รง ว่า กุบ ไล ข่า น
รา ชน ย์ผู้เ จน ศึก ของ จีน พระองค์ น้ ถีอ ว่า บรรดา ประเทศ เลก เบ่น ตน ว่า
พม่า ไทย ญวน และ เขมร ลัวน เบน ประเทศราช ของ จีน ทง สน จง ตอง
มี การ จีมกํ อง ถวาย เครื่อง ราช บรรณาการ ไป ทัง ประเทศ จีน ทุก ๆ สาม บ ตาม
ประเพณี แต่ ปรากฏ ว่า ใน ขณะ นั้น ทาง พม่า ก็ เฉย เลีย และ ทาง ไทยก
ไม่ ได้ ส่ง ส่วน ญวน ทำ ฮึด ทัด แข็ง เมี อง จีน จึง ได้ ส่ง คณะ ทูตออก ทวง
จี มก8 อง ตาม ประเทศ ด่าง ๆ ทาง พม่า ซึ่ง ขณะ นั้น มี พระ เจา แผ่น ดิน ทรง
พระ นาม ว่า พระ เจ๊า นรสิ ห บดี (๑๒๕๔- ๑๒๘๗) เบน พระ เจา แผ่น ดิน
ที่มีพ ระ ทัย เหย มหา ญรือ น แรง กระทง เมื่อ ทูต จีน ที่ ไป ทวง จีมกิ อง มา ถึง
พระ ราช สำนัก ของ พระองค์ ก็ ทรง พิโรธ โกรธ ก รัว ว่า เจ๊ก ดูห มีน เลย สง
ให้ เอา ทูต จีน ทัง คณะ ไป คิด ศีรษะ เซ่น ธง ช ไ] แห่ง ความ เบน อิสระ ของ พม่า
คิว ย เห ตน เอง พระ เจ๊า หง วน สี่โจ๊ ว ฮ่องเต้ จึง ได้ มี โองการ ส่ง กอง ทัพ จีน
ไป ตี ประเทศ พม่า และ ใน กอง ทัพ จีน นั้น ก็ ได้ มี หนุ่ม นัอย ฝ รง ตา ขาว
สํญช าติอิ ตา เลียน ข้อ มา ร์โค โปโล ติดตาม ไป คิว ย จาก ทัน ทึก ของ
มาร์ โค โปโล เรา จึง ได้ ทราบ ถึง วิธี ทหาร มำ จีน ใช้ กล อุบาย ดี ทัพ ขาง พม่า
แตก พ่าย กลับ ไป จน กระ ทัง ทัพ หลวง ยอ ยง ดง ไม่ ติด และ พระ เจ๊า
นร เห บดี ถึง แตก ทัพคิ อง ทั้ง พระ นคร หนี ไป เหตุ นพ สก นิกร ชาว พม่า
จึง ได้ ขนาน พระ นาม เลีย ใหม่ ว่า พระ เจ๊า ดะ รก บเย มีน ซึ่ง แปล ได้ ความ
ว่า พระ เจ๊า พ่าย จีน หรือ พระ เจ๊า หนี เจ๊ก ทาง ดาน ญวน ขณะ นั้น ก็ ฦำ ลัง ฐ ศึๆ
209
ติด พน คือ มี ศึก จาม มา ประชิด แด่ เมื่อ พระ เจำ หง วน สี่โจ๊ ว ให้ กรีธา ทิพ
ไป ปราบ ญวน ซึ่ง ขณะ นึ่น กำลัง ทะเลาะ กับ พวก จาม อยู่ สอง พวก กลับ ทิน
มา ญาติ ติ ช่วย ก0 น ต่อสู้ กอง ทิพ กษัตริย์ กุบ ไล ข่า น การ ต่อสู้ ของ ญวน ครํ้ง
หลัง น ปรากฏ ว่า ทํ้งญ วน และ จาม ได้ ทุ่ม กำ ลัง รบ อย่าง เต็ม ผมีอ จน กอง ทิพ
จีน ต่อ ง พ่าย แพ้ กลับ ไป และ เสีย แม่ ทิพ ติอจ อม พล โส คะ ตุ (ร0ธึ ล บ)
กลาง สนาม รบ
ทาง ไทย หรีอ กรุง สุโขทัย นึ่น ก็ ทราบ ทิน อยู่ ว่า เพ็ง ปลด แอก ขอม
หลุด ได้ ไม่ กี่บ และ กำลัง ส รำ ง ชาติ ซ่อม บาน แปลง เมืองอยู่ หาก ต่อ งมี ศึก
ทิบจี นแลั วจะ ทำ ให้ การส รำ ง ชาติ ชะ งก หรีอ เลิก ลัม ไป ฉะ น์น แทน ที่ จะ
ตอแย แหย่ เยำ ฮึด ทิด ไป ตาม ประสา คน ดอ ติง พ่อ ขุน ราม คำแหง ของ เรา
จีงมี หลัก ฐาน ทาง ประ วี ต ศาสตร์ ผาย หนึ่ง อำ ง ว่า ได้ เสด็จ ไป ทิง ป ระ เทศ จีน
ถึง ๒ ค รง แม้ จะ ไม่ มี หลัก ฐาน แสดง ว่า พ่อ ขุน ราม คำแหง ไป เจรจา ไว้
อย่าง ไร แต่ เท่า ที่ เห็น ทิน อยู่ ใน บจจุ ทิน นึ่ก็ถึ อ ได้ ว่า เบน ครง๎ แรก
ใน ประ วี ต ศาสตร์ ของ โลก ที่มี การ ช่วย เหลือ ทาง วิชาการ เพราะ เมื่อ
พ่อ ขุน ราม คำแหง เสด็จ นิ ทิต พระ นคร สุ โขทิ ย ก็ ได้ ช่าง จีน ติดตาม มา ทิว ย
และ' ใด้เ รีม ก่อ ตง อุตสาหกรรม เครื่อง เคลือบ ดิน เผา ทำ ชาม ลัง ค โลก สุโขทัย
ออก ไป จำหน่าย ตาม ประเทศ ใกล้ เคียง นบ ตง แต่ หมู่ เกาะ บอร์เนียว
พ็ลิป บนส์ อิน โด เนเ ซีย ทิอม ไป จน ถึง ประเทศ อิหร่าน และ อน ๆ ทิงที่ มี
หลัก ริาน ปรากฏ อย่ ทุก ทิน นึ่ แม้ แต่' ใน ประเทศ ญี่บุน ท่านที ได้ มี โอกาส
ชม พิธี ชง นึ่า ชา ของ ญี่บุน ก็ คง จะ ได้ เห็น มน ชา สิ มอ ๆ เห มีอน สีขเ ถำต ะกว
ทิด เก่า ๆ ษันแ หละ ศึอ บน ชา มา จาก เตา ลัง ค โลก และ แม้ ทุก ทิน นึ่ญี่บุ น
ก็ทิง เรียก ภาชนะ เคลือบ ดิน เผา ชนิค นึ่วิา ซ่งกุ โร ะกุ ทิน เบน เสียง ญี่ปุ่น
ที ทิด อย่าง ติทีส คทีจ ะเร ยก คำ ว่า ฟิงค โ ลก ไต้ ความ จริง ถา พูด ถงเ รอง
210
กัฒน ธรรม สิบ เนึ่ อง มา จาก เครือ งเ คลี อบ ดิน เผา หรือ เรียก ตาม ศพ ทวา
ดอเ-ลกาเดร แล8 ว ประเทศ ไทย เบน เจา บุญ นาย คุณ ญีบุ่น ไ มืนํ" อย ที1 ดยว
ไม่ ตํอง ดอน ไกล เลย แม้ ทุกวน น้ถำ ท่าน ไป ใน ภต ดา คา รญีบุ ม ไม วา จะ
เบน ใน ประเทศ ญี่บุน ใน ส หรื ฐ อเมริกา หรือ ใน ประเทศ ใด ถา ทาน
ไม่ รู้ จะ สง อะไร กิน ดี ก็ ลอง เอา คำ ว่า ‘ธนบุรี” ซง อยู่ แค่ ขำ มฟ่า กแม นำ
เจา พระยา นํเ อง แล8 วคค สำเนียง เบน ญี่บุน พูด ไทย ไม่ ชดว่ 'ไ 'ด นบุร
สาว ใช้ หรือ ปอย ญี่บุน จะตํ องรื องรื ใ] ออก มา ว่า "ไส้ สก ประ เคย วก จะ นา
เอา ชาม ปาก ไป ล่มี ฝา ครอบ มา วาง ตรง หนำ ท่าน และ เมือ ท่าน เบด ฝา ชาม ดู
ก็ จะ เห็น อาหาร ชนิด หนึ่ง ที่ เรา เรียก ว่า “ขาว หนา ไก, น น เอง ผรู้ที่ รู้เรื อง
ไค้ เล่า ให้ พ้ง ว่า ครืง แผ่น ดิน พระ เจา กรุง ธนบุ รืนึ่น ได้มื การส่ง ถวย ชาม
แบบ ไทย ไป ถวาย เจำ ผู้ ครอง นคร ญี่บุน องค์ หนึ่ง และ ทาง ญี่บุน เห็น ว่า
ถ8 วย ชาม แบบ มี ฝา ครอบ ของ ไทย นึ่น ใช้ ใส่ อาหาร ประเภท นึ่ไค้ ดี ฉะ นน
จึง เรียก กบ ขำ วที่ ปรุง เช่น นึ่ว่า “ด น บุรี’' ตง แต่ ครํ้ง นึ่นเ บน ตนมา จน
ทุกวน นึ่
จาก หนำ ลีอ ชิน กาล มาลี หรือ ที่ครํ้ ง หนึ่ง บรรดา นก ปราชญ์ ใน อดีต
ซึ่ง รวม ที่ง์ ศาสตราจารย์ ยอ ร์ช เซ เคย์ เคย เรียก ตาม กิน ว่า ชิน กาล มาลินี
มี ชัย้ค วาม ตอน หนึ่ง อำ ง ถึง อำมาตย์ คน หนึ่ง ซึ่ง มี นาม พิกล ว่า คะ วะ ยะ หรือ
คะ วิ ยะ อำมาตย์ ได้รื บ หนำ ที เบน ทูต ไป เจรจา ขอ นาง จาม เท วิ ขน ไป เบน
เจา ผู้ ครอง นคร หรื ภุญ ชัย หรือ ลำพูน แต่ ตาม ที่ แปล กิน เขำ ใจ ว่า คะ วะ ยะ
ทูต หรือ คะ วิ ยะ อำมาตย์ นึ่น คง เบน ชอข องเ จำ หนำ ที่ผู้มี นามกร ว่า นาย
ควาย หรือ อะไร ที่มี เลียง ทำนอง คลำ ย คลึง กัน นึ่น โดย เหตุ ที่ คน ไทย สมัย
ก่อน นิยม ตํ้งช อ คน จาก ช้อข อง สต ว์ที่ พบ อยู่ รอบ ๆ ขำ ง ดำ เช่น ที่ เรา เห็น
211
กน อยู่ ว่า บาง คน ชื่อ วัว ชื่อ ควาย ชื่อ หมู ชื่อ หมา ชื่อ แมว ชื่อ นก ยูง นก แก้ว
หรือ นก เล็ก และ อะไร ต่อ อะไร อีก เพราะ เขา ไม่ เห็น ว่า ข้อ เช่น นึ่นเ บัน
ของ หยาบ แต่ เท่า ที่ ได้ อ่าน จาก ชิน กาล มาลี จาม เทวี วงศ์ และ พงศา ว คา ร
โย นก ความ สามารถ ของ ทูต ควาย หรือ คะ วี ยะ อำมาตย์ นั้น ก็ ไม่ เห็น ว่า จะ
มี อะไร เลิศ ลอย หลีก แหลม ไป กว่า บุคคล ผู้อีอ สา ส์นค นอ นๆ นัก ใน
พงศาวดาร สม่ย กรุง ศรีอยุธยา มีเร์ อง ราว เกี่ยว วับ การ ทูต ไทย วับ ต่าง
ประเทศ ซึ่ง นา จะ นับ ว่า เบน ค รง แรก ที่ ได้ กล่าว ถึง การส่ง ราชทูต จำ ทูล
พระ ราช สา ส์นไ ป เจริญ ทาง พระ ราชไมตรี วับ ราช สำนัก ทาง ประเทศ
วัสด งคต ขอ ความ ที่ ปรากฏ ใน หนัง ลีอพ ระ ราช พงศาวดาร ฉบับ พระ ราช
หัต ถ เลขา เล่ม ๒ หนำ ๕๙ มี อยู่ ว่า
“เมี อค ร1 งวักํ ราช ๑๐๑๙ บี1 ระกา นพ ศก มีฝรํ ง เศส นาย กำ บน ผู้' หนึ่ง
บรรทุก สิน คำ เขำ มา คำ ขาย ณ กรุงเทพ มหา นคร ครำ นั้น สมเด็จ พระ เจำ
แผ่น ดิน ให้ ต่อ กำ บน ใหญ่ ลำ หนึ่ง ค รน เสร็จ แลีว จะ เอา ลง จาก ลู่ จึง ให้
ล่าม ถาม ฝ รำ พ่อ คำ ผู้ นั้น ว่า ณ เมีย้ งฝ รำ เศส เอา กำ บน ลง จาก อู่ กระทำ
อย่าง ไร จึง เอา ลง ได้ ง่าย แล ฝ รำ พอ คำ ผู้ นั้น เบัน คน ฉลาด มี สติ บัญญ า มาก
ร้ชำ นา ญ ใน การ รอก กวำ น จึง บอก ให้ ล่าม กราบ ทูลพระ กรุณา วับ อาสา จะ
เอา กำ บัน ออก จาก ยู่ แวัว แต่ง การ ผูก รอ กก' วำน และ' จก ร ผิด, ชิ กก0' าบัน ออก
จาก อ1 ลง ส' ท่า ได้ โดย สะดวก สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หัว ทรง พระ โสมนัส พระ
ราช ทาน รางวัล เบัน วัน มาก แล้, ว โปรด ตํ้งํ้ ให้ เบน หลวง วิ ไช เย นทร์
พระ ราช ทาน ที่ บาน เรึอ น แล เครึ๋ อง ยศ ให้ อยู่ ทำ ราชการ ใน พระ นคร นั้
แล หลวง วิ ไช เย นทร์ น นมีค วาม สวามี ภํกดื้ อุตส่ าน์ใ นรา ชกิว ต่าง ๆ มี ความ
ชอบ มาก จึง โปรด ให้ เลึอ นทึ่เ บน พระ วิ ไช เย นทร์ ครํ้น นาน มากระ ทำ
212
การ งาน ว่า กล่าว ไค้ ราชการ มาก จึง โปรด ให้ เลือน ที เบน พระยา วิ ไช ท ร
อยู่ มา ลัน หนึ่ง จึง มี พระ ราช โองการ ตริ ส ถาม ว่า ใน เมือง ฝรั่งเศส โนน มี ของ
วิเศษ ประ หลา ค ประการ ใด บาง พระยา วิ ไช เย นทร จง กราบ ทูล สรรเสริญ
ว่า ใน เมี อง ฝรั่งเศส มี ช่าง ท่า นาฬิกา ยนตร์ และ บน ลม บน ไฟ แลก' ลอง
ส่อง เห็น ไกล เบน ใกล้ กระทำ ของ วิเศษ อน ๆ ก็ ไค้ ต่าง ๆ ทง เงิน ทอง ก็มี มาก
แล ใน ลัง พระ เจา ฝรั่งเศส ให้ หลอม เงิน เบน ท่อน ๘ เห ลี ยม ใหญ่ ประมาณ
๓ กำ โดย ยาว ๗ ศอก ๘ ศอก กองอยู่ ริม ถนน เบ่ นอน มาก เห มีอน ดุจ เสา
อิน ก องไว้ กำ ลำ คน แส่ ๑๓ คน ๑๔ คน จะ ยก ท่อน เงิน ขน มิ ไค้ ไหว
ภาย ใน ท่อง พระ โรง ขาง ใน นึ่ใเ ดาษ พน ดำ ย แผ่น ศิลา มีสิ ต่าง ๆ จำหลัก ลาย
ผง ดำ ย เงิน ทอง แล แกำ ต่าง ต็เ บน ลดา วิ ล่ย์ แล ต น' โม้ ดอกไม้ ภูเขา และ
รูป ลัด ว์ ต่าง ๆ พินผ นำ ก็ ประ ลับ ดำ ยก ระ จก ภาพ กระจก เงา ลัน วิจิตร ควร จะ
พิศวง เบ อง บน เพดาน นึ่น ให้ แผ่ แผ่น ทอง บาง ดุจ แผ่น ทอง อำ กฤษ ลัด เบน
เฟิน นํอย ๆ แลัว ผูกเ ขำ เบน พวง พู่ห็อ ยลัอ ย แล แขวน โคม แก ำมีลั ณ ฐาน
ต่าง ๆ สิแ กำ แล ส' ทอง ก็' รุ่งเรือง โอภาส งาม ยงน์ ก สมเด็จ พระ พุทธ เจำ
อยู่ หำ ได้ ทรง พิง พระยา วิ ไช เย นทร์ กราบ ทูล พรรณนา สม ปต ณ เมีอ ง
ฝรั่งเศส วิเศษ ต่างๆ มิ ไค้ ทรง เข้ อ พระ ราช ดำริ จะ ใคร่ เห็น ความ จริง จึง มี
พระ ราช ดำริ แก่เ จำ พระยา โก ษาธิ บดี ว่า เรา จะ แต่ง กำ บน ให้ ไป ถึง เมีอ ง
ฝรั่งเศส จะ ไค้ ผู้ ใด เบน นาย กำ บน ออก ไป สิบ ดู ของ วิเศษ ยำ จะ มี จริง สม
เหมือน คำ พระยา วิ ไช เย นทร์ ฤๅป ระ การ ใด เจ่า' พระยา' โก ษาจึ งก รา บท ล
ว่า ขำ พระ พุทธ เจำ ไม่ เห็น ผู้อน ซึ่ง จะ เบน นาย กำ บน ไป ถึง เมี อง ฝรั่ง เคส ไค้
เห็น แต่ นาย ปาน ผู้น์ อง ขำ พระ พุทธ เจ ำผู้ เดียว อาจ ไป สิบ ข้อ ราชกา รเมี อง
ฝรั่งเศส ดุจกระแส พระ ราช ดำริ ไค้ จึง มี พระ ราช โองการ ดรั่ส ให้ หา ลัๅ
213
นาย ปาน เขา มา เผ้า แจั ว ว่า อำ ย ปาน มีงมี สติ บ ญญา อยู่ กู จะ ใช้ ให้ เบน นาย
กำ บน ไป ณ เมีอ งฝร็ งเศ ส สืบ ดู สม บ่ตพ ระ เจ ำฝร่ งเศ ส ยำ จะ สม ดำ คำ พระยา
วิ ไช เย นทร์ กล่าว ฤๅ จะ มิ สม ประการ ใด จะ ใคร่ เห็น เท็จ แล จริง จะ ได้ ฤๅ
มิ ได้ นาย ปาน กราบ ทูลพระ กรุณา ริบ อาสา จะ ไป เมีอ งฝร็ งเศ ส สืบ ให้ ได้
ราชการ ตาม ริบ สั่ง แสั่ว ออก มา จ0 ด แจง การ ท็งป วง ใน กำ บน ให้ เทียว หา คน ดี
มี วิชา ก็ ได้ อาจารย์ คน หนึ่ง ได้ เรียน ใน พร ะ กรรมฐาน ชำนาญ ใน กระ สิณ
แสั่ว รู้ วิชา มาก แต่ เบน นำ เลง สุรา ยอม จะ ใป ด้วย นาย ปาน มี ความ ยินดี
แสั่ว จัด หา พวก ฝริง เศส เบน ลำ ตำ ต้น หน คน ทำ ย ลูก เรีอ พริ อม เสร็จ ก็
ให้เ จำ พระยา โก ษาพ าเ ขำ ไป เผ้า กราบ ถวาย บง คม ลา ทรง พระ กรุณา สั่ง ให้
แต่ง พระ ราช สา ส์น แลำ ต้ง ให้ นาย ปาน เบน ราชทูต ก0 บขำ หลวง ผู้อืน เบน
อุป ทต แล ตรีทูต ให้ จำ ทูลพระ ราช สา ส์น คุม เครือ ง มงคล ราช บรรณาการ
ออก ไป จำเริญ ทาง พระ ราช ไมตรี ณ เมี อง ฝ รำ เศส ตามพระ ราช ประเพณี
พระ ราช ทาน ราง จัลแ ละ เครือ ง ยศ แก่ ทูตานุทูต โดย ควร แก่ ฐ า, นา นุ ศก ด
แล นาย ปาน ราชทูต จับ อุปทูต ตรีทูต ก็ กราบ ถวาย บำ คม ลา พา พรรค พวก
บ่าว ไพร่ ท็งป วง ลง กำ บน ใหญ่ ครืน ถึง วน ได้ คุภ ฤกษ์ ก็ ใช้ ใบ กำ บน ไป จาก
พระ นคร แล่น ไป ใน ทอง ทะเล ประมาณ ๔ เดีอ นก็ บรรลุ ถึง วน ใหญ่
เสือ บ, ใกล้ จะเ ขำ ปาก นำ เมีอ งฝ ริ1 งเค ส บง เกิด ลม ใบ ญ่พด กา บน ซด ลง ป
ใน วน แต่ เรียน อยู่ ถึง สาม วน ฝูง คน ใน กำ บน ชวน จัน รอง ไห้ ริก ชี วิด จัน
ออ อึง ไป ดำ ย กำ บน ลำ ใด ซด ลง ใน วน โบ ญ่นั้น แล วจะ ล่ม จม ไป ลน ทุก ๆ
ลำ ซึ่ง จะ รอด พำ เขน จาก วน ได้ นึ่นมิ ได้ มี แต่ จัก ลำ บ นึ่ง แต่ นาย ปาน
ราช ทต ยำ มล ตอ ย1 ก ปรก ษา กบ อา จาร ย วาก งบ นรง ลง วก นอ กู ใบ, วน ใบ ฤ!
ถึง ๒ วน ๓ วน แล ว ท่าน จะ คิด อ่าน แก้ไข เบน ประการ ใด จึง จะ ขน พน
214
จาก วน ไค้ เรา ทีงห ลาย จะ ได้ รอด จาก ความ ตาย ผาย อา จาร ย จง กล่าว
เล่า โลม เอาใจ ราช ทต ว่า ท่านอย่า ตกใจ เรา จะ แก้ไข ให้ พน ภย จง ได้ แล ว
ให้ แต่ง เครือ ง สัก การบ ชา จด ธป เทียน แล ตำ อา จาร ยน นก นุ่ง ห่ม ผา ขาว
แล่ วเ ขำ นั่ง สมาธิ เจริญ พระ กรรมฐาน ทาง วา โยก ะฟิณ ฟิก ครู่ หน งก
นั่น ดาล เกิค มหา วา ตะพาย ใหญ่ หวน หอบ เอา กำ บน นน ขน พน จาก วน ได้
คนที ง หลาย มี ความ ยินดี ยง นั่ก ก็ แล่น ใบ ไป ถึง เมี อง ปาก นำ เมีอ งฝรื่ ง เศฟิ
จึง ให้ บอก แก่ นาย ด่าน แลผู้ ริก ษาเ มี อง กรมการ ว่า กำ บน มา แต่ พระ มหา
นครศรี อยุธยา มา เจริญ ทาง พระ ราชไมตรี พระ เจำ กรุง ฝ รง เศฟิ เจา เมือง
กรมการ ก็ บอก ขอ ราชการ ขน ไป กราบ ทูลพระ เจ ำฝริ งเศ ส ให้ ทราบ จึง
โปรด ให้ เสนาบดี จํคแ จง เรือ แห่ ลง มา ริบ พระ ราช สา ส์น กบ ตั้ง ทูตานุทูต
ขน ไป นั่ง พร ะ นคร แล ว' ให้' ทูต สำ น! กอ ยู่ ณ ตึก สำ หริ บ แขก เมือง แล้ว โปรด
ให้ ทูตานุทูต เล้า เผา ณ ที่ เสด็จ ออก ถวาย พระ ราช สาส์ น แล เครื่อง มงคล
ราช บรรณาการ ดำริ ส พระ ราช ปฏิสันถาร แล้ว ให้ เลย ง ทูต ตาม ธรรมเนียม
สัง ให้ ล่าม ถาม ทูต ถึง ทาง ล้น มา ใน ทะเล นํ้นมื เหตุ การ ใด ล้าง ค รื่น ได้ ทรง
ทราบ ว่า กำ บน ตกลง ไป เวียน อยู่ ใน วน ใหญ่ ถึง ๓ ล้น จึง ขน จาก วน ได้
ทรง สงสัย พระ หัยนั กล้วย แต่ ก่อน กำ บน ลำ ใด แม้ ว่า ตกลง ใน วน แล้ว วน ก็
ดูด จม ลง ไป สน มิ อาจรอด ขน พไเ จาก วน ได้ แต่ สัก ลำ หนึ่ง จึง ให้ ล่าม ช, ก
ถาม ทูต อีก ทูต ก็ ให้ การ ยืน คำ อยู่ มิ ได้ ทรง เชอ ให้ สืบ ถาม บรรดา ฝ รง เศส
ลูก เรือ ทั้ง ปวง ก็ ให้ การ สม กับ คำ ราชทูต ทั้ง สั้น เห็น เบน ม หัส จร รย์นั ก จึง
ให้ ซ กถา ม ราชทูต ว่า คิด อ่าน แก้ไข ประการ ใด กำ บน จึง รอด พ้น จาก วน ได้
ราชทู ให้ กราบ ทูล ว่า ล้า พระ พุทธ เล้า กระทำ สัต ยาธิ ฐาน ขอ เอา พระ ราช
กฤษฎา เด ชานุ ภาพ แห่ง สมเด็จ พระ พุทธ เล้า อยู่ หัว ทั้ง สอง ผาย ซึ่ง เร้ม แรก
215
จะ ผูก พระ ราช สำ พำ เธ มิตร แก่ ทัน ขอ อย่า ไค้ เสีย สูญ ขาด ทาง พระ ราช
ไมตรี จาก ทัน เลย เอา ความ สี ตย์ข อน็เ บน ที พึ่ง ที่ พำ นก ดำ ย พระ เดช
พระ คุณ บุญ บารมี แห่ง สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หำ ทั้ง สอง ผาย ก็ บน ดาล เกิด มหา
วา ตะพาย ใหญ่ พืด หวน หอบ เอา กำ บน ขน จาก วน ไค้ พระ เจา ฝ รง เศส ได้
V ทรง พึ่ง คำ ราชทูต ก็ เห็น จริง คำ ย พระ ราช คำ ริ ว่า พระ เจา กรุง ศรีอยุธยา
มีบญ มาก เสมอ คำ ย พระองค์ ก็ ทรง พระ มหา กรุณา แก่ ราชทูต พระ ราช-
ทาน ราง วัณ บ นอน มาก
อยู่ มา วน หนึ่ง จึง ตริ สให้ หา ทูตานุทูต เขำ เผา ณ ท่าพระ ลาน แล ว
ให้ หา พล ทหาร ฝ ร0 ง แม่น บน ๕๐๐ เขา มา ยิง บน ให้ แขก เมี อง คู ให้ แบ่ง กน
ออก เบ่น สอง พวกๆ ละ ๒๕๐ ยืน เบน สอง แถว ยิง บน นก สบ ให้ กระสุน
กรอก เขำ ไป ใน ลำ กลอง บน แห่ง กิน ทั้ง สอง ผาย มิ ไค้ พลาด ผิด แต่ สำ ค รง
แลำ ให้ ล่าม ถาม ราชทูต ว่า ทหาร แม่น บน เหมือน คงนี พระ นครศรี อยุธยา
มีฤๅ ไม่ ราชทูต ไค้ กราบ ทูล ว่า ทหาร แม่น บ่น ดัง นึ่พร ะเ จำ กรุง ศรีอยุธยา มิ
ไค้ นบ ถือ ใช้ สอย พระ เจ ำฝริ งเศ ส ไค้ ทรง พึ่ง ก็ เคือง พระ ทัย จึง ให้ ซก ถาม
ราช ทต ว่า พระ เจำ กรุง ไทย น0 บ่ ถือ ทหาร มี ผี1 มือ ประการ ใด เล่า ราชทูต ให้
กราบ ทล ว่า พระ เจำ อยู่ หำ กรุง ไทย ทรง นบ ถือ ใช้ สอย ทหาร คน คิมีวิ ชา อน
ทหาร แม่น บ่น เหมือน คำ แจะ ยิง ไกล แล ใกล้ ก็มิถู กต็ อง กาย และ ทหาร บาง
จำพวก เขำ ไป ใน ระหว่าง ขำ ศึก มิ ไค้ เห็น ตำ ตด เอา ศีรษะ นาย ทัพ ขา ศก
มา ถวาย ไค้ ทหาร บาง จำพวก ก็ คง ทน อาวุธ ต่าง ๆ จะ ยิง พ้น แทง ประการ
ใด ๆ ก็มิไ ค้เ ขำ แล ทหาร มี วิชา ดัง นึ่จึง ทรง พระ กรุณา ชุบ เลย ง ไว้ ใช้ สอย
สำ หริ บ่ พระ นคร พระ เจา ฝริง เศส มิ ไค้ ทรง เชอ ต รส ว่า ราชทูต ไทย เจรจา
อวด อำ ง เกิน นำ จึง สำ ให้ ชำ ถาม ว่า ทหาร ไทย ที่มืว้ ชา เหมือน ดัง ว่านึ่ มี
216
มา ใน กำ บน บำง ฤๅ ไม่ จก ให้ สำ แค ง วิชา ถวาย ให้ เห็น ประ จก ษ จะ ได้ ฤา มี ได้
ราชทูต ไค้ เห็น วิชา ของ อาจารย์ ปรากฏ แก่ จก ษุอยู่ แล ว จง ไค้ กราบ ทูล ว่า
ทหาร ที่ จ่าย สำ หรบ กำ บน น เบน แต่ ทหาร กอง นอก มี วิชา แต่ อย่างกลาง จะ
สำแดง ถวาย ให้ ปรากฏ ก็ ได้ จึง ต รส ให้ ซิก ถาม ว่า จะ สำแดง วิชา ได้ อย่าง ไร
ราชทูต ให้ กราบ ทูล ว่า ขอ พระ ราช ทาน ให้ ทหาร แม่น บืนท ง ๕๐๐ นี จง
ระดม ยิง ทหาร ของ ขา พระ พุทธ เจำ โดย ใกล้ แล ไกล แล ทหาร ของ ขา พระ
พุทธ เจา จะ หำ ม กระสุน ปีน ท ง สน มิ' ให้ ถูก ต่อ ง กาย พระ เจ ำฝรํ่ งเศ ส ได้ ทรง
พ้งเ กรง พล ทหาร จะ ยิง ทหาร ไทย ลม ตาย จะ เสีย ทาง พระ ราชไมตรี ไป จึง
สำ หำ ม การ นั้น เสีย ราชทูต ให้ กราบ ทูล ว่า พระองค์ อย่า ทรง วิตก เลย ทหาร
ของ ขำ พระ พุทธ เจำ มี วิชา อาจ ห้าม กระสุน บน มิ ให้ ถูก ต็อง กาย ได้ เบน แน่
แท้ ซึ่ง จะ เบน อน่ต ราย นั้น หา มิ ไค้ เพลา พรุ่ง นขอ ให้ ดั้ง เบญจา ๓ ชั้น
ใน หนำ พระ ลาน ให้ ดาด เพดาน ผำ ขาว แล บก ราช วิ ตรฉ้ ดร ธง ล้อม รอบ
แล้ว ให้ ตำ เครื่อง โภชนาหาร บัจฉ บัง ษาสุ รา บาน ไว้ ให้ พร8 อม ให้ บา วร็ อง
ชาว พระ นคร มา คอย ดู ทหาร ขำ พระ พุทธ เจำ จะ สำแดง คุณ วิชา ให้ ปรากฏ
เฉพาะ หนำ พระ ที นำ แล็วิ ถวาย บง คม ลา ออก ไป สูท สำ นก พระ เจ ำฝ รำ
เศส ก็ สำ ให้ จด แจง การท ง ปวง ให้ พรื อม ตาม คำ ราชทูต ทุก ประการ ค ดั้น
รุ่งเ ชำ ราชทูต จึง ให้ อาจารย์ แต่ง ศิษย์ ประมาณ ๑๖ คน ให้ ผก เครื่อง ล้วน
ลง เลข ยํน่ต์ คาถา ศาต รา คม เสร็จ แล้ว. ให้ อาจารย์ นุ่ง ขาว ใส่ เสีอ ครุย ขาว แล
พอก เก็ย ว พ น่ผำ ขาว ศิษย์ ๑๖ คน นั้น ใส่ กางเกง เส อ หมวก บศต แดง ทำ สีน
๑๗ คน ก็ บทำ อาจารย์ พาเ ขำ มา สู่ หนำ พระ ลาน กราบ ถวาย บังคม แล้ว
ให้ ขน นำ บน เบญจา แล้ว ให้ กราบ ทูล ว่า ขอ ให้ ทหาร แม่น บน ทำ ๕00 จง
ยิง ทหาร ๑๗ คน ซึ่ง นำ อยู่ บน เบญจา นั้น พระ เจ ำฝ รำ เศส ก็ สำ ทหาร ทั้ง
I
217
๕๐๐ ให้ ระดม ยิง ทหาร ไทย พกั อม กัน ดํวย อำนาจ คุณ พระ กัตน ตกัย และ
คุณ เลข กันต์ สรรพ อาคม คาถา วิชา คุ้ม ครอง บ องกัน กัน ตรา ย พล ฝ รั้ง เศส
ทั้ง หลาย ยิง บน นก สบ ทั้ง ใกล้ แล ไกล เบน หลาย ครั้ง เพลิง ศิลา ปากนก ไม่
ติด ดิน คำ มิ ได้ ลั่น ทั้ง นั้น ทหาร ทั้ง ๑๗ คน ก็ รบ พระ ราช ทาน โภชนาหาร
มิจฉ มิ งษา สุราบาน เบน ปกติ มิ ได้ มี อาการ สะ คุ้ง ตกใจ พล ฝ รั้ง เศส ทั้ง หลาย
ก็ เกรง ก ลำ ย่อท์ อร อ หยุด อยู่ สน อาจารย์ ทหาร ไทย จึง รอง อนุญาต ไป ว่า
ท่าน จง ยิง อีก เถิด ทีน็เ รา จะ ให้ เพลิง ติด ดิน ดำ แลั่ว จะ ให้ กระสุน ออก จาก
ลำ กล8 อง ทั้ง สน พล ทหาร พร2 อม กัน ยิง อีก นิด หนึง เพลิง กดิค ดิน คำ กระสุน
ก็ ออก จาก ล0 ากลั่ อง ตกลง ตรง ปากกระบอก บ ำง ห่างออก ไป บาง ลาง
กระสุน ก็ ไป ตกลง ที่ ใกล้ เบญจา แต่ จะ ได้ ลูก ติ อง ทหาร ไทย ผู้ใค ผู้ หนึ่ง หา
มิ ได้ พระ เจ ำฝรั้ งเศ ส ได้ ทอด พระ เนตร เห็น ดง นั้น ก็ ทรง เชีอ เห็น
ความ จริง ของ ราช ทต ทรง พระ โสม นิ สต รั้ส สรรเสริญ วิชา ทหาร ไทย ว่า
ประเสริฐ หาผ้ เสมอ มิ ได้ ลั่ง ให้ พระ ราช ทาน เงิน ทอง เสิอ ผ้า เบน ราง ว0 ล
แก่ ทหาร ไทย เบน กัน มาก ให้ เลย งคูแ ลั่วก็ ให้ กลั่บ ไป สู่ที่สำน์ก จำ เดิม
แด่ นั้น มา ก็ ทรง เชอ ถิอกั อย คำ ราชทูต จะ เพ็ดทูล ประการ ใด ก็มิไ ด้มีค วาม
สง ลั่ยท รง พระ มหา การุญ ภาพ แก่ ราชทูต ย็งนิ ก อยู่ มา กัน หนึ่ง จึงลั่ ง ให้ ถาม
ราช ทต ว่า ทหาร ไทย ที่มี คุณ วิชา วิเศษ อย่าง นึ่ใน พระ นครศรี อยุธยา มี
เท่า นึ่ฤๅ ฤๅกั งมีท หา รอน อยู่ มาก น้อย กัก เท่าใด ราชทูต ได้ กราบ ทูล ว่า
ทหาร เหล่ านึ่เ บน แต่ กอง นอก สำ หรบ เกณฑ์ จ่าย มาก บเรี อ ลูกค้า วา นิช
มี วิชา เพียง นึ่เ บน แต่ อย่าง ตา กัน ทหาร กอง ใน สำ หรบ กัก ษาพ ระ นคร นั้น
มี วิชาการ ด่าง ๆ วิเศษ กว่า นึ่มี มากกว่า มาก ได้ ทรง พ็งก็ เชอ อีอ พระ ราช
ดำริ ก็ เกรง ผมีอ ทหาร ไพ ย ยง น ก แล พระ เจา ฝ รง เศส นนเ ฟิคจ ออก เห นอ
218
ราช อาสน์ อ0 น สูง เพลา เช้า แล เห็น พระ กาย นํ้นมี สอน แค ง เพลา กลาง วน
เห นพ ระกา ยมืสื เขียว เพลา เย็น เห็น พระ กาย มีลืสุ น ขาว ราชทูต เขา!. ผา
เบน หลาย เวลา ได้ เห็น ด้ง นั้น มี ความ สง สํยน้ ก วน หนึ่ง จง ต รส สง ให้ ถาม
ทูต ว่า ตำ ท่าน เบน ขน นาง ผ้ให ญ่ฤๅ ขุน นาง ผู้น้อย กล่าว ถอย คำ สต ย จริง
ยี่งน์ ก อนึง อย่าง ธรรมเนียม ผาย นครศรี อยุธยา ถา แล ขุน นาง ผู้ ใด พระ
เจ ำกรุ ง ไทย ทรง กรุณา โปรด ปราน มากกว่า ช้า ราชการ ทั้ง ปวง แล พระ
ราช ทา นอ ภ ไ] แก่ ขุน นาง ผู้ นั้น ประการ ใด เรา จะ โปรด ปราน พระ ราช ทาน
อภ ไ] แก่ ท่าน เหมือน ดง นั้น ราชทูต คิด จะ ใคร่ เห็น พระ กาย จ้งมี สี ต่าง ๆ
หลาย รั้น มา แลำ ครั้น ได้ โอกาส จึง กราบ ทูล ว่า ช้า พระ พุทธ เจา เบน แต่
ช้า ราชการ ผู้น้อย สำ หร ไ] ใช้ สอย ไป มา คำ ขาย ใน นานา ประเทศ ทั้ง สติ
บญญ าก็น้ อยน้ ก อน ช้า ราชการ ผู้ใหญ่ ที่มืส ดิบ ญญา ยง กว่า ช้า พระ พุทธ
เจำ นั้น มี เบน อ ไ เมา ก อนีง อย่าง ธรรมเนียม ช้าง พระ นครศรี อยธ ยา คำ
พระ เจำ กรุง ไทย ทรง พระ มหา กรุณา ขุน นาง ผู้ใค มากกว่า ช้า ราชการ ทั้ง ปวง
ก็ พระ ราช ทา นอ ภ ไ] โปรด ให้ ผู้ นั้น เช้า เผ้า ใกล้ พระองค์ กราบ ถวาย บ0 งคม ถึง
พระ บาท ยุคล ทุก ครั้ง พระ เจา ฝ รั้ง เศส ได้ ทรง พง ก็ เชอ จึง โปรด พระ ราช-
ทา นอ ภ ไ] ให้ ราชทูต เช้า ไป ถวาย น้ง คม ถึงผ้า พระ บาท ทุก เวลา เผ้า ราช ทด
จึง ไต้ เห็น ราช อาสน์ อ0 น เรี่ยราย ไป ดำ ย ท ไ] ทิม โดย รอบ ใน เพลา เชำ เพลา
กลาง รั้น นั้น เรี่ยราย ไป ดำ ย พลอย มรกต เพลา เย็น เรี่ยราย ไป ดำ ย เพชร
แสง แกำ ขนรั้ บ พระองค์ จึง มืสี ด่าง ๆ อย่าง ละ เวลา เห็น ปรากฏ
ครั้นอยู่ มา รั้น หนึ่ง เสด็จ ออก ประพาส อุทยาน ทรง มา สี ขาว เบน
ราช พาหนะ ประ ค0 บด ำยเ ครีอ งม ำลำ นแ ลำ ด้วย แกำ ต่าง ๆ แล มี พ ลอย
ท ไ] ทิม ดวง หนึ่ง ใหญ่ เท่า ผล หมาก สง ทั้ง เปลือก ผูก น้อย คอม ำพ ระ ที่น้ง แสง
219
ทำ] ทิม นั้น ค้บพ ระ องค์ แล ตำ มา แดง ไป ทั้ง สั้น พร อม คำ ย ราช บริวาร แห่
แหน ไป เบน ค้น มาก โป รค ให้ ราชทูต ตาม เสด จ คำ ย ค รน ถงพ ระอุ ทยา' แ ว-'3
ตริ ส สี งให้ ถาม ทต ว่า พลอย ทบ ทิม ดวง ใหญ่ เท่า 'แพ ระ แค ร ศรี อยุ ธ ยาม มา ค
ฤๅน้ อย ราช ทต ไค้ กราบ ทล ว่า ขา พระ พุทธ เค้า เบแ แด คแ คาย แอก มโช
ชาว พระ คล งซึง จะ กราบ ทูล ว่า มืมา กนั้อ ย เท่าใด แ แ!’ กรง วะ1’ บ แ15 ทว แ ตรบ
พระ ราช ทาน เห็น ครีง หนึง เมือ พระ เจา กรุง ไทย1' สด วอ อก ไ บ่ท่ร ะ พาสรีท
ยาน ทรง มา พระ ทินั้ง สี ขาว ม พลอย ท่บทิ มด วง หน ง ผูก คอ มา พระ ท' แ'3 ม
สี ณ ฐาน ใหญ่ ประมาณ เท่า นี พระ เจา ฝ รง เศส ไค้ ทรง พง ก เ ขาพ ระ ท ยโน คา
ราช ทต ทรง พระ โสม นํสต รส สรรเสริญ ว่า ราช ทู ด1' ว รวท่ พ1’ รา ะ ควร วะ1’ อา
ไว้ เบน อย่าง ไค้ สำ ให้ จดหมาย เอา ถอย คำ ไว้1’ บแ แบบ แบ ำสีท่ โบ่ คา ยห ท่ท่
แลำ เสด็จ เทียว ประพาส อุทยาน จน เพ ลาเ ย แก เ สด ว กลบ เขา พระ ราช ว'3
เวลา วน หนึ่ง ราชทูต เขำ เผา จง ไค้ กราบ ทูลพระ กรุ ณา ว่า ลูก คา ณ เม อ'3
นึ่เ ข้า ไป ค้า ขาย ณ พระ นครศรี อยุธยา กราบ ทูลพระ เค้า อยู่ หำ กรุง ไทย
สรร เส รณ ของ วเศ บด าง ®] แล ภาย ใน พระ รา ชน เวค วา งาม หา ท สุด ม ได
สม เต จ พระ เจา อ ย1 ห วจะ' ใคร เ ห แค วาม ว ธง จง ดาร สใช ชา พระ พุทธ 'เจา ใ ห
จ้า ท ลพ ระ ราช ฟิาสํ แก บท งเ คร อง มงคล ราช บรร ถ'1, า การ ออ ค มา1’ ว ร ท1'3
พระ ราชไมตรี ดำ ย พระ เค้า ฝ รง เศส ได้ ทรง พง ก็ ทรง โคม แท่ ดำริ ส สง ให้
ข้า หลวง พา ท ตาแ ทตเ ชา' ใปเ ท ยวช ม กอง พระ โรง ชา ง, ใน แล ราช ฐา0 แทว ทง
สีน ตรำ สำ ว่า ให้ จำ เอา ไป ทูลพระ1’ วา ครุ' ท่ทยเถด เจา พน ก งาน กรม วง
ก็ พา พวก แขก เมือง เขา ไป ชม พระ ราช ท่เว ศค ถาน างโนตามรฯม ราช
ท ตก จดหมาย แต่ บรรดา ท ได เห แ แ แ ทุคท่ ระ การ ถูก ตอง สม คา พระยา
วิ ไช เย นทร ชง กราบ ท ลแแ แล วก ลบ ออก เ ผา ทูล สรร เส ร ญล ม บด เ นพ ระ
220
ราช ฐาน ว่า งาม เสมอ ทิพ ย พิมาน ใน เท ว โลก พระ เจ ำฝรึ งเศ สก ทรง พระ
โสม น์ สเ' ข้อ ถ อ ถอย คำ ราชทูต ทรง พระ การุญ ภาพ เบน อิน มาก พระ ราช
ประสงค์ จะ ใคร่ ได้ พิชพ่ นธุ ไว้ จึง ทรง พระ ราช ทาน นาง ขา หลวง ให้ เบน
ภรรยา ราชทูต คน หนึ่ง แลำ พระ ราช ทาน เครี อง แต่ง ตำ อย่าง ฝ รึง ล วน
ประคบ คำ ย พลอย ต่าง ๆ กบ ฉลอง พระองค์ ทรง องค์ หนึ่ง แลำ ให้ เขียน
รูป ราชทูต แล จคห มาย ถอย คำ ไว้ ทุก ประการ แล ราชทูต อยู่ สม่ค สง' วา ส
กบ คำ ย ภรรยา จน ม บุตร ชาย คน หนึ่ง มี รูปร่าง เหมือน บิดา อยู่ ประมาณ
๓ บ ราชทูต จึง ได้ กราบ ทูล ถวาย บังคม ลา แลำ ได้ ทูล ฝาก บุตร ภรรยา คำ ย
พระ เจำ ฝ รึง เศส ก็ พระ ราช ทาน เงิน ทอง เส อผำ แล สง ของ วิเศษ ต่าง ๆ แก่
ท ตา นุ' ทูต เบน บัน มาก แลำ ให้ แต่ง พระ ราช สา ส์นต อบ โค ย ทาง พระ ราช
ไมตรี กบ ทั้ง สง ของ เครึ อง ราช บรรณาการ ตอบ แทน มา ถวาย พระ เจา กรุง
ศรีอยุธยา นั้น ก็ มาก ทูตานุทูต ก็ กราบ ถวาย บังคม ลา บัญ เชิญ พระ ราช
สา ส์นต อบ ก0 บ ทั้ง เคร์ อง มงคล ราช บรรณาการ มา ลง เรีอ กำ บิน โปรด' ให้- จด
เรีอ แห่ มา ส่ง ถึง เมือง ปาก นา ครึ น ถึง- บัน ศุภ มงคล ฤกษ์ ก็ ใช้ ใบ ออก ท2 อง
ชะ เล ใหญ่ แล่น มา ใน มหาสมุทร หา บัน ตรา ยมิ ได้ ตราบ เท่า ถึง กรง เทพ มหา
นคร นาย ปาน ราชทูต แล อุปทูต ตรีทูต ก็เ ขำ ถวาย พระ ราช สา ส์นแ ลเค รี อง
ราช บรรณาการ ซึ่ง พระ เจ ำฝรึ งเศ สต อบ แทน มา นั้น แลำ ทูล แถลง กิจการ
ทั้ง ปวง ให้ ทราบ สน ทุก ประการ พระ บาท สมเด็จ บรม บพิตร พระ พุทธ เจำ
อยู่ หำ ก็ ทรง พระ ปรีดา โสม น์ส ตรี ส สรรเสริญ สติ บัญญ า นาย ปาน แลำ
พระ ราช ทาน ราง บัล แก่ ทูตานุทูต โดย บัน สมควร แก่ ความ ชอบ ซึ่ง ไป ได้
ราชการ ณ เมือง ฝ รึง เศส มา นั้น’,
เท่า ที่ ปรากฏ ใน พงศา ว คา ร ฉบับ ที่บัา งก็ติ ฉบับ ของกรม สมเด็จ
พระ ปร มา นุ ชิต ชิโนรส ก็ด็ รู้สึก ว่า เร์อ งทิเ บิน แก่น สาร มืนิอ ย แต่ กระนั้น
221
หล0 ก ฐาน ซึ่ง เบน ของ ไทย เอง ก็ ไม่ มีนอก เหนือ ไป จาก นั้น นก ทงน้ อาจ
เบน คำ ยเมี อ พระ เพท ราชา และ หลวง สรศํ กด ได้ คบ คิด ลัน ยึด อำนาจ จาก
สมเด็จ พระ นารายณ์ มหาราช ขณะ ประชวร หนัก แลำ ก ได้ มี การ จ รา จล
ฆ่า พ้น ก0 น เอง ใน ประ เทศอยู่ เร์อ ย ๆ ทำ ให้ ขำ ราชการ ชน ผู้ใหญ่ ที เบน คน
ดี หมด ไป ๆ คน ดี บาง คน ก็ หลบ หนืห ลบ หนำ เพ้อ ให้พ็ น. ภย การ เมีอ ง เบน
เหตุ ให้ พม่า ยก กำลัง เข ำมา ยึด และ ทำลาย กรุง ศรีอยุธยา ได้ ง่าย ดาย เอก
สาร หลัก ฐาน ต่าง ๆ แต่ ครํ้ง โบราณ กาล มา จน ถึง ค รง นนต อง ถูก ไฟ ผลาญ
เผา วอด วาย ไป หมด หาก ไม่ เบน ดำ ย เหตุ นั้น แล วก น่า จะ เช้อ ได้ ว่า จดหมาย
เหตุ ประจำ ลัน ที โก ษา ปาน ได้ ลัน ทึก ไว้ สำ หรบ ถวาย สม เด อ พระ บา ราย ณ
และ นิราศ เมีอ งฝรี งเศ ฟิซึ่ง กวี นาย หนึ่ง, ใน คณะ ทูตานุทูต ชุด น' น เคย' ได้
ลัน ทึก เบน คำ กลอน อีกฉ ลับ หนึ่ง ก็ คง จะ มี ตก คำ ง เหลอ อยู่ บาง จึง เบน ที
น่า เสียดาย ว่า เรา นั้งห ลาย ใน ชั้น นืคง จะ หมด หลัง ไม่ มี โอกาส ได้ เบน ได้
อ่าน วรรณกรรม เหล่า น น ที งๆ ที่จค หมาย ฝ รง เศส ก็มี กล่าว ไว้ ชด ว่า มี
การ ประ พ่น ธ์เรื อง ราว ที ทูต ได้ ไป พบ ไป เห นทง รอย แกว และ รอ ย ถ รอง
แบบ เดียว กำ รายงาน และ นิราศ ลอนดอน ของ หม่อม รา โข ที ลัน ชั้น ห ลัง
อนึ่ง เมื่อ พด ถึง การ ร็อย กรอง เม อลัา ๓๐ กว่า บ มานึ่ ก็ ได้ มี การ พิมพ์
หนัง สิอเ ร อง พระ ราช พงศาวดาร คำ นับ ที เบน ของ ชำ' รำ! ย ใบ การ บำเพ็ญ
กุศล ครบ ๕ รอบ บ แห่ง พระ วินัย มุนี ลัด ราช บพิธ พระ ราช พงศาวดาร
คำ นันห์ นึ่ลัา ง ก็' ว่า เบน พระ นิพนธ์ ของ พระ วร วงศ์ เธอ พระ องศ์ เจำ
พระ อรุณ นิภา ตุณา กร ซึ่ง คชั้ง นั้น เบน ที่ สมเด็จ พระ พุฒา จาร ย์ แต่ สมเด็จ
พระ สง ฆ ราช เจำ กรม หลวง ชิ บวร สิรี ลัฒน์ บ รง บน ที่ลัร้ ว่า เม อค รง พระ
องศ์ ท่าน ยำ ทรง ภาวะ เบน สามเณร อยู่ ทรง เคย เห็น นาย คลํ้า ผู้ สำนัก อยู่ ณ
222
ตำ หนํก เสด็จ พระ อง คเ จำ พระ อรุณ ฯ กำ ลง เขียน แต่ง เรือง นิ อยู่ พระ อง ค
ท่าน จึง ทรง สน นิ ษ ฐาน ต่อ ไป ว่า คำ ฉํนิท์ เรือง น้เส คจพ ระ อง ค เจา พระ
อรุณ ฯ คง ได้ ทรง บาง และ นาย คลา ก็ ได้ แต่ง บาง ฉะ นน ใคร จะ เบน
ผู้ แต่ง ตอน ไหน นํ้นก็ ยาก ที่ จะ แยก ออก ได้ แน่ ชิด ขำ พเ จำ เสียดาย นก และ
จะ ใคร่ นำ คำ ฉิน ท์น็ มา ลง ท่งห มด แต่ ก็ เกรง, ใจ ด’ ว่ยขี อ ความ เกีย, วก บ โก บา-
ป านเ ท่า นั้น ก็ มาก มาย นก แล ว ครืน จะ ไม่ นำ มา แสดง ไว้ เสีย บาง ก็ เกรง
ไป ว่า ผู้ อ่าน ซึ่ง เบน คน รุ่น หลง จะ ไม่ มี โอกาส ได้ เห็น นิราศ พระ ราช พงศาว-
ดาร คำ ฉิน ท์ฉป บน เสีย เลย จึง ขอ นำ มา ฝาก ให้ ท่าน ที่ นิยม วรรณคดี ไทย
พอ เบน ขวํญ ตา เฉพาะ ตอน ที่ โก ษาป านเ ขำ เผา สมเด็จ พระ เจำ หลุยส์ ที
๑๔ ซึ่ง มี ความ' ว่า
ว สิน ต ดิลก ฉิน ท็ ฯ
บาง บน นรา น รพิ ภพ
เนา ว์เห น้อท โร นรุจิ มณี
พรื งพรื อม คณา คณนิ กร
คอย รบ พระ ราช วรภิ ปราย
จึง เปล่ง พระ สุรสิ หนา ท
เชิญ ราชทูต ว รน รา
สุร ราช ฤทธี
นุ ประ ดบ วิเชียร พราย ๆ
ศิร อ่อน ประ นต กาย
นฤ นา รถ กระ ษ, ตรา ๆ
ธ ประภาษ บฌ ชา
ณ นิเวศน์ ธ เคียม ค0 ล ฯ
ริบ ราช โยง การ
ะ
นำ ราช ทตน น
ณีรุ่ ะ ๔
จง เออ นวเ รพ จน
ตริ ส ถาม คดี ใน
อิน ท ร วิเชียร ฉิน ท์ ฯ
นฤ บาล พระ จอม ธร รม์
ศุภ ศาสน์ ถวาย ไท ๆ
มธุ รศธ ป รา ไส
ชลมารค มรรคา ฯ
กา เฮย สด วก ค
เบียด เมีย ฬนุพ าธา
หนืง ยม นา นั่น
ค ร้น ครั่น สนั่น โบย
เชิญ ทูต ธ จง แจง
ดาม สจ วา จี
พง สุ นทรา ราช
ชู ข้น หฤนั่ ย
ขอ เดชะ ทราบ บาท
เผื่อ ทูล บ คำ ควร
ตู คลา และ จาก เม อง
โจร ภำบ ได้ เจือ
มา ได้ ลุสี่ มาศ
เกิด วา ตพํด พา
ยม นา ณะ สาคร
นาวา ก็ คลา ไคล
ตู ทูล ทํ้งน้
จอม เมือง นรา ชน
พง ทูต ยุบ ล ทูล
ตรึก ตรึก คนึง ใน
แต่ ก่อ นบ ห่อ นมื
ตก ตก ณวล ลง
ฤบม อร นทร มา
ทุร โทษ กระทำ โภย ๆ
พยุนั่ นก ะพึ โปรย
ฤบ ห่อ น จะ เกิด มี ๆ
ธ แสดง นุ วาที
นุ ประจำ ษ์ต ระ หนำ นำ ๆ
วร นา รถ ธป รา ไส
เสนาะ โสต ธนั่า นวล ฯ
บรม นา รถ มเหศวร
กรุณา อภำ เข้ อ ๆ
ก็บ จะ เคือง ณะ ใต้ เหนือ
บ จะ เบียด จะ บีฑา ฯ
วล ชาติ โอ ฆา
พยุลํ น สนั่น ไป ๆ
ก็ กระฉ่อน ช ลา ลัย
พยุซํ้ าก็ต กวล ๆ
ชิ บดี ธ ทราบ ผล
กร ช่าง หฤ ทำ ๆ
บดี สูร ธ สง สำ
ก็ ฉงน ฉงว ยง ง ๆ
จร ลี จะ คืน คง
บ จะ รอด ตลอด ไปฯ
224
เหตุ ไร ฉนึนี่
ตู คิด ก็ หลาก ใจ
ตรึก เสร็จ ธ ตริ ส ถาม
จร ลีณก ลใค
มน ะ ตรึก ก็ นึก แหนง ๆ
สุด ความ นุค ลาง แคลง
ดูย์ง รสัง แวง
โป ต ตก ณว้ งวล
มน ะ นึก ฉงน น์ยิ ฯ
จร คล มิ สม ใจ
คิค อ่าน ประการ ใค
ชวพ่ น ณวล วํง ๆ
พ้ง พจน์ นเร นทร์ สร
คลาย แคลง นุ วา สัง
เม อตูก และ ตก วล
กสัว ชีพ ชีวา
ธก็ทู ลฤสั ยหสั ง
นุ ประ ฆัาษ์ ณะ สัจ จา ๆ
นรช นก็ภี ตา
จะ พินาศ ปน ไลย ๆ
ดู ขำ ก็ ตั้ง สัตย์
ขอ เดช สอง ไทย
วร อธิ ฐาน ไป
มหิ หสัา ธ ปกครอง ฯ
โท ทำ วจะ ครอง สัตย์
แผ่น พน สุวรรณ รอง
ดำ ย เดช ความ สัจ
วา ตา ก็ ครึ กค ร้น
บพิม่ ต ประสม สอง
จะ เจริญ พระ ยศ ยิน ๆ
ก็ข สัค ขจร คืน
พยุห อบ ก็พิ นวล ๆ
ดำ ย บารมี สอง
บคิค รอง ณ มณฑล
ทำ เขต ณ สากล
ว รท ราบ พระ บา ทา ๆ
ยิน สัอย ตระหนก ชี ด
ธก็โ สม น์ศา
คลาย แคลง ณสัง ขา
ธก็น์ อม ฤทํยิ ปลง ๆ
สรรเสริญ นุ บุญ ญา
อิศ รา ธ สูง ทรง
ต สอง จะ ครอง คง
วร ยศ ยืน นาน ๆ
'บ
225
ปรี เปรม กระ มล ไทย
โภค าศุ ภา ภาร ณ์
สรรพ เสร็จ ธิเบ ศ ท้าว
ทูต าก็จ รจ้ล
ธก็ ให้ พระ ราช ทาน
อุปโภค คราม ค ริน ฯ
ธก็เ ขำ นิเวศน์ พลิ น
ก็ สถิต ย์ณโ ฮเต ล ๆ
0 0 0^
ว สน ตด ลกฉ นพ ฯ วน หนึ่ง บคิ นทรม หา รา ไช ยม ไห ยศ วริ เย น เสร็จ ออก สนาม อสุ ณ รงค์ เสนา คณา นิกร เนือง จึง เออ นพ ระ โอ ฐ มธุ รรศ สง แก่ ม เห สุ รม หา จง จํดท หาร อุสุ ระ พล กบ ราชทูต ธ จร ลี สุร ราช รา เชน ทร์ ทรจ อม ฝ รงเ รอง ๆ ธก็ท รง ณะแขก เมือง คณะ เผา นุ ดาษ ดา ๆ วร ราช บิ ญ ชา บริริ กษ มนตรี ๆ จรด ลณบิ ดนึ่ ณ สนาม ณะร ณรงค์ ฯ อ นพ ร วเช้ ยรฉ นพ ฯ รบ ราช บรร ทูล แอด มิ รน ขย์น ยง สรรพ พล ทหาร สรรพ เวา เหตุ ณ ทูต ไทย ปริ น จอม ฝ รึง เศษ ส, คํลอิ ลการ มหสู รพ ภพ พง ศ ศิระ น็อม ก็ คลา ไคล ๆ จร กลีบ นิวด ไว กิจ แจิง แสดง สาร ๆ นฤเ บศธ บิน หาร ณะส นาม พระ ลาน ใน ๆ 226 ทราบ ราช โองการ ทูต าก็ค ลา ไคล กัษนั้ นนเ รศป ริน สง แอด มิรํน พลํน แบ่ง พล ณ สอง กอง ดำ น ต่อ ประ จน บาน แอด มิ ริน ขย์น เหลอ เบา แตร ธ เรียก พล เบน ตบ บ สบ กิน เตรียม ตน บ เผลอ เพลิน ต่าง มุ่ง ข เม่น หมาย ง้าง ปราด ฉะ ฉาด ส่ง ต่าง เพ่ง ขเย่ ง ริบ จิตต์ นนบ พ ริน พรึง ต่าง แม่ นบ พลาด เพลี่ยง ลูก ป ทน มิ ผิด คลอง ครํ้น สั้น กระบวน ครบ ล, น โทน พระ จอม ธรรม เบ อง น นพ ระ ภู ทรง เธอ เออ นวโ รง การ ถาม ราชทูต ไทย ครองกรุง ทวา รา นฤ บาล ธิเบ ศ ไทย สิร โอน สิ โร คํล ฯ ธิบคิ นทร รง สรร ค ธ ประ ยุทธ นา การ ฯ ธ ประลอง ทหาร ผลาญ บรทู ตจะ ไค้ ยล ฯ ดุจ เชอ พ ย" คฆ์ ปน จร แยก กระบวน เดิร ฯ บ ถลน ถลำ เกิน ปะ สะ ตน ก็ ตรอก ลง ฯ กร บ่าย กระบอก ตรง สุร เสียง ประ เปร ยง บ่ง ฯ อุสุผ ลบ ณ บอก ผึง ก็ขย์ บ่ จะ ริบ รอง ฯ บ จะ เอียง ณทง สอง จร ะ ตรอก กระบอก กิน ฯ พละ รบ สิ โร คํล นคเ รศพิ ภพ พาล ฯ อภิ' พงศ์ ฝ รึง1 หาญ มธุ รศบ่ ญชา ๆ บคิ ไอ ควร ร ยา นที รอบ ณ เขต รขณ ๆๆ ฯ 227 เธอ มี ทหาร ยุทธ์ เยี่ยม หย่อน กะ เรา นน บาง ทูต สด0 บ สาร ทูล โดย ณ ตาม คลอง จอม ภพ ณ ขำ บาท ปอง เลย งอ โน กูล พง พจนา รถ ถอย เคียด แค็ นบ ดำรง จึง หวล ฤท่ย งด ท่อ ถ อยส นอง เธอ จอม เจ ำธข อง ท่าน ชอบ เชิง หฤทิ ย ขอ ทำ วธท ราบ บาท ไทย ทำ วธห มาย มุ่ง ล่องหน และ ทน คง บง กาย ก็ เชี่ยว ชาญ ลอบ ลด และ ตด! เก ลำ รีบ รีต ตระ บด ดล ทวย หาญ ชนิด น้ เผา บาทบ โดย ไคล ขอ ย ทูลพระ ผู้ มี จง แจง มโน ป รา อสุ วุทธ์ ฉกาจ กํน ฤจะ ท0 ตจะ เทียม สอง ฯ นฤ บาล ธตฤ ก ตรอง ว รถ อยธ ทำนูล ๆ บ จะ ปรารถนา ปูน ฐิต ไว้ บ ใกล้ องค์ ฯ ธก็ น้อย พระ ไทย ทรง สติ ไว้ พระ ไทย เผลอ ๆ มธุ รศ อวย เออ พจนา รถ ประภาษ ไป ฯ และ ทหาร ชนิด ไร อุป ถ ไ] ภ์ธ บำรุง ๆ วร นา รถ พิภพ กรุง นร เลย ง วิชาการ ฯ จะ ณรงค์ ก็ อาจหาญ จรด อม และ ปลอม ปน ๆ ฉะ ฉะ เอา ธ จอม พล นุ ประสงค์ ถวาย ไทย ๆ ธิบติ ธตํ้ง ไว้ บ จะ คลาด พระ บา ทา ๆ สุว จีนุสํ จจา รภท าวธ ถาม เผอ ฯ 228 พิง พ้งค นึงน ไ] ปลง ใน พระ ไทย เชอ ทูต กล่าว ณะทํ้ ง๎น์ ห่อ นสจ วา ทา ตรึก ตรึก พระ ไทย เสร็จ เออ น พจน์ มาน สาร ทวย หาญ และ เช่น ว่า มี บาง ฤย์ง์ ไร ยิน' ทำ ว สนอง ถาม ทวย หาญ วิชา ชน แต่ ปาน สถาน ตา รา ราช บา ทา แม้ ว่า พระ ไทย ปอง ให้ สม กระ มล น์ย ดู ก่อน ธ ทูต ไทย อย่า งใค ไฉน นั้น ขอ เดช ทราบ บาท ขอ ให้ ทหาร เม อ พวก ช่อ ยณท งน์ เบญจา จะ พะ พิง สุตร ถอย ณทูด กล่าว แม้เ ยิง นุญา ดา หฤทํ ยิบ เอั้อ เพ1 อ วร ถอย นุทู ตา ๆ ฤจะ มีนุส จจา และ จะ เชอ ก็ เกิน การ ฯ นฤเ บศ ธ! องการ ธก็ถํ อยส นอง ไป ๆ ทิจะ มาฤ หา ไม่ ธ ประลอง ณะเ ยิง ยล ฯ พจน์ ตา มนุ สาร สน ธ น ร' ชาติ ก็มี มา ฯ บ จะ ลา ทหาร ภา บดิเ ผ้า พระ ทรง ไชย ฯ ภ ประลอง ถวาย ไค้ ดุจ ท้าว ธร0 าพร รณ ๆ ธ จะ ให้ ปร ะ ลอง นั้น ธ จะ สม อารมณ์ เผึอ ๆ นฤ นา รถ เออ เพ1 อ อุสุแม่น ประลอง ยิง ๆ ดุษณี จะ น0 งอิง บริโภค ภุญ ชา ฯ อุระ ผ่าว ธ กังขา ผิว ให้ ปร ะ ลอง ลาญ ฯ 229 แม้ ชีพ บิน ไลย อย่า เลย ม้คว ร การ ต ฤกแ ลิว ธ จึ่ง กล่าว อย่า เลย จะ ตก ษย ข อย ขอ ฉลอง บาท อกเ ผอบ ว่าง วาย อาจหาญ ผจญ ได้ ลอง เถิ คณะ ภู บาล พ้ว่ทู ดธ วิงวอน รวน เรป ระ เว วิง ลน ลาย ประจักษ์ ชี ค ให้ สนม โน ปอง จึง มี ประ สาสน์ ลิง เครื่อง โภช น์ภุญ ชา ชำ เบน สุรา เข8 ม ทัน รุ่ง ทิวา จัน ล่ง เสร็จ เสด็จ ขน ท ตก ลบ นิเวศน์ ถาน ก็ทุใ ส่ณะ รา ผลาญ ผิ ประลอง จะ ทัน ไลย ฯ นี่ณะ เจัา ธ ทูต ไทย ชีพ ม้วย ณะ เปล่า คาย ๆ อนุญาต บ ทำลาย ฤจะ ม้วย วิชา ชาญ ฯ อุสุ ไซร้ บ ท่อน ผลาญ จะ ประจักษ์ ตระ ห0 แก จริง ฯ มหิ ศร ธ เกรง กริง หฤทัย ธ ใคร่ ลอง ฯ ฤจะ จัจน คำ สอง ปร ทูต ธ วา ทา ฯ ชน ตั้ง และ เบ็ ญ' จา สุปเ พียญ ชน์ค ราม ค จัน ฯ มิคเ ลม สุกร ทัน กร เสร็จ ณ ทัน การ ฯ นรยึ นศิ โร มาร ก็ สถิต ย์ณะ ก่อน มา ๆ
0- ^ มา ลน ฉ นท ๆ ขณสุ ริยส ว่าง พ้า ราช ทู ตา กร ชน คณา ทั้ง ครู ก พร อม พ จัง นุ ทูต ลิง ฯ ประ นตจั บ ฯ 230 ก็ จร มนิม นา สรรพ ราชทูต กิ บ ธ อาจ าริย์ ฯ สุ พ" ศชนิ กะ ถึง ลาน ที่ สนาม การ ประลอง บน ๆ ชน คณธ กระ ยง ยืน คง กระ พ่น ธ์พน พิเศษ เวท ฯ ชนิก สุรธิ เชฐ แต่ง สก นธ์ เส วตร ธ มนตร์ รึา ฯ ช นิกร ก็ เสร็จ' ซา เสีอ สตู กิ ม ประกอบ ย น ฯ สุพ่ศ นรป ระพิ นิธ์กิ นิ เบญจ บน ชน สถิต ย์นํง ฯ สติ ก็บมิ ระทด ทั้ง หมด ก็' แง นง ประ น์ง คอย ๆ พระ มหิ ศร ก็ ให้ ปล่อย บน ร หำ รํอย ประ ฌัา ยล ฯ พหล ชน ทหาร รณ ยิง รด มด ล บอ อก สีน ๆ ชน นิกร ก็ เพลิน กิน มืจฉ เร์อ ย ริน บหรํ นิ เหล่า ฯ ชน พหล ฝรํ งเศ รำ ใจผ เผ่า ให้ ขยาด เดช ๆ อุเ ปน V! รวิ เชีย ร ฉินพ์ ๆ ณ เมือ ธ อาจ าริย์ ก็ แจ ง ประพฤติ เหตุ อุโฆษ วาที ข ยม นุญา อนิ ทหาร ฝรึง์ ยุทธ ว วาบ นุฉิบ ฉาด ผจญ บอ าวอิ ท อ คราว ฤทํย ใน วร ชาญ ณ ไตรเพท นุ ประสงค์ ธ ไป พลิ น ฯ นสิณี สมืรํ นิ ชวแล่ม ถวด อาจ ๆ กร จุ ตน สี นาด จร ออ กบ คลา ไคล ๆ ธิวฤ ทธพ ระ มนตร์ ไชย มน ตรึก ธ ปรีดา ๆ 231 ว สิน ต ดิลก ฉนท์ ฯ บาง บ1 นม เห ศร พิภพ ยก หมู่ ทหาร อุสุน รา คำ ยเค ช พระ เวท ชน ประเสริฐ กำ เพลิง บ เจน กร ประหาร สม สิจ ถอย ว จน ทูต สม พงษ์ บุรุษ รด น ชน สม ที่ จะ เลย งทนุ ผดุง นานา อเนก นิกร หลาย แชม ชน สโมสร มน์ศ สรรเสริญ วิชา อุค ม ใน สร ราช กระ ษ ตรา นร ราช ประลอง ผลาญ ฯ คม เลิศ บ่น คา ล ซิว ให้ ม ลาญ ชนม์ ๆ วจ แท้ นุ ศาสน์ สนธิ คม เลิศ ประเสริฐ ชาย ฯ ทนุ หน อม ธ ต่าง กาย ก็ จะ สม หฤทัย ๆ ศศิ ทัก ตร์ธ ผ่องใส มหิ เลิศ ณะธ าน้ ๆ อิน ท รวิ เปีย ร ฉํนท์ ฯ แส ว สุ นทรา วาท ทวย หาญ วิชา ดี มิ แหล่ ฤเ ท่าน- สูเ จำ ยุบ ล ให้ ยิน พจน์ นา รถ เธอ ขํอ ย' น์ อยยุ บลภู ทวย หาญ ณะอิ กน์ เบน แต่ ทหาร ไคล โค ย ดำ ยก ะ พา นิช ปราบ ทัยณ แว่น แค วน ธ ประภาษ' วาท้ นคร ราช กุ ร ง ใ กร ฯ ฤจะ มี ประการ ใด กร แจง ฤทัย ตู ๆ ธ เสนอ สน องธู ธร ทราบ หฤทัย ฯ บ จะ ดี ทหาร ใน จร โดย ณะ ดำ ว แดน ฯ อริ คิด ท ตอบ แทน ชลมารค มรรคา ฯ 232 ทวย หาญ ณ จอม ไทย เสือ งชอ ระบือ ชา นานา วิชาการ เวหา สด วก ดาย แทรก พน สุธา ดล แถว เกิน ณะ สิงขร ขำ แจํง ยุบ ลนั้ ตู ขำ แถลง ไข ยิน ทูต ธ ทำนูล ปลง สิ จฤท ไ] เชอ เกรง เดช บรม วง ศ ทวย หาญ ธ ศก ดา เธอ จึง พระ ราช ทาน ไกร ลา ศก นกศี วิด ถา สุภา ภรณ์ นา นาว รา พรรณ ค รน เสร็จ เสด็จ กลบ ทูต าก็จ รสื วิ นหนึ งนเ รศจ อม เออ น โอ ฐป รา ไสย สูนก็ ปร็' ชา ขำ บาท พระ ผู้ ผ่าน มหิ ไอ ศว รร ยา และ จะ นบ ก็ แหล่ หลาย ๆ ธก็ ชาญ จะ แลง กาย ชล ชาติ ก็ ดำ จร ฯ จรด9 นณะ ดิน ดอน นุกั โดย หฤทํ ย ฯ ธิบด ตระหนก ใน ดุจ ทำ วธ ถาม เผึอ ฯ อนุกูล ประกอบ เก็อ เสนาะ ถอย นุ วาจา ๆ อภิ พงศ์ สวร ร ยา มห เลิศ ทุก ธานี ฯ นุ ประการ ประกอบ มี วชิร าศค ราม ค รน ๆ อรชร อเนก น์นต์ รุจิเ ร ขรูจึ ฯ น รวิ บศ โร ศต รี ธสกิ ตย์ส ถาน ใน ๆ วร เดช เกรียง ไกร มฤธุ ธ บรรหาร ฯ สุร ภาพ เฉก ชาญ นคเ รศส ยา มิ นทรี ๆ 233 ม ศก ด เก ร ยง ยง น้อย นา รถ นุ รา ชิน - แต่ ชาญ นุ หล กรอบ กล่าว ถ้อย นุ ศาสน์ สน ธ หนึง อย่าง นคร ท่าน บริริ กษ์ เสนา โปรด ปราน ตระการ ปรู ณ พล งพ ลา คบ ขลาด ถ้ย ฅูไช รัก็จ กร ก ให้ เบน พระ เกียรติ ศรี ผาย ทูต จะ ใคร1 ยล กาย น้าว ธ รำไพ ดาล รา คยด จิตต์ อำ น้ษฎ เออ ถ้น ถ้นโ ทนศิ โร ราบ โปรด ขำ พระ คุณ เกิน ขำ เสวก มา ตย้ ดำริ ส ประ สงค์ เอา ประเทศ ณ ใด ใด ใช่ ชาญ นุ ปรีชา ขำ บาท พระ ผ่าน พ้า เปรี อง ศไ กิดิ เสรี ธฤจ งฤท ยยน ธก็ แส รำ ประลอง ดล ฯ ชร บอบ ก็ ดำกล วรถ้ จนุถ้ ต ยา ฯ นฤ บาล กระ บ่ ต รา ธ สนิท ฤทัย ใน ๆ อนุกูล ประการ ใด ธร อีงณ มนตรี ฯ ษ ถนอม นุปร็ ดี นคเ รศ จะ จูง ใจ ๆ สุ วิมล ฉวี ใน ชร มาร ศรี พรรณ ฯ จร คิด ก็ นา นคริน ปรต ยก ษ น้อม เมิล ฯ วจน์ ภาพ สรรเสริญ ดุจ น์ก็ ทำเนา ๆ วร ราช บ ยง เยา บมิ ไ คล ก็ จำ คลา ฯ พระ ก็ ใช้ ณ ไป มา วรถ้ ตะ เวที ฯ นครา ก็ มาก มี จะ ประเมิน ฉน์น นา ฯ 234 หนึ่ง อย่าง รเบี ยบ กรุง ท้าว โปรด ธบํญ ชา ท้าว เธอ ประทาน ให้ ยรร ยง ธ ก0 าลูน ผาย จอม คุ ลา ราช เผ้า บาท เคียม คล จึง ราชทูต ไทย หวง ปอง จะ ไค้ ยล นบ บาท ถวาย ไทย ยล ราช อา ศน์มี ยาม เชา มณี แดง คง ภาณุ มาศ ฉาย ยาม เที่ยง ขจี สด เขียว ศรี ทิวา กร ยาม เย็น วิเชียร เพ็ช ร์ บรร ถรณ์ พบู ใส เม อ ทัศนา ลำ สม คำ ป รำ ปาง นคเ ร ศอ โย ธ ยา ศิรน์ อม พระ บาทมูล ๆ กร ไทย ประ นต ทูล นุ ประนม ประ นง คำ ฯ อนุญาต ธ ไป พ ลน ดุจ แจ8 ง ประการ กล ฯ ธอท้ ยก็ โดย ดล สิริ ราช รีง ศรี ๆ จร ใกล้ ทฤษ ดี ดล เรีอ ยวิทุ ริย์ ราย ๆ รุจิแ สง สว่าง กาย จร เยี่ยม ค ณ0 ม พร ฯ มร กฎ ประ ภศร จร อ่อน ถท้ช่ ไคล ๆ ตล เม็ด ก็รีา ไพ ดุจ จีน ทร แจ่ม ภา งค์ ๆ ษณ อา ศน์ท โร น วาง กร นึ่นป ระ จํกษ์ ใจ ฯ ฉบ งง ฯ บาง หนึ่ง จอม เจำ กรุง ไกร ปา รีศม ไห ย พิภพ ราชธานี ฯ เนา ว เห นีอท โร นรูจึ โชติ ช่วง รี งษี วิเชียร แท้ ว แพรว พราย ๆ พฤบ พรี อม มนตรี แหล่ หลาย พหล นีกา ย เผ้า บาท ธิเบ ศเบ อง บัน ๆ 235 เธอ จึง เออ น โองการ พ ลน สง มนตรี' ข ย0 น ให้ เร่ง ตระ เตรียม พล ไกร ๆ สู เจ้า จง เร่ง เร็ว ไว ดูจ้ก จร ไคล สู่ ประ เท ศอ โน ทยา น ฯ มนตรี ยิน รา โ ชง การ โอน ศิโร มาร คำ นบ ธเบ ศ บดี ๆ รีบ เร่ง ไต่ เตา จร ลี จัด พล เสน็ เตรียม ถำ ไทย ทำ วธา นินท ร ฯ บาง องค์ นเร ศ จอม ปริ น เสร็จ ขน ทรง สิน ธพ ชาติ เชอ อาชาไนย ๆ นวลลออ ง ค่อน ผ่อง ศรี ใส แต่ง เครือ ง รำไพ ประคำ] ดำ ยแ กำ แกม กา ญ จน ฯ มณี ดวง โชติ ช่วง ช่ช วาล เติม โต ประมาณ เท่า ผล แห่ง ลาง ต จา ฯ ผูก สอ อศว ราช ราชา แสง แก8 ว จินดา สว่าง กระจ่าง แจ่ม ศรี ๆ จบ กาย มึง มำ ภา ชี จิบ องค์ ภูมึ ดุจ เทพ เจ้า รำไพ ๆ ทรง ขบ อา ชา คลา ไคล เร็ว รวด ฉบ ไว อุโฆษ ค ครืน มรรคา ๆ ราช ทต โดย คำ ย ราชา พก หนึง ห่อ น ชา กลุ เข ตอ โน ทยา น ฯ เสด็จ ลง จาก ห ลำ แสะ ชาญ โยธา ทหาร ก แซ กก แซง เรียง ราย ฯ จึง เออ น โอ ฐ วรภิ ปราย คู ก่อน ภณา ย ทูต ไทย ธิ ราช บดี ฯ กรุง สยาม ห่อ นฤจ้ กมึ วิเชียร มณี รด นรา ช พราย พร น ฯ แหล่ เหลอ แหล่ หลาย คราม ค รน สู เจา จง บรร ระ ยาย ให้ แจง แหง คู ก บดนํ้ นรา ชทต ยิน ภ ธร เธอ ใส สู ประพฤติ ถอย คำ ถาม ๆ จึง ทล เสนอ แนว ความ ขอ ยน์อ ย' ชน คาม บ ยล สม บ ตรา! ชย ฯ อนุ แหล่ เห ลีอฉํ นใค แม้ ประ นูน ไทย เผือ พ จน ถอย ม ฤษา แด่ ขำ ได้ โดย ทศ นา เม อ ทรง อา ชา ประ พา สอ โน ทยา น ฯ มณี ศรี โชติ ช่ช วาล ผูก สอ แสะ ชาญ ประมาณ ก คลาย คล' 3 กน ก ขำ บาท ได้ ยล หนึ่ง นึ่น จง ทราบ ทรง ธรรม จอม ปรน ธรา ชธา น ก ทรง พ้ง เปรม กระ มล ป รีด ป รา โม ทฤค แช่ม ช้น บน เท งหฤ ทย ๆ 236 สง ไห้ จารึก คำ ใน ทูต ทูล แจ่ม ใส พจน์ เพราะ เสนาะ ล้จ จา ฯ แล้ว ชม รุก ข ชาติ นานา อเนก คา ษ ดา ผลิตดอก สะ พร0 ง ตระการ ๆ อิน ท รวิ เชีย รฉน์ ท์ ฯ ล้น ทน์เ ทศ ยี่สุ่น แซม ซ่อน กลืนฺ บก กลืน ซาน จำปา ก็ เหลือง เรึอ บาน ชน และ บาน ชม สาว หยุด ประ ยง แล้ ม ร่วง หล่น สธา ธาร รู่ ว่อน ภมร เคล้า โบก โบย ขจร คลา แซง แซ ว ณ หาง บ่วง ล้น คล้า นุ เก ษร ไก่ พ้ากิ ลา ล้อ ง รี่เร์ อย ฉะ เฉ อยห วาน โก ญ จา กะ ทา ทำ พ้อ น แพน เฉวียน ไว้ โนรี ก็ แดง ฉาด นาย ช่าง ประ จง เจียน นก แล้ว ก็ กก แล้ว เขา ขน สน น มี่ มลิแกม กุหลาบ บาน ธก็เ คด ธ เชย คม ๆ มลิเ ครึ อก็แ ซก สม สุรภ พิกุล กาล ฯ แล อะแร่ มอ ะ รำ ม บาน ก็ ตระ หลบ สุ ล้น ธา ฯ ก็ คละ เอา ลออ ง พา จร เกลือก สุ คันธ์ จร ฯ ก็ ท ล' วง ทลาย ฟอน กิ มิ' ชาติ อาหาร ฯ สร ล้อ งสุล้ ง วาน สุ วิเวก หฤทัย ๆ มยุรา ก็ เสียง ใส ก็ฉล้ ด เฉวียน เวียน ๆ ดุจ ชาด ละลาย เขียน นุ ผสาน ผสม สี ฯ สร แล้วจะ เจอ ยติ กุหุกู ก็คู ขาน ๆ คบ แค ก จบ แค เค้า โมง ประสม สาร ทึคทิ สตี เพรียก กี่ทิพี่ ทิด ขา ชง ทอง เคาะ โปง เปง จากพราก ก็ พราก หนี โค ถึก มฤค า ตุ่น แย้ และ พง พอ น เม่น หมี ลม0 ง มาศ ยล ชน ก็ ขน ชิน เลียงผา ถลา โผน ไต่ เค้า และ เค ค้า ตาม ทรง ทิศ นา เพลิน ค้า ว โด ยอ โน ทน0 นท์ ยลฌู กก มล มาศ ช ค้าน ตระ แบน แบ ง ลน จง และ จง กล เก ลีอน กล่น อุทก ธาร ไพ โด รสุค้ นธ์ร์ น รวย รวย ฤท์ย ยวน บวเ ผื๋อน และ บวผํ น ผุคพ นีชโ ลทร กฉแ งต ลง ลาน สทแซ, จะ น0 น จา ฯ และ ก็ เรียก ฉแง้ หา และ ก็ ค้า พี่ ทิด ดี ฯ มุข เร่ง สุวรรณ ดี คณเ ท้อ น คณา จร ๆ กบิล า และ กา ษร ชวเ ค้า และ ตาม ค้น ฯ ก็ ผงาด ผงก ค้น ก็ คะ คฤก คะ คำราม ๆ จร โดน กระ จง จาม ริ ค ณ พวก อเนก น์นีต์ ฯ ธ เจริญ พระ ค้ยค ริน ธก็ ดล สระ สี่ แจง ฯ ระ คะ ดาษ เส วตร์ แดง ต รบ อก อุบล บาน ฯ ชล บน ประ ทุม มาลย์ ก็ ขยาย พ เยียน วล ฯ กร ชนกระ อบ อวน สุรร ศ ขจาย จร ฯ ก็อน์ น ต์ณ สาคร ชล ใส สุธา ดล ๆ 238 มัจฉา ก็ ว่าย แหวก เทียน ทอง ก็ ล่อง วล อำ ว อุก และ ดุก บำ เวียน ว่าย ช ลา ไลย คาบ ลาว ก็ ยาว เพ อย เทโพ ช โด ดาล กุ้ง ก็ ง กะดี่ เผ่น วารี ก็ ฟอง ฝอย มณฑ ก ผงก ร็อง กรอด เกรียว ค เคย ว คาย ครั้น ภาณุ มาศ เค ลอน สามั ณห้ทิ วา กร เธอ จึง นิ ว0 ต ไคล สู่ มณฑี รา ลี ชล แถก อุทก พ่น จร เลียบ ก็ กิน ไคล ฯ ชว พา ถวิล ไว คณเ พอ นนท้ ธาร ฯ ละ เลาะ เลอ ย และ อาหาร และ ก็ โลด กระโดด ลอย ๆ ชวเ ล่น สลิด ห ยอ ย กร เหมือน พิรุณ ปราย ๆ สทก็ อง ระ เรีย ราย ชว แฝง อุบล จร ฯ ธก็เ ลีอน ณะ สิงขร สุรีย์ ล บก็ อ0* บ ศรี ๆ จร ใน พระ บุรี ธ สถิต ย์ส ถาน ไทย ๆ ฉบ งง ฯ มัน หนึ่ง ราชทูต จอม ไตร ตรึก ตรึก นึก ใน กระ มล ปอง จะ ใคร่ ยล ๆ สม บต ไทย ทำ ว มณฑล ปา รีศจุ ม พล แหล่ เหลือ แหล่ หลา ยฉํน ใด ฯ ทำ ไฉน มัก ได้ ยล ใน นิเวศน์ ท่าน ไท้ บดินทร์ ราช ธาน็ ฯ อย่า เลย มัก จร จร ลี เขำ เผ้า ภูมี ทูล แถลง ให้ แมัง ยุบ ล ฯ ขอ ยล มณเฑียร ไช ยนต์ นอก ใน มณฑล อีก ทั้ง สม ป ตทำ ว ไทย ๆ ตรึก เสร็จ ชวน มัน คลา ไคล สู่ นิเวศน์ ใน พิภพ จอม เจ ำธา นิ ฯ ขน เผ้า ไทย ทำ ว บดี โอน ศิเร ศตร็ คำ 'แบ ป ระน์ อม' ทำ' ว เธอ ฯ จึง ทูล มูล กิจ เสนอ จง โป รค อวย เออ ขอ ย ยล นิเวศน์ ท้าว ไทย ๆ ยำ มี พา นิชห นึ่ง ไป กราบ ทูล จอม ไตร ย บ ดิน ทรราช ฆัา ต? ๆ สรรเสริญ สม บ็ต บดี แหล่ หลาย มูล มี อเนก อนันต์ นานา ฯ จึง ใช้ ขำ บาท จร คลา นำ ราชสาสน์ มา เจริญ พระ ราช ไมตรี ฯ สืบ สวน ให้ สม วาที จง ทราบ ธุลี พระ บา ทธิ ราช ธานิ นทร์ ฯ ( ง' ว สน ด ดล กฉน ท ฯ บาง บีนธิ เบศ บรม, นา รถ ยิน ทูต ฉลอง กิจ ร บิน จึง เออ นพ ระ โอ ฐพ จน สง นำ ทูต จราจร ธ ไคล ชม สรรพ สืงว รวิ เศษ ให้ สม ฤท้ย นุธ จะ ห วิง ร0 บ ราช บ ดิน ทรธ สง นำ ทูต ว ราว รน ชน ยล มณเฑียร ว รส ถาน บรรเจิด ประ ภา ว รวิ ไลย ลำ น ควย นุ กา ญ จน ขจิต ร ไร แซม มณี นว อนันต์ นา นาว ราว ร ประเสริฐ เปรียบ ปาน พิมาน อมร ษ มาย วร ราช จอม ปริ น นุ รบ อบ ประ นูล ไทย ฯ ชน วิง นิเวศน์ ใน ณนิว าศน์ ประ เวศ วิง ๆ น ประเภท ณ โดย คลำ มน นก น ยม ยล ๆ ชน วิง จเร คล จร เขต นิเวศน์ ไทย ฯ และ ส อำ นส อาด ใน ดุจ เทพ แก ลำ สรร ๆ ชวลิต วิมล ค รน นุ ประคบ วิเชียร พราย ฯ ตม เลิศ แหล่ หลาย ดุจ แท้ น พิมาน อินทร์ ๆ 240 โภค าสุ ภา ภรณ์ อเนก ไพ ฑูริย์ วิเชียร ร ตน นิล มุกดา มณี ปทม ราช ก่าย กอง อเนก ผิวจะ นำ พไเ หามหา อุดม ไห คล้าย ล้ก ระ พร รติ บรม ผ่าน ชม สรรพ เสร็จ จร ธล้ล เยิน ยอ นิเวศ นวิล้ ย สมม่ ตก นัด ริย์ นคร ใด ทวิ ทั้ง สกลนคร แสน อดิเรก กะ โก มึน มร กฎ ษ รา คำ ฯ นิล ชา ตก็ เขียว ขำ และ จะ นับ ก็ เกิน การ ๆ มหิ เลศ ไพศาล ณ พิภพ สกล ไตร ย ฯ อภิ ล้น ทน์ธิ เบศ ไทย อร เขียม ก็ เทียม แมน ฯ บมิ ใคร จะ เทียม แทน บ จะ ทด จะ เท่า ล้น ฯ ยิน พจนา รถ มธุ ร ทูล มา โน ชอค ร่า วก ระ มล ล้น รำพึง พระ ล้ยธ ณ ประสงค์ เบน เผ่า ณ พน ธ ณ ม' ให เธอ จึง ประทาน ว รส นม ล้า รวย ร ทวย วิมล มี เฉิด โฉม ละ โลม และ รส วาท แม้ ใคร แล ยล อร ก็ หมาย บติ สูร เกษม ล้น ต์ วรล้ กตร ผ่องใส ๆ อภิ พง ศ ทูต ไทย มหิ หล้า ณ ธานี ฯ สุวิล้ ย ประไพ ศรี วรล้ กตร็ บุหล้ น ฉาย ๆ นคร ชาติ ชน ชาย ตรโ บมป ระ โลม อร ๆ อิก ทั้ง ฉลอง สนะ ณ จิตร ล้วน ล้ตล้ ตน บวร โภค าสุ ภา ภรณ์ สุวรรณ โปรด ปราน ประทาน ผิว ธ หมาย ชวลิต ประ ภ0 ศร นุ ประ ล้บ อร่าม พราย ๆ และ หิล้ญ ก็ แหล่ หลาย ทนุ หน อม ผดุง ชม ๆ 241 ฉบ งง ฯ บด นั้น ราชทูต ประนม น่อม เศียร บง คม บ ดิน ทรเ จำ ธานี ๆ ได้ ประทาน สนม นารี ฉลอง องค์ อย่าง ดี ประ ดิบ ด้วย แกว แกม กา ญจน์ ๆ จึง กราบ ทูล ลา ภู บาล พา นาง นง พาล กล บสู่, นิเวศน์ แห่ง ตน ฯ ครั้น สุรีย์ ลิบ เว หน จํนท ร แจ่ม อม พล อม พร กระจ่าง แจ่ม ศรี ฯ ราชทูต คอย ฤดี ห วิง ระ โบ ม ศ? สุดา ฝ รั้ง บํง อร ฯ จึงเ คลอน จาก ที่ ตน จร สู่ มึง สมร สถิต ย์อยู่ ที่ห์ อง ใน ฯ จึง เออ นม ธุรศ ป รา ไสย ยียวน ฤทัย ให้ เกิด กำหนด ยินดี ฯ 0 ปื’ ว สน ต ตลก ฉนท ฯ อา แม่ และ ผ่อง' วิมล ภ กํดร์ เรียม ได้ สุดา ดุจ มณี เรียม หวง ถนอม อร สวาท สุจรั้ กษ์ณ ะพี อร จะ คลาย อำ พ่อ เสน่ห์ และ จะ สงวน ต่าง ชาติ และ ชาติ จะภิ รม ย อำ แม่ เสน่ห์ และ บ มิค ลาด ลา ลต รท ตอุร ประ ปรว ญ อำ พ1 อบ เชอ ว จน ถอย ลน ล่า ย และ หมาย และ ภ จะ สม อำ น่อง บ เชอ ว จน สจ เรียม กล่าว บก ลบ ม ฤษา วรลิ กษณ์ วิลิย ศรี อุรแ อบ และ แนบ กาย ๆ นุช นาถ มิ ให้ สาย บ จะ คลาด พ ธุช ม ฯ บมิ ควร จะ เสพ สม สละ น่อง พิ ลาบ ครวญ ฯ ยุ-พ ราช ละ หือ ยหว ล อร น่อง รบ มก รม ฯ 1.1 มิ. ไ!. เสนาะ นอ ยฤ ลน ลม มน ะ นึก ทู รา คลา ฯ มน ะ ชิด นุ ส้ จ่า และ บอน สุดา หลง ฯ อำ พี่ จะ สํจและ จะ บสํจ น้อง ยง คย ดม นะ พะวง อำ นุช กล่าว มธุ รรศ สม นวล ก็ ควร ผิวจะ หมาย อำ เธอ จะ รก แสะ จะ ถนอม ปลง สจน วิ จน ก็ ควร ก็ จะ ปลด จะ ปลด ปลง และ จะ เชือก แกล น อาย ฯ เสนาะ พ จน โฉม ฉาย กร โฉม ตระ โบ ม นวล ฯ ก็ จะ น้อม บ เรรวน น ประกอบ ธ ดาม การ ฯ อ น ท ร วเช้ ยรฉ ‘แท ฯ เธอ จึง ตระ โบ ม โลม อุ้ม แก' ว อนงค์ พาล จุมพิต ร ไม ย ชน กาเม ศก็ บน บวน นาง ขวย ฉไม้ เชิญ รภ ร่วม เสน่หา อํศ จร รย์ก็ บิน ดาล ค รน ค ร่น สน0 น ไป บก ษีผโ ผผิน เมฆ คลุ้ม ชอุ่ม อือ พรรษ ธาร ลออ ง ปราย ตก ต อง ลออ ง พราว สอง ชม ธ สม พาส สอง ชืนก ระ มล อร ต รก อง สุดา มา ลย อุรแ อบ ธ แนบ นวล ฯ ร ศร' น ฤทัย ยวน อุ รด น ณ วิ ญญา ฯ ก็สเ ทน ฤดี ป รา รศร่ ก ประ จ กษ์ ใจ ฯ ก็สท์ านส เท อน ไหว พยุจ ดีก็พํ ด อือ ๆ และ ก็ บิน ประ ป ร่อ ปร้อ ก็ปร แปลบ วะ แวบ วาว ฯ ก็ หมาย กระ เล่น ซาว กุสุมา ล ขจาย จร ฯ วร นา รถ สโมสร ก็ร ทวย ผทม ไป ฯ 243 ฉบ งง ฯ ทัคนํ้ น ราชทูต ผู้ ไกร ร่วม ภิรมย์ หฤทัย ด็วย นาง ฝรืง อรชร ฯ จน นาง มีคร รโภ ทร สิบ เดือน ทัง อร ยุ พา ก็ คลอด บุ ตรา ฯ นวลลออ ง ผ่อง ผิว โสภา แม็น เหมือน บิดา กุมาร ละ มาย ท่วง ที ฯ จึง ถนอม กล่อม เก ล ยง ด วยดื ฤทัย ยา ยี บ่ ห่อ น จะ เคียด ฟิก อ0 น ฯ ทัน หนึง ทูต ตรึก โดย พ ทัน คิด ถึง ทรง ธร รม์ ธิเบ ศ ไท้ธิ บดินทร์ ฯ จำ เรา เคียม ลา โดย จินต์ คีนเ ผ่า ภูมิ นทร์ น ริน ทรธิ รา ศ กรุง ไทย ๆ จึง มี พจนา รถ ป รา ไฟิย ทับ อร ทราม ไว ย สุดา ฝ รึง, พำ งา ฯ ทัด นพี่ ทัก ขอ ลา จำ จร จำ คลา จำ พราก จำ จาก จำ ไกล ฯ ด้วย พี่' ขำ บาท ทำ ว' โท ย พระองค์ ทัง ใช้ ให้ เชิญ พระ ราช ฟิา รา ฯ ครบ ขวบ สาม บ่ ควร คลา ด้วย เกรง อาญา ทัาว เธอ ประหาร ลาญ ชน ม ฯ อย่ห ทัง จง ตง ฟิก นธ์ บำรุง บุตร์ ตน อุตส่าห์ ถนอม กน ไป ฯ เติบ ใหญ่ จง ให้ จร ไคล เยี่ยม บิดา ไซร้ จะ ได้ ประสพ พบ ทัน ฯ ใช่ เรียม จะ แก ทัง จาก ขทัญ เนตร พี ไป พล น สละ นอง ไว้ เดียว ดาย ฯ ว่า พลาง ประโลม โฉม ฉาย ชล เนตร ฟูมฟาย ห ทัง เนตร คลอ เนตร ซา ย ขวา ฯ แม้ เรียม มิกทั ว อาญา บ ห่อ น จะ คลา จาก นุช ผู้เพี อนพิ ศมย ฯ ทัด น์นสุ ดา อร ไทย พีงพ จน ไข อุระ รอน ดง เพลิง ฮือ ฯ นาง เร่ง แสน โศก ชำ งือ ฤทย กระ พีอ พี ลาบ กำ สร ด กำ สรวล ๆ กรร แสง โหยไห้ จำ จวน สอน ทักอ่ วน คร่าว เนตร นำ เนตร ห ทัง ไหล ฯ โอ้ โอ๋ แด่น ทัก ไกล จาก อก นอง ไป ก็ บ่าง จะ สบ พบ ทัน ฯ เคย อ ย' เคย กิน ท กวน เคย สุข เกษม สน ต แด่นี จก ครำ ครวญ หา ฯ กอด บุดร์ เข ำแทั วโส กา โอ้, พ่อ น์ย นา บิดา จะ จาก เจำ ไป ฯ 244 จะ เห็น แต่ พ่อ ดวง ใจ อ นา รถ ฤทัย แม่ นี่ ประ หว่า ห ทัน ขวญ ฯ แม่ ลูก ทัก ทุกข์ จา ทัลย์ สบ สม ไ คืน ทัน คราว น้จะ ได้ นาน เห็น ฯ โล้ เจา ผู้ เพ่อ น ลำเค็ญ แด่น จะ เย็น ย เย้ย บย ย่า ว เปล่า ใจ ๆ นาง ย็ง โหยไห้ รา ไร ทัง แถม ห ทัง ไหล สยบ ซบ มุข โ สกี ฯ ราชทูต จึง ปลอบ เทวี เจา ผู้ งาม ศรี วรทั ก ตรี ทัง ควง แข ฯ สร่าง โศก เสีย ทัาง เถิด แม่ อย่า อาดูร แด ทัก ตรีน็ อง จะ หมอง โรยรา ฯ เม อ เจา คิด ถึง จึง พา บุตรี จร ไคล คลา สู่ เขต ประเทศ กรุง ไทย ฯ ทัง พลาง ทาง เช็ด ชล ไน ย เจา ดวง ฤทัย จน สร่าง โศก เส รำ เบา บาง ฯ นาง พ้ง เช็ค ชล นา พลาง คลาย โศก เสื่อม สร่าง ฤทัย สอน กลืน ทรวง ๆ แต่ จิตต์ ทัง คิด เบน ห่วง ค ทัน จะ เหนี่ยว หน่วง เธอ ไว้ ก็ ไม่ ควร การ ๆ นาง จึง อวย พร บ นาน พ่อ ไป สำราญ บ พา ลบ พบ ไพ รี ฯ โรคา มิ มายา ยี ให้ ศุขส ทัสดี โดย ทาง จน ลุ กรุง ไกล ฯ ราชทูต พง อร ทราม ทัย ชู ข้น ฤทัย ผ่อง แผ่ว ปรี เปรม กระ มล ๆ จึง รีบ ทัด แจง แต่ง ตน พรี อม ทัน จร ดล ขน เผ่า จอม เจ ำธา นิ นทรี ฯ นิ อม เศียร ทัง คม ภูมิ นทรี ทูล แถลง ร บิล แก่ ปริ นธิ ราช จอม ไตร ๆ ข้อ ย ขอ ทัง คม ลา ไคล สู่ แดน เวียง ไชย แห่ง ไทย ธิ ราช โมลี ฯ ทูล แถลง ร บิล ภูมิ ให้ ทราบ คดี ที่ ทำ ว ประสงค์ จง ใจ ๆ ข้อ ยห ทัง ผง ฝา กอ รท ไ] ผู้ เพ่อ น พิศ มไ ทับ บุตรี สด ร่วม ชีวา ๆ ขอ ทำ ว จง ได้ กรุณา ขำ ผู้ นิรา จะ คลา จะ คลาด จำ ไกล ๆ เม อ นั้น ธิเบ ศเรี อง ไชย ปา รีศ กรุง ไกร ม เห ศร ราช ธานี ฯ ยิน ทต ทูล ลา จรลื สู่ นครศรี อยุธ เย ศ ประเทศ ไทย ฯ จึง เออ นรา ช โองการ ไท ทัง อา ล0 กษณ ไป แต่ง ศุภ ศาสน์ สา รา ๆ 245 อก ทงเ ครือ ง ราช บรรณ ๅ การ ทุก สง สา รพ, ด ให้ เสร็จ สิง สรร พึ ๆ แล ว เธอ ประกาศ โดย พล น แก่ ราชทูต นั้น สูเ จำ จง จำ ใส่ ใจ ๆ นานา สรรพ สง ใด ใด อร ท่าน ยล ใน นิเวศน์ ประเทศ แห่ง ตุ ๆ ทูล แถลง, ให้ แจ้ง แก่ภู ธร เธอ ทราบ รู้ ตระหนก ประ จก ษ์ฤท ไ] ฯ ราชทูต ทูล ถอย โดย ไว สรร พ สิง' ใด' ใด ที ขำ ได้ ยล นานา ฯ จก ทูล ถวาย ราชา ทราบ ด้ง จินดา ทำ ว เธอ สน ทุก ประการ ๆ ทรง พ้งป รา โม ท ข้น บาน จึง เอีอ น โองการ ประสาท ประ สิทธิ พร ไชย ๆ สู จง มี เดช เกรียง ไกร ทุกข์ ภย สิง ไร ห่อ น ได้ มา แล้ว มา พาล ฯ ภรรยา บุ ตรา เบน หลาน ไว้ ตก นิ ก่ง าร ธุร ตจะ บำรุง ๆ ให้ เกียรติยศ พุง เพ1 อง นานา กุรุง ประเทศ ทุก เขต ธานี ๆ ตำ, ท่านอย่า เศ รำ, หมอง ศรี ตั้ง หนา จร สิ ให้ ลุ ประเทศ นคร ๆ เท่า ที ได้ นำ มา สาธยาย อย่าง ยืด ยาว เช่น น็ ท่าน ผู้ ย่าน คง จะ เห็น ได้ ว่า หล้ก ฐาน จาก หนัง สิอ แบบ เล่ม สลึง พึง รู้ ท่าน ผู้ ซอ ของ ไทย เรา หมด ทุน เท้ ยง เท่า นั้น เอง ส่วน บท ที่ เบน คำ ประ พํนธ์ นั้น เล่า ก็มิ ได้ มา จาก หล้ก ฐาน อิสระ อื่น ใด ที่ แท้ นำ พระ ราช พงศาวดาร ที่ เบน รำ) ย แก ำอยู แล้ว มา รอย กรอง ทำ เบน คำ ประ พน ธ์ อย่าง ไร ก็สิ เบน เคราะห์ ดี อย่า งยืง สำหรับ คน รุ่น หลง ที่ เม อก ว่า ๓๐ บ มา แล้ว ศาสตราจารย์ ยอ ร์ช เซ เดย์ แห่ง หอ พระ สมุด ได้ ไป พบ และ นำ เอกสาร เขำ มา ใน รูป หนัง สิอชุ ค หนึ่ง มี ๔ เล่ม ข้อ ลธึ 6 อ6ร /\ ๓ I ว ลรร ลอ 6 น โร อ6 81 ล ๓ 6ก โ โลก 06 เห อXXXVI ซึ่ง เม อซิเ ออร์ เลอ กงต์ อำ ดอน โน เด อ วี เซ เบน ผู้ แต่ง และ เรียบ- เรียง พึมพ ขน เม อค รง ค., อ. ๑๖๘๖ (พ. ศ. ๒๒๒๙) หนัง สอ ชุด น ทาน เจ ษฎา จาร ย์ ฟ. ฮีแล ร์ แห่ง โรงเรียน อัสล้ ม ช0 ญ ได้ อุตส่าห์ แปล ออก จาก 246 ภาษา ฝ รง เศฟิ เบน ภาษา ไทย โดย ตรง เพีอ นำ มาตี พิมพ์ ลง ใน หน งล็อ อุโฆษ สม ไ] ซึ่ง เบน หนังสือ พิมพ์ นัก เรียน ของ โรงเรียน อส สม ชญอ อก ประจำ ไตร มาส เล่ม ย่อมๆ เวลา นั้น ท่าน เจ ษฎา จาร ย์ ฟ. ฮีแล ร กมิ ได้ มุ่ง หมาย จะ แปล หนังสือ น้ให้ เบ่น แบบ เอกสาร ราชการ ท่าน เพียง แต่ จะ “เก็บ เอา ไว้ แต่ ที่เ บ่น เน้อ เรื่อง เกี่ยว ก0 บ ราชทูต โค ย ตรง พอเ บ่น ทาง ให้ นัก เรียน ซ์งเ บ่น ผู้ ย่าน ได้ ครู เห็น ว่า คน ไทย สม ไ] ก่อน ปฎิบ็ ตรา ชกา รอ ย่าง ไร เท่า นั้น” ส่วน วิธี แปล เล่า ผู้ แปล ก็ มุ่ง ถึง เด็ก ส่วน ใหญ่ ซึ่ง จะเ บ่น ผู้ ย่าน หนังสือ อุโฆษ สม ไ] ฉะนั้น ท่าน จึง ใช้ เสรีภาพ อย่าง เต็ม ที โดย ตั้ง หอ้ก การ แปล ถือ เอา ความ เบ่น สำ ค0 ญ่ ไม่ ได้ แปล ตาม ตี วอก ษร อย่าง ที เรา ปฏิบ 1า อ้น ใน กระทรวง การ ต่าง ประเทศ ทุก วิ นน้ ท่าน สารภาพ ว่า บาง แห่ง ท่าน จำ เบน อ้อ ง ต0 ด ออก ถึง ๒๐ หนำ ติด ก, น เช่น ตอน ที่ รำพึง รำพิ น, ถึง วิงน็ วิง โนัน ว่า มีล ไ! ษณะ สืณฐ านเ บ่นอย่าง ไร แต่ บาง แห่ง ซึง ตีน ฉบ ไ] พรรณนา ไว้ สน ๆ เกรง ว่า นัก เรียน ของ ท่าน จะ ไม่เ ขำ ใจ ท่าน ก็ แต่ง ช้อค วาม สมทบ อธิบาย ให้ แจ่ม แจ็ง ออก ไป จาก ตีน, ฉนับ เติม อีก อ้วย ถือ เสืย ว่า ท่า เช่น นั้น เบ่น การอ นุเคราะห์ ลูก ศิษย์ ลูก หา ที่ อาจ ไม่ มีพึน ความ I เรื่อง เมีอ งฝร็ งเมี อง แอ้ ว มา ก่อน ท่าน จึง ยํ้า ไว้ ว่า “มิ ได้ มี ความ ประสงค์ อ้น ใค นอก จาก จะ เพ่ง เล็ง ผล ประโยชน์ ของ นัก เรียน เบ่น เกณฑ์ ถำ สำเร็จ อ้งที่ ห วิง คือ เพาะ ปลูก ความ นิยม ของ เด็ก นัก เรียน ให้ ยี งอย ากร้ พงศา ว คา ร แห่ง ชาติ ของ ตน บ็าง ส ไ! เล็ก น้อย ก็น้บ ว่า สำเร็จ ความ ประสงค์ แอ้ ว” และ เม อ ท่าน แปล หนังสือ เรื่อ งน้ ท่าน ก็มิ ได้ มุ่ง หมาย จะ ให้ รา ซ¬ บ0 ณฑิต ย สภา นำ อ้อ ความ ของ ท่าน เขำ ไป พิมพ์ อยู่ ใน ชุด ประชุม พงศา ว คา ร ใน ฐาน ที่เ บ่น เอกสาร สำ ค' ญ ทาง ประ วิ ต ศาสตร์ ของ ชาติ ไทย ท่าน จึง ไม่ 247 พยายาม รก บา ข็อค วาม ให้ อยู่ ใน รุป เดิม ตาม ทัก ข ระ พทัญ ชนะ มาก ที สุด ที จะ ทำ ได้ อนึ่ง นอก จาก ฉบบ ที่มี อยู่ ณ หอ สมุด แห่ง ชาติ ซึง เบน รูป ใหม่ ของ หอ สม ด วชิราวุธ เดิม แล่ วิ หนำ ลือ ชุด นึ่เข ำใจ ว่า ยำ คง มี เหลือ ตก คาง น์อิ ยชค เต็ม ที (ฉบํ บที่ เซ เดส์ นำ มา ถวาย สมเด็จ กรม พระยา ดำรง รา ชา- น ภาพ สำ หรื บ เบน สม ป ตหอ สม ค แห่ง ชา ตึนน ขณะ นียง คง อยู่ หรอ เปล่า ขำ พ เจา ก็ ไม่ ทราบ) เพราะ เมือ ประมาณ ๑๐ บ มา แล ว่นี พระ เจา ว รวง ศ เธอ พระองค์ เจา จุล ทัก รพ งษ์ ได้ ทรง วิจาร ณ หนำ ลือ ประชุม พงศาวดาร ภาค ท (๗, (๙, ๖0 เรอ งใก บา ปาน ไปผ่ รง เศส ขา พเ จง สง เก ต เห็น จา ภ วิธ วิจารณ์ ของ พระองค์ เจา จุล จก รพ งบ แสํ วิ ว่า ทรง วิ จา รณ จาก ท ได้ อ่าน ฉบบ แปล ของ ท่าน ฟ. ฮีแล ร เพ ยง เท่า นน ควย ไม่ ปรากฏ วาท รง ทัก ทัวง ถึง วิธี แปล อย่าง เสรี หรือ แปล ดํดท อนล่ วน นนล่ วนนี ออด ใบ่ การ แปล โดย มุ่ง หมาย เอา ความ เข ำใจ เบน ใหญ่ จน บาง ค รง ออก จะ เลย เถิด เกิน ตน ฉบบ เบน ไหน ๆ เช่น นไเ ก็มิ ได้ ทรง ทักทั วง หรือ ยก มาด ล่า ว อ้าง ประการ ใด อ้อน ส่อ ให้ เห็น ว่า พระ อง ค ท่าน เอ งก มิ ได้ มี ตน ฉบบ สำ หรบ สอบ ทวน เปร ยบเ ทยบ ขา พ เจา ขอ ยกเ รอง โด บา ปาน ไปผ่ รง เด ลน ชน มา ทบทวน บํวิง เพ อ แสดง ให้ เห็น ว่า ผู้ ทัน ท กราย งาน ประ อำ วน ชอง โก บา- ป าน มา ลง พิมพ ใน หนำ สอ ราย ดาบ ม่ง เล^ม,' ทมช อ วา 1^6 โอน X 6 0ล1ลก0เ ได้ ทัน ทึก เห ต การ ณใว้ ละ เอย ดล ออ ท เตย ว โดย เฉพาะ ตอน ท สด ดิพร ะเจ็ วิ หลุยส์ ที ซิ ๔ ก พรรณนา อย่าง ยาว ยด จน กระทง คน ฝ รง เศส ดํวิย ทันที ไม่ ยอม เชือ ว่า โก บา ปาน ดล นด ลา ลา มาร ดล'3 เพยงน1น กง แก เหมา เอา ว่า เม อซ เอ อร เด อ ว เช ผน ตง หนา ตง ตา ประจบ ประแจง และ 248 หา วิธี จะ สดุดี พระ เจำ หลุยส์ ที่ ๑๔ เพ้อ ความ ดี ความ ชอบ ของ ตน โดย อา ศย ปาก ของ โก ษา ปาน ช่วย บา ว ประกาศ อานุภาพ “กษ้ ตริย์ สุริยะ ’ เรา ท่าน ซึ่ง เบน คน ไทย และ รู้ดี ว่า คน ไทย เรา นั้น ไม่ แพ้ ใคร ถำ จะ ให้ สดุดี ยก ยอ หรอ น้อย อ ใคร หรีอ ใคร เห็น ว่า อะไร งาม ก็? บ ว่า งาม ไป ตาม เจำ ทำนอง นั้น หาก ได้ มี โอกาส อ่าน เรี อง โก ษา ปาน ไป ฝ รง เศส แล2 วิ คง จะ เห็น ตรง ก็ บิ ขำ พเ จำ ว่า เคอ วิ เซ ผู้น็ คง จะ มิ ได้ บน ทึก อะไร เกิน กว่า ที่ เบน จริง นก ขอ ความ สดุดี เหล่า นั้น เมีอ พ้งดู แล่ วิ จะ รีนหู เกิน ความ จริง ไป บำง ก็มิใ ช' ของ แปลก โก ษา ปาน จะ พูด ไม่ ได้ เช่น นั้น เจียว หรีอ ภาษา ไทย ของ เรา โค ย เฉพาะ ใน เรื่อง เช่น น็ย่ อม พูด ได้ อย่าง ไพเราะ เพราะ พ รัง สะ บง สะ บิด และ หวาน หู ไม่ รู้ หาย ไม่ ผิด อะไร ก็ บิ ภาษา ฝ รำ เศส ซึ่ง แม้ จะ นิยม ก็ น ว่า เบน ภาษา การ ทูต ขำ พเ จำ ไม่ มี ความ ประสงค์ จะ นำ เรื่อง ราว นั้งห มด ของ เด อ วิ เซ มา ลง ใน หนำ หนังสือ ส ราญ รมย์ น เพราะ จะ กิน หนำ กระดาษ ถึง ๑, ๒๕๔ หนำ ข้า พเ จำ ขอ แนะ นำ ว่า ที่ ใต้ ตน มะขาม ข้าง กระทรวง ยุติธรรม ก็มี หนังสือ เรือง โก ษา ปาน ไป ฝ รำ เศส วาง ขาย อย่ หา ก็ ไป' ซอ มา อ่าน สมทบ ข้บ บท ความ ของ ขำ พเ จำ แล่ วิ ก็ เชอ ว่า ท่าน จะ ได้รํ บิ ความ บิน เทึง และ ความ เขา I จ 1น ความ สามารถ ของ ข้น ฉบ0 บิ ทด ของ พ วะ บาท สม เคจ พระ เจา อยู่ หว กรุง สยาม ซง ได้ ออก ไป น์า เพ ญ กรณีย์ ข้งแ ต่ครื่ ง กระ โนัน ใน หนังสือ พระ ราช พงศาวดาร กรุง เก่า ไม่ ว่า ฉบิบิ ไดนั้ น ทำ ไท้ เข้า ใจ ไป ว่า คณะ ทูต ไทย ซ์งมิ ออก พระ วิสุท ธ สุนทร (ปาน) เบน หวน นำ ข้ด, าๅ ว- หา กำ บน เอง โดย ตลอด จน กระทำ เรื่อง หาด วอๅ จาร ย์ผู้เ ซึ่ยๅ ขา ถบิเสยศๅสด ริ ท่าน ก็ จด เอง นั้ง สิน ความ จริง นั้น ตาม จดหมาย เหตุ ฝ รำ เศส ไม่ ว่า ฉข้บ 249 ของ บาท หลวง ตา ชา ร์ค หรือ ฉกับ ของ บาท หลวง เด อชิว สิที่พู ค ถึง เรือ งนึ่ ไค้ กล่าว ไว้ ชิด เจน ว่า โก ษา ปาน ซึ่ง ขณะ นึ่นเ บน ออก พระ วิสุท ธฯ และ บริวาร หา ไค้ ไป เรือ ไทย ไม่ แต่ ไค้ ออก เดิน ทาง โดย อา ศย ไป กับ เรือ กำ บน ฝ กัง เศส สอง ลำ ข้อ ลำ โซ และ ลา มาลี ญ ซึง เบน เรือ ลำ ที นำ ทูต ฝ รึง เศส เช วา เลีย ร์ เด อ โ ชม งต์ และ คณะ มา เม่อ ง ไทย และ พาก กับ ไป เพราะ ขณะ นั้น ไทย เรา กัง ไม่ มี เรือ เดิน สมุทร และ นก เดิน เรือ ที สามารถ จะ นำ คณะ 1 1 ทูต ไป ยุโรป โดย ตรง ได้ อย่า ดูอน ไกล เลย แม้ ใน ร0 ชกา ลที ๔ เมีอ ประมาณ กัอย บ เศษ เท่า นั้น คณะ ทูต ของ เรา ที จะ ไป เมีอ งฝกั งเศ สก ตอง โดยสาร เรือ รบ ฝ รึง เศ ส1 โป และ พวก ที ไป กัง กฤษ รฐ บาล อง กฤษ ก ตอง ส่ง เรือ ข้อ เอน เคา น เต อร์ หรือ ที ปรากฏ ใน รายงาน หม่อม รา โชกั ย ว่า เอน กวน เต อร์ มา กับ จาก ปาก นำ ถึง ปอ ร์ตส มํธ อีก ต่อ หนึง เรือ ลว โซ และ ลา มาลี ญเ ขำ เทียบ ท่า เมี อง แบ รสต์ เมือ วน ที ๘ มีถุ นาย น ค. ศ. ๑๖๘๖ เวลา บ่าย ลี โมง เย็น (ซึง ใน ฉบบ ของ ท่าน ฟ. ฮแล ร ตดข็ อ ความ ตอน นี) และ กว่า จะ กัด เรือง แผน เดิน ทาง ไป ปา รืฟิใ ห้เฟิ รอ เรียบ รอย กอีนเวลานาน เพราะ ตาม หมาย กำหนด การ กว่า โก ษา ปาน จะ ออก จาก เม อง แบ รส ต ได ก็ เบน วน ที่ ๙ กรกฎาคม แล้ว ซึ่ง แปล ว่า ล้อ ง คำ ง เต็ง ที่ เมือง ท่า ถึง หนึ่ง เดือน กับ หนึง กัน เต ม ในฉ กับ แปล หนา ๒® บท ท ๓ ม ขอ ความ คง ตอ ไป น เม อ ราชทูต' ใด้ ล้าง แรม อยู่' ที่ เมือง แบ' รส ตน* แ ๑๓ กัน มี ขำ ราชการ ใน กระทรวง กังผุ้ หนึ่ง ข้อ สต อร์ฟ ได้ ถึอ กับ กัง ของ พระ บาท สม เค้จ พระ เล้า หลุยส์ ที่ ๑๔ จากกรุง ปารื สอ อก มา ตอน กับ ราชทูต ไทย ที่เมี อง แบ รสต์ และ ขอ เชิญ ให้ เข้า ไป ใน พระ นคร หลวง- - -” เม อซิเ ออร์ สต อร์ฟ ผู้นึ่เ บน 250 เจา หนำ ที ติด ต่อ ประ สาน งาน และ ติด สอย หอย ตาม โก ษา ปาน ตลอด เวลา ที อยู่ ใน ประเทศ ฝ รึง เศส แบบ เดียว วับ มิสเ ฟาลี ของ หม่อม รา! ชท่ย มี สง ประหลาด เกี่ยว วับ ขำ ราชการ ผู้นึ่ อยู่ หน่อย คอ ชือข อง เขา ใน เล่ม ๑- ๒ ของ ดี น, ฉบบ นั้น เบน สต อร์ฟ แน่ๆ แต่ พอ มา ถง ตอน ปลายๆ เล่ม ๓- ๔ แล่ ว ชอก็ เกิด เปลี ยนแ ปลง ตก หล่น เหลือ เบน เม อซิ เอ อร ตอ ร์ฟ เฉย ๆ ไม่ มี ตำ “ส” นำ ห น่า จะ เบน เพราะ อะไร ก็ สุด ที จะ เขา ใจ ตำ ผู้ แต่ง เด อ วิ เซ เอง ก็, ไม่ ได้ ช แจง เกี่ยว ก็ บขํ อ่นื่ เลย การอ่าน หน์ ง่สอ ฝ รง ไม่ ว่า อำ กฤษ ฝ รำ เศส ที่ดี พิมพ์ เมื่อ สอง สาม วัอย บมา แล่ วิ นั้น บาง ที อาจ เกิด เร้ อง ยุ่ง ยาก ขน ได้ เนื่อง จาก การ เขียน หรอ การ พิมพ์ อก ษร ตำ 3 ก็ บ โ มก ปะปน ก็ น หรอ ละ ม่าย คลำ ย คลึง ก็ น มาก เพราะ อักษร สอง ตํวินื่ ต่าง ก็ น่ ตรง ขีด กลาง นิด เดียว ล่า ไม่ ระ วิง ให้ ดีก็ อาจ พลาด เผลอ ได้ ง่าย (ลูที กระ ปอง บุหรี่ 7[ าโ 66 ดล รศ 6ร ก็ จะ เห็น ที่ เขียน เลียน แบบอ ก็ ข ระ สม่ย โบราณ เบน 7 เา โ66 ดล ศ! 6 ร) เช่น ตอน หนึ่ง (หนำ ๒๕) ที พรรณนา ว่า “วัน ที่ ๑๕ ได้ เลื่อน มา ถึง ตำบล หนึ่ง ชอ ตำ ปลี และ ได้ รบ ประทาน อาหาร กลาง วัน อยู่ ที่ นั้น ดีวิย ครี่น วับ ประทาน อาหาร เสร็จ แล่ วิ ท่าน ราชทูต ได้ ไป คำนั้ บ ท่าน ผู้หญิง ชอ ลา มา ร์กิส ดา พ์ญี ซึ่ง เบน ญาติ วับ ท่าน กงต์ เด อ มำส แฟลต” ซึ่ง ใน ต2 น่ฉวั บ เด อวิ เซ ถำค ให้ ละเอียด ส0 ก็ หน่อย จะ เห็น ว่า เขา เขียน ซึ่อสุ ภาพ สตรี ผู้ นั้น ว่า IV เลอ ล ๓ 6 1ล เห ลโสุ น! ร 6 6 /\ ร ร! ธึท V หาก เมีอ ดูเผิ น ๆ ผ่าน ไป ก็ ออก จะ คลำ ย (วั /\ ศ! ก V มาก ผู้ที่ เคย เบน สานุ ศิษย์ คุณ ครู ศิแล ร์มา แล่ วิ ย่อม ทราบ ดีว่ๅ ท่าน เบน ครู ที่ดี มาก เวลา สอน ก็ พยายาม อธิบาย อย่าง ละเอียด ลออ ให้ เห็น ชด รู้แ จำ สว่าง กระจ่าง ใจ จริง ๆ ย็ง เวลา เรียน แปล จาก ภาษา ฝ รำ เบน ไทย แวัว 251 ท่าน ยง ถอห ลก ว่า ถา แปล เบน ไทย แล็ว่ สำนวน ตอง เบน ไทย จริง ๆ ถง กบ คน ไทย ที่ ไม่ รู ภาษา ฝรั่ง อ่าน แข้ วก็ต็ อง เข้า ใจ ควย ฉะ นนเ มือ พวก เรา แปล เบน ไทย เสร็จ ท่าน ก็ ส่ง ต่อ ไป ให้ ท่านมหา สุข ทิม ศิลป อา จาร ย ไทย อ่าน ดู สำ ท่านมหา สุข ให้ ความ เห็น ว่า อ่าน แล ว เข้า ใจ ได้ ท่าน จง จะ ให้ คะแนน ดี ๆ ฉะ น1 น สำ เรา อ่าน ตาม ฉบบ ของ เด อวิ เซ ตอน บนึง จะ พบ ขอ ความ เบน ภาษา ฝรั่งเศส ดง ต่อ ไป น แร เวล รร6 เท! 6ท00โ6 นก 6 เวล X บ 6 อ6 1ล ((วน โก 66 กน 17, 3 [\ เลก! 65, 6 (วน 00๓516 ก6 ร3บร! ล อบอก, แร 03 โบ X 6 ก I (วอน โ 3แ6โ ออน 0เา6โ ล /\ ก 0 อก! ร. แร ร V เวล เธึก 6 เโ ©ท! ก 3ทร เ3 โ^! V ! 6 โ©, 06 ชุน! I© นโ ก! นก นอร-ธึโ ล กอ 0เ 31 ร!!', (ว 3 X 06 ชุน ! เร 56 เว3!ธึ ก 6 ท! ร 0นV6 ก! 6ก (©น!' (ว 3^5, & ! เร 56 เ376 ก 1 ๓ 65 ๓ 6 !อ7 !อ น 5 เ65 ]0น1 'ร 301'6ร เ6 86| ว 35. 16 18, !เ5 ก! ก 6โ อก! 3 เก ธึเ' 3 กก 6 อบ แ5 56 1วล เธึ ก 6 โ 6 ก! 6ก00('6. แร (ว3ร ร 6โ6ก! ๓ 6 ร ๓ 6 เ3 8! V!6 X 6 6ท 83!63น, (วอน โ ร6 เว ล! ธึก 6 โ 6ก 1'6( ว อร อ 6 I 3น! X 6 00ร!6 ขอ ความ ขาง บนนี คณค รูฮแ ลร์ ได้ แปล เบน ภา บา ไทย ใบ ลูก กบ ย ของ ท่าน พง ตํง ต่อ ไป น "ใน ว0 นที ๑๗ นน ราช ทต ได้ ออก จาก เม อง นง ต ไป ยง กง ลน ล อยู ขาง ทาง ทศ ตะ วน ออก เนย ง เบน อ ของ นง ด ตง อยู รม แมน ไลว ร ซงเ บน แม่ นำ, ไห ฌ่ ท เม อง อง สน สน นอก จาก ความ เพล ต เพล นซง เคย ม มา ใน เม อง ตาง ®] ยง ไตร ฟิก เพ ลด เพ ลน เบน พ เก บก กก กาา บน ง ซ' 3ไ มเศ ยม ใน เมือง ฝรั่งเศส คอ ท่าน ได้ ลง อาบ นำ ใน แมนำลจ ร การ อาบ นาน ชาว ฝรั่งเศส ไม่ ค่อย จะ อาบ กน นัก เพราะ เบน เมือง ค่อน ข้า งบ นาว ไม่ เบมื กน 252 เมือง ไทย ซึ่ง เบน เมือง ซึ่อน ก้อง ลง นั้า ลง ท่า อาบ นำ ก้น ทั่ว ทุก คน ทุกวน เหตุ นึ่ การอา บนั้า ซึ่ง เบน ของ ธรรมดา ใน เมือง ไทย กลาย เบ่น ของ แปลก ส0 าหก้ บ คน ฝ ซึ่ง เศส คน จึง พาก ไ เมา ดู ราชทูต สยาม อาบ นำ ออก มาก มาย สง ที่ ท่า ให้ ชาว ฝ ซึ่ง เศส พิศวง ก้น อีกอ ย่าง หนึ่ง นั้น ดึอ ตาม ธรรมเนียม เมือง ฝ ซึ่ง เศส ลำ ง มือ ก้น ก่อน ที่ จะซึ่ บ ประทาน อาหาร แต่ เมื่อ ร' บ ประทาน แก้ว ไม่ ค่อย ก้าง เพราะ ถือ ซ่อม ลือ ก้อน ก้น มือ ไม่ ค่อย เ บอน ไม่ จำ เบน ก้อง ก้าง ส่วน ธรรม เนียม ไทย ชอน ซ่อม ขณะ นั้น ไม่มื เลย ใช้ เบบ ก้าว ก้วย มือ ทั่ง นั้น จึง เบน ธรรม คา ที่ ก้อง ก้าง มือ ก้น เมื่อ ซึ่บป ระ ทาน อาหาร เสร็จ ก้น ที่ ๑๘ นั้น ราชทูต ได้ มา ถึง เมือง แอ ง ครำ ค์ ซึ่ง เบน เมืองอยู่ ตาม ลำ แม่ นั้าก้ วร์ เหมือน ก้น ราชทูต จึง ลง อาบ นั้าที่ แม่ นั้า เหมือน ก้น ก่อน แต่ที่ นึ่คน แตก ตน ก้น มาลู ราชทูต อาบ นั้า มาก ยง กว่า ที, เมือง อำ สน้ส์ จน เบน ที่ รำคาญ ก้อง ลง เรือ ขำ ม แม่ นั้า ไป อาบ ที่ ผง ขำ งโนั้ น มิ ฉะนั้น คน แตก ตน มา มาก เบน ที่ รำคาญ เหลือ เกิน” ขำ พเ จำลอง พยายาม ขีดก้ ญญป ระกา ศ ใต้ ประโยค ที่มืก้ อย คำ ตรง ก้บ ก้อ ความ เติม’ ใน ฉบบ ฝ ซึ่ง เศส พอคี ซึ่ง ถำ อ่าน เผิ นๆ หำ นๆ แค่ นั้น แก้ว อาจ เก้า ใจ ยาก ส0 าหก้ บผู้ที่ ไม่ เก้า ใจ สภาพ ของ เมือง หนาว ฉะนั้น ใน ฐานะ ครที่ ดีก็ ตอง อธิบาย ให้ ก้ค จำ ก้อง แปล และ เพิม เติม ให้ รู้ เช่น เห็น ชาติ จริง ๆ แต่ วิธี แปล แบบ เส? นึ่ก้บ วิธี แปล ตาม ก้วก้ ก ษร ที พระ บาท สมเด็จ พระ เจำ อย่ห้ วิก้ช กาล ที่ ๖ ทรง นำ มา ใช้ ใน การ แปล บท ลคร ของ เซ็ก สเ บยร์ แตก ต่าง ก้น อย่าง หนำ มือก้ บห ลำ มือ ก็ ว่า ได้ แต่ ละ' วิธี ก็ มี ผู้นํ' บ ลือ ยกย่อง ก้วย ก้น ทาง ราชการ เรา สมัย นึ่มำ เนียม แบบ ซึ่ช กาล ที่ ๖ เมื่อ แปล 253 เอกสาร ราชการ ขำ พ เจา เอง ก็ เห็น ว่า ลำ แปล เอกสาร ราชการ ก็ ควร ริก ษา รูป เดิม ไว้ เท่า ที่ จะ ทำ ได้ แด่ หาก จะ เอา ขอ ค' วาม เหล่า นั้น มา เล่า สู่ คน ไทย ทึว ๆ ไป แล ว วิธี' ของ ครุ 1 อี แล' ร์ก็ ไค้ ผล กว่า คำ จะ เห็น ได้ ใน ส หริ ฐ อเมริกา เวลา นึ่เข ามีผู้ เชียว ชาญ การ เกษตร มาก มาย ตาม มหา วิทยา ล ไ ต่างๆ คอย ทำ การวิ จยวิ เคราะห์ ตัน คว้า เร้ องการ เพาะ ปลูก เลย ง สํดว์ ตัด พน ธุพืช พํน ธ์ส ตว์ แตัว ก็ เขียน ผล การวิ จ ไอ อก มา เบน ภาษา ปราชญ์ เกษตรกร ซึ่ง เบน เพียง มนุษย์ ปุถุชน คน สา มิฌ แม้ จะ อ่าน หนำ สอ ออก เมื่อ อ่านออก แล ำก็ ยำ ไม่ รู้ ว่า แปล ว่า อะไร การ ตัน ควำ จึง ไม่ ฉีผล สม ดำ เจตนา ไว้ ฉะนั้น รำ] บาล อ เม ริก ไเ จึง ต ไง นั้น มา ว้าง บุคคล อีก ประเภท หนึ่ง บุคคล ประเภท นึ่ ได้ เบน ผู้ แปล ความ จาก สรุป ผล การ คน คว้า มา เบน วิธี ปฏิบ็ ตอ ย่าง ง่าย ๆ หรือ อีก น ไห นึ่ง ก็อีอ ว้าง คน มา แปล ภาษา อ เม ริ ตัน ออก มา เบน คำ มะ ริ ตัน นั้น เอง ความ เบน คน ช่าง สง เก ต ตลอ ค จน ปฏิภาณ ของ โก ษา ปาน นั้น มี ขัอค วาม ตอน หนึ่ง จะ นำ มา เล่า ซา อีก คอ ค รง หนึ่ง คุณ หญิง ริ ฐ มน ตริ ฝ รำ เศส สม ไ] นั้น ชอ มา ดาม ลา มา ร์กีส เซ เญอ แลย์ แอบ ไป เยี่ยม แวะ เพือ จะ คลาด เลา ทต ไทย ว่า จะ มี หน่วย ตัาน แค่ ไหน เธอ จึง ปลอม ตัว แบบ คน ชาว บาน ปอน ๆ ไป หา แต่ พอ โก ษา ปาน เห็น กิริยา ท่า ทาง ก็ดู ออกว่า เบน ผคมิ ใช่ ไพร่ จึง ตัอน ริบ ขับ สู้ เบน พิเศษ จน กระทง เธอ สง ส ไ ว่า ทูต ไทย คง คอ อก จาก เคร้ อง แต่ง กาย กระ มิ ง จึง ลอง ภูมิ ทูต โค ย ถาม ขน ว่า “ ถาม จริงๆ เถิด ท่าน มี ความ เห็น อย่าง ไร ใน เรือง การ แต่ง กาย ของ หญิง ฝ รง เศ ส,, โก ษา ปาน ก็ แสดง คารม ตอบ ไป ว่า “ผู้หญิง ฝ รง เศส นะ คุณ นะ หาก จะ ลอง แต่ง กาย แบบ ไทย บำง แล ว ก็ จะ อึง สวย กว่า นึ่เสี ย อีก,, ครั้น ถูก รุก ตัว ย การ 254 ซก อีกว่า “ก็ ผู้หญิง ไทย เขา แต่ง ดำ กำ เอ ย่าง ไร ล่ะ ท่าน ทูต โก ษา ปาน จง บอก ไป ตรง ๆ ว่า “ผู้หญิง ไทย นั้น ความ สวย ของ เขา อยู่ ตรง ที นุ่ง นั้อ่ ยห็ม นั้ อย (แ โธ [วล โบ* กน 6แ6ร 6ร*016ท1: ล 6 6กา7"กน6ร) คำ ซก คำ ตอบ ตรง น เม อ อ่าน ตาม บน ทึก ของ เด อวิ เซ กเ หน ว่า ตรง ไป ตรง มา แนบ เนียน ดี แต่ ตอ นที ท่าน ฮีแล ร์แป ลน้ ท่าน เบน คน มี อายุ อา นาม แล่ ว มิ หนำ ยำ เบน พระ เณร เถร ตู้ เสีย ดำ ย เลย แปล ลง ไป ไม่ สนิท คู ตะ ขิค ตะขวง แล ำยำ แถม ความ เห็น เพ ม เติม เสีย อีกว่า ฝ รง เขา ดก ตรง ที่ เขา บค กาย มิดชิด แต่ ที่ ไหน ได้ เดี๋ยว นีพอ ดี พอ รำ ย จะ ทำ เอา คน ไทย เกิด คา คา เวอ ริก สบ สสํ้ม เอา ง่าย ๆ เมีอ ได้ เห็น วิธี แต่ง กาย แบบ นุ่ง น8 อย ห่ม น์อย ของ พวก แหม่ม ๆ ฝ รง เศส ที่เมี องของ ครูฮี แลร์ คำ แปล และ วิธี แปล ของ ครูฮี แลร์ โดย เฉพาะ ตอน นิ รู้สึก ว่า ไม่ สนิท ใจ และ ตรง ใจ เห มีอน อย่าง พระ ราช นิพนธ์ ของกรม สมเด็จ พระ ปร มา นุ ชิต ชิโนรส ซึ่ง เบน ชี บา นา สงฆ์ เห มีอน กัน ก็ ทรง ประ พ้น ธ์เ รอง โลกิ ยวิส ยได้ ไม่ แพ้ ฆราวาส อย่าง สุนทร ภู' และ ค นอน ๆ ดำ จะ ได้ เห็น จาก ตอน นิที่ ว่า
- ขณะ นนย งมีผู้ หนี ง ใน ทีประ ชุม เห็น ท่าน อ่คร ราช ทตเ บน คน ค หนำ คน ออก แม่น ยำ ฉะ น้ก็ ถาม ว่า “ที่เ จำ คุณ ราชทูต เข ำใจ ได้ ว่า นาง คน นิ ไม่ ใช่ หญิง เมีอ งเบ รอ ตำ ญ จะ เบน เพราะ วิธี แต่ง ติ, วก ระ มำ ? จะ เบน เพราะ เส อ ของ ผู้หญิง บำน นอก กับ หญิง ชาว เมี อง ไม่ เห มีอน กัน น่ะชี จึง ทำ ให้ ท่าน เขา ใจ ได้ฉ ะ นั้น แต่ ถึง จะ เบน แหม่ม ตาม หิว เมี อง หรือ แหม่ม ใน วํงก็ ช่าง!, ถอง; เม อ ขน ชื่อ ว่าเ สอ แหม่ม ฝรั่ง แลํว ท่าน เห็น เบน อย่าง ไร ๆ เรา ฝรั่ง ด้วย กน อยาก จะ ใคร่ รู้ ว่า ท่าน ที่ เบน คน ไทย จะ ลง ความ เห็น อย่าง ไร ใน!, รือง •แ เหมาะ ดี หรือ ไม่ เหมาะ ดืขอ เชิญ ท่าน อธิบาย ให้ พง บาง” ออก พระ วิสท ธ 255 สุนทร ตอบ ว่า ‘ไค ร์อง แบบ แหม่ม น เหมาะ ดี มาก แต่ ว่า ถา แหม่ม จะ แต่ง อย่าง ผู้หญิง ไทย แล้วจะ เพ่ม ความ สวย งาม อีก เบน กอง” “เออ อย่าง นั้น เจียว หรอ? ก็ ผู้หญิง สยาม เขา แต่ง กัน อย่าง ไร ?” “หญิง ไทย นั้น หรือ ท่าน ท่าน ราชทูต ว่า “เขา ผิคกั น กับ แหม่ม ตรง ที ว่า แหม่ม นั้น ช่าง แต่ง ตํว่ มิดชิด แทบ จะ แล ไม่ เห็น ผิว เน้อ เลย นอก จาก วง หน านิด หน่อย แต่ ผู้หญิง เมิอ ง ไทย นั้น หา เบน เช่น นั้น ไม่ แทน ที่ เขา จะ นุ่ง ห่ม ปก บด ร่าง กาย ให้ มิดชิด ตั้งแต่ เล้า ขน ไป ถึง ดีรษ ะ นั้น เขา ห่ม บด แต่ บาง ส่วน ของ ร่าง กาย เท่า นั้น อีก บาง ส่วน เขา ที่ง ไว้ ให้ ปรากฏ เบด เผย ฉะ น้ลก ษณะ งด งาม ของ สต รึ ใน เมิอ ง ไทย จึง มี ภาษี กว่า ใน เมิอ งน้ ล้า แหม่ม จะ เอา อย่าง นี ล้าง แล้ว ก็ เล้า ใจ ว่า ผู้หญิง เมี อง ฝ รง จะ งาม ขน อีก เบน หลาย เท่า,, (ความ เห นของ ราช ทต ไทย น้ล้า เบน สมัย น้เห็ น จะ พูด ไม่ ได้ เสีย แล้ว เพราะ ธรรมเนียม แต่ง ตำ ครึ่ง หนึ่ง ที่งล้ วเป สีอย ไว้ ครึ่ง หนึ่ง อย่าง โบราณ ใคร ๆ ถึง ใน เมี อง ไทย เอง ก็ ออก ร้สีก ว่า ไม่ เล้า แบบ เลีย แล้ว หรือ พูด ไป อีก นัย หนี งก็ดี อ เบน ที่ บาด ตาขอ งผ้ด เท่า นั้น เหตุ ราชทูต และ คน ไทย ใน สมัย ของ ท่าน กัง ไม่ ร้สึก ความ จริง ของ ล้อ น้ น่า จะ เบน เพราะ เคย มิใ ช่อน กระ ล้ง ท่าน จึง เห็น เบน เล้า ที ไป หมด.— บ. ก.) จาก ล้าง บน น้ก็ พอ จะ เห็น ได้ ว่า โก ษาป าบบ บแท ละ กล้บ สบ ยให มิ กว่า ครฮี แลร์ ไป เสีย อีก เพราะ สล้ย น้เ บน สม ย ไม้ แขวน เสีอ ล้น โตๆ นียบ กัน อย่าง นั้น ใคร ไม่ เห็น ดำ ยก็ คง จะ ถูก หา ดัง ที ใบ อุโฆษ สมัย ค รง ท นีงมี ผ้พด ถึง การ เดับ รำ ใบ เรึ่ อง นิรา ค ฤดู ห บา ว ว่า “ใคร ไม่ รูลูเ หมี อบ อยู่ นอก โลก ล้บท ง โชค ชะตา และ รา ดี—,, และ ตัว ย่อ บ. ก. พ่วง ล้า ยนน เคย ทำ ให้ พระองค์ เล้า จุลล้ กร พงษ์ ใบ บท ริ จา ร1 สี อง นิ ได้ ทรง แสดง 256 ความ ฉงน ว่า บ. ก. น้ เบน อก ษร ย่อ ของ ชอ ใคร หนอ ที ชอบ มา เขีย ใท้ ความ เห็น แทรก ใน เรึ่ อง โก ษา ปาน บ่อยๆ ความ จริง บ. ก. ก็ คอ คุณ ครู ฮีแล I นั้น เอง ใน ฐานะ ที่ ท่าน เบ่น บรรณาธิการ หน งสือ อุโฆษ สม ย ท่า ม อนุโลม ใช้ อำ ษร ย่อ ที เบน ที่ นิยม สม ไเโ นั้น สำ หริ บ่ คำ ว่า บรรณาธิการ ใม เมื่อ บรรณาธิการ มี ความ เห็น แย้ง ข้บข้ อ ความ ทีผู้ เขียน จดหมาย ส่ง มา ลง ใน หน์ง สอ พิมพ์ ของ ตน ได้ บอก ใน ชั้น แรก แลำ ว่า คุณ ครูฮี แลร์ นอก จาก จะ ชำนาญ ใน การ ต่อ ความ แส่ ว ท่าน ย้ง ถือ ภาษิต ว่า ริก ยาว ส่อ ง บ่น ริก สน ต่อ ง ต่อ ฉะ นนิ ใน บาง เรื่อง ที่ เกีย วข้บ ข้อ ส่ง เกด บางอย่าง ของ ท่าน เคอ วิ เซ เรือง นิด์ย บางอย่าง ของ คน ไทย ครูฮี แล ร์ก็' ได้ ตด ออก เสีย บำง เช่น วิธี ที่ คน ไทย ปอก ผล ไม้ ที่เ คอ วิ เซ ชำ ง สำ เก ต เห็น ว่า คน ไทย ข้บฝ ริ ง เศ ส ทำ ตรง ข้น ข้าม ฝริง เศส ปอก ผล ไม้ ก็ ปอก เข้า มา หา ตำ ส่วน คน ไทย กล บ่ ปอก ออก ไป จาก ตำ และ ใน การ ห0 นก ารข้ ดก็คี คน ไทย ใช้ วิธี ทำ ออก ไป จาก ตำ ที่ งนั้น และ เมื่อ ถูก ถาม ขน ว่า ทำไม จึง ทำ ผิด ไป จาก ที่ฝริ ง ๆ เขา ทำ ข้น คน ไทย ใน คณะ ทูต ก็ช้ แจง ว่า การ ปอก หรือ ตํด แบบ ไทย เบ่น วิธี ปลอดภัย กว่า เพราะ ปลาย มีด วาด ออก ไป จาก ตำ ไม่ ห็นิ มา บาด เอา ตำ เอง ไค้ เห มีอน ปอก เข้า หา ตำ ข้อ นึ่เค อวิเ ซก็มื ความ เห็น ว่า คน ไทย มี เหตุ ผลดี กว่า ฝริง มาน ๅน แ ลำ แต่ เสีย คาย ที่' ข้อ ความ ตอน น ถูก ครูฮี แลรื ต ด ออก เสีย หมด เด อวิ เซ ชำ อุทาหรณ์ หลาย ข้อ ที่ แสดง ให้ เห็น ว่า โก ษๅ ปาน มีบ่ญ ญา ห ลำ แหลมมาก เช่น เมือ มี ผู้หญิง ฝริง เศส คน หนึ่ง มา ซ ำ ถาม ว่า “ท่าน มา เมือง ฝริง เศส ทำไม ไม่ พา คุณ หญิง คุณ นาย ของ ท่าน ติดตาม มาบ ำงเ ล่า” แด่ โก ษา ปาน กข้บ ตอบ ว่า ‘ำ ย่า ว่า แต่ ภัต โน เลย หล่อน ว่า แต่ หล่อน เอง 257 ก เถอะ ลอง ทาง ราช การส่ง ตำ สามี ของ หล่อน ไป ไกลๆ เช่น ไป ถึง เมือง ไทย เบน ติ' แ หล่อน จะ กล่า ติค ตาม เขา ไป เท้ย ว หรือ,, และ ครั้ง หนึ่ง มี แม่ สาว คน หนึ่ง มา พูด เบน ทำนอง เกย ว โก ษา ปาน ว่า “ท่าน เจ้า คะ เจ้า ขา ล่า หาก ดิฉํน เต็ม ใจ สม่ค ร ท่าน จะ รำ เดิฉํ น เบน ภรรยา ท่าน อีก สํก คน หนึ่ง ไหม คะ ที่ดิฉ้ น ถาม เช่น นึ่ก็ เพราะ ว่า ดิฉํน ทราบ ว่า ทาง เมือง ไทย น, น ใคร ๆ จะ มี เมีย สก กี่ คน ก็ ไค้” โก ษา ปาน เลย ตอบ สวน ค ว, นท่ นที ว่า “แน่ นอน รำ หล่อน เลย และ ส ฌญา ว่า จะ เลย งคูปู เสีอ มิ ให้ หล่อน น็อย หนำ คน อีน ๆ ที ง สน” ครํ้น แม่ หนู ยิง ออด ล่อน ถาม ต่อ ไป อีกว่า “ทั้ง หลวง ทั้งน็ อยท ง เล็ก ทั้ง อ่อน ทั้ง หมด ทั้ง สน ของ ท่าน มีกี่ คน แล่ว่ ล่ะ กรุณา บอก ดิฉํน หน่อย ซิ คะ,, “โอ๊ย แม่ หนู ตำ พี่ ไม่ มี อะไร ปก บด หรอก ขณะ นึ่พี่มี อยู่ เพียง ไม่ กี่ คน มี แค่ ๒๒ คน เท่า นึ่นเ อง,, เสียง แม่ หนู รอง ขน มา ว่า “ต๊า ย ตาย ทำไม ถึง มี มาก มาย ก่าย กอง อย่าง นึ่นเ ล่า คะ,, โก ษา ปาน จึง ได้ ให้ อร ร ถา ธิ บาย ว่า “นี่ แน่ หล่อน อย่าง เพี่ง ตก อก ตกใจ ไป เลย เรา จะ บอก ให้ หล่อน เห็น แปลก ที่ เรา มี เมีย ถึง ๒๒ คน ก็ เพราะ ยิง ไม่ เคย ไค้ ยิน ว่า ใคร ใน เมือง นึ่มี เมีย มาก มาย ถึง อย่า งนึ่ แต่ ใน เมือง ไทย นึ่นมี ใคร เขา ไม่ เห็น แปลก กำ เลย ใคร มี เมีย ได้ มาก เท่าไร ก็ ยิงคี ใคร ยง มี เมีย มาก คน เขา ก็อีง นบ ถึอ ว่า มี บุญ วาสนา มาก ก็ เมื่อ พี่ นบ ำนพี่ น เมือง เขา นิยม ล่น อย่าง นึ่แ ลำ ใคร จะ ไปผึ 'นความ นิยม ของ เขา ได้ การ มี เมีย มาก แลำ ปกครอง เลย งด ให้ ทั้ว ถึง ทุก คน เบน งาน ยาก ยิง กว่า กล็ง ครก ขน ภูเขา เสีย อีก อย่า ว่า ที่อี นที ไกล เลย ด แต่' ใน เมือง ฝ รง เศส นี่ เถอะ ทุกวน นึ่มี ธรรมเนียม ผัว เคียว เมีย เดียว มิ1 ใช่ หรือ นี่ หาก จะ มี ธรรมเนียม ใหม่ ให้ หญิง หนึ่ง คน มี สามี ได้ ถึง ๒๒ คน และ ถา เคย แก่ ธรรม เนียม’ ใหม่ นึ่น เสีย แล่ วก็ คง' โม่ เห็น แปลก อะไร แต่ จะ กล0 บ เห็น แปลก ที่' จะ มี สามี เพียง คน เดียว เสีย อีก', 258 ท่าน ผู้ อ่าน คง จะ เห็น ว่า โก หา ปาน ของ เรา น้มีค วาม คิด ความ อ่า นกา ว หนำ ลํ้าเ ขำ มา ใน ย คบ จ จุบ ำเนึ่ ที เดียว วน หนึง มี เจา นาย และ ขา ราชการ ชน ผู้ใหญ่ หลาย องค์ หลาย ท่าน พา ภรรยา เข ำเยี ยมราช ทูต กบ คณะ และ แสดง การ ขีมำ แบบ ต่าง ๆ ให้ ราช ท ตด ทั้ง หญิง ที ง ชาย ค รน ถง ตอน จะ กลบ โก หา ปาน ถ อธรรม เน็ ยม ไทย ไม่ ปล่อย ให้ แขก กลบ ไป ทอง เปล่า แล ว พยายาม ตึง ตำ ให้ ริบ ประทาน อาหาร เย็น คำ ย ก่น เดียว คน นนคิ มเพื อ ความ สุข ให้ คน น คน น็อำ นวย พร ให้ คน น้น ใน ตอน หนึง ท่าน ผู้ใหญ่ ท่าน หนึ่ง นึก สนุก จะล็ อโก หา ปาน จึง ลุก ขน ชู แก ำเห ลำ เสนอ ให้ ดีม อวย พร คุณ หญิง คุณ นาย ทั้ง ๒๒ คน ของ ท่าน ราชทูต และ หวง ใจ ว่า พร ที ให้ คราว นึ่คง มาก พอ จะ แจก จ่าย เจึอ จาน ไป ให้ ทำ ถึง โค ย ไม่ ติ อง มี ใคร น้อย หนำ หรือ น้อย เนึ่อ ตำ ใจ สก คน โก หา ปาน จึง ติ อง ลุก ขน ตอบ ว่า ขอ ขอบ ใจ ใน ความ หวง ดี และ เออ เพ1 อ ของ ท่าน แต่ ข็อนึ่ ท่านอย่า พลอย วิตก ไป ดำ ย เลย ขำ พเ จำ มี มาก ก็ จริง แต่ ข ำพเ จำ ก็ สามารถ ให้ ความ พอ ใจ แก่ เขา เหล่า น1 น ไดีอ ย่าง ทำ ถึง ไม่ ขา ค ตก บกพร่อง เลย ว่า แด่ ท่าน ผู้ หวง ดี เถอะ ขำ พเ จำ เอง มี เคล็ด ล0 บจะ แนะ ให้ ท่านอยู่ เห มีอน ก่น นะ ท่าน แต่ ยำ จะ ไม่ บอก เคล็ด ล่บน้ แ1 ให้, ใน บด นึ่ ก็ เพราะ เกรง1 ใจ คุณ หญิง ของ ท่าน ที่น้ งอย' ใกล้ ๆ ขำ พ เจ ำนึ่เ ท่า น้น แหละ,’ โก หา ปาน เบน ผู้ ริก ษาข นบ ธรรม เน็ ยม การ ทูต อย่าง เคร่ง ค รด เช่น เมื่อ ท่าน ยำ ไม่ ไค้ ถวาย พระ ราช สา ส์น แต่ พระ เจำ หลุยส์ ที่ ๑๔ ท่าน ก็ ไม่ ยอม ริบ เชิญ ไป งาน ไหนอย่าง เบค เผย เบน ทาง ราชการ เลย แม้ ที่ สถาน ทต ออ ส เต ร ย1 ใน กรุง ปา รส จด การ จุด ดอก, ไม ไพ่ ฉลอง ชยช นะ ของ พระ จ! ก ร- พ รรตึ ออสเตรีย ที่ ทรง ดีเมี อง บูด าเป สติ คน มา ไค้ จาก ตุรก็ และ ไค้ เชอ 259 เชิญ ทูต ไทย ควย ท่าน ก็ บอกว่า “การ จะ ไป ดู งาน ของ ราชทูต ออสเตรีย น น อํนที จริง ก็ อยาก จะ ไป ดู เหลอ เกิน แต่ เสียใจ ที่ จะ รีบ เชิญ ของ ท่าน ขัค ร ราชทูต ออสเตรีย ไม่ ได้ เพราะ ว่าเ มอ ไม่ กี่ วน น้เ อง เจ้า กระทรวง ผาย นครบาล ก็ ได้ เชิญ ให้ ใปลู งาน มหรสพ ที่ ชาว ปารีส เล่น ถวาย ก็มิ ได้ ไป ควย ขณะ นั้น' ขำ พ เจ้า ขัง มิ ได้ เข้า เผ้า พระ บาท สมเด็จ พระ เจ้า แผ่น ดิน ขาพ เจ้า จึง ไม่ ยอม รีบ เชิญ และ เมื่อ เจ้า' ของ บำน ออก ปาก เชิญ เอง แล ว่ก็ยื ง รีบ เชิญ ไม่ ได้ เหตุ ใด. เล่า เม อ คน ต่าง ชาติ ต่าง ภาษา เขา เชิญ จึง จะ ยอม รีบ เชิญ ของ เขา เล่า,, ถา พูด ถึง นํ้า ใส ใจ คอ ของ โก ษา ปาน แล8 ว ต่อ งนํบ ว่า เบน ผู้ใหญ่ ที่มี เมตตา กรุณา เห็น อก เห็น ใจ ผู้น์ อยที่ ทำ อะไร ผิด พลาด ไป ไม่ ใช่ จะ ทำ บ่ม บ่า ม ไป เสีย ที่ ง หมด ขัน หนึง ขณะ โก ษา ปาน เดิน ทาง เข้า กรุง ปารีส จะ เบน เพราะ อะไร ไม่ ทราบ คน ขับ รถ เกิด ประมาท เลินเล่อ ขับ รถ ไป ค วา ที่ กลาง ทาง พวก ทูต ทีน์ง อยู่ ใน รถ ขัน นึน กระเด็น ตก จาก รถ ถลอก ปอก เบก แต่ ไม่ ถึง เสี อด ตก ยางออก ขณะ ที่ เม อชิเ ออร์ สต ลร์ฟ กำ ขัง จะ ขัน เข้า เล่น งาน คน รถ ให้ สา สม นึน โก ษา ปาน ก็ เข้า ไป ขอ ร8 อง ไม่ ให้ ทำ รุนแรง แก่ คน ขับ ขันฉ บ0 บ ของ เคอ วิ เซ มี อยู่ เพียง เท่า นึว่า 0น6 06 0อ01า6 X รดน ส!' 011 85562 ฝน ๓ ลแา 8น โ สุ น! เน V 651:011: ลโกํ \ /&, & สุน II 5น1ก50เ1 00นโ ๒7 เวล เ' ฝอท ท 6 โ, ฤบ 6 (ว6โ50ทก6 ท 6บ51 6516 516556, & ฤน, แ5 ก 6 56ก1เ556ท1 ลน 0น โ} ๓ ลเ ฝ 6 0611:6 05น16 แต่ ครู ฮแล รก ได้ แปล ไว้ อย่าง เสรี ว่า “ทำ โทษ เขา ไม่ ได้ ๆ อย่า พึง ทำ โทษ เขา เลย ขอ ท่าน จง นึก ลูบ ำง เถิด ว่า การที่ เขา ขับ รถ ผิด ไป น้ก็เ บน การ ขับ อาย ขาย หนำ และ เสีย อก เสียใจ พอ อยู่ แขัว แต่นึ ไป เขา มี แต่ จะ เบน ทุกข์ อยู่ เสมอ ว่า เขา เบน ขัน เหตุ ให้ เสีย 260 เกียรติยศ ของ ราชทูต สยาม และ รึฐ บาล ฝ รึง เศส ก จะ เจ บ ใจ แคน ตำ เฮง ไม่ หาย ก็ เบน โทษ หน้ก อยู่ ใน ตำ พอ สมควร แล ว อ นง เมือ เรา ทง สิน ผู้ นำ มา ใน รถ นั้น เบน แด่ ตก รถ ไม่ สู้ จะ เจ็บ ปวด อะไร น้ก ควร และ หรือ ที จะ ลง โทษ ก็ บ่ คนช้ บ ให้ เจ็บ ปวด อีก เล่า ใ คู ไม่ ควร เลย ขอ ยก เลิก เสีย เลต อย่า ทำ โทษ เขา เลย” ซ์งก็ อาจ มื บาง คน คิด เห็น สัน ไป ว่า โก ษา ปาน เบน พลเรือน ไม่ เด็ด ขาด เข็ม แข็ง ความ จริง นั้น แม้ โก ษา ปาน จะ เบน พล เรือ นก จริง แต่ ถึง คราว ติ อง ใช้ ความ เด็ด ขาด ก็ เด็ด ขาด ไม่ ไว้ หน้า ใคร แม้ คนที เบน ช้า เก่า เต่า เลย ง ของ ท่าน มา เบน เวลา นาน เมือ ทำ ผิด แลิว่ ท่าน ก็ใม่ ยอม ลูบ หน้า ปะ จมูก ติง เร์ อง ซึ่ง เด อวิเ ซช้น ทึก ไว้ ติง น “ใน บรรดา คน ใช้ สอย ของ เช้า คุณ ราชทูต มือ ยู่ คน หนึ่ง ประพฤติ ตำ ไม่ สมควร เช้า คุณ ราชทูต รู้สึก ว่า ความ ประพฤติ ของ เขา นั้น เบน ที่ อบ อาย ขาย หน้า ทำ1 ให้ เสีย ชอ เสียง เกียรติยศ ของ คณะ' ไทย ๆ ที่ ไป เมือง ฝ รึง เศส คำ ย สัน อาจ ให้ ชาว ฝ รึง เศส ที่ เห็น ใน ความ ประพฤติ เสีย หาย ของ เขา คูหมื นคู แคลน ชน ชาติ ไทย ท่วใ ป ได้ เช้า คุณ ราชทูต จึง เรียก อุปทูต ดรื ทูต ขุน นาง ไทย และ บ่าว คน ใช้ มา ประชุม ใน ห้อง ของ ท่าน หมด แลำ ท่าน ก็คุช้ น ว่า กล่าว ตำหนิ โทษ ของ บ่าว คน นั้น ด้วย คำ อย่าง รุนแรง ที่ สุด แลำ ท่าน เตรียม จะ เขียน ติ ให้ สาน้ ส ให้ เบน ที่ เข็ด หลาบ และ มิ ให้ บ่าว ค นอน เอา เยีย งอ ย่าง สิบ ไป แต่ ขณะ เมือ ท่าน จะ ลง มือ เฆี่ยน นั้น เม อซิเ ออร์ สต อร์ฟ ช้า ราชการ ฝ รึง เศส ซึงมื หน้า ที ติดตาม ประจำ ราชทูต ได้ ออก มา หำ ม ปราม ขอ โทษ ว่า “ขอ โทษ เสีย สัก ครึ ง หนึ่ง เถอะ เช้า คุณ อย่า เพ่อ เฆี่ยน ติน้น ก่อน เลย ขอ ภาค น้ณฑ์ ไว้ สัก ที เถิด เช้า คุณ ไหน ๆ เช้า คุณ ก็ ได้ มา อ ยุ1 261 เมือง ฝรั่งเศส เบ่น หลาย เติอ น การ ก็ ได้ เบน ไป เรียบ รั่อย ทุกอย่าง นี่เก็ อบ จะ ถง เวลา กลับ ไป เมือง ไทย แล ำ ขอ ให้ เรียบ รั่อย ตลอด ไป เถิด ถึง ว่า ม0 น ได้' ประพฤติ ผิคคิ คมิช อบ คราว น้ก็ พึ่ง เบน คราว แรก และ ก็' ไม่ เสีย หาย อะไร นักหนา ถึง น่า ติ อยู่ บำง ก็ แด่ ใน พวก ลัน เอง เพราะ ชาว เมือง น้ไม่ เห็น มี ใคร ว่า อะไร เลย ตั้งแต่ แรก ที่ ย่าง เข้า มา เมือง ฝรั่งเศส คน เมือง นั้ได้ แต่ กล่าว ชม เชย เจ าคุณ และ บรรดา คน อนที่ มา ลับ เลัา คุณ ว่า เรียบ รั่อย ดี มาก นี่ เมือ เขา รู้ ว่า เลัา คุณ ทำ รุนแรง ลับ บ่าว คนน้ เขา จะ คิด ว่า กระไร ขอ เจา คุณ จง โปรด คิด ให้ ติ เสีย ก่อน เถิด อย่า ให้ ชื่อ เสียง ของ เลัา คุณ ที่ หอม เบน ที่ ชื่น ใจ อย่าง ลับ ดอกไม้ สด กลับ กลา ยเบ่ นอน ไป เลย เ รอง นี่ ไม่ ใช่ เร์ อง คอ ขาด บาด หมาย อะไร อย่า ๆ อย่า เฆี่ยน ลัน เลย เมือ คน ชาว เมือง นี่ เขา ไม่ เอา โทษ ลัน เลัา คุณ จะ เอา ลับ ลัน ทำไม นก หนา,’ เลัา คุณ ราช •ทูต พง เม อซิเ ออร์ สต อร์ฟ หำ ม ปราม ลัง นั้น ก็ ตอบ ว่า “ที่ ท่าน ลัก เติอ น เปรียบ เทียบ มา ครั่ง นี่ก็เ บน บุญ คุณน์ ก หนา แต่ ขอ ให้ ท่าน คิคดู ทีหรี อ ว่า เมือ ชาว บำน เมือง นี่ เขา นับ ลือ เรา ว่า เบ่น คน ติ เรียบ ร8 อย ไม่ ชอบ ทำ การ เกะกะ ระราน ลับ ใคร อย่าง ที่ ท่าน ว่า แลัว เมือ เขา มา รู้ ว่า อาย คน นี่ ลัน ท่า ให้ เสีย ชื่อ ถึง เพียง นี่ เขา จะ นึก ว่า กระไร ที จริง ความ ผิด ของ ลัน มาก เหลือ เกิน เพราะ ลัน รู้ดึ เหมือน ลัน ว่า ชาว เมือง นี่ เขา นบ ถือ ว่า เรา เบน คนต็ เมือ ลัน มา ประพฤติ ตำ เลว ทราม ท1 งรู้ลั วอ ยู่ติ ลัง นี่ จะ ว่า ความ ผิด ของ ลัน เบา อย่าง ไร ยง คน เขา น์บ่ ลือ เรา ลัน ก็ ยง ผิด ใหญ่ ไป ตาม ลัวย หนำ ที่ ลัน จะลั อง ประ พฤติ ตน สม ลับ อย่าง ที่ เขา ว่า ยง สูง ลัก คย็ง เจ ยม ลัก ด จึง ลัก สม ลัง นี่ จึง จะ ถูก มน มา ท่า ลับ ขา พ เลัา คราว นี่ เต็ม ที เหลือ เกิน ท่าน นึก คบ ำง เถิด ถำ ช่าง เขียน ที่ เก่ง ๆ ได้ พาก เพียร เขียน รูป ภาพ นับ เวลา ตั้ง บ 262 แต่ เมื่อ สำเร็จ ลง แล้ว จำเพาะ วํนที่ เขา นึก จะเ ขำ กรอบ ไป ตง ไว้ ให้ ค ดู แลว หาก กุลี หรือ ลูก จำ ง ของ เขา ฉวย พ่กํน มา บ้าย แต่ มรูป ภา พอ นง ด งาม น, แด วย สีเ บอน เปรอะ เลอะ เท อะ เสีย หาย หมด ช่าง เขียน คน นน จะ คิด ว่า กระไร ล้า ขณะ นั้น เขา จะ ลง โทษ โบย ตี อำ ย กุลี เลว ทราม คนที ทำ ให้ งาน การ ซงเ ขา เทียร มา ตง แด่ ขวบ บเส อม เสีย ไป ใน ครู่ เดียว นั้น ท่าน จะ ติ ว่า เขา เบน คน ใจ เห้ ยม โหค หรอ จะ เห็น สมควร ลง โทษ ประการ ใด ล้า ควร แล้ว ก็ ทำไม จะ ไม่ ควร ลง โทษ กบ อาย บ่าว คนนึ ที่ ทำ ให้ คุณ งาม ความ ตี ของ ขา พ เจา ที สะสม ปลูก บำรุง ไว้ ตง ขวบ บ มาก ล้บมี มลทิน แปด เ บอน ดำ ย ความ ประพฤติ เกก มะเหรก' ของ มํนเ ล่า ท่าน ว่า เรา กลีบ ไป เมีอ ง ไทย ครา วนึ ผาย ชาว ฝ ร5 งเศ ส จะ พาก0 น ระลึก คิด ถึง เรา แด่ ดำ ย ความ รก อา ล้ย ใน กิริยา มารยาท ละมุน ละม่อม เพราะ ความ ประพฤติ ชอบ. ประพฤติ งาม ของ คณะ ไทย เรา ทั้ง ห มด ควร หรือ ที่ อำ ย คน ลี น ดาน หยาบ ชำ เลว ทราม คน นึจะ ทำลาย คุณ ความ ตี ของ เรา อย่า งนึ แต่ เอา เถอะ เมือ ท่าน เห็น เบ่ นดีแ ลำ ใน การที่ จะ ยก โทษ ให้ ม0 น เพราะ เห็น แก่ ไมตรี จิต ของ ท่าน ซึ่ง ย้ง ไม่ เคย เครา หมอง ก็ ยินดี อนุโลม ตาม ไม่ ข0 ด ความ ประสงค์ ของ ท่าน,, ว่า แลำ ท่าน ราช ทุด ก็ ปล่อย ให้ ม0 น ไป ไม่ เอา โทษ ท0 ณฑ์ แด่ ส่วน คน ทั้ง หลาย ที่ ได้ มา รู้ เห็น ใน ความ ประ พฤติ ของ เจำ คุณ ราชทูต ใน โอกาส ที่ บ่าว ทำ ผิด แล้ว ท่าน เปรียบ เทียบ ให้ จน เห็น โทษ ของ ม5 น แล้ว ย์ง ปล่อย ให้ ไป ไม่ เอา โทษ เพราะ เห็น แก่ ไมตรี จิต ของ ผู้ อด ทน ฉะ นึก็ อด ชม ไม่ ได้ ว่า เข ำที เบน ผู้ใหญ่ ช่าง คิด ช่าง รู้ หนำ เบา ผ่อน ผํนส ไเ ยาว เมื่อ คราว จำ เบน,, ความ จริง นั้น จะ ว่า โก ษา ปาน เบ่น คน ยาก ก็ ยาก จะ ว่า เบ่น คน ง่าย ก็ ง่าย และ ไม่ มีถึอ เนอ ถึอ ตำ แด่ เมือ ถึง คราวจะ เบน คนเ จำ ยศเ จำ อย่าง ท่าน 263 กก ลำ' ทำ' ใด โน เมือ เห น' ว่า จะ เบน ประ โยชน์ แก่ ประเทศ บาน เบี อง และ เบน การ รก ษา ระเบียบ วินัย มิ ให้ เสีย หลัก การ ปกครอง น่ลัย คน ไทย เรา นั้น แม้ จะ บี บรรพบุรุษ เบีน นัก รบ มา แต่ เดิม แต่ เพราะ ได้ รบ การอบรม จาก พระ พุทธ ศาสนา ให้ บีนั้า ใจ เมตตา ปรานี ไม่ พยายาม จอง เวร ผู้ ใด คน ไทย เรา เลย เกิด บีน่ สำ ลม ความ เจ็บ แค2 นใจ ได้ ง่าย ใคร จะ เคย กระทำ การ เบน มน ทิลบี รา ค คาว มา ก่อน แต่ เมื่อ ได้ พยายาม ทำ ตี ลับ เรา แม้ เพียง เล็ก นัอย เรา ก็ มก จะ ลม ความ หลง นั้น เสีย และ ใน ยาม ที่นัา นเมิ อง สงบ ภาวะ เศรษฐกิจ อยู่ ใน เกณฑ์ ม่งลั ง สมบูรณ์ เรา ก็ม่กิ คิด ถึง แต่ ความ สุข สนุก สำราญ เกิย รติ วินัย ก็ พลอย เนิบ นาบ หย่อน ยาน ลง แลัว ทุก คน ก็ พยายาม จะ เก่ง เบน ทีหนึ ง กิน ทั้ง นั้น บาง คราว ก็ เลย เบน เหตุ ให้ หลัก การ ปกครอง โอน เอน ไม่ เฉียบ ขาด ลัน ทํวง ที เช่น ตอน ปลาย แผ่น ดิน สมเด็จ พระ นารายณ์ ราชการ คง จะ เสื่อม โทรมมาก จึง บี การ แตก แยก ออก เบน ก๊ก เบีน เหล่า ต่าง คน ถึอ ว่า เบีน ลูกนั องของ เจำ ขุน มูลนาย คน นั้น คนน็ เช่น เบน คน ของ พระ เพท ราชา บำง ของ หลวง สร ลัก ดบำ ง และ ของ เจ8 าพ้า อ ลัย ทศ ลัาง จึง เบีน เหตุ ทำ ให้ ทาง หำ เบี อง เกิด ความ กระดำ งก ระ เด อง ขน เบีน ลัน ว่า เมื่อ บี เหตุการณ์ ยุ่ง ยาก ทาง เช่ ยง ใหม่ และ ประจวบ ลับ นาย ทหาร เอก ของ สมเด็จ พระ นารายณ์ ส่วน มาก ชรา ลง ไป สมเด็จ พระ นารายณ์ จึง ทรง ดำริ จะ ใช้ โก ษา ปาน ซึ่ง เบีน ขำ ราชการ ผ่าย บุ๋น ให้ ไป ทำ หนำ ที่ ผ่าย บ, คิอเ บน แม่ลั พ ไป ตี เชียงใหม่ โก ษา ปาน ขณะ นั้น คง จะ เห็น ว่า งาน หนัก และ ล่อ แหลม ชนิด น หาก จะ รํบท ำก็ลั อง มน ใจ ได้ เสีย ก่อน ว่า เจ้า หนำ ที่ นั้น ผ้นัอ ย จะลั อง อยู่ ใน วินัย เฉียบ ขาด มิ ฉะนั้น แลัว งานที ริบ มอบ หมาย ไป ก็ จะ ไม่ สำเร็จ แน่ นอน ขำ พ เจ้า ขอ น่า ความ ใน พระ ราช พงศาวดาร มา ลง ไว้ จะ ตี กว่า 264 “ลุ ศก ราช ๑๐๒๓ บฉลู ตรี นิ ศก (ปี 'ตาม ศ ก รา ห็น่ ราก ฎ ใน พงศาวดาร ตรง นี ข้าพเจ้า เห็น ว่า ผิด แน่ ๆ เพราะ ถา ถอต ามนี แถ^ เหตุ การ ณก็ เถิด ขืน ก่อน โก ษา ปาน ไป นอก ตง ยี สิบ หา บี1) ขณะ นน เ จำ, พระยา โก ษาธิ บดี บวย ลง ทรง พระ กรุณา ให้ พระ หลวง ขุน หมื, น แพ ทย ทั้ง หลาย ไป พยาบาล และ โรค นั้น เบน สทัย กาล แห่ง ชีวิต ไข กถง แก่ อนิจกรรม สมเด็จ พระ เ จำ อยู่ หำ มิ อาจ กล น นา พระ เนตร ไว้ ไค้ ทรง พระ อา ไลย ใน เจ้า พระยา โก หา เบน อิน มาก คำ ย เจ้า พระยา โก หา ขุน เห ลก คน น เบน ลูก พระนม และ ไค้ ริบ พระ ราช ทาน นม ร่วม เสวย มา แต่ ยง ทรง พระ เยาว์ นั้น แล ทรง พระ กรุณา พระ ราช ทาน ฌา ปน กิจ ตามอย่าง เสนาบดี เสร็จ แล, ว จึง มี พระ ราช โองการ ตริ สปฤ กษา ดำ ย ทำ' ว พระยา เสนาบดี มนตรี มุข ทั้ง หลาย ว่า พระยา แสน หลวง เจ้า เมือง เชียงใหม่ คิด อ่าน พ่อ ลวง เรา เบน หลาย ครั้ง แลำ ย่งมิ หนำ ซา ย่ง แข็ง เมือง ต่อ รบ อิก เล่า แล เรา จะ ละ พระยา แสน หลวง ไว้ นั้น มืได้ จะ ยก พยุห โยธา หาญ ไป ดี เมือง เชียงใหม่ ให้ จง ไค้ ท่าน ทั้ง หลาย จะ คิด เห็น เบน ประการ ใค จึง ท่า ว พระยา เสนาบดี มนตรี มุข ทั้ง หลาย ก็ เห็น พ ริ อม โดย พระ ราช คำ ริห์นั้ น โน บฉลู ตรี นิ ศก นั้น สมเด็จ พระ บรม บพิตร พระ เจ้า ชำ ง เผือก ก็มีพ ระ ราช ดำริ สให้ ทำ ว พระยา มุขมนตรี ตรวจ จ้คก องทัพ พล สก รรจ์ ลำ เครื่อง สี่หมื น 'ชำ ง เครื่อง สอง ริ อย มา สี่ริอ ย สรรพ ดำ ย เครื่อง สรร พา วุธบื น ใหญ่ บืนนํ อย กระสน ดิน ประสิว ให้ พ ริ อม ไว้ แล ว ดำริ สให้ หา นาย ปาน ผู้ นิ องเ จำ พระยา โก หา อิน ถึง อนิจ- กรรม ซึ่ง ไค้ ริบ อาสา ออก ไป ได้ ราชการ ณ เมือง ฝ รำ เศส นั้น เข ำมา เผา แลำ ก็มืพ ระ ราช, โองการ ตริ ส เหนือ เก ลำ ฯ โปรด ให้ นาย ปาน เบน เจ้า พระยา โก ษาธิ บดี และ ทรง พระ กรุณา ดำริ ส ว่า ขุน เหล็ก พี่ ท่าน ซึ่ง ถึง แก่ มรณภาพ นั้น ชำนิ ชำนาญ ใน กา รอน เบน แม่ ทัพ แล ทัด น เรา จะ ให้ 265 ท่าน เบน ที่ เอัา พระยา โก ษาธิ บดี แล จะ ให้ เบน แม่ท้ พ แทน พี ชาย ไป ต เมือง เชียงใหม่ ลัง จะ ไค้ ฤๅมิ ไค้ จึง เอัา พระยา โก บา ปาน กราบ ทูลพระ กรุณา ว่า ขา พระ พุทธ เอัา จะ ขอ ลอง ศึก ดู ก่อน แล จะ ขอ รบ พระ ราช ทานพระ ราช อาญา สิทธิ เหมือน พระ โองการ นน ถา แล เห้น จะ กระทำ สงคราม ไค้ แล ว ก็ จะ ขอ อาสา ไป ดี เมือง เชียงใหม่ ทูล เท ลาฯ ถวาย ให้ จง ได้ สม เด จ พระ บรม บพีต รพระ พุทธ เจา อยู่ หำ ไค้ ทรง พ้งด งนน ก ชอบ พระ ทย ใน ถ8 อย คำ เอัา พระยา โก บาก ราบ ทูล นน ทรง พระ โสม น์ส ตำ รส สรร เส รญ สติ บ ญญา เบน อัน มาก และ ทรง พระ กรุณา พระ ราช ทานพระ แสง ดาบ อัน อัน ทรง นํ้น ให้ แก่ เอัา พระยา โก ษาธิ บดี เพ้อ จะ ให้ สิทธิ ขาด พระ ราช อาชญา สิทธิ แล โปรด พระ ราช ทาน ให้ ริบ พระ โองการ อัง นน แอัว ดำ รส อนุญาต ว่า ท่าน จง ไป ลอง ศึก คู ตาม ความ ปรารถนา เถิด จึง เจา พระยา โก บา ริบ พระ ราช ทานพระ แสง ดาบ แสิว่ ก็ กราบ ถวาย ปง คม ลา อ อก ม' าอัง สา ลา ลก ขุน ใน ส่ง มหาดไทย กระ ลา โหม ให้ แจก พระ ราช กำหนด ขา ทูล ลออ ง ธุลี พระ บาท ที ง หลาย ผ่าย ทหาร พล เรีอ นก ะ เก ณ ฑ พล ๓, ๐๐๐ ให้ ยก ไป ตง ค่าย ตำบล ที ใกล้ พเนี ยด โดย กวาง ๓ เสน โดย ยาว ๓ เสน ๑๐ วา แล ให้ อัด ไม้ ไผ่ มา ตง ค่าย เอา ปลาย บก ลง ให้ สิน ขุด มูล ดิน ถม เบน สนาม เพลาะ บก ขวาก หนาม ตาม ธรรมเนียม พร้ อม เสร็จ ให้ สำเร็จ แต่ วน พรุ่ง รุ่ง แอัว สาม นาฬิกา ถำแ ล เรา ไป เลียบ ค่าย น่า ทีผู้ ใด ไม่ สำเร็จ ใน เพ ถาน นก็ จะ ลง โทษ แก่ ผู้นํ้น ส้น ชีวิต ร ส่วน เจำ พระยา อัก รี กระ ลา โบ ม แล ท้าว พระยา ขำ ราชการ ที ง หลาย ไค้ แอัง ใน พระ ราช กำหนด ดง นนก็ ส ดุ้ง ตกใจ กลัว ย็งน่ ก ต่าง เร่ง กะเกณฑ์ ลัน ทุก หมู่ ทุกกรม ใน วน นน ไค้ พล ๓, ๐๐๐ แล ำก็ ให้ ไป อัด ไม้ ไผ่ อัน จะ มา ทำ1 บ่น1’ ลาตำยคน ละ ๒ พ่อน แล วก ยก ชน 266 ไป ยำ ที่ ใกล้ พเน้ ยดแบ่ง บน น่า ที่ อัน ด " 3 ค่าย แต่' ใน I เพลา กลาง คน' วน น น ทุก หมู่ ทุกกรม แล บ่ ก เสา เอา ปลาย ลง ดิน เอา ตน ขน สิน ชิด กน เบ็น ท่อ ว แถว แต่ เบอ งบ นเบ่ อง ล่าง นั้น ห่าง กไเ ไป เบน อัน มาก แลก ระ ท่า การ ทั้ง ปวง พอ รุ่ง ก็ สำเร็จ ใน ฃณะ นั้น ขุน หมื่น เ จำ' หนำ, ทีผู้ห นง เห น เชิง ค่าย ทั้ง หลาย ห่าง อัน นำ จึง บ่ กก สิบ เอา ตน ลง ดิน แทรก เขำ เสา หนึง ใน ระหว่าง สิน ห่าง นั้น แล ำว่า อย่าง แต่ ก่อน เขา ทำ มา ดิง น้ แล ซึง เอา ปลาย บก ลง ดิน นมิ เคย เห็น ทำ มา แต่ ก่อน ส่วน เจำ พระยา โก ษาก็ สิง แก่ เจึ าพน์ ก็ งาน ทั้ง หลาย ให้ เตรียม ราช พาหนะ แล เครือ งข์ต ย รา ชุ ประ โภค ทั้ง ปวง ไว้ รีบ โดย ทาง ชลมารค สถลมารค พรำ ม เสร็จ แลำ ค ร1 น รุ่ง เชิา เพลา ๓ นาฬิกา เจา พระยา โก ษาธิ บคีก็ ลง สู่ เรีอ พระ ทีนั้ง นพ รี ตน พิมาน กา ญ จน อ ลง กฎ มหา นาวา เอก ไชย สิน อำไพ ไป ดิวย เส วตฉั ต รพิ ด โบก จาม ร บง พระ สุริ เย นทร บ่ง แทรก สลอน สลบ สรรพ คำ ย อภิ รุม ชุม สาย พราย พรรณ กลด กล้ง กรร ชิง มาศ ดาษ คา ตูม เหา พ' าร์เ สิศพิ นฤก อธึก ดำ ย เรือ ทั้ง เรือ อัน แล เรือ ทำ ว พระยา ขา ราชการ ทั้ง หลาย ราย เรียง เบ่ นขน์ ค โดย ขบวน พยุห ยาตรา น่า หล งพรี อม เสร็จ ก็ เหมือน สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หำ อัน เสด็จ พระ ราช ตำ เนิน นั้น ค รน ไค้ ศภ ฤกษ์ ก็ ให้ สิน ฆอง ไชย ประโคม แตร สำข์ ดุริ ยาง ค คน ต? สน0 นก าหพ 'กึก กำ งก ลอง ชนะ โครม ครืน เพิ ยง พน นที ธๅร จะ ทำลาย ให้ ขยาย พยุห ยาตรา คลา เคล้ อนเ ล้อ น ตาม กระบวน แห่ แทน แน่น ไป โดย ชลมารค ตราบ เท่า ถึง ที่ ประ ท ไ) ตำบล พเนี ยค เจำ พระยา โก ษา ธิบดิ ขน จาก เรือ พระ ที่ นำ สถิต ย์ยำ พล ไ] พ ลา อัน เบ่น ที่ ราช อา ศนิ เที ยร ดาษ คำ ย ทำ ว พระยา ขำ ราชการ ทั้ง หลาย แวด ลำ) ม โดย ซำย ขวา หนำ ท สิง แล ำก็ข นขี่ช ำงพ ระ ที่น์ง บรม ราช คชาธาร สาร ดำ ประเสริฐ เพริศ พรำ ม 267 ลัวย เครือ ง สูง แล ธง ฉาน ธง ไชย ดู ไสว ไพ โรจ ลัวย ทำ ว พระยา เสนาบดี พีริย โยธา หาญ แห่ เบน ขนด โดย ขบวน บรม ราช พยุห ยาตรา สถลมารค เลียบ ค่าย ไป จึง เห็น ไม้ เสา ค่าย ลำ หนึ่ง บก เอา ลัน ลง สิน ก็ ให้ หา ต0 ว เจำ น่า ที่ นั้น เข ำมา แล จึง ถาม ว่า ท่าน กระทำ ดีงนึ่ จริง ฤๅ เจา น่า ที กราบ เรืย น ริบ ว่า จริง เจ็า พระยา โก หา จึง ว่า ต่วิ ท่าน เล มิด มิ ได้ ท่า ตามพระ ราช โยง การ แห่ง เรา โทษ ท่าน ถึง ตาย แลํว่ ให้ ประหาร ชีวิต เลีย แล ให้ ตด เอา ศีรษะ เลียบ ไว้ ที่ ปลาย ไม้ เสา ค่าย ลำ นั้น แลั วก็ คน ลง สู่ เรือ พระ ที่นั้ง กลับ เขำ มา ลัง พระ ราช วิง เจำ พระยา โก ษาท่ าครื งนั้น เพื่อ จะ ให้ คน ทํ้งห ลาย เข็ด ขาม ครำ ม อำนาจ อาชญา สิทธิ ขาด ใน ราชการ สงคราม นั้น ครืน มา ถึง พระ ราช วิง ก็ ขน เผา สมเด็จ พระ พุทธ เจำ อยู่ ห่วิ ถวาย พระ ราช โองการ อาชญา สิทธิ แล พระ แสง ดาบ ศีน เลีย แล2 วิ ก็ กราบ ทูล แถลง การท ง ปวง ซึ่ง ไป ลอง ศึก นั้น ให้ ทรง ทราบ สน ทุก ประการ แลํวิ บง คม ทูลพระ กรุณา ขอ อาสา ไป ดี เอา เมือง เชียงใหม่ ทูล เก ลำ ๆ ถวาย . . ลั เท่า ที่ ได้ พรรณนา มานึ่ ท่าน ย่อม จะ เห็น ได้ ว่า อ น ธรรม คา คน ดี นั้น สมควร จะ ประกอบ ไป ลัวย คุณลักษณะ แบบ โก ษา ปาน ของ เรา ผู้ ซึง เบน เพียง ขำ ราชการ พลเรือน นั้น ผู้น์อ ยม าแต่ เติม ไม่มื ใคร รู้ จก มก คุ้น มา ก่อน แต่ เมือ ถึง คราว ตอง ริบ, ใช้ ประเทศ ชาติ บาน เมือง ของ ตน โป ท่า งาน การ ทูต ซึ่ง ตน เอง ก็ ไม่มื ความ ชำนาญ มา ก่อน ก็ ไค้ อาลัย เชาวน์ ปฏี ภาณ ของ ตน บวก ก' น ลับ ความ จง ริ กลัก ดี ต่อ ผู้ เบน เลัา เบน นาย และ เห็น แก่ ประโยชน์ ของ ชาติ บำน เมือง เบน ใหญ่ กว่า อน ก็ ย่อม จะ ปฎิบ็ ต หนำ ที นั้น ๆ ไป ได้ ลัวย ดี และ เมือ ถึง คราวจะ ตอง ใช้ ความ เด็ด ขาด ก็ ทำ หนำ ที่ นำ ทัพ ไค้ เด็ด ขาด ไม่ แพ้ พี่ ชาย ผ้เ บน ยอด ทหาร ไทย มา ก่อน จึง สฆ ควร จะ ยกย่อง ท่าน 1ก ษา ปาน ว่า เข็น บุคคล ติ วอ ย่า งนรึ อร ต น บุ ร1 ษ ใ ห ย. ไป เที่ยว หา หนัซ สือ วินน เข็น วิ น แรก ที ไค้ พูด ดำ ย ความ สบาย ใจ หน่อย ทุก ค รง ไม่ ว่า ใคร มา ขอ ร8 อง ให้ พูด ก็ ให้ พูด แต่ เร์ องการ ศึกษา แล ำก็ พูด ซา ซาก ทั้ง เรือง เก่า เล่า ใหม่ ไม่ รู้ จก จบ สิน เพราะ ฉะ น่น ถ้า ใคร ไม่ เบือ เสียง ของ ผม ตำ ผม ยิง เบือ เสียง ของ ผม เอง ยี งก ว่า ค นอน เสีย อีก เพราะ เบืน แต่ เอา เรือง งาน ที่ ทำ อยู่ มาก แล่ วก' สบ มา เล่า ให้ เขา พ้งกํ น อีก เหมือน เอา เรือง โศก เศ รำ มา เล่า' ให้1 ทำ น พง คราว น่เ มือ มี การ เบืด หอ สมุด ของ สำ นำ ข่าว สา รอ เม ริก0 น ถ้า จะ เอา เรือง เกีย วถ้บ หนำ สีอห นำ หา มา พูด เห็น จะ สนุก กว่า และ การที่ มา พูคน็ ก็, ทำ' ให้- รู้สึก สบาย' ใจ ดิวย การ ไป เที่ยว หา หน์ง สือน่ น เหมือน กํบอ อก ไป หา ทุก สง ท กอ ย่าง ที เรา อยาก จะ ได้ ล่า เบืน ผู้หญิง บาง คน เขา ก็ ไป หา เพชร พลอย ยีง ล่า ไค้ ชนิด สี ชมพู ของ อา สี ข่า นก็ยี งคี ใหญ่ และ หาก ใคร ไป หา ได้ ก็ จะ เบน คน มี โชค มี ลาภ ที เดียว บาง คน ชอบ เล่น ลาย คราม บาง คน ชอบ เล่น สำ ค โลก หรือ บาง คน ชอบ เล่น ดุก ตา ตำ เล็กๆ นำ ยๆ ศึอแ ลำ แต่ ใคร จะ ชอบ เล่น อย่าง ไหน เมือ หา ได้ สม ใจ นึกแ ลำ ก็ ชน ใจ ถ้า หา ได้ ไม่ ดีก็ ไม่ สบาย ใจ บาง คน ก็ สะสม พระ บูชา พระ เครือ ง ต่าง ๆ สาร พำ เอา มา แขวน คอ เบืน พวง หรือ ใส่ ไว้ เต็ม บำน เต็ม ช่อง แด่ ไม่ เคย ปฎิบื ต ตาม คำ สง สอน ของ พระ พุทธ เจา เลย ก็มี ถม ไป ส่วน การ เล่น หนำ สอน น มก มือย่ สอง พวก พวก แรก เบืน พวก มี เงิน มี ทอง หรือ จะ เรียก พวก เบอร์ ๕ ก็ ได้ พวก น ชอบ ซอ หนำ สีอเ อา ไป เก็บ ไว้ อวด ค นอน ถ้า ไป บาน เขา ๆ จะ ชใ ห้ดแ ลำ บอกว่า มี หนำ สี ออ ย่าง นนอ ย่าง น เต็ม ตู้ บาง ทีก็ ว่า เบน หนำ สีอค วาม ลับ ทั้ง นน 269 ปก หนัง ก้น หนัง เสีย ค็ว ย บาง คน ชอบ เก บ เอน ไซ โค ลบ เดึย บาง คน ชอบ เก็บ งาน ของ นก ประ พน ธ์ บาง คน เช่น ของ เชค ส เนียร หรือ ของ คิคเ ก้น ของ โอ. เฮ็น รี่ พอมื ใคร บอกว่า อะไร ดึก็ซ้ อ มา เก็บ ไว้ โก้ ๆ แต่ ไม่ ชอบ อ่าน หรือ ไค้ อ่าน เลย ชอบ เก บ หนัง สอ พวก นีเ รา จบ โกหก เขา ง่าย คือ ไปเ บดต้ แก้ว ดึง หนัง สิอข อง เขา ออก มา ดู แต่ ละ เล่ม บาง ทึก จะ มีตว แมลง ลง เจาะ เสีย พรุน หรือ บาง ที ผนว้ บ เสีย จน เบน คราบ หา โง สอ ชน คทเ ขา สะสม ก้น ไว้ โก้ ๆ แต่ ไม่ อ่าน เหล่า น้ โดย มาก เบน หนัง สอ หา ไม่ ยาก กาม สตางค์ ก็ หา ซอ ได้ เสมอ ส่วน อีก พวก หนึง นิ น เหมือน ก้บค นที นอก ว่า อยาก จะ ศก ษาเ รอง พฤกษา ชาติ พอ บอก แก้ วก เก้า ไป [น บ่า เด คด อก! ม้ใบ ไม้ มาก รวบ ร รม เอา ไว้ เพ อ ก้น คว้า ใน เมือง ไทย มืบุค คล พวก น้อย ไม่ ก็ ท่านที ท่า อย่าง นิ วน มีช์อ เสียง เบน ก้น ว่า มหา อำมาตย์ ดรื พระยา วน พฤกษ์ พิจาร ณ (ทองคำ เศวต ศิลา) แห่ง กระทรวง เกษตร าธิ การ ใน สม ย ก่อ บ ท่าน ผู้นีเ บน ลูก ฝ รง กงสุล ก้งก ฤษ เก่า ใน เมือง ไทย สม ยรซ กาก ที ๔ ช่อ แอ ละ บา ส เท อร ต่อ มา พระ บาท สมเด็จ พระ มงกุฎ เก ลำ เว้า อยู่ นัว ทรง พระ ราช ทาน นามสกุล ให่ ว้า เศวต ศิลา คือ หิน ขาว เพราะ แอ ละ บา ส เท อร์ ภาษา ฝ รึง หมาย ถึง ศิลา อ่อน สี ขาวอยู่ แก้ว ก้ด จาก นํ้นม าก็มี อำมาตย์ เอก พระยา วินิจ วนัน ดร (โต โก เม ศ) ท่าน ผู้น้ อยู่ กรม บา ไม้ พรรณ ไม้ ต่าง ๆ นน ถา ไม่ รี่ จำ ก็ ส่ง ไป ถาม ที่ กรม บา ไม้ หรือ ส่ง ไป ถาม สวน พฤกษา ชาติ ที่ กล ก้ต ตา หรือ ส่ง' โป ถาม ถึง สวน คิว ก' าร์เ ด้น กรุง ลอน คอ, แ ที่ สวน คิว กา ร์เก้ นม พวก ศาสตราจารย์ คง แก่ เรียน ทำ ท' นำ ที่1 รวบ' รวม1 แ1 ละ ตรวจ สอบ ดู แก้ว ก็ ให้ ชอ เสียง เสร็จ เรา จึง ไค้ ตำ รบ ตำรา เกี่ยว กับ พฤกษา ชาติ ใน บาน เรา ถ้า 270 เรา ไม่ มี บุคคล พวก' แเ รา ก็ ไม่ รู้ ว่า บาน เรา มี อะไร บำง ฝ รำ ที ไม่ เคย มา เมือง ไทย เลยอย่าง โป ร เฟส เซ อร์เ ครฟ ยำ รู้ หมด ว่า ใน เมือง ไทย มี ต้นไม้ ก็ ชนิด กี่ อย่าง อย่าง น1 นอ ยู่ทีใ หน ตำบล ไหน เรียก ว่า อะไร เขา รู้ หมด คนที สะสม รวบ รวม แบบ โป รเฟ ร เซ อร์เ ครฟ นํบ ว่า มี บุญ คุณ แก่ โลก เขา ไม่ ได้ เก็บ ไว้ ดู เล่น เฉย ๆ แต่ เก็บ เพึ๋อ การ ศึกษา คน คว้า โดย จำแนก ออก ไป ว่า เบน อย่าง ไร ชนิด ไร แต่ การ เก็บ หนำ สิอนํ้ นอ ยู่ที่ การ ตั้ง ต้น เก็บ ผม ตั้ง ต้น เก็บ หนำ เอ เมือ ยำ เบ็น เด็ก น* ก เรียน เบน พวก หนำ สั๊อ ปก อ่อน แต่ พอ โต แล่ วก็ ไม่ รู้ ว่า จะ เอา ไป ทำ อะไร เลย ใส่ ตู้ที่ง ไว้? ามี เยอะ สมัย คุณ บูคุณ ย่า คุณ ตา คุณ ยาย ก็ เก็บ หนำ สี อช นิด ที่ เรียก ว่า? ล่ม ละ ส ที!? พิง รู ท่าน ผู้' ซํ้อ ร้าน หนัง สอ น่า วัด เกาะ เพราะ ห นัก หนา ราษฎร์ เจริญ โ รา พิมพ์ ริม ม? ร คา เชิญ ท่าน มา ซ็อลู ดง รู้ ด หนำ เอ ปก อ่อน เล่ม ละ สลึง น บาง คน เก็บ ไว้ เบน พ่น ๆ เล่ม เช่น เร์ อง โสน นำ) ยเรึ อน งาม เรื่อง สร นรี นทร์ เรี อง วงศ์ สวรรค์ เรี อง ราม เกีย รตื้ เรื่อง มัก ษณ วงศ์ เหล่า นก ว่า จะ จบ แต่ ละ เรี อง เบน หนำ สีอ หลาย สิบ เล่ม หลาย สิบ สลึง โดย? ฉพา ะ เรื่อง ราม เกีย รตื้กี น เงิน กว่า รำ] ย สลึง มัด มา ก็ เบน พวก เก็บ ตำรา เช่น กฎหมาย ราชบุรี และ กฎหมาย อื่น ต่อ ไป ก็ พวก เก็บ หนำ สือ วรรณคดี เช่น เรื่อง อิเหนา พระ อ มัย มณี หรีอ หนำ เอม หา เวส ส' น ดร ชาดก มหาชาติ ทส ชาติ ซึ่ง ก็น์บ ว่า ดี เพราะ อย่าง นำ) ย เก็บ แล่ ว ก็ ยำ เอา มา อ่าน มัน บาง บาง ที พ่อ แม่ห รีอค ณ ยาย อ่าน ไม่ ออก ก็ ให้ หลาน อ่าน ให้ ท่าน พ้ง พอ หลาน ข เกียจ อ่าน หรือ ง่วง นอน หลาน จะ หนี คุณ ยาย ก็ ใช้ สตางค์ จำ ง ให้ อ่าน อาชื พ อ่าน หนำ เอ ใน ประเทศ ไทย 271 ก็ เกิด ขน กัวย วิธี น เหมือน กัน เวลา น์หนั ง ส่อ เก่า ๆ เหล่า น็หา อ่าน ได้ ยาก เพราะ ส่วน มาก เอา ไป ขาย เช่า เวง นาค ร เข ษมห มด พอ พ่อ แม่ คุณ ย่า คุณ ยาย ตาย ลูก หลาน ไม่ รูจ๊ก ของ ตี เหมือน กบ อยู่ ใน ส ระบำ ไม่ รู้ ว่า คอก บํวิมื ประโยชน์ อย่าง ไร หอม อย่าง ไร ก็ เลย เก็บ ขาย เจ๊ก หมด แม้ บุคคล ชั้น ที่ เรียก ว่า ลูก ท่าน หลาน เธอ หรีอ มืพ่อ แม่ เบน เจ๊า เบน นาย และ มืห นำ ส่อ ใน ห2 อง สมุด ตง พำ เส อง พ่น เล่ม ก็ย์ง เก็บ ออก ขาย เจ๊ก หมด เพราะ ตน เอง ไม่ เจ๊ก คา ของ หนำ ส่อ ดี ๆ เหล่ านั้น์ หนำ ต็อต็ ๆ ใน บาน เมือง ไทย เลย สาบสูญ ไป อยู่ ใน พิพิธ กัณฑ์ เมือง ฝ รึง ถำ ท่าน ไป ที่พิพิ ธภํณ ฑ์ใน ประเทศ เย อร มน แถว ไ ล!) ซิก หรีอ แถว เบอร์ สิน สม ไ) ก่อน แลำ ก็ จะ เห็น หนำ ส่อ ดี ๆ ของ ไทย พล0 ดไป อยู่ กำ เมา ก มาย เช่น ไตรภูมิ กถา ฝ รำ เห็น หนำ ส่อ อย่าง นีจะ ซ้อท่ นที บาง ที อาจ ให้ คน เช่า มา หลอก ซอ แบบ พวก หลอก ซ้อพ ระ หรีอ จ๊าง คน ไป ขโมย มา ก็มึ บาง ที ลูก หลาน เจ๊า ของ บาน ก็ ขโมย ออก ไป ขาย เอง ไม่ ต อ่งมื ใคร, จำ ง ซึง ก็ดูเ บน เรือง ธรรมดา น์ก่เ ลง เก บ สะสม หนำ ส่อ ที มา จาก ต่าง ประเทศ สม ไ โน ำเ พอ มา ถึง เมือง ไทยก ตรง ไป ดูทีเ วิง นาค ร เข ษม ก่อน นั้น รำ น หนำ ส่อ ใต้ ตำ เม ะ ขาม หนำ กระทรวง ยุติธรรม ยง ไม่มื เขา จะ ไป ส่ง เจ๊ก เอา' ไว้, ว่า ต่อ ง การ หนำ ส่อ ชนิด นนช นิดนี พิมพ์ ที โรง พิมพ คุณ หมอ สมิธ บาง คอ แหลม บำง หรีอ โรง พิมพ หมอบ รด เลย ปาก คลอง ตลาด บาง ก็ ได้ หนำ ส่อ นั้นๆ มา เล่ม ละ ไม่ กี่ สตางค์ สม ไ ก่อน ซ้อเ ล่ม ละ บาท สอง บาท ก็ ซอ ไต้ แต่ ราคา เดี๋ยว น์ถึง เล่ม ละ ร้อย สอง รํอย บาท แลำ เพราะ หา ยาก เต็ม ที หนำ ส่อ ใน บ็าน เมือง เรา นับ วำเ แต่ จะ หา ยาก ลง ไป ทุกที ที่ห้เ อง สมุด สภา คอ ง เก รซใ นสห รำ) อ เม ริกา ก็ มืหนั ง ส่อ ไทยอยู่ เบน กอง พะเนิน และ ยำ ไม่มื ใคร ไป ช่วย เรียง และ จ๊ดป ระ เภท ให้ คน เบน บรรณ ารี กษ์แ ละ 272 อ่าน หนังสือ ไทย ไม่ ออก นาน ๆ เห็น ใคร ผ่าน ไป ทึก วาน เขา ไป ท หรือ จำ ง ไปทึ และ ทำ ทึง กน ไว้ เก ลอน กลา ค น่า เสีย คาย หน ง สิอดี ๆ เช่น เรือง พระ ลอข องเรา ฉบบ พิมพ์ ครืง แรก ก็ยํง คง วางอยู่ น0 น บาง ทึค วาม เบน นักเลง หนังสือ ของ เรา ก็ ทำ ให้ เรา อยาก หยิบ มา ใส่ กระ เปา แต่ ก ทำ ไม่ ได้ ที ห่อ ง สมุด บาง แห่ง เช่น ที่ มหา วิทยา ล่ยค อร์เ นลนั บ ว่า วิเศษ เลย หนัง สอ ทุก เรือง เขา เอา ไป หุ้ม ปก ใหม่ เย็บ ปก แข็ง และ เขียน ตำ อิก ษร ฝรํง แบบ ถ่าย ทอด จาก ตำ อก ษร ไทย และ ทำ สน หนังสือ เห ม่อน หนังสือ ฝริง เห น ว่า จะ มาก ที่ สุด แห่ง หนึ่ง ใน ส หริ ฐ อเมริกา ที่ แปลก ใจ ผม ที่ สุด ก็ คือ มี หนัง สอ ที ผม แต่ง ไว้ ดำ ย พิมพ์ แจก งาน ศพ ใคร ก็ ไม่ ทราบ ขอ อนุญาต จาก ใคร ก็ ไม่ ทราบ ผม เอง ก็ เพิง ทราบ เมีอ ไป เจอ หนังสือ เล่ม นึ่นที่ ห่อ ง สมุด มหา วิทยา ลย คอ ร์เน ล
- หนังสือ ต่าง ๆ ใน เมี อง ไทย เวลา นึ่นั้น ไม่ ทราบ ว่า จะ ไป หา ที่ ไหน นอก จาก จะ ไป ดู ตาม รำ น ใต้ต่ น มะขาม หริ ออก ทีก็ต็ อง เที่ยว สืบ คู ว่า ใคร หริ อ พ่อ แม่ ใคร เขา ตาย และ จะ พิมพ์ หนังสือ อะไร แจก และ คีหริ อ ไม่ ดี ถา หนังสือ ดีก็ ไป ช่วย เขา เผา เขา ก็ แจก ให้ มา ใน เมี อง ไทย มี วิธี จะ ได้ อยู่ ๓ ทาง คือ หนึง จาก งาน ศพ สอง จาก งาน กฐิน และ สาม จาก พวก ที่ ขโมย เขา มา ขาย ไว้ เบน ทอด ๆ ซึ่ง เรา ต่อ ง ควัก สตางค์ ออก ซอ มา เก็บ ไว้ ผม ยำ เคย ไป ได้ หนังสือ มา ชุด หนึ่ง แต่ ขาด ไป ๑ เล่ม หา เท่าไร ก็ ไม่ ได้ หนังสือ ชุคนึ่ คือ นิราศ ลอนดอน ของ หม่อม รา โชทั ย ไม่ ได้ ดี พิมพ์ แต่ เบน แบบ เขียน ดำ ย อักษร ตำ รง ใน สมุด ดำ เท่า ที่คูแ ลำ เข้า ใจ ว่า มี ๕ เล่ม จบ แต่ ผม ได้ มา เพียง ๔ เล่ม ที ได้ มา ก็ ไม่ ได้ ใช้ ความ สามารถ อย่าง ไร เบน แต่ ตอน นํ้นเ ครือ ง บิน พวก พ' น ธ มิตร ผ่าย โนัน เข้า มา ที่ง ระเบิด แถว สะพาน 273 พระ พุทธ ยอ คพ้า ใกล้ ๆ ว้ค ประยุร วงศ์ หล0 ง จาก นั้น อีก ประมาณ เดือน หนึง ก็ ไป เจอ ที่เ วง นาค ร เข ษมว่ ามีส มุด ดำ มา ขาย ๔ เล่ม แต่ ขาด เล่ม ที่ ๑ ไป ขำ พเ จำ รบ ซอ ใน ราคา ๒๐ บาท จน บด นก็ยํ งหา ไม่ ไค้ หาก ท่าน ผู้ ใด ไป พบ ไป เจอ ที่ ไหน มา แล้ว ก็ โปรด นำ มา เถอะ ผม ยินดี จะ สมนาคุณ ให้ สม ริก ใน ประ เท ค ไทย นั้น หา หนังสือ ไค้ ยากกว่า ที อื่น เพราะ หนังสือ เก่า ๆ ทีดี พิมพ์ ก็ นัก ไม่ มี โรง พิมพ์ เหลอ อยู่ และ นอก นั้น ก็มิ ไค้ มี การ ตี พิมพ์ ก0 น ไว้ โดย มาก เบน หนังสือ ที่ พิมพ์ จาก โรง พิมพ์ บาง คอ แหลม และ โรง พิมพ ปาก คลอง ตลาด หรือ ที่ นัด เกาะ หนังสือ เหล่ าน้เ รา มิ ไค้ ใช้ กระดาษ ดืพิม พ เพราะ คน ไทย ไม่ มี สตางค์ พอ ซอ หา ใช้ กระ ดาษ อย่าง ทีเรื ยกนั น ว่า กระดาษ สาร สม พอ เอา มีอนั บดูก็ แทบ จะ ยุ่ย หมด แล้ว ตำ แมง บาง ปลวก บาง หนอน หนังสือ บำง นัด เต็ย ทะลุ ปรุ โปร่ง ไป หมด หนังสือ เก่าๆ ใน บาน เรา จึง เห สือ ให้ เรา หา ได้ ยาก หนังสือ ใบ ลาน หรือ สมุด ข่อย สมุด ดำ เห็น จะ เก็บ ได้ ทน ทาน นานกว่า เพราะ ยำ คง มี ไม่ น้อย ตาม บำน ท่าน ผู้ นั้น ผู้น็ที จะ ทะ นัก ออก มา แต่เ ร้อง ไป เที่ยว หา หนังสือ ดาม เมี อง ใน ต่าง ประเทศ แนัว ผม ก็มี ประสพ การณ์ มา มากอยู่ ไป เที่ยว หา หนังสือ ใน อังกฤษ ฮอลแลนด์ ฝริง เศส ออสเตรีย อิตาลี สหนั ฐ อเมริกา ญี่บุน อินเดีย แม้ ที อัฟกานิ- สถาน ก็ เคย ไป แต่ ไม่ ได้ อะไร เลย เพรา ะเมี อง นั้น ไม่ ใช่ เมี อง นัก อ่าน หนังสือ หนังสือ ต่าง ประเทศ จึง ไม่ ค่อย มี คน ไทย เรา รู้ ภาษา อง กฤษ ดี การ ไป เที่ยว หา หนังสือ สำนั ญ ๆ ก็อั อง ไป ใน อังกฤษ จึง จะ ดี เพราะ เมือง อังกฤษ เบน เมือง มีนัฒ น ธรรม มา นาน เคย มีเมี อง ขน ที่ ว โลก หนังสือ เกี่ยว นับ ประเทศ ต่างๆ ที่ คน อังกฤษ ไป ถึง เขา ก็ดี พิมพ์ ไว้ หรือ ที คน 274 กัง กฤษ ไป ไม่ ถึง หรือ คน กัง กฤษ ไม่ ได้ เขียน ขน1’ ข ากแ บ่ ลออกเบนภาษา อง กฤษ และ ตี พิมพ์ ไว้ ใน เมือง อง กฤษ การ ไป เที่ยว หา หนัง ลือ ก็มีส อง แบบ คือ แบบ มหา เส รบ ฐอ ยา งคุณ กับ แบบ กระยาจก อย่าง ผม กัาเ รา มืส ตาง ค เหลือ ไม่ เจ ะ ไป บา อะไ รแลวก ไป ที่ รำ น ขาย ของ เก่า พอ เข็า ไป ถึง ถาม เขา ๆ กบ อก ได้ ทน ทว่า ม หรือ ไบม เช่น เรา อยาก ได้ หนัง ลือ ที พิมพ์ ใน แผ่น ดิน พระ นา ราย ณ เบน หน ง สอ ของ ทตฝ ลัง เศส ซึ่ง มา หลัว ทูต คน แรก เช่น หนัง ลือ ลา ลูแบ รตเ บน ดน เขา แปล เบน ภาษา กัง กฤษ ตี พิมพ์ เมือ บ ๑๖๙๓ ถา ไป ราน ใหญ่ๆ และ ถาม เขา ว่า หนัง ลือ ลา ลูแบ รต์มื ไหม เขา จะ บอก กัน ที ว่า มี หรือ ไม่มื เช่น ราน แถว หนัา พิพิธ กัณฑ์ กัง กฤษ ไป ถาม ว่า มี หนัง ลือ ลา ลูแบ รต์ ไหม สกัย หนึง เคย มี หลาย เล่ม แต่' ว่า สมี ย น' หาก' ใป ถาม เขา แล้ว เดิน สำ ๑๐ รอบ เขา ก็ จะ บอกว่า ไม่ มี เมื่อ ผม ไป ซอ เล่ม แรก คือ หนัง ลือ ลาลู แบ รตีนั้ น ซอ ได้ ไม่ ถึง ปอน ตี ตอน นั้น ปอน ตี ละ ๑๑ บาท เดี๋ยว น็กัา มี ละ ก็ ๒๕ ปอนด์ เบน อย่าง นัอย ราว ๑, ๔๐๐ กว่า บาท เบน หนัง ลือ อย่าง เดียว กัน แต่ ว่า หา ยาก เต็ม ที ถาม เขา ว่า ทำไม หนัง ลือ เหล่า นลึง หา ยาก เขา บอกว่า เมื่อ ก่อน น จะ เอา เท่าไร ก็มี ให้ ตอน หลง น็ใน สหรํ ฐ อเมริกา เกิค มี มหาวิทยาลัย และ วิทยาลัย หลาย แห่ง ซึ่ง กำลัง สนใจ ประเทศ ใน ทวีป อา เชีย และ เรืม จะ ศึกษา ที จริง เรื่อง น้กัง กฤษ เขา เคย ศึกษา กัน มา ๓00 บแลั ว แต่ ส' หรื ฐ กำลัง จะ เริม พอ เริม ก็ ลัง มา ใหญ่ ใคร มี หนัง ลือ เรื่อง ของ ประเทศ ต-กัน ออก ขอ ให้ ส่ง ราย ขอ ไป ให้ เขา หอ สมุด ก็ เขียน ขอ มา เขา ก็ ล่ง ไป ล่ง ไป หนัง ลือ ที่ รำ น ใหญ่ๆ ก็เถึ อบ จะ หมด เพราะ เห ตุน มี สตางค์ น้อย จะ ไป เที่ยว หา หนัง ลือ จากรำ น ชนิด นบ วย การ เพราะ เล่ม ละ ยี่สิบ สๅม สิบ 1] อน ตี 275 วน ก่อน ผม ก ไ] คุณ หมอ ทวี ไป ที่ ราน เฮ นรี ซอ ฟ วะเ รน ทีพิค คะ คิลณี ซอ ร- ด ส เบน ราน ขาย หน์ ง สอ' ใหญ่ ตง มากว่า ร็เ อยบ ไป เจอ หน้ งสือ ของ จอ หน ครู นัก เขียน เรื่อง นก เขา เขียน ไว้ สอง สาม เล่ม เม อ ผม ไป สหรี ฐ บ ๑๙๕๔ ไป ที่ เมือง ซาน ฟ ราน ซิส โก เห็น หน์ งสือ เบิร์ ด ออ ฟ ออสเตรเลีย ของ จอห์น ครู เล่ม โต ซอน ก่น หนา ถาม เขา ว่า ราคา เท่าไร ตอน นั้น เขา บอกว่า ราวๆ สอง พ ไ เคอ ล ล่าร์ ซึ่ง เรา ก็ ไม่ มืบญ ญาจ ะซึ่อ แต่ ใน ใจ ยง อยาก ได้ เมือ ไม่ ถึง เดือน มา นี่ เอง ขำ พเ จำ ไป ก \ เคุณ หมอ ทวี อีก และ เข้า ไป ที รำ น เฮ นรี ซอ ฟ วะเ รน นี่ แอ้ วก็ห ยิบ หนังสือ เขา คู หน่อย เห็น มือ ยู่ ๗ เล่ม เรียง ก่น เบน แถว เบด คู แต่ ละ เล่ม มี รูป ภาพ สี เขา เรียก เบิร์ ด ออ ฟ เอเชีย รูป สวย มาก พอ ถาม ว่า ๗ เล่ม นี่ ราคา เท่าไร เขา บอกว่า ๗ เล่ม ราคา ๗, ๗๐๐ ปอนด์ เอา ๕๐ บาท คูณ ก็ ตก ราว ๓ แสน บาท เศษ เทา นั้น แหละ เรา ก็ ได้ แด่ ชม แอ้ ว เดิน ไป คู หนังสือ อี่น ต่อ ไป ที พอ จะ ซอ หา ได้ น่า ง หน งสือ เก่า ใน ประเทศ น่งก ฤษนั้ น อ้า ออก ไป ตาม ราน ชาน เมือง หรีอ นอก เมือง นอก กรุง ไป หน่อย หรีอ ตำบล เล็ก ๆ จะ พบ รำ น ขาย หนัง สอ เก่า มาก มาย และ อ้ามื โชค ดืก็ พบ หนังสือ ต็ที่ตํ องการ ใน ราคา พอ สมควร บาง ที เล่ม ละ หนึ่ง ปอนด์ หรี อสิ บชิล ลิง ก็มืเ สมอ เมือ เร็วๆ นี่ ผม ไป ซ้อ ได้ มา หลาย เล่ม เหมือน อ้น เพราะ ร็าน ที่ เรา เข้า ไป นั้น เบน ร็าน ที่ มนุษย์ เขา ไม่ ค่อย เข้า อ้น อ้า เรา เข้า ราน ใหญ่ๆ อย่าง ใน ลอน คอน แถว พิค คะ ตึลลี หรีอ แถว' หนา พิพิธภัณฑ์ อ0 งก ฤษ แอ้ ว คน ขาย หนังสือ เบน ผู้ เชี่ยว ชาญ หนังสือ จึง แพง มหา วิทยา อ้ย ต่าง ๆ ก็มื ข้า น ขาย หนังสือ หนังสือ เขา มี จริง แต่ก็ แพงอยู่ ดี และ โอกาส ที่ เรา จะ ได้ หนังสือ ดี ๆ มืนัอ ย เพราะ ใคร ๆ ก็ ผ่าน ไป พวก ผ้ให ฌ่ก็ ผ่าน ไป พวก นัก เรียน ไทย ก็ ผ่าน ไป เรา ไป ตาม หอ้ง เขา ก็ ไม่ อ้น เรๅ จึง อ้อ งอ อก' โป ตาม ราน บา บ’ ‘แอ กท โอ ร เขา ไม ค อย ไป 276 ครํ้ง หนึ่ง ผม เคย เห็น หนำ ล่อ เล่ม หนึ่ง เกี่ยว กับ เรือง เมือง ไทย อค ร- ราชทูต อ เม ริก0 นสม่ ยริช กาล ที ๕ ชื่อ เจ คอบ ที. ไช ลด เขียน ไว้ ให้ ชอ เรือง เด อะเ พอร์ ลออ ฟ เอเชีย ขำ พ เจา ให้ รำ น ใหญ่ ใน เมือง อง กฤษ หา กีบีก ทา ไม่ ได้ ว0 นหนึ ง ผม ไป ยืม หนำ ล่อ ที ห้อง สมุด ตำบล แล มเบ ธ เขา เอา มา ให้ ดู ผม ถาม ว่า หนำ ล่อ เหล่า นึ่ หาย ไป ไค้ ไหม เขา บอกว่า ไม่ ทราบ เพราะ ว่า ไม่ เคย หาย ผม ก็ ถาม ว่า หาก มน หาย ไป จะ ทำ อย่าง ไร เขา บอกว่า ถาม0 น หาย ก็ ใช้ ค่า หนำ ล่อ นึ่ซิ ผม ถาม ว่า เท่าไร เขา เบค ดู ใน สมุด แล่ วิ เขา บอกว่า ๑ ปอนด์ ๑ ปอนด์ ราคา มน ถูก ดี ผม ก็ บอกว่า หนำ ล่อ หาย หา ไม่ เจอ แล่ วิก็ ชำระ เงิน ให้ เขา ๑ ปอนด์ เขา ก็ ร0 บ เอา เงิน ไป วิธี นึ่ไม่ เลว เพราะ ไม่ ได้ ขโมย เขา ก็ เรียก เอา ค่า ปริ บไป แล่ วิ วิธีนึ่ กรุณา อย่า นำ มา ใช้ กบ ห้อง สมุด ของ เรา เลย แต่ เวลา นึ่ ห้อง สมุด ต่างๆ ก็ ฉลาด และ ไหว ที น เหมือน กน เขา บอกว่า เบน หนำ ลึอคํ น ควำ ไม่ ให้ เอา ออก จาก ห้อง สมุด ก็ เลย หมด บญ หา กัน ไป ทีห ลำ ผม ไป พบ อีก รำ น หนึ่ง ใน น้ว ยอ ร์คที่ ถนน โฟธ อะเ วน- นิ ว แถว นึ่นห นำ ล่อ ถูก บาง แพง บาง แต่ เขา ไป ใน ตรอก ซอก เจอ หนำ สอ ที ได้ มา จาก ลอนดอน ปกเ ปลี ยนห มด แล2 วิ ปก เก่า พำ ไป มี ปก ใหม่ แทน คนที เล่น หนำ ล่อ นั้น ถำเ ปลี ยนป กแกั ว ทำ ให้ ราคา ตก ไป มาก ปก เดิม สภาพ เดิม ของ มี นิ แล่ วิมื ราคา ดี ผม เบค ดูราคา ไม่ เชอ ตา ๑ เหรียญ ๑๕ เซน ด์ ก็ เลย ซอ มา ที นที หนำ ลีอนึ่ ผม มือ ยู, ๒ เล่ม ใน สมํย ก่อน สงคราม แถว รอบ โบสถ์ เซน ด์ปอ ลมีห นำ ล่อ แยะ ไป หยิบ ขีน มาด เล่ม หนึ่ง เขียน บอกว่า “อะ ราว นด์ เด อะ เวิลด์ วิธ อะ ดิง” พอเ บด ด ขำ ง ใน มี เรื่อง ก ษ0 ต? ก็ ของ ฮาวาย ชื่อ พระ เจำ กา ลา กา อ0 วิ เสด็จ เที่ยว รอบ โลก แล่ วิก็ เสด็จ มา ถึง กรุงเทพ พระ มหา นคร ของ เรา ด็วิย ผม คูมี เรื่อง ดี ๆ ถาม เขา ว่า เท่าไร เขา บอกว่า เล่ม ละ ๓ เพ นนี ก็ ซอ ไว้ 277 พอ มา ภาย หลง เม อบ ๑๙๕๔ ผม มี โอกาส ไป เทียว สหร ฐ ก็ ไป ที เมี อง บอ ส ตน และ ถึง มุม ถนน ใหญ่ ที กลาง เมีอ ง มี ราน ขาย หนังสือ ใหญ่ อยู่ เยอะ เข้า ไป ด ไป ยัน หา หนังสือ ขา งบ นก ไป เจอ เขา อก ยัง ใหม่ เอี ยม และ ปก ยัง มี กระ คา ษห้ม อยู่ ถาม เขา ว่า ราคา เท่าไร เขา บอกว่า ๒ เหรียญ ผม ก็ ข้อ มา ตอน หลง ใค้มี โอกาส ไป ที เกาะ ฮาวาย เพือ มา เตรียม การ รีบ เสด จ และ เมีอ มี เวลา ว่าง ก็ กระโดด ไป ที รำ น ขาย หนัง สอ เก่า เห น เขา ขาย หน งสือ เกี่ยว กับ พระ เจา แผ่น ดิน พระองค์ น้ มีทีท รง นิ พน ธ เอง ก็มี ถาม เขา ว่า หนังสือ เล่ม น้มี ไหม เขา บอกว่า ไม่ มี หา ยาก เขา ถาม ผม ว่า ได้ มา จาก ไหน ผม บอกว่า มี ๒ เล่ม เขา บอกว่า เอา มา ขาย ให้ เขา ไหม ล่ะ จะ ให้ เล่ม ละ ๕๐ ดอลลาร์ ทน ที ผม บอกว่า ผม ได้ แต่ ข้อ ขาย ไม่ เบน เรอ งม นก เบน เช่น นั้น คือ หนังสือ บางอย่าง หา ยาก เพราะ ไม่ มี การดี พิมพ์ ขน ใหม่ อีก และ เขา ก็ ไม่ มี เหตุผล จะ ตอง พิมพ์ ใหม่ อีก ด้วย คนที จะด้ องการ ก็มี ไม่ มาก ท่าน นั้งห ลาย คง อยาก จะ ทราบ ว่า ท่า ไม ผม จง เทียว I ป ๆ เพิอ เก บ หนัง สอ เก่า ๆ เมีอ ไป เรียน ยัง กฤษ ใน บ ๑๙๒๖ และ หยัง จา กน น ส0 ก ๒ บ กม หนังสือ เรื่อง เอเชีย นอ าร์เ คดี คน แต่ง คือ มิส เต อร เรจิ นา ลด เลอ เม ย เบน คน ยัง กฤษ มา อย่เ มอง ไทย ท แรก อยู่ ใน สถาน ทูต ยัง กฤษ ท หลง ออก มา เบน ที่ ปรึกษา กรม รถไฟ และ ได้ เบน ที่ ปรึกษา กระทรวง พาณิชย์ เขา ขน ไป เมี อง เห นิอเ มี อง ใต้แส ะ เห นหนิ งชี อ เกีย วกบ บ่ ระเท ยั ทยอ ยู่1 ชี ม หนึ่ง ชอ “โลด ส แลนด์,, คน แต่ง ชอ ที. เอ. ทอ ม ยัน เบน ที่ ปรึกษา ของกรม โลหะ กิจ นาย ทอ ม สน แตง เร อง เม อง ไทย แถ ะ พรร ถ เนา เม อง ไทย ภาค กลาง ไว้ อย่าง มาก มาย แต่ ภาค เห นอ ไม โค แตง เสย เพราะ เขา ไม เคย ไป 278 นาย เลอ เมย์ เลย บอกว่า หนำ สิอข อง นาย ทอ ม สน นม* ดี และ นาย เลอ เม ย เขา จะ เขียน ต่อ ให้ เฉพาะ ภาค ที่ นาย ทอ มสิ น ยำ เขียน ไม่ ถง เมือ ผม ถาม วา พิมพ์ ที ไหน เขา บอกว่า พิมพ์ ที โรง พิมพ์ ทีเ คม บริค จ ผม ก ติดต่อ ขอ ซอ ไป เล่ม หนึ่ง ดู เหมือน ราคา ๒๕ ชิล ลิง เวลา นน ราว สก ๑๕ บาท แต่ ผม ก็ แทบ แย่ เหมือน ก0 น เพราะ กว่า จะ ประ หยด เก็บ ไว้ ถง ๒๕ ชิลลิ งก อีก หลาย สิ ใ] คาห์ ผม สำ ซอ แลัว ก็ วาง ที่ง ไว้ เพราะ มน กมื อยู่ เล่ม เดียว เมือ มา คิด เทียบ ก็ บติว เอง ว่า โธ่ เอ๋ย หนำ สึอเ ล่ม เดียว มน ก คง รู้สึก เปล่า เปลี ยว แย่ เหมือน ก็ น ผม ก็ อยาก จะ หา มา เพิม จึง ไป เทียว หา หนำ สึอ เกีย วก บ เรือง เมือง ไทย อีก ไป เที่ยว ตาม รำ น ฟ ลุ๊กเ ขำ ไป อย่าง ไร ไม่ รู้ ไป อีก รำ น หนึ่ง อยู่ แถว แค ลป แฮม คอม มอน ใน กรุง ลอนดอน ไป เจอ หนำ สึอ ค รอ ฟอร์ ด เจอ น์สิ คอ กา ระ ผด ร0 สิ ดิน เขำ มา ในรํ ชกา ลที ๒ แลัว ไป เขียน หนำ สึอ เรือง เมือง ไทย เล่ม หนา เวลา นึ่ที่โ รง พิมพ์ มหาวิทยาลัย อิอก ซฟอ ร์คเ อา มา พิมพ์ ขีน ใหม่ ขาย เล่ม หนึง ติง ๕- ๖ ปอนด์ เวลา นั้น เ ล่ม หนา แค่นึ่ พิมพ์ เมือ บ ๑๘๒๘ ถาม เขา คู ว่า เล่ม ละ เท่าไร เขา บอกว่า เล่ม หนึ่ง ชิล ลิง หนึ่ง ผม ก็ ซอ เลย เวลา นั้น มึคน ขอ ซอ ต่อ และ ว่า จะ ขาย ให้ เขา ไหม เล่ม ละ ๖๐๐ ปอนด์ เขา ก็ จะ ซอ ผม ก็ บอกว่า ผม ไม่ ใช่ นก ขาย จึง ขาย ไม่ เบน มืห นำ สึอก็ อยาก จะ เก็บ เมือ เก็บ ไว้ ได้ เล่ม หนึ่ง ก็ อยาก ไค้ อีก เล่ม หนึ่ง จึง เที่ยว ไป ซ้อ เรือ ยๆ ที หลัง ไป ได้ หนำ สึอข อง นาย แก ร แฮม ที่เค ยอ ย1 เมือง ไทย ที แรก พิมพ์ เล่ม เดียว ก็ ซอ มา เล่ม เดียว ที หลัง ไป เจอ หนำ สึอข อง นาย เจ. ย. ด. แคม ปเบ ลล ซงร ฐ บาล ไทย จาง เขา มา เบน ท ปรก บาก วท ว วง ธรรมการ สมัย โน8 น ใน นั้น เขียน ชอ ว่า “ไซ แอ ม อิน เคอะ ท เวน ติ เอ ธ เซน จู รี่” ที่ รำ นคูล ก็ คิด ใน ใจ ว่า จะ ซอ หรือ ไม่ ซ้อ เพราะ เคย ปรากฏ มา แลัๅ 279 ว่า หนังสือ นั้น ล้า เรา หยิบ วํนน พรุ่ง น เรา จะ ไป เอา ไม่ มี อีก แล ว คม อม เฃา เอา ไป เสีย ก่อน แน่ จึง แข็ง ใจ ซี อ มา ๑๒ ชิล ลิง ๓ เพ นน้ โดย ขอ ตอ เขา ๓ เพ นนี พอ เบน ค่า รถ กลบ บาน เพียง ครึ ง ทาง ซอ ตำ รถไฟ ไค้ ครึ ง ทาง แล้ว ก็ ต่อ ง ลง จาก รถไฟ เดิม ต่อ ไป อีก ชำ โมง ครึ งวง ลง บา ม เห ง อก แตก รอง เทา ก็ล้ด ถึง บำน แล้ว ยง ตอง บ่ง แผล พอง ทีเ ทำ อีก แต่ กดิด วา เพราะ หนัง สอ มน ติ และ ยิง เก บอ ยู่ จม บ่า มมี ตอน หลง! นสห รฐ ไค ร ๆ เห็น ก็ อยาก ได้ เดี๋ยว นีเล่ มทีว่ านีก หา ไม่ ง่าย เลย หน งสือ หา ยาก นั้น พอ เรา หา ได้ ส ก เล่ม กซีน ใ จ 1ป เหน หน ง สอ ของ เซ อร์ ยอ ห็น บา วริง เขย น ใน ร ชกา ลท ๔ มทง พระ ราช หตถ เลขา ของ รช กาล ที่ ๔ และ มี พระ ราช ห็ตถ เลขา ของวง หนำ ใน ร ชกา ลที ๔ อีอ พระ บาท สมเด็จ พระ บน เก ลำ เจา อยู่ ห็ว่ หน ง สอ เล่ม นีเข าถอ เบม ทนัง ฟิอ คลา สสิค สำ ห รึ บ่เร อง เม อง ไทย เพราะ ทูต อง กฤษ คน แรก ท มา เซ ม' ลญญ า ใน กรุง รึ ตน โกสินทร์ เขียน เรื่อง ราว ต่าง ๆ ไว้ และ นับถือ กน ว่า เบ็น หนำ สือ คำ เส ำหรึ บ่ เรื่อง ประ เท อ ไทย มา เถือ บ รอ ยบี ผม ซีอ ใน ตอน แรก เล่ม ละ ปอน ด็กไ ม่ถง สอง เล่ม ปอน ด หน งก ไค เวลา น ไม ตาก วา ชุด ละ ๕๐ ปอน ด็ และ ยิง หา ไม่ ไค้ หนัง สีอ เซ อร ยอ หน บา วร งก 1ด มาแลว หนังสือ อะไร ๆ ก็ ได้ มา แล้ว นับ ว่า ไค้ หนังสือ มา ไม่ น่อย พอ เก็บ ไป ๆ น็ ใจ ก็ ชก จะ เติบ มี หนังสือ แค่น อย่าง มาก เก่า ทีสุต ก็ ๕๐ บี ๗๐ บี ๘๐ บี ซึ่ง ตอน น นม น่ ศก ราช ๑๙๒๘ หน ง สอ อา นอ ยาง เกา ทฟิด ของ ผม กมเ กา ๑๐๐ บี1 ผม ก็ อยาก จะ ให้ เก่า กว่า ๙ ๐๐ บ ขน ไป เม อม โอกาส ขาม ไป ปา รส ก็ ขำ ม ไป ซอ หนังสือ ไป เจอ หนังสือ ใน แผ่ มติ ‘แพ ระมา ราย ณ์เรื่ อง บาท หลวง คณะ เจ ซ อิตเ ขำ มา ปร : ะ เทศ ไทย ราว บี ๙๖๘๒ ก ชก สมุก ลอง ถาม 280 เขา คู ราคา ตอน นั้น ก็ ไม่ กี่ สตางค์ ลัก ๑ ปอน ด ๒ ปอน ตก เก บซัอ มา หนัง สอ เหล่า น็เว ลาน ถ็าเ อา ทอง ไปช๎ งก' บ หนังสือ ดูราคา ก็ เท่าๆ กน ผม ได้ หนังสือ จาก เมือง ฝ รึง เศส มา หลาย เล่ม แต่มื เรือง เจ บ ใจ มาก ที สุด คอ มี เพ้อ นฝ ลัง เศส คน หนึ่ง ผม ก็ เล่า ให้ เขา พิง บอกว่า ส นัย ล่อน ประเทศ ไทย แผ่น ดิน พระ นารายณ์ เรา ส่ง ทูต โก ษา ปาน ไป แล่ ว ทราบ ว่า ทาง ฝ รึง เศฟิ จค และ เรียบ เรียง ไว้ เบน หนังสือ หรือ แมก กา ซี นที เขา ออก ใน สม ยนน พวก เขา รวบ รวม ไว้ เบน หนังสือ รวม นัน ๓๐๐ กว่า หนัา ถึง ๔ เล่ม จบ ราวๆ พน สอง รอย กว่า หนัา พรรณนา ถึง กิจการ ต่างๆ ที โก ษา ปาน ตง แต่ เรืม กำ ว เท่า ขน เหยียบ ดิน แคน ฝ ลัง เศส จน ถึง กลับ มา หลัง จาก นั้น ๖ เ ดอน เขา รวบ รวม ไว้ หมด ไม่ ว่า โก ษา ปาน ไป พูด ที่ ไหน หรือ ท่า อะไร นัาง เพือ น ของ ผม คน นั้น เขา ก็กว ำงข วาง เขา ไป เทียว หา ให้ ได้ พอ ดี ขำ พ เจ ากต์ บ มา เมือง ไทย แล่ ว เขา เขียน จดหมาย ตาม มาบอก ว่า ไป เจอ มี อยู่ แห่ง หนึ่ง เจำ ของ จะ คิด เบน เงิน ไทย ราว ๔๐ ปอนด์ หรือ ราว ๔๔๐ บาท ใน ส นัย นั้น เงิน เดือน ผม ได้ เพียง ๓๐๐ บาท ทำ งาน เดือน ครึ่ง ไม่ ต่อ ง กิน อะไร กิน แต่ ลม นัง เก็บ สตางค์ ซอ แทบ ไม่ พอ จึง ถือ เสีย ว่า อย่า ไป เอ อม ไป เด็ค ดอก พ้า มา ถนอม เลย แล่ วก็บ อก เขา ว่า ช่าง นัน ล่อน เถอะ ไว้ ที หลัง เรา มี สตางค์ ค่อย ซ้อ ที หลัง ก็ เลย มี สงคราม เขียน ไป อีก ก็ ไม่ มีแลั ว คน ที่มี หนังสือ นึ่ก็ คง จะลั มหา ย ตาย จาก ลัน ไป แลัว ไม่ มี ใคร รู้ ผม ก็ อยาก ซอ มา แต่ ไม่ รู้ จะ ไป หา ที ไหน แม้ หลัง จาก นั้น เถือ บ ๓๕ บ ความ อาลัย อาวรณ์ ก็ ลัง ไม่ สืน เลย เซียน หนังสือ ไป ถึง รำ นที่ พิมพ์ หนังสือ โบราณ เขา เรียก ว่า ราน พิมพ์ แค็ท ตะล็ อก ของ โบราณ ที่ ลัง กฤษ แอ นที คเยี ยร์บุ๊ ค ไป ถาม เขา ว่า รึาน ที่ ขาย หนังสือ เก่าๆ ที่ฝรึ งเศ สมี ลัก กี่ แห่ง เขา ไป จด มา ให้ ๕0 281 แห่ง ผม จะ ไป เขียน จดหมาย ถึง ๕๐ แห่ง ก็ ลำบาก แต่ คิด อก ทีก็ ไม่ ลำบาก เท่าไร จึง ร่าง จดหมาย อง กฤษ ขน ฉบบ หนึง ให้ เสมียน พิมพ ตอน นีชก จะ ดีมี เสมียน ใช้ แต้ว เพราะ ไป เบีน ทต อยู่ อินเดีย งาน ไม่ มาก นัก บอก เสมียน พิมพ์ แต้ว ก็ เซ็น ไป ส่ง ไป ปร ะ มา ณ ๓๐- ๔๐ ฉบบ ในท่ สุด มี ตอบ มา ราว ห่า ฉบบ สี่ ฉบบ ตอบ ว่า ไม่ มี หา ไม่ ได้ ฉบบ ที ๕ ไม่ ได้ บอกว่า ไม่ มี แต่ บอกว่า ตำ เขา เอง ไม่ มี แต่ ได้ สง ให้ เพิอ น เขา ไปคิ น ปราก ฎ ว่า มิ อยู่ ๔ เล่ม อ ย1 ใน สภา พทีดี จะ เอา ไหม ใน ราคา เท่า นนเ ท่านี ผม ไม่ คิด คำ นง ถง อะไร หมด ผม โทรเลข ตอบ ไป ทน ที บอก ให้ ส่ง มา ทาง เม ล อากาศ โดย ลง ทะเบียน ประ ต้น ถ้ย ให้ เสร็จ แต้ว จะ ส่ง เงิน ตาม ไป ให้ เรา นั้งนั บดู เงิน ใน กระ เปา พอ ย์งมี เหลอ อยู่ บำง ก็ จด ส่ง ไป ภาย ใน ๗ วน หนังสือ น นก มา ถง และ เบีด มีอแ ทบสื น เชียว พอ เบีด ดู ใช่ เล่ม ที่ ผม ต้อง การ จริง ๆ และ มี สภาพ ดี มาก หนังสือ เล่ม นี่ ถ้า เวลา นี่ก็อ อก จะ หา ยาก เพราะ ได้ พบ เอก อคร ราชทูต ฝ รง เศส ที่ มา ที่นี่ เขา บอกว่า อยาก จะ มี การ แสดง หนังสือ เรือง ไทย ฝร็ง เศส จะ เอา มา ให้ หอ สมุด แห่ง ชาติ เบีน เอกสาร ต่าง ๆ ใน แผ่น ดิน พระ นา ราย ณ แต่ เขา บอกว่า มีอย่ ชุด หนึ่ง ซึ่ง เขา อยาก จะ เอา มา แสดง แต่ เอา มา ไม่ ได้ เพราะ ใน ฝริง เศส ทราบ ว่า มี อยู่ ชุด เดียว แต่ เขา ก็อุต ส่า ห ไป ถ่าย รูป หนังสือ นั้น มา พิมพ์ เบน เล่ม เลก ๆ สก ๔" ๕ หนัา สำ หริ บ แจก พอ ให้ ได้ กล น อาย ได้ เต้า หนังสือ เล่ม นั้น ว่า เบี นอ ย่าง ไร พอ ขิาพ เต้า ริบ มา ดูก็รู้ ว่า อาตม าก็มี เห มีอน ต้น นี่ จึง บอก กับ ทูต ฝร่ง เศฟิ ใป ว่า นึก ว่า หนังสือ อะไร ถ้า อย่าง นี่ ขัาพ เต้า ก็มี ที แร กด เขา ไม่ ค่อย เชอ เลย ต่อ เมีอ เอา มา ให้ เขา ดูแล ว เขา จึง ริ อง ต้อ แต้ว ก็ ทำ เสียง อ่อย ๆ ว่า ต้งงํ้ นครา ว หนัา ราว ต้น ที ๒- ๓ ของ เดีอ น จะ มี งาน แสดง อีก ที จะ ขอ ยืม หน่อย ได้ ไหม ผม ก็ บอกว่า ยืม ก็ ได้ ไม่ ขัด ต้อง จะ ได้ ช่วย ต้น เผย แพร่ ความ รู้ ออก ไป 282 หนัง สึอ เรื่อง น็เกี่ ยวอั บ เรื่อง โก ษา ปาน เขียน เมือ ค. ศ. ๑๖๘๖ ราว ๒๘๓ บ ของ เมือง ไทย พิมพ์ แค่ ร้ช่ กาล ที่ ๔ กบ อก ว่า โบราณ แล ว นีฃ อง เขา ตั้งแต่ แผ่น ดิน พระ นารายณ์ มหาราช หน์ งสึอ เล่ม น เบน หน งสึอ ที่ หา ได้ ยาก ผม รู้สึก ปลาบ ป ลม ใจ ที่มี อยู่ และ จะ ไป ที่ ไหน ก็ ไม่ กอัา เอา ไว้ ห่าง ต่วต่ อง เก็บ ไว้ ประเดี๋ยว ใคร ขโมย ไป แล ำก็ ไม่ รู้ จะ หา ที่ ไหน อีก รก หนำ สึอเ ล่ม นิ เพราะ เบน หนัง สึอ หา ยาก และ ก็ เหมือน ผู้หญิง เมือ มื ใคร เอา แหวน มา สวม นิวอั อย ให้ แล ำก็ อด ที่ จะ อวด ไม่ ได้ ใคร ไม่ คูก็บ อก ว่า แหม อากาศ ร อ่นเ หลอ เกิน ต่อ ง ถอด แหวน นัก หน่อย เพิอ จะ ให้ คน เขา ดู คน เรา ถ็ามื ของ รก และ ถูก ใจ ก็ อด คิด เช่น นน ไม่ ได้ เมือง ฝร้ง เศส หา หนัง- สอ เก่า ๆ เหล่า น ไม่ สู้ ยาก นัก เพราะ เขา เบน ชาติ ที่ มือัฒ น ธรรม มา แต่ โบราณ และ ที่ นิยม หา ซอก นคึอ ช่าง แม่ นา เซน แถว ใกล้ ๆ โบสถ์ โน ดร ดาม ตั้ง สอง ผ่ง แม่ นิามื ร้าน แบ กะ ดิน แบบ ร้าน ที่ เรา เคย มือ ยู่ ใด้ตํ น มะขาม และ เรียง กํนเ บน แถว และ เบน หนัง สิอเ ดิน เสึ อก ก็ มาก ถ็าต็ องการ หนัง สิอ ดี ๆ ต่อ ง ไป ที่ ร้าน แต่ บาง ร้าน ก็ เหมือน ร้าน ใน อังกฤษ บาง ที่ ลง ไป แล้ว ก อับ มา จำ หนัา ตำ เอง ไม่ ได้ ผุน ตั้งแต่ หำ ถึง เท8 าก็มื มือ นิะเ บอน หมด แน่ หมาย ความ ว่า ดูแล ำอั อง ขอ ไป อัาง มือ อัาง หนำ บาง ร้าน ก็ ร้าย เหลอ ห้อง นา สกปรก ไม่ เคย อัด เลย เพราะ เจำ ของ ร้าน เบน ผู้ชาย แก่ ๆ เผ่า ร้า นอ ย' อ่าง อัาง มือ เคลือบ ไป ดำ ยขี มือ ตั้ง ๑๐ บ ไม่มื ใคร เอา แปรง ไป ถู เลย พอ เอัา ไป อัาง ก็ สะอิด ส ะ เอียน หยิบ สบู่ ขนม าถูมื อแลํ วนา รํอน ไม่ มีตํ อง ลำ ง ก” บ' นา เย็น ทำ เอา มั๊อ หด มือ เทียว หมด เมือง ฝร่ งเศ สมี หนํง เอ มาก เหมือน ก”, น แต่ ตอน หลํง์ เขา ว่า พวก อ เม ริก” นลง ไป เที่ยว คํนก “น ใหญ่ คน เขา ว่า ลำ อ เม ริก” นลง ที่ ไหน แลํว่ คน ตาม หล” ง ลำบาก เพราะ ไป หา อะไร ดี ๆ หา มี 283 ไม่ เหมือน ใน ต้ม ภีร์ไ บเ บิล ตอม ที พระ เม่น เจา ต รส ให้ โม เซ ส เอา ไม่ เพา โยน ไป ใน นา ตก แตน ก็ มา กน เม่น ฝูง ใหญ่ พอ ต ก แตน มา แล่ ว แม้ แต ใบ หญ่า ใบ ห มึง ก็ ไม่มื สี เขียว ๆ อะไรๆ ก ไม่ เหลือ เลย กรณี น้กเ หมอน กน เพราะ พวก อ เม ริ อัน สตางค์ เขา มาก เท่าไร ๆ เขา ซอ บัน ท โดย ไม่ ตอ เพ อน ผม บอก มา ว่า เพราะ เมือ วำ ม ก่อ' แน้ มือ เม ริก น คน ท นึง มา จาก เมือง อเมริกา เขา ไป ราน ขาย ของ เก่า อ เม ริก น ถาม ว่า พระ พุทธ รูป อง คม’ เทา ไร พอ เ จำ- ของ ร้าน บอกว่า ๒๕๐ ดอล ล่า ร อ เม ริก นก จ่าย เชค ให้ เทา ม ม ท ม ท ผม ถาม ทาง ราน ๆ กบ อก ว่า พระ พุทธ รูป อง คนีเ กา เหลอ เกม ส ราง ใมส มอ เชียง แสน อะไร ไม่ รู้ แต่ เพ อน ผม ที ไป ก็ บอ เม ริก น คม ม มแท ละ เมือ ขึม ไป เชียงใหม่ ก็' ไป เจอ ที่ รำ ม นั้น อีก เพีง ออก มา จาก เตา และ ราคา ไม่ ถง ๒๐๐ บาท แต่ เมือ อ เม ริ อัน เขา1 ซอ ๒๕๐ ดอล ล่า ร และ เขา พอ ใจแลว มน ก็ เรือง ของ โลก อ เม ริก น เขา พอ ใจ แล่ ว มน ก เทา นนเ อง เพราะ ฉะนั้น ราคา หนัง สีอ เดี๋ยว น่บัน เลย แพง ไป ท มด เรา ไป ซือสู้ เขา ไม่ ค่อย ไทร ราคา หนังสือ เคย ตำ ๆ ก็ เลย ขึน ยง กะ พลุ ราคา ไม ตด อยู่ กบ พน ดน มม ขน ไ ปอย, บน ท่อง พาห มด หนังสือ ที่ พุด ถึง น ทาก ว่า คม ไท ม จะ มืเร ลา อยาก เล่น หนังสือ เก่าๆ ก็มื อีก แห่ง หนึง อย่าง กบ ส วรรค คือ เมือง แอ มส เด อร แด ม เพราะ เหตุ ใด เพราะ ฮอล่ น ดา เคย ท่อง ตะ ริม ออก ท่ร โลก มืทนั งสือ ดำ รบ ตำ ราด มาก และ ท แปลก กวา เพ อม คอ วาท มงฟิ อ อะไร ทด แลร ไม วา ฝ รี งเศ ส จะ แต่ง อังกฤษ จะ แต่ง ต้อง ไป พิมพ์ ที่ ฮอลันดา หนัง สอ โก ษา ปาน หนังสือ ที่ บาท หลวง เขียม เม อ สม ย ก่อน ลัาเ รา ไป หา ฉบับ พิมพ์ ที่ ปารีส ไม่ ได้ ก็ ต้อง ไป หา ฉบับ พิมพ์ ที่แอม สเตอร์ แด ม ได้ แต่ ราคา แตก ต่าง อับ ของ ปารีส คือ แพง หน่อย แต่ เดี๋ยว มทา ถูกๆ ไม่ ได้ ทงส อง แห่ง เพราะ 284 แพง เท่า ๆ ก0 น อย่าง หน์ง สอ เกีย วก บทูต ฝรํ่ง เศฟิ ทีม าค รง แรก พ ม พ ท ฮอลันดา ดู เหมือน จะ หา ได้ ง่ายกว่า พิมพ์ ที ปารีส แต่ ถา เรา ถึอแย ว่า ขาง ใ ม เหมือน กน แล วก็แ ล็วกี นไม่ แปลก อะไร ที่ เมือง ฮอลันดา จะ หา หน ง เอ ไม่ แพง ต2 อง ไป หา ตาม ขำ ง คลอง บาง ที ได้ หนำ เอ หา ยาก เล่ม ถูก ๆ หน งต็อ ที่ หา ยาก ลัาเ รา ได้ ราคา ถูก ๆ มา ก็ ชื่น ใจ บาง ที เลย เถิด ไป เห น บาน เบน กระจก มืคน อยู่ หรือ ไป เห็น แม่น กน่อ ย ใน กรง กระจก ชอบ ใจ จะ เข ำไป ต่อ ราคา กัน ก็ ไค้ เมือ ไม่ ตกลง ก็ ห0 น หลัง กลับ วก เข ำไป ดูหนํ งสือ เก่า ต่อ ไป ฮอลันดา มี ของ แปลก ๆ ถำ ใคร อยาก ไป เจอ ของ แปลก ต8 อง ไป ที่ ฮอลันดา เรือง อาหาร การ กีนก็ ไม่เ คอด รอน ออก จาก ที่ พก สาม กัาว ก็ เจอ รำ น เจ๊ก มืขำ ว เกรียบ ขำ ว ผัด หมี ผัด มีถิน ได้ สบาย ไป ซอ หนำ เอ ฮอลันดา ขำ พเ จำ จึง ว่า เบน สวรรค์ อาหาร การ กิน ไม่ เด อดรื อัน จะ ซอ ก็ ได้ ไม่ ว่า อะไร ออก จากรำ นนเ ขำ รำ นนํ้น ติดๆ กัน ไป น์กเ ลง หนำ เอ คน ไหน คิด จะ ไป เที่ยว หา หนำ เอ ผม ขอ แนะ นำ ให้ แวะ ลงแอม สเตอร์ แด ม กัด จาก ฮอลันดา ขอ แนะ นำ ให้ ไป อำ กฤษ จาก อังกฤษ ก็ ไป ฝรืง เศส ได้ ใน ส หรื ฐ อเมริกา นนมี หนำ เอ มาก เหมือน กัน แด่ ถำเ ขำ รำ นดีก็ แพง เหลือ เกิน ใน ยุโรป ราคา เท่าไร ใน อเมริกา สูง ขน อีก เท่า ตำ เบน อย่าง น่อัย บาง ที ขน สูง ถึง สี่ หำ เท่า ก็มื รำ น ขาย หนำ เอ ใหญ่ๆ ที่มึห นำ เอ ติๆ หน่อย มก อยู่ ขำ งๆ มหาวิทยาลัย ถำ ใน วอ ชิง ลัน ก็ อยู่ ใกล้ๆ มหาวิทยาลัย ยอ ร์ช ทาวน์ มือ ยู่ สี่ หำ รำ- น ผม ไป ซอ หนำ ลือ เขา เรือง ดร. รืชเ ชนเ บอ เก อร์ ซึ่ง มา กับ เอ็ด มน รอ เบิร์ ต ที กรุง เทพฯ เมือ ตอน มา แลก ลัต ยา ลัน หนำ สอ ส ญญา ฉบบ แรก ท เซน กน เม อบ ๑๘๓๓ แต่ แลก สต ยา ลัน กัน เม อ ๑๘๓๖- ๗ และ ดร. รชเ ชนเ บอ เก อร ไค เขย นไวิ ผม ก ไป ชิอเ ล่ม หนึง 285 เหมือน กัน ราคา ๕ เหรียญ เท่า นั้น พอ ฉึกเ อา เช็ค ออก มา แล้ว กล บ เผลอ เอา สมุด เช็ค ทั้ง เล่ม ที่ง ไว้ ที่ โต๊ะ ที่ง ไว้ ทั้ง ครึ่ง ค่อน ชำ โมง ลำ งก ระ เปีา ไม่ เจอ จึง วง เขา มา ถาม เขา ว่า เห็น ฉิน ที่ง อะไร ไว้ ที่นี่ห รึ่อ เปล่า เขา ก็ เอา สมุด เช็ค มาย น ให้ อย่าง นืม่น ก็ช็น ใจ เหมือน ก0 น เรา คิด ว่า เห็น จะ สน เนอ ประดา ตำ เสีย แล่ ว ครา วน พอ ไป เจอ เขา เอา มา คืน ให้ ก็ ข้น ใจ อนนี เบน เรือง หนึ่ง ซึ่ง ทาง รำ น ขาย หนำ สิอ เมือง ฝรั่ง เขา ไม่ โกง ของ อะไร เผลอ วาง ไว้ ก็ ไม่ เบน ไร ส่วน มาก ดี แทบ ทั้ง นน ห ล่ง จาก นึ่นผ มก็มื โอกาส ไป ที ต่าง ๆ ใน สหรั่ ฐ ฯ ลง ที ไหน ปีบ สิง แรก ก็ คือ หยิบ สม ค โทร ศพ ท์มา ดู ก่อน เบด หนังสือ ดู รำ น หนังสือ มืทีไ หน ใน อำ กฤษ เรึย กว่า เซ กั้น แฮ' นด์บุ๊ คชอ พ แส่ ใน อเมริกา เรียก ยู สด บุ๊ค ไม่ เรียก เซ กั้น แฮ นค์ บาง ครั่ง เรา ก็ ได้ หนำ สิอที ไม่ เคย คิด ว่า จะ หา ได้ อย่าง เรือง พวก มิชชื น นารี เขียน เรือง เมือง เหนือ คือ เรือง ที เรเ วอเ รน ด ฟรี แมน แต่ง ข้อ เด อะ แลนด์ ออฟ่ เด อะ ฟรี หา ที ไหน ก็ ไม่ ได้ ผม ส่ง ให้ รำ น ไหนๆ หา ให้ ก ไม่ ได้ ไป เจอ เขำ เล่ม ละ ไม่ ถ งด อล ล่า ร ๕๐ เซ็น ด์ ไป ค หนำ สิอพ วก มิชชันนารี กองๆ อยู่ หยิบ ขน มา คู เอ๊ะ ราคา ๔๐ เซ็น ด์ ตาม หำ เมือง บำน นอก มี หนำ สือ มาก หนำ สิอที พวก อ เม ริก น มิชชันนารี ที่ มา เมือง ไทย แล ำ เขียน ข้น เดี๋ยว นึ่หา ยาก มาก ม หนังสือ ลาว โฟล ก เท ล ของ แค ธ? น ฟล สน เร อง ลาว ทาง เม อง เห นอ ของ วิล เสียม เคอ ร์ติส หา ที่อน ไม่ ได้ แต่ หา ที่ เมือง เล็กๆ หา ได้ ค รง หนึง อยาก ได้ หนำ สี อก็เ ขำ ไป ใน ตลาด ขาย ของ โบราณ ที อำ อฤบ ไป เจอ หนำ สิอ ๒ เล่ม เบ คด เบน รป เมือง ไทย คือ เรือ งอ รา วน ด เด อะ เวิ ลด วิธ เย เนอ ร0 ล แก รนท์ ของ วิล เสียม รส เซล ยำ ถาม ว่า ๒ เล่ม เท่าไร เขา บอกว่า 286 เอา ไป เถอะ ๑๐ เพ นนึ่ เท่า กิ บ ๔๐ สตางค์ หน งสีอ หนา ถือ แ, ทบ ไม่ ไหว สอง เล่ม น หอบ แฮ ก ๆ กว่า จะ ชน รถ ได้ แทบ ลม จบ ถงที พก แล ว ตอง เอา ผำชุ บนั้า เช็ค ชุบ นา มน เช็ค ผุน เดียว นีใน อเมริกา ก พอ จะ หา ได้ เลม หนึ่ง ราว ๔๐- ๕๐ คอ ล ส่า ร์ก็ คง ได้ โตเกียว ครืง หนึ่ง ก็มืห นำ สีอ ดีๆ เหมือน กิน แต่ ตอง ไป ที คน ไค นิสึ หน์ งสิอ เก่าๆ แปลก ๆ ก็มี ไป เจอ หน0 งสอ เร์ อง ที่ คน ไทย คือ คุณ พระ สา ร- ส าส์น พล ขน ธ์ (ลอง สุน ทาน นที) ท่าน แต่ง เรือง “ไทย แลน ด มาย ค นทรี ” แต่ ไม่ ใช่ อย่าง เดียว ก0 บที่ ซอ จากรำ น ขาย ทีนี เล่ม ของ คุณ พระ ท่าน ครํ้ งนั้น ท่าน คึก ค0 ก อะไร มา ไม่! ท่าน ว่า เสียบ นบ หมค ตั้งแต่ รื ชกา ลที่ ๔ ที่ ๕ ที่ ๖ ท่าน ว่า เบน แถว ท่าน ว่า ท่าน ได้ รบ เชิญ มา เบน ที่ ปรึกษา คณะ ร0 ฐ ประหาร ท่าน เขียน เรือง ของ ท่าน สนุก สนาน ไป เลย และ ที่ รำ ยที่สุ ค คือ หนำ สิอเ ล่ม นั้น จ่า หนำ ไว้ ว่า ท่าน อุทิศ ให้ แก่น0 ก บิน อ เม ริ กิน ที่เพิ ล ฮาร์ เบอร์ น์กีบิ นญี่ ป่น ต่าง หาก ที่ ไป ที่ง ระเบิด เพิล ฮาร์ เบอร์ การ เขียน หนำ ลึอเ ล่ม นั้น ต่าง หาก ที ทำ ให้ ท่าน ต่อ งก ลาย เบิน อาชญากร สงคราม แต่ เคราะห์ ดี ศาล ไทย ทรง ไว้ ซึง ความ ยุติธรรม บอกว่า กฎหมาย ที ออก มา แล็ว ใช้ ย็อน หลง ไม่ ได้ ก็ เลย หลุค ออก ได้ สบาย หนำ สีอ หนา มาก และ หา ที่ ไหน ไม่ ได้ แต่ ซอ ที นั้น ได้ ผม ชอบ ไป ซอ หนำ สีอ มาก ไปเ บด หนำ สือ อีก ชุด หนึ่ง เบน ชุด ๓ เล่ม แต่ง โค ย ดร. กุ โร คะ เร์ อง “เ บิร์ค ออ ฟ เคอะ เวิลด์” เขียน เบน ภาษา ญี่ปุน มืรูป สิ เต็ม ไป หมค ถาม ว่า เท่าไร ตอน นั้น คู เหมือน ๘ หรือ ๙ เหรียญ เลย ซอ ไว้ ที่ รำ น ขาย หนำ สิอเ ร้อง เกี่ยว กิ บ ธรรม ชาติ วิทยา ใน อเมริกา หนำ สีอข อง ค ร. กุ โรค ะนึ่เ ขาบ อก ว่า ราคา ๙๕ คอ ล ล่าร์ ผมมื แล่ วผม ก็ ไม่ ต่อ งเดี อด ร2 คน 0 287 ญีรุ่] น พิมพ์ หนังสือ มาก เหลอ เกิน หนังสือ ฝร่ งก็มี แต่ เดี๋ยว นีมีห นังสื อ เรียน มากกว่า อีก แห่ง หนึ่ง คือ ใน อินเดีย อินเดีย ความ จริง แกัว น่า จะมื หนังสือ มากกว่า นั้น อังกฤษ อยู่ ที่ นั้น มา นาน และ พิมพ์ หนังสือ เกีย วก บ อิน เด ย เกี่ยว กับ วิชา ต่าง ๆ แต่ หนังสือ วิชาการ หาย สาบสูญ จะ เพราะ อะไร ก็ ไม่ ทราบ อัอง มา พิมพ์ กัน ใหม่ เวลา นีเข าพิม พก นม ากที เมือง ปู นา เขา พิมพ์ แกัว ส่ง กล บ มา, ขาย หนังสือ ดิก ชน นา รส น สก ฤต กมี เบน หน ง สอ พิมพ์ ใหม่ ถ่าย ร ปแอั วก็ พิมพ์ มี มาก เหมือน กน แต่ หา ยาก บาง ค รง เรา ตอง การ หนังสือ ร' ชกา ลที ๖ ที เอา มา ทำ พระ นล คำ หลวง และ ที น. ม. ส. เอา มา ทำ พระ นลคำนัน ที่ ไป ซือที ราน อ๊อก ซ ฟ อร ด ที ใน กรุง เด ลฮีต อง เสืย เงิน ไป กว่า รือย รูบ ราว ๔๕๐ บาท แล ว ไป เจอ ทีสห รฐอ เม ริกา เล่ม หนึ่ง เหรียญ เดียว เท่า นั้น เพราะ คน ไม่ร้ อัก เรือง กัน ก เหมือน ไถ่ กบ พลอย จะ ไป โทษ ใคร ก็ ไม่ ได้ เมือ ก่อน เคย กัง หนังสือ มา ให้ หอ สมุด ยอ หน คอ ล ลินส์ เล่ม หนึ่ง ชอ “เคอะ ฮินดู โค โลนึ่ ออฟ่ ไซ แอ ม โดย เอ็ด มน ด รอ เบิร์ ต ตอน นั้น ก็ เคย กัง ซอ มา ให้ หอ สมุด จุฬา ฯ เหมือน กัน ไม่ กี่ส ตาง ค เลย ทีห กัง ไป หา ที อินเดีย อีก ก ไม่ ได้ อัน หน ง ไป รา นที อเมริกา ไป เจอ หนังสือ เล่ม นึ่ ถาม เขา ว่า เท่าไร เขา ว่า ๒๐ เซน ต เอา ไป เถอะ เรือง ต่างๆ กัน แกัว แต่ ฟลุ๊ก ไป เทียว หา หน ง สอ นีสนุ กด ท กลาง เม อง เด ลฮ ม ราน หนังสือ กัก สอง สาม ร่าน หนังสือ มี มาก พอ ใช้ แส่ จะ ต้อง ขน กัน ไป บน กน ไป กว่า จะ ได้ ต้อง ลำบาก หน่อย กัาเ รา เข้า ไป ใน ถนน ซอย เล็กๆ ที่ เขา เรียก ว่า นัย นะ วะ นัย ก็ แปล ว่า ถนน นะ วะ แปล ว่า ใหม่ ผม เคย บา ที หนึ่ง แกัว น' งรถ สถาน ทตต้ น เข้ อ เร่อ เข้า ไบ่ ถง แล วก กับ ไม่ ได้ ถนน มน แคบ เห สือ 288 เกิน เห มึอน เรา ข้ บ รถ เขา สำ เพ็ง ต่อ ง ให้ ขบ ทะลุ ไป ทาง โนน แล ว ให้ ขบ อ8 อม ก ลิบ มา ริบ อีก ที โดย จอด อยู่ ขำ ง นอก ถนน ใหม่ นน หน งสือ มี มาก เหมือน กัน แต่ แพง เพราะ เหตุ ไร ก็ ไม่ ทราบ หนังสือ พิมพ จากนอก ประเทศ ที่ เรา บอก ให้ สิง ที่ เขา เขา ก็ บอกว่า ไค้ ธรรมดา ปอน คห นง เขา คิด ๑๒ รูบ แต่ คิด ค่า หนังสือ ที่ สำ มา ให้ เรา ปอนด์ ละ ๒๐ รู บี1 พอ ถาม ว่า ทำไม ต6 อง เอา กำไร ถึง เท่า ตำ เขา ก็ บอกว่า ไป ขอ เงิน ตรา ต่าง ประเทศ ไค้ ยาก จึง ตอง เอา กำไร ไว้ ก่อน ใน กัลกั ต่ตา ก็มีห นำ ส อ มาก แต่ ที สนุก ดี ตอง บอ ม เบย์ มี ราน ตะ วา เล ลา โป หรื ออ ะ ไร จำ ไม่ ใคร่ ได้ มี' หนำ แอ มาก พอ ประมาณ แต่ ไป เมี อง พารา ณ สิ' ไป เทียว หา หนำ สือ สนุก กว่า เพราะ ถนน มน แคบ เมือง น เบน เมี อง โบราณ ครั้ง พุทธกาล และ พระ พุทธ เจำ ของ เรา อาจ จะ เคย เสด็จ ถนน เหล่า นั้น บำง ก็ ได้ เรา ก็ ไค้ เดิน ตาม รอย พระ บาท พระ ศาสดา ไป เที่ยว หา หนังสือ สนุก กว่า เมือ ผม อยู่ อินเดีย และ เอาใจ ใส่ เรื่อง ราม เกีย รตก็ ไป เที่ยว หา มา ได้ บาง อีก แห่ง หนึ่ง ที่มืห นำ สึอ มาก คิอเ มือ งม่ท รา ส ถำเ รา อยาก จะ ได้ ราม เกีย รตฉ บ0 บ ของ วาล มืกิซึ่ งมื สิบกว่า เล่ม ถา ไป หาก พอ จะ ไป หา ได้ เมือง ม่ทร าสเ บน เมือง ที ไป เทียว หา หนำ สิอ ได้ สนุก แต่ใ นที สุด ก ไป ถึง เนปาล เทียว หา ซอ หนัง สิอ รำ น ไหน ก็' ไม่ มี พอ ไป เจอ ท่าน จอม พล เคร เซ อร์ เขา เขียน ไก เซ อร์ แลำ อ่าน แค ร์1 ซ่า คน นั้น เขา เบน ขุน นาง ทหาร ผู้ใหญ่ เวลา ริ บท ตาน ทตเ ขา ยน อยู่ หำ แถว รู้ จำ กำ เวน ห ลำ ไป กิน ขำ ว คำ ยก ำเนั้ ง โต๊ะ ใกล้ กน คุย กัน ไป คุย กัน มา เกิด อย่าง ไร ไม่ รู้ คุย กัน เรื่อง หนำ สิอ เขา ว่า มี หนำ สิอ มาก ผม ก็ ถาม เขา ว่า สง หนำ สิอ จาก ไหน เขา บอกว่า สิง จากรำ น นั้น รำ นนึ่ เนปาล เขา ชอบ สิง หนังสือ นอก ประเทศ เขา ถาม ว่า รู้ จก รำ น นั้น รำ นนึ่ หรือ เปล่า 289 ล่ะ บาง แห่ง ผม รู้เ ขาก ไม่ รู้ เลข คยกั นอ ย่าง สนุก สนาน มาก เขา มี หนำ สอ หลาย หมืน หลาย พน เล่ม ใน ห่อ ง สมุด เข้า ใจ ว่า หนำ สือ เหล่า นั้น เบน หน งสิอ หา ยา กก มี ไม่ น็อย พอก กับ ไป อีก ทีก็ ได้ ข่าว ว่า ท่าน ผู้นึ่ ตาย ไป เสีย แล ว แล ำหน ำสือ อยู่ กับ ใคร ไม่ ทราบ ท่าน ผ้น็ ทำ ให้ จำ ท่าน ไม่ สีม เลย คือ เวลา ทีใป เข่า เผา และ ถวาย พระ ราช สา ส์นพ ระเ จำ กรง เนปาล เมี อง เอกราช และ มี พระ เจำ แผ่น ดิน นั้น วิธี การ ก็ คลาย ๆ กัน กว่า จะ เข่า เผ่า ตอง สมเด็จ พระ อธิ ราช ประกับ กับ พระ ม เห ษีบน แท่น ทอง ผ่อง โสภา เห็น อิเหนา เขา มา กัง คม กัล เข่า โป ต อิง, โค ง แล่' า เดิน เท่า นั้น กัาว เวลา ออก จาก โรงแรม ก็มีป กัด กระทรวง การ ต่าง ประเทศ รํบ พา ไป นั้งร ถมำ เทียม ม็า ๖ ตำ แลำ มี กอง เกียรติยศ หมวด หนึ่ง อยู่ ข้าง หนำ หมวด หนึ่ง อยู่ ข้าง ห ลำ พล ทวน ถือ ทวน ขี่มำ นำ หนำ เรา ก็มี เรา ก็ ถือ เอา แบบ ไทย เหมือน กัน ให้ เลขานุการ เอก เชิญ พระ ราช สา ส์น ใส่ บน พาน เขา ทำ เบน พิธี เรา ก็ ทำ เบน พิธี พอ เขา มา ถึง สง แรก ที นำ มา ต อิน ร บ เขา คือ เอา หมาก พลู มา ให้ เขา เอา นั้าห อม นั้ากุ หลาบ ทา มือ เขา เขา ก็ พอ ใจ พอ ไป ถึง กลาง เมือง ที่ ข้อ นรี บ แขก เมือง ก็มีท หาร กอง เกียรติยศ เสือ แดง ลง จาก รถ ทีนึ่ ก็มี ข้า ราชการ ชน ผู้ใหญ่ นาย พล นำ ตรวจ พล สวน สนาม เรา ก็ เดิน ตาม เขา เรา ไม่ ใช่ ทหาร ตะ เบ๊ะ ยำ ไม่ ค่อย เบน เลย เรา ก็ ทำ ท่า ไป ตาม เรื่อง ตาม ราว พอ เสร็จ ก็ ขน กระได ข้ฐ มนตรี ช่วย ว่า การ มาร บที่เ ชิง กระ ไค ขน ไป พอ ถึง เหยียบ ข้น ธรณี ประตู รัฐมนตรี ว่า การ ต่าง ประเทศ มา ริบ ต่อ ไป ถึง กลาง ห่อ ง พอ ถึง กลาง ห่อ งก็ ส่ง ต่อ ให้ นายก รัฐมนตรี นายก รัฐมนตรี ก็ พาเ ขำ เผ้า แล้, ว ก็ เดิน' ใ ป เขา มี แบบ แจก ไว้ เสร็จ ถึง เท่า นั้น ต้อง กำ ว ถวาย ป, ง คมทึ หนึ่ง เขา มาบ, านเ รา เรา ให้ เขา ท่า อย่าง ไร เรา ไป บ้าน 290 เขา เรา ก็ ต้อง ทำ อย่าง นั่น พอ ไป ถึง แต้ว ก็ ถวาย บง คม ยืน พระ ราช ส าสน เรา ไม่ ตอง สุนทรพจน์ อะไร มาก สุนทร พ จน ของ เรา เขียน บน แผ่น กระดาษ แต้ว ยืน ถวาย ไป เลย ยืน ถวาย แต้ว ก็ พระ ราช ทาน สุนทร พ จน พระองค์ ตอบ มา เสร็จ ก็ ใส่ กระ เปา ก ลิบ มา แต้ว นาย กร ฐ มนตรี กน0 ามา นั่ง พอ นั่ง ลง เสร็จ นายก ต้ฐ มนตรี ก็ บอกว่า ธรรมเนียม เนปาล มี อะไร จะ กราบ บง คม ทูล ก็ ต้องบอก ไว้ ที่ นาย กร' ฐ มนตรี ท่าน นาย กรี ฐ มนตรี ก็ เดิน ไป ถึง พระ เต้า แผ่น ดิน แต้ว ก็ บอกว่า ทูต เขา บอก มา ว่า อย่าง น แล วก รีบ พระ บรม ราช โองการ เดิน เต้า มา แก เดิน เอา มือ ไขว้ หลง ไป ไขว้ หต้ง มา อย่าง นั่น แหละ เวลา เรา ไป เผ่า เรา ก็ ถอย หต้ง มาดิ ๆ เดิน ก็ เดิน เอียง ต้าง ไม่ หน หต้ง ไห้ พระ เต้า แผ่น ดิน พอ เสร็จ เรียบ ต้อย ๑- ๒- ๓ ม่าน บดท่ นที ผ่าย บู๊อยู่ ต้าง ซา ย มือ คือ ต้าง ขวา พระ มหา ก ษ' ตริ ย์ ผ่าย ปน อยู่ ทาง ขวา มือ เรา คือ อยู่ ซ ำยพ ระ มหา ก ษ' ตริ ยื ผม จำ ได้ แค่ นั่น และ ทำ ให้ คืค ถึง ท่าน ผู้น์ ก็ เลย ขอ สรุป เรื่อง การ ไป เที่ยว หา หนำ สิอ ใน แว่น แค ต้น แดน ดิน ด่าง ๆ ไว้ เพียง เท่า น์ หาก ท่าน ผู้ ใด อยาก จะ พูด คุย ต้น ต้วย เรื่อง หนำ สอ แต้ว ต้น ห ลำ ไ ป พบ ต้น ที่บำ นก็ต้ ง ได้ คต้บ (พูด ที่ สถาน สอน ภาษา สมาคม นัก เรียน เก่า สหรัฐ อเมริกา ถนน ราช ดา รี พระ นคร ซิ© สง หา คม ๒© ๒) 'ว้ เ สุ^-'*'' 0- เด็ก ไห ย เาบ เด็ก ฝ รัง เมึ่อ ผม ใด้ร ) เชิญ ให้ มา พูด นั้น ผม คิด ว่า เบน บญ หาก ลำ ยๆ จึง ริบ มา พอ ริบ มา แล้ว มา นั้ง คิด ดู อีก ที บญ หา กล้วย ๆ น้คิด ออก มา แล้วจะ นำ มา พูด ยาก ที่ สุด เพราะ ล้า ใคร ถาม ล้พท์ ยาก ๆ เรา อธิบาย ได้ ง่าย แต่ ถา เอา ล้พท์ ที่ ง่าย ทีสุค มา ถาม เรา ก็ ตอบ ยาก สง ที่ ยาก ตอบ ง่าย สง ที ง่าย ตอบ ยาก เรา จะ พูด อย่าง ไร เด็ก ไทย คน ไหน เด็ก ฝริง คน ไหน ตอน ไหน ชนิด ไหน หา ตำ อย่าง มา พูด ยาก และ ล้า ถาม ว่า ผู้ใหญ่ คน ไทยก0 บ ผู้ใหญ่ ฝริง แตก ต่าง ล้น อย่าง ไร ก็ ไม่ ทราบ เหมือน ล้น ว่า จะ เอา คน ไทย คน ไหน และ คน ไหน เบน คน ไทย ตำ อย่าง หรือ เบน คน ไทย แบบ ล้ญญ ล้กษ ณ์ คน ไทย ทุก คน ควร จะ เบน ควร จะ มือ ย่าง ไร และ ควร จะ เจริญ ได้ อย่าง ไร นั้น ก็ เห็น องค์ พระ บาท สมเด็จ พระ เล้า อยู่ หำ ทรง เบน ตำ อย่าง ของ คน ไทยอยู่ ใน นั้น อุดมคติ เบน สง ประเสริฐ เลิศ สุด แล้ว ด็ที่ สุด น่า ริก ที สุด นำ พระ ท0 ย ด็ที่ สุด คิอล้ อง ใช้ คุณ ศ0 พที นั้น อุกฤษฏ์ ประกอบ ส่วน เด็ก ไทย นั้น เรา จะ พดก็ ล้อ ง พูด ให้ รู้เร์ อง ยืด ยาวออก ไป จาก ไหน เรืย กว่า เบน เด็ก จาก ไหน ไม่ เบน เด็ก หาก เรา ว่า อย่าง น แหละ เบน เด็ก ไทย ก็ อาจ จะ มืผู้อี น บอกว่า น้ไม่ ใช่ เด็ก ไทย น้ไม่ ใช่ ภาพ เด็ก ไทย เลย เบน ภาพ เด็ก ผสม คิอเ อา หลายอย่าง มา ผสม ล้น ท ง ความ ดี และ ความ ชำ ซึ่ง หลาย อย่าง มาบวก ล้น แล้ว บอกว่า น้เ บน เด็ก ไทย นั้น ไม่ ได้ หรีอ จะ เบน ภาพ ตำ สม เสร็จ ที่ สวน สัตว์ เขา เรียก ว่า ตำ สม เสร็จ เพราะ โบราณ เขา เชอ สัน ว่า สัตว์ ชนิด น้สัา เรา เชือด ตรง นั้น จะ ได้ เบน เ' แอ วำ เชือด ตรง นั้จะ ได้ เบน เนั้ อหม เชือด ตรง นั้น จะ ได้ เบน เนํ้อ ไก่ เน็อ ของ สัตว์ ชนิด ต่างๆ มา รวม 292 กน อยู่ ใน ตำ เดียว กัน น น จึง เรียก ว่า สม เสร็จ หรอ ประสม เส รจ ผม จง ชก จะ งง เสีย แลำ ที แรก คิด ว่า พด ง่าย ลอง ไป อ่าน หนำ สอ ดู หลาย เล่ม ว่า เดก เม อง ไทย เบน อย่าง ไร มา ตํ้งแ ตสม้ ยกี่ร็ อยบ จน ถึง สมำ บจจุ บน กมืค วาม เห็น ว่า เมือ ฝ รำ เขา ว่า อย่าง นั้น คน ไทย จะ เห็น ดำ ย หรือ เปล่า ก ไม่ แน่ แต่ น่า จะ ลอง เก็บ เอา ข ปาก ฝ ร0 ง เขา พดสํ ก หน่อย ตั้งแต่ สม9 ย แผ่น ดิน พระ นารายณ์ มหาราช ลง มา จน ถึง บจจ บ่น นึ่ ฝรํง ที เขา มา เมือง ไทย บอกว่า คน ไทย นั้น พอ โต ขน มา แล ำดู น่า เกลียด แต่ ตอน กัง เบน เด็ก ดู น่ารํ ก เห็น ว่า น่า จะ จริง เพราะ กัง ไม่ เคย เห็น เด็ก ทำ กาลี บำน กาลี เมือง เท่าไร หรือ ว่า จะ ทำ ก็ ทำ ดำ ย โมหาคติ ที่ร้เ ท่า ไม่ ถึง การณ์ แต่ ที่' จะ ทำ คำ ย ความ ตั้งใจ' จะ ทำ รำ ย จะ บ่อน ทำลาย จะ ทำ อะไร ให้ กัน หมด ไป นั้น เด็กๆ เห็น จะ ไม่ มี ความ คิด อย่าง น ใน จดหมาย เหตุ ลา ลูแบ รด์ก็ บอก ไว้ ว่า เด็ก ไทย นั้น เวลา เบน เด็ก ก็ น่า ริก และ พ่อ แม่ ก็ ริก เด็ก ขำ นึ่เ บน อีก เรื่อง หนึ่ง ที่ แตก ต่าง กว่า ที่อน แม้ เซ อร์ จอห์น บา วริง ที่เ ขำ มา ใน สกัย ริ ชกา ลที่ ๔ เมื่ อบ ค. ศ. ๑๘๕๕ ก็ บอกว่า ไป ที่ ไหน มา ทำ เมือง ไทย แม้ ใน ย่าน สลัม ย่าน ที่ คอย พ่ฒ นา จะ เห็น ว่า แม่ บาง คน อุ้ม ลูก สอง มือ อุ้ม สอง ขำ งก็มี แล่ โว ยำ จูง และ ตาม หลัง อีก ก็มี แสดง ว่า คน ไทย แต่ ไหน แต่ ไร มา กัง ไม่ เชอ ถึอ เรื่อง ชล อ การ เกิด เวลา ไป ไหน จะ เห็น มี แต่ เด็ก ดาม ไป คำ ย พ่อ แม่ นั้น ถึง หนำ ตา จะลู ยาก จน หรือ บาง คน หนำ ตา เหมือน โจร ผู้ รำ ยก็ จริง แต่ ก็ ไป เบน ผู้ รำ ยที่อ น สำ หริ บลก ของ ตำ นั้น พ่อ แม่ลู หนำ ตา อ่อน หวาน ยม แยม มืค วาม ริก ใคร่ เบน พิเศษ เซ อร์ จอห์น นาว ริ งบ อก ว่า เรา เดิน ไป ตาม ที่ใค ก็ ดา มอน เบน ที่มืส ภาพ อย่าง เดียว กัน ใน ประเทศ กัง กฤษ จะ ไม่ ไค้ เห็น คน กัง กฤษ แสดง ความ เมตตา ปรานี แสดง ความ ริกิลู กอ ย่าง พ่อ แม่ คน ไทย แสดงออก มา เลย และ
- 293 จะ ไม่ เห็น เด็ก ที่ ไหน จะ น่า รัก เหมือน เด็ก ใน เมือง ไทย เซ อร์ จอห์น บา วริง เบน คน ชั้น ผู้ใหญ่ แล8 ว และ ไค้ ให้ ขอ สง เก ต ไว้ เช่น น หลง จาก ชั้น มา ก็มีพ วก ส่ง ฆ ราช บาท หลวง เขียน ไว้ ว่า เด็ก ไทย น่า รก เวลา เด็ก ๆ พ่อ แม่ ส่ง สอนอบรม ดี ผม ไม่ แน่ ใจ ว่า พ่อ แม่ บจจุ บ น่น็ จะ อบรม ส่ง สอน ลูก ของ ดนดี อย่าง ชั้น หรอ เปล่า เพราะ เด็ก จะ เลว ก็ เลว ที ผู้ใหญ่ ไม่ 1ช่ เลว ที เดก เขา บอก ไว้ ว่า ถ้า ไป ใน อังกฤษ ก็ จะ เห็น พ่อ แม่ ทารุณ ลูก พ่อ แม่ กิน เห ถ้า เมา หยำเป เตะ ลกลี บ ลูก ทอดที่ ง ลูก ต่าง ๆ นานา เขา บอกว่า ความ ทารุณ ของ พ่อ แม่ อย่าง นใม่ เห็น ใน เมือง ไทย ซงก็ แสดงอยู่ แล ว ว่าว ฒน ธรรม ไทย เรา ชั้น เดิมที ก็ ไม่ ตา ดอย เบน อัฒน ธรรม ที่ สูง ส่ง มี ความ รัก มี ความ พอ อก พอ ใจ มี ความ รับ ผิด ชอบ ใน ตำ เด็ก ที ตน เอง ทำ ให้ เกิด ขึน มา เมือ เกิด ขน มา แส่ วก ไม่ ทอดที่ ง ม การอบรม อัง สอน เพ่อ จะ ให้ เบน คน ดด่อ ไป เพราะ ฉะ ชั้น เด็ก ไทย จึง เบน เด็ก ว่า นอน สอน ง่าย ยิง มี การ ติดต่อ ถ้บพ ระ สงฆ์ อง คเอั าแอั ว เด็ก ไทย ย่อม มี มรรยาท เรียบ รัอย ต่อ พระ สงฆ์ อง คเ จำ ต่อ ครบ า อาจารย์ และ ต่อ พ่อ แม่ ของ ตน เรือง น่จะ เห น ไค้ จาก ที เรา จาง ฝ รัง มา ช่วย ราชการ ใน กระทรวง ศก ษาธิ กา ร เช่น จาง มิส เต อร แคม ปเบ ลล่ มา เบน ที่ ปรึกษา กระทรวง ศึกษาธิการ เนบ ต •ส' ๑๙๐๓ หรือ ที จาง ครุ เออ ร- เนส ด็อั 3มา สอน, ใน1 โรง เร้ย นบ8 ก้น สมเด็จฯ เจ8 า พระยา และ มี อีก หลาย ท่าน ได้ เขียน ไว้ ว่า ความ น่า รัก ของ เด็ก ไทย นทำ ให้ ทุก คน ที่ ไค้ เข ำมง ใน ประเทศ ไทย แอัว รู้สึก แปลก ใจ เพราะ ว่า เด็ก ไทย เหล่า นมีนิ สยเ อบ อ้อม อารี มี ขนม แบ ง ให้ เพ่อ น กิน แม้มี บุหรี่ อยู่ มวน เดียว ก็ ยำ แบ่ง กัน สูบ ทั้ง โรง เรียน มิ สเตอร์ พี. เอ. ทอ ม อัน ไค้ เขียน รูป เด็ก ไทย บอกว่า เด็ก ไทย ชั้น พ่อ แม่ รัก มาก และ ตาม ใจ จน เห สึอ เ กิน เดก คน หน ง ปาก กำ อัง ดูด นม แม่ 294 อยู่ แต่ มือ หนึ่ง จบ บุหรี่ ไว้ พอเ บอด ด นม ก็ หัน มา สูบ บุหรี่ เสีย ที สูบ บุ' หรี แล วก็หั น ไป ดูด นม แม่ เสีย ที แสดง ว่า พ่อ แม่ รำ ใคร่ ลูก มาก จน ปล่อย ให้ ลูก ทำ อะไร ได้ ตาม ชอบ ใจ เส อผำ ไม่ ติ อง ใส่ ปล่อย ให้ กระ โด ค นำ กระ โดด คลอง พาย เรือ เก่ง เหล่ านึ่เ บน ต น นีเ บน เรือง ทีฝร่ ง เขา เขียน ไว้ อย่าง นั้น และ เขา บอกว่า เด็ก ไทย เจริญ ข้ยเ ดิบ โต ตาม ธรรม ชาติ แวด ล อม รู้ จำ จบ ปู จบ ปลา เอา มา เผา ไพ่ กิน หัน ตาม สบาย มี ผล ไม้ ก็ขึน ไป เก บ ไม่ ติ อง มี ใคร สอน ให้ ว่าย นั้า เด็ก ไทย ว่าย นั้าเ บน เอง คือ ฝร่ง เขา อาจ จะ เห น ลูก ชาว บ่า น ที่ อยู่ ตาม แม่ นั้า ลำ คลอง เขา บอกว่า เด็ก ไทย รู้จัก ช่วย ตำ เอง ตั้งแต่ เล็ก ๆ พอ โต ขีนก็ รู้จัก เอา ตำ รอด และ ได้ อ่าน หนัง สีอ คน ไทย ซึง เบน ชาย ฉกรรจ์ มีนัอ ย คน นำ ที่ จะ อ่าน หนัง สีอ ไม่ ออก เพราะ เคย ไป อยู่ หับ พระ ที ใน จัด ได้ ศึกษา เรียน กอ ไก่ ขอ ไข่ จาก พระ แต่ น่า เสียดาย ว่า เด็ก ผู้หญิง ไม่ ค่อย มี โอกาส อย่าง เด็ก ผู้ชาย แม้ เล็กๆ จะ ไป อยู่ หับ พระ พอ โต ขีน หน่อย แลํว เขา ก็ ไม่ ให้ เข้า ไป อยู่ ใกล้ พระ สงฆ์ อง คเ จำ ถา เ รา หัน มา ดู เด็ก ฝ รึง บำง ที่ จะ เขียน เล่า ให้ พ่ง แบบ เด็ก ไทย ดัง กล่าว นึ่ไม่ มี ข้า เขียน ก็ เขียน เบน แบบ ตำรา ของ แพทย์ หรือ ของ นัก จิต วิทยา หรือ ของ นักการ ศึกษา ผม จึง ขอ พูด เอา ตาม ที่ ผม เคย เห็น เด็ก ฝ รง ตั้งแต่ สม่ย เรียน หนัง สีอดั วยข้ น มา ก็ รู้สึก ว่า เด็ก ฝร่ง นั้น ตรง ข้าม หับ เด็ก ไทย เช่น เด็ก ไทย มี ของ เล่น อะไร ก็ เล่น หัน ทงนั้ น มี สม ค เล่ม หนึ่ง และ เห็น เพ อนไ ม่มีก ระ ดาษ ก็ ฉีก แบ่ง ให้ หัน ไป เขียน คน นั้น เอา ไป คน นึ่เ อา ไป มี หนัง สึอ เรียน เล่ม เดียว ก็ โยน ให้ หัน ทวหั อง มี หมึก ขวด เดียว ก็ ใช้ หัน หัว หัอง เรืย น แต่ เด็ก ฝริง นั้น ตรง หัน ข้าม ข้า ข้น ไหน หมึก เรา หมด เรา จะ ขอ หมึก เขา หน่อย เขา ก็ ไม่ ให้ จะ ต้องบอกว่า ขอ ยืม แข้ว พรุ่ง นึ่เ รา เอา 295 ขวด หมึก ไป และ ส่ง ขวด หมึก ให้ บอก เขา ว่า เมือ วาน เรา ใช้ หมก เชา เขา ก็ ทำ หนำ เฉย ๆ และ เอา ปากกา จม ดูด หมึก จาก เรา ไป คลาย ๆ ก็ บ เบน การ ใช้ หน็ กัน ที จะ คิด ว่า เอา อะไร ของ ใคร ไป เปล่า นนไ ม่มึ ผม เคย กระดาษ หมด ดอง ขอ ยม เขา แต่ พอ ถึง คราว เขา กระ ดาษ หมด บาง เรา กบ อก วาเ อา' โบ่ เลย ๆ ที แรก เขา ไม่ เช้อ และ บอก พรุ่ง นีจะ เอา มา ใช้ ให้ เรา บอกว่า ไม่ เอา ๆ เขา ถาม ว่า ทำไม เล่า ผม ก็ บอกว่า กระดาษ แผ่น เดียว ไม่ ทำ ให้ จน กง ษร อ รํ่า รวย มาก ขน เอา ไป เถอะ ๆ วน หลัง ถา ฉัน ไม่ มึฉน จะ ได้ ขอ แก บาง เขา ก็ บอกว่า อย่าง นั้น เหรอ อำ... เพ ง จะเ ขำ ใจ อย่าง นิ เบน เพราะ ฝ รงเ ชา สอน ลกเ ขา เขา สอน มา ตํ้งแ ต่ต่นิ เลย' ว่า ธน ร เท ธร ร เร เวน ร! ท ธร ร ก หมาย ความ ว่า เรือง คำ ขาย หรอ เรือง ขำ ว ของ เงิน ทอง ตอง ถอเ บนเ รอง ธจร ก จ ท จะ เอา ไป เปล่า ๆ นั้น ไม่ ได้ น็เ บน เรือง ที่ เรา มอง เห็น ชด โดย เฉพาะ ถ้า เรา ไป ใน ส หรื ฐ อเมริกา จะ เห น ได้ ว่า เรือง อย่า งนีเ ขา สอน เดก หรอ เข าห ด มา เบน นิ ลัย ประจำ ของ พ่อ แม่ เขา ไม่ ยอม เสย รด เฟิย เปรย บ ใคร แด การ เอา รด เอา เปรย บ ใคร ฉัน เขา สอน บาง หรอ!’ บ่ กา ผ ม' โมท รา ห แด เบน หล ก ของ เมือง ผ่รืง เขา ว่า ผธ ก 3 เก พเษ ไอ น 1: ธึล เก, ท 0 ธึล! กพฺน เาอ บ 1: กล เท เห มอน ท เรา พดว่ าล็า บาก ก็อ ‘น ค'! 3ส บ ๆย เ, มอ ป ลาย ฆ 0 อก อ ยาง หน ง เข 1 กวา กน แทบ ทก คน ว่า เดก ไทย เรา แกเ รวก วา เดก ฝ่รง เขา วา เดก โท ย อายุ บ หจ สมอง พฒน าเร วก ว่า เดก ผ่รง อายุ ๑ ทเบ นอ ยาง น อาจ จะ เบน เพ ง๊าะ เมือง ไทย เบน เมือง ร่อน หรือ' ว่า เบน เพราะ อยู่ ใกล้ ธรรมชาติ และ, พบ สีง นั้น สีงนี่ มากกว่า เด็ก ฝ รา กํบ พ่อ แม่ ของ ตน มี ความ รู้สึก ออก จะ พิสดาร0 งู นี่ พุด ถึง ฝ ราช น ธรรมดา สามัญ คือ ความ ร' ก ของ พ่อ แม่ ฝ รา นั้น มี น้อย พวก นัก จิตวิทยา เขา ให้ อรรถาธิบาย ว่า การที่ ฝ รา ไม่ ค่อย รัก พ่อ แม่ ก็ เพราะ พ่อ 296 แม่ ฝ รึง ไม่ ใช่ คน ที ว่า ไม่ ใช่ คน ก็ เพราะ ฝ รึง กิน นม วว ก เมือ แม่ เขา เบน วำเ ขา จะ มา รำ คน ทำไม ส่วน เด็ก ไทย รำ พ่อ แม่ มาก เพราะ เกิด มา ก็มื พ่อ แม่ อุ้ม ไว้ กิ บอก แลัว ก็ใด้ คด ขีร ธารา จาก อก แม่ ความ รำ หรึอ ความ รู้ สก อะไร ๆ ก็ มี' ขน มา ฝ รึง ไม่ เบน เช่น นํ้น แลำ เขา ก็ บอกว่า ถา เบน อย่าง ใน บจจุ บำเ นึ่แ ลำ ก็ น่า กลัว ต่อ ไป เด็ก ไทย คง จะ ไม่ รำ พ่อ แม่ ของ ตน เหมือน ลัน เพราะ สุภาพ สตรี ไทย เรา ใน ตอน หลง ๆ นพ ยา ยาม สงวน รูป สงวน ทรง ของ ตำ เห มีอน พวก ยาย แหม่ม เหมือน กิน คง จะ ไม่ ให้ ลูก ไค้ รึ บ อาหาร จาก อก ของ ตน โค ย วิถี ธรรมชาติ และ คง จะ ไป หา อาหาร จาก ทีอน มา ให้ ผม คิด ว่า ถำ พ่อ แม่ ไทย ทุก คน ทำ เช่น น ไม่ ชำ ความ เคารพ รำ ใคร่ นบ ถีอ พ่อ แม่ ก็ คง จะ หมด ไป แบบ เดียว กิบฝ รึง ก็ เบน ไค้ และ ที่ ผม รู้สึก แปลก ใจ ก็คิอ ว่า ลัน หนึ่ง พบ ลับ ข้า ราชการ นั้น ผู้ใหญ่ ใน กระทรวง การ ต่าง ประเทศ อเมริกา คน หนึ่ง แต่ อย่า ไป เอ่ย ชื่อ เอ่ย ตำแหน่ง เขา เลย เขา เอง ขบ รถ ยนต์ มา และ ปง เอิญ แม่ ของ เขา เอง ก็มีธุ ระ จะ ไป แถว ๆ นั้น พอ ถึง เวลา จะ กลบ เขา ก็ ปล่อย ให้ แม่ เขา ขน รถ ประจำ ทาง ห้อย โหน ตุ บด ตุเป ไป ตาม เรึ อง แม่ เขา แก่ ขน รถ แทบ ไม่ ได้ตํ อง ล่น ต่อ ง เซ ไป มา ก็ ไม่ เห็น ลกเ ขา เดีอ ครำ น เขา ก็นั้ง ขบ รถ เขา ป ร่อ ไป คลำ ย ๆ ลับ ว่า ต่าง คน ต่าง ไป ต่าง คน ต่าง มี ธุระ ของ ตน เรา ก็ มา นำ คิด ดู ว่า ทำไม พวก เขา มน จึง เบน เช่น นึ่ ผม ถาม เด็ก อ เม ริ กิน หลาย คน เขา ก็ ว่า ตาม ธรรมดา พอ เขา โต ขนม าก็กิ นอย่ ลับ พ่อ แม่ พอ โต ขน หน่อย ก็ ไป โรงเรียน จะ เข้า มหาวิทยาลัย แด่ พ่อ แม่ บาง คน ไม่ ยอมออก เงิน ให้ แถม ยำ ล่า ทํบว่ าถำ แก อยาก จะ ไป เรียน ก็ ไป ทา เงิน ของ แๆ เอา เอง แก หา เงิน ไค้ แก ก็ เรียน ไป แก หา เงิน ไม่ ไค้ ฉนก็ ไม่ จำ เบน ตำ ง คู แล แก ต่อ ไป แก โต พอ ที่ จะ ช่วย ตำ เอง ไค้ แลัว เพราะ ฉะนั้น เมือ เด็ก ฝ รึง 297 ต้อง ไป เรียน ใน วิทยา ลิ ย เขา ก็ ต้อง หา เงิน เรียน กิน เอา เอง หา มา ได้ ก็ เรียน ไป พ่อ แม่ ไม่ ได้ ช่วย เหลอ อะไร การ อุค หนุน อะไร ก็ ไม่ มี ส่วน เรือง อาหาร การ กิน ใน บาน บาง ที พ่อ แม่ ก็ เรียก เอา จาก ลูก ของ ตน เด้อ น ละ เท่า นั้น เ ท่าน็ เหรียญ เมื่อ เบน อย่าง นั้แลํ วจะ ให้ มี ความ เบน พ่อ แม่ เบน ลูก กน ขน ได้ อย่าง ไร เพราะ เสีย สตางค์ ให้ แก่ ล้น แล้ว ความ เบน ญาติ ก ขาด สะ บน กลาย เบน ค นอน เช่า มา แทน และ เมื่อ เบน คน อืน ไม่ ใช่ พ่อ แม่ ไม่ ใช่ ลูก กิน เมื่อ ลก เรียน จบ แล้ว ลูก ก็ ไป ทำ มา หา กิน นาน ๆ ก มา เยี ยม บาน เสีย ที หรีอ นาน ๆ ลกก็ เขย นคริ สต มาส การ์ด ส่ง ข่าว มา เสีย ที โดย มาก เท่า นน ก็ เพียง พอ แล้ว การ สีบ สาย โลหิต มน ก็มีค วาม หมายอยู่ เพียง เท่า นี ส่วน คน ไทย เรา นั้น จาก บาน ไป ไห นก ยง อด คิด กง พ่อ แม่ ตน ไม่ ได้ บาง ที ไป เห็น ล้ม สูก ลูก ไม้ อะไร ก็ ซอ ก็เ กบ มา หวง ให้ พ่อ แม่ ได้ กิน เรา ยง ถึอห ดัก พ่อ ขุน ราม คำแหง เสมอ ว่า กู ไป ได้ เนอ ได้ ปลา มา กู เอา มา ปาเ รอ แก่ พ่อ ก แก่ แม่ กู อย่าง น็เ บน ตน ถู ทำ อย่าง นนกู ทำ อย่าง นีติก ว่า ขา ไม่ ทำ ผม จึง เห็น ว่า ปล่อย ให้ เบน ถู อยู่ อย่าง นั้น ย์งด็ กว่า เนน ข่า ขน บ ประเพณี ของ เรา สอน ให้ ลูก เรา ถึอค วาม กตํญ ญ เบน ส่า ตญ บาง คน เขา ก เหแ ไป วา เรื่อง ความ กตํ ญฌนั้ ไทย เรา อาจ1 ไป รีบ เอา วฒน ธ' ร รม ของ 1 จี' แห้ รึ' อ อาจ เบน เพราะ อ ย' ใกล้ ล้บ จน จง ได้ อย่าง น มาก ไต แตเ รอง นก ไม แนเ สมอ ไป เพราะ แม้ พระ พุทธ เจ็า เอ งก ยง เส ตจช นไบ่ โปรด พระ พุทธ มา ว ตา กง ชน ดาวดึงส์ ซึ่ง แสดง' ว่า ยํงท รง มี, พระ ทัยเ บน ห้วง พระ พุทธ มา' ร คา, ซงล้ วง ลบ ไป แล้ว ประเพณี ไทย เรา เมื่อ ใคร ตาย ไป ก็ ไม่ ได้ ทอ ตทง และ ยง คง เอาใจ ใส่ คิด ถึง กน อยู่ ล้า เบน อย่าง ชาว ยุโรป หรือ อเมริกา เรื่อ งอ ย่าง น เขา' โม่ เอา ใจ ใส่ เลย เรา มา พูด ถึง เรื่อง ผู้ใหญ่ กน 1 ห้าง1 ตี กว่' า เพราะ เด็ก จะ เบน อะไร 298 นั้น ผู้1 ใหญ่ บิน ดาล ทั้ง นั้น ถำผ้ ใหญ่ ดี ทำ ตำ อย่าง ดี เบน แม่พิ มพดี เดก ก็ พลอย ดี ถ้า ผู้' ใหญ่ เบน แบบ แม่ ปู เดิน คค ๆ เขา พง เขา รก เค็ กก เดิน ตาม เห มอน เดิน ตาม ชำ ง ชำ ง ทำ อะไร ก็ ทำ ตาม ชำ ง เด็ก เห น ผู้ใหญ่ ทำ เดก ก็ ทำ ตาม แบบ ผู้ใหญ่ ผู้ใหญ่ จึง เบน แม่ พิมพ์ สำคัญ ของ เด็ก ถ้า ผู้ใหญ่ ไม่ รอบคอบ ไม่ แน่ นอน ทำ อะไร หละ หลวม เด็ก ก็' จะ พลอย เดีอ ค รอน1 ใป หมด ผม จึง ว่า ดู เด็ก ไม่ สำ คํญ่ ค ผู้ใหญ่ ดี กว่า เมือ เรา เห็น ผู้ใหญ่ ของ เรา มี ท่า ทางอย่าง ไร เรา ก็ จะ ได้ร้ ว่า ต่อ ไป ภาย หนำ เด็ก ของ เรา ก็ จะมื ท่า ทางอย่าง นั้น ผม เคย เห็น ผู้ใหญ่ คน หนึ่ง เมือ ไม่ ถึง เดีอ นม าน็ที่ สถาน ทูต ไทย ใน อง กฤษ ผู้ใหญ่ คน นั้น เบน แม่ คน และ มืทร้ พย์ส มป่ต มหาศาล แต่ พอ เห็น ลูก ของ ตำ ไว้ ผม เบน ฮิปบ เหมือน อสูร กุ๊ย ที่ ไหน มา แทน ที่ แม่ จะ ถึอ ว่า ฉิน เบน แม่ และ ให้ โอวาท เหมือน แม่ ของ อาบู หะ ซไเ แจก แจง นิติ สาร แม่ ก ลำ] ไม่ เอา เ รอง โดย ที เห็น ลูก ของ ตำ แสน จะ น่า รำ แม้ จะ มี ผม ยาว รุง รำ เหมือน สิงห์ สา รา ฟิต ว์ แม่ ไม่ ว่า ไม่ กล่าว อะไร เลย ซาก ลํบ ให้ ทำ ย เด็ก ก็ เหมือน นิทาน โบราณ ที่ ว่า แม่ ให้ ทำ ย ลูก ลูก จะ ไป ขโมย ของ เขา มา แม่ ก็ ยำ เห็น ว่า ลูก น่า รำ อยู่ นั้น เอง จน ใน หึ สุด เขา จะ เอา ลูก ไป ฆ่า แม่ ก็ ยำ ตาม ไป รอง ไห้ ลูก เลย กด เอา ใบ หู ของ แม่ แลำ บอก แม่ ว่า เวลา ฉิน ทำ ผิด ทำไม แม่ ไม่ ตำ เตือน สำ สอน ฉิน เล่า ผม ว่า ถำ เด็ก ไทย เรา ไม่ ดี นั้น อย่า ไป โทษ เด็ก ฝ รำ ว่า เบน ตำ อย่าง ให้ ขอ ให้ โทษ ผู้ใหญ่ ไทย เรา ที ไม่ สอน เด็ก ไทย ไม่ อบรม เด็ก ไทย ไม่ ให้ โอกาส เด็ก ไทย ทำ อะไร ให้ ดี ขน ผม คิด ว่า เร์อ งนึ่ สำคัญ มากกว่า ส่วน ผู้ใหญ่ ฝ รำ นั้น เรา ก็ เห็น ใจ เขา เขา บอกว่า เขา ไม่ มี เวลา จะ มา อบรม ลกเ ขา เชำ มืด เขา ก็ จะ ดำ งอ อก จาก บำน ไป ทำ งาน เย็น ก ลำ) มา ก็ เห นึ่อย แทบ ขาด 299 ใจ แล6 ว มา ถึง บ่า น ก็ ไม่ มี เวลา จะ มา อบรม ลูก อีก หีก็ หา ทาง ส่ง ลูก ไป อยู่ โรงเรียน ประจำ เมีอ ลูก ไม่ ค่อย เห็น หน้า พ่อ แม่ เลย ความ รำ ก็ ไม่ มี ธรรม ชาติ ก็ ได้ บอก แล้ว ว่า สง ใด ล้า เรา ตำ งเล็ ยงลู ล้น มา ด้วย ความ ยาก ลำบาก ความ รำ ก็ เกิด ขน สมมติ ว่า เรา มี ลูก และ เอา ไป ให้ คน อื่น เขา เลย ง อีก ๒๕ บ ลกก็ มา เยี ยม เรา จะเ บ่น พ่อ แม่ ลูก ล้น ก เพียง แต่ ขึนชื อ ว่า เบน ลูก เรา หรีอ มี อะไร ๆ เห มีอน ล้น ส่วน ความ รก ความ อา ลยน น ไม ม เหม อบ ล้ตว์ บาง ชนิด ออ กล ก ตกลง มา ปุบ เดียว อีก สอง ช่ำ โมง เนึอ ตัว แหง ลง ลกก็ วง ไป ได้ แล้ว หรีอ เห มีอน ลูก ปลา ลูก กบ ลูก คางคก ออก จาก แม แล้ว ก็ใป ตาม ทาง ของ มน รอย ตัว จะ รอด สก ต วหนึ งก สุด แต่ ธรรมชาติ อำนวย แด่ ลก คน นั้น รี อง อุ แว้ ๆ แล ำก็เ ดีอ ครำ น เพราะ ช่วย ตัว เอง ไม่ ได้ พ่อ แม่ ต่อ ง เลีย งด มา นาน ความ รก ระหว่าง ลูก กับ แม่ หรอ ล้บ พอ จง ม เพราะ ได้ เลย งดู อุ้ม ชู มา แต่ เล็ก แต่ น้อย ล้า ลูก โต ขน ได้ เอง ไม่ตั อง ดูแล แล ว ความ รี กก็ ไม่ มี ผม จึง ว่า บ่ญห าเร์ อง เด็ก นั้น เบ่ นบ่ญ หา ของ ผู้ ใบญ่ ล้า เด็ก ขาด ความ รำ ขาด ความ เอาใจ ใส่ ของ ผู้ ใบญ่ เด็ก ก ยง ขาด สิง หนึง สิง ใค อยู่ เด็ก ที่ ทาง บำน ขาด ความ รำ ก็ จะ ไม่ มี ความ สุข มี แต่ ความ กระวน กระวาย บาง คน เลยกลาย เบน เด็ก ตะกละ' ใป ก็มี เพราะ หา ความ รก จาก ที ไหน ไม่ ได้ บาง คน ก็ กลาย เบน นำเ ลง หำ ไม้ ไม่ พี ง ใคร เลย กมี และ มี ความ แล้ น วะ เบน ล้ตร กับ มนุษย์ ไม่ ว่า หน้า ไหน หมด เพราะ ดนเ อง ไม่ มี ใคร รำ ตน ก็ เลย คิด เช่น นั้น ไป บญ หา อย่าง น เรา ล้อ ง ขบ ล้อ ง แก้ไข เวลา น บ่ ญ หา พวก วย ร่น หรีอ อาชญา กรวย รี นม ทก หน พุก แหง เม อง ฝร งก ม เม อง ไทยก เรม จะ ม และ ผม เห็น ว่า มี มาก ขน หล้ง สงคราม โลก ครั้ง ที่ ๒ บญ หา อย่าง น็มีท ว ทก แห่ง แม้ ใ นวด วา อาราม ก็ ไม่ ยก เว้น พระ สงฆ์ อง คเ จำ นั้น ล้า เบ่น คน 300 รุ่น หลัง สงคราม ก็ ไม่ เหมือน ใน ส ลัย ก่อน บา งวด ทีเช ยง 1ห ม่ไม ม พระ สงฆ์ เลย มี แต่ สามเณร เบน เลั า อาวาส ที ผม พูดนี ไม่ ไค้ พูคเ ก่น ผมอ ยู กระทรวง ศึกษาฯ ผม มืสถิ ติ เวลา ผม สม คร รบ เลอ ก ตง ผม ไป รอบ บาน รอบ เมือง ขน เขา ลง ห้วย ก็ เคย ไป เคย คู มา แลัว บาง แห่ง ผม ถาม ท่าน วา ทาน ฉิน เพล แลัว หรือ ลัง ท่าน ก็ บอกว่า ไม่ รู้ เวลา นาฬิกา ก ไม่ มี บืน เทียง ก็ ไม่ มี คู ไค้ ก็ แต่ พระ อาทิตย์ จะ ฉิน เมือ ไร ก็ ฉิน ไป ตาม เรือง แล ว ผม ถาม ว่า เจำ อาวาส อยู่ ที่ ไหน ท่าน ก็ บอกว่า อาตมา เบน เจา อาวาส แล ว ผม ถาม ว่า อาตมา น่ะเ บน เณร ใช่ ไหม ท่าน ก็ ตอบ ว่า ใช่ ผม ก็ ถาม อีกว่า เอ๊ะ ทำไม ท่าน ถึง ไค้ เบน เจิา อาวาส ท่าน ก็ ตอบ ว่า ไม่ มี พระ มี แต่ เณร ดํวย ลัน ๓ รูป ท งวด เหตุ ใด จึง เบน อย่า งน้ ความ ศรืท่ ธาก็ เสื่อม ถอย ลัน ไป ไม่ มืใค รอ ยาก บวช เบน พระ ขน มา เด็ก ชาว บำน เหล่า นั้น อาจ จะ เห็น ว่า บวช เบน พระ ไม่มื หน ทาง รวย เลย ไป ทำ อย่า งอน ลัน รวย เร็ว กว่า ก็ เลย หา ทาง ลัด ลัน หมด ไม่ อยาก จะ ขน สวรรค์ ไม่ อยาก จะ นิพพาน ที่ อุ่น ๆ นอน สบาย กว่า ก็ อาจ เบน ไค้ อย่าง นิ โบราณ เขา ว่า เห็น กง ลัก ร เบน คอ กลัว พระ สงฆ์ อง ค เลัา แต่ ก่อน ๆ นน ท่าน อาจ จะ มำ สมถะ หน์ก ไป ไม่ ได้ เทศนา โปรด ลัตว์ มาก เพ ยง พอ ทายก ทายิ กา เลย ทอด ทีง ไม่ เห ลยว แล รอย พระ บาท พระ พุทธ อง ค ผม จง บอกว่า ความ ผิด ต่าง ๆ นน จะ ว่า เบน ความ ผิด ของ ใคร คน หนึ่ง คน เคย ว ไม่ ได้ จะ ต0 อง ผิด ร่วม ลัน ไป หมด ทำ อย่าง ไร จึง แก้ไข ได้ เชน บญ หาส ลม บญ หา ดอย พฒ นาก เห มอ นๆ น จะ ตอง สบ สวน ค ว่า ใคร เบน ตน เหตุ ความ บก พร อง อยูท เทศบาล หรอ อย่ที ร้ฐบ ๅล หรือ อยู่ ทีอีน นอ กน น การ ชว ยก ตอง ชวย กน ทุก ผาย หมด ตอง หา ทๅง แก้ไข จะ มๅนั้ ร เฉยอยู่ หา ได้ ไม่ 301 อย่าง ผม มา อยู่ กระทรวง ศึกษาธิการ อยู่ ได้ ไม่ ทน ๓ วน ก็ เกิด บญ หาริ อนจี๋ ขน มา ที เดียว ก็ เลย ขอ คู สถิติ จาก เจา ห นาที ของกรม ถาม เขา ว่า ริบ สริา ง ครู ไว้ เท่าไร เขา ก็ ตอบ ว่า บน ๓, ๐๐๐ คน ถาม อีก กรม หนึ่ง ว่า บน จะ ดอง การ ครู เท่าไร เขา ก็ ตอบ ว่า มี เท่าไร ก็ เอา นม ด ผม ถาม ว่า ๓, ๐๐๐ คน พอ ไหม เขา ก็ บอกว่า จะ ว่า พอก พอ ถา มีเ ท่าน นก เอา เท่า นน แด่ ถ้า มี อีก ๓ เท่า ก็ เอา หมด ผม ก เลย บอกว่า แบบ นีกแ ย่แ ลิ, ว ทำ! มกร มนี ไม่ ทำ งาน ให้ เขา กิ บก รม นั้น เล่า เห มีอน พาย เรือ คน อ" ที ผม ถาม ว่า แล ว สถิติ อย่ไ หน เขา ก็ เอา สถิติ มา เอา แผน การ ปรบ ปรุง พฒ นา เศรษฐกิจ ช อร ชาติ มา เห็น แผน ใหญ่ ตำ เลข มาก มาย ผม กถา ม ว่า ถา ลาน คน ทุก คน เขา โรง เรียน หมด จะ มี โรง เรืย น ให้ เขา เรียน ไน ม คำ ตอบ กว่า! ม่ม และ เด กๆ ตาม บำน นอก อีก หลาย แสน คน ก็ถ้ง ไม่ ได้ เม่า โร ร เว้ย บ จะ โยน มา เบน ธุระ รำ บาล ผาย เดียว หรือ ก็ริฐ บาล เบน ใคร เล่า รฐ บาล กิศึอ พวก คุนเ ๆ อธิ บด เหล่า นี รวม กน หมด ถงเ บน รฐ บาล โม ใช คณะ รฐม นตร ๒๕ คน นท เขา ๆ ออก ๆ กน อย่เ สมอ แด่ พวก คณ ๆ อธ บด เห ลาน แหละ อยู ทา งาน กิน เบน ประจำ ตอง ทำ งาน รบ มีด ชอบ ดล อด'! บ่ รฐม นตร เขา มา เขา ไป เหมือน นั้าข นนั้า ล่อง เนมี อ นความ ร- ก' กน ฟิก ป' ระ เดี๋ยว- ก็ ไ' น ลเ, ชี I ย วเ' บ' บ เกลียว ไป เสีย แลำ ถาม ไป ถาม มา ว่า บนึ่มี ที่ เรียน จะ ริบ นัก เรียบ ได้ เท่า'! ร เขา กบ อก วา ยง ไม แน นก เรย นเบ พา ะ ม. ค.® ถ งม •ค •๓ กวา ๓ ห มน คน ม. ศ. ๕ ที เม่า มหา วิทยา ลย ไม่ ไต้ อก นม บก รา คบ, ผม กถา ม วา เขา เรย บ กน ไม่ ได้ เขา ไม่ ด่า เอา ตาย นรี อ เขา ก็ บอกว่า ถ้า จะ เอา ครู ๓ พน คบ ก [ยิเ ค ผม กวา ถา เอา ครใ นถง นม บน บร จะ เด'! นม เขา เกา นวย กๆ บอก วา กระ ผม่ ไม ได เต ร ยม1 ไ วฟิา น รบ จาบ ร1 แบ ผม กวา เต ร ยม ไม เต ร ยมก ตอ ร 302 ทำ เพราะ เรา ไม่ มี ครู กรม สามี ญ กรม วิ สามี ญ กรม ไหน ๆ ก็ บอก ไม่ มี ครู ก็ กรม ผก ห้ด ครู ไม่ ทำ แล่ วิ ใคร จะ ทำ เขา บอกว่า ฟิก ๕ พน คน เห็น จะ พอ ไค้ ผม บอกว่า เรา ตอง การ ๓ หมื่น แด่ ทำ ได้ ๕ พน จะ ยา ขพ้น อะไร ไค้ เขา บอก ว่า ไม่ มี สถาน ที่ ไม่ มี ตึก ไม่ มีห็ อง เรียน ผม ก็ บอกว่า เอา ถ็ามี สถาน ที คุณ จะ ทำ ได้ ไหม ถ็ามี สถาน ที่ก็ต็ อง มี ตึก ผม ก็, จะ ใ ป เรียน ร0 ฐ บาล ว่า ลานี ยา ก จน เบน พ้น คิด เครื่อง ทรง สัก นิด ก็ ไม่ ม รีฐ บาล ก็ ดีใจ หาย ผม ตอง การ เท่าไร ก็ ให้ มา เท่า นั้น แล ว่ผม ก็ บอก เขา ว่า ให้ ช่วย ก0 น หน่อย เถอะ เอา ให้ รีบ ไค้ ๕ ถึง ๗ พน จะ ไป ขยาย โรงเรียน ให้ ไค้ ตาม จำนวน เท่า นน เขา กว่า มี กฎ ขอบ งคบ ไม่ ให้ รีบ นก เรียน เก็น ห้อง ละ ๓๕ คน ผม กถา ม เขา ว่า จะ ปล่อย เด็ก อีก ๑๒ คน ตอง เดิน อยู่ ขำ ง ถนน จะ ดีหรี อ กฎ บา ๆ ของ คุณ มี อยู่ ก็ตํด มีน ออก ไป เสีย ก่อน โดย เห็น แก่ ความ จำ เบน จะ ไป เอา กฎ เอา เกณฑ์ ก่น อย่าง ไร ใน ยาม สงคราม และ ยาม รี ก เวลา น็ทุก สีงทุ กอ ย่าง ดีอ ชีวิต ของ ประเทศ จะ ปล่อย ให้ เด็ก ไทยออก มาบ ละ ลำ น ๆ แล่ วิ ไม่ มีที่เ ล่า เรียน ไค้ อย่าง ไร เร์ อง จึง วก กล่บ มา ว่า บญ หา เด็ก ไม่ ใช่ ความ ผิด ของ เด็ก เบน ความ ผิด ของ ผู้ใหญ่ ผู้ใหญ่ ที่ ทำ ผิด แล่ วิ รู้ ตำ ว่า ทำ ผิด ก็ ช่วย กัน แก้ไข เด็ก รุ่น น และ รุ่น ต่อๆ ไป จะ ไม่ด็ อง เดีอ คร็อ น เรา จะ ตอง ช่วย กัน แก้ไข โดย ให้ การ ศึกษา แก่ เขา อย่าง นั้อย ก็ ให้ เขา มี วิชา ติด ตำ ออก ไป ทำ มา หา กิน ดี กว่า ปล่อย ให้ จึง ขำ ง ถนน ปล่อย เบน เด็ก เกเร ปล่อย เบน อาชญากร ใน อนาคต บญ หา อย่าง นํ้เมื อง ฝ รึง ม ไหม ขอบอก ว่า เมือง ฝ รึง มี มากกว่า เรา แด่ ไม่ ใช่ เพราะ หา ที่ เล่า เรียน ให้ ไม่ ไค้ ฝ รึง เดี๋ยว น เขา เดีอ ตรี อน เพราะ คร่ง หนึ่ง นั้น พ่อ แม่ เขา คง อยาก สบาย ไม่ อยาก ทำ งาน จึง ไป จ0 บ เอา คน บา ใส่ เรือ มา เต็ม บำน เต็ม เมี องไว้ เบน ขขำ ทำ สวน ทำ ไร่ ผิาย แขก ด0 าก็ไ ปอย1 303 กิน เบน หลาย ชำ คน และ มี ชีวิต เหมือน เบน สต ว์ให้ เขา ใช้ งาน ที หลง ก็ เกิด สงคราม เลิก ทาส ขน มา ก็ ยก ทาส ให้ เบน คน ต่อ มา เมือ แขก ดำ เกิด มาก ขน ๆ เพราะ มิใด้ ชล อ การ เกิด เหมือน พวก ฝรํง ผิว ขาว พวก ที่ ชล อก็ ชล อ ไป จน เดี๋ยว นใน วอ ชิง ดัน ด. ชี. มี คน ผิว ดำ ๖๐ เปอ ร์เซ นต์ ผิว ขาว ๔๐ เปอ รื่เ ซน ศ์อ่ะ ไร เหล่า น เบน ดัน คน ผิว ดำ เหล่า นบ อก ว่า พวก ฉ0 น มี จำนวน มากกว่า แล ำฉัน จะ ทำ ตาม ใจ ฉัน ตาม หล ก ประชาธิปไตย ประชา- ธิปไตย นนเ บน ของ ดี ถำ ใช้ ให้ ถูก เสียง ขำ ง มาก เบน ประชาธิปไตย ก็ จริง แต่ ถา นำ ไป ใช้ ผิด ๆ ไม่ ชำ ก็ จะ บรร ฉัยห มด เหมือน กิน เรา มี เสรีภาพ มาก ก็ จำ เบน ตอง มี ขอบ เขต จำกัด ดำ ย กฎหมาย ศีลธรรม วัฒนธรรม ถ็าเ บน แต่ จำนวน มาก เฉย ๆ ไม่ มี วัฒนธรรม ไม่ มี กฎหมาย ไม่ มี มโนธรรม เหนียว รํ้งแ ลำ ก็ เหมือน พุ่ง หอก เขำ รก จึง ได้ เกิด เรื่อง เผา บำน เผา ซ่อง เผา อะไร ต่อ อะไร หมด ดัง ที่ เห็น กิน อยู่ ความ เดีอ ดร อน ต่าง ๆก็ จะ มา ถึง ผู้ใหญ่ เมือง ไทย เรา น้ผม ว่า ยำ ได้ เปรียบ เขา ตรง ที่ ว่า ผู้หกิ ก ผู้ใหญ่ ก็ด้ ผู้ เฒ่า ผู้ แก่ ก็ดี กิงมี จิต ใจ เวทนา หำ ใจ ของ เรา ยำ ยึด พรหมวิหาร พระ เบน เจา ยง มา สถิต อยู่ ใน หำ ใจ เรา ยำ มีนํ้า ใจ เมตตา กรุณา มุทิตา กิน อยู่ มาก ช่อ สำ คญ นืนศี อ ยำมื พระ มหา กษํต่ รีย์ท รง เอา พระ ท0 ย ใส่1 ใน ความ สุข ความ เจ รญ ของ ประชาชน ทั้ง ใน ทาง พํฒ นา ถาวร ของ ประเทศ ชาติ ดำ ย ยง เอาใจ ใส่ อยู่ กิน ทั้ง พระ ราชวงศ์ ลูตำ อย่าง จาก สมเด็จ พระ ราช ชนนี ที่ ทรง เอา พระ ทัย ใส่ ทุกข์ สุข ของ ราษฎร คน ไทย เรา บาง คน อะไร ก็ดีห มด แต่ พอ ถาม ว่า เสีย ภาษี หรือ เปล่า เขา ก็ บอก จำ ไม่ เสย เลย VI ลบ ได้ เบน หลบ ถา อย่าง นน โลก เรา จะ เอา เงิน ที่ ไหน มา ช่วย เห สีอ คน ที่ ตก ทุกข์ ได้ ยาก ถำเ รา ไม่ ช่วย กาชาด ไม่ ช่วย สำ คม สงเคราะห์ ก็ ควร จะ ช่วย กิน เสีย ภาษี ให้ แก่รํ ฐ บาล เช่น 304 รํฐ บาล เอา จาก เรา สิบ บาท แม้ จะ ช่วย ไป ถึง พวก นั้น ไม่ กีบ าทก ยำ ดืยง มี หน ทางอยู่ ผม ถึง บอก ว่าน ญหา ของ เด็ก ไม่ ว่า ใน อเมริกา ใน อง กฤษ หริ อ ใน ประเทศ ไทย ไม่ ไ ด้อย' ที่เริ องของ เด็ก ผาย เดียว แต่ เบน เรือง ที ผู้ใหญ่ จะ ตอง คิคต็ อง ทำ ตอง แก้ไข ให้ เกิค ความ เบน ธรรม แก่ สังคม คอม ม้วน สต มน จะ มา หริ อ ไม่ มา ไม่ ใช่ เรือง ใน เมือง จีน หรือ ใน เมือง ญวน แต่ เบน เรือง ใน เมือง ไทย ที่ จะ ทำ ให้ มัน มา หรือ ไม่ ให้ มา สัา คน ไทย ทุก คน พร อม ใจ สัน ทำ อย่าง ที่รืช กาล ที่ ๖ ทำ นทรง ไว้ ใน สยาม านุส ติแสั ว ผม ว่า สัต รู ผู้ รุกราน จะ ใม่มื ทาง ทำ อะไร เรา ได้ เลย เรา ควร สำรวจ คู ตัว เรา ว่า เรา จะ ช่วย เหลอ สังคม ช่วย เพ อน มนุษย์ เรา ได้ อย่าง ไร หาก เรา ไม่ ทำ อย่าง นั้น แสัว ผม ว่า คอมมิวนิสต์ มัน มา แน่ มัน ไม่ ได้ มา เบน รูปอย่าง นั้น อย่าง น แต่ มัน มา ใน จิต ใจ ของ เรา ทำ ให้ จิต ใจ เรา แข็ง กระดำ ง ทำ ให้ เรา มอง ไม่ เห็น ว่า อะไร ผิ ค อะไร ชอบ เมื่อ เบน เช่น น้แ ลำ มัน ก็ เกิด มิคสัญญี มอง เห็น คน เบน เน้อ ตัอง ฆ่า แกง สัน ไป หมด บญ หา เด็ก นั้น ผม ไม่ ค่อย เดือด รอน เพราะ เบน บญ หา เล็ก น็อย บญ หา ใหญ่ อยู่ ที ผู้ใหญ่ จะ แก้ไข อย่าง ไร เพราะ เด็ก แก้ บญ หา ของ ตน เอง ไม่ ได้ ผู้ใหญ่ ตัอง แก้ ให้ ผู้ใหญ่ ตัอง ช่วย แก้ บญ หา ทุก คำ น ทุก ทาง จะ เบน ตัว ย ให้ การ ศึกษา จะ เบน ตัว ย การ ให้ การ ช่วย เห ล็อ การ สง เครา ะห็ การ พยาบาล การ ให้ หยก ยา การ หา งาน อาชีพ ให้ ให้ เข้า ทำ งาน ยงดื กว่า ปล่อย เขา เข้า บา เบน โจร บ่1 ๅไป นา บา ที่ ไหล เข้า ท่วม เมือง ชลบุรี ไหล เข้า ท่วม เมือง หนองคาย ไหล ท่วม เมือง เชียงใหม่ นั้น เรา เห็น เบน ของ รำ ย แต่ ถำเ รา เอา มา เก็บ สัก ไว้ ได้ จะ กลาย เบน พสัง งาน ทำ' ไฟ, พาก ได้ ทำ ให้ เกิด มืพืช ผล งอก งาม ก็ ได้ ถำเ รา นำ ไป ใช้ ให้ ถูก ที่ ถูก ทาง ผม คิด ว่า บญ หา เด็ก นั้น จะ ทำ ให้ ล่ม จม แต่ การ ล่ม จม 305 ไม่ ใช่ ความ ผิด ของ เด็ก เบน ความ ผิด ของ ผู้ใหญ่ ที่ ไม่ ใช้ สาย ตา ไม่ ให้ ความ คิด เห็น แก่ เขา ไม่ เอาใจ เขา มา ใส่ ใจ เรา เรา ทอดที่ ง พวก เขา ต่าง หาก ผม คิด ว่า ที่ ผม มา พูด วัน นคง ไม่ เสีย เวลา เปล่า คง จะ เบน การ บ็าน ให้ ท่าน ช่วย วัน คิด ต่อ ไป เพราะ ทุกอย่าง ใน ประเทศ ไทย นั้ไม่ ใช่ เบน เรือง ของ พระ บาท สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หำ องค์ เดียว หรือ เบน เรือง ของ จอม พล ถนอม กิตดิ ขจร ผู้ เดียว แต่ เบน เรือง ของ คน ไทย ๓๕ ลำ น คน จะ ต่อ ง ช่วย วัน ท่า เพ อ แก้ไข บำน เมือง ของ เรา ให้ ดี ขน. (พด ใน วัน ครบ รอบ บ ของ สโมสร เยาวชน ดิน แดง ท ห อง ประชุม ของ โรง พยาบาล สง ฆ ๒๔ สิงหาคม ๒๕๑๒) โ) เ? — 1^0 พระยา อนุมาน รา ฟิฒท ขา พ เจา รู จก ลำ จะ มา ถาม ว่า ร้จำ พระยา อ นฆา ‘นรา ช้ธน ไหม และ รุจก ท่าน 1’ * 1' โ 1 น่ 1 ที มา แต่ เม อ ไร แล่ ว ก จะ ตอบ ได้ ยาก สก หน่อย เพราะ คำ ว่า เจ กน น คง จะ หมาย ความ ว่า เจ กก' น ทา ง ส่วน ตำ เคย พบปะ สนทนา ปราศ ร0 ย อะไร กัน มา มากกว่า หนึ่ง ค รง แต่ ถำ จะ ถาม ว่า เคย อ่าน หนำ สอ ที ท่าน เจา คุณ อนุมาน ราช ธน แต่ง และ แปล จาก ภาษา ต่าง ประเทศ มาบ ำง ไหม ขา พ เจา ก็' ขอ ตอบ ว่า ขำ พเ' จำ เคย อ่าน เรื่อง นาง โชไ ร ดา มา เกือบ จะ' ใต้ ครึ ง ศตวรรษ แล่ วก ระ มำ นอก จาก' นั้น ขำ' พเ จำ ก็ เคย ใต้ อ่าน หน์ งสือ นิยาย เบง คล ช้ ง เม อ ครั้ง เบน เด็ก ๆ นั้น ชอบ มาก เหลือ เกิน เพราะ เห็น ว่า เบน เรือง ที ที ง สนุก และ ขบ ข0 น จน กระทำ บำนึ่ เมือ หยิบ หนำ ลือ เล่ม น มา อ่าน อีก อารมณ์ ขน ก็ ยำ มิ ได้ ลด ลง ส่วน หนัง ลือ ที่ ท่าน ได้ แปล และ เรียบ เรียง ขำ พเ จำ ก็ ได้ เคย อ่าน ตั้งแต่ เบน เด็กๆ มา แล่ ว หลาย เรื่อง รี รบ ร ษก รก ของ ซา ลสคิ งสเ ล่ย [วอ 3 อาหรับ ราต รึ ห โต ป เท ต ลัทธิ 1 เอ ง เ พือน และ อะไร ต่อ มิ อะไร ซึ่ง รวม1 ใ ป ถึง เรื่อง ฟอล คอน นัก ท่อง เที่ยว เต ร็ด เตร่ ซึ่ง ขำ พเ จำ เคย อ่าน มา เบน ท่อน ๆ ใน หนำ ลือ จดหมาย เหตุ แสงอรุณ ของ โรงเรียน กัฒ นา วิทยา นัย .ซึง ภาย หนัง ท่าน ได้ เอา มาตี พิมพ์ เบน เล่ม หนา ๆ จาก สำนัก งาน ของ โรง พิมพ์ ไท ถนน รอง เมือง เมือ ขำ พเ จำ ออก ไป ศึกษา ต่าง ประเทศ (๑๙๒๖- ๑๙๓๒) ขำ พเ จำ เคย ไป ยืม หนังสือ เรั้ อง เม อง ไทย หรือ สยาม ของ นาย คบ เ บิล ย. เอ. เก ร แฮม มา จาก ห อง สมุด ประชาชน แห่ง ตำบล แค ลป แฮม ซึ่ง เบน ชาน เมือง ส่วน หนึ่ง ของกรุง ลอนดอน และ ได้ พบ ข8 อ บกพร่อง เลืก ๆ 307 น้อย ๆ ซึ่ง เรา จะ พบ ได้ พัว ไป ใน หนังสือ ที่ ชาว ต่าง ประเทศ เขียน พัาว ค วาบ ถึง ประเทศ ไทย มก เคย แสดง โข่ง ออก มา ใน ส่วน ที่ เกี่ยว พับ บาง ต็ง บางอย่าง ซึ่ง คน ไทย รู้ พัน ตี จนเ บ่น ห ฟ้า ปาก คอก แต่ ทว่า ฝ รึง นั้น มก จะ ไม่ รู้ พอ หรือ ไม่เ ฟ้า ใจคึ เช่น ฟ้วอ ย่าง ที่ นาย เก ร แฮม ได้ อธิบาย ถึง ไว ยาก รณ ไทย ว่า คำ กริยา ของ ไทย ก็มืพั งอ กรรม กริยา และ ส กรรม กริยา ดง เช่น ต วอ ย่าง นาย เก ร แฮม ได้ แสดงออก มา ว่า ใน ประโยค ที ว่า “แก8 วแต ก้โ ป” คำ ว่า แตก เบน อ กรรม กริยา แต่ หากว่า จะ ฟ้อง ทำ ให้เ ป่น ส กรรม กริยา แลว ตอง ว่า “คน แตก แก8 ว” และ นอก จาก น้ก็มื โข่ง เล็ก โข่ง น้อย พราว ไป พอ พี จะ ทำ ให้ เกิด ความ สนุก และ ขบ ขัน ไป ใน ฟ้ว ใน ขณะ ที ฟ้อง มา อ่าน หนัง สอ ชนิด ที่ผู้ แต่ง มุ่ง จะ ให้ เป็น ตำ ริบ ตำรา คู่ มือ หริ อเ บ่น หนังสือ ฟ้า ง อิง เกีย วก บ เรื่อง เมือง ไทย ทุก ฟ้า น ไป ฟ้า พเ ฟ้า จำ ได้ ว่า ใน เวลา ที ฟ้า พเ ฟ้า อ่าน หนังสือ เล่ม น้ มืพ่า นบ รา เธอ ร์ห ลุย ส แห่ง วิชา คณิต ศาส ตรและ ดนต ร ของ โรงเรียน ฟ้สส มืช่ญ กอ ยู่ ทีนั้1 แฟ้ว ย พอ ขา พ เจา เล่า ถง เรือง ไก่ นา ของ นาย เก ร แฮม ทำนบ รา เธอ ร์ หลุยส์ ผู้นีเ ป่น ศิลบ่ นมื อา รบ ณ รอน แวง ว วดเ ร ว ท่าน เกลียด หน้า นาย เก ร แฮม อยู่ แฟ้ว ว่า เบน ผู้ ที่ เคย! เขียน บท ความ พง ลง ชอ ตน เอง และ ใช้ นาม ปากกา ว่า กเผ ™ ตำหนิ ติเตียน วิธี การ นำ เอา ศาสนา คริส ฟ้งฟ้ ทธิ โร ม0 น แค ทอ ลิกเ ฟ้า มา เผย แพร่' ใน ประ1 เทศ ส1 ยา, ม เวลา โน้น (แผ่ น ดิน สม เด็จ พ ร ะน า ราย ณ ม หา? า ร!), ว่า เดิม กีมื ค' วาม ตั้งใจ เพ อมร รคผ ล จริง ๆ แต่ พอ ถึง ตอน ปลาย เฟ้า กฟ้น แปร ไป ใน พา ง ดาน วตลุ แสะ ฟ้า น ล่า เมือง ขน ฉะนั้น พอ ฟ้า พเ ฟ้า เอ่ย ถึง ชอน ายเ กร แฮม ขน บา ทำนบ รา เธอ ร หลุยส์ คน น้จึง ตอบ สวน รอย ขน บา พัน พี ว่า นาย เก ร แฮ บผู้น้ ใช้ การ ไม่ ได้ เป็น คน มือุ ปาทาน แอ นต ศาสนา และ เอ: ะ ไ' ร ก็เ, พี: ยง รู้ งู ๆ ปลา ๆ และ 308 ครั้ง หนึ่ง พระยา อนุมาน ราช ธน แห่ง โรง ภาษี เคย พบ ก0 บน ายเ กร แฮม และ ถาม ว่า เมือ ไร นาย เก ร แฮม จะ เขียน หนำ สีอ เรื่อง เมือง ไทย ขึน มา จะ ได้ แก้ ความ ผิด ครั้ง แรก ให้ หมด สน ไป ขํอนั้ แหละ ทำ ให้ ขำ พ เจา เกิด สนใจ ใน ตำ ท่าน ผู้มื บรรดา กัก ดว่า พระยา อนุมาน ราช ธน เพีม ขน เพราะ สม ย ก่อนๆ มา นั้น ขา พ เจ ำมื โอกาส พบ หรือ ทราบ เรื่อง คน ไทย หลาย คน หลาย ท่าน ซึ่ง นิยม โ อำ รั้ง จน เบน ที่ น่า รังเกียจ หรือ ไม่ เช่น นั้น ก็ เบน ที่ น่า เจ็บ ใจ ว่า ฝ รั้ง ไม่ ว่า จ ะ ท่า อะไร จำ เบน จะด็ อง วิเศษ เสมอ ไป ถึง กีบ มื เรื่อง เล่า กัน ว่า บาง ครั้ง ที่มืเ จำ นาย พระองค์ หนึ่ง ซึ่งมื ฐาน์ น ดร กักค์ เบน นั้น พระ เจ ำพี่ ยา เธอ มี ตำแหน่ง สูง ใน ราชการ ทุก ครั้ง ที ท่าน โดยสาร รถไฟ ไป ต่าง กัง ห กัด และ เมือ มี คณะ ก, รรม การ กัง ห กัด ซึ่ง ประกอบ ดำ ย สมุห เทศ าภิ บาล และ ขำ ราชการ นั้น รอง ๆ ลง มา ไป ดง กระบวน รั้บ พอ ท่าน ผู้ นั้น เสด็จ ลง จาก กระได รถไฟ ก็ม่กี เสด็จ ตรง รี่ ไป กับ มือ กับ ฝ รั้ง ที่ มา คอย ตง รับ สมทบ กับ ขำ ราชการ ไทย บาง ครั้ง บาง คราว กัง ทรง ทักทาย ฝ รั้ง ก่อน ทักทาย สมุห เทศ าภิ บาล เสีย อีก ก็มื เมือ ขำ พเกั ไก กับ เขำ มา ถึง ประเทศ ไทย ก็ พอ ดี เบน เวลา หลัง จาก การ เปลี่ยน แปลง การ ปกครอง พ. ศ. ๒๔๗๕ เพียง เล็ก น อย และ ได้ มา เบน อาจารย์ ใน คณะ กัก ษร ศาสตร์ และ วิทยา ศาสตร์ แห่ง จุฬา ลง กร ณ มหา วิทยาลัย ก็ พอ ดี เกิด มีกสี ยุค ขน ใน กรม ศุลกากร เพราะ ทาง ราช การส่ง นาย ทหาร นั้น ผู้ใหญ่ เขำ มา ปรับ ปรุง กิจการ ของกรม ศุลกากร หรือ ที่ เรา เรื ยก กัน ง่าย ๆ ว่า โรง ภาษี นึ่ ท่าน เกัา คุณ อนุมาน ๆ จึง เบน คน หนึ่ง ใน จำพวก ที่ถู กรุ ออก ไป ข อ นึ่ถำ จะ พูด อีก ที หนึ่ง แลัว ก็ เบน ที่ น่า ยินดี ว่า ความ เขลา ของ ผู้มื อำนาจ บาง ครั้ง บาง คราว ก็ เบน พรสวรรค์ สำหรับ นัก 309 ศึกษา และ ผู้ แสวง หา ความ รู้ อีก มาก มาย ก่าย กอง เพราะ เมื่อ ไก่ ไม่ รู้จก่ คา ของ เพชร พลอย แล ว มน กเขี ย ให้ กำ น หิน ทีมำ (ไม่ รู้ คุณ ค่า ให้ กระเด็น ออก ไป ทาง อืน เพราะ ใน สาย ตา และ ความ คิด ของ ม้น ม0 น ก็ร้จํ กแต่ เมล็ด ขาว สุก หรอ ตว แมลง อะไร เท่า น นที เบ่น ประ' ใย ชน์ต่ ฎ' ไก่ ดำ ที เรา ท่าน เคย ทราบ จาก หน ง สอน ทาน อิส ปที ท่าน พระยา เมธา ธิบดี อุตส่ ๅหี แปล บา ให้ พวก เรา เรย น ก่น ฉะ นน สิง ชัง ไร้ ค่า สำ หริ บ โรง ภาษี จึง กลาย เบน ล็งมื ค่ๅ สำ หรบ จุฬา ลง กร ณ มหา วิทยา ล0 ย เพราะ ท่าน เจ ำคุณ อนุมาน ๆ นั้น ตำ แต่ ทาน รบรา ชกา ร ใน โรง ภาษี มา ท่าน มิ ได้ แต่ เพียง จะ เอาใจ ใส่ เฉพาะ เรือง ภาษ อา กรอ น เบน เรือง ของ เงิน ๆ ทอง ๆ เท่า นั้น ท่าน เบน คน มือ สะอาด และ คน มอ สะอาด มก เบน กาง ขวาง คอ ของ คน มอ สกปรก และ ใจ สก ป รก ที มุ่ง จะ ใช้ สถาน ที่ ราชการ เบน ที่ รีด ไถ ประชาชน ท่าน เจา คุณ อนุมาน ๆ ท่าน ทำ งาน กบ ใคร ท่า นก ศก ษาผู้ ทีเบ่ นผู้บ ำต้บ บ ญชๅ ของ ท่าน เพราะ ใน ฐานะ ที่ ท่าน ต้อง ทำ หนำ ที่ เบน ล่าม ให้ ที่ ปรึกษา กรม ศุลกากร ซึ่ง เบน ฝ รำ ชาติ อำ กฤษ เบน ส่วน มาก (การที่ ต้อง ให้ ฝ รำ เบน ที่ ปรึกษา กรม ศุลกากร นั้น ก็ เนือง มา จาก ที เอก สิทธ อภิ สิทธ และ บุริมสิทธิ ซึ่ง สิ] ฌญๅ ทาง พระ ราชไมตรี สมํย ก่อน ๆ มา ยอม ให้ ฝ รำ เขำ มา ช้นืว จำ ต้ค จำ เขี่ย สิทธิ ของ ประเทศ ไทย ใน ต้าน ภาษี และ ใน ต้าน ศาล ยุติธรรม อย่าง น่า คล็น เหียน เรียน1 ไส้) เมื่อ พระยา อนุมาน ๆ พบ ที่ ปรึกษา ที่มืค วาม รู้ จริง สามารถ จริง ท่าน ไม่ เพียง แต่ ริบ ใช้ แปล ต้อ ความ ตาม หนำ ที่ เท่า นั้น ท่าน ฝาก เนือ ฝาก ต้ว ขอ เบน สานุศิษย์ เขา เลย ซึง ทำ ให้ ฝ รำ ผู้บำ ต้บต้ ญ ชา แปลก ใจ และ ก็ พอ ใจ ที่ จะ ให้ คำ แนะ นำ ต่าง ๆ ถึง วิธี เขียน ภาษา อำ กฤษ วิธี อ่าน หนำ สิอ ตลอด จน หนำ สิอ อะไร ซึง ควร รู้ ควร อ่าน หนำ สิอ อะไร จะ เบน เครึ อง มือ 310 เพ ม พูน ความ รู้ ดำ นวิท ยา การ ต่าง ๆ เม อ เข้า คุณ อนุมาน ฯ ได้ ทราบ ถึง ข้อ หน0 ง สอ ต่าง ๆ ที่ เขา แนะ นำ ให้ มา ท่าน ก็ กระเบียด กระ เสย ร กระ เหม ค กระแหม่ หา เงิน มา ซ้อห นำ สีอ เหล่า นั้น ที ละ เลก ละ นอ ย และ ท่าน เจา คุณ อนุมาน ฯ ซึ่ง ข้า พเ จำ เอง ก็ ไม่ ทราบ ว่า ท่าน เคย บวช เรียน มา ก่อน หรีอ เปล่า แต่ ท่าน ก็ เข้า ใจ มงคล สูตร มงคล แรก ดี กว่า คน ส่วน มาก เสีย อีก เพราะ ท่าน เสวนา กบ คน ทุก ชน แต่ ที่ มุ่ง ไป ไกล ที่ สุด ก็ ดีอข้ บ หมู1 ที ท่าน เห็น ว่า เบีน ผู้ คง แก่ เรียน เบน ผู้ เชี่ยว ชาญ ชำนาญ วิทยา การทาง นั้น ทาง น เพราะ ฉะนั้น มิตร สหาย ของ ท่าน และ ผู้ที่ ท่าน เคารพ ติดต่อ ข้น จึง มี บุคคล สำข้ ญ ๆ เช่น สมเด็จ พระ เข้า บรม วงศ์ เธอ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ สมเด็จ พระ เข้า บรม วงศ์ เธอ เข้า พาก รม พระ นริศ รา นุข้ด ติ วงศ์ พระ เข้า บรม วงศ์ เธอ กรม ห มน วิ วิธ วร รณ ปรีชา พระ เข้า บรม วงศ์ เธอ กรม พระ นรา ธิปป ระ พ้น ธ์' พงศ์ พระ วร วงศ์ เธอ กรม ห มน นรา ธิป พงศ์ ประ พํนธ์ พระ วร วงศ์ เธอ กรม หมี' นพ ท ย ลาภ พฤฒิ ธา ดา พระยา อุป ก่ตศิ ลป สาร พระ สาร ประเสริฐ หลวง สรร สาร กิจ และ ท่าน น. ร. (นิยม ริก ไทย) ผู้ แปล อภิ ธาน ไทย-ข้น สก ฤต ท่า นบ รา เธอ ร์ฮีแ ลร์ และ ใคร ต่อ ใคร อีก ซึ่ง เบีน การ สุด สามารถ ที่ จะ พรรณนา ออก มา ให้ ได้ หมด แม้ แต่ ตำ ข้า พ เข้า เอง ท่าน ทราบ ว่า ได้ ร่วม งาน ข้บ ท่าน มา ทาง คณะ ข้ก ษร ศาสตร์ และ วิทยา ศาสตร์ หข้ง จาก ทาง คณะ ได้ข้ ญ เชิญ ท่าน เข้า มา เบีน อาจารย์ พิเศษ ทาง นิรุกติ ศาสตร์ ซึ่ง เวลา นั้น จะ หา คน เอาใจ ใส่ ข้า ทีก็ แทบ ไม่ มี ท่าน เข้า คุณ อนุมาน ๆ ท่าน เบน ผู้ ศึกษา แหวก แนว โดย แห้ ฉะนั้น เม อ ท่าน ได้ มี โอกาส มา พบข้ บ ข้า พ เข้า ซึง เบีน อาจารย์ ประจำ และ รู้ ว่า ข้า พ เข้า เบีน คน มา จาก เมือง เหนือ ท่าน ก็ถึอ โอกาส ซก ไซ้ ไล่ เลีย งข้พ ที่ แสง ต่าง ๆ ทาง 3ใ1 ภาษา ไทย ซึง ยง ใช้ อัน อ ย' ใน มณฑล ภาค พาย พ แต่ ได้ สาบสูญ บ่วิวิ ก พจนานุกรม ของ ผาย ภาค ไทยก ลาง ไป เสย นบ นาน แล ว เพราะ ฉะ นแ วิ'3 ไม่ เบน ของ แปลก อะไร เลย ที ทุก คราว ที ท่า แบ าส อน พอ เส รวิ การ สคแ แล2 ว ท่าน ก็ จะ เลียง มา พบ กบ ขา พ เจา ซง โดย ปกติ บก เบน ขา ประ วิวิส ยู ‘แ ห็อง กาแฟ ห์อง เลก ๆ อย่ชํ น ใต้ถุน ตก วิทยา สา สคร หลง ทบ ลบ’ ธรอ สก เฟล เล่อ รี ได้ ช่วย เห ลีอจ้ ดสตั างขึ นเพื อ สอน วิทยา สา ส สร แข บ งส วิ'3 ®) แต่ บาง ครั้ง บาง คราว ท่าน ก็บี โอกาส พบ อับ สรูบ วิอวิ วิ วิว ย สบ สบ 1 ท สบ วิทยา คา สต ร แต่ บาง ค รง บาง ครา วก ม อา จาร ย เชน พระ วร เวท ย พ ส ษ! พระ สาร ประเส ริซึ หรอ ท่าน เจา คณอุ ปก ตสล ป สาร เข วิบวิ รวภ สวย เววิ ก็ ได้ คยโ ต้เถ ยง ใน ตัาน วิชา ภาษา สา ส สร และ วทย วิก วิว ส วิ'3 *1 เบแ แบบ สม ม นา หา ความ รู้ ไป ใน ตัว ใน เวลา น1 น ทาง ราชการ ก็ ได้ ยอบ ตับ รอง ควิา บ1 บ นพ12ขีตของา วิวิ น ตัว ย การ แต่ง ตัง' ให้' ท่า นเบ แก ร รบ กา ร ส0 แห3 แง วิ0 แก าว าวะ บ่3 วิ านุก วภ บ ขณะ นิ น อเดบอก ลเ' V ไพ ย เบนิ ใ' ทยย ง1 เร ยก กน เชน นนส ยู) กร รบ การอ แ 6] ก็มี หม่อม เจ้า วร รณ ไว ทยา กร วรว ร รณ (ฐาน แตร สก ด ขณะ แแ) พ วะ ยวิ อปกิ ตศิล ป สาร พระยา วิสุท ธา กร พระยา โก บา กร พร าหม ณ ป. ส. คาส ตรี พระ สาร ประเสริฐ และ ท่าน ผู้ คง แก เรย นอก ส สง สวิ ม ทวิบ ใบ พวก กรรมการ เหล่า น นบ ได้ ว่า ท่าน เบแ ผู้ที่ สา บา รถ แส ดงค วิวิ ม สิ ดคว วิ ม เนิน โดย ใช้ ความ รู้ รอบ ตัว ซึ่ง ท่าน ได้ สะสมมา เบน เวลา ณ วิ ด้ถย่ วิส็ ม เพราะ กรรม กา รอน ๆ นบ ยก เวน บ •วิ- วร รณ ไว ทยา กร บาง ท่าน อา วิ จะ รู้ ภาษา ไทย ค หรีอ เบน อย่า งด้ แต่ ว่า ไม่ ค่อย ชำนาญ การ ใช้ ภาษา ต่าง ประเทศ จึง ไม่ สามารถ ที จะ พน ผา ความ แสบ ของตน เส เท รนก แบ แส พราหมณ์ คาส ตรี เอง แม้ จะ รู้ ภาษา อังกฤษ และ ภาษ วิแ ข กเษ นอ ย่วิ งสิ แส่ 312 ความ รู้ ทาง คำ น ภาษา และ วรรณคดี ไทย ก็ นับ ว่า ยำ แคบ ไป ส่วน เจา คุณ อนุมาน ฯ นั้น นอก จาก จะ เบน ผู้ อ่าน และ เขียน ภาษา ไทย ไค้ อย่าง ดี แล ว ความ รู้ ภาษา อง กฤษ จึง เบน เสมือน กุญแจ ทอง ให้ ท่าน สามารถ เสาะ แสวง คำ นความ รู้ ใน ทาง นิรุกติ ศาสตร์ มา เบน ทุน สมทบ และ ความ เบน น0 ก อ่าน วรรณคดี ทั้ง ทาง ภาษา ไทย และ ภาษา อื่นๆ เช่น ภาษา บาลี สน สก ฤต ซึง ท่าน ได้ ร่วม มือ และ ศึกษา ไป ใน ตำ จาก คุณ พระ สาร ประเสริฐ ซึ่ง ใช้ นาม ปากกา ว่า “นา คะ ประทีป” ฉะนั้น จึง นบ ไค้ ว่า ท่าน มืล่ วน สำ คํญที่ สุด ใน การ สร้าง พจนานุกรม ฉบํบ ราช บํณฑิ ตยส ถาน ขน มา เบน รูป เบน ร่างอย่าง ที เรา รู้ จก ใน บจจุ บน น ท่าน เจ้า คุณ อนุมาน ๆ นอก จาก จะ เคย ทำ หนำ ที ทาง ราช บํณฑิ ตยส ถาน และ' หอ พระ สมุค แห่ง' ชาติ แลำ ท่าน ยำ ได้ มื โอกาส กล0 บเ ขำ ไป รบรา ชกา ร ใน กรม ศิลปากร จน กระ ทั้ง ได้ เบน ถึง อธิบดี ของกรม นั้น และ ได้ แสดง ความ สามารถ ออก มา หลาย วิถึห ลาย ทาง จน เบน ที่ร้บ รอง ทั้น ว่า ท่าน เบน นัก ปราชญ์ คน สำ คํฌ คน หนึ่ง ของ ประเทศ ไทย ใน สม0 ย จอม พล แปลก เบน นายก ร้ฐ มนตรี ตอน ระหว่าง สงคราม มหา อา เช้ย บูรพา ท่าน เจ้า คุณ อนุมาน ฯ ก็ ได้ รบ แต่ง ทั้ง ให้ เบน ที ปรึกษา ประจำ สำ นก นายก ร้ฐ มนตรี จน กระ ทั้ง มี คน เอ่ย ถึง ปุโรหิต ส0 าคํฌ ใน สม0 ยนั้น ว่า ยง- เลีย ร- เพียร-นวล กล่าว คอ ถึอทั้ น ว่าน0 ก ปราชญ์ ทั้ง สี่ ประจำ สำน์ ก นายก ร้ฐ มนตรี ก็มื เจ้า คุณ อนุมาน ราช ธน คุณ หลวง วิเชียร แพ ทยา คม พระ ราช ธรรม นิเทศ และ พ0 น เอก หลวง สาร านุป ระ พ0 น ธ์ การที่ ท่าน ถก นำ เอา ชอ ไป รวม ก0 บที่ ปรึกษา คน สนิท จอม พล แปลก อีก สาม คน นั้น ท่านพยายาม ปฏิเสธ เสมอ ว่า ความ จริง นั้น สี เมธี ที สำ หรบ ประ ตํบ เลีย รติ สำนัก นายก ร้ฐ มนตรี ทำนอง สี่ เมธี ของ พระ เจ้า ริ เท หรา ช ใน มโห สถ ชาดก นั้น หา ใช่ 313 ยง-เลีย ร-เพียร-นวล ไม่ และ ว่า ชอที่ คล ไ) ง จอง กไเ ทั้ง สี่นึ่น ความ จริง เบน ยู ร-เลีย ร-เพียร-นวล ต่าง หาก แต่ เมื่อ ขำ พ เจา เรียน ถาม ท่าน' ว่า ยูร แรก นนห มาย ถึง ใคร แต่ ท่าน ก็ หา ไค้ ยอม ช แจง ราย ละเอียด ประการ ใค ขำ พ เจ ำจะ นำ เอา ชีวห นำ สิอที่ ท่าน ไค้ แต่ง ขีนก็ ดี หรือ แปล จาก ต่น่ ฉบบ ภาษา ต่าง ประเทศ ก็คี ก็ คง จะ ต่อ งเพี ม หนำ หนำ สิอ อีก หลาย สิบ หนำ จึง ขอ ยก มา เพียง เล่ม เดียว กล่า วดี อ หนำ สิอ เรือง กาม นิต ซึ่ง ท่าน ไค้ พยายาม แปล ออก มา จาก ฉบํบ ภาษา อำ กฤษ ของ นัก เขียน ชาว เดนมาร์ค มา เบน ภาษา ไทย โดย ความ ร่วม มือ ของ คุณ พระ สาร ประเสริฐ ซึ่ง เบน เสมือน นก เจียระไน เพชร อย่าง เอก จึง ทำ ให้ หนำ สิณล่ มนึ่ เพียบ พ ร่อ ม ไป ด็วย ความ ฉลาด ใน การ วาง โครง เรืม ของ เจ ำข อง เดิม บวก ก็ บ ความ สามารถ ใน ทาง แปล ของ ท่าน เจำ คุณ อนุมาน ฯ และ ความ เบน ศิล บน เอก ใน คำ น 'ขีด เกลา ดดแ ปลง แก้ไข ให้ ออก มา เบน เสมือน หนึ่ง แก็ว มณี อิน ที่ นาย ช่าง ไค้ เจียระไน ขีด สิ มื แสง โชต ช่วง เบน ที่ พอ อก พอ ใจ ของ ทุก คน ทุก เพศ ทุก ว ไ] ว่า เบน เรือง ที่ น่า อ่าน ทั้ง ใน ทำนอง เบน พระ สูตรอย่าง ที ท่าน ทั้ง สอง ได้ อำ ง ว่า เบน พระ สูตร ใหม่ ที่ ได้ ไป พบ มา ส่วน คน ที่ ชอบ นวนิ ยาย เกี่ยว ก็ บอ มต ภาพ ของ ความ ริก ก็ลีอ ว่า หนำ สิอ กาม นิตเ ล่มนึ่ เบน ตำ, ริบ ริก เล่ม หนึ่ง ก็ ว่า ไค้ ส่วน ผู้ที่มื รสนิยม ทาง ภาษา ก็ เห็น ว่า เบน วรรณคดี ชน เอก ที่มีค วาม ไพเราะ เพราะ พร้ง มีถํอ ย คำ สำนวน เบน ไทย จริง ๆ จน กระ ทั้ง แม้ แด่ นัก อ่าน เส เพล ที่ นิยม หนำ สิ อก ระ เดียด ไป ทาง อนาจาร ก็ เคย หลง ผิด คิด ว่า หนำ สิอที่ ขน ต่น่ ว่า กาม นั้น กาม นึ่จน เมือ ค ร8 งก ระ ทรวง ศึกษาธิการ พิมพ์ หนัง สิอนึ่ เบน ตวอ ย่าง วรรณคดี ริ อยแ ทั้วก็ ยำ มี ความ หวา คระ แวง ว่า คน เขา จะ ทีกทั้ ก ค่า กระทรวง ศึกษาธิการ ว่า เคา หนัง ศึค เรือง ประโลม โลค 314 ซึ่ง หนัก ไป ใน ทาง กามารมณ์ มา เบน ตำรา เรียน จึง ต้อง เปลี ยน ข้อ หนังสือ จาก กาม นิ ต มา เบน วา สิฏฐี มา เสิย ช' ว ระยะ เวลา หนึง และ ความ สามารถ ของ ท่านที สามารถ ทำ ให้ ผู้ อ่าน อ่าน แล ว เชื่อ ว่า เบน พระ สูตร หนึง ใน พระ พุทธ ศาสนา จริง ๆ และ เบน วรรณคดี สำ กัญ ของ ชาติ ไทย ถึง ทำ ให้ นัก เรียน ทาง คณิตศาสตร์ ซึง ขณะ น์เบ น อาจารย์ ใน มหา วิทยา ล้ยมี ข้อ ที สุด ใน เมือง ไทย ถึง กบ ให้ นำ เอา ไป เล่า เบน เรื่อง นวนิ ยาย ของ ไทย ใน ภาษา อง กฤษ ใน เมื่อ ตน ถึง เวร ที่ จะ นำ นิยาย ประจำ ชาติ ของ ตนมา บรรยาย ให้ เพือ น ร่วม ชื่น พง เพื่อ เบน การ พิสูจน์ ว่า ตน มี ความ’ สามารถ ที่ จะ ใช้ ภาษา อำ กฤษ ไค้ ดี พอ และ ต่อ มา เล็ก นัอย เมื่อ ขำ พเ จำ ไป ซอ หนังสือ กาม นิตทึ่ เบน ภาษา อำ กฤษ มา ไว้ ที่ หอ พก นัก เรียน นานา ชาติ แห่งมหา วิทยา ล้ย ชิคาโก เมือ พ. ศ. ๒๔๙๗ และ ท่าน ผู้น็ ได้ มา ตรวจ ดู' หนังสือ เรื่อง เคียว กับ ประ เพศ ไทย และ พุทธ ศาสนา ของ ขำ พเ จำ วาง เบน ตํบ ๆ ถึง กับ อ ทาน ออก มา ว่า ตาย ตาย ผม เข้า ใจ ว่า เรื่อง ของ ไทย เสย อก จง ได้ นำ มา เล่า ให้ ฝรั่ง ใน ห้อง เรียน พง จึง ทำ ให้ คด ถึง กวี อำ กฤษ ซึ่ง สามารถ จะ นำ เอา เรื่อง รุไบ ยา ต ของ โอม าร์ค ไ) ย ไ) จาก ภาษา เปอร์เซีย มา เขียน เบน ภาษา อำ กฤษ เสีย ใหม่ จน กระทง ชาว อำ กฤษ เอง หลง เข้ อ จน กระทง ทุก กัน น์ว่า หนังสือ รุไบ ยา ตฉบํ บ ภาษา อำ กฤษ นั้น ฉกับ แปล ของ พืทซ์ เจอ กัลด์ นั้น วิเศษ กว่า ต้น ฉนับ ของ โอม าร์คั ยกัม เบน ไหน ๆ ฉะนั้น ท่าน ทั้ง หลาย ซึง ได้ อ่าน มา ถึง แค่ น์ก็ คง จะ เห็น แล้ว ว่า ท่าน เจำ คุณ อนุมาน ฯ เบน บุคคล ที่มีกั จฉริ ย ภาพ และ สุนทรียภาพ อย่าง สง เบน พิเศษ แล้ว ท่าน ยำ เบน คน ข กัน กัน แข็ง หา ที เปรียบ มิ ได้ ใน กัอที่ ว่า ท่าน ไม่ ยอม ปล่อย ต้ว ให้ เวลา ของ ท่าน สาบสูญ ไป โดย ไร้ ประโยชน์ ใน ทาง ต้าน 315 อบายมุข ทงห ลาย บำเพ็ญ กรณี แผ่ ไมตรี จิต เผย แพร่ วิทยาคม เพ้อ' ส ราง อุดม สน ติ สุข ให้ แก่ บุคคล ทุก ชั้น ใน ประเทศ ไทย งาน สุด ทำ ยที ท่าน รบ ยอม แสดง ตำ ออก มา ซึง เนือง มา จาก ความ รี ก ชาติ และ วิทยา การ นันก คอ ท่าน ยอม แสดง ตน ออก มา ว่า ยินดี เข้า รีบ เบน นายก สยาม สมาคม ใบ พระ บรม ราช ป ถม ภ์ นำ วิชาการ หนุ่มๆ ท่ง ชาว ไทย และ เทศ หลาย คบ ได้ ขอ รอง ให้ ท่าน ได้ เข้า ไป พ็นฟู กิจการ ของ สยาม สมาคม ใบ พระ บรม ราช ปถม ภ และ ท่าน ก็ ได้ รีบ หนำ ทีนื มา จน ถึง ในว่ น. สุด ท่า ย แห่ง ชีวิต ของ ท่า บ ท่ง ๆ ที่ข้ าพเ จำ ใน ดำ น ส่วน ตำ อาจ จะ มี ความ คิด ความ เห น ไม่ ตรง ก่บ ท่าน เจ ำคณ อนุมาน ฯ แต่ ท่า นก มิ ได้ รง เกียจ หรือ เห้น ว่า ขา พ เอา เบ บ’ ศต ร กบ ท่าน ไม่ มี ความ คิด เห็น ประการ ใด ท่าน ก็ ยินดี รบ พ็ง แสดง ความ เบน นำ ปราชญ์ ของ ท่า บ ซึ่ง เบน การ รีบ พ็งค วาม เห็บ ของ อีก ย่า ยห บึง แม้ แต่ที ท่าน จะ ไม่ เห นพ อง ควย ฉะ นนข าพเ จา จง สามารถ กลา ว ได วา ทาน เจำ คุณ อน มาน ฯ เบน นำ ปราชญ์ ราช บณฑิ ตที แท้ จริง เบน ตำ อย่า งอน งด งาม สำ หรบ การ บำเ พญช วิ ตด วยค วาม ซอส ตยสุ จร ต เบํน ผูทร กษา ความ เบน นำ ปรี ชญา ใน เมื่อ มี กรรม มา ตาม สนอง แต่ ก็ ไม่ มี ความ ทะเยอ ทะยาน ลืม ตัว ใน ยาม ที่ ได้ ลาภ ได้ ยศ ได้ รบ สรรเสริญ ท่าน เบน บุคคล ตัวอย่าง ที่ ทุก คน ควร เคา 7 พ และ เอา เปีย ง ท่าน เจ ษฎา จาร ย์ ฟ. อึ แล ร" คำ สด ดี ของ ฯพ ณ0 ใ สุ กิจ นิ ม ฆาน เห บน ท รจึ บน ตรี ว่า กๆ รก ระ ทรวง ศึกษา ธ การ -กั! ำำ ำ!, .ติ ะ!!. 1” เนอ งเน วาระ ครบ รอบ หน งบ แห งบ รณ กร รบ ของ ท่าน เจ ษฎา จาร ย์ ฟ. สี แล รี ณ ร. ร. อ็สส บช้ญ ธา ตุลา คบ ๒๕๑๒ ท่าน เจ ษฎา จาร ย์ ท่าน นิก เรียน เก่า อสสิ บช้ ญทํ้ง หลาย และ นิก เรียน บจจุ บน ด็วย กระผม รู้สึก ตน ติ น เบน อย่าง ยึงที่ ได้ ริบ เชิญ ให้ มา กล่าว สดุดี ท่าน บ รา เด อรีสี แล รี ณ ที่น็ พูด ดาม จริง แล่ วก ระ ผม จะ มา สดุดี กับ ท่าน นั้น ไม่ ได้ เพราะ ว่า ท่าน ผู้นึ่เ บน ผู้ ที่ บำเพ็ญ กรณี มา อย่าง สูง สุด ที่ คำ พูด ของกระ ผม จะ ทำ ความ ยุติธรรม ให้ กับ คุณ งาม ความ ดี ของ ท่าน ได้ กระผม ก็ มีแด่ จะ มา กล่าว ถึง สึงที่ กระผม ได้ ประสบ พบ มา เกี่ยว กับ ท่าน ผู้นึ่ แล่ ว ก็ มา เล่า ให้ ท่านที ง หลา ยพ็ง เบน หนำ ที่ที่ท่ านนั้ ง หลาย จะ ได้ ระลึก ถึง ว่า แม้ แต่ กระผม เอง ซึง เวลา นนก็ เบน เดก กระ จวห ลิว อะไร คน หนึ่ง แด่ ท่าน ก็' ได้ ให้ ความ เมตตา กรุณา เบน อย่า งย็ง เพรา ะฉ ะ นั้น ก็เช์ อ ว่า ไม่ ใช่ กระผม คน เดียว เท่า น นที ได้ รบ กรุณา ได้ รบ เมตตา ได้ ริบ วิทยา การ จาก ท่า นบ รา เด อร สี แล ร เบน อย่าง มาก มาย 317 กระผม ได้ มี โอกาส พบ ลับ บ รา เด อร์ฮี แลร์ ครั้ง แรก ใน ชีวิต ของ กระผม ก็ คือ หลัง จาก ที่ รถ ไพ่ สาย เห น้อไ ด้เ บด เดิน ทาง ถึง จง หวด เชียง ใษม่ เมี อบ ๑๙๒© หรื อบ ๒๔๖๔ หลัง จาก นั้น มา ไม่ ถึง บ กระผม ไค้ เดิน ทาง จาก เชียงใหม่ มา ท่า นบ รา เด อร์ฮี แล ร์เบ นบ รา เด อริ คน แรก ที กระ ผม ไค้ พบ ใน ชีวิต ของกระ ผม และ คุณ ความ ดี ความ กรุณา ปรานี ของ ท่านที มี ต่อ กระผม นั้น จน บ0 คนีก็ ลัง เบน สง ที ระลึก ไค้ ว่า เห มีอน หนี ง เมือ วาน นีเ อง กระผม มา จาก บาน นอก ส ลัย นั้น การ เดิน ทาง เพ็ง เรืม สะดวก ขึน มา ก่อน หนำ นั้น1 ใช้ เวลา เบน ลัป ด' าห์ ๆ เกิด มา ก็ ไม่ เคย จาก บาน จาก ช่อง ไป ไน น นาน ๆ เลย ครั้น มา อยู่ โรงเรียน เบน นัก เรียน ประ จ0 ากมี แต่ ความ เอ รา โศก คิด ถึง ลัาน คิด อาลัย ต่างๆ นานา อยู่ เปล่าๆ นำ ตาก ไน ลพ รากออก มา ท่า นบ รา เด อร์ฮี แลร์ ได้ มา ปลอบ โยน แนะ นำ ต่าง ๆ อย่าง นั้น อย่า งนี ท่า ให้ สึมค วาม ทกข์ ความ โศก ที จาก ญาติ พินัอ ง มา เพ่อ จะ รบ เอา วิชา ตรา มรู้ ต่อ ไป เพราะ ฉะนั้น กระผม จึง รู้สึก ถึง บุญ คุณ ท่าน ขอนี เบน พิเศษ แล วก เผอิญ เวลา นั้น ประจวบ ลับ มี งาน ฉลอง สุวรรณ สม โภช ของ คุณ พ่อ ก อลัม เบต์ ลึงที่ ทำ ให้ กระผม รู้สึก เลึ อม ใส ใน ความ สามารถ ของ ท่า นบ รา เด อร ฮแล ร์ก คอ ได้ อ่าน บท ประ พน ธ ของ ทาน เกย วก บ งาน ฉลอง คุณ น เอ กอ ลบ เบต์ ครั้ง นั้น ซึ่ง ปรากฏ อยู่ ใน นน์ งสึอ อุโฆษ ส ลัย ฉลับ สุวรรณ สมโภช เมีอ ๔๗ บ มา แล้ว และ กระผม ก็ ลัง จำ ได้ จน บดนี ไม่ ได้ ไปเ บด ลูก็ ลัง จำ ได้ ขน ติ น ว่า “ศรี ศรี คุภลั สดุ บรรลุ เมษายน มาส คริสต์ ศักราช พ่น เก ำรีอ ย ลับ เศษ สร ำย ยี สิบ สอง จวบ คราว ฉลอง คุณ พ่อ กอลั มเบ ต มหา สงฆ์ ผธา รง สถาปนา สถาน ศึกษา สำนัก ให้ เบน หลัก ใน สยาม ปลก ความ รู้ กุลบุตร ให้ เจริญ วุฒิ สามารถ ให้ เปรื่อง ปราชญ์ ทาง ภาษา 318 ปลูก ศร่ท ธาพ ระ เบน เจำ . ” อะไร ต่างๆ เหล่า น เม่น ตน ซึง แสดง ว่า กระผม ก็ ยำ ระลึก ถึง ถอย คำ ที่ ท่าน สอน ไว้ ตลอด เวลา ต่อ มา จาก น็น ท่าน ก็มีค วาม กรุณา กระผม เบน อย่าง พิเศษ อีก คือ ท่าน มี หนังสือ ของ ท่าน เบน จำนวน ไม่ นอ ย เพราะ ว่า เวลา นั้น ไม่ ว่า ใคร ๆ แต่ง ห นำสื อเส รจแ ลวก มก ล่ง มา ให้ บ รา เด อร์ฮี แลร์ เสมอ สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ก็ ทรง ประทาน หนังสือ ที่ หอ พระ สมุด ได้ จด พิมพ์ ขน มา ให้ บ รา เด อร์อี แล ร แต่ บ รา เด อร์ฮี แลร์ นั้น ใน ฐานะ ที่ เบน นักเลง อ่าน หนังสือ มากกว่า เม่น นัก จด ตู้ หนังสือ บาง ที่ อ่าน แล่ วก็ยั ด ซุก เข็า ไป ย์ดเ ขำ ไป ตู้ ของ ท่าน จึง รก อย่าง กบ รง หนุ บ รา เด อร์ฮี แลร์ ปรารภ ก บ ผม' ว่า นี่ ตา กั๊ด ไป ช่วย จด หนังสือ ให้ ฉิน ที่ เถอะ กระผม ก็ เลย ได้ มี โอกาส ไป จด หนังสือ ของ ท่าน เรียง ต่อ กิน ให้ เขำ ตาม ตำ เลข ล่า ดบ และ ใน ระหว่าง ที่ ไป จด หนังสือ เหล่า นั้น ก็ ได้เ บด อ่าน พลิก คู เล่ม นั้น บำง เล่ม น็บำ ง คลำ ย ๆ กิ บเห มีอน ตำ หนุ ที่ อยู่ ใน ยุง ขาว ได้ เก็บ เศษ นั้น เศษ น้กิน ทำ ให้ เกิด ความ ริก และ อยาก จะ สะสม หนังสือ ขน มา เบน กำ ลำ พอ โต ขน กระผม ไม่ ได้ ลม คำ แนะ นำ ของ ท่า นบ รา เด อร์ ฮีแล ร์ เลย ได้ สะสม หนังสือ ขน มา เบน จำนวน มาก พอ คู ซึ่ง เมื่อ ได้ ให้ เจำ หนำ ที่ หอ สมุด แห่ง ชาติ ไป สำรวจ ดูแล ำ เขา บอกว่า มี ไม่ ตากว่า ๕, ๐๐๐ เล่ม ซึ่ง ทั้ง นี่ที่ง นั้น ก็ เบน อานิสงส์ ของ คำ แนะ นำ คำ ล่ง สอน ขอ งบ รา เด อร์ ฮีแล ร์นั้น เอง และ จา กบ รา เด อร์ฮี แลร์ กระผม ก็ ได้ ริบ คำ ล่ง สอน เบน พิเศษ ให้ ริก เรื่อง เกี่ยว กิ บ พงศาวดาร หรีอ ประ รีต ศาสตร์ ของ ชาติ ไทย ซึ่ง เบน การ น่า แปล กว่า ทำไม จะ ต่อ ง ให้ คน ฝ รง เศส มา สอน ให้ คน ไทย ริก ชาติ ริก ประ รีต ศาสตร์ ริก บำน เมี องของ ตน นี่ก็เ บน สงซ์ งบ รา เด อร์ฮี แลร์ สามารถ ล่ง สอน สานุศิษย์ ของ ท่าน ที่ ง หลาย ไม่ ว่า จะ เบน ลูก ไพร่ ผ้ดี 319 ขุน นาง พ่อ คำ ลูก คน จน หรือ แม้ แต่ เด็ก กำ พรำ ท่า นก สอนอย่าง เดียว กน หมด อบรม อย่าง เดียว กัน หมด และ1 ไม่ มีผู้ ใด เลย ที ผ่าน สำ น กอ ส สม' ช’ ญ ไปแ ลำ จะ ไม่ร้ กัก ริก ชาติ ริก ประเทศ ของ ตน อนนี ก เบน สิง หนึง ซึง นำ] ว่า เบน อานิสงส์ ที่ ท่าน สร ำง ไว้ มาก พอ กระผม เรียน ถึง ชน หก ท่าน บ รา เด อร์ฮี แล ร ได้ เบน อาจารย์ สอน' วิธี แปล หนังสือ ซึง ทำ ให้ กระผม เกิด ศร0 ท่ธา มาก จน ถึง กับ พยายาม นำ วิธี ของ ท่าน ไป ใช้ ใน การ แปล หนังสือ หนัง หา เอกสาร ต่างๆ ผม่ ได้ สง เก ตลูเ อก สาร ทาง ราชกา รท แปล กน แปล ตำ ต่อ ตำ เบน ส่วน มาก เพื่อ จะ รก บา รูป ให้ เบน ำ คาม ควบ ทกป็ ษมา ย ษร อ ตำ กัก ข ระ พ กัญ ชนะ แต่ ว่า อ่าน แลำ ไม่ รู้ เรื่อง บ รา เด อร์ฮ แล รบ อก ว่า การ แปล เชน นั้น เสีย เวลา เปล่า ๆ เพราะ การ แปล ภาษา หนึง มา เบน ภา บา หนึ่ง นั้น เรา ไม่ ตำ ง การ จะ เอา สำนวน เอา วิธี เขียน แบบ ภาษา เดิม ซึง ไม่ มี ใน อีก ภาษา หนึ่ง มา ใช้ เพราะ ทำ ให้ คน อ่าน ที่ ไม่ ใช่ เจา ของ ภาษา เดิม ไม่ รู้ เรื่อง ท่านบอกว่า ให้ อ่าน ด เสีย ก่อน อ่าน คูทง หมด ให้ เรา เช่า ใจ เมือ เรา เช่า ใจแ ลำ จึง ค่อย แปล คอ ไป เม อ แปล แล ว ตอง' ใ หอน ท ไม รู' ภาษา เด ม เอย อ่าน เพื่อ จะ ไค้ร้ ว่า เขา เช่า ใจ ษร อ ไม่ เช่า ใจ ถา เขา เช่า ใจ ก แปล วา เรา แปล ถก ว,!! ลา เขา ยง ไม เขา ใจ เรา ก ยง แปล ไม ถง ขน เพราะ อ) ะนน วชข อง บรา เด อร์ฮี แลร์ จึง เบน วิธี ที่ดี มาก แลำ ท่าน ก็ ทดลอง กระผม ว่า จะ ใช้ วิธี ของ ท่าน เบน หรือ ไม่ เบน วน หนึ่ง สมเด็จ กรม พระยา คำ รง ๆ ไค้ ร บอ ญ เชิญ จาก ส! ม สร ไร ดาร ไห ไป ปา ซิก ถา เกย วก บเร อ งวด 1 น ชร รม เวลา นนไ มใช ค่า ว่าว ฒน ธร รม ใ ขวา ลทธ ตาง ประเทศ งา เขา มา ใน ประ เพ อ ไทย และ ท่าน ทรง เล็ก เชอ ร์เบ นภา บา อำ ก ฤบช้ งหน ำสื อ 'สี มพสยามออ ‘สี1 ซอเวอร 320 นำ มา พิมพ์ ลง ทั้ง หมด ท่า นบ รา เด อร์ธึ แลร์ บอกว่า นิ เธอ เอา ไป แปล เบน ไทย มา ให้ ฉนดู ลัก หน่อย กระผม ก็ ได้ นำ ไป และ พยายาม แปล อย่าง มาก มาย เสร็จ แลำ ท่านบอกว่า เธอ แปล ลัง เบ่น ภาษา พน ทางอยู่ ไก่ ลูก ไม่ ใช่ ไก่ แจ้ ก็ ไม่ เชิง กระผม เลย จำ ได้ ย์นน้ แหละ เบน หล0 ก ให้ ผม ใช้ วิจาร ณ หนำ สึอ อะไร ที่ ใคร แปล แลำ ว่า เบน ไก่ อู หรีอ ไก่ แจ้ ลัน แน่ ถา ไม่เ บ่น ทง สองอย่าง ก็ ยำ ถึอ ว่า เบน ของ ไม่ ดี พอ นอก จาก นั้น บ รา เด อร์ฮี แลร์ ลัง แนะ นำ ให้ ท0 าสึง หน้ง ซัง ตอน หลัง รู้สึก เบน ประโยชน์ มาก คือ เวลา นั้น การ แปลง ลัก ษร ไทย มาเ บ่น ลัก ษร โรม0 น นั้น พวก เรา ม ก่ใช้ ลัน ตาม แบบ เขียน ตาม เฟิ ยง ที่ เรียก แบบ โฟ เนติ ค แต่ บ รา เด อร์ธึ แล ร์บอ กว่า น่น่ ไม่ ใช่ นิ ลัย ของ น0 ก ปราชญ์ เขา ทำ ลัน ท่าน ก็ เอา แบบ วิธี แปลง ลัก ษร ของ ลัน เก ลำ ลัน กระหม่อม ของ ร0 ชกา ลที ๖ ซึง ได้ พระ ราช ทาน กระแส พระ ราช ดำริ เบ่น บท ความ ลง ใน จดหมาย เหตุ ของ ฟิ ยาม โซ ไซ ต ค ทั้ง กระ โน่น มา พิมพ์ เฉพาะ วิธี เทียบ ลัก ษร มา ให้ พวก เรา ให้ เรียน ให้ ดู ให้ ได้ เสร็จ แลัว ท่าน ก็ ให้ พวก เรา แปล ปาฐกถา ของ สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ฯ เกี่ยว ลับ ประ วี ต ศาสตร์ ของ ประเทศ ไทย ที่ ได้ ประทาน ให้ สโมสร จุฬา ลง กร ณ มหาวิทยาลัย หลาย บ่ม าแ ลำ พอ ถึง ที่มี คำ วิ สาม0 ญ นาม แล่ วดํ อง ใช้ แบบ รํช กาล ที ๖ ที่ เรา เรียก ว่า แบบ ร0เา0เ ลแ V โก 6 เา 0ฝ นั้น ล่า เรา ทำ ผิด ท่าน ก็ช้แ จง ให้ คือ ตำ ช. ต2 อง ใช้ ตำ เจ, ตำ ท. ต2 อง ใช้ ตำ ดี, ตำ ธ. ต8 อง ใช้ ดีเอ็ ช, ท. ใช้ ดีเอ็ ช แลัว มี จุด ข้าง ล่าง , ณ ใช้ เอน แล ำมี จุด ขาง ล่าง ท่าน ได้ สอน อะไร อย่าง นั้น ต่าง ๆ นานา ล่า เรา เขียน ผิด ท่าน ก็ดเ อา ลัน นทำ ให้ กระผม สามารถ ศึกษา ลัก ษร จะเ บ่น ภาษา ลัน สก ฤต หรือ บาลี ที่ เขียน เบน ลัก ษร โรม0 น ได้ อย่าง ง่าย ดาย ภาย 321 หลัง ซึ่ง ล้า หากว่า บ ราเ คอ ร์ฮีแลวิ ไม่ ลัง คับ หรือ ไม่ ได้ นำ มา ผ่ก ใช้ แล วก ดง จะ ได้ ประสบ ความ ลำบาก เบน ไหน ๆ ส่วน ความ สามารถ, ขอ งบ รา เด อร อึ แล ร์นน 1ม่ ตอง มีทีส งสย อะไร บ รา เด อร์ฮี แลร์ นํ้น เชี่ยว ชาญ ทาง ภาษา ไทย จน ใน ทีสุค แทบ จะ บอก ใด ว่า นอก จาก ลัน เกล้า ลัน กระหม่อม ร0 ชกา ลที ๖ และ นก ประ พน ธ ชนผู ใบ ญ สอง สาม ท่าน แล้ว ก็เ หน จะ หา ผู้ จบ บ รา เค อร ฮีแล ร ได้ ยาก บาง ค รง บาง คราว สาลั คค ยา จาร ย์ สมาคม มี การ ประกวด บท กวี แพนธ ซงเ จา นาย และ ผ้ เชียว ชาญ หลาย ท่าน หลา ยอง ค ได้ ส่ง บท กวเ ช้า ประกวด แม แค พระ เจา บรม วงศ์ เธอ กรม พระ นรา ธิปป ระ พ, นชพ งด ก ได้ สง เขา ประ กวด ควย แต่ กรรม การก ลัง หยิบ ยก เอา ชอง บ รา เด อร ก แล ร ใช้13 บแฉบบ บ เด รบ ราง ว0 ลที ๑ เช่น นี เบ่น ตน บคค ลอน จะ วา อ ยาง ไร ก ตาบ ใจ แตก รม พระ นรา ๆ ท่าน เคย รำ เส0 งชม เชย ว่า หลวง พีฮีแ ลรแ เก่ง แบ้ เมือ ถง เวลา มี งาน บรม ราชาภิเษก รืช กาล ที่ ๗ มี การ เลือก ผู้ อ่าน คำ ถวาย ขยบ งด ลดา ถา1313 ด่ ร, ช กาล ท ๗ ผาย มซง คา' ทอ ลด1 ใด เล ดก เดา บ รา เด ครก เ, เลร เบน มูบ่ ระ พ' แข คำ ถวาย พระ พร และ เบน ผ้อ่า แถว ายเ ช่แแ เ11 แตน คัว อย่าง แก ได้ แล ดง แล้ว ว่า ท่า แเบ่ แบ คด ลทเ ลด แล วย งม บท เกย วก บวร รน เด ด ‘กบ าแ บ รา เด อ ร์ฮแ ลรไ ด้เขิ ยแเ บแเ รด งลแ 1 ปราก ฎ!’ แบ แง ลออุ โฆบ ล มย 'ล, กระผม พด มา จาก ความ จำ ทงแ แใม่ 1ด้ ไปเ บิด หลัง ลด เลย เพราะ วา ชอบ ทบ รา เด อร ฮแล ร ได ทา ไว จน กระทง ทุก วแ แก ยง ไบ ลบ เลย สง แรก' ที่ มา ติด’ ใจ และ กระ ทำ ให้! กระ! ผม คัด ง ไป ค แค วา, ป' ระว็ ตศา ฟิต' ร์ ชีภิอ อ่าน เรือง ค แหว หิน ใน อุโฆษ ล ลัย ซึ่ง กล่าว ถึง ความ บา ระ บา ของ นาย โย เซฟ่ ลัลเ ลสเ ตยร์ ผแท นรฐ บาล อ เบรก แใแ ลบ ยรข กา ลบ ๓ บ 322 เขำ มา เจรจา ทำ ลิ ญญา ก0 บ ไทย แทน, ทีผู้ แทน ผา ยอ เม ริกํ น' จะ พยายาม เข' นิ จ ขน บ ประเพณี ของ ไทย ก ลิบ ไม่ เข้า ใจ เสีย เลย มิ หนำ ซำ ยง พยายาม จะ เอา ทุก สีงท กอ ย่าง แบบอ เม ริ กน กน หมด แม้ แด่ สา สี นของ ประธานาธิบดี' ซึง นำ เขา มา นั้น ผาย ไทย จะ จด เรือก ญญา จด ดนตรี เครือ ง แห' เครือ ง แหน ไป ตอน ริบ ทูต อ เม ริก0 นผู้นํ้ นก ลิบ ไม่ ยอม ให้ นำ มา ไพล่ เอา สา สน ประธานาธิบดี หนีบ ริก แร้เ ขำ มา พอ มา พบ ทับ ท่านพระยา ศรี พิพ่ฒ นร ตน ราช โก ษา ซึง ไป ตอน ริบ ทักทาย ปราศ ริ ย ตาม ธรรมเนียม แต่ พอ พูด กน สอง คำ ก็ ตัด บท' เอา คอ ๆ นี่ เสีย เวลา มา พูด ก0 น นอก เรื่อง นอก ราว ทำไม ไม่ พดธุ ระ ทัน อะไร อย่าง นี่ เบน ตัน จน ใน ที่ สุด การ เจรจา ก็ลิม เหลว ไป ท่าน บ รา เด อร์ฮี แล ร จึง เปรียบ เทียบ ว่า คน เรา น นถำ เบน หัว ไม้ หรือ เบน หำ อะไร ไป ทัน ก็ เบน คน เลว ทราม แต่ อย่าง นี่ เรียก ว่า เบน คน หัวหิน ไม่ มี เหตุผล ผา ยอ เม ริ ทัน ก็ อยาก จะ ให้ ไทย เห็น ว่า ตำ ริก ษาข นบ ธรรม เนียม ไม่ ยอม อ่อน ขำ ต่อ ไทย ผาย ไทย ก็ ไม่ ยอม พ้งว่ าอเ มริทั น เขา จะ มีข นบ ธรรม เนียม อย่าง ไร ไหน ๆ เขา อุตส่าห์ บุก นั้า ข้าม ทะเล มา แต่ ไกล ที่งที่ น่า จะ เอา ขำ นี่ มา คำนึง บำง ต่าง คน ไม่ พยายาม เอา เหตุผล เข้า จ0 บ ทัน คน ชนิด นี่บ รา เด อร์ฮี แลร์ เรียก ว่า คน หัวหิน ฉะนั้น เมือ กระผม ไค้ มี โอกาส ทำ หนำ ที่ เบน เอก อำ ร ราชทูต แห่ง พระ บาท สมเด็จ พระ เจำ อยู่ หัว ก็ รำลึก ถึง ขำ นี่ เสมอ ไม่ พยายาม ท่า อะไร ที จะ ทำ ให้ เบน แบบ คน หัวหิน นี่ก็ น์บ ว่า เบน บุญ คุณ ขอ งบ รา เด อร์ฮี แล ร์ที ได้ สง สอน ตัก เตือน ล่วง หนำ ไว้ เหมือน ทัน เรือง ที สอง ทัด มา ก็ เบน เรือง “แขวน กระ ดง ไว้ หน้า บ้าน” อัน นี่ ผม ก็ พูด จาก ความ จำ ครื่ง หนี งมีผู้ ส่ง หน์ งสิอ เกี่ยว ทับ ศิลา จารึก ของ พ่อ ขุน ราม 323 คา แหง มา ให้ บ รา เด อรฮ แลร์ บ ราเ คอ ร์ฮีแ ลร์ก็ อ่าน ทุก ตำ อ ก่ษร และ พยายาม จะ เขา ใจ มี ตอน หนึง ซึง พูด ไว้ ชด เจน ดี มาก ชัง กระผม จะ นำ มา อ่าน ฟิก บรร ทิด ส อง บรร ทด เท่า นั้น ให้ เห็น ว่า มีน มี ความ สำคํ ญ แค่ ไหน และ ท่าน ได้ นำ มา ใช้ กบ ผม อย่าง ไร ตอน น์นมี ความ ว่า “ที่ ปาก ประ ตมี กระ ค งอน หนึง แขวน ไว้ หน ไพร1 พ้ๅห นำ ปก กลาง บำน กลาง เมือง มี ถอย มี ความ เจ บ ท่อง ของ ใจ มีน จก กล่าว ถึง เจำ ถึง ขุน บ่ ไร้ ไป ล่น กระ ดง ย์น ท่าน แขวน ไว้ พ่อ ขุน ราม คำแหง เจำ เมือง ได้ ยิน เรียก เมือ ถาม สวน ความ แก่ มีน ดว ย' ซอ” ท่า นบ ราเ คอ ร์ฮีแ ลร์ก็ มาบอก ว่า “ตา กั๊ดนี่ เบ่น คำ ภาษา เมือง เหนือ ของ ลอนี่ ลอเ ขำ ใจ ว่า หมาย ถึง อะไร หน คำนื แปล ว่า อะไร กระผม ก็ บอกว่า หน ก็ แปล ว่า นึน ท่าน ว่า นี่ก็ เห มือ: นอ ย่าง ครู เข ำใจ ท่าน ถาม ต่อ ไป ว่า เมื่อ มัน แปล ว่า อะไร ผม บอกว่า เมื่อ มัน ก็ เมื่อ นืนํแ หละ ท่าน ว่า แปล อย่าง อื่น ไม่ ได้ หรีอ ผม ก็ บอกว่า ถา เมื่อ ก็ แปล ว่า เมื่อ ผม เลย ขอ ท่าน ดู ขอ ความ พอเ ขำ ใจ แล็ว ผม บอกว่า เมื่อ ก็ แปล ว่า เมื่อ แต่ ถ ำไม่ มี เอก บง คบ เบน “เมือ,, ก็ แปล ว่า “ไป,, หรือ “กลบ ไป,, ผม ก็ เลย ชัแ จง ให้ ท่าน ทราบ ว่า เหมือน อย่าง ใน หนำ สึอพ ระ ลอ ตอน ที่ ว่า “แม้ พระ เมื่อ แมน เมือ งพ้า เผือ จก เบน ขำ ผู้ ใด ใคร เขา จก ดู หนำ” อย่าง นืเบ นต็น ท่าน ว่า ออ... อย่าง นืนเ อง เมือ แปล ว่า กลบ หรือ ว่า ไป พอ ได้ ความ ใน ที่น็แลว ท่าน ก็ นำ ไป เขียน เร องของ ท่าน ต่อ ไป นืแส คง ให้ เห็น ว่า ท่า นบ รา เด อร์ ฮีแล ร์ได้ เอาใจ1 ใส่ เรื่อง พ่อ ขุน ราม คำแหง เบน อย่าง ดี และ ท่านบอกว่า ตง แต่ ท่าน อ่าน สำนวน ของ6 1ค ร ๆ ที่ เขียน ภาษา ไทยก0 น แ ลำ ยำ ไม่ เคย ชอบ อะไร มากกว่า ถ็อย คำ' ของ พ1 อ ขุน ราม คำแหง เลย ทุก ๆ คำ มี นา หน0 ก แลำ ก็ ถึง คราวจะ สะ มัด สะ บง ก็มี เพราะ ฉะ น์นอ ย่าง ไพร่ พ้าห นำ ใส เจ็บ ท่อง 324 ของ ใจ อะไร อย่าง น บ ราเ คอ ร์ฮีแ ลร์เ อง บอกว่า ครู เอง ห็ จะ ด อง เอา แบบ นี ไป I ช้ เหมือน กน ท่าน ว่า เช่น นึน แ ลำ กระผม ก็ เลย ติด นิสํย จาก ท่าน มา ก พยายาม เขียน อย่าง น มี คน เขา บอกว่า ทำไม เขียน สะ บด สะ บง เบน อะไร ไป กระผม บอกว่า นี่ เบน ความ พยายาม อนห นึ่ง อยาก จะ เอา แบบ ท่าน บ รา เด อร ฮีแล ร ถึง เขียน ได้ ไม่ ดี เท่า ก็ ยิง พยายาม เขียน เขียน ให้ เห มีอน เพราะ ว่า ภาษา ฝรํ่ง เขา บอกว่า การที่ พยายาม เลีย' น แบบ นั้น เบน การ ยกย่อง อย่าง สูง สุด นีก็เ บน ความ รู้สึก ของ ผม ที เกี่ยว ก บ เรื่อง ของ ท่า นบ รา เด อรื่ฮี แลร์ ได้ เขียน มา กระผม ยิง จำ ได้ อยู่ หลาย เรื่อง หลายอย่าง แต่ ค รื่น จะ นำ มา พูด หมด ก เห็น จะ เสีย เวลา นาน เกิน ไป และ ที่ มา วิ นนึเ รามา เพื่อ แสดง ความ เคารพ ถง ท่า นบ รา เด อร์ฮี แล ร กระผม ก็ มา นึก ถึง อก อย่าง หนึง คอ บ รา เด อร ฮีแล ร ได้ แต่ง หน ง สอ ดรุณ ศก ษา ไว้ สำ หรํบ สอน กุลบุตร ไทย ถำ พูด ไป แล วก เบ็น หน์ งสือ ครำ ที สอง ซึง ผาย มิ ซ”' ว่ คา ทอ ลิคที่ เข่า มา' ไน ประเทศ ไทย ได้ จด ทำ ขึน เมือ ค รง แรก ก็ ได้ ทำ หนำ สึอ สอน อ่าน ใน สม”' ย แผ่น ดิน พระ นารายณ์ มหาราช มา ถึง สม ย บ รา เด อร์ฮี แล ร์น ได้' ทำ ขั้น อย่า งด มาก มาย และ ก่อน จะ ทำ นนทำนเ บ่น คน ฉลาด ไม่ อวด ว่า ฉิน ร้ดี ทาน ได้ สง หน ง สอ เล่ม นี ก่อน จะ พิมพ ไป ปรก ษาก บ สม I, ดขิฤ รม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ขอ ประทาน ความ เห็น ว่า สมควร อย่าง ไร ควร จะ แก้ไข ท ไหน บาง เม อ ได รบ การ แก ไข มา อ ยาง ไร ท่า นก แก ให้ ถก ตอ, 3 ดาม นํ้น ซึ่ง นับ ว่าเ บ่น เคราะห์ ดืข อง นัก ศึกษา สม ‘'ย โน้น ซึ่ง ผ้ทื่ร้ ก การ ศึกษา ทั้ง ผ่าย ไทย และ ผ่าย ฝ รง ไม่ หัน ห ลำ ให้ ซึ่ง กน และ กน หัน หน้า เขา หา กน ปรึกษา กน ทำ ให้ แก่. การ ศึกษา ทำ อะไร ถึง มี ผล กระผม ยำ เร์อ อย่ ว่า 325 แบบ เรียน เร็ว เล่ม หนึ่ง ของ สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ฯ กมีส่ วน มี เคา ที 1ด้ อับ แนว คิด มา จา กบ รา เด อร์ฮี แลร์ เห มีอน อัน ถ้า จะ เอา เรือง ขอ งบ รา เด อร ฮีแล ร์ที เขียน ไว้ หรือ ท่า อะไร มา พูด อัน ก็ จะ พูด ไป ได้ อก วน หนึ งก ไม่ รู จิก จบ หรือ ล้า เบน คนที จะ พูดเ ป่น โวหาร แบบ นัก บุญ โย อบ ซ งก ลาว เน พระ คำ ภีร์ ว่า ล้า จะ นำ อะไร ทุก สง ทุกอย่าง ที พระ มหา เยซู ได้ กระ ท0''1 นึ่บม า บน ทึก ลง ทั้ง หมด แล้ว โลก นึ่ก็ จะ รีบ ภาระ อัน นึ่ไว้ ไม่ ไหว กระผม ไม่ อยาก จะ ให้ เบน ถึง เช่น นน กอ ยาก จะ รวบ รด ตด เอา เพ ยง วาบ รา เด ครก แล รม, บ’ นอก จาก จะ สามารถ เขียน หนัง สอ หนัง หา ได้ ด แล้จ ชีวิต ของ ทา' แบบก เบน ตำ อย่าง อัน ดี ท่าน ให้ เดก นัก เรย น หด แตง โคลง แดง กล อบ กระผม เอง นน เกิด มา ก็ ไม่ เคย แต่ง โคลง แต่ง กล อบ อับ เขา เมื่อ ถูก บง อับ ก็ ตอง แต่ง ไป กบ เขา จน ได เพราะ เห ต วา เจ บ ใจ ทบ รา เด อร อแ สร ได เขย นเค ลง กระ ทุ ไว บท หนึ่ง ซึ่ง พ้งด แล้ว ก็ เช่า ที นีก็เ หมี อนอั น ขอ ล้าง จาก ความ จิาเ ทมอ บก บ เพราะ ฉะ นั้น ล้า หากว่า ผิด ไป สก เล็ก บ อย ห อัง ว่า จะ ได้ รบ อภัย ดีอ ท่า บ ใช้ ขึนอั น ว่า ใด ใม่ด ดใม่ ใด ใทย ใช้, ห รง ทรง ใช้ ใทย ท่าน เขียน เบน แบบ โคลง กระทู้ “ใ ด้ใม่ ดีถี่ล้ วน ดีใม่ ใด้ส ญ ชาติ ไทย ใช้ ทรง ยง ฟาด ทรง ใช้ ใทฆ ลอง มง นีก็เ ป่น ขอ งบ รา เด อร ฮแ สร ตาม คาด ฉุด รี ง ฟุต พืต อัน นา แต่ง กระทู้ เทียม ไทย เมื่อ บ รา เด อร ฮีแล รเ ป่น ฝ อัง แต่ง ได้ พยายาม แต่ง อัน เพราะ ฉะ นึ่น เหตุ ใด นัก เรียน อัส ล้ม ช่ญ ถึง มี อย่า งนึ่ จึง ทำ ให้ พวก เรา เกิด มี มาบ ะขั๊บ มา ไป ที ไหน มา ที ไห บ คบ ถงแ บ่ สก วิ จวา 326 ความ ร้ ทาง กาพย์ กลอน ดี กว่า โรงเรียน ซึง รฐ บาล ไทย จด ดงชึ ษ’ เฟิ ยอก โรงเรียน ที่ซึฐ บาล วัค ขน นั้น อาจ จะ มี คนที เบน กวี พิเศษ แต่ ส่วน มาก ไม่ ค่อย ร้เรี อง แต่ ของ วัสวั มชิญ นั้น ถึง จะ ไม่ วิเศษ แหลม เลิศ เบน ราย บุคคล แต่ ถ้า โดย ท ว ไปแ วัว รู้ กาพย์ กลอน ดี กว่า เพราะ เหตุ ไร เพราะ โรงเรียน วัส สม' ช ญ ใช้' วิธี ที ถูก ต่อ ง ดีอ ให้ ท่อง โคลง วัง ภาษา ไทย ภาษา ฝ ซึง กระผม เลย ก็วัา ง โคลง โลก นิ ต ได้ เบน บท ๆ เพราะ อะไร ก เพราะ บ ราเ คอ ร์ฮีแ ลร์ ส่ง ให้ ท่อง ขา พเจ็ วิ มา ถึง ว0 น แรก ก็ โดน ท่อง พาย เถอะ พ่อ อย่า รง รอ พาย จน ตะวัน จด สาย ส่อง พา,, ก็ ต่อ ง ท่อง มา ทุกอย่าง พอ เรา ชิน วับ การท่อง บท กลอน ต่าง ๆ แล วเ ราก จำ ได้ ดี ท่อง โคลง ไทยก ได้ ของ ฝ ซึง ก็ ได้ ครีน ไป ถึง เมีอ งฝ ซึง เรา มี โอกาส คุย วับ ใคร เขา เรา ก็ ชก เอา ทุน เดิม ชิ กวัน นั้น มา ชิ กอ0 น น็มา เพ่อ เบน อุทาหรณ์ จน เขา แปลก ใจ ว่า ทำไม ถงรู้ บาง วัน ท่อง ได้ เหมือน วับ เบน กวี เช่น โคลง เรือง นก กระจอก ใน พระ วัมภี ร์ไบ เบิล ขน วัน ว่า เ I ล ๓ ล 111116 รเว ล!'!' 0 พ; ล ฬเ' 0เ 01 เ0 พ อ6ธึโ66. |ห7 II 'โ© เร 01 111116 V ลเน 6, เวน! !เา6 โ 6 เร 0ก6 พเา 0 03โ6ร โ ๐ โ ๓ 6. อะไร เหล่า น เบน วัน ฝ ซึง ตกใจ ว่า ทำไม ไป รู้ เรื่อง นมา กระผม บอก ว่าน ก็ เรียน มา จาก โรงเรียน วัสส่ ม ชญ ฉะ น0 น สิง ทึบ รา เด อรฮ แล ร และ คณะ ได้ ช่วย วัน วาง ห วัก สูตร สอน วรรณคดี ท1 ง ไทย และ นั้ง ต่าง ประเทศ ขน ใน โรงเรียน วัสวั ม ชิฌ น ก็ เบน สง ซึง เบน ประโยชน์ แก่ กระผม และ แก่ คน ที่งห ลาย อีก' ใม่ นั้ อย แต่ ว่า เมือ พูด ถึง สง เหล่า น์แวั วจะ ไม่ มี ความ สำวั ญ เลย คน เรา มี วิชา มี ความ รู้ แต่ ทว่า ถ้า ไม่ ใช้ ความ รู้ ใน ทาง ที่ ถูก วิชา นั้น ก็ ไม่ เบน ประโยชน์ เหมือน วัง ใน พระ วัมภี ร์ก็ ได้ กล่าว ไว้ ว่า ไม่ ใช่ ทุก คนที ร้อง ว่า พระ เร้า ข้า พระ เร้า ข้า ที จะ ไป ถึง เม องของ สมเด็จ พระ บิดา เร้น ไว้ แต่ 327 ผ ที่ จะ ทำ ตามพระ ประ สง ค ของ พระ บิดา ของ เรา ผู สถิต บน สรวง ส วรรค อะไร เช่น น1 น กระผม จึง ลือ ว่า การ กระทำ ต่าง ๆ ขอ งบ รา เด อร ฮีแล รน้ ทำ อย่าง ไม่ มี มุข โข โลก ะ นะ ร0 ก ลูก ศิษย์ ทุก คน เท่า ๆ กิน เห็น หนำ ใคร ก็ ไม่ มี ลืม จำ ไค้ เห็น หนำ คน ซึง ไม่ พบ กิน ตั้ง ๓๐- ๔๐ บ บ รา เด อร์ฮ แล ร ยง จำ ได้ แม้ แต่ ไม่ ไค้ เห็น หนำ เพียง ไค้ ยิน เลืย งบ ราเ คอ ร์ฮีแ ลร์ก็ จำ ได้ กิน น เบน เครือ ง หมาย ของ อำ) ฉริย ภาพ กัน หน้ง ขอ งบ รา เด อร ฮีแล ร กระผม เอง เครา ะ หด ที ได้ มา อยุ่ ใต้ ผู้ใหญ่ เช่น นั้น เหมือน กิ บ เรา อยู่ ขำ งผู้ที ใส่ นำ อบ นำ หอม ตำ เรา ก็ เลย ได้ รำ) กลืน ไอ ไป ดำ ย บาง เหมือน กัน ไม่ ว่า ไป ที ไห นก ได้ รบ ความ ลืบ เน้อ งอ0 น น็ จะ เพราะ เหตุ ใด ก็ ตาม ใจ พอ จำ หนำ คน ได้ จำ นาม สกุล ได้ จำ เสียง คน ได้ บอก เที อก เถา เหล่า ตระกูล ของ เขา ได้ อ นม ผู้ แปลก ใจ กระผม ว่า อย่า ไป แปลก ใจ อะไร เลย ครู ผม วิเศษ ยิง กว่า น้เลื ยอก เขา ถาม ว่า ครก ระ ผม คอ ใคร ผม กบ อก เขา ว่า บ รา เด อร ฮแล รอ ยาง ไร ละ เพราะ ฉะนั้น กระผม จึง ขอ เรียน ว่า ถา กระผม จะ มาส ตุดีบ รา เด อรฮี แล ร แลำ ก็ สดุดี ไม่ ได้ เพราะ ไม่ รู้ จะ เอา อะไร มา ฟิตุดี นอก จาก ความ จริง อยาก จะ ยก ยอ' ชิ สง กวว นก ยก ยอ) ง' ใ ม' ใ® เพราะ วา พาน ย น จน สด ยอด แล ว กระ: ผม จง นา เอา ความ จร ง เห ลาน มา เบน บ รรแ เา การ แก ทำนบ รา เด อร์ฮี แลร์ วน ที่ ก่อน ท่าน จะ เสีย ไม่ กี่วํน พวก นิสิต และ พวก นัก เรียน อัสสั มชนิ ก ไป ขอ ให้ กระผม เข ยนเ ร อง ราว เกย วก น ไวิวิ เวิ ยะ, กระผม ก เขย นไ งา และ ยง บอก ดวย วา เขย นอน นเ พอ เบน บ รรแ เาก าท่แ ดบร าเด อร ยี แลร พาน ยง ม ข ว ตอ ย พอ จา กน น ไป 1ม ถงเ ดอน พา นบ รา เด อร ยีแล รก ได 328 ล่วง ลบ ดบ สูญ ไป การ ที กระผม ค ล่า ย ๆ จะ มี อะไร มา สง หรณ์ ใน ใจ ว่า จะ ไม่ ได้ พบ บ ราเ คอ ร์ฮึแ ลร์ อีก ก็ เพราะ ว่า ดอน นั้น ตอง ไป ราชการ ด่าง ประเทศ ทราบ ถึง การ ล่วง ล่บ ขอ งบ รา เด อร์ฮี แล ร์ก็เ มอ อยู่ ที่ ด่าง ประเทศ ก็ มี ความ โศก สลด เศ รา เสียใจ แด่ ไป คิด อีก ที เมีอ สมเด็จ กรม พระ ยาว ชิ ร- ณ าณว โร รส ได้ มี เทศนา เมีอ งานพระ บรม ศพ รช กาล ที่ ๕ มี ตอน หนึง ซึง เจ าวิล เสียม ส์แห่ ง สวีเดน ได้ นำ ไป ล่าง ใน หนำ สีอข อง ท่าน แด่ กระผม ก็ ไม่ ได้ อ่าน เทศนา ฉบบ นั้น เบน ภาษา ไทย แด่ ได้ อ่าน ที่ ไป แปล เบน อำ กฤษ แล่ วิ ได้ ความ ว่า จะ มี ประโยชน์ อะไร เล่า ที่ เรา จะ มา โศกา อา ดร ถึง ท่าน ผู้ที่ล่ วง ล่บ ไป แล่ ว เพราะ ว่า ไม่ ว่า เรา จะ ทำ อะไร ก็ ตาม การ โศกา อา ล่ย ของ เรา นั้น ช่วย เห สีอ อะไร ท่าน ไม่ ได้ คุณ งาม ความ คีที่ท่ านผ้ ล่วง ล0 บ ไป นั้น ได้ บำเพ็ญ อย่าง ใด ไป แล่ ว ต็งนั้ นก็ จะ มาส นอง ท่าน และ เมีอ เรา ร้ อยู่ อย่าง เต็ม ประตู แล่ ว่ว่า ท่า นบ รา เด อร์ฮี แล ร์น์เ บยม ไป ด่วิย พรหมวิหาร ทั้ง ๔ มี คุณ สม บ่ ต เบน ครู ครบ ถำน ทุก ประการ มี หำ' ใจ สำ หรบ ลก ศิษย์ ลูก หา ทำ ประเทศ แล วก ได้ ทำ ทุก สง ทุกอย่าง แล่ วิ ไม่ ตอง สง ส่ย ว่า วิญญาณ ท่าน จะ ไม่ ไป สู, สุคติ ภพ ต็ง ใด ที่ จะ ทำ ให้ ท่าน ไป ถึง สีง นั้น ได้ ผม เชิอ ว่า พระ เบน เจ2 าผู้' ซึง ท่าน ทั้ง หลาย ที่ ถือ ศาสนา คาธ อลิค เชื่อ ว่า เบน ผู้ที่เ บยม ไป ดวย เมตตา จิต เบ ยม ไป ดำ ย ความ ยุติธรรม คง จะ ไม่ ส่ง วิญญาณ ขอ งบ รา เด อร์ฮี แลร์ ไป ที่อีน ใด นอก จาก นำ เก็บ ไว้ ใกล้ พระองค์ ษร 0 อาจ จะ ให้ อยู่ ในเ บอ ง พระ หิต ถ์ข วา ก็ ว่า ได้ เครือ ชล ายด ราม ชุด อก ษร พ 1 ะ นาม จ. ป. ร. การ สะสม เก็บ สง ของ ที่มีรู ปร่า งก้ก ษณะ แปลก ประหลาด ถก อก ถูก1 1 จ นั้น เบน การ กระ ท่า ที่มี มา นาน แก้ว และ มิ ได้ มี เฉพาะ ใน มวล มนุ บยเ รา เท่า นั้น แม้ แต่ก้ ดว์ บาง จำพวก ก็ นิยม ชม ชอบ เก บกํ อ, น หิน หรอ เศษ กระจก กระ เบอ งที่มี สี แวว วิ บจํบ ตา มา รวบ รวม หรือ มากรุ คา ค รง ของ ตน ท่าน ที่ เคย อ่าน หรือ เคย พง เทศน์ มโห สถ ซา ดก มา แก้ว คง จะ จำ 1ด้ วา ครั้ง หนึ่ง ทำ ววิ เท่ห์ กษต่ ริย์เ จำ เมีอ งวิ เท ห นคร ได้ ทอด พระ เนตร เห น แสง แก้ว มณี ฉาย ออก มา จาก สระ นั้าข ำงวํ ง จึง ทรง มี รน สำ ให้ นก ป ราช ญ '' . ราช บํณฑิ ต ประจำ ราช สำ นก ให้ ออก ไป หา แกว มณด วง นน มา ถวาย บรรดา นก ปราชญ์ เฒ่า ทั้ง สอน ประกอบ ด้วย เฟิน ก ปุ กุฎ กา มินท และ เท วินห์ ต่าง ก็ ลง ความ เห็น ว่า แก้ว มณี น1 น ก้องอยู่ ใน ก้น ฟิระ แน่ นอน แก้ว ฉาย แสง ทะลุ นั้า ใน สระ อ' อก มา เบน ทีประ จก ษ ฉะ นน จึง ขอ ให้ เกณฑ์ แรง ราษฎร ให้ มา ช่วย วิด นั้าใ นฟิ ระ1 ให้, แก้ 3 ก็ คง จะ ใด้! แก้ 3 ม ณีนั* แ ทำ ววิ เท่ห์ ก็ ทรง โปรด ให้ ท่า ตาม คำ แนะ นำ ของ ป ราช ญนั้ง ลี วิด นำ จน แหง ก็ ไม่ พบ แม้ แต่ วี่แวว ของ แก้ว มณี นั้น พวก สี่ ปราชญ์ ก้ง ไม่ ยอม จำนน แถม ได้ ขุด ดิน ไป อีก ตํ้งค อก ก็ ไม่ ได้ อะไร บง สน ค รน ไข น่า ให้ ไหล กก้บ เขา สู่ สระ ก็ เห็น แสง แก้ว ปรากฏ แก่ ตา อีก คราว นึ่ทำ ววิ เท่ห์ ได้ เชิญ มโน ฟิถ มา แสด งภุมิ บำง สง แรก ทีม โหส ถ ขอ รอง กอีอ ขอ เอา ก้น สาคร ใบ ใหญ่ มา ตง หนำ™ ง แก้ว เท นำ ลง ไป ไน ขน นั้น จน ระ ก้บ นั้าช นเ ที ย งปา กชิน่ ใน ทันที ทน ใด ก็มีแ สง มณี นั้น ปรากฏ ออก มา จาก ผิว นั้า อีก มโห สถจึ งก ราบ ทูล ทำ ววิ เท่ห์ ว่า การวิ คนั้า หรือ ลอก กน ส ระ นั้น เนน การก ระ ที'1 ที ผล เพราะ ±0 "■■1 ■■- ฒแ &เ& 111
- \ ปี;' : 1' - ซี 4ซี?ซี ส์ซี' ' 1 ชิ ซี ; 44^4เซี2เ V 4 ?ซี51 8®®!® ซีข้® I 1 -®' ซี; แซิ ฐุซี! 1322 [ฟิซี &ม่เ เข้ ฒ เ฿ ตฺเแ •ะ' ?! แ!# ฒ5 332 ควง มณี จินดา หา อยู่ ใน ที่ นั้น ไม่ มโห สถ จึง ขอ อนุญาต เดิน สำรวจ รอบ ๆ วัง แ' สํวก็ กลับ มา ทูล ว่า เห็น วัง กา วัง หนึ่ง อยู่ บน ยอด ไม้ ต2 นหนึ ง ใน บริเวณ นน หาก จะ ให้ ราช บรษ บ่น ลัน ไม้ ขน ไป ที่ วัง กา นั้น แลั ว ก คง จะ ได้ มณี ตรง นนเ บน แน่ การ ทีวัา พเวั าฟิา ทกเ อา ซา ดก นึ่มา เล่า ก หา มี เจต นาที จะ หา ข8 อ พิสูจน์ ถึง กฎ ของ การ กระท่อน ของ แสง หรือ บิด เบน ทาง ของ แสง จาก ควง อาทิตย์ ผ่าน ควง แลัว มา ที ผิว นึ่ๅแ ลัวก็ สะ ทอน กลับ มา เขา ตา ผู้, ทีม อง ตรง ทาง ที แสง ฉาย สะ ท่อน อะไร ดอก ลัาพ เวัา ตง ใจ จะ แสดง ว่า ไม่ เฉพาะ แต่ คน เรา เท่า นั้น แม้ ดิวัจ ฉาน ก็ย์ง รู้ วัก เก็บ และ สะสม ส์งที่ มน เห็น ว่า สวย งาม ถูก ตาขอ งม0 น มนุษย์ เรา เสีย อีก ที่ นิยม เก็บ สะสม ไม่ ว่า จะ เบิน เงิน ตรา ธน บิต่ร ลัญญ มณี รูป ภาพ พุทธปฏิมา น้อย ใหญ่ ส วิญญาณ กทวั พย์ เช่น สุน้ข นก หนุ ๆ ทั้ง จตุ บาท และ ทวิ บาท แลัว แต่ บุญ ญา บารมี สม บิต ศฤงคาร และ อำนาจ วาสนา จะ อำนวย ลัง นั้น การ สะสม ลาย คราม เครือ งบ นถว ย ชาม ทีเ บ่น โบราณ วัตถุ และ ศิลป วัตถุ จึง เบน ของ ทีอย่ ใน ความ นิยม ไม่ เฉพาะ แต่น้ ก สะสม เชลย ลัก คทั้ง หลาย เท่า นั้น น้ก ปราชญ์ ทาง ศิลปวิทยา การ และ ท้พิธ ภณฑ สถาน ทั้ว โลก ก็ ได้ ห0 นิ มา รวบ รๅม สีง วิเศษ เหล่า นั้น มา เพ อ ศึกษา ถึง ระ ลับ วัฒนธรรม ทาง ดำ นศิล ป ศาสตร์ ว ทยา ศา สต ร มนุ ษ ยศา สต ร และ ศา สต รอนๆ อก มาก หลาย ที เกีย ๅทๅ ง ลัาน สุนทรียะ ทั้ง นั้น หลัง จาก ที่ฟ้ าพเ จำ กลับ มา จาก ประเทศ อังกฤษ เ มี อก ลา งบ พ. ศ. ๒๔๗๕ แล ว ขา พ เจา มก ม เวลา ว่าง บ่าย วน เสาร์ และ ตลอด วัน อาทิตย์ บ่อยๆ จึง มี เวลา เดิน เล่น เบือ ยๆ ไบ่แ ถวเ วง นคร เกษม ซึ๋งเ บ่น ที่ จำหน่าย สิน คำ ที่ นิยม กน ว่า เบ่ นของ “โ ป เก” ทั้ง เพ วัน หนึ่ง หลัง จาก ที่ ได้ มี 333 การ เลหลัง ทอด ต ลา คสึง ของ ที พระ ญาติ พระ วงศ์ ของ สมเด็จ พระ เจา บรม- วงศ์ เธอ กรม พระยา ภาณ พน ธ วงศ์ วรเ คช ๆ ไม่ ประ สงศ์ จะ เก็บ ไว้ ต่อ ไป จึง ให้ มี การ จำหน่าย ของ เหล่า นือ อก มา ขาย เอา เงิน สมทบ กอง พระ มรดก ต่อ ไป ขำ พเ จำ ได้ โผล่ ไป ที่ ร้าน ขาย ของ เก่า แถว สะพาน เห ลก บน แห้ง นนึง ก็ เผอิญ ดา ไป สบถ ำย ชา เล็กๆ ๓- ๔ ใบ เบน ของ ลาย คราม (กล่าว คือ ลวด ลาย สีนํ้า เงิน คราม บน พน ขาว) รู้สึก สะดุด ตา ขนทํ นที เพราะ เนน ลวด ลาย ผิด ก็ บ ของ จึนส่ วน มาก และ คูก็เ บน ทำนอง ต วอก ษร ของ จีน แต่ ก็ ไม่ ใช่ ตำ “ซ ว’, แน่ๆ จึง ถาม เจา ของ ราน ว่า เบน อก ษร อะไร คน จีน คน นไเ กลับ ย้อน ถาม ขำ พเ จำ ว่า “ลอ ก็ใม่ คู้ ล? บนเ บง ติ ว โ จ' โปโล ยอง ลักช้ ะ กาง ที่ๆ ด้าย างไ ง ละ คำ ตอบ ของ จน ผูน ทา เอา ร ก้พเ จำ ตำ ง หนำ ม่าน ไป เพราะ ความ สะ เพ ร่า ไม่ ดูแล ให้ ดี และ เจ บ ใจ ที ที่ ง ๆ ที่ สำ ก็ ด ใน' จุฬา ลง กร ณ มหา' วิทยา ลัย ท งที ย้งเ อิด จะ มา จำ พระ ปรมา- ภิไธย ของ พระ ผ้เ บน ดวง วิญญาณ ประทีป แห้ง สถาน อุด ม ดี กษา มี ดี ติ อง' ไห้ พ่อ คำ มา ช โพรง, ให้ กระรอก ทีหย็่ ง ตน ว่า เ' บน ผู้, อง แก่ เรียน เสย อก (จะ ว่า อย่าง ไร ก็ ตาม ที่ง ๆ ที่ ขำ พเ, จำ พยายาม ซให้ ห ลาย คนลู เครือ ง ลาย คราม อำ ษร พระ นาม นีแลว กระ นน บาง คน ใน พวก คน เษ ลาน ก จะ รบ ว่า ครบ ๆ อย่าง ขอ ไปหี แลำ ต่อ มา ตง บสอ งบ เขา จะ กลับ มา คู อีก ค รง ห นึงแ ลำ ร้อง ว่า อำ พง มอง เห น จะเ ขำ ใจ ดอน น เอง เด ม เม อบ อก ใน เขา ว่า เบน ถำย จ. ป. ร. เขา เกิด เขา' I จ' ใ ป- ว่า เบิ นของ' จ็น แบบ ห, นึ่ง เ' ท่า! แน หา นึก ถึง ว่า เบึ นของ' ใ ท ยอ อก แบบ' ให้' ช่าง จี' น' ทำ 0 เมือ ขำ พ เจา ทราบ ว่า ลวด ลาย ทีป ราก!) บน ถ' าย ขา ต" ๔ ใบ นน เบน พระ ปรมาภิไธย ย่อ แน่ แล้ว ก็ ขอ ช้อเ ขา ทั้ง หมด ใน ราคา เพียง ๗ 334 บาท ถ, วน ๆ ตํ้งแ ต่นั้น มา ก็' ได้ ติด สิน' ใจ อย่าง แน่ว แน่' ว่า ต่อ ไป ค้า ได้ พบ ลวด ลาย แบ บน แล วจะ พยายาม ซ้อ ไว้ ให้ หมด เพราะ ไม่ อยาก เห็น ลาย พระ นาม อัน เบน ที ฟิก กา ระ จะ มา ตก เรี่ยราด อยู่ ใน ทีอน มิ ปง ควร ตาม ราน โปเก หรือ วาง แบ กะ ดิน เหมือน สินค้า อื่น ๆ ที่มืค วาม หมาย ผิดก0 น บาง ค รง เก็บ ได้ ฝา ค้วย ชา หรือ ตำ ค้วย ใน ราคา ชัน ละ เพ1 อง ชัน ละ ฟิลึง ก็ ซอ มา เก็บ รวบ รวม ไว้ ที่ ครบ ชุด หา ได้ นิ อย แต่ ราคา ก็ อยู่ ใน เกณฑ์ ไม่ เท่าใด นก ชุด หนึ่ง บาง ทีก็ ไม่ ถึง สิบ บาท (ส่วน มาก ราว ๆ ๗- ๘ บาท เท่า นั้น เอง) ภาย ใน เวลา ประมาณ ๑๐ บ เศษๆ ที่ ขำ พ เค้า ฟิะฟิ ม นั้น ก็เรื ม ขยาย ตำ มาก ขน เบน หลาย รอย ชัน ตำ ง บรรจุ เข่ง ไม้ ไผ่ ไว้ ตํ้งส อง เข่ง เบน ที่ รำคาญ ตา ของ คน ที่ ขำ พ เค้า ไป อยู่ ร่วม กับ เขา บาง ค รี่ ง บาง คราว ถึง อับ ฝาก คำ ตํดพ อ ต่อ- ว่า ฝาก ลูก มา ว่า บ้ว แต่ บ้า เก็บ เศษ จ. ป. ร. มา ไว้ รก บ้าน รก ช่อง ค้า เส อผำ แทน เส อ ค้า จะ ได้ หรือ ใ ขำ พเ จาก มิ ได้ เอาใจ ใส่ ถึง ค้น ดี คืน ดีก็เ อา ออก จาก เข่ง มา เรียง คู แยก เบน ประเภท ตาม ลวด ลาย ใน ที่ สุด ก็ ปรากฏ ว่า ค้า เรา เก็บ ชัน ส่วน ให้ มาก พอ ควร แค้ ว ชัน ส่วน เหล่า นั้น มาก พอ ก็ จะ มา รวม ค้น เบน องค์ ประกอบ ได้ เบน ชุด ๆ ถึง หลาย สิบ ชุด ค้อ นึ่ยง ทำ ให้ ดีใจ เพ ม กำ ค้ง ใจ ขน เบน กอง ใคร จะ มา เยาะ มา ประชด อะไร ไม่ เอาใจ ใส่ ทั้ง หมด ผินแ ต่ว่า คง จะ มืค้ก ค้น หนึง ที จะ สามารถ อัด โต๊ะ เลย ง แขก เมือ งผ้มื เกียรติ ดำ ยเค รี่ อง จ. ป. ร. ให้ ได้ ครบ ค้วน ค้กที หนึ่ง ตอน หลัง ที่ เก็บมา ได้ ๖- ๗ บแ ลำ เม อ พบ ชุด ที ครบ ชัน ใน ราคา อัน สมควร ก็ หาม าเพึ ม เติม เบน นิจ สิน ครั้ง หนึ่ง ขำ พ เค้า ไป พบ ชุด จ. ป. ร. ชุด หนึ่ง แถว รำ น ประตู ผิ เค้า ของ รำ น เขา ตง ราคา ไว้ ว่า จะ เอา ชุด ละ ๒๕ บาท ขาด ตำ ค้า พ เค้า ต่อ เท่าใด ก็ ไม่ ยอม 335 ลด เลย ต2 อง กลับ มา วาน ให้ คุณ คุ สิต บุญธรรม (ซึง บจจุ ลัน นิ เบน รอง เลขาธิการ คณะ รํฐ มนตรี) ให้ ลอง ไป ช่วย ต่อ ดู ใน ที สุด คุณ ดุสิต ก สามารถ ช้อ มา ให้, ขำ1 พ เจ า ได้' ใน ราคา ๒๑ บาท เท่า นน นึก แสดง ให้ เห น ว่า ค่า ของ เงิน ใน เวลา น1' น แม้ แต่ เพียง ตำลึง ก็ ทำ ให้ ต2 อง เก บ เอา มา คิด ใคร่ ครวญ สมควร หรือ ไม่ สมควร จะ สูญ เสิย ไป โดย ใช่ เหตุ ผิด ลับ มูลค่า ราคา ของ เงิน บาท บจจุ ลัน นึ่มา ก มาย กำเนิด ของ เครื่อง ลาย คราม พระ นาม น็ เรือง มี อยู่ ว่า พระ บาท สมเด็จ พระ บยม หา ราช ของ เรา นนึ เบน นึก ค กษา อย่าง แท้ จริง พระ อง ค หนึ่ง ไม่ ว่า พระ ลัตถ์ จะ ทรง แตะ สิง ใด หรือ เอา พระ ทยใ ส, ใน เรือ นิ หน แคว จะ ไม่ ทรง ปล่อย ปละ ละเลย แบบ' ช, าง เถอะ1 ช่าง ลัน เบน อนข าด พระ อง ค จะ ทรง ลัน ควำ ศึกษา ถึง เหตุผล และ ที มา ของ ๆ เหล่ านน ทำนอง เดียว กบ ที ทรง ศึกษา ลัน ค ว่า เหตุผล และ ที มา ของ พิธีการ พระ รา' ช พิธี สิ' บ สอง เดีอ น เมีอ ได้ ความ ประการ ใด ก็ ทรง เล่า สู่ผู้ อยู่ ใกล้ ชิด พีงเ 'สม ก ๆ สิง ใด ที่ ทรง เห็น ว่า จะ เบน ประ โย ชน ต่อ นก คกษ าอน ๆ ท จะ ใคร คน ค วาว จยด อก ทรง วด พิมพ์ เบน พระ ราช นิพนธ์ ขน ให้ แพร่ ทลาย ต่คไ บ่ ทรง เอา พระ ลัย ใล่ลั าน สิลป กรร มอ0 นิ ส0 าลัญ ของ ชา ดี วน โดย เฉพาะ ทาง ปฏิมา กรรม และ การ ประ ดีษธ์ เครื่อง บน ดิน เผา ของ' จีน, เบน' พิเ, ศ บ ลัง ที ได้ ทรง พระ ราช นิ พน ธ อธิบาย ถึง ความ หมาย และ คดี ประ เท1 ล่เม งด ลที ยมข ก'3 ว น อน เกีย วก น การ ดี ความ ของ คำ ว่า สก ลก ซ์ว ทรง จัด ให้ มี การ ประ กวด ประขัน วิธิลั ด โต๊ะ บ ชา แบบ จีน และ แบบ ที่ ลัด แปลง มา ให้ เขัา ลับ อุดม คดี ประ เพ ที ยม ชก ง ไทย หลาย ค รง หลาย โอกาส ในสํ วน' ที่เ ; กี่ I ขวลั บเค : รอ' งบ น, ดิบ 1 เผา ของ จีน ม บ แ ลัง ได้ ทรง ออก แบบ บน (กา ดิน เล็ก ๆ สำ หรบ ชง ชา ซึ่ง ทาง จีน เอง ก็ ไม่ ใคร่ แพร่ หลาย นึก) ที่มี รูป และ สํ ณ ฐาน ต่าง ๆ มี อก ษร พระ นาม ประทับ 336 เบีน เครือ ง หมาย ให้ เบีน ทีร้ด้ ก บน เหล่า นีถา ผู้ ใด สนใจ จะ ล อธิ!’ บ่' อาน หน์ง สอ "ตำนาน เรื๋ อง เครึ๋ อง โ ตะ และ ถวย มน อนเ บน พระ นพ นธ ของ สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ที ไค้, ทรง จค พมพ แจก' ใ น งาน พระ ราช ทาน เพลิง ศพ พระองค์ เด้า ป? ดา กว่า หา สิบ บี มา แล ว และ ได มผู ค0 คลอก ออก มาตี พิมพ์ ใน ชน หลง อีก หลาย คราว โดย เฉพาะ เครือ ง ลาย คราม จ. ป. ร. หรือ ที่ สมเด็จ พระยา ดำรง ฯ ไค้ ทรง เล่า ไว้ ว่า “สำ หอิบ์ เคร์ อง ช้า ช้ดอิ กษร พระ นาม นั้น (พระ บาท สม เคจ พระ จุล จอม เกลา เจา อย่ห้ ว) ห รง คิด ตวอ ย่าง อิง ไป พำ ที่ ประ เห ศจี นเบึ นเค รอง ลาย คราม หง นั้น,, เม อ จุล ศก ราช ๑๒๕๐ หรือ พ. ศ. ๒๔๓๑ และ ว่า ของ เหล่ านี "เบน ยอง หลวง อิงเ ย่า มา ใช้ ใน ราช้ การ และ พระ ราช้ หาน แก่ พระ บรม วงศา นุ วงศ์ และ ย่า ราช้ การ ไม่ มีที่ ซอ ยาย กน หวใ ป ใคร มี ด่าง คน ก็ หวง แหน บาง ที ดก ไป ถึง ช้น ลูก หลาน อิด คด เอิา เอา ออก ยาย ก็ซีอ ยาย ก0 นอ ย่าง งบ งบ ช้ด อิก ษร พระ นา มน ห รง คิด ด่ว อย่าง ผูก อิก ษร พระ นาม เลียน ลาย หนิ งสือ จีน มี หง หมด รวม ๑๐ ลาย ด็วย กน คือ ยี่ ยาว ยี ซอน ยี่ คด ยี่ช้ด ยี่ คอด อิด ยี่ สยาม กระ แปะ กระ แปะ ส่อ ลูก ไม้ คาง คาว ลูก ไม้ อิก ษร พระ นาม ฯลฯ, ลวด ลาย ที่ ทรง ออก แบบ น็เ บน ที่ น่า เสียดาย ที่ เวลา นั้น ผู้ด้ด พิมพ์ พระ นิพนธ์ ของ สมเด็จ ใน กรม ฯ พระองค์ นั้น อาจ มอง ไม่ เห็น ความ จำ เบีน หรือ อาจ เกรง ว่า การ จด ถ่าย ภาพ ทำ บล๊ อก จะ เบีน การ หมด เปลิ อง โดย ใช่ ที่ จึง มิ ไค้ พิมพ์ เบน การ อธิบาย ลวด ลาย ไป ใน ตำ ดำ ย ทำ ให้ ผู้ที่ ใคร่ จะ สะสม หรือ ศึกษา จึง ไม่ ใคร่ จะ มิ ตำ อย่าง ให้ ไค้ เห็น ด้วย ตา ให้ ซา บซง ไป สำ หรื บ คราว น็ขำ พ เด้า จึง ได้ พยายาม อธิบาย ลวด ลาย โดย มิ ภาพ ประกอบ ไป ด้วย 337 เพ้อ ความ ชัดเจน เห็น ลวด ลาย ตัาน ศิลป ที่ ทรง อุตส่าห์ คิด ชัน ออก แบบ ตาม พระ อัธ ย าศํย ที่ ทรง รก ทาง นอ ยู่ แส่ ว ที่ เรียก ว่า ยี่ ยาว นั้น ก็ เพราะ ทรง ออก แบบ อิก ษร จ. ป. ร. ทง สาม ตำ ให้ ยดอ อก เต็ม ที่ บน ภาชนะ อิน หนึง ๆ ส่วน ที ว่า ยี ซอน ก็ เพราะ ทรง วาง แบบ จ. ป. ร. เบน สอง นั้น คือ อก ษร จ. ป. ร. อ" น หน ง จะ วาง ซอ ‘แบ' แ¬ อก ษร จ. ป. ร. อีก อิน หนึง ที่ งยี่ ยาว และ ยี, ซอน นีชัก ษร จ. ป. ร. เขย แ เบน ตำ เหลี่ยม ใช้ เสน ตรง ที่ งนั้น ส่วน ยี คด นน เขียน อก ษร จ. ป. ร. เบน ดำ โ อิง บรรจุ โดย มี หาง ตำ จ เบน เส่น โ อิง คลาย เสน ไซ น (ร เท 6 ดม ก/ ธ) เบน เชัน คำเ ตำ ชัก ษร มิ ให้ เลอะ มา ติด ชัน ดง จะ เบน ได้ ขด จาก ภาพ ยขด นั้น ก็ คือ วาง อก ษร จ. ป. ร. ตำ เห ลี ยม ตรง ให้ สลบ บน ล่าง แบบ ทเร ยก วา สลบ พ้น ปลา น0 น. เอง ส่วน ยี่ คอด ขด นั้น เล่า ก็ แบบ เดียว กบ ยีขต แต่ แทน ที จะ เขียน อก ษร จ. ป. ร. ให้ มเ หลี ยม ตรง ทรง บีบ ให้ สอง ขาง บุ๋ม เขา มา ใบ คอด เบน บน เอว ให้ เห็น ได้ ชัด กว่า ยี่ ข0 ด ธรรมดา ยี สยาม นนก็ แบบ เดียว กบ ยี ซ8 อิน ผิดก0 น ตรง ที ว่า ทรง เปลี ยน จ. ป. ร. อิน อยู่ เบี อง ล่าง ใบ เบน คา วา สยาม แทน เสีย ส่วน ลายกระ แปะ บรีอ อี แปะ นนก็ คือ แทน ที จะ วาง ตัว ชัก ษร แบบ ที่ จีน ชอบ วาง ตัว แสดง รี ชกา ล ของ เขา กชับ ทรง บรรจุ ชัก ษร ไทย ย่อ อยู่ ใน วง กลม เบมี อน กบ ที่ บน ลาย ของ จีน เขา ไซัคื แ ป ะดีนเที่น เคร์ อง ประ ตับ นั้น เอง ชัอที่ น่า ชัง เก ต อีก ขอบ นึ่ง ใน ลายกระ แปะ นีก็ คือ ชัก ษร ย่อ ที่บร รจ ใน วง กลม เบล่ านน แทน ที จะ ใช้ ชัก ษร จ. ป. ร. เฉยๆ กชับ ทรง บรรจุ ชัก ษร ย่อ เข่น ว บาง สผ บา'3 มา'3 สยาน บาง ตามพระ ราช ชัธย าตย เวลา นน ลาย หีงด งาม เบน ท เต ษ ก คอ ลายกระ แปะ ฮ่อ หรีอ ที่ เรียก ชัน ภาย ห ชัง ว่า กระ แปะ ส่อ เครึ๋ อง คล บรือ ลาย ชัฐ 338 อะไร ไป กน ลาย น็สีง สำ คํฌอ ยู่ที่มี ภาพ จะ เบิน เหรียญ ซัก หรีอ เหรียญ อฐ ไม่ แน่ เพราะ ช่าง เขียน อก ษร ไทย ไม่ ช่ค ทํ้ง คาน หนา และ คาน หลง มีริ บิน ประคบ และ มี ภาพ คำ ง คา วอ ย1 ขาง บน ทุก ภาชนะ ทีมีล ายนี อก ษร พระ นาม จ. ป. ร. แบบ เอว คอ ค คน เบน ตอนๆ ใครๆ ก็ นิยม ว่า แบบ นีงค งาม น่า รก เบิน พิเศษ และ ทราบ มา ว่า ราคา บิ จจบิ นิ ก็ สูง กว่า ลวค ลาย อืน ทำนอง เดียว กำ เที่ชุ คจี กรี สิ ชมพู ม0 กจะ มี ราคา สูงก ว่า ชุคสี อีน ฉะ นน ส่วน ที เหลอ อีก สอง ลวค ลาย นั้น ก็มี ลาย จ. ป. ร คน ด้วย ผล ไม้ ที่ จีน ถึอ ว่า เบน มงคล คง ที ปรากฏ ใน พระ ราช นิพนธ์ อธิบาย ความ หมาย ของ ฮก ลก ซี ว ซึง กิน ความ ถึง ต วอก ษร ส่ญญ ล กขณ์ เบน ตน ไม้ คอก ไม้ ผล ไม้ และ สตร์ พาหนะ ของ เซียน ที่งส อง ลาย คู่ หลง น้ใช้ ผล1 ไม้ ดีอ ลูก พีช้ (ห รีอที จีน เรียก ว่า ที อ หรีอ โถ) ผล สม มึอ (ที่ จีน เรียก ว่า อุค ช' ว หรือ พุทธ ห์ ต่ถ์) และ ผล หิบหิ ม (ที่ จีน เรียก เช้ ยะ ลั้ว) อน่ แสดง ถึง ความ ม่งมี อีมเ อบ วาสนา ที่มี ศ0 กด สูง ล่ง และ เบน ผู้ตํ้ง ตระกูล ใหญ่ โต มี ลูก หลาน เบน บิกแผ่น ลาย ใค ทีมี “ไตร มงคล ผลา,’ สลบ ก บอก ษร พระ นาม ก็ ว่า ลาย คอก ไม้ พระ นาม ลาย ใด ที่มีค ำง คาว ห้อม ส่อ มอ กิ ษร พระ นาม ก็ เรียก เบน ลูก ไม้ คำ ง คาว เท่า นั้น เอง เท่า ที่ พรรณนา ถึง รูป ลวด ลาย ต่างๆ มาน็ ขอ ได้ โป รคเ ขำ ใจ ว่า หมาย ถึง ภาพ สี คราม ที่ ช่าง เขียน ได้ วาด ลง บน ภาชนะ ที่ ส่ง ให้ ทำ เท่า นั้น ที่ ชา หรือ เครื่อง ชา ลกษ ณะที่ ส่ง ทำ มา เบิน สำ รบ หรีอ ชคนั้ นก็ พอ จะ แยก ฒัาษ ณะไ ด้เ บิน ๖ แบบ คอ แบบ ที่ ๑ เรียก ว่า แบบ ชุด จี โบ (คำ ว่า จี โบ นผู้รู้ บาง ท่าน ให้ อร ร ถา ธิ บาย ไว้ ว่า มา จาก คำ อง กฤษ 1:63 — เว ๐ พ! หรอ ถวย ชา ข นาค เข อง อะไร 339 ทำนอง น น) ประกอบ ดํวย ลัวย ใหญ่ มี ฝา ๑ คู่ ถํวย เล็ก มี ฝา ๔ ใบ และ ถาด กลม รอง ลัวย ใหญ่ ๒ ถาด แบบ ที่ ๒ เรียก ว่า ชุด ไทย ลัวย โถ มีลัว ย ใหญ่ ทรง รูป โถ มี ฝา คู่หนึ ง ถ2 วย เล็ก แบบ ลัวย ยา จีน ไม่ มี ฝา ๔ ใบ และ ถาด หรีอ จาน รอง บน ๑ คู่ แบบ ที่ ๓ เรียก ว่า ชุด ไทย ลัวย สี่ ใช้ ถาด กลม รอง ถํวย ใหญ่ ทรง บว มี ฝา ๔ ใบ จาน รอง บน ๑ คู่ แบบ ที่ ๔ เรียก ว่า ชุด จีน ทรง กระทาย หรีอ ทรง กระจาด มี ชาม อ่าง รอง ถ็วย ใหญ่ ๑ ใบ ลัวย ใหญ่ มี ฝา ๑ ใบ ถวย เล็ก ไม่ มี ฝา ๔ ใบ แบบ ที่ ๕ เรียก ว่า ชุด ญวน มี ถวย เล็ก ทรง โอ ๓ ใบ ถวย ใหญ่ ทรง โอ ๑ ใบ เรียก ว่า ถ็วย ข่ม รวม ตง ใน จาน ใหญ่ บรรจุ กีญ วน ชนิด สีเ หลี ยม ผืน ผำป ระ ด ไ] มุกด์ อย่าง ที่ เคย เห็น ลัน ตาม อัด แบบ ที่ ๖ นั้น เบน ชุด พิเศษ ประกอบ ด้วย คน โท นำ เย นมี จา' แร อง หนึ่ง ถํวย นา เย็น มี' จาน รอง หนึ่ง กา นั้าร็ อนห นึ่ง ลัวย นั้ารี อนห นง ถำ ชา หนึ่ง ชาม รอง บน (ปาก บาน) ใหญ่ กลาง เล็ก (๓ ใบ) ชา เขา กาก ชา (ปาก สอบ) ใหญ่ กลาง เล็ก (๓ ใบ) กระโถน ใหญ่ กลาง เล็ก (๓ ใบ) รวม เบน ๑๔ ชิน ใน ตลาด เรา จะ พบ ถวย อก ษร พระ นา ม ๒ ชนิด รอ ๒ รุ่น กลา ว คอ ชุด ของ หลวง ชนิด สื่ง ทำ ครั้ง แรก นั้น ทาง ราชการ สี่งเ อ่า บ นิาที ไป กำ กบ การ เขียน ลวด ลาย คอ ท่าน ที่ ภาย หลัง ได้ รีบ พระ ราช ทาน บรรดา- ศํกค เบน พระยา1 วิศ กรรม ศิลป ประ สฺทธ (นิ อ ย ศิล บ) ไป คุม ที เตา เมี อง เก งเต๊ กตั๊น หรีอ 0า6ก ธึ- 1©ห -๐ ห เท ใน มณฑล เกียง ลี หรีอ ที่ ไทย เรา นิยม เรียก ว่า เมีอ ง ลัง ใส ตรา ที่ ประทับ ลัน ภาชนะ เบน ตรา มี อักษร จ. ป. ร. 340 สยาม บรรจุ ใน กรอบ สี เหลี่ยม จตุ ริ สมี ตำ เลข ๑๒๕๐ อยู่ ภาย ใด้เ บน การ บอก ศก ราช ตาม จุล ศก ราช ๑๒๕๐ ซึ่ง ตรง กบ พุทธ ศ' ก ราช ๒๔๓๑ ตรา บรรจุ กรอบ สี เหลี่ยม นึ่จีน เรียก ว่า “โ ปอน’, หรีอ ที ไทย เรียก ย่อๆ กน ว่า “ ตรา โป” ส่วน ที่ ส่ง มา ครั้ง หล ำนึ่น เบน ของ ที่ พ่อ คำ ผู้ใหญ่ ชน โชฎ ก ราช เศรษฐี สำเ ขำ มา มี ตรา ยี่ห็อ ‘ที มตึ๋ง ฮวด กี่” แต่ การส่ง ทำ ค รง หล งนี จะ ได้ ริบ พระ บรม รา ชาน ญาต หรือ เปล่า ยำ เบี นที น่า สง สี ยอ ยู่ เพราะ ครั้ง หนึ่ง ขำ พเ จำ เอง ได้ สนทนา กบ ท่าน เจ ำคุณ อนุมาน ราช ธน (เส ฐยร โก เส ส ) ถึง เรื่อง ลาย คราม อก ษร พระ นาม นึ่ ท่าน เคย บอกว่า ครั้ง หนึง ที ใต้ถุน กุ คำ โรง ภาษี มี สง เหล่า นึ่ก อง อยู่ เก ลี่อน กลา ค เพราะ ทาง ราชการ ไม่ อนุญาต ให้ น่า ออก ไป จำหน่าย กน เพราะ เบน ของ ส่ง โค ย พลการ มิ ได้ ร' บ พระ บรม ราชานุ ญาต เสีย ก่อน เรื่อง นึ่ท่า น ควร จะ ทราบ ตี กว่า ค นอน เพราะ ท่าน เคย ร0 บ ราชการ เบน ขำ ราชการ ชน ผู้ใหญ่ ใน กรม นึ่น มา เบน เวลา หลาย สิบ บ แต่ ภาย ห ลำ ปรากฏ ว่า ของ เหล่า นึ่ไม่ ได้ คง คำ งกุคํ งก รม ศุลกากร อีก เลย อาจ เบน เพราะ อยู่ รก มา นมนาน ภาย หลง เมื่อ ลืม เหตุ การณ์ ก่น แส่ ว ทาง ราชการ อาจ เลห ลำ ออก มา แบบ ของ ที่ ทาง ศุลกากร ยึด ไว้ เมือ การ นำเ ขำ มา ผิด ระเบียบ ของกรม ศุลกากร ก็ เบน ได้ ส่า หริ บน์ณ ลง ที่ เลือก เพ้น จริง ๆ แล ว ชนิค ตรา โป มิ กจะ มี ราคา สูงก ว่า ชนิค ตรา กิมตึ๋ ง มาก เบีน ธรรม คา อยู่ เอง หนู เอย ! จ VI จำ คำ ครู ว่า ธรรม คา คน เรา เกิด มา แล8 ว ม่ก จะ ไม่ ค่อย ทำ อะไร ได้ ตาม ใจ ชอบ เสมอ ไป เช่น บาง คน ไป เรียน มา อย่าง หนึ่ง กล0 บถูก ใช้ ไป ทำ อีกอ ย่าง หนืง ช่อน อย่า คติ วอ ย่าง ใคร อีนไ กล เลย ดู แต่ เรื่อง ของ คุณ สอ เส ถ บุตร ซง ไป เรียน ทาง ดาน ธรณี วิทยา มา แท้ ๆ แต่ ใน ทีสุค ก็ ติ อง ไป เบน ราช เลขา นุ การ ของ พระ บาท สมเด็จ พระ ปก เก ถ้า เจ็า อยู่ หำ สม่ย ก่อน เปลี ยน การ ปกครอง พ. ศ. ๒๔๗๕ หยัง จาก นั้น มา ก็ เกิด เคราะห์ หาม ยาม รำ ย ต่อ ง เช่า คุก เช่า ตะราง ยัน เนือง มา จาก คดี การ เมือง แต่ ใน ทีสุค ก็ ไป ทำ หน้า ที บรรณาธิการ หน์ง สอ พิมพ์ ไป เบน ผู้ แทน ราษฎร เบน รฐ มนตรี ใน สม ย คุณ ควง อ ภ ไ]' วงศ์ เบน นายก รํฐ มนตรี และ อะไร ต่อ มิ อะไร อีก ตำแหน่ง ต่างๆ เหล่ านึ่ ถ้า มา พูด ยับ คน รุ่น ใหม่ๆ สม่ย นืก็แ ทบ จะ ไม่มื ใคร รู้ จก คุณ หลวง มหา สิหธิ โวหาร ก็ ว่า ไค้ เพราะ นิยัย คน ไทย ของ เรา ส่วน มาก ลำ ไม่ ลม ง่าย ก็ม่ก ศึกษา น้อย และ ไม่ จด จำ เสีย เลย ว่า ใคร เคย ทำ อะไร มา บ็าง เหมือน อย่าง ที่ฝรํ ง เขา ว่า "อบ 0? รเธึ เา 1 เร 0น1 0^ ๓! โฟ ซง ลำ จะ ว่า เบน ไทยๆ ก็ ว่า ถ้า ไม่ เห็น หน้า ก็ เลย พาล ลืม เสีย แต่ เดชะ บุญ หรีอ เดชะ กรรม ไม่ ทราบ ใน ระหว่าง ที่ คุณ หลวง ยัง ต่อ งรํบ โทษ ภาย ใน คุก บาง ขวาง มืเว ลา เหลือ มาก มาย คุณ หลวง ก็ เลย ไค้ ใช้ เวลา ที ว่าง ทำ ตน ให้ เบน ประโยชน์ สม ยับ เบ นผู้ มี การ ศึกษา และ มี ค, วาม รู้' รอบ ต่วิ อ! ย่า งดีเ บน พิเศษ ใซ้ เวลา ที่ ว่าง มา ทำ พจนานุกรม ภาษา ย์งก ฤษ- ไทยอย่าง ฉบบ พิสดาร
- จาก หนัง สอ ที่' ระลึก ครบ ๒๕ บี ของ เวช บัณฑิต สิริ, ราช รุ่น ที่ ๕® (๒๔๘๘- ๒๔๘๙)
พิมพ์ เมื่อ ๒๗ มีนาคม ๒๕® ๔
342
แล่ วส่ง มา พิมพ์ เบน ช่วง ๆ ที่ โรง พิมพ์ กรุงเทพ บรรณ าคา ร ซง เวลา นั้น
ท่าน เจำ คุณ นิพนธ์ พจนา ตถ์เ บน ผิ คา เนิน การ พิมพ์ ออก จำหน่าย เรือ ย ๆ
เนือง จาก มาตรฐาน การส รำ ง พจนานุกรม อยู่ ใน เกณฑ์ สูง มาก ฉะ นน ผล
ของ งาน นืจึง เบน ที่น์บ ถือ และ รบ รอง จาก บุคคล ทำ ไป ทั้ง ใน วง การ ศก ษา
และ นอก วง การ ศึกษา ว่า เบน พจนานุกรม ที่ดี มี ตำ อย่าง ประกอบ
ละเอียด ถีถ วน น0 บ' ว่า เบน คุ่มีอ สำ หรบ ศึกษา ศพ ท์แ สง สำนวน ภาษา
อง กฤษ ไค้ เบน อย่าง ดี มา ตอน หนึ่ง เมีอ ฐานะ ทาง เศรษฐกิจ ของ ท่าน
ชก จะ โคล งเค ลง อน เนือง มา จาก การ เบน บรรณาธิการ หนำ สิอ พิมพ์
ราย วน ฉบบ ภาษา อำ กฤษ ฉบบ หนึ่ง ซึ่ง เบน ของ ไม่ ยง กิน และ ไม่ เบน การ
เพ์ม ราย ได้ ให้ เพียง พอ สม กิ บ ความ รบ ผิด ชอบ และ ความ สามารถ ที่ ท่าน
มี อยู่ ฉะนั้น บุคคล ที่ ใกล้ ชิด กิ บ ท่าน ผู้ หนึ่ง เห็น ว่า หาก ท่าน จะ อยู่ ทำ หนำ ที่
นั้น ต่อ ไป ชีวิต ของ ท่าน ก็ จะ เบน เส มีอน บท กวี ของ 71า0 กาล ร (3โล7
ที ข้อ ผโเ116 ท [ก ล ด0น ทน V 0^1111x1^3 โง่ ตอน หนึ่ง ว่า
โนแ ๓ ลท V ล ธึ6 กา 01 (วน โ© ร 1: โล V ร 6โ6 ก 6
X ห 6 ง่ล โ! นก! ล!! าอ กา ง่ 3V6 ร 0? 006ลก เว6ลโ ะ
โนแ กาล ก V ล ก 0 พ 6 โ 15 เว (ว โก 10 เวเ นร [ไ นก ร 66 ท,
/\ ก ง่ พล ร! 6 11ร รพ 661 ก 6 รร 0ก 1เา6 ง่6 ร 6 โ! ล [โ.”
ซง ท่าน เจา คุณ อุป กิตติ ลป สาร ได้ แปล เบ่น กลอน ดอก สว็อ ย ให้ ชีฎ
เรืย กว่า “รำพึง ใน บา ชำ” และ ได้ แปล ขอ ความ ดอน นืว่า
“ควง เอย ควง มณี มก จะ ลลบ อยู่ ใน ภ ผา
หรือ ใค้ทั้ อง ห2 อง สมุทร สุด สาย ตา ก็ เสือ ม ซา สน ชม นิยม ชน
บุบผ ชาติ ชูสืแ ละมี กล็น อยู่ ใน ถนที่ ไกล เช่น ไพร สณฑ์
ไม่ มี ใคร ได้ เชย เลย สก คน ย่อม บาน หล่น เปล่า คาย มาก มาย เอย ๆ,'
343
ผ้ ใกล้ ชิด ผู้นํ้น จึง ได้ แนะ นำ ว่า คุณ หลวง มหา สิทธิ ฯ ควร กลบ มา
ตรวจ แก้ไข, พจนานุกรม ฉบบ น น’ ให้ คีย็ง ขน แล วพิม พ จำ หนา ย ขบ เฟิย
เอง อาจ เบน ผล มากกว่า ที เคย ทำ มา แต่ ก่อน หรือ เอา เวลา ไป ใชใ บท'1'3
ที่ ไม่ ถก หล ก วิชา เศรษฐกิจ เมือ คุณ หลวง มหา สิทธิ ก ได้ รบ คำ แนะ บา
เช่น นํ้น ทำ นก็ช่ ก จะ เห นพ อง ดวย แต่ เนือง ควย เหตุ ท ทาน ได รบ บท
เรียน จาก ชีวิต เม่น ไป ใน ทาง ขม ชน ไม่ สม อา รม ณ หมาก มา เ บบ เวลาบาน
ท่าน จึงเ กิคทํ อแท้ ไม่ แน่ ใจ ว่า ควร จะ ทำ ดาม คา แ บ ะบา บ เพราะ
ว่า เวลา นืน กระ คา ษกแ พง ทุน ก ไม่ ม ใคร เขา จะ ยอม เคา ทุบ มา ทุบ ไป
เวน ไว้ แต่ วา เขา จะ เชอ แนว า งาน ท จะ ตอง ลง ทุบ บบ จะ ม ลด กบ แทบ
รอย เทา พน ทวจ รง ®] เทา นน แตท ปรก ษาค นนน เขา ใม ยอม แพง าย ®]
เขา มี ความ ศรํ ท ธา' ไน ตำ คุณ หลวง มหา สิทธิ ฯ อย่าง เต็ม หว ใจ สม ดิง ที ใน
คม ภีร์ไ บเ บิล ได้ กล่าว ว่า เ กัาผู้ ใดมื ความ ศร ทธา แส้ ว ผูนน อาจ จะ ยาย
ฎ เขา จาก ที่ หนึ่ง' ใป อีกทื่ หนึ่ง ก็ ใต้” 03ท กา ^6 ทา วน ก ล! ก)
ฉะนั้น คน สนิท ผู้นไ เจึงื ใต้ พาห ลวง มหา สิทธิ ฯ มา พบ กับ ขา พ เจา ที
กระทรวง อุตสาหกรรม เวลา นั้ ขา พ เข้! กัง ทำ หน้าที่ เบน ร! มน ต รี ว่'1 การ
กระทรวง นั้น อยู่ เม อ ทราบ ความ ประสงค์ ข อา เขา แส้'3 ข้าพเจ้า ก็มึ ค' วาม
เห็น พ้อง ดำ ย ว่า พจนานุกรม จ. บ บ นั้น ส ม ค' วร จ: ะ ได้ มี คา รรั้อ ที่', นา1 นม'1
ปรบ บ่ รง แก้ไข เสย ใหม่ เพ อ จะ ได เบน ป วะ ใ ยา เนย ง] ขนด อเป แดง! เขา
ขอ' ให้’ ข้า พ เข้า ช่วย เหลือ เขา เกี่ยว กับ การ' ให้' สิน เชือ ทางกระ ดาบ นน
ข้า พ เข้า เอง ก็ กัง รี, สก ดะ ขิดด ะขว งใว เพราะ วา งาน ดาน กระ' กร วง อุ ด สา ห'
กรรม มิ ได้ พาดพิง ไป ถึง การ จด แบบ เรียน ชี่ ง1' บึน ภาระ ใ ดยตรงของ
กระทรวง ศึกษาธิการ เว สา นั้น กัง นั้น ข้า พ เข้า จง แนะ นา ให็เ ขาท ง สอง
344
ไป ขอ พบ กบ หม่อม หลวง บน มาลา กุล ซงเ บน ปลด กระทรวง
ศึกษาธิการ เวลา นั้น และ ไค้ กล่าว ต่อ ไป อีกว่า ถา หม่อม หลวง บน
มาลา กุล เห็น ว่า การ จะ พิมพ์ พจนานุกรม อ0 งิกฤ ษ-ไทย นีจะ เบน
ประโยชน์ ต่อ ราชการ ของกระทรวง ศึกษาธิการ และ ต่อ กุลบุตร กุลธิดา
ของ ชาติ แล่ ว และ หากว่า กระทรวง ศึกษาธิการ จะ เบน ผู้ ขอ ความ ร่วม มือ
จากกระทรวง อุตสาหกรรม ทาง ค้าน กระ คา ษมา กระทรวง อุตสาหกรรม
ก็ อาจ จะ ให้ ความ ร่วม มือ ไค้ เพราะ เบน การ เก อกูล แก่ ราชการ ค้วย ก่น
มิ ใช่ เบน การ พาย เรือ คน ละ ที เหมือน อย่าง ที่ เคย เบน ก่น มา แต่ ก่อน
ห ล่ง จาก นั้น มา อีก ไม่ กี่วํน คน ทั้ง สอง ก็ ไค้ นำ เอา จดหมาย รบ รอง จาก
กระทรวง ศึกษาธิการ มา ให้ ขำ พเจำคู และ ขำ พเจ็ าก็ ได้ ล่ง ให้ ผู้ อำนวย การ
โรง งานกระดาษ ไทย เวลา นั้น ให้ ขาย กระ ดาษ เบน เงิน เช่อ ให้ เพื่อ นำ ไป
พิมพ์ เบน หนัง สิอ พจนานุกรม ขน มา ปรากฏ ว่า เบน ที่ พอ ใจ และ ภาย ใน
ไม่ กีวํน หลวง มหา สิทธิ ๆ หรือ คุณ สอ ผู้น์ ก็ ได้ ประกาศ รบ จอง พจนา-
นุกรม ซึ๋ง ใน ไม่ ชำ การ พิมพ์ ก็ ได้เ รีม ต ไ; ใน บ้าน เล็กๆ หล' ไห ■แง อย่ ใน
ซอย ระหว่าง ถนน เพชรบุรี และ ถนน พญา นาค ส่วน ความ สำเร็จ หรีอ ไม่
สำ เรจ ใน การ พิมพ พจนานุกรม นี ก พูด ได้ จาก ผล ที่ผ้ สน ไ) สนุน นาย สอ
ซี่ งหล้ 'ง จาก นั้น ส้ 'ก หน่อย’ ได้ มา เชิญ ข้า พเ จำ, ให้ ไป ร่วม ริ'' บ ป ร ะ ทาน
อาหาร เย็น ที่ โรงแรม ริ ตน โกสินทร์ ค รน ชำ พเ จำ ได้ ซก ไซ้ ไล่ เลียง ถาม
ถึง เหตุผล ของ การ เล็ ยง คราว นํ้ก็ ได้ ริบ คำ ตอบอย่าง อ้อม แอ้ม ไม่ ล่อ ย เติม
ปากว่า ความ จริง การ เลย งวไ เนั้น ก็ เบน การ เลย ง เนอ ง ใน งาน สมรส ของ
เขา ทั้ง สอง นไแ อง แม้ ว่า ขณะ' แคุณ สอ ได้ ล่วง ล ไ] มา แล้ว หลาย เดือน ก็ ตาม
ชอ เสียง และ เกียรติคุณ ที่บ้ง จะ ปรากฏ อยู่ ตลอด ไป นั้น ก็มิ ใ’ ช' มา จาก ล้าน
345
ธรณี วิทยา ที เล่า เรียน สำเร็จ บๅ แต่ เกิด จาก ผล การ แต่ง พจนานุกรม ซึ่ง ผู้
คน ตอง อา ศย พึง พา ใช้ ใน การ ดำเนิน กิจ กๅร และ ฎๅ ชีพ ไม่ ว่า จะ เบน คน
ไทย ที ตอง ใช้ ภาษา อง กฤษ หรีอ คน ด่าง ชาติ ที่ จะ ต8 องการ ใช้ ภาษา ไทย ขอ
นีจะ ทำ ให้ เห็น ไค้ ว่า อน คน เรา ที่ จะ ได้ ถึง อม ต ภาพ นํ้น ไม่ จำ เบน จะ
ดอง อา ศย ถนน ที ตน ไค้ มุ่ง หมาย ว่า จะ เบน ทาง เดิน ที่ ไค้ เลอ กเ พ้น มา แต่ เติม
หาก แต่ ว่า เบน ทาง อติเรก ที่ ไค้ จังหวะ กบ ความ คืกคํ ก ทะเยอ ทะยาน ก็
สามารถ ทำ ให้ บรรลุ เบา หมาย ที่ รเา ล! {©ร?© ล โ© เคย กล่าว ไว้ ใน เรื่อง วน เณร
ดลธรลโ ว่า “ชีวิต ของ คน เรา นึ่น, ย่อม มี เวลา ‘แา ขนนึ่ าลง และ เมือ ไค้
จังหวะ ก็ จะ นำ ไป สู่ โชค ลาภ อ0 น ใหญ่ หลวง ได้” (‘ำๆา ©โ© เร ล 1ฬ© เก เา6
ลศล เโร 01 ๓© ท, พเา 10 ! ไ, 1ล[{6ท ล1 แ ไ© ก 00ป, เ6ล(วร ©ก 10 ภ วโ! นก©. )
ใน ชีวิต ของ ขำ พ เจัา เอง ก็ เบน เรื่อง ทำนอง น้ กล่าว คือ ไป เรียน มา
เสีย อย่าง หนึ่ง เช่น ไป เรียน วิชา วิศวกรรม ศาสตร์ มา แล่ ว พอก ลบ มา
ทาง ราชการ ใช้ ให้ ไป สอน วิชา ที่มีส่ วน เกี่ยว ช่อง บำง ไม่ เกี่ยว ข่อ ง บ้าง
ใช้ ให้ ไป ทำ ธุรการ เสีย บ้าง แล้ว แต่ ความ ต้อง การ ของกรม กระทรวง
เกิด จะ ต้อง การ ใช้ ขน มา ลง ทำ ย ต้าน ที่ เรียน มาก ลิบ ไม่ ได้ ใช้ ส่วน ต้าน
ที่ ไม่ ได้ เรียน แต่ เผอิญ ใส่ ใจ อยู่ บ้าง ก ลิบ เบน ประโยชน์ มากกว่า อย่าง ไร
ก็ดีสำหร ไ] เรื่อง ของ ขำ พเจำก็ คง ไม่ สำ ค” ญ. นัก เพราะ เกี่ยว ก ไ) ชีวิต คน ๆ
เดียว แต่ ว่าเ มอ ขำ พเ จำ ได้ มา เพ่ง เล็ง ถึง กิจกรรม ต่างๆ ใน ทาง ปฏิ บา)
ของ ลก ศิษย์ ของ ขำ พเ จำ หลาย สิบ รุ่น โดย เฉพาะ อย่า งยีง พวก ที่ สำเร็จ
วิชา แพทย์ กิน มา แล้ว ทำ ให้ ขำ พเ จำ สง สํย ว่า หนังสือ จรรยา แพทย์ ของ
ท่าน เจำ พระยา พระ เสด็จ “1 คง จะ เลิก ใช้ มา นาน แล้ว ก็ ได้ เพราะ ไม่ ค่อย
เห็น มี วาง ขาย ตาม ร้าน หนังสือ ท่ว่ ๆ ไป เวลา น และ เท่า ทล้ง เก ตก็ ปรากฏ ว่า
346
ที่ ง ๆ ที ขำ พ เจ้า พยายาม อบรม ให้ หน์ก ไป ทาง ดำ บ รท ย าศาสตร บ่ ระสุกต
ต่าง ๆ แต่ ลก ศิษย์ ของ ขำ พ เจ้า กลบ เก่งกว่า ที ขำ พ เจา คา ด ไว้ เสยอก เพราะ
เมื่อ เขา ออก ไป ได้ ปริญญา แพ ท ยศา สต รบ ณฑิต ทริอ คุษป็บณฑตอะร
ก็ ตาม แต่ ถำด จาก คาน ปฏิม่ ดแลํ ว ขำ พ เจา ยง สง สยต ะหงิ ต ๆ ว่าน เขา ได
แพ ทย ศาสตร์ บณฑิ ต หริ อ พาณิช ยศา สต รบ ณ6 ทิต กบ แน่ ทงน นทง น อาจ
จะ เบน เพราะ ส ม่ยนึ่ เรา ได้ มี การ พํฒ นา เศรษฐกิจ ว่บบ่ บ สิง แรก ทีข าตต อ'3
การบ จ จุบ นน็ก็ เบน ได้ งาน คือ เงิน เงิน คือ งาน บน ดาล สุข
เมือ คิด ไป คิด มา ถึง ชีวิต คน ใน บจจุ บน นี มา เปรียบ เทียบ กบ ช วิด
ของ บรรพบุรุษ ของ เรา แต่ เก่า ก่อน บาง คริง บาง ครา วทง ๆ ที บรรพบุรุษ
ของ เรา ก็มิ ได้ ริบ การ ศึกษา ถึง หนึ่ง ใน สิบ ที เรา กำ ลง ยคเ ยียด ให้ ลูก หลาบ
ของ เรา ใน บจจุ บน นึ่ แต่ ก็ ไม่ ทราบ ว่า เบน เพราะ เหตุ ใด ชีวิต ของ ท่าน
เหล่า นึ่นจึ งก ลบ มา เบน เสมือน หนึ่ง บท ประ พน ธ์ข อง เ.0ทธึ*6แ0ผ จินต กวี
อ เม ริ กน ที่ กล่าว ไว้ ว่า
น 76 ร 0? ธึโ 6 ล I กา© ก ลแ โอก า! กอ บร
พ 6 0ลก ๓ ล© 0บ X แ76ร รน เวแ ๓©,
/\ ท อ, อ© 0 ล โบก ธึ, เ63\/© ๒0 ห! กอ นร
โ0(น[ วก ท {ร 0ก 1า6 รลท อร 0^ บ ๓©.
หริ อที่ สมเด็จ พระ มหา ธีร ราช เจ้า ริ ชกา ลที่ ๖ ได้ ทรง แปล เบน
ภาษา ไทย ว่า
ประ ว็ต วีรบุรุษ ไซร้
เตือน ใจ เรา นา
ว่า อาจ จะ ยัง ชนม์
และ ยาม จะ บรร ลย
รอย บาท เหยียบ แน่น ไว้
แทบ พินท ราย สมืย ๆ
347
เพราะ ฉะนั้น ขำ พเ จำ คิด ว่า ชีวิต ของ ท่าน นก รบ ไทย ชน แม่ ทิพ
ใหญ่ เคย ยก กอง ทัพ ไทย ไป ไว้ ลาย ใน สมรภูมิ เขมร ลาว และ ญวน มา แล8 ว
เมือ ร้ ชกา ลที่ ๓ กล่า วคิอ ใน ประ ว้ตฃ อง ท่าน เจิา พระยา บดิ ‘น VI รเด ปา
ซึ่ง เบน ผ้มีผ มือ ปราบ เจ ำอน และ เคย นำ กอง ท้พ บก ไทย ไป เบยี ยบไ ช่ง่ คน
มา แล วิ ด้วย และ ค ซึ่ง นั้น ถำก องทัพ เรือ มิ ได้ ไป ล่า ชา ผิดก บทีนํ ดบ มา ย
ทัน แล8 ว ผล ของ การ รบ ที เรียก ว่า อา นาม-สยาม ยุทธ อาจ จะเ ปลี ยน รูป
ไป ก็ ได้ แต่ เน้อ งดิว ย เห ตที ขำ พ เจา เอ งก ไม่ มี ความ รู้ ทาง ดาน กุ ทธ คาส ตร
พอ ที จะ เอา เรือง รบ ๆ รกๆ อะไร ของ ท่าน มา เสนอ ให้ ทาน ภู อาน ได ฉะ น' แ
จึง ขอ เอา เรือง ทาง ดำ น พลเรือน ของ ท่าน มา เล่า ให้ ท่าน ผู้ อ่า นบีเบน ทีบ ย
เก่า ของ ทัาพ เจา พง ว่า ท่าน เจา พระ ยาบ ดิน ทร เดช าภูน เบน คน ค กา' นิ ร
น่าน0 บถึอ หรือ ไม่
เรือง มีอย่ ว่า ค ซึ่ง หนึ่ง ลูก ชาย ของ ท่าน เอง ทีมีซั อ ว่า นาย สนิท
หรือ แสง ซึ่ง ขณะ น นเบ่ นม หาด เลก หุ้ม แพร เกิด คด อ ยาง ไร ใคร จะ รา ร วย
แบบ วิธี ทัด คิว หรือ ประการ ใด ไม่ ทราบ จง ได้ ไป ลอบ ทัก ขา ยผน และ
ใน ขณะ นั้น พระ บาท สม เด จ พระ นำ เก ลำ เคา คกู หว ทรง รง เกย จ การ ลูบ
ผนใ นพ ระ ราช อา ลเา จก ร ของ พร ะ อง คเ บนท สุด เพราะ เวลา น นก เห บอ, แ
ทับ เวลา นึ่ มี การ หำ ม ไม่ ให้ ขาย ผิ1 นอ ย่าง เด ด ขาด เห มค นกน จ' แก ระ ทง
วน หนึ่ง จ มีน' ไชย พร (ทิน) รู้ เรือง การ กระทำ อ น มิบำ ควร นึ่เ ขำ จึง ได้
นำ ข้อ ความ และ หลด ฐาน มากราบ 1 เรืเ ข' น พ้อง ต่อ ท่าน เจำ พระยา บดิ' แทร์
เดช าผ้เ บิน บิดา ท่าน เจำ พระยา บดินทร์ ฯ ก็มีบ ญ ชา สง ให้ จ มีน ไชย พร
ผ้นั้ น' ให้, นำ เอา คา ซึ่ง เบิน เครือ ง ทัน ธ นา การ ชนิด หนึ่ง ไป สวบ ที รบ ะ
นาย สนิท มหาดเล็ก หุ้ม แพร คน นั้น แล ำมค มือ มด เท้า โยง ทับ บ ทัก บก คา
348
ต่อ จาก นั้น ก็ ให้' นำ หวาย มา เฆี่ยน หลง นาย สนิท ที่หนั้ 1ห อน์ง ใ แจว แข อง
ท่าน เอง เม อร าชมิ ล ทะลวง พ้น เฆีย น หลง นาย สนิท มหา ด เลก หุ้ม แพร
ไค้ ๘๔ ท่ นาย สนิท ห้มแ พร ผู้ นั้น ถึง กบ สลบ อยู่ กบ คา เม อ เบน เชน นน
เล้า หมี น สรรพ เพ้ธ ภ้กคี (ปาน) ซงเ บน บุตร ชาย ของ ทาน เอง ได้ นำ
ความ ที่ นาย สนิท หุ้ม แพร ถึง กิบส ลบ มากราบ เรียน ท่า' แ และ ขอ อนุญาต
แก้ ออก จาก คาม าพ้ กริก ษา แก้ไข ให้ หาย เสีย ก่อแ แล้ว จง ค่อย เฆย แตอ ไป
ภาย หลง แด่ ท่าน เจ็า พระยา ผู้ ตงฉิน กลบ มีบญ ชา ถาม เจา หมี ‘แส ร รพ เพ ช
ภักดี ว่า “เฆี่ยน ได้ เท่าไร แล้ว จึง สลบ ไป ใน คา” เจา หมี น สรรพ เพ็ธ ภกคี
กราบ เรียน ว่า “เฆี ยน ได้ แล้ว ๘๔ ที่ เหลอ อีก ๑๖ ที่ จง จะ ครบ ๑๐๐
พอ ค” ท่าน กล้บ มี บัญชา ล่ง “ให้ เฆีย น เลย ต่อ ไป อีก ๑๖ ท ให้ ครบ ๑๐๐
ที่” เพราะ ท่าน ได้ มี บัญชา ล่ง ออก ปาก แล้ว ว่า จะ เฆี่ยน ๑๐๐ ที่ ก็ ให้
เฆี่ยน ครบ ๑๐๐ ที่ ตาม บัญชา สง ไว้ ให้ จง ได้ เจ8 าห มน สรรพ เพ็ธ ล้กคี
กราบ เรียน ว่า “ล้า เฆี่ยน อีก ๑๖ ที่ ก็ เห็น จะ ตาย ใน คา” ท่าน จึง กล่าว ว่า
“ตาย ก็ ช่าง บัน เถิด จะ ได้ ไป เกิด ใหม่ ให้ เบน คน ดี ๆ” เจ้า หมื่น สรรพ เพ็ธ
ลัก ดี กลัว อาชญา ก็ รีบ กราบ ลา ออก มา สา ให้ ลง มีอ เฆี่ยน หลัง ต่อ ไป อีก
จน ครบ ©๐๐ ที เมื่อ ครบ แล้ว ก็เ ขำ มากราบ เรียน ท่าน ว่า ได้ จ้ด ให้ เบน
ไป ตาม ที ส" ง แล้ว ท่าน ล้อ น ถาม ว่า '"ม น ตาย แล้ว ห รีอล้ ง” เมื่อ ทราบ ว่าย’ ง
ไม่ ตาย ท่าน จึง สา ต่อ ไป ว่า ให้ ปล่อย ตัว ไป ให้ ทำ ราชการ ดา เก่า ได้ เขา ว่า
ครา น4 น นาย สนิท มหาดเล็ก หุ้ม แพร (แสง) ผู้ นั้น คลาน เขา ไป เผ้า
ทูล ละออง ธุลี พระ บาท ใน พระ ที นา อมรินทร์ วินิจ ฉไเ ทั้ง หลัง ลาย โลหิต
ไหล ติด หล้ง กำลัง มี แผล อยู่ และ โดย เหตุ ที ครา นั้น ล้า ราชการ ไม่ ได้
สวม เสํ้อ เล้า เผ้า ใน ฤดู ร้อน จึงเ บด หลัง เห็น แผล ถูก เฆี่ยน ถ นิด ด้วย เหตุ
349
ว่า ใน สม่ย นนเ บน ธรรมเนียม ถา ไม่ ถึง เวลา ลด โคม ข้ย ใน การ พระ ราช พิธี
จองเปรียง แล้ว ข้า ราชการ จะ สวม เลอ เขา เผ้า ไม่ ได้ ถึง หนาว ก็ ตอง ทน
ไป กว่า จะ ถึง เวลา ลด โคม ข้ย หาก ผู้ ใด สวม เส อ เข้า เผ้า ก็ จะ ล้อ ง ริบ พระ-
ราช อาชญา ไป ถีบ ระ ทัด นา เข้า นา ทุ่ง พระ เมรุ สาม ล้น บํๅง เจ็ค ล้น บํๅง จึง จะ
พน โทษ เข้า เผ้า ได้ ด้ง เก่า
ค รน พระ บาท สมเด็จ พระ นิ ง เก ข้า เข้า อยู่ หํว เสด็จ ออก ขุน นาง' โน
พระ ที ทัง อมรินทร์ วินิจ ฉย หลง จาก ที่มีพ ระ บรม ราช โองการ ดำริ ส ถาม รั้ว
งานราชการ ทุก กระทรวง ทั้ง ปวง เสร็จ แล้ว จึง มี พระ ราช ดำริ ส ถาม
พระยา ศรี พิพิ ฒน์ริ ตน ราช โก ษๅธิ บดี (ทิด) (ซึ่ง ภาย หล้า ได้ เบน ที่ สมเด็จ
เ จำ' พระยาบรม มหา พิชย ญาติ) ว่า “ล้น น เหตุ ใด พระยา ศรีพิ พ้ฒน์ จึง เข้า
มา เผ้า ดึก ไป” พระยา ศรี พิพ ฒน์ก ราบ บ ง คม, ทูลพระ กรุณา' ว่า “ข้า พระ-
พุทธ เล้า ได้ ทราบ เกล้า ทราบ กระหม่อม มา ว่า ๆพณ ๆ สมุห นายก มีบญ ชา
ล้ง ให้ เฆี่ยน นาย สนิท หุ้ม แพร (แสง) บุตร ของ ท่าน ๑๐๐ ที ข้า พระ-
พุทธ เล้า จึง ได้ ไป ชวน พระยา ราช นิกูล (เส อ) ๑ (คอ เล้า พระยา ธร ร มา-
ธิกร ณ์ (เส อ) ล้บ พระยา อล้ย รณ ฤทธ (บุน นาค) ๑ (ภาย หล้ง เบน
เล้า พระยา ยมราช บุน นาค ตะเฆ่ ทับ) ล้บ พระยา ศ? สห เทพ (ทอง เพ็ง) ๑
ดำ ย ท่านพระยา ทั้ง สาม น้เบ นผู้ที่ ชอบ พอ สนิท ล้น ล้บ ๆพณ ๆ สมุห นายก
เพื่อ จะ ขอล้ บ ประทาน โทษ นาย สนิท หุ้ม แพร ให้พิ น โทษ ที่ จะ ถูก เฆี่ยน
๑๐๐ ที ขอ ก็ หา ไค้ ไม่ รอ ขอ รอ ดู จน ถูก เฆีย นคร บ ๑๐๐ ที จึง กล้บ เข้า
มา เผ้า ทล ละออง ธุลพ ระ บาท ไม่ ทัน เวลา ข้า พระ พุทธ เล้า มี ความ ผิด
พระ ราช อาชญา เบน ล้น เกล้า ล้น กระ หม่ อม ควร มิ ควร แล้ว แต่ จะ ทรง
พระ มหา กรุณา โปรด เกล้า โปรด กระ ทม่ อม ขอ เดชะ’,
350
พระ บาท สมเด็จ พระ เจ ำอยู่ หำ จึง มี พระ บรม ราช โองการ ดำ รส ถาม
พระยา ราช นึก ล (เสิ อ) ว่า คำ น “อำ ย เสือ เอง ไป ขอ โทษ อาย แสง ต่อ พี
บดินทร์ พี่ บดินทร์ ให้ หรือ เปล่า”
พระยา ราช นิกูล (เสือ) กราบ บง คม ทูลพระ กรุณา ว่า ไม่ ให้ หา มิ ได้
ดํวย เก ลำ ด้วย กระหม่อม”
แล ว จึง มี พระ ราช ตำ รส ถาม พระยา อภัย รณ ฤทธ (บุน นาค) ว่า
‘ไ จำ บุ น นาค เจำ ไป พูด กับ พี่ บดินทร์ ว่า อย่าง ไร”
พระยา อภัย รณ ฤทธ กราบ บ่ง คม ทูล ฉลอง ว่า ดํงน็ “ขา พระ พุทธ เจา
ทราบ เก ลำ ทราบ กระหม่อม ว่า เจำ คุณ แม่ ภัพ กำ ลง โกรธ หนํก ก็ เกรง บารมี
ท่าน จึง หา ได้ พูด จา ปราศ รำ อำเ ใด ไม่ เบน แต่ ดาม หล ำเ จำ คุณ พระ คลำ
สิน คำ ไป เท่า นั้น ด้วย เก ลำ คำ ยก ระ หม่อม” (เจ ำคุณ พระ คลำ สิน คำ ก็ คอ
พระยา ศรืพิ พ0 ฒน์ที่ ภาย ห ลำ เบน สมเด็จ เจำ พระยา องค์ น2 อย)
ในภั น ใด นั้น ก็มีพ ระ ราช ดำริ ส ถาม พระยา ศรืส ห เทพ ว่า “เจ่า ศรี
เจำ ไป กับ เขา คำ ย หรือ ?” พระยา ศรืส ห เทพ จึง กราบ บำ คม ทูล ว่า “ขำ พระ-
พทธ เจ่า ขดบํ ญชา เจ่า คุณ พระ คลำ สิน คำ ไม่ ได้ ก็ภั อง ตาม ไป อย่าง นั้น เอง
เมีอ ไป ถึง จวน ๆพณ ๆ ส' มุ หนา ยก แลำ จึง แล เห็น เบน การ ใหญ่ โต เกิน
กว่า การที่ จะ ขอ คง ไม่ ให้ จึง มิ ได้ พูด จา ว่า กล่าว ริ อง ขอ ประการ ใด ไม่ เบน
แต่ กราบ แลำ หมอบ นี่ง อยู่ ที่ เชิง บ0 นไค กัฒภั น ทร์ศิ ลา ชำ นาน จน เฆี่ยน
นาย สนิท หุ้ม แพร ๑๐๐ ที เสร็จ แลำ เจำ คุณ แม่ ภัพ ท่าน ก็ ลุก ขนเ ขำ
ขำ ง ใน ท่าน มิ ได้ภั ก ทาย พูด จา กับ ผู้ใค แต่เ จำ คุณ พระ คลัง สิน คำ ก็พด
ได้ คำ เคียว เท่า นั้น ขณะ นั้น เจ่า คุณ สัสดี ก็นั้ง อยู่ ที่, นั้น ก่อน แล้ว จะ พค จา
ขอ ริ อง ประการ ใด ขำ พระ พุทธ เจำ หา ทราบ เก ลำ ทราบ กระหม่อม ไม่
351
ด้วย ขำ พระ พุทธเจ้า ตาม เจำคุณ พระ คลัง สิน คำ ใป ภาย หลัง เด้า คุณ สี ฟิต
เด้า คุณลั สดี ท่าน ไป อยู่ ก่อน ชำ นาน แลั ว ด้วย เก ลำ ค้วย กระหม่อม
ขณะ นั้น พระ บาท สมเด็จ พระ เด้า อยู่ หำ มี พระ ราช ดำ รส ถาม พระยา
ราช สุภา วดี (โด) (ซึ่ง ภาย ห ลำ ได้ เบน ที เด้า พระยา นิกร บ ดิน ทร (โต
ด้ลย าณมิ ดร) ว่า ำด้ ไสว เหยียบ หำ ตะเภา ก ไป กบ เขา ด้วย หรอ?
พระยา ราช สุภา วดี จึง กราบ บำค ม ทูล ว่า หลวง นาย สิทธ (เกด)
(ซึ่ง ภาย ห ลำ เบน เด้า พระ ยาม ขม นตร (เกด) ไป พูด จา ว่า กล่าว ด้อน วอ' แ
ขำ พระ พุทธ เด้า ให้ มา ขอ โทษ นาย สนิท น้อง ชาย ด้วย ขา พระ พุทธ เจา ขัด
ไม่ ได้ ก็ด้ อง' โป ขอ ลอง ดู ตาม บุญ ตาม กรรม แต่ คิด ด้วย เกลา ด้วย กระหม่อม
ว่า คง ขอ ไม่ ได้ แต่ พอ มา ถึง จวน เด้า คุณ ผู้ใหญ่ เด้า คุณ ผู้ใหญ่ ก็ พูด ว่า
‘ไ รา เบน เสนาบดี ผู้ใหญ่ ต่าง พระ เนตร พระ กรรณ ล' แเก ลำ ล' แก ระ หม่ คม
เรา เห็น ว่าผ้ ใด เบน เสีย น หนาม หด้ก ต อ ตอ ทาง ราชการ แผน ดน แผน
ทราย ประพฤติ ผิด พระ ราช กำ ห' แค กฎหมาย แลำ เรา มี อำนาจ ด้น ชอบ
ธรรม ที จง ลง โทษ ผก ระ ทำ ผิด ได เชน ค รง น อาย แสง ประ พฤต ผ ต กฎหมาย
ลำ ลอบ ขาย ผิ1 นที่เ บน ของ ตำ ง หำ ม ตาม พระ ราช ประ ฟิงค์นน้ เรา จึง จะ
ลง โทษ เฆย น หลง อาย แสง ๑๐๐ ท ตาม ม ใน พระ ราช บญญ ด ใน รช กาล
บ จจน้ น นิ ถำผู้ ใด ไม่ เบน คน ทน สาบาน ต่อ นั้าพ ระ พิพฒ น์ลัต ยาแ ลำ
คง จะ' โม่ มา เกี่ยว ของ ขัด' ขวาง ทาง ที่' จะ ลง โ' ทษ ด้าย แสง นิ ถำผู้ ใด เบน ใจ
ร่วม คิด ด้วย อำ ย แสง ผ้ กระทำ คราม ผิตแ ลำ ผู้ นั้น คง จะ มา กีด ชวา ง ขัดขั อง
ด้วย การ จะ ลง โทษ ด้าย แลง นิ น้าน้ เด้า คุณ ผู้ใหญ่ พูด เท่า นิแ ลำ ก็มีน้ ญ ชา
สำ ให้ ลง มีอ เฆี่ยน นาย สนิท หุ้ม แพร ๑๐๐ ที ข้า พระ พุทธ เด้า นั้งดู อยู่ ณ
ที่ นั้น จน เฆี่ยน ครบ ๑๐๐ ที หา ได้ พูด จา ว่า กล่าว ขอ ข้อง ประการ ใด ไม่
ด้วย เบน การ จน ใจ ดำ ย เก ลำ ตำ ยก ระ หม่ค ม,,
352
ขณะ นั้น พระ บาท สมเด็จ พระ เจา อยู่' หว จ 3 มี พระ ราช ดา รส ว'1
'ไ จำ สัวพ ด ไม่ ออก พี บดินทร์ แก ฉลาด ลน เห สีอ แก พูด เผอ แผ่เ ■กย ดอน
กน กาง เสีย ก่อน หมด แล้ว” มี พระ ราช ดำ รส เท่า นิ แล วก ทรง พระ สรวล
แล้ว จึง มี พระ ราช โองการ ดำรัส ให้ หา นาย สนิท (แสง) ผู้นน ให้ เขา ไป เผา
ใกล้ๆ นาย สนิท มหาดเล็ก หุ้ม แพร จึง คลาน เข้า ไป เผา ใกล้ ใต้ ผา ละ อ อา
ธุลี พระ บาท ท้าย พระ แท่น บรม ราชา อาสน์ ทอด พระ เนตร เห็น แผล ที หลา
นาย สนิท ห้มแ พร ถก เฆีย น มาก เบน รอย ยิบ เ หมี ธน สบ ฟาด สบ เข ยง
จึง ทรง พระ สิง เวช สลด พระ ราช หฤทัย ใน ความ เด็ด ขาด ต่อ หน้าที่ ของ
เจ้า พระยา บดินทร์ เดช าย็ง นัก จึง มี พระ ราช ดำรัส สิง ขุน ธน ทัก ดว่า "'โอ้
ธน ศํกดึ มึง เอา เงิน ๕ นั้? เ, นคลํ งไน้ แก่ อำ ย แสง มน ไป! ขิยด ย' เมา
ริก ษาแ ผล ที่หลํ ง์มํ นดํวิ ย” ริบ ส่ง เท่า น์แล้ วก็ เสด็จ เข้า ไป ใน พระ ราช
มณ เทียร
นี่ แหละ คุณ หมอ ลูก ศิษย์ ทั้ง หลาย ที่ อยาก เชิญ ให้ ข้าพเจ้า เขียน
บท ความ และ มา ร่วม รับ ประทาน อาหาร ใน การ จ’ ลอง กัน ได้ รับ ปริญญา
ครบ ๒๕ บ ของ ท่าน ทั้ง หลาย ข้าพเจ้า เอง ก็ ไม่ ทราบ ว่า จะ หา ของ ขจ้ญ
อะไร มา กำนัล ท่าน นอก จาก วิธี ปฏิ ปติ ราชการ แผ่น ดิน ของ ผู้หล้ ก ผู้ใหญ่
ของ ไทย เรา แท้ๆ ซึ่ง จะ ว่า ไป แล้ว ก็ เบน เร์ อง เกี่ยว กับ อาชีพ ของ ท่าน
ค รน ว่า ข้าพเจ้า จะ มา มือ เปล่า หรือ ไม่ มี อะไร มา กำนัล ท่าน สิ ก เล็ก น้อย ก็
จะ เบืน เสมือน หนี่ง ว่า เมือ ข้าพเจ้า ได้ รับ ราชการ ทาง ผ่าย การ เมือง แล้ว
ก็ เลิก ลม จาก ความ เบน ครู ทอดที่ งหล้ ก การ และ ความ เบน ครู ไป เสีย หมด
ฉะนั้น ห กัง ว่า ตำ อย่าง ที เล่า มา ให้ ท่าน พีงนี่ คง จะ ไม่ ไร้ ค่า และ สาย เกิน
ไป นัก
,
นก กระ เรียน
เป็ด แดง
I
คอ ดา
นก กระ
นก แต้
นก
ถำเ รา เอา ตรา ของ ส่า นัก นายก ริฐ มนตรี มา ตรวจ ดู ให้ คืตัว นแ ตัว เรา
ก็ จะ เห็น ได้ ว่า มี รูป สตร์ สอง ชนิด ยืน ตัน ทำ ท่า เหมือน ตับ จะ ยือ แย่ง บรีอ
ช่วง ชิง ก0 น ใน อ0 นที่ จะ ริก ษา ไว้ ซึ่ง พาน แว่น พ้า อิน เบน ที่ ประดิษฐาน ของ
ริฐ ธรรมนูญ แห่ง ราช อาณา ตัก ร ไทย (แต่ มิ ได้ มี อก ษร เลข ที ให้ เห็น ชด ว่า
เบ่ นฉตั บ ไหน แน่) ท่าน ผู้รู้ เช่น ท่าน เจา คุณ อนุมาน ราช ธน ได้ อธิบาย
ไว้ ว่า สำร์ ตำ ที่ อยู่ ข้าง ขวา ซึ่ง มี งวง ยืน ออก มา นั้น คือ ตัว ดช้ สีห์ ส่วน ตว
ข้าง ซ ำยเ ป่น ตำรา ช้สีห์ สต วทง สอง ชนิด นีมิ ได้ มี ปรากฏ ใน ตา รา ฟิต ว
ศาสตร์ ใด เลย เป็น สตร์ สมมติ ขน ประกอบ เทพนิยาย ของ อินเดีย ที ได้
แพร่ หลาย เข้า มา สู่ ประเทศ ไทย ของ เรา โดย พวก พราหมณ์ ท้น0 าข นบ
ประเพณี เขำ มา ใน ราช ส่า น0 กตัม พุช หรีอ เขมร สม0 ย นคร ธม นคร วคค รง
กระ โน่น ครั้น ภาย หล ำเมี อ ไทย มี กำ ลำ ตัง ชา มาก ขน ก ได้ คือ โอก าฟิ
กอบ ก็ เอกราช จาก เขมร ก ตับ คืน มา สู่ คืน่ ไทย ให้ เบ่น่ ใ ท! ย่ ใ ด้ฟิ' มชือ ของ เชิอ
ชาติ ของ ตน สํตร์ ที่ เรา เรียก ตัน ว่า สิงห์ โต นั้น มี ฉายา ว่า เบน เจา แห่ง ฟิต ว
นั้งห ลาย เพราะ ฉะนั้น ราชสีห์ ซึ่ง เบน ยอด แห่ง การ ตัด แปลง จาก สิง บ
สา รา ฟิต ร์ให้ มา เบ่น ตัตร์ ทาง เทพนิยาย ก ยง คง เบ่น เจ ำแห่ ง ฟิต วท งบ ลาย
อยูค และ ไทย เรา น่า มา ใช้ เบ่น ตรา ของ ตำ แบ น่งตั กรี ซงเ บ่น ราชทินนาม
บรรดา ตัก ด' ของ ฟิมุบ นายก หรีอ อัคร ม บา เฟิน าบดี ผ่าย พล เร กนฟิ มํยก่ กน
และ บจจุ เบน นั้ก็ ยง, โขัเ บ่น ตรา ขอ' งก' ระ ทรวง ม บาด ไทย ส่วน ตัว คช สีห์ นั้น
เข้า ใจ ว่าเ บ่น การ รวม เอา กำ ลง ชอง ข้าง เข้า มาบวก ตับ ความ เก่ง กลา ดุ รำ ย
354
ของ สิงห์ โต ก็ เลย เกิด เบ่น สัตว์ ที่มีที่ ง เดช และ ทงพ ละ เบน ตรา ประ จา
ตำแหน่ง ของ สม ห พระ กลาโหม ซึงเ บ่น อคร มหา เสนา บด ผาย ทหาร มา
แต่ ค รง โบราณ
การ ที จะ อธิบาย จะ เขียน ภาพ หรอ จะ จำ สัด ความ ช คง สด วแ หง เทพ
นิยาย นั้น เบ่ นของ ทำ, ใต้ ง่ายกว่า จะ พรรณ นาถ ง สต วที มด วม ด ม’ จ ร ง ๆ
เพราะ สัตว์ เทพนิยาย นั้น มัน แล ว แต่คิ ล บ่น หรื ค คม จา ควา ม คด จะนกคค
เอา แม้ แด่ จะ เอา นก มา ปน สับ ช่าง ก สัง ทำ ได้ แล้ว สังด งชอ ว่าน กห่ค ดล งค
ก็ ยํงมี แต่ คำ นิ โปรด อย่า ไป เบ่ด พจนานุกรม แห่ง ราช มล*’ ฑิดย สลา ม1’ ลย
เพราะ ไม่ม้ ปรากฏ อยู่ ใน นั้น แต่ ล้า คู ทำเนียบ เรือ รบ โบราณ ก จะ ปรากฏ
ชอน กนิ และ ตำรา ไตรภูมิ ก็ เคย อา ง ช่อน กว่า มี ใน บ่า หิม พาน ต เหมือน กม
ไหนๆ เมือ พูด ถึง สิต ว์ วิตถาร เหล่า นิแล็ ว ก็ น่า จะ สงเคราะห์ เอา ว่า ครุฑ
ก็เ บ่น นก ชนิด หนึ่ง ซึ่ง คน โบราณ ท่าน เสริม เติม แต่ง เหยี่ยว หรือ นก อิน ทรื
ให้ กลาย เบ่น สัตว์ ที่มี ฤทธา ตัก ดา นุ ภาพ เบ่น พาหนะ ของ พระ นารายณ์ ไป
ก็ ได้ ล้า ท่าน ลอง ไป ตรวจ คู ภาพ ของ สัตว์ โบราณ ที่เรื ยก ว่า “เท อ โร ดก ติ ล”
โ อคลอเ แล ำก็ คง จะ เห็น ว่า มี หลาย สง ที่ เล้า เล้า สับ ครุฑ ของ เรา ที เดียว
การที่ ล้า พ เล้า ล้อ ง พรรณนา มา ยึด ยาว เช่น นิก็ เพราะ อยาก จะ ให้ เล้า
ใจ สัน ว่า การ พรรณนา ของ ที สมมติ ขน นั้น ง่าย แต่ การที่ จะ พรรณนา
ของ ที่มีล้ วมีต นที ใคร ๆ ก็รู้ล้ ก เคย เห็น สัน มา แล้ว ทุก คน เบ่ นของ ยาก
เพราะ ของ ที่ ไม่ เคย มี คน เห็น มา ก่อน เมือ เขียน รูป อธิบาย เบ่น ภาพ พจน์ ขน
ก็ ไม่ มี ใคร จะ กล้า เถียง ได้ เพราะ ใครๆ ก็ ไม่ รู้ ไม่ ทราบ ว่า ตัว มัน เบ่น
อย่าง ไร จริงๆ ส่วน ของ ที่ ใครๆ ก็ เคย พบ เคย เห็น เช่น นก นั้น ให้ นิยาม ยาก
355
เหลอ เกน ใน พจนานุกรม ก ให้ คำ แปล ทริฎ คำ ฏธิบ ๅยคํ ๅว่ๅ “นก” ว่า
เบน ชอ รวม ของ สต ว จำพวก สอง เท่า มี บก ตก ฟอง นอก จาก เบด ไก่ และ
ห่าน แต่ ถา เรา ไป เบิค ตำรา สัต ว ศาสตร์ ดูแล ำก็ จะ เห็น ว่า แม้ แต่เ บิด ไก่
และ ห่าน เขา ก รวม เขา' ไป ใน เรือง ของ น ก ท ง1 นั้น แต่ ละ อย่าง ก็ เบน อย่าง ที่
พจนานุกรม ฮนดี ของ แขก ที่ เขา มก นิยาม นก อย่าง นั้บอ ย่า งบ ว่า เว/ -
\ \ ก./ รแเ เอก ประการ เก บก บี ซึง เบิบ สยาม ภาคย์ ก็ ว่า “นก
ชนิด หน ง เท่า นนเ อง อ่าน แล วก ไม่ ไค้ ความ อะไร ไป มากกว่า จะ รู้ ว่า
เป็น ข้อ ของ บก ชนิด ห บึง เท่า นั้น แด่ ครั้น เรา มา ถาม ตำ เรา เอง ว่า นก คือ
อะไร ทีนิ คำ ตอบ ที เรา จะ ไค้ ก็ คง จะ มี ว่า สตร์ ชนิด หนึง มี สอง เท่า มี บก
บิน ไป มา ได้ แด่ ครั้น มา เพ่ง เล็ง จริง ๆ เข ำแล็ ว ก็ เห็น ว่า ยง ใช้ ไม่ ได้
เพราะ มีน ก หลายอย่าง ที บิน ไม่ ได้ เช่น นก กระจอก เทศ หริ อ นก X เพเ
ซึง เรา เห็น รูป ของ ม0 นบ น ฝาก ลํกย าขํด รอง เท่า ที่มี ขาย แพร่ หลาย ตาม ท่อง
ตลาด ใน ภาษา แขก หริ อ ภาษา ฝ รั้ง เขา มี คำ หนึ่ง ซึ่ง แปล ได้ ความ ใน ตำ ของ
มำแ อง ใน คำ นั้น กล่าว คือ คำ ว่า ก6 ล {เา6โ ซ์งเ มอ เขา จะ ให้ นิยาม คำ ว่า นก
เขา จะ ใช้ คำ ว่า เบน สตร์ ชนิด หนึ่ง ที่มี ร่าง กาย คลุม คำ ย โ 631 ๖ 6โร ชนิด
ต่าง ๆ และ บาง ชนิด ก็ บิน ได้ ไป มา ใน อากาศ แต่ บิงเ อิญ เคราะห์ รำ ยทฺ ใน
ภาษา ไทย ของ เรา เรา ไม่ มี คำ คำ เดียว เคียว โดด ที่ จะ แปล ได้ ความ ว่า
ก 6ล*1า61' ฉะนั้น ถำเ รา บอกว่า นก เบน สตร์ มี ขน ชนิด หนึ่ง แล่ ว เรา ก็ จะ
เกิด ความ ยุ่ง ยาก ตรง ที่ ว่า ลิง ก็ มี' ขน หมา ก็ มี' ขน เม่น ก็ มี' ขน แต่ ลิง หมา
เม่น ไม่ ใช่ นก ครั้น จะ แปล คำ ว่า เะ6ล1เา6โ เบิน ขน นก เล่า มีน ก็เบิ นวำ
พน หล กิ ไป และ เมื่อ เรา พูด ว่า นก เบน สัต ร์ที่มี ขน นก ถำเ บิน ภาษา ฝ รั้ง
ก็ พอ จะ พง ได้ อย่าง ที่ เขา มี คำ กวี เรียก นก ว่า นิ กรั้อ งที่มี ขน (า “หอ © ล ห-
356
6โ6อ ร0ท ธึร *6โร) แต่พ้ ง เบน ภาษา ไทย แล ว ไม่ ได้ ความ เลย ตกลง จะ
ตอง หิน มา หา วิธี ของ แขก ซึง เรียก นก ว่า บก ษิน หรีอ บกษี ซง แปล ว่า
ผู้ ทีมืบิ ก เหมือน อย่าง ที่ ไทย เรา เรียก ว่า สต ว บก ซึง ก ใช้ ไม่ ได ทุก กร ณ
เพราะ นก บาง ชนิค จะ ว่า มี บก ก็ เหมือน ไม่ มี บก เพราะ บีกเ ดม หค หาย
เหลอ สน จูนิด เดียว ไม่ มี กำ ลง พอ ที จะ พา ตวม นขึน สู่ ทอง พา ได้ เช่น
นก กระจอก เทศ พน ธุต่า งๆ ตลอด จน นก อ0อ0 ซัง สูญ พน ธุไป แล ว
ใน เวลา น เพราะ เหตุ ว่า มน บิน หนี คน ก ไม่ ได้ และ หนี หมู ที คน เลียง
ก็ ไม่ ได้ ใน ที สุด ก็ทีง คนที งหมู ช่วย ก่น ทำลาย ให้ นกนี สาบสูญ สิน พนธุ
ไป แล2 ว หา ที ไหน อีก ไม่ ได้ เช่น เดียว กบ นก ใน สหรี ฐ อเมริกา ทีค รง หนี ง
มีชอ ว่า นก พิราบ โดยสาร (กล รร 6 กธึ 6โ กเธึ 60 ก) ซึง ครั้ง หนี งมีน์ บ ลาน
นับ โกฏิ ไป ไหน เบิน ฝูง ใหญ่ๆ ใน ทวีปอเมริกา เห นีอ แต่ โดย เหตุ ที
ชา วอ เม ริก0 น ใน สม0 ย ก่อน นีน ก็ คง บิาเ ถอน โหด รำ ย ไร้ ความ คิด ไม่ แพ้ ก0 บ
คน ที่ ไป อยู่ ที่ เกาะ IV ใ ลน แทน ร แล, วก็ ช่วย ก่น ทำลาย นก 00อ0 ให้ หมด ไป
เพราะ ใน หนัง สิอที่ นัก ปราชญ์ ชา วอ เม ริก0 น เขา เขียน เอง เขา ก็ ตำหนิ คน
ของ เขา ว่า โหด รำ ย ไร้ ความ คิด ชอบ ทำลาย ยิง นก พวก นีค รั้ง หนี ง ๆ
เบน เรีอ นพ0 น เ? อนห มีน ยิง กิน กมี ยิง เล่น ก็มี ยิง เพ้อ ทำลาย ก็มี เพราะ
หวง เกรง ว่า ม0 น จะ มา ขโมย เอา เม็ด ขำ วหรี อ เม็ด พ้ชที่ ตน ปลก ขีน ถำเ รา
ไม่ ระ วง ให้ ดี นก อีก หลาย ชนิด และ ส0 ต ว์บิา อีก หลายอย่าง ใน เมือง ของ เรา
เอง ก็ จะเ รีม สาบสูญ ไป หมด แลีวิ เดี๋ยว น ใคร เคย เห็น นก กระ เรียน ลง มา
ทำ ร0 งเ บิน ฝูง ๆ อยู่ ดาม ทุ่ง นา ทาง ภาค พาย0 พ หรีอ ทาง ภาค อีสาน อย่าง ที่
ครั้ง หนึ่ง สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ฯ ได้ เคย ทรง เล่า ไว้ ใน นิทาน วรรณคดี
ของ ท่าน เมือ เสด็จ ไป ตรวจ ราชการ แถว เมือง อุบล ๆ ถำเ รา อ่าน หนัง สอ
357
เล่ม เดิย วก นนน เรา ก็ จะ ทราบ ว่า ครั้ง หนึ่ง ฝูง ชำ ง บา ชำ ง เถือ น เคย เขา
มา หา กิน แถว ชาน เมือง เช่น แถว ทุ่ง รง สิต และ ทุ่ง บาง กะ บ เบน ต2 น
แต่ เดียว นีถา เรา จะต็ องการ เห็น ช่าง บา เบน โขลง แล่ ว ขำ พเ จำ ผู้ เขียน เรือง
นีก ไม่ มีบญ ญาที จะ แนะ นำ ให้ ท่าน ไป คูทีไ หน ถึง จะ ได้ เห น ดิง น, นบ ญ หา
ที จะ สงวน พ0 นธุ นก และ ล่ตว์ บา จึง เบน บญห าที่สำคํญ อย่าง ยง ไม่ น็อย
ไป กว่า ที่ พวก เรา ไม่ ว่า จะ เบน พ่อ คน แม่ คน หรือ ครู บา อาจารย์ ก็ ตาม
จะ ต่อ ง ช่วย ก0 นอ บรม สง สอน ให้ เด็ก ๆ และ ผู้ ใหญ่ ที่ ไม่ ค่อย มี ความ คิด ให้
เจ กรำ ธรรมชาติ ช่วย ท่าน บำรุง รก ษา ไว้ ซึง นก และ สต ว บ่า ต่าง ๆ ที ไม่
เบน อัย อับ ใคร มิ ฉะนั้น แลำ เรา อาจ จะ เหลือ แส่ นก กระจอก นก เอียง
สา ริกา หรือ หน ท่อง ขาว แมลง สาบ ไว้ ให้ ลูก หลาน เรา ซึน ชม ใน อนาคต
ว่า เบน สิต ว์บำ ที่ ยำ คง เหลือ อยู่ ให้ ได้ พบ ได้ เห็น นอก จากรูป ของ นก และ
สิต ว์อื่น ๆ ที่ ยำ มี ปรากฏ อยู่ ใน ตำ อับ ตำรา เท่า นั้น
ไหนๆ เมือ พูด ถึง ภาษา แขก แล่ ว เขา มี หลาย คำ ที เขา หมาย ความ
ถึง นก แต่ แสดงออก มา เบน ภาษา กวี ซึ่ง เรา ใน ฐานะ ที เบน กวี ไม่ แพ้ แขก
แต่ มา ช่ด สน ซัง ถอย คำ เมือ เรา ยำ ขาด การ ติดต่อ อับ ชน ชาติ อีน ใบ แบ ลบ
อิน โด จีนนึ่ พวก แขก นั้น นอก จาก คำ ว่า บ่กษี ที ไทย เรา ยม มา เบน
ส์ตว์ ของ เรา แล่ ว เขา ยำ มี คำ อีนเ บ่น ดน ว่า วิหค ซัง ก แปล ว่า ผู้ทสิ ญจร
ไป มา ใน เวหา สกุณ อัน มี ความ หมาย ว่า นก เฉย ๆ และ ไทย เรา เอา มา
ป อับ เข ำรป เบน สกุณ ต ส กุณา สกุณ กม ที ชา ชา ต ซง แปล วา สต วทเ กด
สอง ครั้ง ซัง เบ่น ค0 าทีใ ชัเร ยก พ รา หมก เ’ อนเ บน ทนํบ ถอข คง แช กบ งบ ลา ย
แต่ เอา มา ใช้ อับ นก เพ้อ แสดง ให็เ บ บ’ ร่า อนน กน นม ได มก าเน ด ออก มา
เบ่น ตำ จาก ท่อง ของ แม่ มนท่ นบ อับ ไต เหม อบ สต วอ บ สวบ มาก ใบ ชบ
358
แรก จะ ตํอง ออก มา เบน ไข่ เสีย ก่อน เห มีอน ยัง ที บาง ท่า ม ที ระ มด ร ะว ง
ภาษา ก็ จะ ว่า แม่ นก ตก ฟอง เสีย ก่อน แลำ ถึง จะ กก พ้ก ไข่ หรือ ฟอง นน
จน กระ ถ้งลู กนก เจาะ เปล อก ไข่ ออก มา ให้ พ่อ แม่ เลียง ต่อ ไป จน กว่า จะ ถง
คราว ที จะ ต่อ งอ อก รง ไป หา กิน ตาม ลำ ฟง
ส่วน คำ อนที่ เรา ยำ ตำ ง ยืม เขา มา อึก คำ หนึ่ง ก็คิอ คำ ว่า บุห รง ซึง
เรา ยัก จะ พบ ใน วร รณ คด ของ เขา และ โดย เฉพาะ ใน เรือง ดา หลง หรือ
อิเหนา' จน แทบ นับ ค รง โม่ ถ้วน
ยัด นึ่ เรา จะ ได้ เร็ม พูด ถึง เรือง นก ยัน จริง ๆ เสีย ที บืญ หาก มี อยู่ ว่า
เรา จะ ขน ยัน อย่าง ไร ยัาเ รา จะ ขน ต2 น แบบ ตำรา ก็ จะ เบน ที เบือ หน่าย
เบน แน่ เพราะ ตำรา นก ก็ จะ ขน ตน ดำ ย หำ ข2 อ ใหญ่ ว่า นก (/ ง/! ะร) แลำ
ก็ แจก ลูก ออก มา เบืน ชน ๆ ว่า ตระกูล ไหน เหล่า ไหน ชนิด ไหน แต่
ละ อย่าง มี อะไร เบืน ที่ ลำ ยัญ เสร็จ แล ำก็ พอ ดี พอ รำ ย ท่า ให้ ผู้ที คิด จะ อ่าน
นั้น ด อิง เบืด ขำ ม ๆ ไป หมด ความ มุ่ง หมาย ของ ข้า พ เจ ำมีแ ต่เพี ยง จะ เอ่ย ถึง
ชอน ก นั้น นกนึ่ พอ ที่ จะ ท่า ให้ ผู้ อ่าน เกิด ความ เอาใจ ใส่ และ เมีอ มี ความ
รู้สึก อยาก รู้ เพ ม เติม ขน มา ก็ จะ ได้ ไป หยิบ ยัน ควำ ตำ ริบ ตำรา ที่ผู้ เชี่ยว ชาญ
หรือ ผู้ ริก ธรรมชาติ ได้ เรียบ เรียง ขน เพ่อ เบืน การ หา ความ รู้เพ่ ม เติม ใน
เรือง นก ต่าง ๆ ต่อ ไป เพราะ เหตุ ว่า ตำ ราน กที่ดี จริง แลำ และ ที่ ครบ ถ้วน
สม บรณ์ จริง ๆ ก็ ยัง อาจ ไม่ มี ใน โลก นึ่ เล่ม นั้น อาจ เหมาะ ยับ นก ใน ทวีป
ยุโรป หรือ ชุด นึ่อา จ จะ เหมาะ ยับ นก ใน ประเทศ อินเดีย ใน ส หริ ฐ อเมริกา
ใน ทวีป ออสเตรเลีย หรือ เฉพาะ ถ้อง ถึน แห่ง ใด แห่ง หนึ่ง ที่ จะ ให้ แน่ นอน
และ ครบ บริบูรณ์ จริง ๆ นั้น หา ได้ ยาก ยืง ถ้า เบืน เรือง ที่ เกี่ยว ยับ นก ใน
ยัาน เรา แลำ ก็ ไม่ ผิดก’ บหา เลือด ก’ บปู เพราะ จำนวน หนัง สิอที่ เขียน เบน
359
ภาษา ต่าง ประเทศ คู เหมือน จะ ไม่ มี เกิน ๔- ๕ เล่ม ก็ ว่า ได้ เบน ตน ว่า หนึง
หนังสือ ของ คน เดนมาร์ก ชอ/ \ ล ธึล ๗ ซึ่ง เขียน เร์ อง X ห 0 00๓ ๓ 0 ก ธเโ ฝร
0 8ลก นัด จาก นั้น มา ก็มี หนังสือ ของ นาย อ6เธึ ทลท แห่ง ร ทา!! ไ-
ร อก เลก เท ร! น 6 ที เขย นเร อง X ห 0 8!โ0เร 0* แอ โ เา 6โก X ห ล! เลก 6 แล ว
ก็ มี' นาย ฌ0แ6^ ที่ เขียน เร์ อง นก ทาง ภาค ใต้ ของ ประเทศ ไทย ส่วน ที เบน
คน' ใทย อด ล่าห์ รวบ รวม ราย ช์อ และ เขียน รูป ภาพ ดวย ตน เอง ณ ษ น มี แต่
นาย แพทย์ บุญ ล่ง เลข ะ กุล ซึง ได้ พยายาม พาก เพียร รวบ รวม ต ว, แก
เขียน ภาพ นก แถ้ว ก็ ท่า เบน หนังสือ ช้อ ว่า 8!๗ 0บ! 0 X หล แลก ๘
ซึง เบน หนังสือ ทีมีป ระ โย ชน มาก ที สุด สำ หรบ ผู้ ทีใผ I จ ใคร1 รู้ จก นก ใน บาน
เรา เหมาะ สำ หรื บผ้ที เมือ ไป พบ นก แปลกๆ ที ไหน มา ก จะ ได้ เบิค คู รูป
แนัว จาก รปก็ จะ ได้ รู้ นัก ข้อ พี ง ภาษา สาม ญ และ ภาษา วิทยา ศา สต ร ต่อ ไป
เพราะ เมือ รู้ชอ วิทยา ศาสตร์ ของ นก แถ้ว ก็ เบน การ สะดวก ขน มาก เมือ เรา
จะ ต2 องการ ศึกษา เกี่ยว นับ นก ชนิด ใด ช •นิด หนึง โดย เฉพาะ แต่ ว่า ข้อ
วิทยา ศาสตร์ นั้น นัา คน ไม่ รู้ ก็ จะ เห็น ว่า เกิ อบ ๆ จะ นัา เพราะ เบน ภาษา
ลา ดิน หรือ ลา ดิน แผลง จาก กรี ก ซึ่ง เรา ท่าน พ้ง ไม่ รู้ เรือง เช่น เคียว นับ ที
พวก เรา เวลา สวด มนต์ เบน ภาษา บาสื ก็ นึก เสืย ว่า เรา ท่อง คาถา ขนัง ๆ
หา ร้ ไม่ ว่า เรา กำ ลิง สรรเสริญ พระ คุณ ของ พระ พุทธ เนัา หรือ พระ ธรรม
ของ ท่าน หรือ ความ คีฃ อง สาวก ของ ท่าน ซึง บาง ค รง บาง ครา วก็คี
เหมือน นันที่ เรา ไม่ รู้ เพราะ ถ้า เรา รู้แนั ว เรา ก็ จะฉ ลา ค* กิน ไป ใคร เขา เอา
หิน โ บง ข่า ม มา ขาย ให้ เรา เรา ก็ จะ ไม่ ต้อง ค นัก กระ เใ] าเ อา เงิน ไป ที่ งนํ้า
สู้ ส่ง เงิน นึ นั้ไป ร่วม องค์การ ราช ประชา สมา ศย อัน จะ เบน การส นัาง บุญ
ถ้า ง กรรม นำ พืช' โป หว่า นิ I น เน้อ' นา' บุญ อหิ แ' ที่' พระ บาท สมเด็จ พระ เ' จำ! อ ยู่ 1 นัว
360
ได้ ทรง รํบ ไว้ เบน มูลนิธิ ภาย ใต้ พระ บรม รา ชูปถํ มภ์ ซึง ดี กว่า นำ ไป ซือข อง
ที ลือ ๆ เล่า ๆ ไม่ เบน มรรค เบน ผล อะไร ถำเ รา อยาก จะ รู้ จก ใคร คม' หนง
ขน มา เรา ก็ จำ เบน จะ ต้อง พยายาม ร้ฆัา ข้อ ของ เขา ก่อน ขอ นีฉน ใด อา
เรา อยาก จะ ร้เร์ อง นก เรา ก็ ต้อง พยายาม รู้ จก ข้อ นก และ ลกษ ณะป ร ะ จา
ของ มน มิ ฉะนั้น แล่ ว ก็ ไม่ ทราบ ว่า จะ ไป ต1 งต นก นที ไหน พอ เรา เริม
ศึกษา ข้อ ของ นก เรา ก็ จะ เห็น สติ บ ญญา ความ เฉลียว ฉลาด ความ ม ตา สูง
หู ไว และ สรรหา คำ เก่ง อัน เบน ล่ก่ษ ณะป ระ จำ ชาติ ไทย เพราะ เรา ใช้ คำ ว่า
นก เบน คำ ที เบน ห อัก แลำ เอา คำ คุณ อัพ ที หริ อวสิ คุณ ศพ ท มา ต่อ จาก คำ
ว่า นก เบน ข้อ ของ อัน ซึง ดี กว่า คำ ฝ รึง หริ อ คำ ว่า นก ชนิด นนช นิด น
ใน ภาษา อื่น เพราะ ถา เรา ไป เจอ คำ ว่า ๐ ษ แา ใน ภาษา อังกฤษ ถำเ รา ไม่ เคย
เห็น คำ นิ มา ก่อน เรา ก็ ไม่ รู้ ว่า เ"?0เว1ท เบน ลิง หริ อเ บ่น ปลา หริ อเบ็ น สต ว
อะไร แน่ ด่อเ มอ เรา ไป เบ่ค พจนานุกรม เรา ถึง จะ ได้ ทราบ ว่า เ0เว1ก นั้น
เบ่น นก ชนิด หนึ่ง ส่วน ถำเ รา พบ ใน วรรณคดี ที่ ว่า “นก แก้ว จับ แก้ว พา ท”
ถึง เรา ไม่ รู้ฆัา นก แอัว มา ก่อน อย่าง นิ อยที่ สุด เรา ก็ จะ รู้ ได้ ว่า มิ นก อะไร
ชนิด หนึ่ง อับ อยู่ ที่ บน อัน แอัว แต้ ถำ เ รา อยาก จะ รู้ อัก นก ที่ เขา เรียก ว่า
นก แอัว นั้น อัน มิ อัก ษณะ อย่าง ไร เรา ไป ถาม คุณ บ่า คุณ ยาย ท่าน ก็ จะ
บอก เรา ว่า “นก แก8 ว ขน เขียว อัว เดียว เอกา หืด เจรจา คลำ ย คน พูด อัน,,
ซึ่ง ก็ เบน ลีงที ท่าน จำ เอา มา จาก หน์ง ลือ ประถม ก. กา ซึ่ง ท่าน ได้ เคย เรียน
มา ก่อนที สม เด จ ศร ม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ จะ ไค้ ทรง แต่ง แบบ เรียน
เร็ว เล่ม ๑ ขน เรา ก จะ พอ ที จะ รู้ ได้ คร่าวๆ ว่า นก ที คน ไทย เรียก ว่า “นก
แอั ว,’ นั้น มิสิ เขียว และ ถ้า เรา เอา มา เลย ง อย่า ให้ อัน ได้ อยู่ อับ พวก เดียว
ของ อัน แอัว ถ้า เรา พยายาม สอน ให้ อัน พูด อัน ก็ จะ สามารถ เลียน คำ ที่ เรา
361
สอน ให้ มึน ได้ ซึ่ง ก็น์ บ' ว่า เบน ความ รู้, รอบ ดำเ บอ งตํ น' ที่ เด็กๆ ควร จะ ได้
รู้ ไว้ ต่อ มา เมือ เรา เรืม อ่าน เร้ม ศึกษา เรา ก็ จะ ทราบ ได้ ว่า นอก จาก
นก แก้ว ขน เขียว ๔- ๕ ชนิด ที่มี ใน ประเทศ ไทย แลำ ก็ ยำ มึน ก แก้ว อีก
หลาย รอย หลาย พน อย่าง ใน ส่วน ต่างๆ ของ โลก เช่น ถา เรา ไป ใน
ประเทศ อินโดนีเซีย เรา ก็ จะ พบ นก แก้ว ที่มีสี แตก ต่าง จากนก แก้ว' ใน
ประเทศ เรา บาง ชนิด มืลีแ คง แจ๊ด ที เดียว บาง ชนิด มีสีแ ดง ปน เขียว
ปน เห ลอง บาง ชนิด ตำ ผู้สี เขียว แต่ ตัว เมีย สี แดง บาง1 ชนิด ก็มี สี' หลาย สิ
คละ ก้น ใน ตัว ตัว เดียว คลำ ยก0 บ ภาพ ทีศิล บน ประ ดิษฐ ขีน จาก มโนภาพ
ของ ตน ถา เรา ไป เลย จน ถึง ทวีป ออสเตรเลีย เรา ก็ จะ เห็น นก แก้ว ใน ทวีป
น์น นอก จาก จะ มีลีส่ น วรรณะ งด งาม แล2 ว เรา ก ยง จะ พบ นก แก้ว พิเศษ
ซ์งมี ขน เบน หงอน ที่ บน หำ ของ มึน และ มืสี สน ผิด จากนก ชนิด อีน ๆ
เบน ตัน ว่า ขาว ทั้ง ตัว ก็มี ขาว ทั้ง ตำ แต่ หงอน สี เห ลอง เรือ ๆ กมี หรือ ไม่
ฉะ นั้น ตัว เบน สี เทา หำ เบน สึชม พุก็มี และ ใน กรณี พิเศษ เรา อาจ พบ
นก แก้ว ชัง มีต็ คำ เกือบ ทั้ง ตัว ก็ ยำ มี ถำเ รา ไป ทาง ทวีป แอ ฟ ริกา เรา ก ยง
จะ เห็น นก แก้ว ที่ ตัว เบน สี เทา และ มืค วาม จำ แม่น ยำ สอน ให้ พูคก พูด ได้
เก่ง ไม่ แพ้ นก ขุน ทอง บาน เรา แต่ ถำเ รา ไป ทาง ทวีปอเมริกา ใต้ เรา ก จะ
เห็น มีน ก แก้ว ตำ โต ๆ ขนาด อี เห ยียว ของ เรา และ มี หาง ยาว ตัง ศอก และ
เวลา มึน รํอง แม้ แต่ เรา อยู่ คน ละ ฟาก ของ แม่ นำ ที กวาง ไม่ แพิ แม่ นำ เจา
พระยา ของ เรา เรา ก็ ยำ ได้ ยิน เสียง ของ มึน ได้ อย่าง ชด เจน เด กๆ ทีเ คย
เห็น เขา เอา นก แก้ว เล็ก ๆ สี ต่าง ๆ เบน ตน ว่า สิ นำ เงิน สี ขาว สี ม่วง ปน
นา เงิน หรือ ไม่ ก็สี เห สี อง ตำ เล็ก ๆ หาง ยาว ๆ ที ใน บาน เรา เรื ยก กน ว่า
หงส์ หยก ซงที แท้ กเ บ่น ลูก ผสม ได้ มา จากนก แกว ส เขย ว ๆ ตำ เลก ๆ
362
ของ ออสเตรเลีย นึ่นเ อง และ ถำเ รา จะ เดิน ทาง ไป ไท น ๆ ได ยเค รอง บน
หรอ โดย เรือ กลไฟ แล8 ว เรา ก็' จะ ร้' ว่า เขา เข ม งวด มาก ใน การ ที ดะ ร1 น ยาย
นก พวก นก แก ำนึ่ จาก ประเทศ หนี ง ไป อีก ประ เท ดทนี ง เพราะ เขา เชอ
กน ว่า นก ตระกูล นก แก วน มก จะ นำ โรค ติด ตว ติด ขน มน ไป แล ว่กป ลอย
เช้อ โรค ให้ ไป ติดกํ บฟิต ว์อีน ๆ ตลอด จน ถึง คนที มา ติดต่อ อยู่ ใ กล ชิด ดา ก
นก ตํวน์ น และ โรค น้ เขา ก็ เรียก ว่า โรค' นก แก9 ว หรือ เขียน เบ็น ภาษา
ลา ดิน ตาม แบบ ทุก ต็งทุ กอ ย่าง ที เกีย ว กับ วิทยา ศา สต ร ว่า ? ร 1**300ร1ร
เหตุ ที พวก น0 ก ปราชญ์ เขา ใช้ ชือ ภาษา ลา ดิน สำ หรบ ตง ชอลํ ตวแ ละ
พืช ก็ เพราะ เหตุ ว่า สำ ไข้ ภาษา ธรรม คา แสํวิ จะ ยุ่ง ที สุด1 ใน โลก เพราะ
แม้ แต่ ใน ประเทศ เติย ว คน แต่ ละ ท2 อง ถึน ก็ มัก เรียก ข้อ สต ว์ และ ต็น ไม้ ให้
เพืย น กัน เช่น กัาเ รา ไป ซ้อน กแกั ว จาก ตลาด นก ตาม บำน นอก ทีมีสิ
เขียว ปาก แดง ตำ ขนาด เขื่อง พอ ประมาณ ถำเ รา เอา ไม้ ฟุต ลอง วิคคู ตำ
ขนาด ที่ ใหญ่ เต็ม ที่ ตง แต่ หำ ถึง หาง ก็ จะ มี ความ ยาว เกี อบ ๆ ครึ ง เมตร ก็ ว่า
ได้ ชาว บำน ธรรมดา ก็ มัก เรียก ว่า นก แก้ว เฉยๆ แต่ ว่า บาง คน ก็ อาจ
เรียก ว่า นก แก้ว โม่ V? ก็ ได้ แต่ ถา เรา ไป เชียงใหม่ ไป เห็น นก อย่าง เคียว กัน
ถาม เขา ว่า นก อะไร เขา ก็ จะ บอก เรา ว่า เบน นก แล แต่ กัาเ รา ซก เขา อีก
เขา ก็ จะ ต่อ ไป ว่า เบน นก แล ห ม้อ และ ขำ พเ จำ เชอ ว่า ถำ ท่าน ไป แถว
บ ต ตานี หรือ ยะลา เขา ก จะ บอกว่า เบน นก อะไร ไป อีกอ ย่าง หนึ่ง ถำ ท่าน
ขำ ม ไป จน ถึง พม่า พม่า ก็ จะ เรียก ไป อีกอ ย่าง อนเ คียก็ จะ บอกว่า นก นึ่เต็ กๆ
มน เร ยก กน ว่า แต ถา ไป ถาม พร าหม ณทม ความ ร เขา ก จะ บอกว่า
ศุเา ะ (ร เา นล) แต่ ถา ท่าน ไป ทวิ ป แอ ฟรี กา อเมริกา แต่ ละ ประเทศ ก็ จะ
เรียก เบน ภาษา ของ ตำ แล ว ทำ อย่าง ไร ล่ะ เรา ถึง จะ รูกัน ว่า แต่ ละ คน แต่ ละ 363 ประเทศ หมาย ถง นก อะไร กน แน่ แต่ เมือ เรา ใช้ ภาษา ลา ดิน ซึง เบน ภาษา ที ไม่ ใช้ แล ว ที คน ธรรมดา เขา ไม่ พูด กน เอา มา ตั้ง เบน ภาษา กลาง สำ หรบ เรียก ชอสํ ตว์แ ละ พช ก็ คง ไม่ มี ความ รืง เกียจ หรือ อิจฉา ริษยา ไน ระหว่าง ชาติ ต่าง ๆ เพราะ ถ้าเ รา เรียก ตาม ภาษา อ งก ฤษ คน ฝ รี ง เศส ก็ คง ไม่ ชอบ ครืน เรา จะ เรียก ตาม ภาษา ฝ ซึง เศฟิ คน เยอรมัน คน ญี่บุน ก็ อาจ ไม่ พอ ใจ หรือ หากว่า ฌี่บุน ถ้บ เยอรมัน อาจ จะ พอ ใจ คน รีสํเ ช้ยห รีอ จีน คอมมิวนิสต์ ก็ อาจ ไม่ เห็น ถ้วย สู้ เอา ภาษา ที ไม่มื ใคร ใช้ กน แล ว มา ใช้ เบน ภาษา กลาง แม้ แต่ ชาติ ที อำ งถ้ว ว่า เบน กลาง เช่น ชาว อินเดีย ก คง จะ ไม่ รืง เกียจ ส่วน สำ หรบ เรา ซึง เบน ชาว ไทย ถ้า เรา จะ พูด กน ใน ระหว่าง คน ไทย เรา ก็ พอร้ เรือง ถ้น เรา ใช้ ภาษา ไทย ดวย กน ได้ แส่ ถ้า เผอิญ ว่า เรา จะ ถ้อง กา รพ ด ถึง นก ชนิด หน ง ใน ตระกูล หน งซ งม ชอแ ตอ ต่าง ย่อย ๆ ออ อ ไป เบน หลาย แบบ สำ หรื บคน ธรรมดา ก็ อาจ ไม่ เบน เรือง สำถ้ ญ แต่ สำ หรื บ นก วิทยา ศาสตร์ ซึ่ง มี ความ จำ เบน ที จะ ถ้อง ใช้ ภาษา ตาย ตัว ว่า เบน อย่าง นั้นๆ หรือ อย่า งน้ๆ เรา ก็ ยง มี ความ จำ เบน ที่ จะ ถ้อง เรียก ช้อ ให้ แน่น แพ้ น ขน เช่น ถ้า เรา จะ พูด ถึง นก ป ร อด ห ว โ' ขน ถา เรา ไป ทาง บก ษ ใต้ นก ปรอด อย่าง เดียว ก็ นน็ เขา ก็ เรียก ว่า นก กรง ห' ว จุก แส่ ถ้า เรา ไป เชียงใหม่ เขา ก็ จะ เรียก ว่า นก ไ] ด จะ ลิว และ นก ทั้ง สาม แห่ง น้จะ ว่า เบน นก อย่าง เดียว ถ้นก็ ได้ ถ้า เรา ด ถ้วย ตา แต่ เผิน ๆ เรา ก เรียก ตาม ภาษา วิทยา ศา สต ร ว่า
^0ก0 ท (นน 5 เ000รน ร คา แร กก หมาย ความ ถง นก ปรอด บา ๆ ไป บวน ค 1 ที่ สอง เบน คำ ที่ ทำ ให้ กระ ที ดร ด เา มา หมา ยอง นก ป วอด บเว าเ ร ยอ วาม’ อ ปรอด ห, ว!' ขน แต่ ถ้า เรา เกิด เบ่น ฟ้า วิทยา ศาส ตรเ มอ เรา ตอ ษาเ ร อ'3 นก ปรอด หำ โขน โดย เฉพาะ แถ้ว เรา อาจ ศึกษา ละเอียด ถีถว มโบ่ ว่านก บ่ รอ ด 364 ใน กรุงเทพ ฯ มี' ขน บก กี่ กัน ขน หาง กิ กัน แล วกเ ลบ ที หนำ แข ง ขอ งม ‘แ มีกี เล็บ ปาก ของ มน สี อะไร ขน ที่ กน มีสี อะไร ที นีถำ ไป ดู นก ปรอด หวโ ขน แถว บด ตานี เรา อาจ พบ ว่า เก ล็คที หนำ แข็ง ของ นก ทีบต ตานี อาจ มี จำนวน ไม่ เท่า กับ นก กรุง เทพฯ ก็ ได้ ถำเ รา ไป ย่างกุ้ง จบ นก ป รอ คหว โขน พม่า มาลู อาจ จะ ปรากฏ ว่า จำนวน ขน บก ของ นก พม่า หรือ ขน หาง ของ มน อาจ ไม่ เท่า กับ นก ของ ไทย ก็ ได้ ฉะ น์นผู้ ที่ เบน นก วิทยา ศาสตร์ จริง ๆ จึง ตอง เติม คำ ที สาม ไป อีก ส่วน ที่ แห่ งอน ถำ ปรากฏ ว่า นก ปรอด หำ โขน ซึง มี กัก ษณะ ทุก สีงทุ กอ ย่าง เห มีอน กับ นก ปรอด หำ โขน ที่เมี อง จีน ทาง กวางตุ้ง ซึง เบน ที่ เขา ตง ชอน กนี ที แรก เรียก ว่า ]000รน ร เขา ก็ จะ ต่อ ให้ เบน ]000ร นร |000รน ร ส่วน นก ที ย่างกุ้ง ก จะเ บ่น กก 0 ท (นน ร เ000รน ร 0 6ธึ นอก รเร ส่วน นก ปรอด หำ โขน ทีบ่ต ตานี ก็ จะ เบน 1ว70ก๐ก0*นร เ000ร บร เว ลลด! ส่วน นก ปรอด หวโ ขน บาง แห่ง ใน อิน เตย อาจ จะ ตอ งม ข้อ เบน 0ก0กว1:นร ]000รน ร ๓ 0 ก บ00เล แด่น น แหละ เรือง นี เป็น เรือง ของ นก ปราชญ์ ไม่ จำ เป็น ที่ เรา จะ ต่อ ง เอา มาเ บ่น กังวล จน เกิด ความ เบือ หน่าย หรือ ความ กลัว ขน มา นึก เสีย ว่า เวลา เรา อยู่ โรงเรียน กัาเ รา มีเพี อ นที ข้อ เดียว กัน ช อ!/ ระ เส ริฐ หลายๆ คน คน หนี งอ าจเ บ่น ประเสริฐ เฉย ๆ อีก คน อาจ เป็น ประเสริฐ อึ่ง อ่าง อีก คน อาจ เป็น ประเส รัจิเ ป หรือ เขก ได้ ๆ-- 0 นก จกัร พาก หรอ จาก พ' กก “ จากพราก จิบ จาก จำนรรจา” จก รพา ก หรือ จากพราก นึ่เ บน นก ที กล่าว ใน หนัง สีอ วรรณคดี ไทย ปรากฏ อยู่ หลาย เล่ม จาก อภิ ธาน สิง เข ป เรื่อง ศ กุน ต ลา กล่าว ว่า “จา กร วาก (จํ กร วาก) เบน นก ชนิด หนึ่ง ซึ่ง กล่าว ว่า ใน เวลา กลาง ดีนเ บน ดี อง พราก คู่ กน จึง ได้ ยิน เสียง เร้ย กร2 อง หานั น เบน ที่ น่า สงสาร ยง นัก เหตุ นึ่ผู้ แต่ง เรือง ที่ เกี่ยว แก่ สิง วา ส หรือ พล0 ด พราก จาก นัน จึง ชอบ กล่าว ถึง สิบ หนัง สิอ บท กลอน ไทยๆ นัก ชอบ เขียน ว่า “จากพราก” เพ้อ เล่น สำเนียง ให้ เปรียบ เทียบ คำ “จาก” และ “พราก” ภาษา ไทย เรา อีก ชน หนึ่ง” แต่ผู อ่าน ส่วน มาก เพียง แต่ เขำ ใจ ว่า จากพราก เบน นก ชนิด หนึง เท่า นน การ ศก ษา วรรณคดี ไทย เมื่อ กวี กล่าว ถึง บท ชม นก ถำ เพียง แต่ ศึกษา ว่า เบน นก ชนิด หนึ่ง การ ศึกษา วรรณคดี ก็ ไร้ ความ หมาย เสีย แรง ที กวี ได้ อุต ส่า น ลง ทุน ลง แรง พรรณนา ถึง นก ชนิด ต่าง ๆ ตาม ความ! ความ สามารถ ชอง แต่ ละ กวี น่า มา เปรียบ เทียน นับ สีง ต่าง ๆ เพ้อ ให้ วรรณคดี น น!’ สิ สร สก ง ชน แต่ ถำผ้ อ่าน ไม่ รี,' จิก ร ปร่า งล กษ ณ ะค วา' มเ' บน อ ยู่ ข' อง นก ทกว พรรณนา มา เลย การอ่าน วรรณคดี จะ เกิด ความ ซา บ ซึง ชึนไ ดีอก่ างไ ร เชน จากพราก จับ จาก จำนรรจา เหมือน จาก นาง สกา ระ วา ตี (บท ละคร เรือ งอิเ V เนา ตอน อิเหนา ยก จาก เม อร V เมัน V, เยา) จา กร วาก มัน จาก คู่ เสียง กอง กู่กู่ก้ อง เสียง (พระ นล คำ V เลว ง) แกรก1 กทพ ลด ห เรา ก จก ร วาก สง เส ยง สา เนย ง' ราน (คอน ต ลา) จ ร กร วาก ณะ ฟาก ชล ก็ ก้อง เสนาะ จัอง ณะ ริม สีนธุ (พระ นล คำ ฉันท์) หนึ่ง น5 น ( ตะเ ลง พ่าย) จากพราก พราก จาก นาง 366 ซ่ง แซ ว แซ่ จับ ซาก จาก กะ พราก ไต่ พฤกษ์ (ลิ ลิต เพ ช? มงกุฎ) จากพราก คือ พราก บาท นฤ ราช บำร าศไ กล (สม ท? โฆษ คำ ฉัน ท สม เด จก? ม พ? ะ ป? มา นุ ชิต ชิโนรส) สกุณ กด ไก่ แกํ วกะ หรอ ดก ะ เรียน รอง ระ จัง ไพร จากพราก เพ? ยก จับ พฤกษา ไสว แสวง เหยื่อ มา เผือ เพ อน (มหา เวส สัน ด? ชาดก กัณฑ์ มหาพน) แม่ นก จากพราก พราก แล นา จาก จา ป, แอ ย แนม อก แล นา (มหาชาติ คำ หลวง กัณฑ์ ทาน กัณฑ์) เท่า ที่ ยกด้ วอ ย่าง มาน จะ เบน การ สมควร หรือ ไม่ ที่ ครู ผู้ สอน วรรณ- คดี ไทย ควร จะ มี ความ เอ ย่าง แจ่ม แจง ว่า ‘ฆ าร พาก หรือ จากพราก” นั้น เบน นก ชนิด ไค เพียง แต่ จะเ บด พจนานุกรม ซึ่ง อธิบาย แต่ เพียง ว่า เบน “นก1 ใน' วงศ์ นกเ บด นั้า (ทาง วรรณคดี นิยม ว่า คู' ของ นก นด้ อง พราก และ ครวญ ถึง กน ใน เวลา กลาง ดี น)” เท่า น้เ บน การ เพียง พอ หรือ ไม่ สำ หรื บ ผู้ ศึกษา วรรณคดี วารสาร “ช่วย ครู” เห็น ความ จำ เบน ใน เรือง น็อย่ มาก ใคร่ จะ ช่วย ครู ผู้ สอน วรรณคดี จง ได้ รวบ รวม พฤกษ์ และ สต ว์ใน วรรณคดี ขน ใน ที่นจ ะเรื มตํน ค็วย “นก ใน วรรณคดี” ก่อน และ ไค้ ตรวจ สอบ จาก สารานุกรม ฉบบ ราช บณฑิ ตยส ถาน เห็น ว่า ได้ กล่าว ถึง “นก จก รพา ก หรือ จากพราก” ยำ ไม่ ละเอียด พอ จึง ได้ ไป กราบ เรียน ขอ ความ เมตตา จาก ท่าน ศาสตรา จาร ยสุ กิจ ๆนิม มาน เห มินท์ ใน ฐานะ ที ท่าน เบ่น ผู้ สนใจ ใน เรือง นีอยู่ มาก ท่า นก ได้ ให้ ความ กรุณา เขย น เรือง ให้ ดำ ปราก ฎ ต่อ ไป น พรือ มก่บ ให้ ภาพ นก จำ] รพา ก จาก สระ ที่ ท่าน เลย ง ไว้ หลาย ตว ภาพ ท ปราก/] น เบน ผม อ ถา ย ของ ‘นาย เ) เ) พ V เย VI ว ต ‘น ตวง ษ ซ ง ท่าน ได้ อนุเคราะห์ ช่วย ถ่าย และ ขยาย ให้ วารสาร “ช่วย ค ร” ร ฟิก เบน เกียรติ อย่าง ยึง และ ขอกราบ ขอบ พระ คุณ ท่าน นั้งส อง มา ณ โอกาส น ด้วย 367 ใน พจนานุกรม ถำ ท่าน เบึค คู คำ ว่า งู หลาม ก็ จะ ได้ ความ ว่าเ บ่น งู ชนิด หนึง ใหญ่ กว่า งู เหลือม ครั้น ไป เบ่ค ดู คำ ว่า งู เหลือม ก็ จะ ได้รั้ บ ความ รู้ ใหม่ ว่า เบน งูชนิ ค หนึ่ง ตำ ย่อม กว่า งู, หลาม ตกลง เมื่อ สรุป แล8 วก็ พอ จะ ได้ ความ ว่าเ บ่น งู สอง ชนิด ที่ คลำ ย มัน แต่ ไม่ เท่า มัน คำ ว่า จากพราก ก็ เหม่อ น กน ใน ตำรา หลาย เล่ม โดย เฉพาะ อย่าง ยง ที คน อินเดีย เบน คน เขียน มัก จะ เรียก ว่า เบน นก ใน ตระกูล ห่าน ถาเ บ่น ฝ รั้ง ก็ มัก จะ เรียก ก็ น ว่าเ บ่น นก ใน ตระกูล เบ่ด ความ จริง มัน ก็เ บ่น เบ่ค ขนาด เข อง หรือ ห่าน ขนาด เล็ก นั้น แหละ คน ไทย เรา แทบ ทุก คน ย่อม จะ เคย ได้ ยิน คำ ว่า “จากพราก,, ก็ น มา แลํว ทุก คน เพราะ ใน วรรณคดี ชม นก ชม ไม้ ชม สระ ชม บึง ก็ดี หรีอ ใน นิราศ ที่ มัวเมีย หรือ คู่รั้ก ต อิง, จาก ก็ นิ ก็ต็ อง เอ่ย ถึง นก ช นิคนี และ มก อำ ง เบ่น ตุ เบน ตะ ว่า เจ ก หรือ เคย เห็น นก ชนิด นม าแ ลิว ข้อ จริง ๆ ของ นก น ตาม ภาษา สน สก ฤต หรือ บาลี เดิม นั้น เรียก มัน ว่า จ0 กร วาก หรือ มัก วาก ตาม เลียง ริ อง' ของ มัน แต่ กวี ไทย เรา ชอบ แต่ง นิราศ หรือ เบ่น โรค คิด ถึง แฟน ง่าย ก็ เลย แผล งชอ ให้ เร่? า ความ หมาย เบ่น จากพราก หรือ จาก กะ พราก เพื่อ จะ เข ำมับ เรือง พมัค พราก จาก บำน จาก ช่อง ได้ ดี ยง ขบ นก จาก พร ากน้ ม่ช้อ ภาษา วิทยา ศาสตร์ ว่า 73๘0๓ ล V ณธึ เท 63 (ก3เ!3ร) หรอ /\ ท 3 ร โลเ 'ณ ธึเก 63 หรอ 03531X3 โธโเ๚ ธึเท 63 แล วแต จะ ใช้ ตำรา เก่า หรีอ ใหม่ ชื่อ ภาษา ย์ง์ก ฤษก็ มี อยู่ หลา ยชือ ใน พจนานุกรม สิน สก ฤต- อํง์ก ฤษ ของ อ ป เต มัก เรียก ว่า 71า6 1-6(1 80056 หรีอ คบฬ V 80056 แต่ ส่วน มาก ใน ตำรา นก ไม่ ว่า จะ เบน ของ รเบ31 'เ 831(61- ก็ดึ ของ □6เล00นโ กค ของ ล กา เ1. 8เาา เบ้68 กศ ขอ ง 53แ๓ /\1! และ 368 ร. อ! แอก 8แวเ6 ก็ต็ ตลอ ค จน ถึง ของ แ. อ. อ6เธึ ทลท ก็ดึ นิยม เร ยก กน ว่า 0นอ ป V รเา6ฬ นอ หรอ ธโล เา ๓! ก V อ น 0เ{ กน แทบ ทงน น ชอ ภาษา แขก ต่าง ๆ เช่น สน สก ฤต หรือ บาลี นั้น เรา ทราบ กน ดี จาก ห นังลี อ วรร ณ1 ค, ดี เช่น พระ ราช นิพนธ์ อิเหนา น้า ง มหา เวส สน ดร ชาดก บาง และ นิราศ น0 น นิรา ศนิ มา แล้ว ทั้ง นั้น ส่วน ที เบน ภาษา ฮินดี (ภาษา ตอง เบน ฮินดี ส่วน ศาสนา ถึง จะ เบน ฮินด ที น้อง ยา เช่น นิก เพราะ มี คน ตรวจ ปรู๊ฟ บาง คนเ ดี พอ เจอ คำ ว่า ฮินดี ก็ ม กจะ แก้' ใหม่ เบ1 น ฮินดู แทบ ทุก ท) นัน เขา เรียก นก นึ่ว่า จาก วา และ จา กวี แน้ว แต่ เพศ ของ นิ นิ ไม่ ใช่ ยก ษาย กษี ซึง เบ็น ตัก ษ์ ตัว ผู้ก็ไ ด้น้ว เมีย ก็ ได้ เน้น ไว้ แต่ จะ เรียก ว่าย กษิน้ หรีอ ยก ขินิถ ง จะ เบน ตัก ษ์น้ว เมีย จริง ๆ แต่ หาก จะ ตั้ง คำ ถาม ถาม คน ไทย ส่วน มากว่า เคย เห็น นก จากพราก มา แล่ ว หรือ ตัง เกือบ น้อย ทง น้อย ก็ จะน้ บ ว่า ตัง ครัน ช ให้ ดน้ว จริงๆ ที่ น้า น น้า พเ น้า เขา กล0 บแ ตัง ว่าน0 น น้นเ บนเ บด ต่าง หาก เลีย อีก ก็ จะ อะไร เลีย อีก เล่า จากพราก ก็ เบน เบด ชนิด หนึ่ง ที่มีข นาด ค่อน น้า ง ใหญ่ หรีอ เบน ห่าน ชนิด หนึ่ง ค่อน น้า ง จะ เล็ก ท่าน ที่ ชอบ ตัว เลข คง จะ พอ ใจ ถา ขา พ เจา จะ ลอก จาก ตำรา แล ทอ 000 1า6 8! โอ ร อเ I ทอ! ล & 03๒ ร {ลก ของ 3ลเ!๓ /\1! และ เ^1{วเ67 ว่า ตวผู บก ะ ะ: ๓๖๕- ๓๘๗ ปาก ๔๓- ๔๘ หนำ แข้ง ๖๐- ๖๖ หาง ๑๔๒- ๑๔๖ ตัว เมีย บก — ๓๔๐- ๓๕๕ ปาก ๓๘- ๔๒ หนา แข ง ๕๕- ๖๐ หาง ๑๔๐- ๑๔๒ การ น้ด ต่าง ๆ นึ่ใช้ ม ม. หรือ มิลลิเมตร เบน หน่วย แต่ พอ น้า พเ น้า จะ ไปเ บด ตำรา X หอ พล 1:6 โ ไ อพเ 1ห0 พอ โ เอ ของ ท่าน อ อลก เวอเลออนเ' มา ลอก ลง น้า ง เพ อ จะ ได้ แสดง ว่า มี หนัง ลีอ อำ ง อิง หลาย เล่ม ก็ พอ ดีด าเ หลี อบ ไป เห็น ที ทำ ย หนำ ของ ร ลแโ ท /บ! ว่า ดว เลข ของ เขา ก ได้ มา จาก หรือ ลอก มา 369 จาก 061300111' เห มอน กิน ก็ เลย งด ที่ จะ คิด มา ซา สอง เปลือง กระดาษ เปล่าๆ ใน ยาม อต คิด เช่น ขณะ น ส่วน ท่าน ร น ล!' 8ล|^6โ เอ ตะ ท่คิ คะ สม0 ย ดั้ง เดิม นั้น ก็มีต้ ว เลข เหมือน กิน แต่ ท่าน ใช้ น็ว ฟุต เบน หน่วย มาตร- ฐาน เลย เกรง ว่า จะ ท่า ให้ ยุ่ง เพราะ จะตํ อง เอา น็ว มา ปน กิ บ มิลล์ ทำ ให้ เสีย เฟิน เปล่า ๆ ฟิฟิน วรรณะ ของ นก จากพราก น บาง ท่าน ก็ อธิบาย ว่า สีส ไ) ปน นา ตาล บาง ท่าน ก็ ว่า สี เปลือก อบเชย ลำ จะ เรียก ตาม คุณ นัพท์ ข้อ วิทยา ศาสตร์ ของ นัน ธึเท 6 ล ว่า สี สนิม เหล็ก ก็ คง จะ ใกล้ กิ บ ความ จริง อีก หน่อย บาง ท่าน ก็ ว่า สี เปลือก เกา ลิด (0ห© ร ทน) แต่ ขำ พเ จำ คิด ว่า สิ เกา ลิด ติด จะ แก่ เกิน ไป เอา เกา ลิด ไทย หรีอ ลูก ก่อ จะ ใกล้ กิ บทีเ บน จริง แต่ ใคร จะ เคย เห็น สี เปลือก อบเชย หรีอ เปลือก เกา ลิด มา แล่ วก็ ไม่ ทราบ ส้จะ เรียน ให้ ท่าน ทราบ เสีย หน่อ ยก็ดี ว่า ลำ ท่าน เจ กิ วิว และ ชนิด ที เขา ' เรียก ว่า วิว แดง แล่ วิ น่น แหละ คอ สี ของ นก จากพราก ละ และ เพราะ สี มิ นก ระ เดียด ช0 กจะ แดง นิ เอง คุณ หมอ บุญ ส่ง เลข ะ กุล ใน หนัง สอ 0ห0๐^- แร 0* เว! ๗ ร เก า โแล แล ทอ ของ ท่าน ทไฉ นับ ดี พิมพ์ ครั้ง ที่ ๑ และ ครั้ง ที่ ๒ ท่าน จึง เร ยก ข้อ ไทย ของ 8นออ7 5ห 6 เอน 0 นิ ว่า นกเ บด แดง พม่า ท่าน เบน นาย แพทย์ อาจ เคย ใช้ ยา แดง พม่า มา แล วก ได้ เลย เรียก เท่ ด วรรณ¬ คดี น เบน แดง พม่า ซึ่ง พ์งคู แล็วิ ก็ รื่น หูดี ตำผ้ ตำ เมีย ค ง่าย ถำด ที หำนั น เพราะ ตำ ผู้สีห ว มน จะ แดง ห รีอต็ แก่ •ไป ทำนอง เปลือก เกา ล0 คอบ เชย มากกว่า หำ ของ ตำ เมีย ซึ่ง สีช้ด เกือบ จะ ขาว เรื่อๆ ก็ ว่า ได้ บาง ครั้ง บาง คราว นอก จาก ดู หำ ก็คูค อนัน อีก ตำ ผู้ ส่วน มาก นัก จะ มี รอย ดำ ๆ รอบ เบน วง อยู่ แถว กลาง คอ แด่ บาง ครั้ง มน ไซ้ ขน คอ 370 มาก ไป หน่อย ก็ จะ ไม่ เห็น รอย วง ดำ น ขนาด ของ จากพราก กข นา ด1 บดหงส ของ เรา นี่ แหละ ยัา ท่าน ยัง ไม่ร้ จำเ บิด หง สก ขอ สะกด ใจ 1จ้หนอย เพราะ เจ าพ้า ธรรม าธิเ บศร์ ท่าน ก็ ไค้ ทรง พรรณนา ถึง เบ่ ด หง ส ไว้1 ใ' น นรา ศ ของ ท่าน ยัน ห ล่ง จะ เอา ภาพ ของ เบิด หง สมา ลง ให้ ท่า บ' คู อีก ขณะ นก ขอ ให ท่าน ทราบ ว่า ขน าคเ บด หงส์ หรือ จากพราก ก ไล่ ๆ เลีย ๆ ขนาด ของ เบค เทศ ธรรม คา หรือ เบด เทศ ที่ ประสม ยับ เบ่ด ไทย เบ่น บด พ้น่ธุ ทา ง ห็คน จีน เรียก ว่า บว ฉ่า ย หรือ เบิด ครึ่ง ชาติ อย่าง ไร ล่ะ จากพราก นี่ พบ เห็น ใน ประเทศ อินเดีย มาก และ ชาว อินเดีย เขา มี นิทาน เศ รำ ๆ เรึ่ อง นก นี่ ว่า เติม ม่น่ เกิด มา เบน คน ชาย หญิง แด่ เผอิญ ว่า ด่าง วรรณะ ยัน ถำ จะ ว่า ตาม ภาษา การ เมือง แบบ ส์ง คม นิยม ก พอ จะ กล่าว ไค้ ว่า ตำ หนึ่ง เกิด ใน ตระกูล ยัก ตึนา แด่ อีก ตำ หนึง เกิด ใน สกุล กรรมกร แลำ เขา ทั้ง สอง นี่ หนี ตาม ยัน ไป เป็น ที เคือง ระคาย เท วมัญ ญิตข อง ศาสนา แขก ที่ ไม่ นิยม ให้ คน ด่าง วรรณะ ขำ ม พรมแดน ความ ยัก พระ เบน เจา แห่ง ศาสนา ยัก ดึนา จึง ทรง สาป ให้ ทั้ง คู่ ไป เปลี่ยน ร่าง เป็น นก เป็ด สอง ตัว ชอ จาก วา และ จา กรี (อ่าน จาก กะ วา และ จาก กะ รี) แด่ ให้ อยู่ คน ละ ฟาก แม่น า มัน มำ จะ บิน ไป เกาะ ยอด ไผ่ แล ำยั อง หา ยัน ดัง นี่ จาก กะ ว ! พี จะ มา หา น้อง ได้ ไหม ? ไม่ ได้ ! จาก กะ วา ! จาก กะ วา / น้อง จะ มา หา พี ได้ ไหม ? ไม่ ได้ ! จาก กะ วี / แล ำก็น่ าเศ รำ แด่ แขก มัก จะ มีเรึ่ อง เศ รำ ๆ ทำนอง นี่ แหละ นก จากพราก นี่ เวลา มัน หนี จาก หนาว มา ยัอน มัน ก็ บิน ยัน ตาม ทิศ ทาง ต่างๆ ที่มีค วาม อบอุ่น เคอ ลา คูร์ กล่าว ว่า นก จากพราก มีถน ที่อย่ 371 แถว ประเทศ สเป ญ อา ฟ ริกา เหนือ ลุ่ม แม่ นา ไ นล์ ยุโรป ภาค ตะวัน ออก เฉียง ใต้ (เช่น ใน ประเทศ กรีซ แหลม บอล ข่ๅน บาง ตอน และ ภาค ใต้ ของ ประเทศ รุสเซีย) เอ เซีย ไม เนอ ร์ เม ใส โป เต เมีย อิหร่าน เอ เข้ ยก ลาง ไป จน มองโกเลีย ส่วน ใต้ ของ ไซ บีเรี ย และ จีน แส่ วก็บิ นหนื ฤคูห นาว ไป ทาง ซู คาน อิธิ โอ เบย อินเดีย ลงกา จีน ใต้ แมน จูเรี ย เกาหลี และ บาง ทึก เลย ลง ใต้ มา ถึง พม่า และ มัๅน เรา บาง ตอน บาง พวก ก็ ไป ถึง ยุโรป ส่วน อืน ๆ ขน ไป จน ถึง ไอ ส แลนด์ และ อเมริกา เหนือ พวก ที่ มา ถึง พม่า และ บำน เรา นั้น มก จะ มา เมีอ หนาว จริง ๆ และ ที่ หลุด มา ถึง ทาง นี่ ก็มีนั อย นักหนา ฉะนั้น พวก เรา ส่วน มาก จึง รูจัก ชอม่ น มากกว่า เคย เห็น ตัว มัน นาย แ. ด. เว6เธึ ทลท ซึ่ง เคย มา สอน ภาษา อังกฤษ ที่ ร. ร. ปริ นส รอย เชียงใหม่ และ เคย สำรวจ นก แถวๆ นั้น และ เวลา สงคราม ก็ เบน ผู้ เชียว ชาญ ทางบริเวณ แหลม อิน โค จีน ของอเมริกา ก็ เคย เล่า ว่า เคย เห็น จาก- พราก หรีอ 0 \6 V รห© เ0เบ ๐ ตัว หนึ่ง แถว บำน แอ่น ระหว่าง จอม ทอง และ มีค กา ฉะนั้น ถำ ใคร มาบอก ว่า เคย เห็น จากพราก ใน เมือง ไทย ก็ น่า จะ สง ส่ย ไว้ ก่อน นี่ เบน ความ เขำ ใจ ของ ขำ พเ จำ แต่ เมือ เร็ว ๆ นี่ ไต้ ไป ที่ สวน ส่ตว์ เชียงใหม่ ก็ เห็น มี จากพราก อยู่ ตัว หนึ่ง ไม่ ทราบ ว่า จับ ไต้ แถว นั้น หรีอ เอา จากกรุงเทพฯ ขน ไป ถาม คน เผา ก็ ไม่ รู้ เรื่อง แต่ ใน ยุโรป นั้น เห็น มี แทบ ทุก แห่ง ที่มีนั้ ไแ ละมี เบด บา ลง เช่น ใน อุทยาน เซน ด์เจ มส์ ร*. ม่ล ทา 6 ร’ ? ล ที่ ขาง พระราชวัง มัก กิง แฮม กรุง ลอน คอน ใน สวน พฤกษชาติ ใน ประเทศ ฮอลแลนด์ เมือ เร็ว ๆ นี่ ก็ อัง เห็น แม่ จากพราก พา ลูก นัอย ล. อย พอง เล่น ใน สระ นั้าที่ น่น 372 ขำ พ เจา เคย พบ เคย เห็น จากพราก, I น อินเดียม าน์บ ค รง ไม ถ วน เห บ’ ที เขา จิบ มา ขาย ตาม ต ลา คน ก แถว กล กก ะ ตา บ่อย ๆ แต่ ตอ นบ บ ไม่ มท เลย ง ก็ ไม่ ไค้ คิด นำ เขา มา ตอน หสัง น เมือ คุณ หญิง อม พร มี สุข จะ เคน ทาง ผ่าน ประเทศ อินเดีย ก็ ลอง ขอรั อง ให้ ลอง หาลู สก คู่ห บึง เทือ จะ ไค้ ทา สวน นก ใน วรรณคดี ไทย คุณ หญิง ไป หา ที กรุง นิวเ คล อึก ไม่ เค้ เพราะ ไม่ ใช่ ฤคข อง มน ต่อ มา ท่าน มี โอกาส ผ่าน กล กก ะ ตา ไป หา ดู ตาม ตลาด นก ก็ ไม่ มี แต่ เจิา หนำ ที่ สถาน กงสุล ทีน่น ทราบ ว่า มี มหา ราชา ท่าน หนึง โบ่ร ต ใน การ เลย ง นก แปลก ๆ และ ทราบ เบน พิเศษ ว่า ท่าน มี จากพราก ถง สาม คู่ ก็ ได้ ไป ขอ บ่น มา ซึ่ง ท่านมหา ราชา ผู้นํ้น ก็ ทรง โปรด ประทาน ให้ มา คู่หนึ ง น์บ ว่า เบน โชค ดี อย่าง ย็งข อง ผู้ที่ ผ่าน ไป มา ทาง สมุทรปราการ ได้ เห น นก สำ กัญ ทาง วรรณคดี ได้ เสมอ และ โดย ทีม น ชอบ อากาศ ทีบึ และ ได้ กิน ดี อย่ดี มี ขาว มี แหน กิน อย่าง ไม่ อั้น ขน ของ มน กมีสี สด เข ม และ มน ชอบ รัอง โต้ กัน เสมอๆ พ้งก็ คลำ ย เสียง เดก รอง แอแ อ่แอ๊ แอ อะไร แบบ นํบ หู ไทย ก็ คลา ยๆ พง สรรเสริญ โบราณ ที่ ท่าน หญิง พูน พิศ มัย ดีศ กุล ทรง เล่า ใน ปาจึ กถา ของ ท่าน ทาง วิทย แต่ ห แขก อาจ ได้ ยิน เป็น จัก กะ วา จี๋ จัก กะ วี จำ ปืเ 3 จ ' บ ก็เ บ่น ได้ เพราะ อารมณ์ ของ คน ไม่ เหมือน กัน ฝ รัง ที่ เขียน บท ความ เรื่อง จากพราก บอก กัวย ว่า เนอ ของ จากพราก นํ้นท ง เหนียว และ ก ลน เหม็น คาว ไม่ น่า รับ ประทาน เสีย เลย จึง ไม่ มี ใคร เขา คิด จะ ไป ฆ่า มา แกง กิน เหมือน เป็ด นา ชนิด อื่น ๆ มัาง ว่า เพราะ มัน ชอบ กิน หอย กิน ปลา สด เนอ จึง คาว จัด มัาง ก็ เลย หา ความ ต่อ ไป ว่า จากพราก น มัน ชอบ กิน ทง ผัก หญิา จอก แหน ขาว เปล อก และ ดอก หญิา อื่น ๆ แด่ หาก มี ของ อื่น เช่น หอย ปู ปลา มัน ก็, ไม่ เจัน แม้ แต่ มี ซาก สัตว์ ดาย มัน ก็ ไม่ 373 รง เกียจ ที่' จะ กิน แบบ' นก ดะ กรุ ม ตะกราม แต่ ขอ ห ลํงนี ท่าน รลแกา แ ผ้ เชียว ชาญ นก ของ อินเดีย ก ได้ เดือน ไว้ ว่า คำ กล่าว ที ว่า นก จากพราก ชอบ กิน ของ ที่ ไม่ น่า กล่า วน เบน แต่ เพียง คำ กล่าว นา ยํงมิ ได้ ม การ'’ นิด อก บ่ ราย ทิว ไป ให้ ได้ หล่ก ฐาน แน่ นอน ฉะ นน จง ขอ รอง ให้ พง หู ไว้ หูก อน จ'3 จ ะ ถก ต่อ ง และ คำ แนะ น0 าน่เ ขำ ใจ ว่า เหมาะ ไม่ เฉพาะ เกีย วกิบ่ •นก จาก พร าก เท่า นํ้น แม้ แต่ คำ กล่า วหา เสียง ลือ เสียง เล่า อำ งอน ใด ก ตา ะ1 ; — X — เป็ด หงส์ โดย ปกติ เม อ เรา ไป พบต่ พที่แ สง อะไร ใหม่ ๆ แส็ว สิง แรก ท เรา คด จะ ไป กัน ค ว่า ก็ดีอ หนำ สึอ พจนานุกรม ฉบบ ราช บแเ พืด ย ส ถาน แด เม อ 'ใด คน บ่อย ๆ แล้ว ก็ จะ เกิด ความ รู้สึก ขึน ว่า คำ ใด ที เกีย วก บ ธรรม ชาด วทยา เช่น ข้อล้ ตว์ ต่าง ๆ ก็ต็ พืช พ้ น ธุธญ ญา หาร กด ดอก ไม ดอก ไร กด คา อธิบาย ที่ เรา ไค้ รบ ก็ มก จะ สน จน แทบ จะ ว่า ห ว' แก ว่า ได้ แตก จะ มผู แก แทน ว่า ก็ พจนา นก รม หรือ ตึก ชน นา รืนน เขา อธิบาย พอ ให้ รู้ ความ หมา ย เคร่าๆ เท่า นึ่น ว่า น5 น เบน นก เป่น หนู เป่น เบ็ด เบน ไก่ ถา อยาก ทราบ อะไร ละเอียด กว่า นึ่นก็ ตอง ไป เบ็ด สารานุกรม หรือ เอ' แไช โค สบ เด ย ก็ แล้ว กัน ซึง ก็ ถก ต่อ ง แด่ สารานุกรม ภาษา ไทย ของ ราช บณฑิ ตยส ถา' แ ก็ ยำ' โม่ เสร็จ มีเพื ยง แค่ อก ษร ก-ไก่ มา ถึง กัก ษร ต-เต่า เท่า น0 น ฉะ นน ยาก ที่คร บา อาจารย์ สอน วรรณคดี จะ ไป คน ไต้ ครืน จะ แนะ นำ ให้ ไปเ บิด . สารานุกรม ภาษา ฝ รำ ก็ คง ไม่ รู้ชอ ภาษา ฝ รำ ของ กัพท์ ที่ เรา อยาก จะ ทราบ ก ไค้ ฉะ นิ น เมือ อาจารย์ ประเสริฐ ขลิบ หอ ง ขอ รอง ให้ ขำ พ เจา ช่วย เขียน คำ อธิบาย และ หา ภาพ มา ประกอบ เรือง สิต ว์แล ะ พืช ต่างๆ ขำ พเ จำ ก็ เต็ม ใจ จะ ช่วย เท่า ที่ สติ บ็ญญ าโอ กา ส และ เวลา จะ อำนวย เพราะ เห็น ใจ เพื่อน ครู คำ ย กัน ว่า ไม่ รู้ จะ เอา อะไร มา อธิบาย ให้ เด็ก พ้ง ใน ขณะ ที่ กำลัง สอน วรรณคดี ตอน ชม นก ชม ไม้ แล้ว ก็ ได้ แต่ บอก เด็ก ว่าน0 นเบ็ น นก ชนิด หนึง หรือ ไม้ ชนิด หนึ่ง ขำ พเ จำ เคย เบ็ด หนำ สึอแฮ นด์บุ๊ ก ของ ท่าน บี. โอ. คา รต์ไ รห์ อาจารย์ สอน ภาษา อำ กฤษ สม้ ยครํ้ งคุณ บ็คุณ ลุง ก็ เจอ แต่ คำ แปล ที่ ว่า /\ เกง่ 0? เว! โ 6 หรือ /\ เกํ ทอ 0* น66 เท่า นึ่น เลย ไม่ สามารถ 375 จะ แปล' ชอน กน น ข้น ไ ม้นั้ ให้ ชาว ต่าง ประเทศ รู้เรี อง ได้ นีก ไม่ ใช่ ของ แปลก อะไร ขำ พ เจ าเค ยเ บด ดิก ชน นารี ภาษา อำ ก ฤษ- ฮินดี บ่อย ๆ ก เจอ คำ แปล ชนิด แบบ เคียว กน น้ว่า เบน ก โลเ (ลโ ^6 กล ร เา! (เอก ประการ เก บก บี) ซึ่ง เบน ภาษา แขก แปลก กล็น ไอ ของ คำ ที ว่า นก ชนิด หนึง เท่า นั้น เอง คำ ว่าเ บด หงส์ ที เรา พบ ใน วรรณคดี เช่น ใน นิราศ ของ เจา พา ธร รบ าธเ บศร์ กด หรอ ใน ชาดก บาง เร อง กด อาจ ทา ใ หอ ยา กรู ตอ ไป เช็ด เปล่าๆ ก็ พอ จะร้ หงส์ เฉยๆ ก พอ จะ พง ออก แตเ บด หง ส เบน อะไร กิน แน่ แต่ พอเ บด พจนานุกรม ดู ภาย ใต้ คำ ว่า เบด หง ส ก จะ ม คา อธิบาย ไว้ กว่า ง ขวาง พอ ค ว่า "เช็ด ช้นด หน ง รูป คลาย เบด เท ส ด ว! ต เก็ อบ เห่า หาน ขนช็ ก ยาว บน ได สง อยู ดาบ บง หนอง แล ลา นา ใ, นบี่า ดง,, คำ อธิบาย เหล่า นิ ถูก ตอง ทุก ประการ ถา เรา รู้ จกเ บด หง สมา แล ำก็ จะ อด ชม ว่า เขา พูด เหม่อ นที เม มจรี งอ อ่าง ทอุม ท ร ดูกเ คย กอ า,ข้ววา “ข้น โบราณ ท่าน ผก ถูก ทุก ดีง . แต่ จนแลว จน รอด ถา เรา ไป พบ ตำ อะไร ทำนอง นิ สกต่ ว้ห น ง1 เ รา จ ะ รู ไ1 ออ อ างไ ร วา มน เบน ดร อะไร กมแม ขำ ณเห ละ ที่ ขำ พ เข้า ยอม เม อยม่ อ ขีด เขียม มท ควา ม มทม และ เทียว คํนิ ค' ข้า หา ภาพ ที่ฝรํ่ ง เขา รวบ รวม เขียม เม' ม ภาพ สี1 เท่อ ที' ก มา คํนิ ต่' อ ๆ ไป และ ไป รบกวน นาย แพทย์ ทวี ตินดิ วงษ์ ให้ มา ช่วย ถ่าย ภาพ ส จาก ของ จริง ใน สวน เบด ที่บำ น ขำ พเ จำ มา ประ กอ มเที่ อจะ ม งเม่นจง จะ ติ เอา ไป แสดง ให้ นำแรียม ได้ เท มทง ภาพ ดี และ พง คา อธ บาย ประกอบ ไป ดำ ย จึง จะ สร ำง มโนภาพ ที่ ถูก ข้อง และ ได้ บรรยากาศ ทีผู้มี ประสบ กา รณ เขา เล่า ให้ พ้งเ พม เติม เพ อ ความ สว่าง กระจ่าง ใจ มอ อีก ท ม่อย 376 ครืง แรก1 ใน ชีวิต ที่ ขำ' พเขั าได้ พบ กบ เบ่ด หง ส ตำ แร กก เม อค รง ยง เบน นก เรียน กำลัง' จะ เข้า สอบ' ใส่ ชี น ม็ธย มบที หนึง ร่วม ๆ หก สิบ บ มา แล ว เข้ าขัน หนึ ง' ข้า พ เจ้า เอา กระโถน นำ' หมาก' ใป เท และ1 ใป ลา' 3 ท หาด ทราย ขาง ผง แม่, แา บง ที่ เชียงใหม่ เวลา ประมาณ หก โมง เชา เห น นก อะไร มล ขาว ๆ ดำ ๆ บิน มา เฉียด หำ ข้า พเ จำ แล้ว กร่อน ลง ใน นำ ข้า นรือ หา'3 แมลงบองท จอด ขำ งผ้ง ข้า พเ จำ รีบ ขึน ไป ตาม เดก คน ใช้ ให้ ลง มา ช่วย ลกต จบ เพรา ะ ที่ ๆ นก น1 น ร่อน ลง เบิน ซอก ระหว่าง เรือ กบ รืวขํ ด แตะ ซึง ขาว มา ‘แเ ขาล อม ทำ สวน ผิ ก ปลก หอม แดง กวา ตาม หาด ทราย พอ เดก คน ใช้ ขึน ไป เห นอ นำ แล้ว ก็ โบก มือ โบก ไม้ ไล่ ลง มา ขา พเ จาก สก ด ทาง ปลาย ช่อง พอ เจา นก นีน ว่าย มา ใกล้ ลัก หน่อย ก็ เข้า ตะครุบ จบ ค วา คอ มน ได้ มน พยายาม ตีบีก แด่ ก็ รวบ เอา ตว หนีบ รก แร้ ไว้ ได้ ครืน ขน บก ได้ ก็ พา มํน มา ขัง ค็วย สุ่ม ไก่ เอา อ่าง นา วาง ใน สุ่ม แล, ว เอา ขัาว เปลือก กอง ไว้ ขัา งๆ อ่าง เสร็จ แล้ว ก็ รีบ แต่ง ตำ ไป โรงเรียน ให้ทํ น เวลา สอบ ไล่ เอา กระสอบ คลุม สุ่ม นีน ไว้ เพ้อ ขัน ขัน ต็น ขณะ ที่ กำ ขัง สอบ ไล่ อยู่ รู้สึก เบน ห่วง อยาก รู้ ว่า ขัาว เปลือก ที่ ให้ ไว้ น์นขั แจะ กิน ไหม หนอ พอ เสร็จ สอบ ขัน นํ้นก็ รีบ แจว กลับ บำน เพ้อ จะ มาด ให้ ร้แน่ ว่า ขัน เบน นก อะไร กิน ขัาว เปลือก หรือ ไม่ ครืน กลับ มา ถึง บำน ค่อย คลี กระสอบ ที่ คลุม สุ่ม ดู พอ ปรากฏ ว่า ข้าว เปลือก ที่ กอง ไว้ เบน หย่อมๆ ดู พร่อง ไป มาก ก็ด้ ใจ เพราะ นก บา ที ได้ มา หาก ขัน ไม่ อด ข้าวอด ผล ไม้ เห็น รอย จิก รอย โป บาง ก็ แสดง ว่า เวลา ที ไม่ มี ใคร มอ งด แล้ว ขัน ก็ แอบ กิน อาหาร ก็ แสดง ว่า พอ จะ เลย ง ให้ รอด ได้ ล้า เอา เมล็ด ข้าว ก็ด้ ผล ไม้ เช่น กล้วย ลูก ตำลึง สุก ตะ ขบ ฝ ร0 ง หรือ มะละกอ ผ่า ซัก เอา ไม้ เล็กๆ ทีม ให้ เบน รอย เพื่อ นำ ให้ ขัน จิก ตาม ล้า มน กิน ผล ไม้ ก็ โล่ง ใจ โข แด่ ล้า ผล ไม้ 377 ไม่ มี รอย จิก ก็ ลอง เอา ไข่ มด แคง โปรย ตาม พน กรง เอา แมลง แกลบ แมลง สาบ แมลง ปอ หรือ ตก แตน แมง กะ ชอน บให้ จวน ตาย แต่ ยง พอ จะ กระตุก กระดิก ได้ โยน ให้ มัน ล้า มัน ควำ ก็ แปล ว่า รอด แน่ แต่ ถา เบน นก กิน แมลง ตอง ผสม อาหาร ชนิด' ให้, นก' จำพวก กิน แมลง1 ให้ มน โด ย1 โช้ แม ล' ง ล่อ จน ใน ที่ สด มัน ก็ จะ รู้จัก กิน อาหาร ผสม ต่อ ไป ใน ช \ เตำ เจา กล ำษณ ะ ของ มัน กรู้ ได้ แต่ เพียง ว่า เบ่ะ เะเ กเมี ดบีา ชนด หนึ่ง เท่า นั้น เพราะ สมัย นั้น จะ หา หนังสือ ดำ รบ ตำรา ที ไนน่ ใด้ เก่า ต่ อมา มี ญาติ ที เขา ชำนาญ เดิน บา และ เคย ทา ไร่ อยู่ บาน นอก พอ เขา มา เห น เจัา นกเ บด ที่ จับ ได้ เขา ก็ บอกว่า นี่ แหละ คือ เบึด หงส์ บก และ หลัง สิ ตำ เบน มัน ขลับ ส่วน พน ท่อง ขาว ตอน นัว ของ มัน พีนเ มีน สิขา ว แต่ มีจุค คำ ๆ ขน ประปราย พอ มน เรืม เชอ ง ขน มา ก็ จับ มา แล้ว ขลิบ ขน บก ยาว ๆ เสีย ข่า ง หนึ่ง เพีอ กำเ ไม่ ให้ มน บิ ะเน ะเ ได้ แล้ วก ปล่อย ให้ อยู่ ลับ พวก ไก บ เลย งด' ไม ลาน บำน เบ่ค ตวนี อยู่ กบ ขำ พ เจา ตง ๔- ๕ บี ภาย หลง ถง มน จะ ถ่าย ขน ขน บก ขน ใหม่ ครบ บริบูรณ์ มัน ก็ ไม่ นนี ไป ไน น แต่ ก สงสาร เพราะ มี ตำ เคียว ไม่ ริ, จะ นา คู่ที ไน น ให้ ม0 น ประกอบ เวลา น นก ไม่ นรา ะ1 วา มน เบน ตำ ผู้ หรือ ตำ เมีย ลัน แน่ ภาย หลัง ทราบ ว่า แถว ทุ่ง ข่าว ตอก นอก เมี อง ลัก หน่อย มีเมี ดนั้า มา ลง เบน ฝูง ๆ ก เลย จบ เจา เบด หง สต วน ะเใ ล ตะ กราบ ร รท ก ท่า ย รถ จก ร ยา ะ แอา ใป ป ลอย ให มน เขา ฝูง ไป กบเ บด นา โน สระ หรือ ทะเลสาบ ต่อ ไป นนเ บน ครํ้ง แรก ที่ เคย พบ เคย จับเ มีด นงก่ ได้ ด้วย มีอข อง ตน เอง ที่ เชียงใหม่ ลัาเ มีน เวลา นึ่ก็ จะ บอก ได้ ว่า เบด ตำ นั้น เบน ตำ เมีย เพราะ ตำ มัน เล็ก กว่า ตวผู้ ที เคย ได้ เลียง มาด คะเน ลงๆ น่ และ ทด ง จม กบ น จะงอย ปาก ชอง มัน ก็ ไม่ มี แผ่น ดำๆ แบน ๆ งอกออก มา เมีค ลง ฤดู 378 ท่นก มินิ จะ ผสม พํนิ ธุกํนิ จาก แผ่น คำๆ ท่อ ยู่บบ สบ’ บ่ ากของมนน บ่ รง ท่เค ยอ ย1 อินเดีย และ ลงกา สมิย ก่อน มก จะ เห น แขก ลง ถา สง หล บ ยมเอา หวี กระ เสียบ หรือ ทด ศีรษะ เบน เครือ ง หมาย ตระกูล บ รอชนวรรณะฃองตน เขา ก็ เลย เรียก เบค หงส์ นีว่า เบน เบ่ค หวี ดอก า& อบ 0 หรือ นก ตา นล ซึง เบน ช่อ แขก เรียก เบด ชนิด นี บาง ท่านที ชอบ ลาก เสียง เช่น นาย สา ลบ อา สี ก็ ว่า ภาษา ฮินดี เรียก เบด น็ว่า ผล I ล นาก ตะ ไป เสีย อย่าง โนน เลย ดร. ระ ฆุวี ระ (เจ ลน V ฬ ล) หรือ ที่ บาง ท่าน ว่า เบน ดร. แซม มวล ยอน สี นของ อินเดีย เพราะ ท่าน นิยม มิ ญญ็ด ศพ ท เท่าๆ กบ แต่ง ตา รา พจนานุกรม มา แลิวิ หลาย เล่ม ท่าน ผู้น็ เคย เช่า มาศ กษา วิธี บญญ ต ศพ ท ของ ไทย ที่ ท่าน ผู้นี เห็น ว่า เบน การ เฉลียว ฉลาด อย่าง เอกอุ ท่สา มารถ นำ ภาษา สี นิ สก ฤต เช่า มาด, ค แปลง เบน ภาษา ไทย ได้ อย่าง เหมาะ เจาะ งด งาม เสนาะ โสต เช่น คำ ว่า โทรเลข, โทร ศพ ที่, โทร ท, ศน์, วิ นิ ทยห์ ตถ์ วิ นิ ทยา วุธ, ราช อิส สริ ยา ภร ณ์, ชล ประทาน, วิทยุ, สถานี, ฯลฯ ดร. ผู้ นีบอ กว่า เบด หงส์ น็เคิ มมีช อ เบน สี นิ สก ฤต ว่า นนฺท่ มุขี ห0 สก (นิ นิ ท่มุข็ หง สก ะ) ซึ่ง พง ดูก็ดี แต่ ก็ ไม่ มี ใคร เรียก ตาม เพราะ วิธี ปล่อย ศํพที่ ใหม่ๆ นีน ไทย เรา มี กลวิธี ปล่อย นาที ละ คำ สอง คำ จน ค่อย ชิน กน ไป เอง แม้ แด่ ดำ ว่า “ทศ นา จร” แรก ๆ พง ก็ เห มีอน ภาษา ลิเก ก็' ว่า, ได้ แต่ พอ ใช้ ๆ ก0 นิ ไป สก หน่อ ยก คุ้น แต่ ดร. ระ ฆุว ระ และ คณะ นนต งหน์ าตง ตาบ ญญ็ต ศพ ที่ พอ ได้ มากๆ ก็ ปล่อย ออก มา ยิง กะ เขา ปล่อย กระทง สาย ทำ เอา ทุก คน งง งวย ไป หมด พ้ง ไม่ รู้ เรือง จะ จด จะ จำ ก็ ไม่ หวาด ไม่ ไหว ใน ที่ สุด แทน ที่ จะ ใช้ ภาษา ฮินดี ภาย ใน ลิบ หำ บ ตาม ที่ กำหนด ไว้ ใน รัฐ ธรรม นญ แทน ภาษา อำ กฤษ และ ภาษา ท่อง สีน ก็ เลย ต้อง ปล่อย เลย ดาม เลย มิ 379 ฉะนั้น พวก แค วน ทมิฬ จะ ปฏิวํ ต หริ อ แยก ดิน แดน ออก ไป ต่าง หาก ลำ จะ ถูก บง คบ ให้ ใช้ ภาษา ฮินดิ เบน ภาษา กลาง ของ ชาติ ใน ที่ สุด เมือ ดร. ระฆุ วีร ะ ถึง แก่ กรรม เนึ่ อง จาก อุป ต เหตุ ทาง รถ ยนต์ แลำ ดูเร์ อง บํญญื ตสํพ ท และ เข็น ภาษา ฮินดิ ก็ ค่อย ซา ลง ไป ต่อ ไป น้จะ เบน เร องของ เบด หงส์ ทาง วิทยา การ คอ ะ ช้อ วิ1 ทยา ศาสตร์ รลฟเอฌเ ร ^0 เลก ๐!: ๐ ร 1716 เลก 0*05 ช้อ ภาษา อิง กฤษ ดอเาา เว อ นอ สํกษ ณะ ตำ ผ้มีลิ น ที่ บน จะงอย ปาก หำ และ คอ ขาว มึจุด คำ ประปราย ขน ตาม ห ลิง และ บก สี คำ เบน มน ขลิบ หาก กระทบ แสง แดด จะมื แวว คลาย ๆ ร้งง ค งามมาก ใต้ท็ อง สิขา ว ใต้ หาง สิขา ว มืสี เห สิ อง นวล เจือ เบ็น บาง ส่วน โดย เฉพาะ เมือ ถึง ฤดู ผสม พ0 นธุข องมํ น ตำ เมีย ก คลาย ตวผู้ แต่ ย่อม กว่า ไม่ มี สน ที่ จะงอย ปาก และ ไม่ มีสีเ สิ อม มน ขลิบ ขนาด บก ๓๕๐- ๓๘๐ ม ม. หาง ๑๓๕- ๑๕๐ ม ม. ลิ นดง จม ก เหนือ จะงอย ๕๐x๖๐ ม ม. ใน ฤดู ผสม พำ เธุ มี อยู่ ทำ ไป ใน ประเทศ อินเดีย ลิง กา พม่า ไทย ตอน หนึ่ง ทาง ทวีป อำ] ริกา ภาค พืน บริเวณ ทิศ ใต้ ของ ทะเล ทราย ซ' าฮา รา ลง มา ตลอด จน ถง แหล มก๊ด โฮ ป และ ที เกาะ มาดา ก สกา ส่วน ทาง ทวป อเมริกา ใ ตก มีเ บด หงส์ เหมือน กน. แต่ เพีย นก น เลก ะ เอย ถา ไม่ สง เก ต ละ เอย ด จร ง ๆ ก คง ไม เห็น นิลิย คลำ ย ๆ เบด นำ ทว ๆ ไป อยู่ กบ เบ ดอน ก ไม่ คอย จะ ยุ่ง กบ ใคร เทา ไร นก แต่ กบ พวก เดียว กน ก็ ชอบ ริงแ ก กน บาง บาง ทิก็เ ดิน แอ่น อก ชน 380 1 คอย น ไป ขำ ง หลัง นิด หน่อย แลัว ก็ เอา อก เข้ าชน ลัน แบบ เดียว กบเ บด ยาย หอม ที่ จะ นำ มา เล่า ให้ พง ลัน หลัง เมือ อก ต่อ อก ลัมผ สก น แล วก เอา บีก ดี เช่น เดียว ลับ ห่าน เวลา มน ดี ลัน หลัง จาก ผลัก ๆ ดีๆ ดวย บก สก ๔- ๕ เผาะ ตัว ที่ กำลัง นอ ยก ว่า ก็ ถอย หลัง กรูด ๆ แด่ ลัาตี ลัน ใน นำ จะ น่า ดู กว่า เพราะ มน ดี ลัน จน นา แตก ฟอง ดี วง ใหญ่ ออก ใหญ่ ลอก แล วก บิน หนุ ถอย ไป ที่บำ น ขำ พเ จำ เดิม มีเ บด หงส์ ตำ ผู้ อยู่ สาม ตัว หา ตัว เมีย ไม่ ได้ ต่อ มา คณ ผ่อง เล่ งอ กรุ ณา นำ มา ให้ อีก สอง ตัว ก็ เบน ตำ ผู้นั้ง นั้น อีก แต่ ก็ ไม่ มี การ ทะเลาะ วิวาท อะไร ลัน เท่าใด นำ เมือ เรว ๆน้ คุณ พี ระ พงศ์ บุ น นาค ได้ นิาเ บิด หงส์ ตำ เมีย มา ให้ หนึ่ง ตำ ก็ ไม่ เห็น ตำ ผู้ดี อก ดีใจ เท่า ใด นำ ผิด ลับ ที่ ศาสตราจารย์ ยง เด อ ลา คูร์ ผู้ เชี่ยว ชาญ ทาง ลัด ว์นั้า และ ไก่ พ้า เล่า ว่า ท่าน มี เป็ด หงส์ ที่ ฟาร์ม ของ ท่าน ใน ประเทศ ฝรั่งเศส ท่าน ตัอง หา ตัว เมีย หลาย ๆ ตำ ต่อ ตัว ผู้ หนึ่ง ตัว มิ ฉะนั้น ตัว ผู้ จะ รั่งแ ก ข่ม ขืน จน ไม่ มี เวลา พำ ผ่อน ใน ไม่ ชำ ก็ จะ ผ่าย ผอม ต รอม ตาย ไป ทำนอง เดียว ลับ ที่ สตรี ชาว ออสเตรเลีย ผู้หนึ งทีเ ขำ มา ทำ นา จร ใน ประเทศ ไทย เกิด มา พบ ยอด ชาย ชาว ฝรั่งเศส คน หนึง คูน้ ลัย ใจ คอ จะ คลั อง จอง ลัน อย่าง ไร ไม่ ทราบ จึง พา ลัน ขน ไป อยู่ บน ดอย อิน ท นนท์ อยู่ ตัว ย ลัน หำ ลัน หำ คืน โดย ไม่ มี การ ลับ ประทาน อาหาร รอง ทำ ง ใด เลย มุ่ง แต่ ำ สวย กา มะ ปฏิทิน,, แลัว ใน ไม่ ชำ ก็ ตาย ตัว ย ลัน ที่งคู่ เพราะ อด รำ คง ไม่ ตาย แต่ อด ขำ ว กิน แต่ ปลา มินิ ถึง ได้ ตาย สม ลับ ที่ สุนทร ภู่ ของ เรา เคย ว่า ไว้ จริง ๆ ว่า อด ยำ ว ดอก นะ เจ ำอีวิ ต วาย ใม่ ตาย ดอก เพราะ อด เสน่ หา” 381 และ สต ำรต เบเ กอร์ ผู้ เชี่ยว ชาญ นก ของ อินเดีย ก็ เคย กล่าว ไว้ ว่า เบค หง สน นถง เน่อ จะ เหนียว ล่กท น่อย แต่ ต ม่ซบ ก็ ยำ ดี แกง กะ หรีก็ I ช เด ใน ตอน ตน ๆ ได้ กล่าว ถึงเ บด หงส์ และ ได้ แย็ม ว่า เจ2 าพ้า กุ้ง หรือ เจ าพ้า ธรรม าธิเ บ ศร กรมขุน เสนา พิทํ กษ็ แผ่น ดิน สมเด็จ พระ บรม โก ษ ค รง กระ โน นก เคย ทรง กล่าว พาดพิง ถึงเ บด หงส์ ดำ ย แต่ ครั้น แล่ ว เมือ มี คน เอา หนำ ลือ แบบ เรียน วรรณคดี ไทย เล่ม ๔ ฉนีบ ของกระทรวง ศึกษา- ธิการ มา ขอ ให้ ชให้ ดู หน่อย ว่า มือ ยู่ ตรง ไหน ก็ ไม่ สามารถ ชี่ ให้ เขา ได้ เพราะ ดู ตลอด แล่ ว ไม่ เห็น มี พูด ถึงเ บด หงส์ สํก หน่อย ทํ้งนํ้ ทง นนก็ เพรา ะฉบํ บที กระทรวง ฯ จด พิมพ์ ขนน์ นมุ่ง เพียง จะ ให้ เห็น ตัวอย่าง ผล งาน ของ ท่าน เจ ำพีา พระองค์ นํ้น พอ เบน สำ เข ป มิ ได้ มุ่ง จะ แสดง ถึง ผล งาน ที่งห มด ฉะ น1 นจึง ตัด ออก หรีอ เลือก ตัด เลือก กาพย์ และ โคลง ไว้ อย่าง ละ ๕๐ บท โดย สรร เอา เฉพาะ ที่ เห็น เหมาะ ตับ ความ ต้อง การ ของ นก เรียน เท่า นํ้น และ โดย เฉพาะ ตอน ที่พูค ถึง เบค หงส์ นนก็ ไม่ อยู่ ใน ตอน ชม นก ชม ไมิ ไพล่ ไป อ ย, ระหว่าง ตอน ชม จำพวก สต ว์เ ลอย คลาน เช่น จระเข้ งู เหลือม และ ตะพาบ นา ตัง ที่ ขอ ตัด มา ให้ ดู ต่อ ไป น จระเข้ หลาย ว่าย เคียง คู่ เข็ด เข็น หมู่ ภู่ เยา ใป เข็ด บิน สน ตกใจ คน พ ส เพ่ง เลง แลต แล ำก็มี โคลง สี่ ตาม มา ว่า จระเข้ ใหญ่ นอ ย ว่าย ภ่ตา ฆ เข็ด นา ไป เข็ด นา ดำ ตกใจ คน คลา เลง แล# ช้ล ใส เรื่อย ร บิน ตน บอก ให้ กํนด 382 กาพย์ ห่อ โคลง ต่อ ไป ก็มี ว่า ๘ I เบด หงส์ ลง ธารา ไล่ ลํดฉ วิด เฉวียน เวียน เฉีด หง ส ลง ท่อง ห่อ ง เต ร็จค ลำ ดำ หา ปลา แช้ วง แขยง มา กา ได้ แป บ แทบ กาย หมาย ดะ พา บ นาค ลาน ขน ไย่ ตริ วต ราว เต่า ม่าน สาย ดะ พา บ นา คอน ขน ไย่ ผง ไย่ ใน หาด ทราย ด? วต ราว ขน ม่าน ลาย คลำ ดำ หา ปลา ตะ เพ ยบ หา ปลา แปบ แทบ ทน กบ ธารา ก่าย หวาย กด หลด อ่าว คำ ว ตะเพียน เวย น ผง ไย่ ไว้ ใน หาด ทราย ผุด ดำ คลำ ย ว่าย เห็น ต่ว ตีน ตะกาย กลบ เก ลยง ตระ เต่า ก่าย กลม หนา ต่วี ดำ ผุด คลำ ย ว่าย เพ ยง เพียง เท่า นีก็ แสดง ให้ เห็น ว่า เจ ำพ้า กุ้ง พระองค์ น นอก จาก จะ ทรง เบน นำ ประ พํนธ์ เกี่ยว อ้บ เรื่อง พระ เรื่อง เอ้า เรื่อง รำ เรื่อง โศก แลำ ก็ ยง ทรง รอบ รู เบน นำ ธรรมชาติ วิทยา อีก ดำ ย ดูแค่ สาม กาพย์ สาม โคลง ที่ ลอก มา เบน ตำ อย่าง ก็ พอ จะ เห็น ถึง ภาพ จระเข้ ที่ พยายาม จะ แอบ บุก เช่า ไป ใน ฝูงเ บด น' ไที่ กำ ลง เล่น นา ดำ' ว่าย กิน เพลิน พอ จระเข้ เช่า ไป ก็ แตก ตื่น บิน หนี กิน ไป ทุก สาร ทิศ พอ กล่าว ถึง เบิค หงส์ หา ปลา กิน ก็ ทรง ออก ชอป ลๅ ต่างๆ เช่น ปลา แช วง ปลา แขยง ปลา ฟ้า ปลา กา ปลา กด ปลา หลด ปลา แป บ ปลา ไอ้ อ้าว ปลา อ้าว ปลา ตะเพียน และ ปลา เวียน แถม อีก คำ ย เพียง สอง บาท ห สิง ทรง พรรณนา ถึง ข้อ ปลา ได้ ตง สิบ เอ็ด ชนิด อย่าง 383 น้คง เบน ที่ นิยม ของ ท่าน คณบดี จินดา เทียบ เบธ เบน แน่ แท้ ย้ง ตอน ริบ สํง ถึง ตะพาบ นํ้า ขน ไข่ ก็ พรรณนา ไว้ อย่าง ชํคแ จง คลาย กบ ไป แอบ คู ว่า มน ค่อย ๆ บน ขน มา ที่ หาด ทราย. ขำ ง แม่ นา แท้ วก็เ อา เท้า หนำ ของ มัน ตะกาย ทราย จน เบน หล ม ใหญ่ พอ ครํ้น มัน ไข่ เสร็จ แท้ วก็ ปาด ทราย ลง กลบ หลุม เสีย จน เก ลยง เรียบ อย่าง เดิม ไม่ ให้ ใคร มา แอบ! ว่า ไข่ มัน ซ่อน อยู่ ที่ ไหน ส่วน ใน โคลง บท ที่ สาม น1 นทรง ซ่อน คำ ว่า เต่า ชนิด ต่าง ๆ ตง หลาย อย่าง เช่น ตริ วต ราว หรีอ กริว กราว หรีอ จริว จ ราว ก เบน คำ เรียก เต่า กลาง ๆ มา นาน แท้ ว แต่ จะ บ่ง ลง ไป ว่า เบน เต่า ชนิด ไหน แน่ ชด ลง ไป เวลา นิก็ไ ม่มีผู้ ใด ทราบ แน่ นอน เสีย แท้ ว ส่วน "ข นุ,, ก คอ เต่า ตนุ น์นเ อง ส่วน คำ ว่า "ม่าน ลาย” ก็ หมาย ความ ถึง เต่า กระดอง อ่อน จำพวก ตะพาบ นำ ซึง ฝ รำ ก็ ยำ เรียก ท้น ว่า 30-รเา6แ60เ 1 เแฑ 6 แต่ บน หท้ง มี' จุด กลมๆ ลา ยๆ น น เอง ส่วน "ตระ” ก็ดีอ เต่า ทะเล ที่ เรา เรียก ท้น ว่า “กระ” ที่ เขา นิยม เอา กระดอง มา ทำ หวี ท่า กั๊บ ท่า เข็ม กท้ด และ ซอง บุหรี ท้น ตัว ตร กลํ้า นไแ มอ ขำ พเ จำ ยำ เบ่น เด็กๆ อยู่ ก็ เคย ได้ ยิน ท่าน ผู้ใหญ่ ๆ ท่าน อ่าน เบน "กร” เช่น ซ์อต รง เขา ก็ ว่า "ซอก รง” "มนตรี เขา ก็ อ่าน ว่า "มน กรี” คอก ราตรี เขา ก็ อ่าน ว่า "รา กรี กน หมด และ ดอก ราต รนี เขา ว่า เดิม เรา แปล จาก ชอ เดิม ซึ่ง เบ่น ข้อ ของ ไม้ ต่าง ประเทศ ที เขา มา ลู่ ประเทศ ไทย สมัย พระ พุทธ เจำ หลวง เรา นิ เอ ง แขก อินเดีย เขา เรย กด อก ใม้ นิ ว่า "ราต ก็ รา ณี” (8331: XI โ {ลก ธ ธ) ซึ่ง แปล ว่า “นาง พระยา ราตรี” หรือ (2บ ธธท 01 71า6 ผเธึเาเ อย่าง ไร ล่ะ คำ ว่า ตรวจ ตรา ก็ ว่า “กร ว ด- ก รา” ฉะ น8 น เรา ถึง มํกช ะงํก กิน เมือ ไม่ แน่ ใจ ว่า จะ ว่า ตรวจ น่า จะ ถูก หรือ กรวด น่า จะ ถูก แน่ 384 ใคร ก็ ตาม อ่า ไค้ อ่าน คำ ประ พ ทีเธ์ ของ ท่าน เจ็า พา พระ องค บี แลว ม ว่า จะ เบน เรือง พระ มา ลย คำ หลวง หรือ น์น โท ปน นท สูตร คาบ ล ร'3 กด กาพย์ ห่อ โคลง เห่ เรือ ก็ดี กาพย์ ห่อ โคลง นิราศ ธาร โด ก กา พย ห่อ โคลง นิราศ ธาร ทอง แดง ก็ด หรือ บท เพลง ยาว ของ พระ อง ค ท่าน กด จะ ตอง ร ฟิก ประ ทบ' ใจ จริงๆ ว่า พระ องค์ ท่าน ช่าง เก่ง ช่าง สง เก ต' สงกา รอบ รูเ บน ศิล บน ไป เสีย แทบ ทก คน จน กระทง เรือง รก เล่ห เสน่หา จน ถงต อง รบ พระ ราช อาญา จน ต อง ทิวงคต' ไป ควย ความ น่า อนาถ ที ช' าติต อง เสย กวท สามารถ ที สด ท่าน หนึง ไป พระ น่พน ธ ของ พระ อง ค ท่าน ไม ซำข อง ใคร ไม่ ลอก แบบ ใคร ทํ้ง สน อ่า จะ พูด ตาม ภาษา นิยม บจจุ บน กว่า รรร ล' เด ด ของ พระองค์ ท่าน ไม่ ใช่ “นา เน่า’, แน่ นอน คบ แค สม ย กรุง ศรีอยุธยา เบน ราช้ ธานี ของ ใ V เย เรา นีนี ขำ พ เจา เคย ยนยํ น มา หลาย ค รง หลาย ครา ใน โอกาส ต่างๆ ว่า กระบวน กวี ทีเ ขำ ใจ เอา ใจ ใส่ และ พรรณ นาถ ง ธรรมชาติ วิทยา อย่าง ถก ต่อ ง และ ไพเราะ เพราะ หู พร อม ๆ กน ไป นน จะ หา ใคร มๅสู้ ท่าน เจ0 าพา ธรรม าธเ บ ศรี กรม ยุนเ สน าพิ ทกษ์ กรม พระ รา ช้มัง บวร สถาน มง ดล ใน รัช สมัย สมเด็จ พระ บรม โก ษแล็ วหา ไค้ ไม่ แต่ พอ มา ถึง สมัย กรุง รัต น โกสินทร์ หรือ กรุงเทพ มหา นคร ฯ ของ เรา น เล่า เรา ก็มื ราช กวี อีก พระองค์ หนึ่ง ซึ่ง ทรง พระ ปรีชา สามารถ ทาง กวีนิพนธ์ หา ผู้ เปรียบ มิ ได้ อีก เหมือน มัน และ องค์ ร ตน ราช กวี พระ อง คนิก คอ พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หล8 าน ภา- ลิย นิ น เอง ท่าน ผู้ ใด ที่ ได้ อ่านพระ ราช นิพนธ์ อิเท นา ตอน จาก เมือง หมัน ห ยาเ คินมั พ ไป สู่ กรุง ดา หา เพือ จะ ไป รบมั บท2 าวก ะหมั งกุห นิงแ มัว ก็ จะ พบ ตอน ที่ ประ มันตา พระ พึ่เล ยง พยายาม ทุกอย่าง ที จะ ปลอบ ประโลม อิเหนา หรือ ระ เด่น มนตรี ให้ คลาย ความ เศรั าโศ กที่ต่ อง จาก พระ ชายา ทั้ง สาม ที่ เมือง หมัน ห ยา โดย การ ชม นก ชม ไม้ ซึ่ง จะ หา บท ใด มา เปรียบ ไม่ ได้ “ว่า พลาง ทาง ชม คณา นก เบฌ จวร รณ มับมั ลย์ ชา ลี โผน ผก' จบ โม้ อึงมี่ เหมือน มัน พี่ ไกล สาม ส คา มา เหมือน พ แนบ นวล สมร จน ตะ หรา นางนวล จบ นางนวล นอน จากพราก จบ จาก จาน รร จา แขก เต่า จ0 บ เด่า รัาง รัอง เห มอน จาก นาง สกา ระ วา ต เห มอน ราง หอ งม าห ยา รศม 386 นก แล้ว จิบ แล้ว พา ที เหมือน แก ำพีท ง สาม ส่ง ความ ม'1 ตระเวน ไพร ร่อน รอง ตระเวน ไพร เหมือน เวร ใด ให้ นิราศ เสน หา เคำ โมง จิบ โม งอย1 เอกา เหมือน พีน์บ โมง มา เมือ ไกล นาง คบ แค จิบ แค สน โด ษ เดียว เหมือน เปล่า เปลี ยว คบ ใจ ใน ไพร กวาง ชม วิหค นก ไม้ ไป ตาม ทาง คนึง นาง พลาง รีบ โยธี ท่าน ผิ, อ่าน ส่วน มาก ม่ก คิด ล้น เสีย ว่า กวี ไทย เรา นนส่ วน มาก เมือ เขียน บท นิราศ ร่าง ห่าง เห จาก เคหา แล่ วิ มก เก็บ เอา ชือน กชือ ไม้ มา เรียง กน เขำ ให้ เพรา ะหแ ลำ ก็ แล้ว ล้น เอา ลีลา ความ ไพเราะ มาบวก กบ การ เล่น คำ เล่น อก ษร มากกว่า เอา ของ จริง มา คิด แต่ พระ บาท สม เคจ พระ พุทธ เลิศ หล้า นภา ล้ยนั้ น ท่าน ทรง ทราบ ถึง ธรรมชาติ ของ บรรดา นก ที ทรง พรรณนา ถึง ได้ ดี ด้ง เช่น เมือ ทรง อ่าง ถึง นก จากพราก ซึ่ง เบน นก ใน ตระกูล เบค อยู่ ใกล้ นั้าก็ ทรง นิพนธ์ ไว้ ว่า “จากพราก จิบ จาก จำนรรจา,, ซึง แสดง ว่า ด้น จาก นั้น ขน รีม นั้าอ ยู่ แล้ว แล้ว นก จากพราก ชัง เบน นก นั้า และ เบน เบค ซึ่ง เกาะ ถึง ไม้ หรือ ทาง จาก ได้ อย่าง สบาย ๆ แล้ว ก็ ส่ง เสียง เรียก หา ล้น ทำนอง จาก กระวี จำ จาก กระ วา จี๋ อะไร อย่าง นั้น และ ดอน ที่ ทรง กล่าว ถึง นก ล้บแ ค ว่า “คบ แค จำ] แค สิน! ด ษ เดี่ยว เหมือน เปล่า เปลี่ยว คำ] ใจ ใน ใ พร กวำ ง” ก ได้ ความ ดี เบน การ เล่น คำ เล่น ล้ก ษร ที่ ว่า “คบ” จาก ชอท้ ว่าล้ บ แค ก็ เลย ท่า ให้ล้ บอก ล้บ ใจ ไป คำ ย เหมือน อย่าง การ เมือง ที่ คอย แต่' จะ หา เรือ ง จิบ ผิด ล้น ก็มื การ อำ ง' ว่า “ผิด เพราะ คบ คน ใช่ ดี” หรือ ที่ เรียก ตาม ภาษา อำ กฤษ ว่า “ดม! น V ลรร 00เ3บ0 ก,, อย่าง ที่ ครั้ง หนึ่ง วุฒิ สมาชิก แบ็ก คา ร์ธี แห่ง ร่ฐ วิสคอนซิน ที่ คอย ล้บ ผิด ขา ราช- การ ประจำ ของกระทรวง การ ต่าง ประเทศ อเมริกัน มา แล้ว ไม่ น็อย ก็ ว่า ได้ 387 ส่วน จัน แค ที่ นก จับ แค จับ นั้น ก็ โป ร คอ ย่า เข้า ใจ ว่า เบน จัน แค ชนืค คอก สี ขาว ๆ หรือ แค ง ๆ ที่ เขา เอา มา แกง ส ไ) รำ ประทาน ว่า จัค ไข้ หำ ลม ดินัก อะไร อย่าง นั้น ความ จริง “แค” ที่ ว่าน เบน พวก ตระกูล เพ กา อย่าง ที ทาง เมือง เหนือ เรื ยก จัน ว่า “แค บา” ซึงมื คอก สิขา วๆ หรือ เห สี อง ซีดๆ เบน รป ปาก แตร หรือ คลำ ย ๆ คอก เพ กา ดอก บาน บุรี อะไร ฉะ นน เลย ทำ ให้ ทาง ภาค กลาง เรียก ว่า แค แด ร แค ฝอย แค บา อะไร ไป ตาม เรือง และ คอก แค นี่ แหละ กลาย มา เบน ชือ เมือง โบราณ' I น อินเดีย และ เบน เมือง หลวง ของ พระ เจัา อโศก มหาราช ที่มืซี อเรื ยก จัน ว่า เมือง ปา คลี บุตร หรือ ปุษ ปะ นคร เพราะ คำ ว่า “ปาด ลี” กเบ่ นชือ ตน ไม้ ที มีดอก เบน รูป ปาก แตร จัง ที่ แปล จัน ตามพระ บาลี ว่า “ดอก แค ฝอย” ซัง มี รส ขม ๆ สก หน่อย แต่เ มอ เอา มา ลวก เสีย ก่อน แล้วจะ เอา ไป ยำ ไป จัด กิน ก็ ไม่ เลว น์ก่ ที่ ว่า พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หล้า นภา ล้ยท รง โปรด' แก เป็ด น่า และ โค ย เฉพาะ เมืด จับ แคน จะ เห น ได้ เมือ ค รง ทรง โปรด เกลา ฯ I ห้ พระ เจา ลก เธอ กรม หมืน เจ ษฎา บดินทร์ จัด สร ำงส วน ชวา จัง ปรากฏ ใ' แพร ะ ร าช ห้ ตถ เลขา ของ พระ บาท สมเด็จ พระ จุล จอมเกล้า เจา อยู่' หว (ร ชกา ลที ๕) ๘? ตอน หน ง วา “กรม หลวง คำ รง ไป คไ ได้ ร่าง ตรา มืข' แไป ถึง เล้า อพุ เวียง จัแท์ ว่า ดำ ย เรือง ทำ สวน นื มี ข้อ ความ ละเอียด ลออ ไพเราะ ดิ มาก ควร จะ เท็น ได้ ว่า เมืน พระ กระแส พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ ห ล้า' ริ บส่ง เรียง เอง ไม่ ใช่ เจา พระยา อจัย ภ ธร แต่ง เบน แน่ ตอง เป็น ผูที ได้ คิด และ ได้ เห น งาน แล้ว จง จะ เรียง ลง ได้ เพราะ ราว จับ บท ละคร เห น ว่า ไม่ ยาว นก จง คด ลง ไว้ ใน คำ บรรยาย นั้ทีเ ดิยว 388 ร่า งด รา เบือ งเว ยง จน VI “๏ ให้ พระ ราช ทาน แผนที่ อย่าง สระ อย่าง เก่ง สง ของ ขน ไป ไห เจา เวียง จน ท์ ณ บี1 เถาะ เอก ศก ศ5 ก ราช ๑๑๘๑ หนํง สิอเ จำ พระยา จํกรี มา ถึงเ จำ เวียง จืนที่ ดำ ย ทรง พระ กรุณา ต รส เห นึอเ กล้าฯ สิง ว่า ให้ ขุด สระ และ ปลูก พระ ที นำ ทำ เก่ง ใน พระ วา ช ว'3 เบน ที ทรง ประ พา ศ สบาย พระ ทํย และ ซงเ จา เว ยง จน ท 1ด้ ลง ไป ชวย ขุด สระ ค รง ก่อน นั้น เห็น ยิง คบ แคบอยู่ บคนี ให้ ขยาย กำแพง พระ ราช วง คำ น ใต้ ออก ไป อีก จึง ให้ ขุด สระ ประจบ สระ เก่า ต่อ ลง ไป โดย ยาว และ กวาง รำล้ ด ไต้ ๓ เสน ๔ วา กว่า ง ๒ เส็น ๘ วา ทรง พระ ราช ดำริ เทียบ ที เบน การ ใหญ่ เกาะ เล็ก ลงเ ขอน กรุ อิฐ ทำ พระ ที่ นำ เก่ง จีน และ ตึก อย่าง ฝ รำ ขน อีก เบน ล้น มาก หว่า งเ กำ หว่า งต็ก นั้น ให้ ปลูก ต้นไม้ มีดอก มี ผล เอน ชายออก ไป ตาม ขอบ สระ ร่ม แสง แดด ให้ เอา ศิลา แท่ง ใหญ่ เล็ก มา ทำ 4. เบน มอ เบน แหลม และ หาด บด บำ รีอเ ขือน เสีย สีน ใน ท่อง สระ นั้น ปู ดำ ย อิฐ ใหม่ ให้ นํ้า ใส ส ะ อาด ปลูก บำห ลวง บำเ ผือน ที่' ชาย แหลม' ชาย หาด ทุก แห่ง แล้ว เล็ ยง ปลา สาร พรรณ เวลา เชำ เวลา เย็น เสด็จ ออก ณ พระ ที่ นำ เก่ง โปรย ขำ ว ตอก บาง เสด็จ ณ พระ แท่น ศิลา ใต้ ร่ม ไม้ บำง ทรง โปรย ขำ ว ตอก พระ ราช ทาน ปลา ที ง ปวง ทอด พระ เนตร นก โนรี ล้ต วา แขก เต้า กระ ตั้ว ซึง แขวน ไว้ ที่ กง ไม้ นก เบค นา นก คํบแ ค ลอย เล่น นํ้า อยู่ ล้น นก นอก กว่า น็ก็ เลียง ปล่อย เลย ง แขวน ไว้ ใน สวน เบน หลาย ชาติ และ ซึ่ง ทรง พระ ราช ดำริ สร ำงพ ระ ที่นั้ง เก่ง ขุด สระ ไว้ ใน พระ ราช ๅำที งน เพื่อ จะ ให้ พระ วง ษานุ วงษ์ ผาย ใน เบน ที่ ประ พา ศ เล่น ดำ ย มิ ไต้ ไป เห็น ภูเขา และ ธาร นํ้า แห่ง ใด แล้วจะ ได้ ดู สติ บ ญญา ขำ ราชการ ซึ่ง เบน ช่าง ขำ ง 389 จะ ไว ผม อ ช่าง จำ หฒัา ช่าง เขียน ช่าง บน ช่าง ปูน ช่าง ปาก ไม้ ช่าง ต่นิ ไม้ ไทย จีน ให้ เบน พระ เกียรติยศ ปรากฏ ไป ใน แผ่น ดิน แล็วิ ก็ เบน พระ ราช กุศล อยู่ อย่าง หนึง ค รน ถึง เทศกาล ผล ไม้ ชุก ชุม ก็ ทรง พระ ราช ศริท่ ธา ให้ อาราธนา พระ ราชา คณะ เช่า ไป ริบ พระ ราช ทาน ฉิน ใน พระ ที่นิง เก็ง ตาบ ขอบ สระ พระ ราชา คณะ ก็ รบ พระ ราช ทาน ฉิน บยจํ งห้น ได้ มากกว่า ฉิน ทีอืน เพราะ ได้ ดูผ่ มือ ช่าง ซึ่ง ทำ ไว้ นํ้น และ โปรด ใช้ พระ เจำ ลูก เธอ หลาน เธอ และ ขา ราชการ ผู้ใหญ่ ผู้น์ อยที สนิท ๆ เช่า ไป พาย เรือ เที่ยว ชมเ ฉิน พระ ราช ทาน เลียง ดูด งน้ เนือง ๆ ถา เทศกาล ตรุษ สงกรานต์ เช่า พระ วษา สารท ออก พระ วษา วน วิ สา ข บูชา เพ็ญ เดือน ๑๑ เดือน ๑๒ ก็ ทรง พระ ราช ศริ ทธา ให้ เชิญ พระ พุทธ รูป แก็วิ ผลึก และ พระ บรม สารีริกธาตุ ไป สถิต ไว้ ใน พระ ที นิ ง เก็ง คงคา สวรรค์ กระทำ การ สมโภช พริ อม ด้วย พระ บรม วงศา นุ วงศ์ ผาย ใน ภรรยา ขำ ทูล ละออง ฯ ผู้ใหญ่ ผู้ นำ) ย เช่า ไป ริ อง ส0 กระ วา ดอก ส รอย มโ ห? เพลง ครึ ง ท่อน มอญ ทะแย สรรพ การ มหรสพ ต่าง ๆ ให้ แต่ง เก็ง ตํ้งเ ครือ งแก็ วิ แขวน โคม แกว โคม แพร หลายอย่าง ตาม สก การ บูชา พระ บรมธาตุ ค รั้ง ละ สาม ดืนบ็ างสี่ คืน บำง และ เมือ เพ็ญ เดือน ๑๒ เอก ศก น พระยา นคร ลำปาง พระยา น่าน ลง ไป เผ่า ทูล ละออง ๆ ณ กรุงเทพ ฯ ก็ โปรด ให้ พา บุตร ภรรยา เช่า ไป เที่ยว ชม พระ ที่นิง เก็ง ซึ่ง ตกแต่ง และ การ •มหรสพ สมโภช สน ทุก คน ถำเ ทศ กาล แต่ง เก็ง และ เลย งด ขำ ทล ละออง ๆ ครํ้ง ใด ก็มืพ ระ ราช หฤท่ ยคิด ถึง เจ ำเวิ ยง จน ที่ ทุก ครั้ง ต่วิย มิ ได้ ลง ไป เห็น จึง โปรด ให้ ถ่าย อย่าง เบน แผนที่ สระ ที่ เก็ง เก่า ใหม่ พระ- ราช ทาน ขน มา ให้เ จำ เวียง จน ห์ดู พอ เบน สำเนา พลาง ถา เจำ เวียง จน ที่ ว่าง ราชการ เมือง เมื่อ ใด จะ ลง ไป ทูล ละออง ฯ ณ กรุง เทพฯ ก็ ให้ พา บุตร 390 ภรรยา มโหรี ละคร ก ไ] ให้ หา พาย และ นก เขา คารม ลง ไ บ่ ดวย จะ ไค เล ‘แ ตาม สบาย ใจ ฒัรีอ สำ หรทั เพา ย เล่น และ กิง ไม้ ท้น าแ ขวนนกนนมอ ฆ เบน อัน มาก หน้ งสิอ มา ณ วน ศุกร์ เดือน ยีขึน คำ ๑ จุล ศก ราช ๑๑๘๑ บเถาะ เอก ศก,, ท้องตรา ฉบบ นีเข ยนเ มือ พ. ศ. ๒๓๖๒ คด เบน นก 1ด ©๕๖ บ มา แล ร แส คง ให้ เห็น ว่า พระ บาท สม เคจ พระ พุทช เลิศ ท ลาน ภาลยราชรตนกว แห่งกรุง ร่ตน โกสินทร์ ของ เรา ก็ ทรง รู้จัก ธรรม ชาติ1 แ' ล1 ะ ทวง ไ บ่' รด ทรง รก ธรรมชาติ ฉะ นน เม อ โปรด ๆ ให้ ขุด สระ ล วาง อุทยา นก ทวง จคไ บ มกา เลียง นก เลียง ปลา เพ อผท ได้ เขา ไป ชม จะ ได พก ผ อ บท ยอน คาว มณท เคร่ง เครียด' ให้ สบาย อก สบาย' ใจ ทง ผาย1 หนำ1 แล ะ1 คำ ก โน มิ หนา ซา เบน โอกาส ที่ จะ ได้ ทรง เชอ เชิญ เด้า ประเทศราช ด่าง เขำ มา พบปะ เจ ก แบบ วิส สา สา ปร มา ญาติ เบน อย่า งดื และ การ ท้นำ เอา นกเ บด นำ และ นก ค ไ] แค มา ลอย ท้อง ใน สระ นั้น ย่อม ท้า ให้ เบน ที่ นำ ชี่นช มย์ง นํท่ ไม่ ไช่ จะ ใช้ ประคับ บท กลอน พระ ราช นิ พน ธท้ ว่า คบ แค จบ แค สน โด ษ เดียร ไท้ เรา พลอย เปล่า เปลี่ยว ค ไ] ใจ ใน ไพร กวำ งไบ่ ด้วย เท่า นั้น ก็ นก คับ แค นบ เบน นก ชนิด ใด เล่า ? พจนานุกรม ฉบ ไ] ราช บัณฑิตยสถาน ก็มื คำ นิยาม ไม่ ถงค รึง บวร ทัค ว่า “ชอน ก ชนิด หนึง ใน จำพวก เบ่ด นำ (ผ 6แลนร 00โ0๓ ล ก ฝ่6แลก น ร) เท้า นั้น เอง ครํ้น จะบัน ไป พึ่ง ใบ บุญ ของ อาจารย์ ทัตผู้ เชี่ยว ชาญ ของ ทมอ บ รด เลที่ ทำ คำ อธิบาย คัพท์ ใบ "อักข รา ภิธา น ศร ไ] ท้ซึ่ง ดี พิมพ์ มาด ง แต่ ค ศ. ๑๘๗๓ หรอ ร. ศ. ๙๒ คอ เม อ ๑๐๒ บ มา แล ว ก จะ ได้ คา อธ บาย 391 ที่ ไม่ สว่าง กระจ่าง ใจ มนต์ เท่า ใคน์ กว่า เบน ชื่อ นก อย่าง หนึ่ง รูปร่าง คลาย ๆ เป็ด นา อากั ยอ ยู่ ตาม ทุ่ง นา” ซึ่ง ก็ พอ จะ สันนิษฐาน ไค้ ว่า พจนานุกรม ฉมับ ใหม่ นึ่คง จะ ไป ลอก เอา คำ นิยาม มา จาก หนํง สอ ของ หมอบ รด เล มาบ บ เอง เพราะ คู มัน สั้น กระ จูหรู ดวย กัน ที่งคู่ ‘ท่าน นาย แพ ท ยบุญ ส่ง เลข ะ กล ผู เชียว ชาญ และ รก ธรรม ชาด วิทยา และ ชี กนำ ให้ นก ศึกษา ประชาชน ให้ ช่วย กัน อนุ รก ษ สต ว บ่า แล ะ นก ต่างๆ ที กำ สัง จะ สญพํ นธุไ ปสั้ง ๆ ทีประ เทศ ชอง เรา เบน เมือง พุทธ แด ใคร ๆ ก็ ชอบ ทำลาย สัตว์ กัง ที เบน ความ คำ ง โรง คำ ง ศาล กน บ่อย ๆ ทาบ' ผ้นึ่ ได้ เขียน คำ อธิบาย เกีย ว กับ กวาง ไพร วว บ่า และ นก พนธุ ต่าง ๆ ใบ สา ราน กรม ไทย ฉมับ ราช บณฑิ ตยส ถา บ โดย เฉพาะ เกีย ว กับ นก คบ แค ว่า ะ- “คบ แค - นก เบน นก ใน จำพวก นก เบ่ด นำ ตรง กับ ภาษา อง กฤษ ว่า อ0แ0 ก 7631 หรอ ?1ธึ ๓ V 60056 จด อยู่ ใน สกุล ผ6 แลน ร 00โ0- ๓ ล ทอ 6แ3 กบ ร (0๓6 แก) ลกษ ณะ เบ่น นก เ บคนึ่ าที่มื ขนาด เล็ก ที สุด ใน ประเทศ ไทย ตัว ผู้ตว เมีย มี สัก ษณะ ผิด กัน ติว์ผู้ ใน ฤดผ สมพํ น ธุ บน กระหม่อม ส นำ ตาล นอก จาก นทห ว และ คอ เบน สี ขาว มี สร้ อยร อบ คอ สี ดำ แกม เขียว มี แถบ ขาว ปลาย บึก ส่วน ล่าง ของ ตำ สี ขาว นอก ฤต ผสม ‘กัน ธุ มี ลำ ษณะ คลำ ย กับ ตำ เมีย แต่ ที่ บึก ยัง คง มี สี เขียว บ่าง และ ที่ ปลาย บึก ก็ คง ยัง มี แถบ ขาว ตํว เมีย หรือ ตำผ้ อายุ น้อย มี แถบ สี นา ตาล ผ่าน ตา และ มี ค, วสี' ขาว ส่วน บน ของ ตำ สี นา ตาล ส่วน ล่าง ของ ตำ สี ขาว แกม นา ตาล 392 ถน มีทํ่ว ไป ทุก ภาค ใน ประเทศ ไทย ผสม พน ธุแ ละวาง ไข่ ใน ประเทศ ไทย มี ใน อินเดีย และ ประเทศ ต่าง ๆ ใน เอเชีย ตะ วน ออก เฉียง ใต้ นิสิย มี ก็ พบ ตาม ทุ่ง นา ใน ฤดู ฝน เห็น ไป กน เบน คู่ ๆ แต่ บาง ศร งก อาจ เห็น ไป รวม ๆ ก็ น หลาย คู1 ดำ ยก0 น เฉพาะ อย่าง ยง ใน ตอ นที มีน พา กน ไป หา ที่ ทำ รง วาง ไข่ เวลา มีน บิน ไป บิน เร็ว โบก บก ถี ชอบ กิน พํนธุ ไม้ นั้า เช่น สาหร่าย และ ลูก กุ้ง ลูก ปลา ฤดผ สม พน ธุ ใน กลาง ฤดู ฝน การทำ รง มีน ชอบ ทำ ร่ง ใน โพรง ไม้ ถ็า หาก หา โพรง ไม้ ไม่ ไต้ บน เพดาน บาน ซอก ตึก รู โพรง ใน จอม ปลวก ตาม ซอก บน ต้น ตาล ฯลฯ มีน ก็ ชอบ ทำ รำ ใน ฤดู ผสม พน ธุช อบ บิน ขน ไป จิบ เกาะ บน กิง ไม้ เล็ก ๆ ไต้ เช่น เดียว ก็ บน กอืน ๆ หาก หา ที ทำ ร่ง ยาก บาง คร็ง ตำ เมีย หลายๆ ตำ ไป รวม ก็ น วาง ไข่ ใน รง เดียว ก็ น ใน รง เช่น น อาจ รวม ไข่ ได้ หลาย ๆ สิบ ฟอง เวลา พ้กอ อก มา เบน ตำ แม่ ของ มีน จะ จิ ด การ ให้ ลูก เล็ก ๆ ตกลง มา จากรำ ยำ พน ดิน เสร็จ แลำ แม่ ก็ จะ พาล ก ๆ เดิน ไป หา หนอง สระ หรือ ที่ มีน า เพ ออ าศํย และ หา กิน ต่อ ไป,' ซึง ก็ ไต้ ความ ดี แลำ ยำ อุตส่าห์ วาด ภาพ นก คบ แค ที่ ง ต้วผ้ ตำ เมีย ให้ ดู คำ ย ขำ พเ จำ เอง ก็ ไม่ อยาก จะ พูด อะไร ยึงไ ปก ว่า นั้น นอก จาก จะ คด เอา ช่อ ความ เกีย วก็บ ตำ เลข จาก ศาสตราจารย์ ยำ เด อ ลา คร์ เพ ม เดิม อีก เล็ก นำ ย ว่า ขน บก ตำ ผู้ ะ ๑๕๒- ๑๖๗ ม ม. ขน หาง ๗๒- ๗๕ ม ม. ขน บิ ก ดำ เมีย ะ ะ: ๑๕๐- ๑๕๓ ม ม. ล็งที นาย แพทย์ บุญ ส่ง มิ ได้ แจำ ให้ ทราบ แต่ ท่าน ผ้ อ่าน ควร จะ ทราบ เสีย คำ ยก็ คือ เบิด คบ แคน เบน นกเ บิด ชนิด ที่ เล็ก ที่ สุด ใน โคก เบิน จอ หง วน ทาง เล็ก ของ โลก เบิด นับ ว่าเ บิน คณส มบ่ต พิเศษ ว่า เบิ นอต ดม 393 ประมาณ ที เดียว ที่บำ น ขำ พเ จำ เดิม ก็มีเ บด ค0 บ แค สก ๓- ๔ ตำ เท่า นั้น แต่ เบน เบด ตำ ผู้ มากกว่า ตำ เมีย ตั้ง สาม เอา หนึ่ง ก็ รู้สึก ว่า ไม่ ยุติธรรม เบน แบบ นาง กฤษณา ที สมเด็จ พระ มหา สมณะ เจา กรม พระ ปร มา นุ ชิต ชิโนรส ทรง ประ พำ เธ์ ไว้' ว่า อิด เรศ เกศ แกว กฤษณา เฉลียว เฉลิม โลกีย์ ประ คีบ0 ดก ษ ตรา สวามี เสน่ห์ สนิท นิจ กาล ห์อน เคียด ยง คำ รำคาญ ภิรมย์ ฤดี ปรีดา ผล ดเป ลียน เวียน เวร รา ช้า ละ วน บรร โลม โฉม สมร ฯลฯ ฯลฯ ซึง เวลา นึ่น อก จาก ประเทศ ธิเบ ต แล ว ไม่ ทราบ ว่า จะ มีทีไ หน อีก จง ได้ ปรึกษา หา รอ กีบ มิตร สหาย ต่าง จำ ห วิด ที่ มา เยี่ยม เยือน ขา พ เจา เสมอ มิ ได้ ขาด สาย ว่า จะ หาน กคํบ แค เพศ อิตถี มา เพ ม เติม เพือ ให้ เกิด ความ พอ ดี มี สมการ ทาง เพศ เสีย ที ถ้า ขำ พเ จำ ยำ อยู่ ใน ประเทศ อินเดีย เหมือน เมือ บ ๒๕๐๒- ๒๕๐๖ ก็ คง ไม่ ลำบาก ลำ บน อะไร เพราะ ข ำพเ จา เคย เห็น นก ค้ บแค ลอย ตำ ตาม สระ นา และ ทะเลสาบ เบน เรีอ น รอ ย จน ถึง เรือน หมี, น แสน แน่น ขนด ไป หมด ก็ยํง มี ขอ นึ่ก็เ บน ข็อห นึ่ง ที “ดอกไม้ สด’ เคย ชม อินเดีย ว่า เขา ไม่ ทำลาย ฟิำว์ ตด ชีวิต โดย ไม่ จำ เบน เรา จึง เห็น ฟิต ว์แ ทบ ทุก ชนิด ยำ มี ชีวิต ไป มา ให้ เรา ชม วน หนึ่ง มี ชาว จำ หวิด อ่างทอง คน หนึง ได้ มา หา ขำ พเ จำ และ บอกว่า พอ จะ หาเ บคคํ บแค ให้ ได้ บาง เพราะ ทาง ยง ยศ ปรีชา หา อง ดนฤ บด เย ษมสุ ย สำราญ ถนอม แนบ นิทรา 394 จง หวด อ่างทอง และ สิงห์บุรี มีน ณ บิด นิ าห ลาย ชนิด มา ทํ'' 1รงเลิยงลูก และ ชาว บำน บาง คน เขา จ ไ] มา เลย ง คัน ไว้ ก็มี และ เขา ว่า พวก เบด คบแ ค นิ ชอบ มา ทำ รำ ดาม ชาย คา โบสถ์ วิหาร และ บาง ทีถง กบ บง อาจ ลอด ช องเ ชา บ่ วาง ไข่ ใน รำ ห ลำ พระ ประธาน ก็ ยำ มี ใน ชน ตน พง ๆ แล ว ขา พ เจา ชก สง สยต งิด ๆ ว่า ชาว จง หว้ด อ่างทอง คนนี อาจ ไม่ ถือ ศีล ขอ ๔ เครง ค รด เท่าใด กระ มี ง เพราะ ได้ ข่าว ว่า เธอ เบน มุสลิม เสีย ดวย ขา พ เจา จง ไปเ บิด ตำรา เบิด ของ ศาสตราจารย์ ยง เด อ ลา คูร ซ ง ได้ อา ง มา หลาย ค รง หลาย ห ม) แล้ว ก็ พบ ข่อ ความ ตอน หนึง ว่า 'ไม่ ว่า ทีให นที มี โบ สถวิ หา รวด วา อาราม ที่มีค มี คลอง มี หนอง มี สระ อยู่ ใกล้ ๆ แล้ว เจา เบิด คบ แค พวก นิ มก จะ นิยม ไป ทำ รวง ทำ รำ เพ อ ความ ปลอด คัยแ ละ ความ สงบ สง ด (เพราะ พระ สง ฆ องค์ เจำ คง จะ พิทํก ษ์ปก บิ องเ บิน พิเศษ) ที นคร วด ใน ประเทศ เขมร กดี ที สุสาน พระ บรม ศพ ของ จก รพ รรดิ เวิย ต นาม ทีเมี อง เว้ ข่า พ เจา ก็ เคย สง เก ต เห็น มา แล้ว และ ใน ประเทศ ไทย คัว ย นก คับ แคม กจะ เชอ ง และ ชอบ ทำ รง ตาม ชาย คา และ ตาม รู ตาม ช่อง ที กำแพง และ ตาม สถาน ทีป ร กิ พำ เบน คัน เลย ทำ เอา รู้สึก เสึย ใจ ที่ เกิด นึก สง สย คำ บอก เล่า ของ ชาว จำ ห คัด อ่างทอง ผู้ นิ น ตอน แรก และ ห ลำ จาก นิ นไม่ นาน นก ชาว จำ ห คัด อ่างทอง ผ้นิก็ ได้ นำ เอา ลูก ค ไ] แค คัว เมีย มา มอบ ให้ ขำ พเ จำ สอง คัว เลย ทำ ให้ สมการ ระหว่าง เพศ ทีเ ตํมเ บิน สาม ต่อ หนิง กลาย เบิน สาม ต่อ สาม นิ บิ ว่า เหมาะ เจาะ งด งามดี แล้ว และ ก็เ บิน บท เรียน ว่า ใคร เขา มา เล่า อะไร นิ น เรา อย่า เหมา เอา ว่า ไม่ จริง เสีย รีาไ ป เพราะ บาง ครีง บาง คราว ก็เ บินอย่าง ที่ สุภาษิต ฝ รำ กล่าว ว่า “ความ จริง บาง ค รง บาง คราว ก็ แปลก ประหลาด ยง กว่า เร้ อง ที่ แต่ง ขน เสีย อีก,’ (ธโ น! [า เร ร 0๓6 ท ๓ 6 ร รน ลทฐ 6 น ลก ธ! ๐!! ๐ ก 0 เป็ด ยาย หอม ขำ พ เจ้า หม่น' ชก' จะ แก่' ว่ดเ อา เสีย แล้ว แต่ ก็ ไม่ ใช่ แก่ เช่า วด แบบ ขุน หลวง หาว ด ที มา. หลบ การ เมือง อะไร ทำนอง นั้น หรือ จะ ไป เทียว บนบาน ศาล ถวใ ห้พึนิ เคราะห์ สะเดาะ เวร ด้วย หอก ดาบ กาย สิทธ์ ก็ หา ไม่ เบน แต่ เพียง หา หน์ง ลือ ที่' พระ ชน ปราชญ์ ราชครู1 ที ท่าน ลิขิต ขน' ใว้ มา อ่าน ด เพราะ สม ย ก่อนๆ ถา เรา อยาก รู้ รส วรรณคดี ชั้น เยี่ยม ๆ แล วก็ต อง หน เช่า พึง วิด หรือ พึง พระ จึง จะ ได้ ของ ดี เช่น มหา เวส สน ดร ชาดก กณฑ ที สำ น์ กวด ถนน เบน ผู้ นิพนธ์ ก็ดี ที กรม สมเด็จ พระ ปร มา นุช้ต ชิโนรส ทรง ประ พน ธ์ไว้ ก็ดี โดย เฉพาะ กรม สมเด็จ น็ ท่าน เจ็า พระ คุณ พระ ธรรม โก สา จาร ย์ ผู้ เท อด ทูน ความ ไพเราะ ของ พระองค์ ท่าน ถึง ก็ บ กล่าว ว่า “ฉนิ ท์ ๑๑ เบน ฉํนท์ นิราศ นก ซึ่ง กรม สมเด็จ ได้ ทรง รำพึ นิ นก ต่างๆ ไว้ ๑๗ ชนิด เร็ม ต2 นิ ด้วย นก จากพราก ก่อน ทำ ให้ นึก ถึง พระ ราช นิ พน ธ ของ สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ หล็า นภา ลย ที ทรง นิ พน ธ นิราศ นก เบน กลอน ๖ ไว้ ใน เร์ อง อิเหนา ซึ่ง โดย มาก จำ กนิเ ติด ปาก หรือ ได้ ยิน ชิน หู ว่า “จากพราก จืบ จากรา งร็ อง เหมือน จาก น์อง มา ห ยา รศที ซง พอ มา ถึง ตอน นึทำ นผ่ อาน หลาย คน คง วะ1’ กิ ค เ อะใ ว ว่า ทานเจา พ ระ ป ณคงจะ งง งวย ก็ บฉน ท ของกรม สม เด จ ฯ เลย ม ไดเ บด หน งส ออ เ หนา อา ยแต ความ จำเ บ่น หล ก ก เลย เกด ผด ผ่า ผด ตว เอา แขก เตา มา บ่น สบ วาบ1' า รา เขา เสีย แล้ว แส่ ก็ ไม เบน ไร เพราะ เจตนา มุ่ง จะ เฉ ล่ม พระ เกิย รติ ขอ สอง พระองค์ แต่ ความ จำ ของ คน เรา บาง ค รง บ'1-3 คราวค์เอาแ น 396 เพราะ เม่น เรือง ของ สำ ขา ร ตำ ของ ขำ พเ จำ เอง บาง คร งก ยิง ซึา ราย บาง ครั้ง ลอง ท่อง กลบท งู กลืน หาง ก็ ถูก ลูก ชาย อายุ ๘- ๙ ขวบ ทกท วง เอา บาง ก ยง เคย เมือ' วน ก่อน นั้ขำ พ เจา1 ใน ฐานะ ประธาน กรรมการ อาศรม วิฒน ธรรม ไทย-ภารต นำ หนำ ลือ เกีย ว อับ ภารต วิห ยา ไป มอบ ถวาย แด่ มหา จุฬา ลง กร ณ ราช วิทยา นัย ร่วม ๒๐๐ เล่ม และ ก ได้ รบ หนัง ลือ แจก ตอบ แทน มา หลาย เล่ม และ ใน จำนวน นนมี เล่ม เล็กๆ เล่ม หนึง ข้อ “จารึก อ โตก” ซึง ขำ พเ จำ ใผ ใจ และ นิยม ชม ชอบ เม่น พิเศษ เพราะ เคารพ พระ บุรพ มหา นัก รพ ร รดิเ จำ พระองค์ น เบน พิเศษ ใน หนำ ๔๑ เกี่ยว นับ จารึก หนัก ศิลา ฉนับ ที่ ๕ มี ขำ) ความ ตอน หนึง ว่า “ขำๆ เม ออ ภิเศ กแนั ว ได้ ๒๖ พรรษา ได้ ออก ประกาศ ให้ นัด ว์ ทั้ง หลาย ด่อไ ปน เบน นัตว์ ปลอ ค นัย จาก การ ถูก ฆ่า กล่าว คอ นก แกำ นก สา ริกา นก จากพราก หงส์ นก นา นันทิ มุข นก นาค รา ฏะ คำ ง คาว มด แดง มะม่วง เด่า เล็ก ปลา ไม่ มี กระดูก ตำ เวท าเว ยก ะ ตำ คงคา ปุ ฎ กะ ปลา กระเบน เด่า กบ กระส่าย ที่ อยู่ ตาม ค่า คบ ไม้ กวาง เร็ว นัว ตอน นัตว์ ที่ อา นัย ใน เรือน แรด นก พิราบ เทา นก พิราบ บำน ฯลฯ เสา หิน หรือ หนัก ศิลา หนัก นถูก ชล อเ ขำ มา ตง บน ยอด วำ พี่ โร ช้า โก ฎ ลา ใน กรุง เด ลี ร่วม รอย บ มา แล้ว ขำ พเ จำ เคย เอา กล6 อง ล่อง ดู และ นัด อ่าน เบน บท เรียน ศึกษา อักข รพ รา หมี ส นัย พระ เจำ อโศก ร่วม สอง พำ เส อง รำ) ยก ว่า บี1 มา แล้ว ดำ จะ ขอ นำ จารึก ตำ อักข รพ รา หมี มา ให้ ท่าน ผู้ อ่าน ได้ เห็น แล้ว ก็ จะ ได้ ชอง สาธุการ ท่าน ปริ นเซ็ ปที่ สามารถ ค้น หา วิธี อ่าน อักข ร ซึง ลืม อัน แล้ว ไม่ มี ใคร อ่าน ได้ มา เบน เวลา ร่วม สอง พ นบ มา แล้ว ทำ ให้ เรา สามารถ ได้ ยิน พระ สุร เสียง ของ จอม กษํต ริย์เ อก อัคร 397 ศาสนูปถัมภก ครั้ง กระ โนน เหมือน ดัง ที่ เรา ยัง ได้ ยิน พระ ดำ รส ของ พระ เจ็า ราม กำแหง ที มี' ว่า “พ่อ กุ ชื่อ ศรีอิ นทรา ทิตย์ แม่ กุ ชอน าง เสือ ง ” ถัอง หู ก็' ว่า' ใต้ โปรด ดู ว่า ตัว อำ ษร ที่ส ถัก บน เสา หิน สอง พ้น กว่า บี1 มาแ ถัว ว่า ชํดแ จำ งด งาม แค่ ไหน ข้า พเ จำ ได้ พยายาม ลอก มา ให้ ท่าน ดู เบน ข ว0 ญตา ณ ที่น้ ดัวย นก ปราชญ์ คน ที่ อุตส่าห์ ดัด ลอก มา อย่าง บรรจง ก็มี ท่าน นาย พล คืน นง แฮม เจำ กรม แผนที่ โบราณ สถาน อินเดีย และ ท่าน เอ มิล เซน าร์ต (ถั ๓ 11 6 ร ©กล โ 0 นัก ปราชญ์ ชาติ ฝ รง เศส และ ลาย มือ ของ ข้า พ เจ ำลูก็ จะ ไม่ แพ้ ของ ท่าน เซน าร์ต เท่าใด นัก (แสดง ตัว ถัก ษร พราหมี) ใ. 1!; ±ช1 ฬ !! 16 !0- ! ('ง'! X เ/ XIV -: *1**1 *60X1- รึ- แ:; เ 10 4 ! ซ-รึ- ง1 (เ+ (?รึ- ๆ /V *0- รึ •(ซ' + เ’/ X ±๔ '+ษ /V "/เ (1, (รึ- (รึ,’ + 5 ษ 3) รึ-น!! รึ" เ!! (รึ.!1 น 1๙' รึ-ใ .รึ- (ซ น!!!! รึ" (ซ ษ -แ!ข้เ& (เ! .แ X เกก VI ซ ±4* &/ "1+1
(เซ รึ-ง, (โ / [เ& 6 0! ษ1’ 16 V 65X0X1 398 ซึ่ง พอ จะ แปลงออก มา เบน ล้ก ษร ไทย ได้ ตง ที เท วา นํบ เย บยท สิ ลา ช เหวํ อ ทา สฏว สต วส อภส เต น เม อิมา นิ ชาตา นิ อวธิ ยา นิ กฎ านิ เสย ฐ สุเ ก สา ล เก อสุ เท’ จก รา เก หํเส นิ ทิม เข เคล าเฏ ชยู กา อํพา กบ ลิเก ทฑี อทฐิ กม เฉ เวท เวย เก คํคา ปุปุฏ เก สํกุ ชม เฉ กผฏ สย เก บํเน ส เส สิม เส สิฑ เก โอก บิเ ฑ ปลส เต เส ตก โป เต คา มก โป เต ส เวจ ตุป เท เย ปฏ โภค' โน เอ ต น จ ชา ทิยดี อช ก นา เอฑ กา จา สู กล จา คภน ร ปา ยม นา ว อวธ าย ปา ต เก . ข้า พเ จำ ไม่ เคย เรียน ภาษา บาลี ปราก ฤต อะไร มา เสย ฉะ3 'เท จึง ขอ ไท้ ท่าน ด ตาม ฉบบ ท ท่าน เจ็า คุณ ศร ว สุ V) ‘ธ โ1)ล โด แปล ไว และ ท ขา พ เจา ได้ ลอก ลง มา ทั้ง ดุ้น ดง ปรากฏ ตอน ตน ที แล้ว จะ ขอ ตรวจ คา ตอ คา สำ ท รบ ชอล้ ตว์แ ด่ละ อย่าง ที่ ได้ รีบ พระ รา ขอ ภํยซึ วิตมิ ใท้สู ก ฆ่าเ ทือเ ที่ ท ภกษ า- หาร หรีอ เทือ เหตุ 1ด ก็ ตาม เรีม ด้น ด้วย บรรทัด ที สาม คือ สุ เก - สุก ะ ก็ แปล ว่า นก แกว หรือ จะต้ ค เบน แขก เต้า ดำ ที นิ ณ ลง บาลี นิยม แปลก0 น ครั้ง หนึง มา แล้ว ดำ เรือง นก แขก เต้า เลย ง พ่อ แม่ ใน นิทาน สุภาษิต ก็ ได้ สา ลิเก ะะ ะ สา ลิ กา คือ นก เอ ยง นก สา ลิ กา นก ขุน ทอง ซึง เบน นก ตระกูล เดียว กัน ทั้ง น นิ ที่ พวก เรา เจ กก0 น ดี แล้ว ทั้ง สน อลุเ น ะะะ อรุณ เพราะ สม่ ย่น น ตำ “ร” ยัง1 ไม่ มี ใช้ ดู แด่ ใน บรรทัด แรก คำ ว่า ราช ยัง เขียน เบน “ลา ช” แด่ อรุณ หรีอ อสุ เนน จะ เบน นก อะไร1 ไม่ ม ใคร จะ กล้า 399 จก วา เก ห เส แปล นอก จาก ฝ รง บาง คน เดา เอา ว่า เบน นก โร บิน ^0เว เก เพราะ นก โร บิน อก แดง เรื่อๆ แต่ เมือง แขก มึน ก ชนิด หนึง เรียก ตาม ภาษา อ งก ฤษ ว่า ๅโห 6 ร0ลแ6 IV! [ก; V©!: ชัง มีสีแ ดง เรื่อ เบน พ้น เรียก เบนภาษา ว ทยา ศา สต ร ว่า |ว6โ!01'0001น ร กล ๓ เท 6 น ร และ คุณ หมอ บุญ ส่ง เลข ะ กุล ก็ เรียก ว่า นก พญา- ไฟ ใหญ่ ซึง น่า จะ เบิน นก “อรุณ” น จริงๆ แต่ ชัอ แขก ที่ ดร. รฆุวี ระ ให้ ไว้ นั้น ว่า' วิศผุ สิงค์ ซึ่ง แปล ตาม ศพ ท์ก็ แปล ว่า "ประกาย ไฟ” อยู่ แส่ ว แด1 ท่าน เจา คุณ ศรี วิ สุทธิ โมลี ท่าน ไม่ แน่ ใจ ก็ เลย ขาม ไป เลีย เลย ถึง คำ ต่อ ไป คือ
จก วาก ะะ จากพราก ซึ่ง ขำ พเ จำ ได้ พรรณนา มา'ยืด ยาว พอ แส่ วใน "ช่วย ครู” เล่ม หนึง ฉะนั้น ก็ ขอ ให้ ดู คำ ต่อ ไป คือ
หงส์ ซึ่ง คำ น็ใช้ มาก ใน ภาษา ไทย เรา แต่ เรา ก็ ไม่ เคย พบ เคย เห็น หงส์ ก็น่ เพราะ ม ไ เหนี หนาว มา ไม่ ถึง เมือง ไทย สก ที่ ฝ ร, ง แปล หงส์ ว่า รพ ล ท แต่ จีน แปล เบน "เทียน คือ” หรีอ ห่าน พ้า ฉะนั้น กำ ท่าน ได้ ยิน เลียง จาก วิทยุ โทร ท่ศน์ ว่า อะไร ตรา ห่าน พาล ะก็อ แปล ว่า ตรา หงส์ นั้น เอง แต่ ที่ จีน แต้ จีว ว่า "หง” เฉยๆ หรือ ที ภาษา กลาง ว่า นั้น ท, และ ฮก เกย น ว่า "ฮอ ง,, คํงที่ เรียก ขงเ บ2 ง' ว่า "ฮก หลง” และ บ- ง ทอง 400 ว่า “ฮอ งซู” ซึ่ง เบน นก เทพนิยาย อย่าง ที่ฝร่ ง เรียก พี1 นิกส์ ?\ ไ 06ท ฉะนั้น นนหิ มุ เข ะ น0 น ทิม ข ก็ ดีอเ บด หงส์ ของ ไทย หรีอ 0๐ กา! ว อน ซึง ก็ ได้ อธิบาย มา มาก แล้ว ใน 'ช วยค รู” เล่ม ๒ เด ลา เฏ - ไม่ มี ใคร ทราบ ว่า เบน นก หรีอ ต0 ว อะไร ท่าน เจ้า คุณ ศรี ฯ ท่าน ก็ เพียง แด่ แยม ว่า เบน นก นั้า ครา ฎะ เท่า นั้น ขำ พ เจ้า ไม่ หนำ ใจ จึง ค จ้า เอา หน0 งสอ ราย ชื อ.1 นก ด่าง ๆ ทาง วิทยา ศาสตร์ ของ ประเทศ อินเดีย พ มา และ ลงกา เท อ เลก 3(ก่6ท บก ด ผ0 ๓ 6 ก ๐! ล! น โ 6 ๐! ' 81๗5 ๐ เก อ! ล, 8นเ '๓ ล ล กอ 06^เ0ท ของ ดร. ระฆุ วีร ะ ร่วม ก็ บ เจ. 0^6 ซึง มี ราย ชือ นก ถง ๒, ๒๙๓ อย่าง เพือ หา ดู ว่า อะไร จะ คล้า ยซัอ เคล าเฏ หรอ ครา ฏะ แด่ ก็ หา ไม่ พบ อย่าง ไร ก็ ตาม ขณะ ทีเ บด คู ใน จำพวก นกเ บด เท่า ที่มีใ นหนํ งต็อ เล่ม นิก็พ บชือ นกเ บด ชนิด หนึง ที่มีซึ่ อ ๒.- ป 2. อรุณ - จํจุ ซึง เขา ให้ คำ แปล ว่า อรุณ — แดง และ จํจุ หรือ จน จุ แปล ว่า “ปาก” นิ' ย ว่า นก เม็ เด น่า ปาก แดง หรือ เาเ 6 แล เ-แ กก 3 ทีเรื ยก ตาม กา ษาฐิ นดี ว่า เ3เ ดห ๐ ก ๐ ห กน เดี๋ยว นั้ และ บ ญ หา “อณุ น” หรือ อรุณ ก็ น่า จะ เกม กน ได้ แล ว และ ข้าพเจ้า จะเ รีม เรือง ของ ยาย หอม ดิง ต่อ' ใปนั้ . 401 ใน นิรา ศพ ระ ประ ห บ ท่านมหา กวี สุนทร ภ่ ท่านกล่าว ตอน หนึง ว่า แก ลง พูด พา ตา เฒ่า พวก ชาว บาน คน โบราณ ริบ ไป ไค้ ไถ่ ถาม เห็น รูป หิน ศิลา สง่า งาม เบน รูป สา มก ษำ) ริย์วั ตติย์ วงศ์ ถาม ผู้ เฒ่า เล่า แวัง จึง แต่ง ไว้ หวัง จะ ให้ ทราบ ความ ตาม ประสงค์ ว่า รูป ทำ จำลอง ฉลอง องค์ พญา กง ส พญา พาน วับ มารดา ดำ ย เดิม เรื่อง เมือง นั้น ถวัล ย ราช เรียง พระ ญาติ พญา กงส์ สืบ วงศา เอา พาน ทอง รอง ประสูติ พระ บุ ตรา กระทบ หนำ แต่ นิ อยเ บน รอย พาน พอ โหร ทาย รำ ยก าจ ไม่ พลาด เพลี่ยง ผู้ ใด เลี่ยง ลูก น้อย จะ พลอย ผลาญ พญา กงส์ ส่ง ไป ให้ นาย พราน ที่งที่ ธาร นั้า ใหญ่ ยำ ไม่ ตาย ยาย หอม รู้จู่ ไป เอา! เว้ เลี่ยง แก ริก เพียง ลูก ริก ไม่ห้ ก หาย ใคร ถาม ไถ่ ไม่ แจำ ให้ แพร่ง พราย ลูก ผู้ชาย ชน ชิด สู้ บด บำ ค รื่น เติบ ใหญ่ ไค้ วิชา ตา ปะขาว แก เบน ชาว เชิง พนม อาคม ข ลำ รู้ ผูก หญ้า พ ยนต์ มนต์ จำ งำ มืกำ ลำ ลือ ฤทธ พิสดาร พญา กงส์ ลง มา วับ ก็ วับ รบ ตี กระทบ วัพ ย่น ถึง ชน สาร ผ่าย ท่า วพ่ อมร ณา พญา พาน จึง ไค้ ผ่าน ภพ ผดุง กรุง สุพรรณ เข ำหา พระ มเหสี เห็น มี แผล จึง เล่า แต ตาม จริง ทุก สืง สร รพิ เธอ รู้ ความ ถาม ไถ่ ไค้ สำ คญ ดำ ย คราว นั้น เขา รู้ ทุก ผู้ คน ค รื่น ถาม ไถ่ ยาย หอม ก็ ยอม ผิด ดำ ย ปก บด ปฏิเสธ ดำ ย เหตุผล เธอ โกรธ าฆ่า ยาย นั้น วาย ชนม์ จึง ให้ คน ก่อ สร ำงพ ระ ปรางค์ ประ โทน แทน คุณ ตาม ความ วัก แต่ หากว่า ตอง เข่น ฆ่า ก่น เพราะ กรรม เหมือน คำ โหร ที่ ยาย ตาย หมาย บก เบน หล่ก ประ โทน แต่ ก่อน โพิน พน มา เบน ชำ นาน จึง สำเหนียก เรียก ย่าน บาน ยาย หอม คำ ย เติม จอม วัก รพ ร รติ อธิษฐาน ค รื่น เสร็จ สรรพ กล บ มา, หา อาจารย์ เหตุ คำ ย บำน นั้น มี เนิน ศิลา จึง ทำ เมรุ เกณฑ์ พหล พล รบ ปลง พระ ศพ พญา กง ส์พวั อม วงศา แลำ ปลด เปลี่ อง เครือ งก ษ' ตริย์ วัด ติ ยา ของ 402 บิ คา มาร คา แต่ ก่อน กาล กบ ธาตุ ใส่ ใน ตรุ บรรจุ ไว้ ทีถำ ใต้ เน้น พนม ป ระทม สถาน จึง เลื่อง ลึอ ชื่อ ว่า พญา พาน ผู้ สร าง ชาน เชิง พนม ประ ทมท อง พอ จบ คำ กลอน สุ น ห รภู่ ตอน นีเข้ า แทน ที จะ คิด ถง พญา กง ส พญา พาน หรือ ยาย หอม กล" บ ทำ ให้ หวน ไป คิด ถง เทพ นิยาย กรืก เรือง อีดิปุ ส (ว60เ1ก นร ซึ่งเ บิน โอรส ของ ก ษ0 ด ริย์ ลา ออุส และ พระ นาง X ยดส ตา ([.ลพ ร ล กอ า00ลร1:ล) ซง เทพ เจา อาโป ล [ล ได ทรง เต อน สอ งก ษ ตริ ย์น้ แล ว่ว่า ถำมี โอรส ก จะ ตอง มวย ชีวิต เพราะ โอรส ของ พระองค์ จึง ทรง เอา กุมาร น้ไ ป' ที ง’ ไว้ บน เขา ซิแธ รอน IV แ. 0เ1:ห ล 6 โอก โดย ใช้ หอก แทง เทำ กุมาร ไว้ เผอ ผี กุมาร จะ ถก ตรึง มิ ให้ เร่ ร่อน ไป ไหน ไต้ แต่ ก็มีพ ราน คน หนึ่ง ไป พบ เข็า ก็ นำ ไป ถวาย พระ เจา โป ลีบุส แห่ง เกาะ คอ รินธ์ พระ เจา โป ลีบุส ก็ ประทาน กุมาร นึ่แก่ พระ สนม ของ พระองค์ ที่ ไม่ มี บุตร นาง นั้น ขนาน นาม กุมาร ว่า เจำ อีดิปุ ส หรือ (เ ทำ บวม) ครั้น เมื่อ จำเริญ วิฒ นา ขน ก็เ ขำ ใจ ว่า เบน โอรส จริงๆ ของ พระ เจ ำโป ลีบ ส แต่ โดย ที่ ได้ ทราบ ว่าต่ วจะ ต่อ ง เบน ผู้ ประกอบ กรรม บิต ฆาต และ ได้ พระ มารดา เบิน เมีย ฉะนั้น อีดิปุ ส จึง ท่อง เทียว ระเห ระ หน ไม่ ยอม กลบ มา สู่ คอ รินธ์ เลย แต่ แส่ ว ยถากรรม ฆ่า พระ บิดา แส่ วได้ พระ มาร คา เบน เมีย ก็ เกิด ขน ตาม ส่าต่ บ ซึ่ง เกือบ จะ เหมือน ตำนาน พญา กงส์ พญา พาน ของ เรา คำ ต่อ คำ ที เดียว และ นก จิตวิทยา วิชา ครู ที่งห ลาย ก็ คง ทราบ เรือง นึ่จา ก เรื่อง ปม อีดิปุ ๙ 0ลอ เกน ร 00๓ เว ดี อยู่ แล ว ฉะ ให้ น จง ขอ วก มา ถึง เรื่อง เบิด ต่อ ไป สม0 ย หนึ่ง ก่อนที มี การ เช้ม งวด ใน เรื่อง การ คำ สต ว์บิา ถำ ท่าน เดิน ไป แถว ตรอก เกำ ชั้น ช้งมี ข้อ ระบำ โไเ ของ นาย หรํ่ง หิว แดง เมื่อ ๔0 บิ 403 มา แล ว ท่า นก มัก จะ เห นมีเ บด บาพิ นธ์ ต่างๆ ขิง ใน กระ ชง หรือ ตะกร้า วาง ขำ ง ถนน ซึง มัก จะ เบน เบด แดง เบด ลาย เบด คบ แค นานๆ สก บ ฟิก' หน อาจ เจอ เอา เบด หงส์ เขำ ก็ ได้ แต่ บาง ทีก็ อาจ เจอ เบค ชนิด หนึ่ง ขนาด กลาง ค้อ ย่อม กว่า เบด บาน เล็ก นิ อย แต่ ก็ โตกว่า เบด ทั้ง สาม ชนิด ที กล่าว มา แลำ บาง ฤคูก็ จะ พบเ บด ชนิด นี่ ขณะ ทรง เครือ ง นอก ฤดู ผสม พ0 น ธุ ตอน นั้น ลูก็ จะ ไม่ ผิด ก็ บเ บด บาน ตำ เมีย ชนิด สีนั้า ตาล ลาย ๆ ถา ถาม คน ขาย ดู ว่า เบน เบค อะไร เขา ก็ จะ บอก ท่าน ท นที ว่า เบน เบค หอม หาก ท่าน เบน บุคคล ที ชอบ พิสูจน์ ก็ อาจ ทำ จมูก พิดๆ สูด กลึน คู ก็ คง จะ ได้ กล นฉุ นๆ คาวๆ เหมือน เบด ธรรมดา ๆ นี่ แหละ ตำ ผู้ ตำ เมีย ก็คู ไม่ ออก เพราะ หมด ฤดู ผสม พน ธุแ ลำ ร้ศมี และ ความ เบน สง่า ผ่าเผย ก็ หาย สูญ ไป หมด ฉะนั้น หาก จะ เสี่ยง ซ้อม าเล ยง ดู ไว้ นาน ส์ก็ หน่อย พอ ถึง เวลา ฤดู ของ มัน แลำ เจ ำเ บด หอม ต่ำ ผู้ก็ จะ สลด ขน เดิม ผล0 ดขน ใหม่ ทนึ่เ จำ เงาะ ก็ จะ กลาย เบน พระ สํงข์ ไป ละ ขำ พเ จำ ได้ กล่าว แลำ ว่า เจ๊ก คน ขาย ก็ดี พวก ชาว บำน ก็ดี เรึ ยก' ชอเ บด นี่' ว่า “เ บด หอบ’, นั้น มิ ใช่ เบน เรือง ขอ งก ลน ตำ ซึง เขา ว่า คน ฝรืง เศส นิยม มัน มาก ไม่ ผิดก0 บที คน ไทย เรา ส่วน มาก นิยม ก ลน ฉุน ๆ ใน นั้าพ ริก แมงดา ก็ ว่า ได้ ตอน ห ลำ ขำ พ เจ๊า ได้ มี โอกาส สนทนา มับ ท่าน ผู้ใหญ่ ท่าน หนึ่ง ซึ่ง มี ความ รู้ รอบ ตำ ทาง วรรณคดี ประ ว้ต ศาสตร์ และ เบน นำ กีฬา ยิง ส ต่ว์ เสีย ดำ ย ท่าน ก็ ได้ ให้ ความ รู้ ใหม่ มา ว่า อ0 น ที่ จริง เบด หอม นั้น คน โบราณ ที่ เขา ระมัด ระ วำ คำ พูด เขา เรียก ว่า เข็ด ยาย หอบ เบน ที่ ระลึก ถึง ยาย หอม คน เลย งเบ คที่มี ชอ ใน ประ ว่ต ศาสตร์ เลย งเ บด เสีย มาก มาย และ นมนาน จน กระ ท่งที ๆ เลย งเบ ดมีมู ลเบ ดม อง มูล พูน เพิม จน บริเวณ ท่า นั้า เกิด ดิน เขิน ขึน มา จน เบน ที เรึ ยก กน ว่า โด ก ยาย หอบ 404 แล่ วิ ตอน หล งมืผ้ เกรง ว่า พง ๆ จะ เข็า แบบ โคก ขาม ดอ โ ค กด ลา! ยสณ ฐาน ของ นาย น? นหร ธเบ คร ก เลย เรั ยก เพ ยนว า ดอน ยาย ‘หอม เพ้อ จะ ได้ ไม่ตํ อง ผืน ใช้ มโนภาพ ให้ มาก เกิน ควร เมือ เรียก เบ็ด ยาย หอม มากๆ เข ำก็ เลย รวบ ร' ดตํด พยางค์ ลง ไป เห ลีอ แต่ เบ็ด หอม เท่า น่น่ และ ท โคก นีนเ บ็น โคก หริ อ ดอน หริ อ หาด ทีหม็ อดิน บรรจุ กุมาร พญา พา ‘น มา เกย ด์น ถึง ไค้มื ตำนาน พญา พาน ขน อย่าง ไร ล่ะ เบ็ด ยาย หอม น้มื ข้อ ทาง วิทยา การ ว่า /\ กล 6 ลอน! ล หรีอ อลก เล
. ..โป กอ น . ..โป กอ น’ ’ ก็เ มอ เบน เช่น นื ใคร จะ บอก ได้ ว่า พม่า หู ไม่ดิ หริ ออ ย่าง ไร เพราะ เสียง ที่ ได้ ยิน นืน ถึง คลาด เคอื่ อ น1 ไป จาก ที่ โสต ประสาท ของ ไทยก ลาง ไทย เหนือ ได้ ยิน ได้ พง ถึง เพียง นื ผม เอง เชอ ว่า ทาง พม่า เขา ก็ คง จะ อม พระ สาบาน ให้ เรา พ้ง ว่า เขา ได้ ยิน เช่น นืน จริง ๆ ศาสตราจารย์ ยำ เคอ ลา คูร์ ที ผม เอง อำ ง อิง ถึง บ่อยๆ ได้ กล่าว ไว้ ใน พล 0 พ! (น บห0 พ 01 '\6 เล่ม I! หนา ๑๖๗ ชาว โรมัน สมัย โน้น เขา เลย งเ บด ลาย ที เรา พูด ถึง นืไว้ เบน อาหาร และ เชอ ว่า ใน ประเทศ อื่นๆ ใน สมัย เดียว มัน น นก คง จะ เลย ง ไว้ เพ อ ประโยชน์ เช่น เดียว มัน ฉะ นํ้นถำ หมัก ของ กรรม เบน เรือง จริง อย่าง ที่ พุทธ ศา สนิก เรา เชอ มัน แมัว เจ ำเบ่ ค ลาย คง จะ ทำ บาป มา ชำ นาน เต็ม ทีแลํ ว เพราะ ไม่ ว่า ใคร ก็ด เหมือน จะ จง จิต คิด หมาย มุ่ง ร้าย แต่ จะ กิน มัน เท่า น1 น เอง
— /ไ เ-'^ 0* เมือ' วน ก่อน นีข์ ๅพ เ' จำ ใด้1 พรรณนา ถึง เรือง เบด คํ บ แค หรือ นก คบ แค มา อย่า งยด ยาว ดวย เหตุ ทีมื บาง ท่านที พยายาม จะ ให้ คน ร่น หลง เขา ใจ ผิด คิด ไป ว่า พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ ทล็า นภา ลิ ย น์นก็ อย่ใ นพ' วก กวี น่า เน่า นัก เขย น น่า เน่า ทำนอง น์น โดย อำ งว่ๅ ท่าน ทรง นิยม เอา ชื่อ สิต วี ชือ ตน ไม้ มา ประ ติด ประ ต่อ เบน การ เล่น นัมนั ส เล่น นัก ษร หา ได้ ทรง ร้นัก หรอ ทรง เพ่ง เลง ถงค วาม หมาย คำ แปล ของ สึงที ทรง ลิขิต ลง ไป ไม่ เพือ พิสูจน์ ขำ น์จึง ได้ ไป คำ เอา สำเนา ท่อง ตรา ถึง เมือง เวียง นันทํ ที่ ทรง ให้ มี ไป ถึงเ จำ อนุ เรือง สวน ขวา ที พระองค์ ท่าน ได้ ทรง สรร ให้ นัด สร้าง ขน เพื่อ เบน ทีนัง สรรค์ อย่าง ไม่ เบน ทาง การ นับ ผู้ที่ท รง ค้น เคย ดี ให้ ได้มึ โอกาส มา หย่อน กาย หย่อน ใจ มี อะไร ก็ จะ ได้ กราบ ทล หรือ ทรง ซ' กถา ม ไล่ เลียง ขำ ขำ ง ใจ ต่าง ๆ ให้ หาย ไป ได้ นอก จาก พระ บาท สมเด็จ พระ พุทธ เลิศ ห ลำ นภา นัย แนัว ขำ พเนั าก็ ได้ ยกย่อง เชิด ชู พระ เกย รติ ขอ งิเจ็ าพ้า ธรรม าธิเ บศร์ หรือ เนัา พ้ากุ้ งก รม พระ ราช นัง บวร สถาน มงคล ในร้ ชส นัย พระ เนัา อ ย' หำ พระ บรม โก ษ กรุง ศรีอยุธยา กว่า สอง ร้อย บมา แนัว ว่า ทรง เบน ผู้ เชี่ยว ชาญ รอบ! เกี่ยว นับ ธรรมชาติ วิทยา หรือ ที่ เรียก นัน ว่า เบน ผล น!' ลเ เ-เ|ร*0เ7เบน อย่าง ดี เมือ ทรง พรรณนา ถึง พฤกษชาติ ที ชา ชาติ นัจ ฉา ชาติ และ สิต วี บา ด่าง ๆ ใน ทำนอง ผู้! ผู้นัง เก ต ซึ่ง ส นัยน์ นัาน อก จาก ผู้ที่เ บน เอ ต- นัค คะ จริง ๆ แลำ หา ผู้ เสมอ พระองค์ ท่าน ไม่ ได้ และ แสดง ให้ เห็น ว่า กวี นิพนธ์ ของ ชาติ ไม่ จำ เบน นัอง เบน นา เน่า หรือ บท ความ นัก ติ นา เสมอ ไป นัก 416 อะไร ดี ก็' ว่า ดี อะไร ไม่ ดีก็ ว่า ไม่ ดี ไม่ ควร จะ ทา สบ ญญา ใคร จะ ว่า อะไร ก็ พลอย ไป กับ เขา ท้วย ทุก ครีง ทุก คราว ไป อนึ่ง ใน ท้อ งด รา ถึง เมือง เวียง จำ เท์ฉ ท้บ นั้น มี กล่าว ถึง คำ ว่า "เซี ด นา’, แต่ คำ ว่าเ บด นึ่านึ่ หา ใช่ หมา ยท้ว ๆ ไป ว่า เป็น เบึค ที ว่าย นำ ดำ ไซ้ อะไร กิน อย่าง กว่า งๆ ไม่ เพราะ ใน พจนานุกรม ของ ราช ท้ณฑิ ตยส ถาน เอง ก็มีนิ ยม ไว้ ช0 ด ๆ ว่า เป็ด นั้าดี อ นก ชนิด หนึ่ง ร ปร่า งอ ย่าง เดียว กบเ บด แด่ เล็ก กว่า เป็ด ที่ อยู่ ตาม ท้า น ตำ สี ดำแดง คลำ ย เปลือก ลูก ดาล สุก ปาก ดำ คอ และ อก สีนึ่า ตาล อ่อน เจือ เหลือง อ่อน ชอบ หา กิน ใน นา คำ นิยาม นิ ชํดเ จน แจ่ม กระจ่าง แทบ จะ มอง เห็น ภาพ ของ เป็ด ที กล่าว ถึง อย่าง เด่น ช่ด เป็ด นึ่าช นิด' ที่ ตรง กิ บ คำ นิยาม นึ่ ถำเ อา ไป ถาม พวก ชาว ท้า น ชาวนา ชาว บา ชาว ไร่ เขา ก็ จะ บอกว่า นิ' นิ คือ เป็ด ที เขา เรียก กัน ว่า ‘ไ บด แดง” ตาม สี ตำ ของ ท้น เพราะ ชาว ท้า น ร่าน ถึนนั้ น เขา ไม่มื เวลา จะ มา จาระไน แต่ ละ สี ของ แด่ ละ ส่วน ของ ท้ตว์ ที่ เขา พูด ถึง เป็ด ชนิด นึ่เ รา จะ พบ ได้ ทำ ไป ใน ประเทศ ของ เรา บาง ที เรา ไม่ พบ ท้น แด่ ก็ ได้ ยิน เสียง ท้น บิน ร่อง กลาง คน ดำ “รั๊! บ!) บ” บาง คน ถึง กับ สร่าง เป็น นิยาย ขน ว่า ชาติ ก่อน นก นึ่เป็ น คน ที่ เขา ใช้ ให้ ไป เลย ง เป็ด แด่ ไม่ ระ กัง ให้ต็ ลูก คน เขา ท้อ น ขโมย ไป หมด จึง ลูก แช่ง ลูก สาป ให้ ไป ตาม มา ใช้ ดีนเ จำ ของ ฉะนั้น ท้น จึง กลาย เป็น นก ที่ เทียว รำ ง 1เบ1เ บ เพื่อ เรียก เป็ด ฝูง ที่ หาย ไป ให้ กลับ คืน มา ความ จริง ที่ ร่อง นั้น ก็ คอ เป็ด แดง, หรีอ เป็ด นาน แหละ การที่ ท้น บิน ไป ร่อง ไป ก็ เพื่อ จะ หา เพื่อน หา ฝูง ว่า อยู่ ทาง ไหน ท้า ง เพราะ มี บึงบาง สระ หรีอ ทะเลสาบ กร่าง ใหญ่ ไพศาล ที่ ไหน แล้ว ก็ท้ก จะ มี เป็ด ชนิด นึ่ลง มา หา กิน เบน ร่อย ๆ พ นๆ บาง แห่ง เขา ว่า เป็น จำนวน หมื่น ก็มี ทาง เมี อง เห น้อ แถว อำเภอ ดอย 417 ฟิะเ ก็ดที เชียงใหม่ ที่ๆ เรียก ก่น ว่า “หนอง บิ ว'" ก็มีเ บึด จำพวก นึ่มา ลง เล่น ทำ รง อา ศย อยู่ เบน เรือน พินิ ๆ ก็ ว่า ได้ มนํก ทศ นา จร ชอบ ไป ชม คู เบน ขวญ ตา' ใม่น์ อ่ย แด่น น แหละ พอ มี คน ไป ชมกํ นม ากเ ขำ ก็มี การ นำ เรีอ หาง ยาว ไป ใช้ ใน สระ ใหญ่ นั้น เสียง จาก เรือ หาง ยาว บ ำง เสียง จาก บน ขนาด .๒๒ บาง การ รีงแก ฟิตว์ จาก คน ที่ ขาด เมตตา จิต คิด สน ๆ ไป ต็อน ไป ไล่ ไป ดก ไป ตลบ ข่าย ใน ไม่ ชำ หนอง บำก็ กลาย เบน สร ะ รำ ง จะ หา เบึด แดง ทำ ยา สำ ตำ ก็ ยาก ที่ จะ พบ เดชะ บุญ เครา ะหต็ ของ เมือง เชียงใหม่ ที่ใ นบ ริ เวณ มหา วิทยา ล่ย เชียงใหม่ มี สระ คู คลอง บึงบาง ที่ ทาง การ ขุด เบึน อ่าง เก็บ นา เบน ที่ ร่ม เย็น มีเ จำ หนำ ที่ คอย ดูแล มี นิสิต นำ ศึกษา ที ริก ธรรมชาติ คอย เผา อนุ ริก ษ์ดูแ ล เสมอ ฉะนั้น เบึค นา จาก หนอง บำ คอย สะเก็ด จึง ได้ มา พิง พำ สำ นำ อา ศย ต่อ ไป นิ บวน ก็ย็ง จะ เพิม จำนวน มาก ขน เรือ ย ๆ เบด แดง หรือ เบด นา ชนิด น้เ ก่ง ทาง ด้าน สง คม อยู่ ไหน ก็มำ ชอบ สนทนา ปราศ ริยจู๋ จี๋ ก่น คำ ยนั้า เสียง อิน ไพเราะ ไม่ กะ โต๊ก กะ ต๊าก ก๊าบ ๆ หนวก หุ เหมือน เบด บำน ฉะนั้น ทาง เมือง เหนือ เขา จึง เรียก ชีอม่ นิ ว่า “เบ ดฮ” ท่าน ที่ เคย ไป ญี่ปุน มา เวลา สง อะไร ก่บ สาว ใช้ เขา ก็มำ จะ ขาน ริบ ว่า “ไส้” แล ำก็ พูด อะไร ทำนอง ฮ ๆไฮ้ ๆ และ ท่าน ที่ เคย รู้ จำ เบึค แดง มา ก่อน ท่าน อาจ คิด ต่อ ไป ได้ ว่า แม่ สาว ๆ ชาว ญี่ ป่นนึ่ คง จะ เบน ร่าง ใหม่ ที่ วิญญาณ เบึด แดง มา สิง สถิต มา จุติ เก่ด ใหม่ ก็เบึ น ได้ แม้ แต่ ฝร่ง ที่ มา แถว อินเดีย สมี ย ก่อน เม อ ได้ ยินเ บด แดง เหล่า นืส นทนา เรียก ริ อง หา ก่น แล่ ว คง ได้ ยิน เหมือน กํบต าแ ใ] ะตี๋ที่ พี่ เก๊า ใน แบบ เรียน เร็ว เล่ม หนึ่ง ของ สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ฯ ทรง แต่ง ใช้ เม่น แบบ เรียน ก่น มา นาน
\ 418 ว่า พี เก๊ าใชั ใบ ไป เกาะ เต่า ไป ปะ ตา แปะ ตี๋เก าะเ สาร วโ ไเะ รอง ไอ๊ ย่า ๆ อยู่ กลาง ทะเล จึง แล่น เรือ ริบ เอา ตํว มา ไว้ ทีบ็า น พอ ใคร ๆ มา ดู มา เยี ยม พูด จาปรา ศริย V เก ทาย ควย ตา แป ะตี๋ไ ม่เภ าษๆ ไทย พ้ง อะไร กเบ็ นอ 1 อีจู๋จี ไป หมด ไม่ เขา ใจ ฝริง ก็ คง มึห แบบ ตา แปะ ติ เมือ ได้ ยิน เสียง เบด มน พลอด รก กน พี ง ๆ ดก็ เลย เหมา ว่า เบค มไเ ผิว ปาก ลัน ก็ เลย ตง ซัอเ บน ภาษา อง กฤษ ว่า “พ เาเ ร แกธึ 6ล|” แปล ว่า เบค นา ผิว ปาก แต่ ภาย หลง นก ธรรมชาติ วิทยา มาด สง เก ต ว่า เบด ชนิด น ไม่ เหมือน เบด บา นที ชอบ อยู่ กบ ดิน นอน ลับ ดิน กิน ลับ ทราย ทำ ริง ตาม กอ หญำ ฉะ นนเ ขา จึง เรียก ชือ ใหม่ ว่า 1โ66- อน 0{ เบค ที่ เกาะ ไม้ เพราะ ม่นนิ ยม ขน ไป นอน หรือ ไป จบ ตาม ก็ง ไม้ ยอด ไผ่ ใบ จาก อะไร ทำนอง น์น ส่วน ชอวิ ทยา ศาสตร์ เล่า ก็ยี่ง เลิศ ลอย ไป ใหญ่ เพราะ อาจ เบน เพราะ ว่า รูปร่าง ของ มน ออก จะ สะโอด สะอง แบบ สูง ระหง ทรง เพรียว เอว รูด งาม ละ ม่าย คลำ ย หงส์ กะ หลา ปา ไป ก็ ได้ จึง ตํ้งชื อ เสีย งาม งด ว่า อ6ท อ โ0 0ท? กล] ล V ลก เ03 คำ ว่า เดน โด ร มา จาก คำ อธทอโอพ ซง แปล ว่า" ติ น ไม้,, หรือ ' ส่วน ซิค นา หรือ "ซิ ญ า,, แล8 ว แต่- จะ อ่าน ตาม สำเนียง สำ นก ไหน มา จาก คำ ว่า 0^ ธึทบ ร ซึง แปล ว่า รพ ลก หรือ หงส์ ตกลง คำ ว่า อ6ท0เ X 0 0^8 กล ก็ คือ หงส์ จ ไ] ไม้น์ น เอง ส่วน คำ ว่า วล V ล ท! 03 ก็ เบน คุณ ติ พท์ แสดง ว่า มา แต่ เกาะ ชวา ซึง แต่ ก่อน ร่อน ชะ ไร คน ไทย เรา เรียก ว่า เมือง กะ หลา ปา หรือ เมือง มะ พรำ วน น แหละ แต่ พระ ม นา- มนตรี (ห รี พย์) ท่าน อาจ ติด ว่า อูฐ ที ตก เขา มา เมือง ไทย เบน คร์ง เบน คราว นีน คง จะ มา แต่ เมือง ชวา เบน แน่ จึง ได้ นำ มา อธิบาย ประกอบ ความ งาม ของ นาง ประ แคะ ชายา ของ ทำ ว ประดู่ ใน เรือง ระ เด่น ลัน ได ตอน ชม โฉม นาง เอก ว่า 419 สูง ระหง ทรง เพรียว เรียว รด งาม ละ มาย คลาย อูฐ กะ หลา ปา พิศ แต่ หำ ตลอด เ ทำ' ขาว แต่ ตา ทงส อง แก ม่กํล ยา ดำ ลูก ยอ คิว ก่ง คำ กง เขา ดีด ผ้า ย จมูก ละ มำย คลำ ย พรำ ขอ หูก ลวง ควง พก ตร์ห์ กง อ ลำ คอ โต ตน สน กลม สอง เด2 าห็อ ย ตุง ดง ถุง ตะ เคียว โคน เหีย วแ หำ รวบ เหมือน บวบ ต ไ) เสวย สลา ยาจก พระ โอษฐ์ อม มน น่า เชย น่า ชม นาง เทวี ” ซึ งพ้ง ดูแล ำก็เ ขำ ที ช่อ เสีย ก็มื อยู่ ตอน ที่ ว่า ตํ้ง แต่ ขำ พเ จำ ไค้ อ่าน ตอน พรรณนา ถึง ก็ น นาง ประ แด ะ ว่า โคน เหี่ยว แหำ รวบ เหมือน บวบ ต ไ] แล่ ว ขำ พเ จำเลย ร' บ ประทาน บวบ ต ไ] จม นา พริก ปลา รำ ไม่ ไค้ เลย พอ หยิบ ขน มา จะ จม ก็ มอง เห็น ภาพ โตงเตง โต ง เวำ เขำ ทุกที เลย หมด อา ลํย ตายอยาก ก็ บ บวบ ทีงห ลาย ไม่ ว่า จะ เบน บวบ เห ลี ยม หรีอ บวบ หอม ใด ๆ ท งสน เช่น เดียว ก็ บที เบือ มะเขือ ต็ม มะเขือ เผา ไป อีก นาน เท่าใด ก ยำ บอก ไม่ ถูกอยู่ นั่น เอง พระ บาท สมเด็จ พระ ปรมิ นทรม หา จุฬา ลง กร ณ พระ จุล จอม เก ลำ เจ ำอย่ หำ เบืน พระ เจา แผ่น ดิน ที อยู่ ใน เก ณฑอุ ตตมุ ป มา ม) กล่าว คิอท รง เบืน ยอด เยี่ยม ใน ศาสตร์ ต่างๆ หา ผู้ เสมอ เสมือน ไค้ ยาก ไม่ ว่า จะ เบืน ทาง 420 ศิล ใ] หรือ ทาง ศาสตร์ ทั้ง นึ่ทั้ง นั้น มิ ได้ บุ่ง หมาย จะ ถวาย อาศิ รพา พ ราช สดุดี อะไร ทั้ง สน แต่ อยาก จะ ให้ ทุก คน ทราบ ว่า พระ เกียรติยศ ฐาบ ร ร ตา- ศ กด ทั้ง หมด ทั้ง มวล นั้น ก็ หา ได้ ทำ ให้ บท ความ พระ ราช นิ พน ธ ต่า^ ๆ ทาง ด้าน การ ปกครอง ริ ฐ ประ ศา สน ศาสตร์ ทาง ประ ว๎ตศ าสต ร ทาง ศาสนา ปริ ชญา แห่ง ชีวิต ทาง ศิลป ศาสตร์ ทาง ลิบ กรรม ศิลป ทาง ปา กะ ศิลป ฯลฯ ดี ขน ไป กว่า ความ ดีทีมี อยู่ ใน ตำ แลิว่ ไม่ ถง แม้ หาก จะ ไม่ เบน พระ ราช นิพนธ์ ของ ร. ๕ แต่ เบน ของ บุรุษ ผู้ มี นาม ว่า จุฬา หรอ จุฬา ลง กร' ณ์ บท ความ เหล่า นั้น ก็ ยำ เบน ของ ดี เบน ริ ตน ชาติ อยู่ นนเ อง หา ใช่ เบ็น วรรณคดี นั้าเ น่า หรือ วรรณคดี ศํกดิ นา อย่าง เช่น ที อวิชชา ชน มิ กีจะ เหมา อำ ง ถึง สง ที ตน ไม่ เช่า ใจ หรือ ที ไก่ ใน นิทาน อิส ปทีเ มือ มน พบ กบ พลอย เช่า เม็ด หนึ่ง มำเ ก็ ทั้ง หนำ ทั้ง ตา บ่น ว่า เป่น กอ น หิน อะไร ก ไม1 รู้ สู้แต่ ขำ ว เปลือก ขำ วสา ร เมล็ด เดียว ก็ ไม่ ได้ อย่าง นั้น ท่านที ยง ไม่ เคย อ่าน พระ ราช วิจารณ์ ความ ทรง จำ ของกรม หลวง น ริน ทรเ ทวิ พระ ราช พิธี สิบ สอง เดีอ น คำ นำ นิบาต ชาดก ลิ ลิต นิทรา ชา คริต ไกล บ่า น เงาะ บ่า ฯลฯ ก็ ควร จะ รีบ ไป อ่าน หรือ ไป หา มา อ่าน ให้ ได้ คำ แนะ นำ ช่อ นีถา เบน เมือ ก่อน ก็ คง จะ ทำ ได้ ยาก เสมือน แนะ นำ ให้ ไป หา เลือด ก่บปู หรือ หา หนวด เต่า เขา กระต่าย มา ทำ ยา เพราะ คร์ งหนึ ง หนำ ลือ ภาษา ไทย ดี ๆ หา ใต้ ยาก ใคร มึ ใคร ก็ หวง หยิบ ยืม ได้ ยาก ตกลง คน ไทย เรา เอง ทั้ง ๆ ที่มืข อง ดี ก็, หา โอกาส ได้ เรียน ได้ รู้ ยาก ลำบาก มาก เลย เบ่น อย่าง ที่ เขา ว่า “ลาง คน เกิด มา ไม่ร้ วิชา เคอะ อย่ จน โต ฯลฯ” อะไร ทำนอง นั้น ฉะนั้น จึง เบ่น ที่ น่า ยินดี ที่ โรง พิบพ์ คุรุ สภา ได้ คํค เลือก สรรหา หนำ ลือ ดี ๆ ทั้ง แต่ นั้น ดี หนึ่ง ดี สอง ดี สาม ลง มา' จด พิมพ์ เพิอ ท่าน ผู้ ปรารถนา จะ เรียน ได้มื โอกาส หา 421 มาศ กษา ดวย ตน เอง ได้ หรือ ห่อ ง สมุด ประจำ โรงเรียน และ ห่อ ง สมุด สาธารณะ จะ ได้ จด หา ไป ให้ ได้ อ่าน นันท็ ว ๆ ไป อย่า ให้ เขา ตำหนิ เอา ได้ ว่า เวลา เรา ไป ชม หอ สมุด แห่ง ชาติ มก เห น นัก คน ค วา นิ ก ศึกษา ต่าง ดาว พา กน มา ทำ การ ค นิ ค' วา หา ของ ดี' ของ เมือง ใ ท ย ไป ประกอบ คล0 ง สรรพ ความ ร้ ของ โลก ต่อ ไป โลก นิติ เขา ว่า ไว้ เหมาะ เห ม็ง มากว่า ะ มณฺฑ โก สหบิ ปทมํ ปท ม0 คน เธ นลภ ติ ภมร า วา ส ทูรฆฺ ปทม ปทม คน เธสุ ลภติ ซึง สมเด็จ กรม พระยา เด ช้า ติ ศร ทรง ชำระ แก้ไข คำ แปล เติม ออก เบน ๏ กบ เกิด ใน สระ ใต้ บวบ าน หนึ่ง นัอย นับ โยชน์ ก็คี เกลือ กเค ลำ เสาวคนธ์ ฤๅห่ อนรู้ รส มาลย์ ภุม รา อยู่ ไกล สถาน บิน โบก มา ค็อย ต่อย ขำ พเ จำ เมื่อ ไม่ นาน มา นัก ก็ ได้ มี โอกาส ไป แวะ เยี่ยม ชม บ รติช้ มิวเ ซี ยม อ0 นเ บิน พิพิธ ภ ณฑ์ส ถาน ที่ ใหญ่ ที่ สุด ของ โลก ใน ใจ กลางกรุง ลอนดอน ได้ เห็น ประกาศ แจ ำไว้ ว่า ทาง พิพิธภัณฑ์ อ0 งก ฤษแ ห่งนึ่ ได้ จด เบิด ให้ มี การ แสดง พิเศษ ถึง ศิลปกรรม เครื่อง เคลือบ ดิน เผา และ ศิลป ว0 ตถุ ของ จีน จาก พิพิธภัณฑ์ ส่วน พระองค์ ของ พระ เนัา กุสต๊ าฟ แห่ง ประเทศ สวีเดน ขำ พ เจา และ คุณ หมอ ทวี ดนติ วงษ์ จึง ได้ ลือ โอกาส ซัอต่ ว่ พิเศษ เขำ ไป ชม ว่า จะ สม นับ เบิน ที่เลี่ อง ชอลื อชา นัน แค่ ไหน เมือ ได้ ไป เห็น แส่ ว ก็ นำ มา เปรียบ เทียบ นับ เครื่อง ลาย คราม ดิน เผา และ ศิลป นัตถุ ที่ เคย พบ เคย เห็น ที ใช้ ประ นับ ประ คา ที่ พระ ที่ นึ่ง นัก รีม หา ปราสาท พระ 422 ตำหนิ ก จิตรลดา รโหฐาน พระ ตำหนิ กีภพิ งค์ ราช นิเวศ น และ ที พระ ที นั้งเ วหา ศ จำ รญข องเรา แล ว ก็ อด ที จะ คิด ไม่ ได้ ว่า ลน เกลา ร ชกา ลที หา ของ เรา นั้น ทรง มีต็ง ซึ่ง ท่าน น. ม. ส. เรียก ว่า กุ สุม รศ สูง มาก ของ ดีๆ ที ทรง สะสม เบน สม ปด ของ แผ่น ดิน จึง มี ของ ว เศษ ๆ มาก มาย หา ค่า มิ ได้ จริง ๆ ทั้ง นทั้ง นั้น จะ เห็น ได้ จาก พระ ราช นิพนธ์ เกีย ว กีบ ลวด ลาย ต่าง ๆ ของ เครี อง ลาย คราม จีน เกี่ยว กีบ นิมิต มงคล ทั้ง สาม ที เขียน ตาม จีน แต้ จว ว่า ฮ ก-ล ก-ที ว ท่าน ที่มี โอกาส ผ่าน ภํต ตา คา ร แถว ราช เทวี ก็ คง จะ เคย ผ่าน ริ านที มียีห็ อ เขียน เบน อิก ษร โร มินิ ว่า กน- กน-ร เาน |^6รลน โลก * นั้น แหละ คิอฮ กล กช์ว เขียน ตาม สำเนียง ภาษา จีนกลาง ดง ที่ ทรง กล่าว VI 1 เว้ วา "ผู้ ซึง ชอบ ตรวจ ดู ลาย ของ จีน ที่ เขียน ใน ภาชนะ ต่าง ๆ ควร จะ สง เก ตคู ตาม แม่ ลาย หรีอ ที ตง แห่ง นิมิต มงคล ซึ่ง เขา ผูก ขน ไว้ อิน จะ กล่าว โดย อิง เข ป พอ เบน ตํวอ ย่าง ดง จะ ว่า ต่อ ไปนี อะไร เบน ฮก ลก ซี ว ฮก คือ วาสนา ลก คือ ความ บริบูรณ์ ดิวย โภค สม บ่ เต และ บริวาร สม บี ต ซว คือ ความ ยง ยืน ธรรมะ ทีพืง ปรารถนา สาม ประการ นี จะ เกิด นึก กำ เขน เม อ ใด ที่ ใด เห็น ว่า จะ เกิด ขน ใน หม่ป ระ ชุมชน ซึ่ง อยู่ ผ่าย เห น้อป ระ เทศ อินเดีย ต่อ แดน จีน นั้น ก่อน เพราะ อาจ จะ เทียบ ได้ ใน ระหว่าง คติ จีน และ คติ ศาสนา พราหมณ์ จะ ยก แด่ อย่าง เดียว พอ เบน เอกเทศ ว่า ตาม อิทธิ ขำ ง อินเดีย ซึ่ง มา ใน ค ไ] ภีร์พ ระ เวท คนที อยู่ อิน โด ษ ไม่ เบค ช่อง ให้ มี บุตร ผ้นั้น เบน คน บาป ผู้ ใด ไม่ ม บุตร ซง สำ หรบ จะ เซน สรวง ส่ง อิก กา ระ เมีอ เวลา ตาย ผ้นั้น 423 เบน คน อา ภพ เพราะ ฉะ นันผู้ ใด ไม่ บุตร ตอง รบผ้ ใด ผ้หนึ ง เบน บตร เพ อ จะ ได้ ส่ง สก กา ระ ศพ เมือ เวลา ตว ตาย ด5 งนี การ ทีถึอ เช่น น ผาย จีน ก็ ถือ เหมือน กน ไม่ คลา ดเค ลือ น เลย จึง ตอง เห็น ว่า เบน ลทธิ เคียว กน เกิด ขืน ใน ผาย เหนือ ประเทศ อินเดีย และ ประเทศ จีน แล วลือ ตาม กิน แพร่ หลาย ลง มา จน ถง ชาย ทะเล ทงส อง ประเทศ ข์อ ซึง ว่า เกิด ขืน เมือ ใด นืน ย่อม ลือ กิน ว่า เบน ธรรม เน้ ยม มี มา แต่ สร่าง โลก แต่ การส ร่าง โลก ของ ชาติ ใด ประเทศ ใด ย่อม กล่าว ต่าง ๆ กิน แต่ เมือ จะ ติด เอา ส่วน ขืาง แน่ นอน ที่ สด ฮ ก-ล ก- ฃ้วนื คง เกิด ขืน ไม่ ตากว่า ๖, ๐๐๐ บ เพราะ พงศาวดาร จีน ที่ ได้ จดหมาย ไว้ มืเกิ นก ว่า กำหนด ๖, ๐๐๐ บ และ คง เบน เวลา พ ร่อ มก0 บ พระ อิศวร พระ นารายณ์ ตาม ทีมี เรื่อง ราว ของ สอง ประเทศ นืนย์ น ถึง กิน” ต่อ จาก การ อธิบาย ที มา ของ อึก-ล ก-ซ ว แล2 ว สมเด็จ กรม พระยา ดำรง ราชานุ ภาพ ก็ ทรง บรรยาย ต่อ เกี่ยว ก0 บ เรื่อง ลาย เครื่อง โต๊ะ ว่า ลาย จีน ที เขียน เครื่อง กํวย มี ๕ หมวด ดํวย กิน คือ ะ - (๑) หมวด ภาพ รูป คน
(๒) หมวด รูป ส ต่ว์
(๓) หมวด พรรณ ไม้
(๔) หมวด รูป สง ของ
และ (๕) หมวด ภูมิสถาน
ลาย ที่ ๒๖ ลาย นก ไม้มื โต๊ะ ลาย น้ เขียน นก ไม้ ต่างๆ กิน ผสม ให้
ได้ มงคล อึก-ล ก- ช์ว เบน ประมาณ แต่ มี มาก สอง กระบวน คือ
424
(๑) นก หาง ยาว ก บ ไม้ (ซัง ขำ พ เจา ผ้, เขียน ขอ อธิบาย เพ้ม เติม ว่า
เบน จำพวก นก สา ริกา ดง ทั้ง แบบ นก ใทย และ นก จีน)
(๒) นก หาง สน กบ ไม้ (ซึง เบน นก จำพวก ที คุณ หมอ บุญ ส่ง
เรียก ว่า นก จีบ แมลง ตาม ที่ฝ รึง เขา เรียก ว่า ค V อ 3*0^165 นำ แอ ง)
ลาย ที่ ๒๗ 'ลาย ไก่ พา (พวก นก หว่า นก แว่น พระยา ลอ ฯลฯ)
ลาย ที่ ๒๘ ลาย เบิด เหาะ จีน เรียก ว่า จุ ยอ ะ (ลาย พวก น ก คือ ลาย
พวก ห่าน บา หรีอ นก หง น และ พวก เบด บา จำพวก เห ล แล ๗ ร กำ ลง บิน กน)
ลาย ที ๒๙ ลาย เบิด กํบเ ถา แตง (ซัง รวม ไป ถงเ บิด ไซ้ หา อาหาร ตาม
กอบ ำ และ สาหร่าย กอก ระ จีบ)
ลาย ๒๘- ๒๙ นึ่เบิ นเวิ อง พิเศษ ของ เ บด, จีน ชนิด ทีมีป ระว้ ต และ
สภาพ ไม่ แพ้ จากพราก ของ ไทย หรีอ ของ อินเดีย น่า จะ พรรณนา รวม
กํน่ไ ปเบิ นพ้ เศษ เพราะ คน จีน นนดู ถูกเ บิด ธรรมดา ๆ ถือ ว่า ดี แต่ เอา มา
ย่าง มา ตุ๋น มา ท่า พะโล้ กิน เท่า นึ่น เขา เก็บ เบิด ตระกูล ดีเ บิน มงคล ไว้ จำพวก
หนึ่ง ต่าง หาก ซึ่ง ขำ พเ จำ จะ ได้ อธิบาย ต่อ ไป ใน โอกาส หนำ ตอน นึ่ขอ
แสดง ภาพ ของ เบิด อ เม ริกํน ชนิด หนึง ซัง มีนิสํ ยส่น ดาน ส0 ณ ฐาน และ
ความ น่า ร่ำ ไม่ แพ้ เนืด ขน นาง หรีอ อวน เอีย ตาม สำเนียง แต้ จีว หรีอ
“ยวน-ยาง” ตาม สำเนียง บิก กง เบิ คอ เม' ริก0 น คู่นึ่ ท่าน จะ ได้ เห็น จาก ภาพ
แล ว ชอเ บิด / \1/ ร [วอ ทรล หรอ /\ ๓ 6 โ 10 ลก พอ อแ- อ นอ ซัง งาม ไม่ นอ ย
ที เดียว
เส- 0*
อวน เฮีย จีน-อวน เฮีย ฝ รัย
เมือ ขำ พเ จำ เบน เด็ก ชอบ่ อ่าน เรื่อง จ้กร ๆ วงศ์ ๆ และ เรื่อง พงศาว-
ดาร จิน เพราะ เวลา นั้น นวนิ ยาย ภาษา ไทย ก็ กำ ลำ เรืม พึก ตำ กว่า จะ แพร่
ไป ถึง เชียงใหม่ ก็น้บ ว่า เบน จำนวน นิอย เหลอ เกิน ฉะนั้น ตอง ใช้ เล่ม สลึง
พึง รู้ และ เรือง จีน เบน พน มืช่ อง ว่าง ก็ เติม โดย ใช้ หนำ สิอป ระ เภท ความ
พยาบาท ของ แม่ วน และ ความ ไม่ พยาบาท ของ ท ลวง วิ ลา ศ
ปริวรรต (ครู 1 เท ลี่ ยม) สาว สอง พํนบี่ ฯลฯ จ้า พวก น* น พอ อ่าน เรือง จีน
ก็ ไป พบ คำ ว่า นก เอ็ง บ ของ นาง เฮีย กุย ฮุย ก็ ไม่ รู้ จะ ถาม ใคร ดี ถาม คน จีน
ทีรู้จ้ ก เขา ก็รู้ แต่ ภาษา จีน แต้ จีว เขา บอกว่า เขา รู้ แต่ คำ ว่า “เอ็ งก อ,, แปล
ว่า “นก แกว,, แด่ เอ็ง บู หรือ เอ็ง บู๊อะ ไร นั้น เขา ไม่ แน่ ใจ จาก นั้น มา
ฮีกห ลาย สิบ บ ไต้ เห็น หนิ งสิอ เกี่ยว ก็ บ V ลทธึ X น! 16! มี ภาพ ของ นางอยู่
กำ นก ตำ โปรด ที่ อำ เลก ซำเ ชู้ ร0 ก หา มา ให้ ก็ เห็น เบน รูป นก กระ ตั้วลึ ขาว มี
หงอน เหลึ อง ก็ พอ เข้า ใจ ว่า เอ็ง บู หรือ เอ็ง บู๊นี่ก็ คือ นก กระ ตว ที่ฝรํ่ ง
เรียก เบน ภาษา ธรรมดา ว่า รน เก หน โ 0โ6ร*60เ ด00เ0๒0 หรีอ X ล ล06
ธึลเ 6 โ 116 นั้น เอง ต่อ มา เมือ ได้ อ่าน หนำ สอ โท งวโ ฮ็วเ พง ไซ หำ เสิอ
ปราบ ทิศ ตะ วน ตก ก็ ไป พบ ว่า แม่ทํ พจี น สมี ย แผ่น ตินซ็ อง คน ทิชือ
เต๊ก เซ งมี บรรดา ศำ] ค เบน ถึง ชน อ่อง (สถาปนา ขึนเ บน ชน เจา เช่น
สมเด็จ เจ้า พระยามหา ก ษ, ตริ ย์ศึก ๆ ทำนอง นั้น) ก็มี ขอ ความ ปรากฏ ตอน
หนึ่ง ว่า ขณะ ที่ กำ ลำ รบ ก็ บ นาย ทหาร เมือง เซียน เซียน ก๊ก ข้อ โว วมำ ฮย
เด๊ก เซ ง เอา หนั้า กาก วิเศษ หรือ ลอง บด หนำ มา สวม เพึอ จะ ทำ ให้ ข้า ศึก ตกใจ
แด่ หนำ กาก หรือ ลอง อ่นนึ่ ไม่ ได้ ผล เพราะ เต๊ก เซ ง ถูก นาย ทหาร ทัพ หนำ
426
นำ ทาง ผิด เบน นิล นล แทน ที่ จะ นำ ไป ทาง เม อง ไซ ห ยง กลบ พา ไป ทาง
เมี อง เซียน เซียน ก๊ก' ซึ่ง มิ ใช่ ศ ตรู ฉะ นิ นของ วิเศษ จึง ไม่ วิเศษ สม ชือ ค รน
'ไว วมำ ฮำข้ บมำ เข้า ไป ใกล้ เงอ ง่า ขวาน จะ พ้น เห็น หมวก ประ ดำ ควย นก
อวน เชีย อำ ทำ ดำ ย หยก ทีเต๊ ก เซ ง ใส่ นิ นรี ศมืส่ อง สว่าง ออก มา โว วมว ฮย
ชะ งำ เงั้อ ขวาน คำ งอ ยู่ ไม่ อาจ จะ พ้น ลง ได้,, ขำ พเ จำ พยายาม ถาม ใคร เขา
ว่าน กอ วน เอียน น มน เบน อย่าง ไร เหมือน นก อินทรี หรีอ เปล่า เพราะ
เวลา นิ น เบน สมีย่ สงคราม โลก คชั้ง ที่ หนึ่ง มี ภาพ พระ เจา ไก เซ อร์วิ ล เฮ ลม
และ นาย ทหาร เยอ รม่น ชั้น ผู้ใหญ่ ลำ น แต่มี เครื่อง หมาย นก อินทรี กาง บก
ติด ที่ หนำ หมวก หรีอ ยอด หมวก กน ชั้งนิ น เขา ก็ บอกว่า ไม่ ใช่ นก อินทรี
มีน เบน นก ที่ คลำ ยกํบ เบด อะไร อย่าง นิ น พอ เขา บอกว่า อวน เอีย เหมือน
เบค ก็ สน ศรี ทธา เพราะ ขณะ นิน เคย เห็น แด่ เบด ที เลย ง กิน ไข่ เสียง ก็ ดำ
หนวก หู กล นก็ เหม็น สาบ มิ หนำ ชั้าช อบ ถ่าย อุจจาระ เรี่ย ราด ไม่ เบน ที่
ใคร ๆ เขา ก็ ดู ถก ว่า ใคร ที่ ทำ อะไร ได้ อย่าง ละ เล็ก ละ นำ ย แด่ ไม่ ดี จริง สำ
สง เคย ว เขา ก็ ว่า เก่ง เบน เบค ฉะ นิ นคำ ว่า เบค จึง เบน นาม ที่ ไม่ น่า จะ
ชืนช มอ ย่าง ทีฝ รี ง, ว่า บก 0 06 บ ๐ ลเ หรีอ ก ๓ รล เ0 คิอ ไม่ เบน รำ ยก รอง
เสีย เลย เชย เบน รี อยแ กำ ไม่ เบน ทำ อย่า ว่า แด่ อนไ กล เลย ครู บา อาจารย์
ที่ง ชาย และ หญิง ที่ หลงใหล บท ชม นก ชม ไม้ ใน พระ ราช นิพนธ์ อิเหนา ดอน
"จากพราก จบ จาก จำนรรจา เหมือน จาก นาง สะ กา ระ วา ดี,, ก็ ค ลง คำ ว่า
“จากพราก,, ว่า ช่าง คิด คำ เหมาะ เห ม็ง เหลือ เกิน มืที่ง จาก ที ง พราก
จาก คู1 รำ เสรี จ แต่ ครไ ฌาที่ บำน ข้าพเจ้า มา เห็น เบด สี แสด สีสีม สีดอก โศก
เข้า ก็ ถาม ว่าน น เบด อะไร พอ บอกว่า นนแ หละ ดีอ จากพราก ละ ! เขา ก็ ยำ น
ว่า นึ่มีนํ เบค ต่าง หาก จากพราก เบน นก ไม่ ใช่ หรีอ ? เล่น เอา ข้าพเจ้า ตำ ง
ห็ด ทำ ตำ เบน ขวาน ผ่า ซาก ขน มา คิอต อง ยา เขา ให้ เข้า ใจ เรื่อง สำ ว ศาสตร์
427
ให้ ดี ขั้น ว่า บรรดา ส์ดว์ ข็กช้ นิด บี ขน (เ63{|า6 โ) นี่ น เขา น0 บ เบน นก
ทงน น เบิค ก็' นก ห่าน ก็ นก ไก่ งวง ก็ นก ไก่ จก ก็ นก ไก่ พา ก็' นก ทำ สน
นอก จา กน ขำ พ เจ าก็ช้ ให้ เขา ดู นก ดิบ แค หรือ เบิค นี่าตั บ แค ที่ ใน พระ-
ราช นิพนธ์ ตอน นี่ นอ ำง ว่า จิบ ตน แคตั นิ โค ษ เคี่ยว รู้สึก' ว่า ก็ย์ งง น ๆ ยี่ง
ตอน ห ลำ เขา มา เห็น นก สิ นา ตาล ปาก งอ' 1 น กรง ซึ่ง ข ำพเ จำ บอกว่า นี่ แหละ
ร& วำภิ ย หรือ ตระเวน ไพร อย่าง ไร ล่ะ ! คู ความ เบน นิ ก ประ พ่น ธ์
ตา ลอย โร แมน ติกข อง เขา ชก หาย ไป เพราะ นิ กอก ษร ศาสตร์ แบบ นี่ เขา
เบน โรค มึน เมา ตัว ย เสียง คำ และ ตัว ตัก ษร เอา ชอ เพราะ เบน เกณฑ์ ครืน
มา เห็น ของ จ? งเ ขำ ก็ เลย งวย งง เห มึอน คน ที่ หลง เสียง ดารา วิทยุ คิด ว่า
ได้ ยิน เสียง เทพธิดา มา ครวญ ให้ พ้ง แต่ พอ เห็น ตัว ว่า คำ เบน เหนี่ยง อะไร
ไป ก็ เลย หาย คลำ หรือ หาย ฝเร {แบ ธเ ๐ ก 6๘ อย่าง ที่ฝ รำ เขา ชอบ พูด ตัน ก็
ว่า ได้
ขำ พเ จำ เอง เรืม สนใจ ใน เรือง เบด นี่าก็ ตั้งแต่ ครำ ตับ เข็ด หงส์ ได้
ตัง ที่ เคย เล่า ใน เรือง เกี่ยว ตับเ บด หงส์ มา แลำ ส่วน เบิค นี่ าชนิ ดอีน ๆ ก็
ไม่ เคย เห็น ใกล้ ๆ ส ก่ที่ เห็น แต่ ห่าง ไกล มาก เพราะ สำ) ว์บิา ใน บำน เมือง
เรา มก ถูก รำ แก หรือ ทำลาย เลย ให้ พวก ที่ เหลอ เปรียว สุด ใจ เพ อ ความ
รอด พำ เข อง ตัน เจอะ อีก ท้ก็เ มือ ไป กิน อาหาร จีน ตาม เหลา มึเบ คนี่า
ตุน เครือ ง ยา จีน หรือ ตุน มะนาว ดอง ซึ่ง ก็ ไม่ ใช่ วิธี ศึกษา ธรรมชาติ
วิทยา แน่ นอน
ต่อม าเมึ อมึ โอกาส ไป ศึกษา ต่อ ที่ ประเทศ อำ กฤษ จึง ค่อย ได้ วิสาสะ
ตับ นก บา ที่ ไม่มึ คน รำ แก ตัน ก็เ ชอง ตุน ตับ ผู้ คน ที่ ผ่าน ไป มา ไม่ โผ ผิน
บิน หนี เมึอ คน มา ใกล้ เพราะ ตัน รู้ ว่า เขา รก ธรรมชาติ ไม่ ใช่ตั ตรู ของ
428
ธรรม ชาตึ ขำ พเ จำ เดิน ผ่าน. พี ระ นา หรือ ทะเลสาบ เลก ๆ ใน อุทยาน แถว
ตำบล ดลบ์ แสม ซึง ลัง อยู่ ใน เขต มหา นคร ลอนดอน เห นมีเ บด นำ' ชนิด
มล ลา ร์ด ลง มา หา กิน เสมอ แม้ แต่ ใน ฤดู หนาว นำ ใน สระ แข งม นก ยง ไม่
หนี ไป ไหน มี คน เขา เอา เศษ ขนม บง ไป เลย ง เสมอ ๆ นอก จาก เบ็ด
เหล่า นึ่แ ลำ ก็ เห็น มีน ก เขา บ็าต ำโต แบบ เดียว ลับ พวก นก กระ ลุมพู บาน
เรา (เรือง นก กระ ลุมพู นีจะ ของ ค ไว้ กล่าว ถึง คราว หลง)
ครืน อยู่ ที่ คล0 บ แฮม มา นาน พอ ก็ หา โอกาส มา ดู อุทยาน หรือ ปา รก
แถว ใจ กลา งเมี อง เช่น ที่ ราช อุทยาน เซน ด์เจ มส์ ซึง อยู่ ไม่ ห่าง จาก
พระ ราช ว้งบ กกิง แฮม เท่าใด น์กิ จึง ได้ มี โอกาส ชม นก นำ มาก มาย หลาย
พ่น ธ์ เช่น นก กระทุง (ก 6แ0 ล กร) หงส์ (รพ ล กร) ห่าน ป่า (พ! ฬ
ธึ66ร6) เข็ด นา ชนิด ต่าง ๆ (พ! ฬ 0เน0 ร ลก 8 163เร) ตง แต่ ลูก ดว
เล็ก ๆ จน ถึง ตำ โต เต็ม ที่แ ลำ ก็ ไม่นํ อย นก เหล่า นีไม่ ก ลำ คน เลย คอย มา
ร0 บเล ยง เศษ ขนม บง และ เมล็ด ขำ ว โพด ขำ วสา ลีที คน เขา เอา มา โปรย ให้ มีน
กิน ครืง หนึ่ง ห น์งสื ออ งก ฤษเ ขา ลง รูป ถ่าย ขบวน ขน นาง สมาชิก เครือ ง
ราช อิสริยาภรณ์ สวม ครุย ประคบ ตรา เดิน ผ่าน อุทยาน นึ่น บํงเ อิญมี เบ็ด นึ่า
ตำ เมีย พา ลูก ของ มีน คลอก หนึ่ง เดิน ขำ มถน นที ขบวน ท่าน ขุน นาง กำลัง
มา โป ลิศลั งก ฤษที่ เขา เรียก ดำ ย ความ ริก ความ นิยม ว่า บ๊อบ บ ตาม นาม
ของ ท่าน เซ อร์ โร เบอร์ ตพิล (๐ เว© โ 1 I3©©!) ผู้ ตง กอง ตระเวน แบบ นึ่
ขน มา ได้ ห่าม กระบวน แถว ไว้ ชำ ๒- ๓ นาที เพือ เบ็ด ให้ แม่ เบ็ด ลูก เบ็ด
ได้ ขำ ม ทาง เดิน จาก สนาม หญา กลับ ไป ลง นึ่า ใน สระ ภาพ นึ่เห็ นแ ลำ
ก็ ทำ ให้เ ขำ ใจ นิ ลัย ของ คน ลัง กฤษ ว่า ส่วน มาก รืกิลั ตว์รื กิ ธรรมชาติ ทั้ง ๆ
ที่ ศาสนา เขา ไม่ มี บท บำ] ญ็ตป าณา ติปา ตา เวร มณี สิกขา อีก ซํ้าไ ป
429
อ นง ท่านที ไม่ เจน กบ ข้อ ฝ รึง อาจ ทัวง ขั้น มา ว่า ไหน ล่ะ บอกว่า
อง กฤษ เขา เรียก ตำรวจ ของ เขา ว่า บ๊อบ บ ตาม ชือข อง เซ อร์ โร เบอร์ ตพิล
นน มอง ไม่ เห น สก หน่อย ว่า มี อะไร เกีย ว ช่อง กำ ข้อ โร เบอร์ ตพิล เพราะ
โร เบ อร ตก็ตํ งตํน่ ตำ ส ะ กด คำ ย อาร์ และ พิลก็ คำ ย ตำ พี ไม่ เห็น มี ร่อง รอย
คำ ว่า บ๊อบ บี ตรง ไหน เลย ทั้ง นํ้นท งนก็ เพราะ คน อง กฤษ เขา นิยม ตํดห รีอ
แต่ง ข้อ ที พ่อ แม่ ตง หรือ พระ บาท หลวง ทั้ง เมื่อ รบ ศีล ลำ ง บาป (ธลเว กร ๓)
ให้ เหลือ สน ๆ เพ้อ สะ ค, วก ปาก เช่น ชอ เอ็ด เวอ ร์ด ก็ เล็ม ออก เหลือ
เห็ด หรือ เอ็ด ถำ จะ ให้ สนิท สนม ย็ง ขั้น ก็เบี น เห็ด ค หรือ เอ็ด ดี ไป
ข้อ โร เบอร์ ต ก็ ถูก เล็ม ใน ทำนอง เดียว กำ เบน บี' อบ แล ำก็เ บ่น บี อบ บ
เจ บส์ ซึง ฟินดี แล่ วก็ ยง เย อง แผลง เบีน แจก หรือ แจ็ กก ดำ ที เรา เมือ
เลก ๆ เคย อ่าน เรือง นาย แย็ค ผู้ ฆ่า ยำ เษ์ แย็ค หรือ แจ๊ก น็ ก็ คำ เดียว ก็ น
สะกด ดำ ย ตำ า ชัง บาง ท่าน ก็ อ่าน เบีน เสียง จ บาง ท่าน ก็ อ่าน เบีน เสียง
ตำ ย ยง นำเ ลง สน ฟิก ฤต บาลี ดำ ยแ ลำ เมื่อ พวก ตำ า ก็ จะ ตำ ง เขียน เป็น
อำ ษร ไทย ดำ ย ตำ ช ถึง จะ ถูก ตาม วิธี นำ ปราชญ์ วิชา ภาษา ศาสตร์ เขา
วาง ห ลำ กลาง ๆ ไว้ เช่น เขา เขียน คำ ว่า วิ ชำ เบีน อำ ษร โรม น เขา ก็ จะ
เขียน ว่า V เปล V หรือ VI] ล V ล ถำเ บ่น ข้อ อย่าง นาง วิช้ย ล่กษ มี บี ณฑิต
เขา ก็ จะ เขียน ว่า VI] ล V ล เล รเา ๓! ลก ปเ! หล ำน็ล่ น เก ลำ ฯ รำ กาล ที ๖
ไค้ ทรง นำ มา ใช้ ใน การ เขียน นาม สกุล ที่ ได้ พระ ราช ทาน เบ่น อำ ษร โรม0 น
อย่แ ลำ แต่ ก็ อด ที่ จะ มี บุคคล ที ไม่ รู้ อำ ษร ศาสตร์ อำ ษร ศีล บ อะไร เอา มา ติ
หา ว่า ทรง เขียน ไม่ ตรง ก็, บ เสียง ของ ไทย แบบ เดียว กำ ที่ มี ผู้' ตำหนิ ล่น เก ลำ ฯ
รำ กาล ที่ ๔ ที่ ทรง บำ คำ ให้ พระ ธรรม ยุติก์ อ่านออก เสียง อำ ข ระ ใน บาลี
ให้ ถก ตำ ง ตาม เสียง เติม ของ เขา เช่น แทน ที จะ อ่าน พุทธ0 เบ่น พุด ทัง
430
เฉย ๆ ก็ ให้ อ่าน เบน บุ๊ค ดฮํ หรือ บูด ดะ ส่ง แต่ เสียง คะ ฮง อ่าน รวด
เคียว แทน ที่ จะ เบน สอง พยางค์ เท่า นึ่นเ อง
การ ศึกษา เกี่ยว กำ] นก อวน เฮีย ของ จีนนึ่ ทำ ให้ อด หวน ไป คิด ถงน ก
จากพราก ของ อินเดีย ไม่ ไค้ ว่า ทำไม นก ที่ จีน เสีอ กเ พ้น เอา มา เบน ต วอ ย่าง
ของ ชีวิต การ ครอง เรือน ก็ เบน นก ใน ตระกูล เบด นำ เช่น เคียว กน กบ ที
อินเดีย ไค้ เลือก เอา จาก พราก มา เบน ตำ อย่าง ของ คู, ริก, ที เผา แต่ คิด ถง คำ นง
หาก ำเ ชำนิ รำ เดร์ กาล เล่า นก ปราชญ์ บาง ท่าน อำ ง ว่า จีน เอง นน แม้ ว่า
จะ มี ความ เบน อยู่ ภาย ใน ตน เอง เบน ตำ ของ ตำ เอง หรือ จะ พูด แบบ สม ย
บจจุ บน นึ่ก็ ว่า มี จุด ยืน เบน ของ ตน เอง แต่ ล่า เรา จะ ซก เขา ว่า จุด ยืน
แปล ว่า อะไร เขา ก็ จะ ตอบ ว่า จุด ยืน ก็คิอ จุด ยืน อย่าง ไร ล่ะ! ซึง แท้ ที จริง
เขา เบน แต่ เพียง เก็บ ข ปาก ฝริง ที ใช้ คำ ว่า รลโฟ ?0\ ท! มา แปล เบน ไทย '
ว่า จุด ยืน เช่น เคียว กบ ไทย สม0 ย หนึ่ง เห็น เบน เก็ ที จะ พูด ว่า “จำ เห นาว”
(๐ล1:๐ห ๐๐ เป) แทน ที ว่า เบน หวด หรอ ช่วย ไม่ ไค้ (ดลท 1 เว 6
เา6แว00เ) แทน ที่ จะ บอกว่า “ไม่ รู้ จะ ทำ อย่าง ไร, หรือ “จีบ รถไฟ”
(๐ล1:๐ห ลน ล! ท) แทน ที่ จะ ว่า “ไป ขน รถไฟ” เพราะ พวก นัก เรียน นอก
เขา พูด กน สม ไ] หนึ่ง เขา ว่า จีน รู้จีก เรือง กิน เรื่อง อยู่ต็ แต่ พอ ถึง เรื่อง
สวรรค์ เทพ เจำ หรือ เทพนิยาย ปรํ ชญา อะไร แลำ จีน ก็มไ ไจ ะ ลอก หรือ
เลียน แบบ จาก อินเดีย แทบ ที่ งนึ่น ดํง ตำ อย่าง เช่น พระ อิศวร หรือ พระ
ส ยม ภูว ญาณ ของ อินเดีย ที แขก, ทุกวน นึ่เรื ยก' ว่า พระ คิว ะนึ่น เสด็จ
ประ ทำ) บน ยอด เขา ไก ลา ศ (แต่ ไทย ไม่ ชอบ เลย เติม ตำ ร เขำ ไป ให้ เบน
เขา ไกร ลา ศ) ไทย สม ไ] เก่า เรา เรียก ว่า พระ จอม ผา เผือก หรื อบ แถน
ย่า แถน ซึ่ง กิน ความ ไป ถึง พระ อุ มา บรรพ สิ ดำ ย จีน ก็ ไถล ไป เรียก ว่า
431
เงก เชียง ฮ่องเต้ ซึง แปล ว่า เจำ แห่ง ภูเขา หยก ส่วน ย่า แถน หรือ เจ าแม่ ก็
เรียก ว่า ไซ ออ งโบ๊ หรีอ เรียก ตาม ภาษา กลาง ว่า ซิวํ งมู้ 3! พล กธึ แบ อะไร
ทำนอง, นั่น
ถา ท่าน เบด คูหนั่ งสีล ไค เภ็ก อัน เบน เสมือน หนึง คำ ภีร์ไ บเ บิล
ของ จีน ตอน เรีม ส รำ ง โลก ท่าน ก็ จะ พบ ว่า ะ
เดิม มี่ พระองค์ หนึง เบน ใหญ่ อยู่ ใน โลก ทรง พระ นาม ว่า เซ๊ ก-
เกีย มอง นีฮุด เห น ว่า โลก นึ่มืสี ทวีป แต่ ทวีป ทิศ ใต้ นั่น เบน หมอก ม0 วมี่ค
คลุ้ม อยู่ ค รน พระองค์ เห็น อย่าง นั่น แลัว ก็มี่ค วาม กรุณา แก่ลั ตว์ ทั้ง หลาย
เบน อน มาก จึง ตริ ส ถาม ศิษย์ องค์ หนึ่ง ซึ่ง มี่ นาม ว่า พระ ออ นั่น ว่า ท่าน
ได้ รู้ เห นหรี อ ไม่ ว่า ใน โลก นึ่มืสี่ ทวีป พระ ออ นั่น จึง กราบ ทูล ว่า ขา พ เจา
เบน คน เขลา บ ญญา ไม่ ทราบ ว่า สี ทวีป เบน ของ อิน ใด . ” ซึง ก็ แส คง
ให้ เห็น ชด ๆ แล ว ว่า เซ็ก เกีย มอง นึ่ฮุค ก็ คือ เอา คำ แขก ทั้ง ดุ้น คือ คำ ว่า
สาก ยม นี1 พุทธ ไป เขียน ด้วย อิก ษร จีน แส่ ว อ่าน ตาม สำเนียง จีน ก็ เลย
กลาย เบน เซ ก เกีย มอง นีอุด ไป ส่วน พระ ออ นั่น ออนึ่ ก็ คือ พระ อานนท์
พุทธ สาวก นั่น เอง แต่ บาง ครีง จีน ก็ เอา คำ แขก ไป แปล เบน จีน เสีย ก่อน
แส่ วน0 ามา ใช้ จน เรา เห็น อีก ทีก็ จำ ไม่ ได้ เช่น พูด ว่า พระ ยุไล หรีอ ยู ไล่ สุด
ก น่า จะ งง ครไ เมา แปลกลับ คำ ว่า ยู่ ไล้ ก็ แปล ว่า “มา อย่า งนึ่” ก็ พอ จะ นึก
ถึง คำ ว่า พระ ตถาคต ซึง ถำ จะ แปล ง่ายๆ ก็, ว่า “มา แบบ นึ่,, มาตา ม วิถี ของ
พระ พุทธ เจำ ทั้ง หลาย อะไร อย่าง นั่น สม ยา ของ หมู ใน ไซ อวที่ เรียก ว่า คือ-
หง อ เห นง หรีอ คือ โ6 ปย ก่าย ก็ คือ ศีล แปด อัฐ คืลา นิ ยา จาม ะที่เ รา ไต้
ยิน อัน น0 บครํ้ ง ไม่ลั วน นั่น เอง
ฉะ นั่น เมือ จีน ถึอเ อา "นก อวน เอี ย” หรือ เรียก เบน ภาษา พํนธุ ทาง
ตาม ฝ รง ว่า '‘เบ็ด ขุน นาง,, หรีอ “เบ็ด มนตรี,, แล กอ ลกํก อน เบน
432
สไบ ญ ลำ ไษณ์ แห่ง ความ สุข แล ความ ซ์อสิ ตย์ ระหว่าง สามี ภรรยา หรือ1 ด้น
ผล บวก ของ ส ทา ร สิน โค ษ + ปติวํ ต รน8 น เอง ก เบน การ เหมาะ สม แล ว
ที เวลา เขา จะ ออก "เทียบ” หรือ พัตร เชิญ' โน การ แต่ง งาน แล' ว เขา ก มก
จะ พิมพ์ ภาพ ที ถือ เบน มงคล กำ กบ ลง ไป ควย กล่าว ถือ มี ภาพ นก อวน เอย
ค' และ มี กอบ วห็อ มล อม ตํวอํ กษร ทีมีฒั าษณ ะ ซึง ไทย เรา เรืย กว่า ลาย ประ-
แจ จีน ที่ จีน อ่าน เบน สอง พ ยาง ค ว่า “ซึง ฮ” ชัง เขา เอา ตว ปี สอง ตว
มา ผุก พันธ์ กระ สิน รด ให้ เบน คิว เดียว แต่ มี ความ หมาย ว่า ทวิ มงคล
หรือ “ทวิ พร” ค รง หนึง พระ บา ห สบ เด็จ พระ บี่ยบ หา ธาช้ เจา
ของ เรา เคย ทรง ขนาน นาม ถนน ขุน นาง บาง สาย ว่า" ถนน ฮก’ “ถนน
ล ก', "ถนน ที ว,, “ถนน ซึง ฮ,, เพราะ ทรง เห็น ว่า เบน มงคล และ
สม กับ ที่ ทรง เบน เอ ตะพั ค คะ ทาง เครื่อง ลาย คราม ของ จีน อย่าง ยาก ท่จะ หา
ใคร เสมอ เหมือน แต่ มา ภาย ห ลำ ได้ มี การ เปลี่ยน ข้อ ถนน เหล่า นมา เบน
คำ ไทย ๆ ถนน ซำฮ ก็ กลาย เบน ถนน ประแจ จีน มาช่ ว คราว ส่วน คำ ว่า
ท่า ซำฮ ยำ ติด ปาก กัน อยู่ แต่ เมือ มี สะพาน กรุง ธน ฯ ขนม าแลว คน จะ ใช้
เรือ จำ ง ขำ ม ท่า ก็ แทบ จะ ไม่ มี ชื่อ ท่า ซ ำฮก็ คง สาบสูญ ตาม ข้อ ถนน ไป อีก
เช่น กัน ผม ดีใจ ที่ ท่าน อาจารย์ ประเสริฐ ขลิบ หอ ง ท่าน ตด สิน ใจ
นำ เอา พัตร แต่ง งาน จีน มา พิมพ์ ประกอบ เรือง นก อวน เอียน ด้วย
นก อวน เอียน ใน ประเทศ ไทย ไม่ มี ตาม ธรรมชาติ แต่ ก็มื ผู้, นำ เช้า
มา เลี่ยง ไว้ ชม เล่น เพราะ พัน สวย ท่สด ใน บรรดา ตระกูล เบด ด้วย กัน สวย
ทั้ง สิ ส0 น วรรณะ มี หงอน ที่ หัว ฉะนั้น จึง ได้ ข้อ ทาง วิทยา ศาสตร์ ว่า / XIX
0ลเ6แ0ฟลล ชัง แปล ว่า เฃีด หงอน ตำรา เก่า หน่อย ก็ เรียก ว่า /\ กล ร
0ลเ6แ0 น เลธล และ เก่า อีก หน่อย เรียก ว่า ออก อ โอก อร รล ดล เอก่ อ บ! ล เล ชัง แปล ว่า เบด ใบ้ หี่บีห งอน นอก จาก หงอน อัน งาม ของ พัน ที่ กาง ได้ หุบ ได้ 433 แล ว ส รอย คอ สี ทอง ของ มัน ก็ งามอย่าง พด ไม่ ถก แล็ว มีสีฌ ฌลก ษณ์
-1, 1-- 01. 01 บบ 0 “ก? *0 ว่ ๘1 ข พึ่ 1 0, ก็, ไ, * พ เศษ ของ อวน เอย ตว ผูก คอ ท ขาง บก ตอน จวน ถงป ลๅ ย ลง ของ มน มขน แบน กาง ได้ หบ ได้ ขนม าคู่ห นง ฝ รง เขา ว่า มน “ กาง ใบ,, ของ มน เพือ อวค ไม่ ว่า ใคร ว่า ฉํน สวย ไหม ล่ะ ใ ขนาด ของ มํ นก' ข นาค ๆ เบด ลาย ของ เรา น์นเ อง ส่วน อวน เอียด ว เม ยนน สลด สิน ดี ไม่ มี อะไร จะ อวด ได้ ว่า งาม ผิดแผก แปลกกว่า เบีด ฮีนเ ขา ทงห ลาย ทำ ให้ คิด ถึง นาย ผ่อง และ แม่ เผือด ใน หน ง สอ ธรรมจริยา เล่ม ๒ ของ ท่าน เจา พระ ผา ธรรม ฟ้กด มน ดร เสีย จริง ๆ ตำ ผ้นน เวลา ขน งาม ของ มัน ขน มน ชอบ แสดง ชอบ เบ่ง กาง ใบ อวด คลา ยๆ นาย รอย ติด กระ บี ใหม่ๆ ก็ ว่า ได้ ตอน นม0 น คุ เบีค ใหญ่ๆ กว่า มัน มา ใกล้ มํน หรือ ตำ เมีย ของ มัน ๆ ก็ แหว เอา ไล่ จิก เอา ดีอ ๆ ที เดียว แต่ พอ หมด ฤดู ผสม พำธุ ขน งาม ๆ ก็ ร่วง แลำ มัน ก็ จะ เกิด ความ ข อาย ชอบ ไป ซุก ไป ซ่อน ไม่ ค่อย แสดง เหมือน กำ เท่า นผู้แ ทน ที่ สอบ ดก ก็ ว่า ได้ คุณ หมอ หวี ด? นติ วงษ์ ไป ถ่าย รูป นก อวน เฮีย คู่หนึ ง ใน วนอุทยาน ที่ ใกล้ ๆ เมือง แอ ม สเตอร์ แด ม และ กรุง เสก มา ท่าน ลอง โปรด ค ให้ด้ จะ เห็น ว่า อวน เอียน งาม แค่ ไหน ความ จริง ตำ ของ ขำ พเ จำ ก็ สวย ไม่ แพ้ ตำ น แต่ เผอิญ ขณะ ที่ เขียน เรือง น้มัน ยาม ผล0 คขน ของ มัน จึง ค ช่าง “ไม่ งาม แงะ,, เสีย เลย ครืน จะ มา อำ ง ว่า ภาพ ที นำ มา อวด น้เบี นภา พ อวน เฮีย ของ ขำ พเ จำ ถ่าย ที ปาก นา ก็ เกรง จะ ผิด ศีล ขำ มุสา วา ทา เวร มณี ที่ พึ่ง รำ มา หยก ๆ น เอง อวน เฮีย อ เม ริก ำนน ชือ สาม ญ ว่า /\ กา 6 ก่อล ก พ 00ง่ ปน0 แ หรือ 0ล1"๐แก ล พ 00๘ ฝ่นอ { มชือ วิทยา การ ว่า /บ X รก (วก ร ล, ก 3 ร รเว อก 53 หรอ แลก ากเ 'อก 6553 ร [วอก 5 ล แล วแต จะ ชอบ ก ตาม แตใ จ. นก กระสา เม อ เบน เด็ก อ ย' จำ' ไค้' ว่า ค รง หนึ่ง เมือ เรียน วิชา บท เรี ย ‘แด' วก ช อ'3 ตอน ที่ กล่าว ถึง เร์ อง สาคู จำ ไค้ ว่า ครู เคย สอน สาคู นั้น มี อยู่ สอง ชนิด กล่าว คือ สา คลาน และ สาคู ว ลาด ทำ จาก แบ ง, ใน ล่า ตน ปา ลม ชนิด ห นง เรียก ว่า ต2 นิ สา ค ซึ่ง มี อยู่ ทํว ไป ตาม จำ หวิด ภาค ใต้ การ ที จำแนก สาคู ออก เบน สอง ชนิด นั้น ก็ เพราะ เมล็ด สาคู ที่ ทำ จาก แบ งที แยก จาก เสีย น ใน ล่า ตน สา ค นั้น ถำ ทำ เบน เม็ด ใหญ่ คู คลำ ยก0 บ เนอ ของ ลูก ลาน ก็ เรียก เบน สาคู, ลาน ส่วน ที่ ทำ เบน เม็ด เล็กๆ เรียก ว่า สาคู วิ ลาด จาก คำ ว่า วิ ลาด หรีอ วิ ลา ยต ที่ แขก และ ไทย ไค้ มา จาก ภาษา เปอ ร์ เชีย ที แปล ว่า ฝ รำ ชาติ อำ กฤษ นั้น เอง ฉะนั้น หม่อม รา! ช้ ทย เวลา จะ กล่าว ถ งเ จา เมี อง อำ กฤษ ก็ เรียก ว่า พระ เจา กรุง วิ ลาด แบบ เจ็า วิ ลาด ยอง สุนห รภู่ ใน เร์ อง พระ อภ ไ] มณี นั้น เอง และ ใน ห นํงสื อบ ห เรียน ด็วย ของกรม ศึกษาธิการ สม ยนั้น กล่าว ไว้ ดำ ย ว่า สาคู วิ ลาด นั้น ใช้ ทำ ยบบ ไข่ บก กระ- สา ไค้ ขำ พเ จำ เวลา นั้น เบน เด็ก อยู่ เชียงใหม่ ไม่ เคย เห็น นก กระสา มา ก่อน เลย มาเ รีม เห็น ภาพ ของ นก กระสา ก็เมี อเ รีม เรียน หนำ สีอนิ หาน อิส ป ของ พระ จรํส ชวน ะ พํนธ์ ซึ่ง ภาย ห ลำ ท่าน ไค้ เลอ น บรรดา ศํกด เบน พระยา เมธา ธิบดี เจำ กรม วิชาการ ครั้ง หนึง เรือง แรก เกีย วก่บ นก กระสา ก็ คือ เรื่อง หมา ตำ หนึ่ง เกิด กำ ง ปลา ติด คอ จึง ไป ว่า จำ ง นก กระสา ให้ เอา จะงอย ปาก ลำ ง ไป คืบ เอา กำ ง ปลา ออก มา แต่ ครั้น แล้ว ก็ ไม่ ยอม จ่าย ท รพ ย์ค่า จำ ง โดย เบย ว เสีย ว่า ำมื่อ จะงอย ปาก ของ เอ็ง ยำ อยู่ ใน ปาก ขำ ถำ ขำ งบ เอ็ง ก็ ตาย เปล่า การที่ ปล่อย ให้ เอา จะงอย ปากออก มา ไค้ นั้น ก็ เบน บุญ คุณ เพียง พอ แล วมิ ใช่ หรือ?,’ นิก ตอน หนึง อีก แห่ง หนึ่ง ก็ คอ ตอน กบ เลือก นาย พระ อิศวร ส่ง ท่อน ซุง มา ให้ ก็ ชอบ ใจ ใน ขั้น ต2 น แต่ ค ขั้น ต่อ มา เห็น ว่า ท่อน ซุง นั้น ไม่ มีฤ ทธิ มี เดช มีศำ ดี๋มีสิ ทธิ อำเ ใด ก็ พา กน รอง ขอ นาย ใหม่ ครา วนึ่ เทวดา หรือ พระ อิศวร เกิด รำคาญ จึง ส่ง นก กระสา ให้ มา เบน นาย ครา วนึ่ นก กระสา ก็เร็ ม ทำ หนำ ที่ ตาม วิส่ย เชิง เช่น ผู้ เบน นาย จริง ๆ จึง เรืม ใช้ กบ เบน ภ ำษา หาร จน ใน ไม่ ชำ ก็ หมด ฝูง กบ นั้น ค ขั้น ต่อ มา เร็ม เรียน ภาษา อำ กฤษ และ โรงเรียน เขา ใช้ หนำ ลือ บิน ได เรียน ภาษา อำ กฤษ ซึ่ง ท่านพระ อา จาร ย ของ สมเด็จ พระ บรม โอรส าธิร าช้เ จ็า พามหา วชิรุ ณหิศ สยาม มกุฎ ราช กุมาร สมํย นั้น คือ มิ สเตอร์ โรเ บอ รด มอ แร นต์ ซึง ภาย ห ลิง1 ได้ รบ พระ ราช ทาน ตรา ซึ่ง เบน บรรดา ศก ด็ไป โดย อ ต่โน บิต ว่า เบน เซ อร์ โร เบอร์ ต มอ แร นต์ ปลิด กระทรวง ศึกษาธิการ ของ อง กฤษ ภาย ห ลิง ภาย ใต้เ ร้อง าน 6 ร ๒ เ ใน หนำ ลือ ห0 ด อ่าน ซุดที่ สาม ซึ่ง สอน ไวยากรณ์ อำ กฤษ ไป ดำ ย เช่น ? โ 656 ท!: ๒ กร 6 ก็ เรียก ว่า □-๒ กร 6 คอ เบน คำ ย่อ ของ “เดี๋ยว น-เทิน ส์,, นั้น เอง! ส่วน 1-๒ กร 6 ๒ กร© ก็ คือ “แล ำ-เ ทิน ส์” “ก่อน- เทิน ส์” นั้งนึ่ ที่งนั้ น อาจ เบน เพราะ พระ อาจารย์ มอ แร นต์ คง จะ เกรง ว่า ถา ใช้ บจจุ บิน กาล อนาคตกาล ฯลฯ อาจ ยุ่ง เหยิง เกิน ความ สามารถ ของ เด็ก ไทย ๆ เรา ก็ ไค้ ตกลง ขำ พ เจ8 าก็มี แต่ บิ ญ หา ทบ ถ มเ, ขำ มา เรือ ยๆ นั้น แรก ทำไม เรียก สาคู บน ๆ ว่า ขนม ไย่ นก กระสา นก กระสา ต่าง กบ ตำ เห็ย อย่าง ไร เพราะ มี ขนม อีก ชนิด หนึ่ง เขา เรียก ว่า ขนม ไย่ เหย ซึ่ง บาง ท่าน เกิด ก ลำ ไม่ เบน ศิริ มงคล เลย เปลี่ยน ไย่ ลุง ของ ตะกวด ไป เบน ไย่ หงส์ แต่ ถำ ทำ ถูก ขนาด ไข่ หงส์ จริงๆ แลำ เห็น จะ ตํอง อำ ปา กก วาง เบน หนุ มาน แผลง ฤทธ ถึง จะ สามารถ เ บด, ให้ ป ลาย ห นง . 436 -
ของ ไข่ หงส์ เขำ ไป ใน ปาก ไค้ บญ หาน กเ จำ ของ ไข่ บัง ดี ไม่ แดก ก็ มา โดน
นก กระสา ตำ ที เอา จะงอย ปาก เข่า’ ไป แหย่ ปาก สน" ข เพือ เห น แก่ อามิส สิ ‘แ
จาง จาก สวา ณทีไ ม่ร้จํ ก บุญ คณ ค รน ดู รูป ใน ห, แง สอ นิทาน อิส ปทง ฉบบ
ไทย ของ เจำ คุณ เมธา ฯ และ ของ ฝ รึง หลาย ฉบบ (ฉบบ ที ลน เกลา ลน กระ-
หม่อม รึ ชกา ลที่ ๕ ซึ่ง ไค้ ทรง แปล ไว้ ภาย ใต้ ข้อ ว่า อิส ป ปก รณ บ นนเ ล่า
ติดต่อ มา ทาง หอ สมุด แห่ง ชาติ ก็ บัง ไม่ พบ ต็น ฉบับ) ก็ เห็น ภาพ นก ขา ยาว
คอ ยาว ชนิด หนึ่ง ซึ่ง ถำพิ นิจ พิศ เพ่ง ให้ ดีแ บัว ก็ น่า จะ เบน นก กระ เรียน
มากกว่า นก กระสา เสีย แบัว ส่วน นก กระสา ที เทพ เจำ ล่ง มา สอน บท เรียน
ให้ กบ ฝูง ที่ ขาด สี น โด ษ ไม่ ว่า จะ เบน แบบ ส ทา ระ ส" น โค ษหรี อ ปติ วร ดา
ก็แสี ว์แต่ นก กระสา ใน รูป ท่า ม ทวย นิกร มณฑ ก ชาติ นั้น บัาคู ตาม ลกษ ณะ
แล่ ว ก็เ ขำ ใจ ว่า เบน ชนิด ที่ วิทยา ศาสตร์ เรียก ว่า ตระกูล /\ ก 0 อ/ \อ หรีอ ที
คน อ" งก ฤษเ ขา เรียก สี นิ' ว่า แอก (วผ ท่านมหา กวี หรีอ ราช กวี (เว 06{-เลน1'-
681:6) หลอด เทนนิส นของ อง กฤษ ใน บท กลอน เรื่อง ลำธาร าโ ห© ห?' ๐๐
ของ ท่านๆ ขน ตน ว่า I 00๓6 ภ' 0๓ หลน ก! 0? 0๐๐1:3 ลก(1 ห© โก และ
คำ ว่า ห© โก ใน บาท สุด ท้าย นั้น เบน ภาษา โบราณ ซึ่ง ตรง กบ คำ ว่า ห© โ ๐ ก
บจจุ บน นีนํนิ เอง ที่ ปก หนัง สี อ “ ช่วย ครู;," ฉบับ ที่ ๘ ทีมื ภาพ นก คอ ยาว
ขา ยาว ปาก ยาวอยู่ สอง ภาพ ภาพ แรก เบน ภาพ ของ นก ตระ กูลนึ่ อึก แขนง
หนึ่ง เรียก บัน ตาม ประสา ชาว บัาน ว่า นก กระสา คอ ดำ ตาม ล" กษ ณะที มอง
เห็น และ เคราะห์ คีที่ฝ รึง สาม ญ เขา ก็ เรียก แบบ เดียว บัน ว่า ธ1ล0เ-ท60^6อ
5*0โเ ใน กรณี คอ คำนึ่ ทาง เทพนิยาย อินเดีย เขา เรียก พร อิศวร หรีอ
พระ ศิวะ ว่า นิล บัณฐ์ เพราะ เมือ เวลา กวน นั้า ทิพย์ ตอน ที่ มืนั้า พิษ ออก มา
พระ อิศวร ทรง ก บัวบั ตว์ โลก จะ เดีอ ดรึอ น จึง ทรง ดูด เอา นั้าก รด พิษ นั้น
437
เสวย เขา ไป เลย เกิด พระ ศอ ไหม้ ดำ เกรียม ไป กัก หน่อย ดร. ร&ฆุ วีร& ของ
อินเดีย ท่าน ให้ ชีอน กน เบน ภาษา วิทยา ศาสตร์ แขก สม่ย ใหม่ ว่า “กฤ ษ ณ-
ครีพ บ หา พก,, พง คูก็เ ขำ ที แต่ถ็ าไป ถาม แข กรี อยท่ งริอ ย พน ท่งพื น
หรีอ หมืน ที่งห มืนก็ เถอะ คง ไม่ รู้ ว่า เบน นก อะไร อยู่น่ น เอง เพราะ ภาษา
วิทยา การ นั้น เบน เครี อง ม้อข องน้ กิ ปราชญ์ แต่ รำคาญ' หู สาม้ ฌชน ยีงน์ กิ
ไม่ ว่า จะ เบน ชาติ ใด ภาษา ไหน ก็ ตาม
นก กระสา คอ ดำ ที่ ว่า น้ครี ง หนึ่ง ก็มื อยู่ เบน อัน มาก1 ใน ประ เทค้
สยาม ช้น ช้อย ของ เรา แต่ ทว่า เบน ที่ น่า เสียใจ มาก ที่ จะคํ ยง ยอม รีบ เช่น
เดียว กัน กับ กรณี ของ นก กระ เรียน ว่า เวลา น่ใน เมือง เรา แม้ จะ หา มา ทำ ยา
ก็ หา ได้ ยาก เมือ หลาย บดี ดก มา แล้ว ราว ๆ สอง เดีอ น หลง จาก พณ ฯ
ห่าน นายก รํฐม นดรี คน บจจุ บิน ได้ น่า คณะ สยาม รี ฐไป ถก เขมร เล่น
ที่ เมือง เขมร ขำ พ เจา ก็ ได้ ไป ถึง เมือง เขมร เหมือน กิน และ ได้ ชวน อุปทูต
ไทย ประจำ กรุง กัมพูชา ม. จ. วงศ์ มหิ ปช้ ยาง กูร ให้ เสด็จ ไป ชม นคร วด
กัน ส0 ก ที ตลอด ทาง ระหว่าง กรุง พนม เบึ ญ-เสียม ราบ ได้ กัง เก ต ว่า
กลาง ท่อง นา ของ เขมร กัง มืกัต ว์จตุ บาท ทวิ บาท มากกว่า ทาง บำน เรา ทั้งน้
จะ ว่า เบน เพราะ คน เขมร เขา เบน พุทธ ศา สนิก ชน เคร่ง กว่า คน ไทย หรีอ
เบน เพราะ ฝรีง เศส นาย เก่า ของ เขมร เขา เข ม งวด เร์ อง บน ผา หนำ ไม้ หำ ม
ทำลาย ชีวิต ละม่ ง และ นก กระสานก ตะกรุม ตะกราม หร้อ เปล่า ก็ ไม่ ทราบ
แต่ ทราบ ดํวย ตา ของ ขำ พเ จำ เอง ว่า กัง มอง เห็น นก กระสา คอ ดำ หา กิน ตาม
ท่อง นา เบน คู่ ๆ บาง ทีก็ เห็น นก ตะกรุม ปะปน อยู่ บำง ก็ กัง มี ส่วน นก
กระ เรียน น์น นาน ๆ หน่อย ถึง จะ พบ กัก คู่ สอง คู่ ท่อง ๆ จิก กิน เมล็ด ขาว ที่
เหลือ เรี่ยราด ตาม กัอง ทุ่ง เมื่อ ครั้ง ขำ พเ จำ กัง รีบ ราช การที่ สถาน เอก อัคร
438
ราชทูต ที่ กรุ งนิว เด ลี แทบ ทุกจ้ น ห ช้งช้ บ ประทาน อาหาร กลาง วน แล ว คน
ส่วน มาก เขา นิยม นอนกลาง ว0 นก นฟิก ชว โมง สอง ชว โมง ตาม วิสย นาย
ฝ รำ ไม่ ว่า จะ ไป มีเมี อง ขน เมืองออก ประเทศราช ทใค กมํก นำ ขน บ ธรรม
เน้ ยม “เ ซียส ดา,, 8เ6ร1ล ไป ใช้ แทบ ทุก แห่ง ขำ พ เจ้า ม่ก จะ พา เอก
ไม้ สด’, นำ รถ ยนต์ ออก ไป ชม ภูมิประเทศ แถว ชาน กรุ; งนิว เด ลี บาง แห่ง
เรา จอ ค รถ ช้าง ทาง แส่ ว มอง คู ใน ทุ่ง นา จะ เห็น นก ขา ยาว ๆ คอ ยาว ๆ เบน
ฝ งๆ หา กิน กิน ตาม พน ที่ที่เ ขา พึ่ง ไถ เสร็จ ใหม่ๆ เอา ก ช้อง บิ นิ อก ดุล าร์
ห ร็อก ช้อง ส่อง คูม็า แข่ง ส่อง คู จะ เห็น ฝูง นก ตระกูล กระสา นิ บ ช้อย นิ บ พน
เบน นก กระสา คอ ยาว ก็ มีน กก ระ สา คอ ค0 าก็มี นก ตะกรุม นก ตะกราม
นก ยาง ชนิค ต่าง ๆ มาก มาย ก่าย กอง ชนิด ไม่ เคย พบ เคย เห็น ที ไหน มาก
อย่าง น บาง ที เรา ให้ คน รถ ทำ เสียง อึกทึก พวก นก ก็ บิน ขน บน อากาศ ช้ก
พ, ก หนึ่ง แช้ว พอ มินิ โม่ เห็น มี อะไร เกิด ขน มินิ ก็ ร่อน ลง มา หา กิน อย่าง เก่า
คแช้ วก็ร้ สก สบาย ใจ ที่ ได้ เห็น นก กระสา นานา ชนิด มา ม่ว มา สุม มารุม มา
รวม ช้น มาก มาย หลาย เหลือ เช่น นิ “ดอกไม้ สด” ถึงช้ บ กล่าว ว่า ชาว
อินเดีย นินเ ขา จะ เบน ฮินคู หรือ ไซน์ หรือ พุทธ ก็ ตาม เขา ช้กษ าศล ช้อ แรก
ได้ ดี จริง ๆ น่า นิยม ชม ชน การ เคารพ ช้ทธิ อหิงสา ของ เขา จริง ๆ บาง ครั้ง
บาง คราว เรา เคย นิ ง รถ ยนต์ ผ่าน ใกล้ ๆ ช้บฝู งก วาง และ ฝูง ช้ตว์ ที่ คลำ ย ๆ
กวาง แต่ เขา ไม่ แยก กงสี มอๆ เทา ๆ ตำ เท่า ช้วบ ำนเ รา และ แขก เขา เรียก
ว่า “นิล ใด” ผแธึ ลเ หรือ ช้า จะ แปล ตาม ศํพท์ ก็ ว่า เบิน โค นิา เงิน หรือ 81น6
เวน แ อะไร ทำนอง นิ น คน แขก ชาวนา ตำ ผอม ซึง อาจ เบิน เพราะ ขาด อาหาร
ประเภท โปรตีน ก็ เบน ได้ แต่ เขา ก็มี หิริ และ โอ ตัป ปะ เทียง พอ ที่ จะ ไม่ ทำลาย
ชีวิต ช้ตว์ เพึ่อ มา ประกอบ เบน อาน ารข อง ตน ช้า พ เจ้า ก็ช้ง ดีใจ ที่ เจ้า พนิก
439
งาน สถาน ทูต ของ เรา ก็ ไม่ นิยม ไป ยิง สำ) ว์ใน ประเทศ อินเดีย ที่งนึ่ อาจ เบน
เพราะ รำ พืด ใน ร่ม สนุก กว่า ก็ เบน ได้ ส่วน สหาย จาก ประเทศ เทือ น บาน
ของ เรา บาง ประเทศ ชอบ แอบ ไป ลอบ ยิง นก ยูง ห ร่อ ยิง กวาง บรรทุก มา
ทำ ย รถ ยนต์ โกย แนบ จาก พวก ชาว บำน ที่ แสดง ความ ไม่ พอ ใจ ใน การ ทีมี
ผู้ มา ร่ง แก สดว์ ใน บริเวณ หมู่ บาน ของ เขา
นก กระสา คอด ำน้ เดิม ขำ พเ จำ มี อยู่ คู่ หนึ่ง ได้ มา แต่ ยิง เล็ก ขน สี ดำ
ไม่ ทน ขน หำ และ คอ และ ขน บก บาง ตอน ยิง เบน สิ เทา ปน สลับ ลับ สี ขาว
ต่อเ มอ เติบ โต เบน นก ร่น ขน เดิม หลุด ร่วง ไป ขน ใหม่ ขน มา แซม ตรง ไหน
เติม สิขา วก็ ขาวอยู่ แต่ ขาวสะอาด ขน แต่ ส่วน ใด สิ เทา นึ่า ตาล ๆ กก ลาย
เบน สี ดำ เบน เงา ดำ ขลับ งด งามมาก ที เดียว บํงเ อิญเ ครา ะ ห์รำ ยที่ คิด ไม่ ถึง
ที่ เอา ขิง์ก รง ใหญ่ ที่ ติดก่ บก รง ขิง นก ตะกรุม ตำ แก่ อายุ ร่วม ©๕-© ๖ บ แล' ว
นก ตะกรุม ตำ น็ด จะ ว่า เบน เพราะ มีน เบน โสด อยู่ ตำ เดียว ถง ดุก ไม่ ใช่
เพราะ ตอน หลัง ขำ พเ จำ ได้ ลูก ตะกรุม ทีเจำพน์ ก งาน ดุล การก ษ ทีป อยเ บด
มอบ ให้ มา สาม ตำ เอา มา เลย ง พอ โต ขั้น มีน ก็ดุค ลำ ย ๆ ก่น เจา นก ตะกรุม
เอา ปาก ลอด' ให้ จิก ถูก คอ และ' หำ นก กระสา คอ ดำ ตำ หนึง เบน แผล' ใ, หญ่ ไม่ กิ
วิ นก็ ตาย ต’ อง แยก ตำท้ เหลือ ออก ไป ให้ ห่าง จาก ก่น มน ก โต วน โ? เคิน น่า รก
แต่ก็ สงสาร ที่ มีน ต่อ ง อยู่ เอกา เลย เอา เขิา กรง' ใ' หญ่เ ลั้ยง ร่วม กับ นก กา บบว
หรือ ที่ บาง คน เรียก ว่า กระสา กาบ บำ หรือ นก ดอก บำก็ เรียก ดู มน ก็มื ค' วาม
สุขตึ แต่ “นา ใส ใจ จริง’’ ของ มีน' แน ยาก ที่ จะ หยง่ ถึง เพราะ ตำ เรา ก็ ไม่
เคย เบน นก มา ก่อน จะ เอา จิต ของ คน มา ใส่ ใจ ของ สต ว์ก็ น่า กลัว จะ เบน
การ ผิด ฝา ผิด ตำ เอา แน่ ไม่ ได้
นก กระสา คอ ตำ น้แม้ แต่ ตำรา ก็ ว่า เบน นก ที่' โม่ ต่อย อยู่' •บน ฝูร่โ 'หญ่
เหมือน นก กระสา จำพวก อนไ บ่' โ' ห นมีก่ 'โ บ่'' บนดุ่ มีน จะ ไป เบน ฝูง ก็ ต่อเ มอ
440
มน จะ เดิน ยำ ยถึน ตาม ฤดู เท่า นั้น ท่าน ที่ ประสงค์ จะร้ จก ก็ พอ จะ เรียน ได้
ว่า ชื่อ ภาษา อำ กฤษ ของ มีน ก็คิอ 81ล0เ-ก60^6ง่ 8*01 และ ชื่อ วิทยา การ
ขอ งม นก คอ X0 ก 0 โเา V ก 0 นร /\ ร เลทอนร พม่า เรย กว่า “เ งด กะลา
คำ ว่า กะลา แปล ว่า แขก หรีอ คน ต่าง ถึน เลย คำ น ปลิว มา ถึง ภาค พา ย์พ เลย
เรียก แขก ว่า “กุลา ดำ” และ ฝ รึง' ว่า “กุลา ขาว” และ ผํน เลย ไป ถึง เมือง
จนห บุรี ซึ่ง มี พม่า ไทย ใหญ่ ไป ขุด พลอย ก็ น มาก ครีง หนึ่ง ชาว จน ท บุรี
ก็ เลย ขนาน นาม คน พวก เหล่า นึ่ว่า พวก กุน ล่า อาหาร การ กิน ของ มีน ถ้า
ให้ ปลา มีน ก็ กิน ปลา ให้ หนู ให้ กบ เขียด อะไร ก็ กิน หมด ถาม ใคร ๆ ที่ เจ ก
เขา ก็ ว่า นก นึ่เห็ นอ ยู' ตาม ท่อง นา แม้ แต่ ใน ประเทศ อินเดีย ขำ พเ จำ ก็ เคย
เห น มีน บิน ขวํก็ ไขว่ ตาม ท่อง นา เท่า นั้น เอง แดน ดีนถึ นของ มีน ก็ ว่า มี แถว
อินเดีย เลย มา จน ถึง ไทย เขมร ญวน แด่ เมือ มี แถว นึ่ก็เ ชื่อ ว่า เมือง ลาว ก็ คง มี
เพราะ ยำ อยู่ ใน เกณฑ์ เหน่อ ๆ นืค หน่อย แต่ เขา ว่า ใน มาเลเซีย นั้น ไม่มื
ส ไม ธีสํ กล่าว ว่า นก กระสา คอด ำนึ่ช อบ ทำ รง บน ยอด ไม้ สง ๆ ขำ พเ จำ
พอ อ่าน หนัง สอ ของ ท่าน ผู้นึ่ที ใด ก็ อด คิด ถึง เชื่อง กากี ขีน มา ไม่ ได้ ใน เมือ
นาย ส ไม ธีส์ ยืน ยำ เว่า มีน ชอบ ท่า รำ บน ต2 น 16ลก ซึ่ง เบน ภาษา พม่า
เรียก ตน งวห รีอที่ แขก อน เรียก ศาล มลี (รแ| 00แ0 ก น 66) และ คำ ว่า
ศาล มลีนึ่ เรา เลย แผลง เบน สำลี หรีอ ที ชาว พาย พ ว่าย วง ผาย ตกลง ว่าเ จำ
กระสา คอ คำ นึ่ถำ ไม่ ใช่ ลูก หลาน ครุฑ ก็ คง มี เชอ ครุฑ อย่บ ำง เพราะ เวลา
เอา งู โยน เขำ ไป มีน จะ ค วำท่ นที แด่ ถ้า มีน ก เอ ยง หรีอ นก กระจอก หลุด เขำ
ไป ใน กรง ของ มี, น ๆ ก็ จะ จิก มา กิน เห มี อนถ้ น ฉะนั้น อย่าง นัอย ก็ พอ ที่ จะ
พูด ได้ ว่า มีน กิน ทุกอย่าง ไม่ แพ8 นก ตะกรุม ก็ ว่า ได้
นก ปาก ห่าง หรือ นก กระสา ปาก ห่าง
ขำ พ เจา เคย ได้ กล่าว มา แล้ว ว่า ข้อ นก ใน ภาษา ไทย เรา นั้น บาง ครั้ง
เรา ก็ เรียก มน ตรง ๆ ตาม กัก ษณะ ของ อวํย วะ บาง ส่วน ของ มัน ที่ เห็น ได้ ชด
พอ ที จะ บอก ได้ ทน พี่ เช่น นก ชนิด หนึ่ง ตำ ของ มัน เบน สี เขียว เห มึอน สิ
ใบไม้ เรา ก เรียก มัน ว่า ‘‘นก เขียว กาน ตอง,’ นก อีก ชนิด หนึ่ง มี ปาก ยาว
พอ มน อำ ปาก ของ มัน เรา ก็ จะ เห็น เบน สอง แฉก สอง ก็งเ หมี อนช่ อม พี่ใข้
ตก ฟาง หรีอ แซะ' ของ เรา ก็ เรียก มัน ว่า “นก ปาก ซ่อม” ที่ มี' หาง แฉก ออก
มา เบน รูป พล่ว ปลาย แฉก เรา ก็ เรียก ว่า “นก แซง แซ ว” แต่ ใน กรณี
พี่ นก แซง แซ ว เกิด มี หาง พิเศษ เพี่ม เบน เสน แล่ ว ตรง ปลาย เสน มิ รูป เบน ใบ
เลก ๆ ขำ ง ละ กัน เรา ก เรียก ว่า “นก แซง แซ วหา ง บ่วง” ต่อ ไป อก นก
กระสา ที่ จะ กล่าว ถึง ต่อ ไป นึ่ปา ก ของ มัน ยาว พอ ดู แต่ ทว่า โก่ง นิ อย ๆ ตอน
กลาง เมือ กัน หุบ จะงอย ของ มัน ให้ ปลาย จะงอย ติด กัน พอ ดี ตรง กลาง ส่วน
ที่โ คำ นั้น จึง บด ไม่ มิด ที่งช่ องไว้ ปร ะ มา ณ ร่วม ๆ หนึ่ง นึ่ว ฟุต ดู ๆ ก็ เหมือน
กับ คน ที่ พ้น เขยิน หุบ ปาก ไม่ สนิท เรา ก็ เลย เรียก มัน ว่า “นก ปาก ห่าง”
หรีอ “นก กระสา ปาก ห่าง” ต่อ ง คน รู้ กัก นก นึ่ดี ถึง จะ บอก กัก ษณะ
ของ มัน ถูก เมื่อ เร็ว ๆ นึ่ขำ พเ จำ เดิน ทาง โดย รถ ยนต์ ไป ถึง แถว ๆ อ่าง หอ ง
เพ้อ นที่ โดยสาร ไป คำ ย กัน เหลือบ ไป เห็น ฝูง นก กำ กัง บิน สูง เห น้อ พ้น ดิน
ข้น ไป ตั้ง พ้น เมตร ก็ กระซิบ ให้ลู กัน พวก เรา ต่าง ก็ ชอบ ดู นก กัน อยู่ แล้ว
ก็ ให้ หยุด รถ แล้ว ลง ไปลู ใน ขั้น แรก ก็ ยำ ไม่ แน่ ใจ ว่า ฝูง นก-อะไร เอ่ย
ขำ พเ จำ จึง ระ ลึก ได้ ว่า ครั้ง หนึ่ง เมื่อ ท่าน มํล์ค อล์ม แ! เก โดแ นลด์ เดิน
ทาง เข้า มา เยี่ยม ประเทศ ไทย ครํ้ง็ แรก นั้น ริ ฐ บาล ท่าน จอ! เพล ป.
442
พบ ล สง ครา ม ตอน รบ ขบ ส้เ บน แขก เม อง อย่าง ขนาน! ห ญ ทางกระทรวง
การ ต่าง ประเทศ จัค การ นำ ไป ชม พระ นครศรี อยุธยา โด ยม นาย^ ร้"
การบ ญช้า รม ช. ต่าง ประเทศ บ. จ. รีงสิ ยา กร อาภากร รม ช
กลา เหม และ ขำ พเจำเ บิน ผู้ คอย ดูแล ขณะ ที เรา กำ ลง แวะ ชม หอ ดู ดาว
เก่า ทีวงิ จํนฑ ร เกษม อ ย1 กค งม นักเลง ดทท ราบ วา แช ก เม อง ชอง เวา ดู ม,
เบน นัก วิหค นิยม อยู่ แจ้ว จึง ไป ทำ อย่าง ไร อย่าง ห นึน่ห้ ฝูง นก ปา ก หาง ท
ทำ ริ งอ อก ลุกออก เต ำทีวํ ดใผ่ ล9 อม จํงิ หวด ปทุม ธานี ให้ มน แตก ตม •บิ, น
ขน อากาศ พร อม ก่น ๆ เรา จึง เห็น ไค้ ชค ๆ เมือ ฝูง นก นน บิน ผ่าน มา ทาง เรา
มิ สเตอร์ แม็ก โดนั ลค์ ลูก ชาย ท่าน แรม เซย์ แม็ก โดน ลด์ นายก รฐม นตร
อำ กฤษ สมิย หนึ่ง ถึง กบ งง งวย พิศวง หลงใหล เพราะ นก หมู่ นนเ บน เวลา
นาน ภาพ นั้น ยำ ติด หู ติด ตา ขำ พ เจ้า ดี ดง นั้น เมือ พินิจ พิศ เพ่ง อยู่ สก ครู่
ก็ ถึง บาง ออ ที นที จำ ได้ ว่า เบิน นก ปาก ห่าง ได้ แน่ นอน เพราะ นก จำพวก
นก กระทุง กระสา ห่าน หงส์ เหล่ านึ่ แต่ ละ ชนิด เวลา บิน มินิ จะ กาง บก
เหยียด ขา ยีน คอ ต่างๆ ก" น คุณ หมอ บุญ ส่ง เลข ะ กุล ก ได้ วาด ภาพ
แสดง ทำ ทาง อาการ บิน ของ นก เหล่า นึ่ไว้ อย่าง ชด เจน ใน หนัง ส์อ เรือง
ดนฟ 6 \0 8!๗ร 0^ X หลแ ลก 6 ของ ท่าน ซึ่ง หาก ท่าน ผู้ อ่าน ไม่ เลีย ดาย เงิน
สก ร8 อยส อง รํอย ซอ มา ดู สก เล่ม หนึ่ง ก็ อาจ เห็น ว่า ได้ ผล ลํ้า ค่า หาก ท่าน
สนใจ เรือง นก ๆ หนู ๆ จริงๆ ไม่ ใช่ หนู อย่าง ว่า นั้น แจ้ว ขำ พ เจ้า นอก จาก
จะ เคย ดู นก พวก นึ่ใน อินเดีย และ เขมร มา แจ้ว ก็ ยำ เคย สังเกต การณ์ ที่
บริเวณ จ้ด ไผ่ ล่อ ม มา แจ้ว เพ่อ จะ ลอง ความ สังเกต จ้ง กา ของ ชาวนา แถว ๆ
อ่างทอง ค จึง ถาม เขา ว่า "บา ๆ นั้น นก อะไร บิน เบิน ฝูง ไป โน่น” เขา ก็ ตอบ
สวน มา ที นิทีที นิคจ้ น ว่า "นก ยาง จ้ะ” เขา คง จะ ไม่ สังเกต ละเอียด ก็เ บิน ได้
443
เพราะ บริเวณ แถว ศาล พระ อาจารย์ ธรรม' โช้ดิ ใกล้ๆ กบ ค่าย บาง
ระ จน สิงห์บุรี นั้น เบน ที่ที่ นก ยาง ขาว มา ทำ รำ เบิน นิคม นก ใหญ่ แห่ง
หนึ่ง เห มอน กัน ใน ประเทศ ไทย นก ยาง ฝูง ใหญ่ นึ่ส่ วน มาก เบน พวก
"ยาง ขาว ขน เรียบ รํอย ดูด, เวลา บิน ไป ไหน มา ไหน ก็ดู ขาว โพลง ไป หมด
แต่ นก ปาก ห่าง นึ่มน สิ มอๆ ก็มี ขาว ๆ ก็มี กระดำ เบ่น บาง ส่วน ของ ตว
ของ มัน เท่า นั้น แต่ นั้น แหละ ชาวนา เขา มิ ได้ เอาใจ ใส่ เรือง นก ยาง นก กระ
สา อะไร เท่า ไหร่ นั้ก นก อะไร ขา ยาวๆ ปาก ยาว คอย จิก ปลา เขา ก โละ เหมา
เอา เบน นก ยาง เสิย หมด เท่า นั้น เอง เพราะ คำ ว่า นก ยาง เท่า นั้น ก กิน ความ
ไป ถึง นก ต็งห ลายอย่าง เต็ม ที จะ ลอง จาระไน มา ตาม ลำ คบ ข้อ เรียง ของ
คุณ หมอ บุญ ส่ง เลข ะ กุล เท่า นั้น ก็ น่า จะ พอ ที จะ เอือม ไป หลา ยวน เช่น เพียง
นก ยาง กรอ กก็มี ทั้ง นั้น ธ จีน และ นั้น ธุช วา แล วก มีน ก ยาง ควาย นก ยาง จน
นก ยาง เบย นก ยาง โทน นั้อย โทน ใหญ่ นก ยาง ไฟ หำ ดำ นก ยาง ไฟ หำ เทา
นก ยาง ไฟ ธรรม คา สามัญ นก ยาง แดง ใหญ่ นก ยาง เขียว และ นก ยาง ดำ
ตัว เล็ก ๆ นก ยาง ลาย เสิอ แล้ว มิ หน0 าซํ้า กัง มีน ก แข วก แถม พก มา อีก ควย
เพียง เท่า นึ่ หาก จะมี ราง กัลช้ ตัว ก เห น จะ หา ผู้ ได้ คะแนน รอย เป อร เซ, แด
ได้ ยาก ที่1 จะ' ใต้1 นับ เบิน ล้าน เปอ ร์เซ นต์อ ย่าง' ที่ ป' ร จวบ จำปา ทอง ชอบ
พค นั้น เห็น จะ หมด หวง แต่ ทงนี ทงน น จะ โท บ ใคร กํไบ ได อก เห มอน กน
เพราะ ชอที่ คุณ หมอ ผ้คง แก่ เรียน' ใด้ กรุณา' ลำ1 ตับ ไว้, นั้น ก็ เถอะ คน ไทย เอง
จะ เรียก กัน หรีอ เปล่า ก็ ไม่ แน่ เสมอ ไป เท่า ที่ ชิน หูก นม าก็มี ยาง กรอก
ยาง โทน ยาง เสวย ไม่ กี่ ชนิด นัก ส่วน ชอน ก ยาง ควาย ก็ คง เบน ชอที่
คุณ หมอ ท่าน แปล มา จาก ชอที่ คน อำ กฤษ ใน กิ น เต็ ย ยกา 0ล™6 6ธึโ6*
นก ยาง ทะเล ก็ 866* 6^61 นก ยาง จีน ก็ 0 เา เก© ร© 6^6* นก ยาง ไฟ
444
ธรรมดา ก็ 0!ก กล ๓ 0 ท ฬ*6โก ซึ่ง ลัา จะ แปล ดาม ลัพท์ ของ นํกเ ภสช กรรม
ก คง จะ แปล ว่า นก ยาง อบเชย ซึ่ง พง ดูแล ำก็ จะ เชย แหลก เหมือน ดืงที
พณ ฯ ท่าน ว่า การ ประดัง ลับ นก ศึกษา และ ชาวนา พร2 อม ๆ ลัน ลับ ที่นํก
ศึกษา กำลัง โวยวาย ว่า หำ หนำ ชาวนา กำลัง ถูก กำ ลัด นั้น เบิน การ เชย แหลก
อย่าง เอกอุ ดัง ที่ ได้ ยิน เสียง ของ พณ ๆ ท่าน ทาง โทรทัศน์ เม อศึน ลัน ก่อน
ส่วน ที่มี ชอน ก แข วก ติด ร่าง แห มา คำ ย นั้น ก็ดีแ ลำ เพราะ ขำ พเ จำ เคย อ่าน
ใน ตำรา นก ที่มืผู้ แปล จาก ฉทับ ภาษา ลัง กฤษ ว่า มีนกอ ย่าง หนึ่ง ชอน กก ระ สา
หำ ดำ กลาง คน เวลา บิน ชอบ ลัอง กว๊ อก ๆ อะไร ทำนอง นั้น ซึ่ง แสดง ว่า
ผู้ แปล! ลัก ภาษา ลัง กฤษ ดี มาก แต่! ลัก นก นั้อย ไป และ ไม่ เคย อ่าน หน์ง ลือ
แบบ เรียน เรว เล่ม ๑ ของ สมเด็จ กร บ พระยา ดํๆ รง ฯ ที ว่า “นก แข วก
บิน ไขว่ อยู่ ใน นา,, ทั้งๆ ทีฝ รึ ง เขา อุตส่าห์ ทำ เฉียง กว๊อ กๆ เห มอน ซึ่อ
บริษิ ท่ก วิ, อก และ! ก! ลเด๊ ชข้ง เคย ผูก ขาด ข้อ นั้า ตาล จาก บริษ 'ท นั้า ตาล
บริษํ ทหนึ ง ใน เมือง เรา ตํ้ง นาน มา แลำ ข้อ ฝ ร0 ง ของ นก แข วก ก็ศึอ เจเ ฐเา {-
เา 6 โ 0 ก ซึ่ง เถรตรง ก็ แปล ว่าน กก ระ สาก ลาง ดี นอ ย่าง ไร ล่ะ !
ขอ วก มา ถง เรือง นก ปาก ห่าง หรีอ นก กระสา ปาก ห่าง ลัก หน่อย ว่า
ความ จริง ไม่ อยาก จะ อธิบาย ลักษณะ ของ ม' น เลย เพราะ นำ รถ นั้งเ รีอ ไป ชม
ที่ ลัด ไผ่ลั อม ปทุมธานี เห็น ลับ ตา ได้ ยิน เสียง จาก หู ของ ตน เอง จะ ดี กว่า มา
อ่านที ผู้อีน นำ มา เล่า เบน กอง ขนาด ของ ทัน ถำ นำ ไป เปรียบ เทียบ ลับ นก
กระสา อน ๆ ก็น์บิ ว่า เล็ก ลัก หน่อย เพราะ ทัน สูง ไม่ ถึง ๑ เม ตว บาง ครั้ง
ก็มีลื เทา แต่ บาง ขณะ ก็มีลื ขาว มี กระดำ กระ ค่าง ที่ แถว บก แต่ ปาก ทัน บอก
ยี หอ! นตว เส รจ ภาษา อง กฤษ ว่า า" ห 0 0ก6 ก -๒1110๘ ร1;0โ หรอ ตาม ข้อ
วิทยา การ ว่า /\ ท ลรเ 0 กาน ร (วรอแลท ร ข้อ พม่า อ่าน ยาก แต่ แปล ได้
445
ความ ว่า นก กิน หอย กดี เหมือน กิน แดน ดิน กิน ของ มน ก็ คือ อินเดีย
ลว่ กา พม่า มา จน ถง เมือง ไทย เขมร ญวน ลาว มน ไปๆ มาๆ แต่ ก็ แปลก
ท ก่อน สหร ฐ จะ พ่าย สหาย จะ พง นก ปาก ห่าง มํน รู้' จ่า ประ เท กิ ไทย น้ดี ใน
นำ มี ปลา ใน นามื หอย โข่ง มาก มำเ จึง อพยพ เข ำมๅ เบน เรือน ร็อย เรือน พํนํ
มาย ค เอา กิน กาสาว พ สต รเบ นที พึง คือ เลือก เอา ว VI ผ่ล็ อม เบน แนบ
ม ฤต หาย วน ที ฝงก วาง มา พง พา บา รม พระ!, จำ พร น เหิต์ ขาง ๆ เมือง
พารา ณ ลี เพราะ! ว่า ท่าน สมภาร ท่าน แผ่ เมตตา จิต สืพ่ เพ สต ตา อเว รา
โหน ตุ เสมอ เบน นิจ
อาหาร ของ นก ปาก ห่าง นั้น ถ็า จะ ตาม ใจ ม0 นแล็ วมํน จะ ไม่ กิน อะไร
เลย นอก จาก หอย! ย่ง ตำ โตๆ ตาม ท่อง นา บาง ครั้ง บาง คราว ไม่มื หอย โข่ง
ทอง นา ลอง จิบ เอา หอย ทาก ดำ โต ๆ ที่ดิค มา กิ บก องหิ พญี่บุ น มา โยน ให้
มน มน ก็ กิน นบ ว่า มน! จิก โคลง สี่ สุภาพ ที่ ว่า “ยาม ไร้ เด็ด ดอก หญำ แซม
ผม พระ เอย” หรือ “ข่ด ขาด ดอกไม้ ใช้ ดอก หญำ ยาม จน” ก็ เบน ไค้
ท่าน น์ก ปราชญ์ บก หิน วิ ทยา เส ลีม อา ลี แห่ง อินเดีย ท่าน ไค้ อธิบาย ถึง
นกนี ว่า ม V ใช้ ปาก ฃอง มน ผิด กิ บ ช้า วฝ รั้ง เศส คือ มน ใช้ ปา กบ หอย
จริง ๆ ให้ เปลือก หอย แตก ออก เบน เสี่ยง ๆ แลว ถึง เอา จะงอย ปาก ค่อย ๆ
ไซ้ ๆ ดึง เอา เน้อ หอย ออก มา กิน หา ใช้ ลน ป ลน ป ลอน แซะ เซาะ เอา ของ
มี คาว มา แทะ มา เล็ม ไม่ ขำ พ เจำ เอง อ่าน ตำรา นก มา หลาย เล่ม เกวียน
ก็ เห็น พวก น0 ก ปราชญ์ ดอกเตอร์ ท่าน ชอบ ลอก กิน เบน แบบ ตอ บิ! น
ธีออ รี เช่น นาย เบอ รี แห รม อี สใม ธีส์ ผู้ เชียว ชาญ นก ของ พม่า
ผ้แต่ ง X เา 0 81โ สร 0? 8น1'ทา ลเา ท่าน กว่า มน ชอบ กิน หอย โข่ง นำ จด ซง
ม0 นขบ ให้ แตก เสีย ก่อน แล วถง จะ กลืน, (|* ^660เร 0เาเ6ก7 อก ^6ร1า
446
พล *6 โ ๓ 0แน 50 ร, พ เา! ด! า เ! ดณ รเา 68 เวลใอโล รพ ล!! (ว พ! กธึ) เลม อ น ๆ
ก็ ลอก กัน เบน แถว ไป เลย เหมือน วิทยา นิพนธ์ ขอ งบ ณฑิต หลายๆ ทา น
ที นิยม อำ ง อิง หรือ ลอก ผล ของ การ กัน ควำ ของ คน อีน ๆ แกัว มาเ บิด เผย
แส คง ว่า เบิน ผล ของ การวิ จไเ กัน คกัา ของ ตน เอง ก็ เคย มี บ่อย ๆ
ใน ชน แรก ขำ พเ จำลอง เอา ปลา สด ๆ เช่น ปลา กระ ดี ปลา หมอ ให้ ตา!
ที่ ขำ พเ จำ ได้ มา จาก ตลาด น่ค เมื่อ ๔- ๕ บ่ม าแกั ว ดู กัน ได้ แต่ มอง แกั วก ทำ
เหมือน จะ ถอน ใจ ใหญ่ ยึนน้ ง เฉยอยู่ สงสาร กัน ก็ เลย ไป ซึอ หอย โข่ง มาสก
รํอย ตำ เอา มา วาง ตาม พน ดีนกั ก ๔- ๕ ตำ ตอน น เอง ถึงเ ขำ ใจ ถงค วาม
ยู่ง ยาก ใจ ของ ท่าน เส ลิม อา ลี เมื่อ ท่าน พูค ถึง ปาก ของ นก ปาก ห่าง ว่า หา 6
[ว!' 60156 ร! ธึก! กด ล ทด© ลท ๘ ณ ทด กอก (ว! 1:ห0 ๐ น! 'เอน รเ V ร! าล [ว 6๘ เว {แ เร,
ห ๐ พ 6V6I', ทอ! นก ๘ อโรออง่ ลก ๘ ดล แร ! 0 X รเว 6 ด! ล! อ! ว ร6 ™ ล!! อก ลท ๘
ร! เฟ V เก !!า6 กอ! ๘ ซึ่ง ก็ พอ จะ แปล ได้ ว่า ความ มุ่ง หมาย กัน แน่ ช ดถึง หนำ ที่ ของ จะงอย ปาก อำ มืกัก ษณะ ประหลาด เช่น น้กัง ไม่ เบ่ นทีเ ขำ ใจ กัน ได้ แน่ จำ จะกั อง สำ เก ต การณ์ และ กัอ ศึกษา ใน เรือง น็ต่อ ไป อึก มาก ขำ พเ จำ เกือบ จะ พูด ได้ ว่า ได้ นำ ดู นอน ลูวิธี ที กัน กัด เอา เน้อ หอย โข่ง ออก มา กิน นั้น เบ่น เวลา แรม บ่ ใช้ หอย โข่ง สำ เดา ห์ละ ไม่ ตากว่า ๒๐๐ ตำ ใน นั้น กัน นก กัน จะ คาบ เอา หอย มา วาง ที่ ๆ สะดวก โดย หำ เอา ทาง ปาก หอย ขน ขำ งบ น ปาก ของ นก กัน ทำ หนำ ที่ เหมือน เครือ ง มือ กิน
รด ลโ ธึอ! หรือ หอย โข่ง อบ ของ ฝรํ่ง เศส อย่าง ไม่ มี ผิด กันเอา ปาก ของ กัน ที่ เผยอ นิด ๆ แตะ ไป ที่ ฝา บ่ด ปาก หอย แล9 วิ ค่อย ๆ ดุน ดู ถำฝ าบ่ด ๆ ไม่ แน่น กัน ก็ จะ กด ปลาย จะงอย ปาก บน ลง ไป บน ฝา บ่ด ปาก หอย ถำ หอย คลา ยก ลำ ม เน้อ ที่ ยึด ฝา บ่ด กัน ก็ จะ ทะลวง เขา ไป ถา หอย กัน ยง ยึด ฝา ไว้ แน่น นก กัน 447 ก จะ คาบ หอย มา ไว้ ตรง กลาง ปาก ของ มน ตรง ที่ ห่าง นั้น แล่ วิ ค่อย ๆ กด ลง แต่ มิ ใช่ บิ ให้ เปลือก หอย แตก หรอ รำ ว ประการ ใด แล ำม่น ก็ เอา หอย วาง บน ดิน อย่าง เดิม แล่ วิก็ ดุน คำ ย จะงอย อีก หาก ฝา บด ปลาย หนึ่ง ถล่ม ลง ไป และ อีก ขาง หนึ่ง เผยอ ขน มา บิน ก็ จะ เอา ปาก คีบ เอา ฝา ให้ หลุด ออก มา แล ว มน ก็ จะ คาบ เอา เนึ่อ หอย ออก มา กิน พอ กิน ชน แรก แล่ ว ล่า มืนั้า อยู่ ใกล้ มน ก็ จะ คาบ เอา เปลือก หอย แช่ ลง ไป ใน นั้าแล่ว้ สะ บิด ล่า ไม่ มินั้า มน ก จะ ส บิด ใน อากาศ สก ๒- ๓ ครั้ง แล่ ว เอา จะงอย สอด ลง ไป คีบ เอา ไส้ พุง ของ หอย ที่ ถูก เขย่า ขน มา กิน อีก ครั้ง หนึ่ง เบิ นอน หมด หอย ตำ หนึ่ง แล่ วิ มน ก็ จะ หิน ไป เล่น งาน หอย หำ ที่ สอง ต่อ ไป จน หมด หอย สิบ ถึง สิบ หำ ตำ แล่ วิ แต่ ขนาด หอย อีก สี่ หำ ชำ โมง ก็ จะ ให้ หอย มน กิน อีกอ ย่าง ตอน เช่า แล ว กรรมวิธี ที เล่า มา ก็ จะ ถูก นำ มา ใช้ อีก ครั้ง หนึ่ง เดิม เมือ ราคา หอย โข่ง อยู่ ใน เก ณฑ รอย ละ ไม่ เกิน ๓. ๕๐ บาท ถึง สี่ บาท สำ] คา ห์หนึ งๆ ก็ คง ใช้ หอย ประมาณ ๒๐๐- ๓๐๐ ตำ ตาม ขนาด ต่อ มา ภาย ห ล่ง ราคา หอย โข่ง สูง ขึน มาก เพราะ ภต ตา คา ร ใหม่ ๆ เบค ขนม ากมื คน ชอบ ทาน ยำ หอย โข่ง ล่น มาก ขน ขำ พ เจา จะ เลย งเ จำ ปาก ห่าง ตาม แบบ เดิม ก็ ไม่ ไหว จึง ตอง หิน มา ใช้ วิธี ใหม่ โดย แส่ เอา เนอ ปลา ทะเล ที่ ใช้ เลย ง นก กระทุง นก ตะกรุม นก กระ ฟิาอี น ๆ แล่ วิ ลอง เอา มาย0 ด เปลือก หอย โข่ง นั้น ตน ก็ย์ด สก ครึ่ง ต่อ ครึ่ง ม0 น กิน ดำ ย ความ จำ ใจ แต่ เมือ ลด หอย จริงๆ ลง เพึม หอย เก๊ ขน เรึ่อ ยๆ จน เหลือ แต่ หอย เก๊ ลำ น ๆ มํนก็ กิน เพราะ ไม่ กิน ก จะ ตอง อด ใน ที สุด เมือ เอา เศษ ปลา หริ อ ปลา ตำ เล็ก ๆ ให้ ม0 น ๆ ก กิน เอง เลย หมด บญห าเริ อง อาหาร การ กิน ของ นกเ จำ เลือก ตำ นึ่ได้ นิส ไ] เลว ของ นก ปาก ห่าง ก็มือี กอ ย่าง หนึง คีอ บิน เบิน โรค หวง กิน บิน คอย กีด กน เพือ น ปา ก ห่าง อีก ตำ หนึ่ง ไม่ ให้ มา กิน 448 หอย โข่ง เลย ไม่ ว่า จะ วาง หอย เบน กี่ กอง ก็ ตาม มัน จะ คอย ไล่ อีก ตำ หนึ่ง ลง จาก คอน ไม่ ให้ ลง มา กิน อาหาร เลย แลำ ตํว มัน เอง ก็ จะ ขยอก กิน หมด ไม่ เหลือ ให้ อีก ตำ หนึ่ง เลย จน ใน ที่สุค ก็ ตำ ง ตาย ไป ข่า ง หนึ่ง แล ำบญ หา มัน ท่า ก็ หมด ไป สำ ห ร0 บน กก ระ สา ชนิด อื่น ๆ มัน ก็ ไม่ ไป ยุ่ง มับเ ขา จะ เบน เพราะ มัน ไม่ กลา มัน สู้ เขา ไม่ ไค้ ก็ เบน ไค้ แต่ สำ หมับ พวก เดียว มัน แมัว มัน คอย กิดมั น มัน ท่า มัน ดีนํก บาง ครั้ง บาง ครา วอด คิด ไม่ ได้ ว่า ช้า ดิที่แ ลืว นก ปาก ห่าง นีคง จะ เบน ผูแ ทน ราษฎร หรือ นิ ก การ เมือง เบน แน่ ชาติ นึ่จึง ต อง มา เสวย' วิบาก กรรม ของอดีต กระมัง มัาข ำพเ จำ หยุด เพียง เท่า นึ่ท่า นผู้ อ่าน อาจ คิด ว่า เมัา นก ปาก ห่าง นึ่ ช่าง มีนิ มัย เลว ทราม มาก แต่ ความ น่า มัก มัน ก็มี กล่าว ดือ บาง ครั้ง บาง ครา วค่ ของ มัน ต2 อง พ้ก ไข่ หรือ กก ลูก ใน มังที่ ถูก แดด ส่อง เปร็ ยง มัด อีก ตำ หนึ่ง จะ บิน ไป เกาะ กิงที สูง ขน ไป สก หน่อย แล ว กาง บี่กข อง มัน ออก บิ ง แสง พร &: อาทิตย์ เพีอ ให้ ตำ ที่ พก ใน มัง ไม่ ต6 อง มับ แสง แดด มัน แผด มัอน ก็ ว่า ไค้ ฉะนั้น ก็ คง จะ เข่า เกณฑ์ ที ว่า คน ที่ เลว นั้น ก็ ไม่ เลว ไป เสีย ที่ ง หมด ทำ ให้ ขา พเ จำ คด ถง คา เทศ นของ ท่า นวล เลย ม รา ลฟ อง ต ผ .. เท ซึงเ บ่น เมัา คณะ ของมหา วิหาร เซน ตปอ ลส์ ที่ กรุง ลอน คอน ที่ ว่า มัน คน เรา นั้น มี สอง ประเภท ดือ คน ดี และ คน เลว แด่ ก็มั อง จำ ไว้ ว่า คน เลว นั้น อย่าง ใด ก็ ไม่ เลว เห มอน ท พวก คน ดคค และ ใน พวก คน ด เอ งก ไม่ ค เห มีอน อย่าง ที พวก เขา เอง คิด ว่า ตำ ดี เท่าใด นก นก กระ เรย น เรือง ของ หู เบน ของ แปลก หรือ ของ วิเศษ ที่ ธรรม ชาติ ได้ สร รส ราง ฃึน มา ให้ เรา ที ว่า วิเศษ นั้น ไม่ ใช่ เรือ งหูดี หรือ หู ไม่ ดี แต่ เพราะ ว่า หู นั้น สามารถ จะ แยก ระ คบ เสียง และ แยก คุณภาพ ของ เสียง ได้ ดี จน กระทง เมือ เรา ได้ ยิน เสียง คน พูด หู เรา อาจ สามารถ ที จะ บอก เพศ ของ ผู้ พูด ว่า เบน หญิง หรือ เบน ชาย ได้ ช คแจ็ งอ อก ไป แล ำมิห นำ ซายํ ง อาจ บอก ได้เ ทีม เติม อีกว่า เบน เสียง เดก หรือ เสียง สาว แส้ หรือ เสียง ยาย แก่ แม่ เฒ่า ได้ แน่ นอน คน ทีหูดี เบน พิเศษ หรือ อย่าง ท้เรื ยก ว่า “หู ดนตรี,, แล ว หาก ใคร จะ ขน เสียง สาย ซอ สาย ตะเข้ ผิด ไป สก นิด หน่อย เขา ก็ จะ ทำ ขน ท" นที ว่า ขน เสียง ผิด เสียง ถูก ถา อยาก ทราบ ราย ละเอียด เรือง หู แส้ ว โปรด เขียน ไป ถาม ท่าน นาย แพ' ทย์ เสนอ อิน ทร สุข ศรี ผู้ บรรยาย ทาง ฆ หา วิทยา ด์ฆ ทาง อากาศ” ทีมี ทุก ว" นพ ฤห" สบด้ เวลา ๙. ๓๐ ล. ท. หรือ ๒๑. ๓๐ น. ทุก คน ท่าน ก็ คง จะ สามารถ บอก ท่าน ได้ ว่า หู ดี' จริง ๆ นั้น ดี อย่าง ไร ขำ พเ จำ เอง นั้น ไม่ ทราบ ว่า หู ของ ขำ พเจำอยู 'ใน เกณฑ์ ดี เกณฑ์ เลว ประ- การ ใด เคย ให้ แพทย์ ผู้ เชียว ชาญ ที โรง พยาบาล วอ ล เต อร์ รีด ที กรุง วอ ชิง ล้น ตรวจ ดู ก็ ได้ ความ ว่า หู สอง ขำ งมีป ระ สา ท รบ เสื ยง ดี ไม่ เท่า ก้น ขำ ง หนึ่ง ชิด กว่า อีก ขำ ง หนึ่ง ซึ่ง ขำ พเ จำ เอง ก็ เคย สำ เกด เวลา รีบ โทร ล้พท์ ว่า ถำพ้ งด ำยหู ซำย ไม่ ค่อย จะ ได้ ยินดี หรีอ ยิน ชิด ต่อ เมื่อ ยำ ยหูพ้ ง มา ดำ น ห ขวา ถึง ได้ ยินดี ขน รู้แต่ ว่า หู ขำ พเ จำ ไม่ ใช่ หู ดนตรี แน่ เพราะ เวลา ค รม ขั้น มา จะ รี อง เพลง เจ ำลูก ชาย คน เล็ก ม่ก จะ เอา มึอ บด หู แล้ว บอกว่า อย่า ร* อง ดี กว่า แต่ เมื่อ มา อ่าน โคลง โลก นิติ ที สมเด็จ พระ เจำ บรม วงศ์- 450 เธอ กรม พระยา เด ชาติ ศร ได้ ทรง รวบ รวม และ ชำระ ของ เกา แลว นำ มา จา รก ไว้ ที วิด พระ เชตุ พนฯ กรู •สก ว่า เบน เร อง เกย วก บ บู มอม กน เพราะ ท่าน ทรง กล่าว ว่า ะ แฆก เดา ตุ เห วา แกว ห ■งีส์ วิหค มยุรา เฉ กน ร ชาติ วาจา พง เสนาะ เพราะ พร8 อง โก ญ จา รา รอง เอม โอ ช มฤธุ ถอย วา พี5, เมื่อ อ่าน เบน โคลง ก็รู้สี กว่า เพราะ แต่ง ดี ตาม แนว คิค โบราณ เขา กบ ที่ กวี ส่วน มากลง ความ เห็น ว่า เบน นก สกุล ดี มี เสียง ไพเราะ เสนาะ กรรณ แต่ ถิา คุย กํบน์ กเ ลง นก หรอ คน ที่ เคย เลย ง นก มา นาน พอ ที จะ รู้' จก ต่วน ก และ นิสไ เฟิน ดาน ตลอ ด' จน ถึง เสียง ที่ ม0 น ชอบ เปล่ง ออก มา แล' ว บาง ที อาจ มี ความ คิด เห็น ผิดแผก แตก ต่าง ลับ กวี ที หลง คำ หรือ เสียง ของ คำ เบน หนำ มีอห ล่ง มือ ไป ก็ ได้ เช่น เรา เคย อ่าน เรือง ชา คก เกี่ยว กบ นก แยก เตำ ที่ บิน ไป ที่ เขต เขา หิมาลัย ไป คาบ เอา รวง ขำ ว มา เลข ง พ่อ แม่ ของ มน เรา ก็ตํเ อง นิยม ชม ชอบ เพราะ เบน การ แส คง ก ต ญ่ฌู กตเวที ต่อ บุพการี ของ ม0 น เอง ดี กว่า คน บาง คน เบน ไหน ๆ จริง อยู่ นก แขก เต่า ต่วน ก็คึอ องค์ พระ โพธ สิต วิ ใน ชาติ หนึ่ง แต่ถำเ รา ไม่ คิด เอา ความ สิ มา เบน มา ดร ฐาน ถือ เอา เสียง เบิน ใหญ่ ลัง ใน โคลง โลก นิติ บท นั้น แล่ ว และ ถา เรา รู้ ลัก ว่า นก แขก เต่า ก็ดีอ นก แก่ ว, ชนิด1 ซึ่ง ตัว ผู้มื ปาก ขำ งบ นแ คง และ' ขำ ง ล่าง ดำ' ชอบ ลัด โน่น แทะ นี่ ตาม วิ ลัย นก แลัว และ รอง เสียง แหลม กรั๊ด กร๊า คแลั ว ก็ จะ มอง ไม่ เห็น เลย ว่า ทำไม รํตน กวี อย่าง กรม สมเด็จ ๆ จะ ทรง ยกย่อง ว่า เสียง ดี เล่า? ส่วน ดุเหว่า หรือ กาเหว่า หรือ ที แขก เรย กว่า โก กิ ลา นั้น คน 451 ทาง เม อง เห น็อเ ขา เรียก ว่า “นก พ่อ เสย, เพราะ เขา ว่าม่ น เรียก ถึง พ่อ ของ มน ว่า “พ่อ เพ ย พ่อ เพ ย,, หรีอ “พ่อ จา พ่อ จา,’ อะไร แบ บน น ทาง แขก เขา นิยม ว่า เสียง น็เ บน เสียง เพราะ ใครๆ ที่ อ่าน นิทาน เวตาล ที ท่าน น. บ. ส. ทรง ประ พํนธ์ จาก เคำ เรื่อง V แ ล ๓ ลกง่ 1เา6 V ล ๓ ๐!!" 0 ของ เซ อร์ ริ ปา ร์ด เบอร์ ต์น ก็ จะ เห็น ไค้ ว่า แขก ยกย่อง เสียง นก กาเหว่า มาก เพียง ไร สตรี ใ ครู ป งาม เสียง เพราะ เบน นาง แกัว แกัว ก็ จะ ถูก นำ มา เปรียบ เทียบ ก็ บ เสียง นก กาเหว่า หรีอ ดุเหว่า ท่นที แม้ แต่ ใน บ หด อก- ส รอย เขา ก็ นำ มา กล่าว ว่า “ดุ เอ่ย ดุเหว่า ผ ปาก เกัา เหลอ เอก วิเวก หวาน ผู้ใค พ้งกั งเ วง บรรเลง ฬาร น่า สงสาร นา เสียง เจา เก ลยง กลม ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ” ข็อน็ ห ไทย ก็บหู แขก หรือ หู ลาว หู เขมร นิยม เสียง ตรง กัน จึง พา กัน นิยม กับ เอา ลูก นก กาเหว่า ตำ ผู้ มา เลย ง ไว้ ใน กรง พ้ง คารม เสียง ของ มน ว่า ช์น ใจ และ ยีงเ ชอง เท่าใด มน ก็รื องมาก เท่า นั้น กลาง กัน กลาง คน มน ก็กั อง เบน พก ๆ เกัา ของ หรือ คน ที่ ชอบ เสียง ชนิ คน ก็ ชม ว่าคี ไม่ มี ใคร กัง เกียจ แต่ สม ไ! หนึ่ง พวก ฝ กัง ตา นั้าขำวที่ เข ามา อยู่ ใน อินเดีย โคน อากาศ กัอน เข็า ก็ ทุรน ทุราย นอน ก็ ไม่ ห กับ เครื่อง ป กับ อากาศ ก็ กัง ไม่ มี เสีย ด ไย กว่า จะ งีบ ไป ไค้ ก็ หล0 ง เที่ยง คน ไป แกัว อากาศ ใน อินเดีย เรืม จะ เย็น ลง พอ ห กับ ไป ไค้ ครู, ใหญ่ ก็ เกิด มี เสีย งก8 อง กา หล ว่า กา เกัา กา เกัา ซึ่ง คน กำ กัง นอน สบาย ๆ กัอง มา ตน ทน พ้ง เสียง นก อ บาท ว์กั อง แหก ปาก แหก คอ ไม่ร้ กัก หยุด กัก หย่อน กัน แรก ก็ พอ ทน ไป ไค้ แต่ พอ โดน เขำ ทุก ๆ กัน ใน เวลา ที่ กำ กัง นอน สบาย เสีย ดำ ย ก็ ย่อม จะ อด หัว เสีย ไม่ ไค้ สม ไ! นั้น 452 ฝ รั้ง เบน เทวดา เสีย ดำ ย และ ใคร ที่ ผิว คราม ๆ ใม่เ จก เกรง ใจ เกรง กล ว เท วา สุรา ร้กษ์ มา ทัง อาจ เอา วัต ว์ที่มื เสียง เบี่น นิวแ ซนส์ ส่อ โสต ประสาท ของ ผู้ เบน' นาย แล้ว จะ ให้ เขา มา เห็น แก่ หนำ ค่า ข้อ จะ ให้ เขา นบ ถือ พง ศ พ่น ธุนั้น อย่า หมาย วัง ที องค์ พระ มหา ธีร รา ช้เจำริชิ กาล ที่ ๖ ทรง นิ พน ธ ไว้ ใน บท ที ว่า “ใคร มา เบน เจา เขา ครอง คง จะ ตอง บง คบ ขบ ใส เคี่ยว เข็ญ เย็น ค์าก รา ไป ตาม วิส่ย เชิง เช่น ผูเบึ น นาย ฯลฯ, ฉะนั้น เม อ นาย ผ่รํ่ง เกิด หำ เสีย เพราะ ถูก ปลุก ผิด เวลา เขา กิ ย่อม จะ ตอง โมโห เบน ธรรมดา คว้า ได้ บน ลูก ซอง ก็ ออก ติดตาม เสียง นั้น พอ เจอ เว้า ของ เสีย งอน อุบาทว์ เขา ก็ สาด ศร เพลิง ไป วัง เข้า กาเหว่า ผู้ เคราะห์ ร้าย ปล่อย ให้ “สี น เสียง ก็ สน ชีวา ไป เกิด ฟาก พ้า ดุษฎี,, แบบ กุม ภ กรรณ เมือ ตอง พรหม มา ค ของ พระ ราม โน่น เลย คน รุ่น ห ล่ง อาจ คิด ไม่ ถง ว่า ฝร้ง จะ อุก อาจ ถึง เพียง นั้น ใน อินเดีย พ่อ ของ ข้า พ เว้า เคย เล่า ให้ พัง ครั้ง เบน เด็ก ๆ ว่า สมัย ก่อน โน่น เมื่อ ฝ รั้ง ไป เบค สถาน กงสุล ที่ เชียงใหม่ ใหม่ๆ เขา ก็ ชอบ แสดง อำนาจ ราช ศ, กด ไม่ นั้อย บาง ข้น พระ ๆ เณร ๆ และ ลูก ศิษย์ วัด ใกล้ ๆ สถาน กงสุล ชอบ อาบ นั้า ท่า ทำ เสียง อึกทึก เฮฮา ตาม ประสา คน เล่น นั้า ประจวบ วับ ที่ เทวดา ตา นั้า ข้าว เขา กำ วัง งีบ “เชีย ส ตา,, นอนกลาง ข้น ของ เขา เขา ก็ จะ คว้า เอา แซ่ ฟ้า ออก มา ไล่ แบบ หวด ซ่า ยบี่า ย ขวา อุตลุด คำ ย กำ วังฤ ทธิ รุษฏ์ กระบี่ ศรี ท่า เอา พระ เณร เถน ตด อง แตก พ่าย กระจาย ไป ส่วน หง ส วิหค มยุรา ท่าน ที่ ง หลาย ที เคย ได้ ยิน ห่าน ท่า เสียง อึกทึก จน กระทำ พวก โจร บี่าที ยก มา ป วัน กรุง โรม สมัย โบราณ หลาย พ่น บี่มา แวัว วัอง ถูก ชาว เมือง ที ห่าน ปลุก ให้ ลุก ขน มา บี่อง วัน “บาน เมือง แม่” ได้ ทัน ท่วง ที ส่วน มยุรา ที่รีา ร้อง และ ที่ กรม สมเด็จฯ 453 ทรง อา ง ว่า เสนาะ เพราะ พร อง นน สมเด็จ กรม พระยา อีก อง ค์หนึ ง ซึ่ง ทรง ได รบ การ ยก ยอง วา เบน คล!! น ร&: ดบ ช้า ด ทรอ ร&! (ดบ โลก กัง ท คณะ กรรมการ ประจำ ชาติ แห่ง ยูเน ส โก ก็ ได้ ยอม รบ ถึง กบ จํดไ ห่มีว่ น ของ พระองค์ ท่าน ขน เบน พิเศษ กรม สมเด็จฯ พระองค์ น้ก็ คอ สมเด็จ พระ เจา บรม วงศ์ เธอ เจา พาก รม พระ ยาน ร ครา นุ วิด ด็ วงศ์ ที ได้ นิพนธ์ ตอน หนึง ว่า “เสียง นก ยูง ทอง มัน ริ อง โด่ง กัง ห เรา พิง เสียง มน ติง กระ โ ติง โห่ ง ๆ ฯลฯ” ท่าน ทรง ระมัด ล้อ ย ระมัด คำ จริง ๆ ท่าน ทรง ริบ ว่า มน ริ อง ติง จริง แด่ ท่าน ไม่ ทรง นับถือ ว่า เสียง ของ นก ยูง เบน “ม ฤธุ- ล้อ ย วาที” เลย ไม่ ว่า ที่ ไหน ความ ระมัด ล้อ ย คำ ของ พระองค์ ท่าน ไม่ ว่า จะ เบน เริ่ อง ศิลปะ เรื่อง รายงาน เสด็จ ตรวจ ราชการ เกี่ยว กับ การ วาง สาย โทรเลข ทาง ภาค ใต้ หรือ ใน ลาย พระ นัตถ์ ที ปรากฏ ใน สา ส์น สมเด็จ ถำ ลอง เอา มา ติด คำ ออก สํก คำ ใน ประโยค ใด ก็ ตาม ประโยค นั้น จะ ขาด ความ หมาย สำ กัญ ไป ทันที ขำ พเ จำ จง ใจ ทง คำ ว่า “โก ญ จา” ไว้ สุด ทำ ย เพราะ นก ทัน รุน ก็ เหมือน กัน เสีย งม0 นิ กัง จริง ๆ บาง ครั้ง บาง คราว ขำ พเ จำ เคย เห็น มัน บิน เบิน ฝ งๆ คลำ ย กับ เครือ ทัน แบบ บอ ม บิน 8 ๒๙ ซึง บิน มา หง ระเบิด กรุงเทพ ม ทา นคร ของ เรา ตอน ปลาย สมัย สงคราม โลก ครั้ง ที ๒ เวลา กลาง กัน แสกๆ ท่า เอา โรง ไฟ พ้ากั ค เสียบ สะพาน พุทธฯ และ ร. ร. เพาะ ช่าง สวน กุหลาบ บาง ส่วน พลอย แหลก ลาญ ไป กัวย เสียง ที่ มัน ริ อง จาก ทัอง พ้ากั คน านด์ ได้ ยิน ไป ตง สิบ ๆ กิโลเมตร ก็ ว่า ได้ เชิญ ลอง เบิค พจนานุกรม ฉบบ ราช้ บิ ณ0 บิต ย สถาน หนำ ๑๗๑ ภาย ใต้ คำ ว่า โก ญจ (แบบ) โก ญ จา (กลอน) น. นก กระ เรียน แล้ว ก็ 454 อำ ง ถึง โคลง โลก นิติ บท เคียว กัน กไที่ ขำ พเ จำ ได้ช่ กมา เบน อุ ทา ท รน นเต่ แรก แลำ ก็ ยง แถม อธิบาย ต่อ ถึง คำ, ว่า “ โกญจนาท” ว่า เบน การบ นสีอ เห มีอน นก กระ เรียน ความ ถึก กอง (โต ย มาก ใช้ ใน เสียง ชา ง) นก กระ เรียน นึ่ช้อ ขอ งม ำเก็ เบน ตำ อย่าง กัน คีข องการ น่า เสีย งา เบน ชอข อง สัตว์ เช่น คำ ว่า แบ ว ซึ่ง เบน ทั้ง เสียง ของ สัต ว และ ข้อ ของ สัตว์ ชนิค หนึ่ง ใน หน์ง สิอที่ ระลึก แจก ใน คราว ที่ สบ เด็จ พระนา จา ร์า ไพ พร รณี พระ บ รบรา ช, นิ ใน ริ ชกา ลพ ๗ ทรง พระ กรุณา เสด็จ พระ ราช ดำเนิน พระ ราช ทาน เพลิง ศพ คณห ฌูนึ่น อภิบาล ราช, ใบ ตรี เม อ สัน ที่ ๑๒ กรกฎาคม พ. ศ. ๒๕๑๘ คุณพิ ชํ ย วาสนา ส่ง ได้ เขียน บท ความ เพื่อ เบน อนุ สร ณีย์แ ด่คุณ หญิง ผู้ เบน เอ ตะ ที คคะ เกีย วก บ แบ ว ไทย ตอน หนึ่ง มี ความ ว่า ะ ‘ชาติ ไทย กับ ชาติ อิยิป ต์ โบราณ จะ มี ความ สัมพ นธ์ เกี่ยว ช้อง กัน มา ตั้งแต่ ค รง ไหน หรีอ อย่าง ไร นึ่น กัง ไม่ ปรากฏ ว่า มีผ้กั น หา ห สัก ฐาน มา พิสูจน์ ได้ ว่า คน ที่ ง สอง ชาติ มี ความ สัมพิ น ธ์กันํ จริง ๆ แต่ ได้ พบ สีงที่ น่า สนใจ อยู่ อย่าง หนึ่ง คอ ภาษา อียิปต์ โบราณ เรียก แมว ว่า 171760 และ ไทย เรา เรียก ว่า แมว ซึ่ง พ้งคู ใกล้ เคียง กัน มาก ลำ จะ ลาก เ รอง ให้ คน สอง ชาติ มี ความ สัมพํ นธ์กั น มา แด่ โบราณ นก นิรุก- ติ ศาสตร์ ก็ จะ ไม่ เห็น คำ ย เพรา ะเร้ องของ การ เสีย น เสียง ธรรมชาติ เพื่อ นำ ไป ใช้ เบน คำ พูด นึ่น มี อยู่ หลาย ภาษา ที คลำ ย คลึง กัน เช่น คำ ว่า นก กระ เรียน (ไทย) นก เขียน (ไทย เห นิ อ) เก ราญ จ (สันสกฤต) โก ญจ (บา สี) เค รน (กัง กฤ ษ) กรู (ฝรํ่ งเศ ส) เบน ตน” ช้า พเ จำ ขอ ชม คุณ พิช ไ] ว่า ช่าง เสี อก สรร และ ช่าง เขียน น่า อ่าน จริง ๆ อยาก ให้ ทุก คน ไค้ อ่าน และ ได้ เห็น ภาพ ของ สุภาพ สตรี ไทย ที่ ครั้ง หนึ่ง มีผ้ 455 ชม ว่า เบน กุลสตรี ที่ สวย และ ที่ แต่ง กา ยง ค งาม ที่สุค ใน กรุง วอ ชิง ติ น ขณะ ที่ ท่าน เจ ำคุณ สามี ของ ท่าน ดำรง ตำแหน่ง เบน อัคร ราช ทูดส ยาม ประจำ ส ห¬ ริ ฐมา นาน แล็ว คำ ว่า กระ เรียน- เขียน- เคร น- กรู- คํกญ จ- เก ราญ จ นั้น ตี มาก เหมาะ เหม ง สม อับ ทีเ บ่น พหูสูต อยู่ แล ว แต่ โดย เหตุ ทีมิ ได้ ม อักษร โรม, นกำ อับ ด้วย จึง อาจ ท่า ให้ เกิด อ่าน ภาษา อัน สก ฤต ให้ ผิ ติ โป จาก ที คุณ พิชิย ตั้ง ไป ก ได้ เพราะ ขา พ เจา เอง เมือ แรก เริม เดิมที ตอน น์น่ เห็น จะ ตอน กำ อัง เรียน นั้น ม. ๑- ม. ๒ อยู่ คุณ อากี บิดา อาจารย์ ไกร- ค้รึ น้ฆ บาน เห มนท์ เคย ส่ง หนังสือ มหา ภารต ยุทธ ฉบบ ของ รา เชน ทร สิงห์ ที คุณ หลวง บวร บรรณ ารกิ ร (นิ ยบ รก โท ย) อา จาร ย ร. ร. นาย ริ อยท หาร บก ที่ นาม ปากกา ว่า น. ร. เบ่น ผู้ แปล' จาก ภาษา อง กฤษ ตอน หนึง เมือ พระ อร ชน 1 ป แสดง ผ มือ ทาง ธนู ตี ลป โด้ ลูก สาว ทา จ ท รุ;, บท มา' เบิน ภรรยา นาง น เรียก ข้อ ตาม บิดา ว่า ‘นิทร าปที ขำ พ เจา ไม่ เคย ศึกษา ภาษา กิน เตีย มา ก่อน ก็ เลย อ่าน เอา ว่า นาง เท-รา ป-ที เสีย เบิน นาน สอง นาน ต่อ มา ได้ อ่าน บ หา ภาร ตะ ยุทธ ดำกล อ น ของ ท่าน! จา คุณ อุป กิตติ ลป สาร ว่า “พระ นาม พระ นาง เจำ เท รา ป ที,, ถึง รู้ ว่า คำ ว่า “เท รา ป ที่,, นั้น ตอง อ่าน ให้ ได้ อัมอั ส อับ พระ นาง เอัา จึง รูดว ว่า โข่ง ไป เสีย นาน แต่ ก็ ดีใจ ที่ ไหว ทัน ก อับ ต้ว ได้ มิ ฉะนั้น อาจ ต้อง ไป หา ไย่ ทง หา มา ทำ นั้าก ระสาย ก็ ได้ คุณ พินัย เขียน ชอน กก ระ เรียน เบน อัน ส กฤต ด้วย อก ษร ไทย ว่า เก ราญ จ ทา เหม โอกาส อาน ผด I ป เบน เก-ราญ-จ ใน เมือ เขียน คำ อัน สก ฤต ต้วย อัก' ษ' ร เท วนา ครึ ว่า หรีอ แปลง เบน ตำ โร มน เบน &&/ พ ผิด แอัว ลอง อ่าน เร็วๆ กร าลูน จะ ก็ จะ เบ่น เก รา ฌจ ถูก ต้อง ไป คอ เก รา ให้ อ่าน เหมือน ใน ซอ ไมิ ไทย ที่ใข้ ท่า คำ ง พริก ไทย กล่าว ศึอ ไ บกิน เก, รา อย่าง ไร ล่ะ 456 ก่อน ที่ จะ น่า ท่าน ลง จาก ท่อง กัคน านด์ มา สู่พีน โลก แบบ ยาน อวกาศ ของ ส หริ ฐ และ ของ โซ เวีย ต ขำ พ เจา ก็ ใคร1 จะ พูค ถึง เรือง นก กระ เรียน ใน วรรณคดี ของ อินเดีย และ ของ จีน ให้ ท่าน ผู้ อ่าน ทราบ เสีย ก่อน แล วก จะ ค่อย ให้ นำกั ตว ศาสตร์ บรรยาย ต่อ ไป แบบ วิธี สารานุกรม ตาม แบบ คุณ หมอ บุญ ส่ง เลย &กุล ก็ น่า จะ เพียง พอ ท่าน ที่ คุ้น ก0 บ เรือง เซียน ของ จีน มา แสีวิ ก็ คง จะ จำ ได้ ว่า เซียน อง ค หนึง ซึง เลอ งชอ ลือ นาม ทาง อิทธิ ฤทธื้ และ ทาง ผมีอ ทาง กาม กรีฑา และ ทาง ช่วย เหลือ คน นั้น คน นํดีวิ ย วิธี แปลก ๆ กล่า วดี อ ท่าน เซียน แซ' ลือ หรีอ ลึ๋อท่ งบี่น หนึ่ง ใน แปด ของ บรรดา กลุ่ม เซียน กัฐ เท วะ ของ จีน อย่าง ไร ล่ะ ท่านที เคย อ่าน เรือง คน แซ่ หลี ภาค หนึ่ง ของ ขำ พเ จำ คง จะ จำ ได้ ว่า ลือ ท่ง บน ผู้นึ่มี เรือง เกีย ว ของ กับ นก กระ เรียน จีน ที เรียก ว่า' ไ ฮา ะ,, หรือ เรียก เบน ภาษา อำ กฤษ ว่า เ7เ0กธึ0 แลก 0โล ก 6 ตำ มน ผิด เพีย น กับ กระ เรียน ไทย ตรง ที ว่า แทน ที จะ มีสีเ ทา ตะ กำ ตด อย่าง ของ เรา ของ จีน มีสี พี' น เบน ขาว นวล แต่ หำ แทน ที่ จะ มีสีแ ดง ตาม ลำ คอ มาก ๆ ก กับ มี แดง เบน จุด ตรง กลาง กระบาล หรือ ตรง กระหม่อม เสีย หน่อย หนึ่ง ท่าน ที่ นิยม บริการ ของ สาย การ บิน ญี่ปุ่น เจ. เอ. แอ ล. ก็ คง จะ เห็น ว่า ญี่ปุ่น เขา ก็ เอา นก กระ เรียน ชนิด นึ่ กัน เบน พาหนะ ของ เทพ เจำ มา เบน กัญ ญ กัก ษณ์ ขอ งบ ริ ษ, ท ผิด กับ ที่ สาย การ บิน ไทย เรา เกิด มา นิยม ดอก จำบื่ ให้ ช่าง ฝริง ออก แบบ เครือ ง หมาย บริษํ ทเ บิน รูป จำ บิ ของ พ่อ หน ซึ่ง ไหน ๆ ริก จะ ชอบ ของ ดีแ ลำ ก น่า จะ เลือก กัญ ญ กัก ษณ์ข อง พร อิศวร มหา เทพ ของ อินเดีย เสีย เลย จะ เข ำทีก ว่า เพรา ะเบิ นของ กัก การบ ชา โดย คน หม่ ใหญ่ เรียก ท่าน ว่า ศิวลึ งด์ หรือ หลวง พ่อ กัด โพธ ที่ ใครๆ ที่กั องการ 457 ลูก ก ไป บูชา ฃอ พร จาก ทาน เจา พ่อ อง คนี หาก ๅๅไ ปแล็ ๅฤต็ ฎงฎี ฎ ๅๅเ }ฏึน ผาย ตรง กน ขาม ของ คุณ ม?! ย วร่โ ว ท ยะ อย่าง มาก ถึง กบ คุณ มีช่ย ตอง นา เอา ตะ กรอ ยาง ไป เท ยว สวม เ ทยว คลุม ทาน' 4 1ว้1 , สยห มด ด ไม่ เกรง อก เกรง1 เจ ศรี อุ บา เทวี บรรพ ตี ศรี ไกร ลา ศ เสีย เลย ไหนๆ พูค ถึง กระ เรียน จีน กระ เรียน ญี่ปุน กระ เรียน แมน จู เรียน อะไร แล" ๅ ไน โลก เรา นก ยง มกร ะเร ยนส ๅๅ น์ อย 0© เาโเ 0 150 1 1© 0โ ลก 6 กระ เรียน หํว จุก 0โ0พ ก ดโล ก 6 และ กระ เรียน 1อ กรน ของ อเมริกา หรือ ที่ เรียก ว่ๅ ผห ๐๐! ว! กธึ 0ลท6 ซึง แต่ ละ ชนิด ถึาผู้ รี กสิ ตว์นิ ยม ไพร ไผ ธรรม ชาติ แต่ ละ ประเทศ ไม่ เอา ไจ ใส่ มว เผอเรอ หลงใหล เรือ งอืน ๆ ไม่ ช่วย รี กษๅ ก็ จะ สาบ สญ ไป หมด ใน เร็ว ๆ น เรือง ของ จีน มี อยู่ ว่า วน หนึง ลี๋อห่ ง บน ท่อง เทียว ต่อ ไป เพือ โปรด เวไนย สต ว ก ไป ถง ราน เหลา แห่ง หนึง เห็น หญิง คน หนึง อย่ที รีๅน อาย ราว สาม สิบ บี1 ท่วง ที กิริยา เบน คน เรียบ รีอย จึง แวะ ซี อสุ รา เสพ พลาง ถาม ว่า ราน เหลา นของ ใคร? คน ขาย ว่า ของ นาง ชัน สีที่ ยืน ตะ ก็นึ่ ลือท่ ง บน เรียก เห ส่า ทั้ง แกล ไ] กิน จน เมา แประ แส่ วอ อก จาก รีาน ไป คน ขาย เขา ไป แจ2 ง แก่ นาง ชัน สี เพ อ ติดตาม ไป ทวง ค่า เห ส่า นาง ว่า เมื่อ ฉิน ยืน อยู่ ที่ หน2 า รีาน เห็น คน นั้น แส่ ว เวลา กิน เห ส่า ก็ แอบ คู เห็น เบน คน ด่าง ถึน และ ไม่ ใช่ คน สาม0 ญ ค่า กิน อยู่ เล็ก น ไย ช่าง เถอะ อย่า ไป ทวง เขา เลย หาก เขา มา อีก จง หา ให้ เขา กิน ให้ สบาย ต1 งแต่ ว0 น นั้น เบน ต่น มา ลือ ท่ง บน ไป เสพ สุรา ที่รีา น นาง ชัน สี เสมอ จน เบน หน็ ค่า เห ส่า มาก มาย เจา ของ รีา นก ไม่ ทวง ถาม วน หนึ่ง ลอท่ ง บน มา เสพ สุรา อีก และ บอก กบ นาง ชัน สี ว่า ค่า เห ส่า ของ ท่าน นั้น ย์ง ไม่ มี จะ ใช้ ท่าน ช่วย กรุณา หา เปลือก สมมา สก เปลือก หน ง 458 เถิด ขำ พเ จำ จะ เอา มา ทำ อะไร สำ อย่าง หน งเพื อใชั ค่า เหลา ให้ ทำ บ- บา'3 ซินสี อยาก รู้ ว่า จะ ทำ อะไร จึง ไป หา เปลือก สมี มา ให้ เปลือก ห บ'3 ลือ ทง บน ริบ เปลือก สมมา เสก เบา มนต์ คาถา แล ว เอา เปลือก สม น น เบน สิ วาด รูป บ ก กระ เรียน ติคที่ ผนัง ตำ ห นึ่ง แลืว สง ว่า ถำ ใคร มา กิน เห ลำ ให้ เรียก นก กระ เรียน ออก มา ริ อง รำ บำเรอ เถิค อาจ รีา รวย ได้ ว่า ดำ นํ้นแ ลํวก็ คำนับ ลา ไป นาง ซินสิ หำ เราะ อยู่ ไม่ ว่า ประการ ใด ครั้น มี คน มา เรียก กิน เหลา นาง นึก ขน ได้ จึง ลอง เรียก นก กระ เรียน นก กระ เรียน ก กาว ออก จาก ผนัง มา ช้อง รำแพน หลาย ทำ หลาย ทาง ครบ เพลง แลำ กก ลืบ เขำ ผนัง รูป วาด เขียน ไป นาง ชิน สี และ คน ทั้ง หลาย เห็น เบืน อำ จร รย์ ทั้ง แต่ นั้น ไป คน ทั้ง หลาย ช้กช วน ก้น มา กิน เห ลำ เสมอ นาง ซินลื ก เรียก นก กระ เรียน ออก มา ช้อง รำ ให้ คู ทุก ครั้ง . ตอน นึ่ขำ พเ จำ ชำ สง ส ไ] ว่า ท่าน ซินแส ที มัน ที่กช้ อ ความ เบือ ง ด้น คง จะ ไม่ เคย พบ เคย เห็น นก กระ เรียน ตำ เบน ๆ จริงๆ จึง ใช้ คำ ว่า “รี อง รำ,, ให้ ค เพราะ เสียง ของ นก กระ เรียน นั้น มไเ ด้ง กึก ก้อง อุโฆษ ไป ทั้ง โยชน์ กว่า ได้ ถำฟ้ นอ อก มา รำ ยก หำ กระดก คอ กาง บก รำแพน หาง อะไร เท่า นั้น แล้ว ขำ พ เจ ำกิร ไ] ว่า จริง เพราะ นก กระ เรียน มัน ชอบ แสดง แบบ เทั้น กิน รำ กิน จริง ตำ หนึ่ง ของ ขำ พเ จำ ที่เลื ยง มา แต่ ก้อน แต่ ออก คุ้น ก ไ] คน ดี พอ เห็น ใคร เข้า มา ใกล้ ก็เบื นด้อ งอ อก มาด้ อนช้ บ ด้วย นาฏ ศิ ล!] อย่าง เต็ม ที่ แต่เ มอ ใด มัน เปลื ง เสียงออก มา แล ำก็ส มชอ ว่า โก ญ จา จริง ๆ เพราะ มัน โกญจนาท ด้ง แก ริๆ แบบ นัอ งๆ ช้าง ที่ ช้อง อุ้ม แปร นๆ อย่าง นั้น แหละ แก้ว หู จะ แตก ด ไ] จะ ไหม้ คง พ้ง ไม่ ได้ เบืน แน่ แต่ นั้น แหละ หู อาจ ชิน เสียง ล่อ โกิ เหมือน หู ท่าน นายก คึก ฤพธ อาจ ไม่ รู้สึก อะไร ณ็บน ได้ 459 ต่อ มา ภาย ห อัง เมื่อ ลือ ท่ง บน มี โอกาส ก อับ มา ทาง เก่า แวะ เยี่ยม นาง ซน สี นาง ก็ด็อ น ริบ ขํบส้ ค็วย ความ ยินต็ จํด อาหาร ชนิด หมหํ น เบด ตุ๋น , 1' ' ’ V , นิ? เก ตม หู ปลา ฉลาม และ เกา เหลา และ สุรา อา หน มา เลย งดู ลอท่ ง บ่น เสพ สุรา พลาง ลูบ หนวด แล ว ถาม ว่า นก กระ เรียน เรา ริ อง รำ ให้ พวก กิน เห ลำ คู เขา ชอบ ใจ กิน ไหม ใ และ การ ขาย เห ลำ ของ ท่าน ดีหรี อ ไม่ ดี ใ นาง ซินสี ว่า ติง แต่ วน ท่าน เชีย น นก กระ เรียน ให้ มา จน นัคน็ การ ซ้อ ขาย เจริญ ขี่นเ บน ลำ คับ จน รำ รวย เหลือ หลาย ขา พ เจา ขอ ขอบ บุญ คุณ ท่าน เบน อย่า งย็ง หา ที่ สุด มิ ได้ ลือท่ งบ ใ X ก็' หิว เราะ แอัว ว่า นก กระ เรียน ทำ งาน ใช้ หน็สิ น แทน ขำ พเ จำ สน แล ำจึง ติ อง ขอ ลา ท่าน ไป ละ ! ว่า แอัว ก็ เรียก นก กระ เรียน ออก จาก ผนัง พอ ขน ขี่ หลง นก นก ก็ นำ ลือ ท่ง บน ไป ใน นัว งอัค นาน ต์ ซินแส ผู้แ ต่งเ รอง ของ โ6!] ย เซียน อัฐ เทพ ได้ คัด เอา คำนั นท์ จีน ที่ เรียก “ชิด ชุด” ของมหา กวี ซุย เหา ครั้ง ส นัย ราช้ วงศ์ ติง แต่ง ซม ศาลา นก กระ เรียน (ของ นาง ซินสี เดิม) ที่ ตำบล เอง บู๊ใน แขวง เมีอ งบู- เชียง ใน มณฑล ฮูเป มา ประกอบ อับ เรื่อง ของ เซียน คัว ย และ ท่าน ซินแส จีน ผู้ เชี่ยว ชาญ ไม่ เฉพาะ แต่ อักษร ศาสตร์ จีน เท่า นั้น ท่าน อังสา มารถ นำ เอา ฉนิ ที่ ชิด สุด มา แปล เบน ไทย เบน ว อัน ต ดิลก ให้ เรา พง คัว ย ฉะนั้น ขำ พเ จำ จึง ขอ อัด มา ให้ ท่าน ได้ มอง เห็น ภาพ ของ โก ญ จน ศาลา น้ว่า น่า คู น่า ชม แค่ ไหน เซียน ขี่ กระ เรียน สกุณ ชาติ แต่ ชอก ระ เรียน สกุณ อัง อากาศ ก็ โปร่ง ชล ส อัด เมฆ หมอก ก็ เกลือ น ระ ดะ นภา จร คลาด มิก อับ ห อัง จิร อยู่ ณ ศาลา พ ยุ พ คระ บาย มา ตฤณชาติ ก็ สด ใส 460 เหลือบ เห็น ระลอก ชล กระ เพื อม ฮั้นเ อี๋ ยง นคร ปวร ไพ เอง บู๊ต0 าบล บุษ ปะ บาน ยวน จิต คนึง มน ส คล แต่, ว่า มิรู้ส ถ ลบ าน ถึน แถว สถาน คฤห เบน อร ะ เหลือม คนึง ไป บุ ละ อยู่ ณ ผง ชล ระ ดะ กาน ฬุคน ธ์ผล คฤห าศนื ณ ยาม เย็น ระยะ ย1 านฤ หา เห น พน ะ แต่ ถวิล หวง ขำ พเ จำ คิด ว่า ดำ น จีน เพียง เท่า น็ก็ น่า จะ เพียง พอ หม่น เรา ไค ยิน ชอ ท่าน ประธาน เหมา เจอ ตง และ ท่าน นายก ไจ ว เอน ไหล ก มาก แทบ จะ ลน ทน หู แล2 วิ ลอง เอา แบบ พระ ถง์ซำจํง กล่าว คอ เหาะ เหิน โดย มโน ม0, ย ไป ไซ ที ทาง ทิศ ตะ วิ, น ตก เสียบ ำง กล่า วดี อ ไป แคน ดิน ถึนม่ ธยม ประเทศ ทิต อนห ลงนี ม ท่าน มหาตมะ คา ณที ท่าน ชวา หรล าลเ นห์รู ท่าน ราชา กฤษ ณน และ ท่าน นาย กร ฐ มนตรี สตรี อิน ที ราคา ณฑี บาง ก็ จะตึ แต่ โดย ที “ช่วย ครู” มิ ได้ มี เข็ม ไป ใน ทาง การ เมือง และ ขำ พเ จำ ก เหมือน คน เลืย งวว ใน สม ย จีน โบราณ ทิพ อมืผู้ มา พูด ถึง เรี องการ บาน การ เมือง เขา ก็ เลย จูง วิวิ ไป กิน นาที เหนือ นา ข็นไ ป เพราะ กล่วิ ว่า วิวิ จะ บริโภค เอา นา ไม่ สะอาด เขำ ไป แล่ วิ ตน เอง ก็วิก เอา นา ใส ใน แม่น ามา ชำระ หู ให้ หมด มลทิน การ เมือง เรือง อกุศล เสีย ที ฉะ นืน จึง ขอ พา ท่าน1 ไป ส' อินเดีย สม่ย ก่อน พุทธกาล นาน มา แล่, ว เมื่อ ครํ้ง สาม พระ ดาบส กล่า วดี อ พระ มหา ฤาษี นา รท พระ ฤาษี วาล มีกิ และ ลูก ศิษย์ ของ ท่าน ขอ ฤๅษี ภารทวา ช กำ ล่ง สง สรร ค กน ถง เรือง เกีย วก บ พระ ราม จํนท 4 และ นาง สี ดา กน อยู่ เมือ สนทนา กน เส รจแลว องค์ พระ มหา ฤๅษี นา รท ซึ่ง ตำนาน อาง ว่า เบน โอรส ของ พระ พรหม ก็ ได้ อำลา กลบ ไป พระ ฤาษี วาล มีกิ 461 ซง ใน ราม เกีย รด ของ ไทย เรา เรียก ชอใ หม่เ สึย หรู ว่า เบน พระ จํชร มฤค ดาบส ซง นาง ส คา ที ถูก พระ ราม ให้ พระ ล กษณ์ นำ ไป ประ หาร ชีวิต เพราะ ทรง เกิด อารมณ์ หึง หวง ว่า นาง ยำ คง หลง สวา สด็กี บท ศก รรฐ์ ชุน กระ ท0 งมา วาด รูป ทศ กรร ฐ์ซุก ไว้ ใต้ ที นอน เพราะ หลง กลบ ศาจ นาง อดุล ย์ต็ อง หนี ร็อน ไป พึ่ง เย็น อา ศย กุฏิ ใกล้ๆ กีบ พระ ฤๅษี จน กระทง พระ มงกุฎ หรือ กุศะ ประสูติ เม อ พระ นา รท มหา ฤๅษี จาก ไป แล้ว องค์ พระ วาล มีกิ ดาบส ก็ ไป สรง นำ ขำ ง ลำธาร แห่ง หนี ง ขณะ นั้น มี นก กระ เรียน คู่' หนึ่ง กำ ลำ อยู่ ใน สภาพ พลอ ดร0 กิ แสดง ความ พิศวาส ต่อ กำ เตา มวิล้ ยล้ต ว์ใน ฤลูว ล้น ต์ ขณะ นั้น เอง ก็มี นาย พราน นก ซึ่ง แอบอยู่ แถว น1 น เห็น นก นั้ง สองอยู่ ใน สภาพ ที ลุ่ม หลง งง งวย กีบ ความ รี กิจ น ลืม ตำ ก ลำ ภัย จาก มนุษย์ และ จาก ล้ตว์ รำ ยอน ๆ ฉะนั้น นาย พราน ผู้ ใจ บาป จึง ยิง ดำ ยธนุ ถูก นก ตำ ผู้ ตาย เมื่อ นาง นก เห็น คู่ ของ นาง ภัอง วาง วาย ดำ ยศ ร ของ พราน เช่น นั้น ก็ แสดง ซึ่ง ความ อาดูร พูน เทวษ อำ เที่ นก จะ แสดงออก มา ได้ ดำ ย เสียง ภัน ครวญ ครำ วิปโยค ของ มำเ ความ ทุกข์ โศก ของ นาง นก ทำ ให้ พระ ฤๅษี เกิด ความ สงสาร สลด ใจ จน กระทง รำรำ พ่น เสีย คาย นก ผู้ และ ตำหนิ นาย พราน ผู้ นั้น ดำ ย ล้อ ย คำ อำเ คล้อง จอง กีบ เสียง ของ นาง นก ที่ พิลาป รำ ไห้ พระ ฤๅษี วาล มีกิ พิไร รำรำ พัน ไป ก็ เกิด รู้สึก ว่า จำ หวะ จะ โคน ที่ พิลาป รำ พำ เนั้น เกิด ไป เขำ เบน จำ หวะ ฉิน ท์ทีมี สี บาท และ แต่ ละ บาท ก็มี สี่, พยางค์ หรือ อะไร ทำนอง นั้น ครั้น เสร็จ โ สร จ สรง คงคา แล้ว พระ ฤๅษี ก ลำ) มา ที กุฏิ ก็ มา เล่า ให้ ฤๅษี ลก ศิษย์ พึ่ง จน กระทง ถึง เวลา ทำ ภัต รก เกิด เห น พระ พรหม เห พเ จำ เสด็จ มา คำ ย พระองค์ เอง มา อาราธนา พระ วาล มีกิ ดาบส ให้ ประพันธ์ เร็ อง ของ พระ ราม ใน รูป ของ ฉิน ท์แบ บที นาง นก รำ ไห้ โศก เศ รำ ถึง สามี ทีพั อง รำ) 462 เคราะห์ จาก ไป และ ฉํนท์ นก กระ เรียน รา นั้น ก็ เลย เรียก ว่า โศลก เพราะ เบน จง หวะ โ ศร ก ก็ ว่า ไค, (ตอน นมีห ลาย ท่าน คง จะ รี อง อุทาน ออก มา ว่า โศลก ยับ โ ศร ก ยัน คน ละ เรือง ตำ ลอ ลิง ยับ รอ เรีอ ยัน คน ละ อย่าง น่า ก ลิว จะ เลอะ เท อะ ไป แลำ กระ ยัง ขำ พเ จำ จึง ขอ ถือ โอกาส เรียน ไว้ ณ ทีนี เสีย ดำ ย ว่า ใน สฟ้ย โบราณ เช่น สม ไ] พระ เจา อโศก บ หา รา ป หลง ปรินิพพาน ประมาณ สอง รี อ ยก ว่า บมา นั้น ไม่ ว่า จะ ไป สำรวจ ตรวจ คู ศิลา จารึก ฉบบ ไหน ก็ ตาม จะ เห็น ไค้ ว่า ทาง แคว้น มคธ และ ส่วน อืน ๆ ของ อินเดีย ยัง ไม่ มี การ ใช้ ตำ รอ เรีอ หรอ รอ รักษา เลย คำ ว่า “รา ช้า” ก็ เขียน ว่า “ลา ช้า ’ “จิ ระ,' ก็ เขียน ว่า “จิ ละ” แม้ แด่ พระ โอรส องค์ หนึ่ง ของ พระ เจำ อโศก เอง ก็ จารึก ชื่อ ว่า “จิ วะ ละ” ซึ่ง เบน ภาษา ปราก ฤต ยัน อาจ เขียน เบน สี น สก ฤต ว่า “ตรี วะ ระ” หรือ “ตรี พร” อย่าง ที ไทย เรา เช่า ใจ ยัน แม้ แต่ เดี๋ยว นึ่ คำ, ว่า โลหิต หรีอ โร หิต ใน ภาษา อินเดีย หลาย ภาษา ก็ ใช้ เปลี่ยน ยัน ได้ ทาง ไทย เรา โลหิต เรา แปล ว่า เลือด ส่วน โร หิต หรีอ โร หิต ะ เบน ปลา ตะเพียน หาง แดง อย่าง ที กร บ การ ประ!] ง นำ ยัน ธุมา จาก อินเดีย ที เรียก ตาม ภาษา ฮินดี ว่า โร อุ ^0เา น ซึ่ง กรมการ ประมง ไทย มา แปล ให้ เบน ไทย ว่า “ปลา ยี่สก เห ศ” เพราะ เห็น ว่า ดั้ง แต่ กระ ห รวง อุตสาหกรรม ไร้ ความ สามารถ ควบ คุม โรง งาน นั้า ตาล บน ผ้ง แม่นั้ าแม่ กลอง เลย ท่า เอา ปลา ยี สก อนเ บน ท รพ ยา กร ธรรมชาติ ของ เบึ อง ราช้ บุรี ยัอง วินาศ สน ติ ไป เถือ บ จะ หมด แล ว และ หนำ สีอ พิมพ์ ก็ เคย นำ เอา ภาพ ปลา ยี่สก มา ลง ให้ คู เบน ท่าน องไว้ อา ลไเ แด่ ก็ น่า เห็น ใจ กรม การ ประมง ที่ อุตส่าห์ เอา ยัน ธ์ป ลา โร หู หรีอ โร หิต ะ มา ปล่อย ที่ สระ เขา ดิน จำนวน หนึ่ง เพื่อ จะ ให้ ยัน แผ่ พื่ชยั นธุง อก งาม จะ ไค้ ใช้ แทน ปลา ยี่สก ที่ 463 เบน อนุ สาว รยข อง ความ1 ไร้ สมรรถ ภาพ ขอ งก ระ ทรว งอุต สา ห กรร มที ควบ คุม โรง งาน ตาม ที่ กฎหมาย ก็ ให้ อำนาจ ไว้ แล้ ๅก็ ไม่ ได้) ตกลง การท ม คม ภร ศาสนา ทเร ยก ว้า ท้า กาพย์ รา บา ยณะ เกิค ขน มาน นก ตอง อา ศ ย นก กระ เรียน เม่น ตน เหตุ จึง ทำ ให้ พระ ฤๅษี วาล มีกิ ซึง ถา จะ แปล ซ์อ ทำ นอ อก เบน ภาษา ธรรม คา ๆ ก็ เบน ฤๅษี ปลวก หรึอ ฤๅษี นาน อง ซ์งก็ เบน อีก ชีอห นึ่ง ของ ปลวก เท่า นั้น เอง และ จาก ฉบ่บ ของ วาล มีกิอํ น เบน ฉล้บ ส0 นสก ฤต แล้ว เรา ก็ ไค้ รามา ยณะ ล้าง ร ชุ' วง ดํ ล้าง เบน ภาษา ทมิฬ ภาษา เบง คะ ลี ภาษา คุ ชรา ฐี ฯลฯ ตลอด มา จน ถึง ภาษา ไทย ภาษา ลาว ภาษา เขมร ภาษา ชวา มลาย ฉะ น น ก็ ตอง ยอม รบ ว้า เสียง รีา ไห้ ของ นก กระ เรียน นั้น กึก ล้อ ง โกญจนาท ไป ล้ว ทุกที ศานุ ทิศ อึง กว่า เสียง ราชสีห์ ซึ่ง เบน สิง หนา ทที่ นำ มา ใช้ล้ บ ราชา ล้พท์ ของ เรา ใน กรณี ที กล่าว ถึง พระ บรม ราช โองการ มานพ ระล้ ณฑร สุรสี หนา ท ๔ I V ไ*' กวา เด ประเทศ ไทย เรา นึ่เ บน เมือง ไทย ไท จริงๆ ใคร ใคร่ ล้า ล้า ใคร ใคร่ ขาย ขาย ตง แต่ สล้ย พ่อ ยน ราบ ดำ แหง มา แล้ว อึง ส ล้ยนี ล้วย แล้ว ใคร ใคร่ เดิน ขบวน เดิน ใคร ใคร่ บด ถนน หน ทาง บด ใคร ใคร่ พก บน พก ใคร ใคร่ ยิง ยิง ฉะนั้น เมือ สล้ย ล้า พ เล้า ล้งเ บน เด็ก ไปทิ ไหน ก็ยํง พอ เห็น ฝงน กก ระ เรียน อ ย1 ทาง เชียงใหม่ เคย เห็น ฝูง นก กระ เรียน ร่อน มา ใน อากาศ ยืด คอ อึด เล้า พอ ไค้ ล้งห วะ ก็ สะ ล้ดค อร อง ล้ง ๆ ล้า ม เมือง ไป ลง ทำ มา หา กิน หรีอ ทำ รํงใ นที ๆ ปลอด ล้ยไ กล หู' ไกล ตา คน สบ เด็จ กร บ พระยา ดำรง ฯ ก็ เคย ทรง ล้น ทึก ใน น้ทา น โบราณ คด ของ ท่าน ว้า ที ทุ่ง มะค่า ใน เขต, ล้ง ห' ล้ด นคร ราช สมา ตาม ทาง ไ ปม ณ, ฑล คุ, ดร น' น ฝูง นก กระ เรย น -
464
ชอบ มา ทำ รำ ออก ลูก ออก เต ำนิน ใหญ่ มาส มํยนี่ ทั้ง ทีมี นำ นิยม ไพร นิ ก
อนุ รำ หิสีง แวด ลำ ม และ นำ อะไร ต่อ มิ อะไร เรา จะ หาน กก ระ เรียน ใน
ประเทศ ไทย มา ทำ ยา หร้อ แค่ ทำ นาก ระสาย ยา ก็ เห็น จะ หา ไม่ ได้ เสีย แล ว
คง จะ สาบสูญ ไป หมด เช่น เดียว กิ บน ก เขา หรีอ พิราบ ชนิด ที่ เขา เรียก ว่า
? ลรร 6 ก เว เธึอ ๐ ท ตำ สุด ทำ ย ของ โลก ที่ ตาย สูญพํ นิธุ จาก โลก ไป เลย ที
สวน สํตว์ เมือง ซ้น ซน เนต เมือ วินที่ ๑ กิน ฆาย น ค. ศ. ๑๙๑๔
(๒๔๕๗) นี่ เอง ทั้งๆ ที่ค ร ง หนึ่ง ท่าน ออ ดู บอ ง/ \ นอน! วอก ผู้ เชี่ยว ชาญ
ทาง บิก หิน วิทยา ของอเมริกา เคย คำนวณ ว่า ครีง หนึ่ง มี ฝูง นก เขา ชนิด นี่ ได้ บิน ผ่าน เขา ไป เบน ฝูง ใหญ่ ดำ มีด แทบ จะ บด บง แสง อาทิตย์ ไว้ หมด เบิน จำนวน นก ประมาณ ๑, ๑๑๕ ,๐๐๐, ๐๐๐ (หนึ่ง พ1 น หนึ่ง รี อย สิบ หำ ลำ น ตำ) แต่ กระ นึ่นก็ ยง ไม่ ค รน ามีอ ทำลาย ของ ชา วอ เม? กิน ก็ ว่า ได้ เรื่อง มือ บอน มือ ทำลาย ลำ ง ผลาญ นิ น จะ ว่า ใคร เก่งกว่า ใคร ใคร เบน จอ หง วน เห็น จะ บอก ยาก แต่ นิทาน เรือง พราหมณ์ สาร หูล กิ บ เสิอ สมิง มาศ นิน พวก สิตว์ ต่าง ๆ เคย ลง มติ ว่า มนุษย์ หรือ คน นิ น แหละ เบน ผู้ ทำลาย ที่ เก่ง ที่ สุด ใน โลก ฉะ นิ น เมือ ใคร เขา ลง ทุน ลง แรง อุตส่าห์ ขีด เขียน ขอ ความ เกี่ยว นิ บน กก ระ เรียน ดงทิ คุณ หมอ บุญ ส่ง เลย ะ กุล ได้ เขียน ลง ใน สารา- นุกรม ก็ สมควร จะ ให้ ท่าน ได้ รีบ การ ยกย่อง คำ ยนิา บท ความ ภาย ใต้ หำ เรื่อง นก กระ เรียน มา ให้ ท่าน ผู้ อ่าน ทั้ง หลาย ได้ ทราบ คำ ส่อ ไป นี่ ะ-
กระ เรียน ตรง นิ บ ภาษา อง กฤษ ว่า รลณ ร 0ลก6 นิ ดอย' ใน สกุล 0โน ร ล ทบธึ อก 6 ร! าลโ เวแ เบน นก ม ขนาด ใหญ่ เมือ คูเผิ น ๆ โตกว่า ไก่ อ แด่ ตำ ยาว ขา ยาว คอ ยาว ยน หำ สูง เท่า ๆ คน 465 รูป ร่าข็ เบน นก สิ เทา หรือ สี สวา ค ขน ปลาย บก สิ ค่อน ขำ ง คำ ขา ยาว คอ ยาว มอง คูเผิ น ๆ จะ เห็น' หำแ ดง และ คอ ตอน ครึ่ง บน ไม่ มี ขน เบน หน งสิ แดง ตอน หนำ ผาก และ ตอน บน ของ หำ นํ้น หน0 ง เบน สี เขียว ล่อน ๆ ขำ งแ กำ และ ทำ ย ทอย ผิว หนำ เบน สี แดง เข มี และ เบน สิ แดง ตลอ ค ลง ไป ตาม ส่วน คอ ที ไม่ มี ขน แข ง ขา และ น้วสี ชมพู เรึ่อ ๆ ม่าน ตา สี เหลือง สม ปาก ยาว แหลม ตรง สี ดำ แกม เขียว นก ฟ้ว อ่อน ที่ หำ และ ส่วน ขน ของ คอ มี ขนอุย สี นำ ตาล การ วิด ฆ นาค บก ยาว ๖๐๐- ๖๗๕ ซ. ม. ถน มี ตลอด ตั้งแต่ อินเดีย พม่า ลง มา ถึง ประเทศ ไทย อิน โด จีน และ มี เลย ลง ไป ถึง ออสเตรเลีย ดำ ย เฉพาะ ใน ประเทศ ไทย ใน สมี ย ก่อน มี ประปราย ตาม ทุ่ง นา แทบ ทุก ภาค มา ใน สมัย หลังๆ นก น็ถูก ยิง มาก ใน เวลา นสูญ พ0 นืธุห มด แ ลำ ทาง ภาค เหนือ ยำ คง มี อยู่ บำง ตาม บึง ที เบน เขต สงวน ของกรม ประมง นาง ครึ่ง เห็น บิน ผ่าน ไป ในลั อง พา เบึน ฝูง ๆ ฝูง ละ หลาย ๆ ตำ สีงที่ ชวน ให้ ลัง เก ต ก่อน อืน คือ เสียง รอง ลัน แหลม ดง “แก ร๊ แก ร๊” ของ มัน ซึง ดำ มาก และ บาง ค รง ก อาจ ได้ ยิน เสียง ของ มน ก่อน ใน ขณะ ที่ บิน มา ยำ ไม่ ลัน จะ มอง เห็น ตำ นิสย นก น เลย งเซั อง ง่าย เป่น นก ที ผู้ใหญ่ และ เจา มาย ตาม รว ตาม วิง ชอบ เลียง ไว้ ด เล่น ปล่อย ให้ เทียว เดิม หาก มลัก แตม และฟิตวเลก1 เช่น ลก กบ เขียด จิงเ หลน ปลา ปู หอย และ ยอ ค ผก ยอ ตหญ าเ รอ ย ๆ ไป นานๆ จึง ส่ง เสียง รอง แหลม ตง แกว้ แกร เฟิย ทหม ง เบน มก ที่ เลย ง ง่าย ไม่ ใคร่ ตาย 466 นิสิย ที่ แปลก และ น่า ชม เชย ใน นก นีก็ คือ ม น่เ บ่น นก ใจ เดียว อยู่ เบน ค่ผำ ตำ เมีย กิน ดล อด ไป ไม่ ที่งข วำง หรือ เปลี ยนคู่ ใหม่ เรือ ย ไป อย่าง นก คืน ๆ บาง ชนิด ถา หาก คู, ของ ม่น ถูก ยิง เจ บ ตำ ที ดี' จะ วง คลอ ไป กิ บ ตำ เจ็บ ถำ ตำ ที่ เจ็บ นั้น ไป ไม่ ไหว หรือ ตาย ม0 นก็ จะ อยู่ กิ บซา กน น หรือ เดิน วน เวียน อยู่ รอบ ๆ ซาก นั้น ฉะนั้น จึง มก ลูก ยิง ดาย ไป ดวย กิน ทงคู่ เลย บาง ครั้ง มี คน สิง เก ต เห็น ว่า ดำ คู่ที่ยํ งไม่ ตาย จะ เสียใจ เทียว เดิน รอง แกร๊ แก วิเ” หา คู่ ของ มน เรือ ย ไป ไม่ เบน อ ไ เกิน อิน นอน จน ตาย ภาย ใน ไม่ ชา ฉะนั้น คน สม0 ย ก่อน ๆ บาง คน จึง ชอบ เลี่ยง นก น้ไว้ ประจำ บ่า น ฤดผ สมพื นนั้ ผสม พำ เธุ ใน ฤดู ฝน มีผู้ เคย เห็น ทำ รำ วาง ไข่ ที เมือง ฝาง' ใน เดีอ น กรกฎาคม พ. ศ. ๒๔๕๗ การทำ รำ รำ ใหญ่ โตก วาง ราว ๑ เมตร รำ ทำ คำ ย หญำ และ ใบ ไม้ ที่ พุ่ม ไม้ พุ่ม หญ่า บน พน ดิน ใน ฤต ผสม พน ธ นก นมี วิธี เกย ว กิน น่า ดู มาก คือ มน ชอบ กาง บ่ก กระพือ แล ำวีง หรือ กระโดด ไป รอบๆ หรือ บิน ขน ๆ ลงๆ อยู่ ใกล้ๆ คู่ ของ มน อยู่ เรือ ยๆ บาง ครั้ง ก็ ผงก หำ ขั้นๆ ลงๆ อย่าง น่า ดู ไย่ มก มี รำ ละ ๒ ฟอง สิขา ว แกม สีพ้า หรือ สี เขียว อ่อน บาง ที ไม่ มี จุด บาง ทีก็มี จุด เบน สีนั้า ตาล หรือ สี ม่วง จาง ๆ ไข่ เฉลี่ย แลำ ยาว ๑๐๑. ๑ ม ม, กวาง ๖๓. ๘ ม ม. ) 5 กระแต แต้ แว็ด - กระ ต้อย ดี วิด ขา พ เจา จา ใด วา เม อ ยง เบน เดก อยู่ เคย ได้ ยิน ท่าน ผ้ใ หญ่ ทาง ข้า น ขา พ เจา ที เชียงใหม่ เมือ เอ่ย ถึง ข้อ ท่าน ผู้ หนึ่ง ชื่อ ชุน หรอ ส น (เขา จะ สะกด วา สูญ หรอ สูนย หรอ เบล ๅไม แนน์ ก) แล ว จำ จะ ตอง มวล พ่วง พาย แบ บท ไว ยาก รณ ภาษา อง กฤษ น ยม เรย กว่า ท 0 นก เก ลเ) เว (ว ร! บ (วก และ วลี อนินี ก คอ คำ ว่า “นก แด” น0 น เอง การ เอา ข้อ นก มา เบน คำ ประกอบ เพือ ใช้ เบ็น วลี คุณ ศพ ท์นน แม้ แต่ ทาง ภาค กลาง เรา ก็ นิยม กนิ คง คน ข้อ ตัง ของ เมือง ชลบุรี สข้ฆ พระ เจา ตาก สิน ก็มื ข้อ ว่า “หอ งอ ย่น ก เล็ก’, ซึง ถา เรา จะเข้ อ ตามพระ ราช พงศา วคๅ รแ ลำ ก็ ได้ ความ ว่ามื อะไร เบน หอ ง แดง จะ ประหาร ชีวิต ควย อาวุธ หอก ดาบ แบบ ที่ ใช้ กบ ศรี ปราชญ์ ไม่ ได้ ด็อง ใช้ วิธี ถ่วง นา ให้ สำ ลํก ตาย เอง ถึง จะ ได้ เมือ ข2 าพเ จำ ได้ ยิน เขา เรียก นาย สูน คน นั้น ว่า นาย สูญ นก แต้ ก็ ถาม คุณ แม่ ว่า ทำไม เรียก ชื่อ เขา ตัง นั้น คุณ แม่ ขำ พเ จำ-จึง เล่า ให้ พง ว่า “นก แด,, นั้น เบน นก ชนิด หนึ่ง ซึ่ง ชอบ อยู่ ตาม ชาย ทุ่ง หา กิน ไส้เดือน ตก แตน หรือ แมลง อะไร ที่มื อยู่ ตาม แถว นั้น นก แต้ มีนิสํ ยิรีก และ เบน ห่วง พวก พ อง ฉะนั้น เมือ มึคน หรีอ สํตว์ แปลก หนำ มา ใกล้ ที่ ข้น หา กิน กินิ อยู่ มินิ ก็ จะ รี อง แต้ ดะ แว็ ด-แต้ ดะ แว็ด ต่อๆ กิ นิ ไป แล่ ว ต่าง ตำ ก็ แอบ เข ำพุ่ม เข้า รก กำ บํง ตัว กน หมด จน กว่า มนิ จะ แน่ ใจ ว่า ปลอด ข้ยแ ลำ ข้น ถึง จะ แสดง ตัว ออก มาก นิ อีก นี่ ก็ เบน ความ ร้เรื่ อง นก แต้ เบน พน เดิม ของ ข้า, พ เข้า ที่ ง' ที่' ไม่ เคย' เห็0 แตัว ข้น เลย ข้า พ เข้า พง เคย เห นตว นก แ ต้นเ มอ อ วง^ บ่®, มคร รบ เลอ ก1 ดง แถว อา เภอ 468 ฝาง จ" ง หวิด เชียงใหม่ พอ ได้ เห็น ต" วก็ ไม่ ตำ ง ให้ ใคร บอก อีก ก็ ไค้ ว่า มน เบน นก อะไร เพราะ ม" น รอง แค้ ตะ แว็ค ๆ สี่ ห้า ครั้ง ก่อนที มน จะ เขา1 ชุ' ม ดาม ซุ้ม พง ใกล้ๆ แถว นั้น เสียง ของ มน เบน อย่าง ที เขา ว่า “ส่า เนียง บอก ช้า ดี บา ร ยา ห ส่อ ดร ะ กล” ขำ พเ จำ มาทราบ เมื่อ ตอน หล" งว่า นก แค้น ทาง ภาค กลาง เขา เรียก กน ว่า นก กระ ตํอย ดี วิด ซึ่ง ความ จริง ที ง ภาค เห น้อ ภาค กลาง เขา ก็ นำ เอา เสียง รำ ง ของ ม" น มา ตั้ง ชอ ให้ ม" น เท่า นั้น เอง และ ห ของ คน เรา นั้น ขำ พเ จำ เคย พูด หลาย ค ตั้ง ซา ๆ ซากๆ มา แล8 ำ ว่า ต่าง อีน ต่าง ได้ ยิน แปลกๆ กน ไป แต่ เผอิญ แค้ ตะ แว็ด และ ตํอย ดี วิด พง ไม่ ผิด ก็น เท่าใด นก และ เมือ อ่าน มา ถึง ตอน นิ ถึง ขำ พ เจ ำจะ ไม่ กล่าว อะไร เพึม เดิม อีก ก็ คง จะเ ขำ ใจ ว่า คุณ สูนผู้ นั้น คง จะ เบน คน มืคา รม คม คาย เสียง ค" งพ้ง ช" ด จึง ไค้ สมญา เช่น นั้น เมื่อ ขำ พ เจา เบน ทต อยู่ ที่ อินเดีย เคย ออก ไป เดิน เล่น แถว ชาย บา ละ- เมาะ ใน ห ม่บำ น จา ณิกย บุรี ถึนทู ตขร ตรี เศียร ที่ กรง นีว เด ลี นั้น ม" ก ไค้ ยิน เสียง นก แปลกๆ ร" อง เสมอ (แปลก สำ ห ร" บ เรา ผู้ เบน คน แปล กถึน แต่ ไม่ แปลก สำ หริ บคน อินเดีย เจำ ของ ถึนที่ ไม่ นิยม การ ปาณาติบาต) ถา เบน เสียง จ๊าก ๆ ค" ง ล้น ก็ ถาม คน แถว นั้น ว่า เสียง นก อะไร ริ อง ชาว บำน แถว นั้น ก็ จะ บอกว่า “ดี ตำ! ดี ตำ!” ซึ่ง เบน ภาษา ฮินดี แปล เบน ไทย ก็ คอ เสียง นก กระทา ดง น0 น เอง บาง คราว ก็ ได้ ยิน เสียง แบบ ต่อย ดี วิด ๆ หรีอ แค้ ตะ แว็ด ๆ ของ เรา พวก แขก ก็ จะ บอกว่า “ดีด ดี ร่า! ดีด ดี ร่า!” ซึ่ง ก็ หมาย ว่า นก กระ ต่อย ต็วิด หรีอ นก แต้' ของ เรา นั้น แหละ ต่อ มา ภาย หล" ง เมื่อ รู้ จำ ใช้ ดีกช่ น นารี ภาษา อิน ดี-อิง กฤ ษ, อง กฤ ษ-สน ส ฤต, อิง กฤ ษ-บา สี อะไร แลำ กล" บ โอ ละ พ่อ ไป อีก บาง ฉบ" บ เขา ว่าเ จำ ดิดดิ ร่าน0 น คอน*) กระทา 469 ส่วน นก กระ ทาก คอ เจำ ต ตำ ไป อีก ตกลง ไม่ รู้ ว่า จะเข้ อชา วบำ นคีห รีอ นำ ป ราช ญ ทาง นิ รุก ตศา สต รด บาง ค รง นก บ่ ราช ญ์ที ทำ พจนานุกรม แบบ ท่าน แส มูเอ็ ล เจ. สนิท แห่ง! รง พ้บพ์ บาง คอแ ท ลบผ้ แปล และ เรียบ เรียง คัมภีร์ สรรพ พจนา นุ โย คสคั ฆรํช กาล ที่ ๕ โน2 น ท่าน แปล ชื่อ สตว์ และ- พืช เช่น คำ ว่า “ธล X ๖ 6 คั หรีอ “ธลรแ” แล็ว เรา ก็ จะ ทราบ ได้ คัน ที' ว่า ท่าน ผู้รู้นั้ นิ ไม่ รู้ คำ' ชื่อ เหล่า นิ น เลย ถืง แปล ตาม คำ ซ แจง ที่ พจนา- นุกรม ฝรีง อธิบาย ไห้ ผ่รํ่ง เอง เขำ ใจ ฟิงที่ เขา ไม่ รู้ คัก คัน มา ก่อน เพราะ ลำ เขา รู้ ว่า “ธล 1๖ 6คั เบน นก อะไร แคัว เพียง แต่ บอก ให้ คน ไทย ว่า นก จำพวก โพ ระ ตก และ นก ตี ทอง เท่า นั้น แหละ คน ไทย ก็ คง จะ เช่า ใจ ตี กว่า การ บำ นั้า ลาย อธิบาย เบน คุ้ง เบน แคว เสมือน ตน อยู่ ใน สภา ผู้ แทน ราษฎร ไป เสีย แล2 ว เช่น เคียว คับ คำ ว่า “๖ ล ร;!,, เขา ก็ แปล รีๆ ขวาง ๆ ย้ง อ่าน ย้ง ไม่ รู้ เรื่อง ใหญ่ ถำเ ขา เพียง จะ บอก ให้ เรา ทราบ ว่า พืช ตระกูล โหระพา กะเพรา และ แมง สำ เท่า นั้น เรื่อง คัน ก็ จบ บาง คัอเ ท่า นั้น เรา ก็ พอ จะ ออก ไป เก็บมา คัด ข เมา คับ ไก่ ส0 บมา ได้ หลา ยก0 าที เคียว ขำ พเ จำ เอง ก็ เคย ไป เก็บ ใบ กะเพรา ดำ กะเพรา ขาว มา เบน กำ ใหญ่ๆ เมื่อ อยู่ ที อินเดีย พอ แขก เขา เห็น ก็ ทำ ตา ลุก ถาม ว่า เอา ไป ทำไม ลำ ขน บอก ตรง ๆ ก็ จะคั อง เสีย เวลา อธิบาย นาน ๆ ก็ เลย คัด เอา แบบ คุณ ครู เพทาย อบ ๆตย กุล ว่า “ธน] ล ! ธน] ล คั เอา ไป บูชา พระ เทา นั้น แหละ แขก เขา เขำ ใจคี เพราะ พวก เขา เด็ด สำ ยอด สอง ยอด ไป ตํ้งบู ชา พระ นารายณ์ หรีอ วิษณุ เสมอ ๆ ท่าน น. บ. ส. ท่าน ก็ เคย พลาด6 1น' นิยาย เวตาล ตอ นที' นาย โสม ะคัต ดถู ก หา ว่า กด จมูก เม ย ตน ขาด ตำ ง I ป สบถ สาบาน ต่อ คัน แบ ง ลก์ (ดุล สี) เสีย ยก ใหญ่ ซึง ความ จริง แม่ ภรรยา ของ ตน แอบ ไป ทำ ทุ รา จาร คับ ศพ ของ นาย โจร อะไร คน หนึ่ง 470 แลำ บศา จ อะไร ที่ โหน ต่องแต่ง ที่ กง ไม้ แถว นั้น อด ขวาง หู ขวาง ตา ทน ตู แม่ ร่าน คน นั้น อุตส่าห์ เอา จม ก ของ ตำ แหย่ เขำ ไป ใน ปาก ศพ โจร ที อา หวอ อยู่ เจ ำผี ห่า ตำ นั้น จึงเ ขำ มา สิง ใน กาย โจร ที่ ตาย แล ำ ก็งืบ ปลาย จมูก แม่ คน นน ให้ ไป เบน เพ อน กบ พ่อ หก เขย ของ ทำ วสา มล ส่อ ไป แลำ นาง ตำ ดึก มา ทำ สำออย รอง ไห้ กล่า วหา ว่า ผำข อง นาง นั้น แหละ เบน ผู้ ประ ทุษ รำ ย ต่อ นาง เสิย อีก ! ไหนๆ เม อ พูด ถึง ใบ กะเพรา ว่า เบน สํฌญ ลกษ ณ์ข อง พระ นา ราย ณ แลำ ก็ ขอ เพื่ม เติม เพื่อ ประ ดํบส ดิบ ญญๆ บารมี ท่าน ผู้ อ่าน ต่อ ไป อีก นิด หน่อย ว่า ใน บริเวณ สถาน เอก อคร ราชทูต ไทย ที่ กรุง นิวเ ดลึก็ มี มะ คู ม ขน อยู่ ติ, น หนึ่ง. เดิมที ก็ ไม่ มี ใคร เอาใจ ใส่ เท่าใด นิ ก พอ ขำ พเ จำ ไป อยู่ ที่ นั้น ได้ สำ หน่อย พอ รู เรื่อง ว่า อะไร ขน ที่ ไหน ขำ พ เจ ำก็ช อบ เดิน ไป เก็บ ยอด มะตูม อ่อน มา จม นั้าพ ริก แดง หรือ แจ่ว หรือ ไม่ ก็ เอา มา จม หลน บำง เอา มา ตำ คั้น เอา นั้าท่ านั้า แกง บวน บำง อร่อย เหาะ ไป เลย พวก แขก เขา ก็ พิศวง ก็ น ตาม เคย เพราะ พวก เขา นิยม กิน มะตูม สุก ที่ เขา เอา ไป เชอ ม ท1 ง หยูกยา ง อะไร ของ มน ยำ งํ้นแ หละ คุณ ย่า คุณ ยาย ของ เรา หาก ไป เห็น วิธี ของ เขา แล8 วิก็ คง จะ ริ อง ออก มา เห มีอน เมีอ วัน ทอง ที่ ถูก ขุน ชำ ง ปลา เบน ครั้ง แรก ต อง ริ อิง ว่า “กู เจ็บ จุก แล ำวำ ยอ ำย ตาย โหง !” อะไร ท่าน อง นั้น ที่ ขำ พเ จำ รำลึก ถึง ใบ มะตูม นึ่ก็ เพราะ. เมีอ เด็ก ๆ เคย อ่าน นิทาน เบง คลี ของ เส ฐยร โก เศศ และ นา คะ ประทีป ใน เรื่อง ปราชญ์ เถื่อน ที่ พราหมณ์ งง อะไร คน หนึ่ง อุตส่าห์ เอา อิฐ มา เรืย งๆ ก็อน หนึ่ง หนึ่ง คา สอง ก็อน สอง คา เบน ปฏิทิน ปูม ส0 าหร่ บแก จะ ได้ บอก ซาว บำน ว่า เบน วน อะไร ดึถึไ หน แลำ เกิด มี แมว เจำ กรรม คู่ หนึ่ง เกิด มา แสดง ความ ริก อย่าง ถึง อก ถึง ใจ ตะกุย ตะกาย เอา ปฏิทิน อิฐ ล ไ] ระ เน ระนาด ไป หมด พอ รุ่งเ ชำ ชาว บ้าน มา ถาม วน 471 ไม่ รู้ จะ ตอบอย่าง ไร ก็เบ ยวไ ป ว่า เบน วิ นกํน ต มงคล พอ ถก ถาม ว่าว นก0 น ต- ม ง คล' แนสำคํญ อย่าง ไร พราหมณ์ รัง ที่ ตั้ง ตน เบน ราช บ ณฑิต ก็' โกรธ ที ถูก ไล่ ภูมิ จึง ตอบ แค กๆ เอา ว่า “ก็ สํ' าคํญ ซิ เพราะ เบน วน ฉลอง ของ เทพ เจำ แม่ ลัน ต มงคล เทพี อย่าง ไร ล่ะ เ” ครั้น พวก นั้น ถอสิ ทธิ ว่า เมื่อ ตั้ง กระทู้ ทั้ง พีก็ต็ อง ให้ ครบ สาม เพลง ถึง จะ หนำ ใจ ไม่ ยอม ปฏิม่ ต ตาม ขอ บง ลับ ของ ธรรม น ญ การ ปกครอง ช้วค ราว สม ยหนึ ง ซึง รฐ บาล จะ ตอบ กระทู้ เพียง เพลง เคียว พอ ใจ ก็ ชง ไม่ พอ ใจ ก ชง พวก ชาว บาน จง ซก ต่อ ไป ว่า พระ นาง แม่เ จำ ลัน ต มงคล เทพี พระองค์ นี มี ลักษณะ อย่าง ไร กง จะ แต่ง ตง เคร์ อง บ ชา ถูก ตา พราหมณ์ เกา หำ ยิก ๆ แล่ วก เลย โมเม เอา ตน เหตุ ของ ปฏิทิน ทลาย มา ตั้ง เบน ปลาย เหตุ เบน ลัญญ ลักษณ์ ของ พระ นาง อง ค ใหม่ ใน เท วา ลัย ของ หมู่ บาน ว่า ทรง มิลัญ ญ ลักษณ์ เบน วิฬา ร ช้า ติ ให้ บน เบน รป แมว บ ชา ท่าน เถิด คง เกิด ผล พวก ชาว บา นก เฮโล สาระ พา ไป บน รูป แมว แลัว ขน ใบ มะตูม ไป ประ ลับ บูชา พระ เทพี ต่อ ไป (ลัา ท่านอยาก รู้ ต่อ ไป กรุณา หา นิทาน เบง คลี อ่าน เถิด สนุก แน่ รับ ประ ลัน ได้) ต่อ มา เมือ มี พระ บรม ราช โองการ โปรด เกลา โป รคก ระ หม่อม แต่ง- ตั้ง ให้, ข้า พ1 เจา เบน เอก อํคร รา ช้หต พิเศษ ผู้ มี อำนาจ เค็ม (ตาม สูตร ของ การท ตหรึ อ ของ กระทรวง การ ต่าง ประ เท ส) ขา พ เจา ได้ ม โอกาส เขา ไป กราบ กวา ย บง อบ และ รบ พระ ราช สา ส์นด รา ตั้ง จึง ได้ รบ พระ ราช ทาน ใบ ดู ลั ชุ และ รับ พระ ราช ทาน เจิม ที่ หน้า ผาก ลัง ที่ หม่อม รา! ช้ท่ย ได้ บน ทึก ไว้ น น้รา ศลอ ห คอ ห ไว อ ยาง ชด เจน วา 472 “พระ ทรง จม จ’, นทน์ เฉลิม เจิม วิลาส แล็ว์ ผูก คาด ด่า ย, ขวํญ รำ พ*1 นิ สอ น เสร็จ ดำริ สต ริ ส อำนวย อวย พระ พร จง ถาวร เรือง ยศ หมด ทุก คน ซึง โร คัน อิน ตรา ยอ ย่า กราย ใกล้ ให้ สุข ใส อีม อาบ ทั้ง ลาภ ผล แม่น เขา เผ้า องค์ ครืน บืนส กล พอ ได้ ยล ให้ มิ จิตต์ คิด เมตตา ฯลฯ” ชง แสดง' ว่า' ใน ริ ชสม ย' พระ จอม เก ล็าฯ นั้น พิธีรีตอง ส่วน มาก เบน แบบ พุทธ จะ มี ทาง ไสย ศาสตร์ หรือ แบบ พราหมณ์ เข้า มา ประสม บำง ก็ มก เบน ส่วน' นิอย จึง ไม่ เห็น กล่าว ถึง ใบ มะตูม ที่ แขก เขา เรียก ว่า “จิล ว¬ า ไตร” คัน ประกอบ คัว ย ใบ กลาง และ มิ ใบ ขำ ง ประคับ ขำ ง ละ ใบ คัน เบน เส มีอน รูป ตรีศูล คัน เบน อาวุธ ของ พระ ศิวะ หรือ พระ อิศวร แต่ ข้อ น ทาง ราม เกีย รตึข อริ ใทย เรา จึง ออก นอก ตำรา ไป ส่ก์ หน่อย ที่ ไม่' ว่า ที่, ใด ที่มี รูป พระ นารายณ์ แคัว จะคั อง มี ตรี เบน ประจำ เสมอ ไป คังที่ กุม ภ กรรณ เคย กล่าว ว่า “คัน นารายณ์ นั้น สี่ห็ต่ ถา ทรง ตรี คธา คัก รส" งข์ ภุชงค์ เบน อา ศ นบ ล ลงก์ สถิต ยง เก ษิยร สาคร ฯลฯ” ถา เครือ ง บิน ของ บรีษ่ ท ไทย อิน เต อร เน ชน แนล จอด นาน ๆ ที่ สนาม บิน ใน อินเดีย พวก แขก คง จะ คิด ไป ว่ๆนี่ คือ สาย การ บิน ศิวะ แอร์ ไลน์ อย่าง ไร ล่ะ ดู เครือ ง หมาย พระ ศิวะ คัน เบ้อ เร่อ ติด ข้าง เครือ ง บิน ซิ จะ เรียก ว่า ดอก จำ บิ จำปา หรือ จำ ปน อะไร ก็ ตาม ทิ ก็ คง หนี เคัา พ่อ วิด่ โพธ องค์ พิเศษ นั้น ไม่ พ- น นั้น เอง หู ไทย เห นีอแ ละ ไทย อีสาน ได้ ยิน เสียง นก แต้ ริ อง ว่า แต้ ตะ แวด บ้าง คัอย ตี' วิด บ้าง ตาม แต่ อารมณ์ จะ พา ไป หู แขก ว่า ติด ติ ร่า ๆ ก็ พอ พิง ไม่ ห่าง 473 ความ จร งนํก แด หูฝร วิ] อง กฤษ เขา ยิง ได้ ยิน ไป ว่า ม้นร็ อง ลาม ว่า 0ฟ-ท6 -อ อ-!!? อ ฟ-! า ธ-ฟ ด-!!? ก!! V -! ๐— ๘๐—] รี: ! ข้อ ธรรม คา ของ นก นึ่เ ชา เรียก 1ลก พ! ก ธิ แต่ บาง ท้ก็ เรียก ว่า ก 6 6- พ!! เอา ตาม เสีย งก็มิ ส่วน ข้อ วิทยา การ จะ คอย ให้ ตอน ท้าย ก็ แท้ ว กัน แต่ โบราณ โท ย เรา เกิด ห ลง เขา ใจ ผิค ทั้ง น อาจ เบน เพราะ เข้ อ นิยาย ป รม ปราย อง อินเดีย ใน ข้อ ที่' ว่าน กชนิ คน กล ว พ้า จะ ถล่ม ลง มา ทบ เหมือน กระต่าย ทีตืน มะตูม หล่น เลย คิคว่ าพ้ๆ จะ ถล่ม เลย วิง เตลิด เบด เบง ทา เอา สต วอีน ๆ พลอย คืน ตาม ไป ควย แต่ ทว่า นก นึ่ย์ งคีมื สติ และ ความ เชอ ใน ตวข อง มน มน จง นอน หงาย หลง เอา สอง เท้า ยิน ไว้ มิ ให้ พ้า ถลม ลง มา [ค แม้ แตก รม สม เด จ พระ ป รม านุอิ ดอิ โ’ น รส ก็ ทรง นิพนธ์ ไว้ ใน บรร คา ผ่งน กทง หลาย ที พระ มหา อุป ราชา หง บา รติ ทฎต พระ เนตร ตาม ทาง ตอน หน ง วา . เท งทูค ถุ้งเ ถ ยง ถอย ดีอย ดีวด หวา คพ้า ค ท้า คลา เค ลา ตู่ คลอ . ซึง ก แสดง ว่า ทรง เบน รตน กรี แต่ มิ ใช่ เบน ทั้ง ร ตน กรี และ นก ธรรม ชาติ วิทยา แบบ เท้า พา ธรรม าธิเ บคร์ สม้ย กรง ศรี อยุธยา เทา นนเ อง ความ เชอ ที ว่า นก กระ ตอ ยตว้ ด นอน หงาย น ลิง แบบ นั้น น แม้ แต่ ชาว พม่า ก็ เคย เชอ ทำนอง นั้เห มือ น กัน ท้งที่ ท่าน เซ อร์ ยอ ร์ช้ สกัอ ตต์ ที ใช้ นาม ปากกา ว่า รเา พล V เคย พดถื ง ข อนั้ 1น ห นง สอ ■โห 0 ธน โ กาล ท, แ! ร น ฟ ลกง่ ผล!! ดก ร เห มอน กน เพ อ นของ ขำ พ เท้า คน หนึ่ง เม อ ได้ ยิน เรื่อ งนึ่เ ท้า ถึง กับ ร็อง ว่า "ท้อ มิ น่า ล่ะ เขา ถึง เรียก แม่ คน นั้น ว่า แม่ ท้อ ย ท้น เบน ข้อ ที่ ย่อ มา จาก ท้อ ยตึวิ ดนึ่เ อง เ” ท้า พ เท้า เอง เบน คน ข สงสัย เพราะ เหตุ ว่า เชอ ใน พระ พุทธ โอวาท ที่ ทรง ประทาน แก่ ชาว ท้า น กา ลาม ชน ว่า อย่า เข้ อ อะไร เพราะ อย่าง นั้น 474 อย่าง น ฉะนั้น เมีอ ได้ นก กระ ตำ ยดี วิด มา เลียง ก็ คอย สำ เก ตดูทุ กวี ทุก วับ- ก็ ไม่ เคย ปรากฏ ว่า มน ทำ อย่าง ที่ เขา ว่า มน ทำ เลย ไม่ ว่า กลาง คน หรอ กลาง วัน ทั้ง นั้น แหละ มี หลาย ท่าน เรียก ชอน กน ว่า กระแต แต้ แว็ค หรีอ กระ ตอ ยต็วิ ด อย่าง ใด ก็ อย่าง หนึ่ง เท่า นั้น มี ครั้ง เดียว เท่า นั้น ที ขา พ เจา ได้ พบ จาก งาน ของมหา กวี สม่ย กรุง วัต น โกสินทร์ ที่มิ ทั้ง สอง ช อปรา กฎ ใน โคลง สี สุภาพ โคลง เดียว กน คือ พระ นิพนธ์ ของ พระ เจำ บรม วงศ์ เธอ กรม พระ นรา ธปป ระ พิน์ธ์ พงศ์ ใน นิราศ ไทร โย ศ ดอน หน ง มี ขอ ความ คงน้ กระแต หาง บ่วง ล2 อ นก กระ ต็อ์ย ติ วิด เดียว กระ แด แต้ แวด เปรียว เหนียง เหนี่ยง ก็ง โครง เควั อ แมว เหมียว โค ด เพ อ บ่น ปราด หนี เฮย คร์า ค ร้น เครง คง แต่ ก็ เผอิญ คำ ว่า “กระ แด ทาง บ่วง,, นน ขำ พ เจา ไม่ เคย พบ หรีอ เคย ได้ ยิน มา ก่อน จึง ท่า ให้ สง ส ไ) ว่า จะ เบ่น แซง แซ วหา ง บ่วง ได้ ไหม มิ ตอน อน ท่าน ก็ ทรง กล่าว ถึง แซง แซ ว เฉย ๆ เห มีอน วัน เพราะ แซง แซ วมี หลาย ชนิด ที่ หาง บ่วง มี สอง ชนิด และ หาง ไม่ บ่วง ก็มิ อีก หลาย ชนิด เห มอน กิน และ โดย เฉพาะ ชนิด หาง บ่วง นั้น เลียน เสียง ต่าง ๆ ได้ เก่ง เห ลีอเ กิน สม ดำ ที ท่าน เจา' พา ธรรม' าธิเ บศร์ ทรง กาพย์' ห่อ โคลง หรีอ โคลง ห่อ กาพย์ ไว้ ว่า ชม คู่ หมู่ นั้งแ ซว เลียน นก หก ใด ใด วัอง โฉด แก้ว แล้ว บ่น ไป ย่อม เลียน ได้ ไห้ เลียง แมว 475 ซงแซ ว เสียง แจํว ส่ง เอาใจ มุ่ง ไม้ เหมือน อยู่ เล่ห์ รี อง เสียง แมว รอง โฉ ค แก ว บน' ใ ป เลียน นก สีงใ ค ใด ไม่ เพ ยน เลียน ได้ ไห้ แขก ฮินดี เขา เรียก นก แซง แซ วหา ง บ่วง ว่า “ภุช งด ะ” เพราะ เหตุ ใด ก็ ไม่ ทราบ แต่ ถำ หาก ผู้ ใด สงสัย ความ สามารถ เลียน เสียง ของ นก แซง- แซ' ว ประเภท นี แล, ว เชิญ ไป ชม ที สำ น์ก งาน นาย แพ ทยํ ทวี ตน ติ วง ษ ที่ เออ ๙ พญาไท ปทุม วํน แล่ วจะ ได้ ยิน นก แซง แซ วหา ง บ่วง รี, อง เหมียว ๆ และ พูด ว่า แซง แซ ว จำ ให้ ท่าน พ้ง ด้วย ท่าน ที่ นิยม รีบ ประทาน ของ แปลก ๆ เช่น ไข่ นก พิราบ ไข่ นก กระทา ว่า เบน ของ ดีชู กำ ลิง แส่ ว เวลา ที่ ท่าน มี โอกาส ไป เที่ยว ประเทศ อง กฤษ ก็' น่า จะ แวะ ดู รำ น ขาย อาหาร (ไม่, ใช่ ภ ต ตา คา รน ะ ครีบ) ซึง เบน แผนก หนึ่ง ของ บรีษิ ท ใหญ่ๆ เช่น หำ ง แฮร็ อคส์ ห้าง เซล ฟริด เจ๊ส อะไร ทำนอง นึ่ บาง ที ท่าน อาจ พบ ไข่ นก บาง ชนิด สีพ้า ๆ งามดี มี' ข้อ ติด' ว่า ?\ 0^6 โ, ร 6ธึธึ ร นั้น ก็ คือ ไย่ ของ นก กระ ต็อ์ย ติวีด ฝร่ง ที เขา เชือ ว่า มี สรรพคุณ ไม่ แพ้ โสม เกาหลี นอ แรด รีง นก นางแอ่น อะไร ทำนอง นั้น จริง หรีอ เท็จ ประการ ใด ไม่ กล ำรีบ่ รอง เพราะ ไม่ เคย ใช้ แต่ ตรวจ ดู ตำ ห รีบ ที่ เกีย เชย นำ มา ให้ เล่า กีน ใน เรื่อง คน แซ่ หลี ฉบํบ่ ก่อน ก็ ไม่ เห็น บ่ง ไว้ ว่า ไข่ กระ ด้อย ดี วิด อย่ ใน เครื่อง ยา ที่ เทพ ย ดา นำ มา มอบ ให้ นาง นพ มาศ เบน สตรี ทีมีช้ อ แต่ จะ มี ตัว จริง หรือ เปล่า ก็ ยิง น่า จะ สง ส์ยิ ไว้ ก่อน ว่า พ่อ ขุน ราม กำแหง หรือ พระ ร่วง เจำ พระ องค์ ใด จะ ได้ นาง มา เบน ค1 แบบ นาง วา ลี ของ พระ อตัย มณี ก็ ตาม เพราะ สำนวน ทีใข้ นั้น ดู 476 มิ น, แปร่ง ๆ ทะแม่ง ๆ อัง ไ งอย1 แด่ อาจ •เบน พระ รา ซนิ พน ธ สม เด จ พระ นึ่ง เกล้า ทรง แทรก เพ้อ พรรณนา เกีย ว ความ โลเล ของ สตรี โดย นำ นก กระ ต้อย ตี วิด มา เปรียบ ทำนอง ตีอัว กระทบ คราด ก็ ว่า ไต้ นบ ว่า เบน เรี อง ยาว พอ ดูด- ง ต่อ ใ ป น้ ะ หาน เร์ อง นาง, นก กร &ตํ อยต วด่โ ลเล อัน นิทาน นาง นก กระ ต้อย ตี วิด นั้น ว่า อัง มี ตน ไทร ใหญ่ อยู่ รีม ผง คงคา ต้น หนึ่ง มี กึง ร่ม ปรก ลง ไป ใน แม่ นั้า หมู่ มิจฉา ชาติ ตว นอ ยๆ เขา อา ศ ไ] ว่ายวน อย่เ บน อัน มาก ภาย ใต้ ต้น ไทร นั้น มิ สุมทุม ออ แข ม เบน ที อาอั ย แห่ง ฝงน กก ระ ต้อย ตีวิค มี รุก ข เทวดา องค์ หนึ่ง สิง สถิต อยู่ บน ต้น ไทร อัน ว่าน กก ระ ต้อย ตี วิดนั้ ง หลาย นั้น ถึง เพลา แสบ ท้อง ก็ ลง ไป หา ปลา บริโภค ตาม ชาย เพ้อ ย รีม ผง นั้า ใต้ ต้นไม้ ไทร เบน นิจ และ นาง นก กระ ดอย ตี วิด ตำ หนึ่ง นั้น มีด0 าริจึ ตคิค เห็น ว่า ต้น พระ ไทร ใหญ่ ต้น นึ่มิพ ระ คุณ กับ เรา ยีงนํ ก ไต้ อา ต้ย ร่ม ถึง ใบ เบน ที่หล้ บ นอน และ เที่ยว หา อาหาร เบน ผา สก ต้วย มิ ได้ ต้อง แสง พระ อาทิตย์ ให้ ไต้ ความ ร่อน รน นาง นก กระ- ต้อย ตี วิด จึง ประสาน บก นั้งส อง ยก ขน กระทำ อัญชลี แล้ว ก็ ส่ง เสิ ยง อัน ไพเราะ ร่อง สรรเสริญ คุณ ต้น พระ ไทร ตาม ภาษา ของ ตน อัน ละ สาม เพลา และ เม อ นาง นก ลง ไป หา อาหาร ที่ รีม ผง นั้าค รํ้ง ใด ครั้น ใต้ อาหาร บริโภค อม แล้ว เมีอ จะ กลับ ขน มา อัง ที สุมทุม เคย อา อัยก็ อม นั้า ขน มารค ลง ที่ ใต้ ต้น ไทร ใหญ่ ทุก ครั้ง ต้วย นาง นก ปรารถนา ว่า จะ ให้ ต้น พระ ไทร งาม บ รีบ รณ์ข นก ว่า เก่า เดชะ ผล ซึง นาง นก กระทำ เคารพ ต้น พระ ไทร นั้น ก็ อัน ดาล ให้ ขน ล้าง หาง บก งด งาม บริบูรณ์ ต้วย สิ ล้น วรรณะ และ มี กำลัง 477 กาย ยง กวา, นก กระ ตอ ยตว ด ทงห ลาย กถง ซึง สมมติ ว่า เบน ใหญ่ กว่า นก ฝง น น อัน เบน บริวาร ลา คบ น นพ ฤกษ เทเวศ ร ซัง สถิต อยู่ ตน พระ ไทร ใหญ่ ค รน เห็น นาง นก แระ ตอ ยตว ด ประ พฤต เคารพ ตน พระ1 ใทร ติ งา X น กมี จิต เมตตา กร ณา เม อ นาง นก ลง เป แสวง หา อาหาร ตาม ชาย เพ ฏยริ ม ผง นำ เพ กา1 ใด เทวดา กบ น ดาล ให้ มจฉ าถง แก่ มรณะ มา ลอย วน อ ย, จำเพาะ หนำ นาง เบน อน มาก ม เห นาง นก เด ความ ลำบาก ควย ตอง เทียว แสวง หา ฎๅห ๅร แก่ นาง นก นน นำ ใจ โลเล มก รี แร แช เชือน ได้ บริโภค อาหาร จุน ล่ม ที คง ทีๅง ครึ ง ทอง ค่อน ที อง บำง ครึ นได้ เห็น และ ได้ พ้งฝู ง นก อํนํเ บน บริวาร ติว่ใ ด ตำ หนึง ลง เล่น น0 าก็ดี และ นอน แผ่ หาง กาง บก ผึ่ง แดด เล่น ก็ติ และ วง ไป วิง มา รึ อง หยอก กน เล่น ก็ดี นาง นก ก็ ละ อาหาร เสีย แล่น ไป ค ไป เล่น ไป นอน ไป ทำ ต่างๆ ตาม นก ทงห ลาย ใน ฝูง ของ ตน ประพฤติ ล่น ว่า นก ต0 วิอื1 นคร น เห็น นาง' นก นาย ฝูง ละ อาหาร เสีย แล่ ว ก็ ชวน กน บริโภค มำฉ า เบน ประ โย ชน แห่ง ตน ๆ เสีย ล่น แต่ กาล ก่อน นาง นก เคย กระทำ เคารพ ที นพ ระ ใทร มิ ได้, ขาด ครึ น นาง นก สำค่ ญใจ ว่า ตัว ประเสริฐ กว่า นก ทั้ง ปวง ซึ่ง เบน บริวาร ทั้ง ได้ อาหาร บริโภค ก็ โดย ง่าย จิต นาง นก ก็ สูง ขน ขำ ง การ กำเริบ ร่าเริง ไค้ เคารพ พระ ไทร บาง ล่ม เสียบ ำง พวก บริวาร จะ ชก เ ช้อน แช ก็ แร1 รี่ ไป ตาม ใจ จน นก ใน ฝูง ของ ตัว ก็รู้ ย์ชฌ าสัย ว่า นา จิต นาง นก นั้น โลเล เมื่อ ถึง เพลา ไป หา อาหาร บริโภค ก็ แส รึง กระทำ ต่าง ๆ ให้ นาง นก ละ อาหาร เสีย ประดุจ กล่าว แล่ วิ กาล นั้น รุก ข เทพ ดา เห็น นาง นก กระ ตัอย ติ วิด มี ล่น ดาน กำเริบ กลบ ประพฤติ นั้า จิต โลเล ไป ดำ นั้น จึง คิด ว่า นาง นก ตำ น้ได้ กระทำ ความ ติ ไว้ 478 แต่ ห ลำ มา เบน ตัน มาก จำ เรา จะ ไป ให้ โอวาท ล่ง สอน คู ตัก ครั้ง หน ง จง จะ ควร เทพเจ้า จึง ค0 าริแ ตัว ก็ แปลง เพศ เบน นก กระ ด้อย ดี วิด ตัว ผู้ มี รูปร่าง งาม พึง ใจ มา เจรจา ประโลม นาง นก ให้ ยินดี ใน การ สง วา ส แล วก กล่าว คำ ช แจง ล่ง สอน นาง นก ว่า ดูกร เจ้า ผู้ เบน ที ตัก แต่ ก่อน เรา เห็น ว่าเ จำ กระทำ ตัญ ชลี เคารพ นบนอบ ตัน พระ ไทร เบน นิจ กาล ตัน ความ จำเริญ ภ็บง เกิด มี แก่ ตัว เจำ จน รุก ข เทวดา ซึ่ง สถิต อยู่ บน ตัน พระ ไทร น้มี แส่ ความ เมตตา กรุณา หวง จะ มิ ให้เ จำ ไค้ ริบ ความ ลำบาก ยาก เหนื่อย ช่วย ตัน ดาล อาหาร ให้ บริโภค ทุก เพลา ไม่ รู้ ขาด ตัด นื่เ จำ มา ละเลย การ คารวะ ตัน เบน ความ จำเริญ ของ เจำ เสีย มา ประพฤติ ขาด บำง เห ลี อบ ำง ทำ จิต ใจ เงือ ย โคลง ประดุจ ขอน ไม้ ตัน ลอย ละลอก กลอก กล งอ ยู่ กลา งนื่า ไม่ ควร ที จะ คู เช่น เห็น อย่า งก ตับ เอา ลีงช่ ว เบน ดี ช่าง ไต่ ตาม หมู่ นก ตัน ธ พาล ตัน ดาน สน คิด แส่ ละ ตัว มี ลูก ตา เห มีอน ตัว ย นก ฮูก นกเ คำ และ เห มีอน ตัว ย นัยน์ ดา หุ่น ยนตร์ คน เขา ชก ไขว่ ข ตัก ทำ ร่าง กาย จริต กิริยา เห มีอน ตัว ย นก ตัว ผู้ และ มี เหนียง แหำ พอ ใจ ตับ ประทาน อาหาร จะ บริโภค มิ ได้ ดู ก็ น่า นิร เทศ เสีย จาก ฝูง ควร หริ อเ จำ มา นิยม ยินดี ขำ งรึแ ร แช เชือน ถอ เยี่ยง อย่าง นก เหล่า นื่หา ชอบ ไม่ ผาย นาง นก ก็ผิน หนำ ตอบ คำ เท ว วิหค ว่า ขำ นัอย ก็ กระทำ เคารพ อย่ แต่ ขาด บำง เห ลี อบ ำง ตัว ยเค ลม สติ หลง ลีม่ ไป นาง นก ว่า เท่า ตัง นื่นแ ตัว ก็ น็ง เสีย เทพ วิหค จึง ว่า แตน ไป เจำ อย่า ได้ มี ความ ประมาท ซึ่ง เจ้า ได้ ร่วม รส ฤดี ตัว ย เรา ครั้ง นื่คง จะ เกิด บุตร ตัน ดรุณ โป ดก นื่น จะ มี บุญ พาส นา ประเสริฐ กว่า นก กระ ตัอย ดีวิค ทั้ง สกล ชมพู ทวีป จะ ไค้ เบน พญา นก มี 479 บริวาร นบ ควย รอย และ' พน เม่น อิน มาก เจำ จง อุตส่าห์ พก ฟอง อย่า ให้ ม อันตราย สง ใด ได้ เท ว วิหค อัว เท่า นั้แเ อัวก็ อันตรธาน หาย ไป ขณะ นํ้น นาง นก ครั้น ไค้ เห็น ก็คิค อัศจรรย์ ใจ นก จึง คะนึง นึก หมาย มึน ว่า ชะรอย รุก ข เทวดา แส ร่ง แปลง เพศ มาส0 ง สอน เรา เบน ทาง กระทบ กระ เทียบ นาง นก จะ ไค้ เชอ อัอย ถือ คำ ไว้ มึน ใจ นั้น หา มิ ไค้ แต่ ว่า ค่อย ได้ สติ สู้ ทรมาน จิต ให้ มึง ยืน แน่ นอน ประ พฤติ ตาม โอวาท วิหค เทเวศร์ ไค้ อัก สี่ ห้า อัน ครั้น ไค้ เห็น นก บริวาร ลาง อัวณ็ อัน ตาม อัน ไป ข6 างโ นั้น มา ข2 าง นึ่เบิ นที สบาย' ใจ เริง ร้น นาง นก ก็กอั บ ใจ โลเล กระทำ ตาม หมู่ นก อันธพาล ไป ประดุจ หน ห อัง อยู่ มา ไม่ นาน นาง นก ก็ ตก ฟอง ของ ตน ใบ หนึง มีสี ดุจ แสง แอัว ไพฑูรย์ นาง นก ก็พ้ก ฟอง ตาม ประเพณี นก กระ อัอย ตี วิด ธรรมดา นก กระ อัอย ติวิค นั้น จะ นอน ก็ดี จะ พ้กฟ อง กติ ย่อม นอน หงาย เอา เท์ าที่ง สอง ข างชึ น ชพ้า อัวย สำอั ญ ใจ กอัว ว่า พา จะ ทุ่ม ทบ ลง มา จะ ไค้ เอา เท ำนั้ง สอง นั้น อับ ไว้ และ เมื่อ นาง นก นอน หงาย พก ฟ อง อยู่ ไค้ เจ็ด แปด อัน เพลา อัน หนึ่ง เบน เพลา ชาย แสง พระ อา ทีดย นก ใน หมู่ บริวาร อัวห นึ่ง นั้น มาร็ อง บอก พวก อัน ออ อึง ว่า พญา หง สสี กร ชกา ก เหถื คง งาม ประดุจ ทอง มา อับ อยู่ ที่ถืง พฤกษา ริม สุมทุม ตรง นึ นก ทงห ลาย ต่าง ตน ก ตะลี ตะลาน พา อัน ไป ด พญา ราช บง สี่ ทอง นาง นก ค รน ได้ พง คง น นก มี จิต เสียว กระ อัน จน ลีม สติ หา ทัน ที่ จะ ก อับ ตัว เอา เท้า ลง เห ยืยบ แผ่น ดิน ไม่ ตัว ย ใจ จะ ใคร่ ไป ให้ ทัน พวก พอง ก็ แผ่ หาง กาง บก ผก เผ่น ชน โค ยก0 าอัง เร็ว ฟอง กก ลง ตก แตก เส อ ใน ชแ เน น นาง นก หา ทน รู ไม ลนลาน รบ แร ไป เชย ชม รูป โฉม พญา หง สี่ อัน เหถื คง งาม อัง พรรณแ ที่ง ท คง ครั้น พญา หง สี่ บิน ไป จาก สถาน ที่ นั้น แอัว นาง นก ก็ อัง เจรจา สรรเสริญ รูป ทรง พญา หง สี่ 480 - อยู่ ล้บพ วก พ8 อง อีก ชำ นาน จะ ได้คิ คระ ลึก ถึง ฟอง ที่ ตน พก อยู่ นนสั ก ขณะ จิดห นง ก็' หา มิ ได้ ครั้น ก ลิบ มา ที่ อยู่ เห็น ฟอง แตก ทำลาย ก็ ดก ใจ ยืน เหลียว ชำ ย แล ขวา พอ เห็น นก ดำ หนึ่ง อยู่ ที่ นั้น หา ได้ ไปลู พญา หงส์ ทอง ไม่ นาง นก โท มน0 ส พลาง โกรธ พลาง พลาง รอง ก็ บ นก ตำ นั้น ว่า ทำไม อยู่ ก็ บที่นึ่ จึง ไม่ ช่วย ระ วง ไข่ ของ เรา หา! ไม่ หรือ ว่า เรา จะ ไป ดู พญา หงส์ ทอง นก ตำ นั้น หาบ ญญา มิ' ได้ ก็ ไม่ เถียง ทะเลาะ หลีก ไป เลีย จาก ที่ นั้น พอพ็ น ปาก ใน เพลา นั้น นาง นก คิด เลีย ใจ นก ก็ เที่ยว กระ สบ กระส่าย เสิ อก สน อยู่ ตำ เคียว ขณะ นั้น เทพ คา รุก ข พระ ไทร เห็น ความ ชำ ของ นาง นก กระ ต้อย ตี วิด จึงร็ อง ลง มา ว่า ดูกร นาง นก ตำ เจ ำมี รูป ก็งค งาม ทั้ง สำเนียง เลียง รอง ก็ ไพเราะ แต่ นา ใจ นั้น ลามก ดู ประดุจ ใบไม้ อํนตํ อง ลม มีแ ด่หว่ น ไห วอ ย1 เบน นิจ นิ รำ เดร์ อำเ สัน ทำา ปา ป มิตร ย่อม เบน อัปมงคล หา ควร จะ อ ย่ใด้ ต้น พระ ไทร ใกล้ เคียง ก0 บ เรา ไม่ เทพ เจ ำร็ อง ว่า เท่า นั้น ก็ บน ดาล ให้ เพลิง บา มา ไหม้ สุมทุม และ ให้ นั้าพ่ ค ชาย เพือ ย ซึง นก กระ ต้อย ต็วิค ทั้ง ฝง เคย อา ต้ย ห ลิบ นอน และ หา อาหาร ให้ อำ เต รธา น สาบสูญ เลีย สน อัน ว่าน กก ระ- ต้อย ต็วิค ฝูง นั้น ก็ ถึง ซัง อัปภาคย์ ยาก แต้ น ได้ ความ เคีอ ครือ น คำ ย อาหาร การ กิน เทียว ระเห ระ หน ทน เทวษ อยู่ สน ทั้ง ฝูง ต่าง ติเตียน นาง นกผ้ เบน นาย ว่า สัน คาน โลเล เร่ ร่อน ทำ ให้ เรา พลอย อนาถา หา ที่ อยู่ ที่ กิน มิ ได้ แต่ นาง นก กระ ต้อย คีวิด ตำ ต้น เหตุ นั้น ครั้น สิน คีดเ ขำ แล้ว ก็ ได้ แต่ โท มน์ส นึก ใน ใจ ขอ ให้ รุก ข เทวดา องค์ นึ่จุติ ไป เลีย จาก ต้น พระ ไทร เรา จะ ได้ ก สับ คินเ ขำ อยู่ อัง ถึน ฐาน เบน ผาสุก สบาย ใจ เช่น กาล ก่อน และ นิทาน นก กระ ต้อย ตวิค ซึ่ง ขำ น้อย บริย ายนึ่ ไม่ ควร จะ ถีอ เช่น เอา เบน อย่าง ล้า มนุษย์ ชาติ หญิง ชาย จำพวก ใด ประพฤติ นั้าจิ ตเที น 481 พาล สน ดาน โลเล แล่น ไป แล่น มา เช่น นาง นก กระ กัอย ต็วิด กัวนึ่ น่แกั ว ช อช วก, จะ ปรากฏ เม่น, นิยาย อยู่ สน กัล ปาว สาน,, ห่าน ศาสตราจารย์ หลวง ศรี สมรรถ วิช้ ช้า กิจ ผู้ เชี่ยว ชาญ ทาง บก ษินวิ ทยา สหาย เก่า ของ ข้า พ เจ็า ท่าน ผู้น้เ บน ครู เรื่อง นก ๆ หนู ๆ ของ ขา พ เจา มา ตง เกือบ ครึ่ง ศตวรรษ แลำ และ ท่าน ก็ ย0 ง อุตส่าห์ เขียน บท ความ ลง ใน สา ราน กรม ไทย ของ ราช บ0 ณ ฑิตย สถาน เกี่ยว กับ นก กระ กัอย ตีวิค น่า อ่าน เห ม่อน กัน แด่ ไม่ ใช่ ทุก คน ที่ จะ สามารถ หา สาร านูก รม ชุคน้ มา อ่าน ไต้ จง ขอ กัด มา เพ้อ ท่าน ที่ ง หลาย จะ ได้ ทราบ ว่า รา ช้บิณ ฑตย สถาน ก็ ได้ พยายาม ล่ง เสริม การ เผย แพร่ ความ รู้ ทาง วิชาการ เห ม่อน กัน กัง ต่อ ไป ษ ข น ะ- “กระ ตํอย ตี วิด เบน นก แปลก ชนิด หนึ่ง ที่มี ใน ประเทศ ไทย โดย ม่เนึ่ อต็ง สี แดง ข้าง หนำ ลูก ตา นึ่วเ ทำ นึ่วห กัง สี น มาก และ ที่ พบ ข้อ บก มี เดือย สี นๆ บก ละ เดือย ม่ชอ วิทยา ศาสตร์ ว่า ๖0๖™ ลก ©แน ร เก ๘! 0 นร ล1:โ0ก นอ เาล แร า6 โ 0 เอก เบน นก ที มี' ขา ค่อน ข้าง ยาว สี ของ หำ คอ หนำ อก บก และ ปลาย ปาก เบน สี ดำ สีที่กั อง ข้าง ตำ ใต้ บก ขน บน หาง และ ขน ใต้ หาง เบน สี ขาว โคน คอ ค วน สิขา ว ทาง คำ นบ น ที่ บริเวณ หู แด่ ม ขาว หาง ก็ ขาว แด่ ม่สี ดำ กัด เบน แผ่น ใหญ่ ใกล้ ปลาย หาง ปลาย หาง คู่ กลาง แกัม สี น่า ตาล หลัง ไหล่ และ ขน คลุม บก ดำ นบ น สี มะกอก ปน เงา บรอนซ์ ใกล้ๆ หำ บก ม่สีม่ วง แร เงา ปาก สี ส ไ] แดง ปลาย ปาก สี ดำ ขา สี เหลือง กัด ลูก ตา นา ตาล แดง ขนาด ๑๒ นึ่ว กิน ไส้เดือน หนอน และ แมลง ต่างๆ สิบ พนธ์ ดง แด่ ม นาค มถ งมิถ น า ย,] แ ไข ๓- ๔ ฟ่อง ไข ลง ใน แอ ง ตนๆ บน คน 482 กรวด ไข่ สีนํ้า ตาล มะกอก บน พน สี นวล ๆ เทา ๆ แตม ใหญ่ หรือ เบน จุดๆ สีเ กอบ คำ ปน สิ ม่วง อ่อน เมือ สง ส ไ] ว่า จะ มือ' นต ราย เกิด ขึน ขณะ พก ไข นก ตำ ที ไม่ ได้ พก ไข่ จะ รีบ ปรากฏ ตำ ขน แล ว พยายาม ล่อ 1 หำ ตรู สน1 1 จ ใน ตน ดำ ย เล่ห์ กระเท่ห์ บาง ประการ ทำ เบน บก หก บาง เจ ฆ ขา บาง เพ อ ล่อ ให้ ศิต ร ตาม ไป จน ห่าง จากรำ พอ สมควร แล วก จะ กลบ เบน ปกติ ตาม เดิม ถำศิ ตรู ไม่ สนใจ คง ม่ง ไป ใน แนว ทาง ของ รำ ไข่ ตำ ที กำ ลำ กก ไข่ จะ ค่อย ๆ เล็ด ลอด หนี ออก จากรำ ไป ไข่ ซึง สี สน และ รูปร่าง คลาย กอ นก รวด อยู่ แล ว ก็ จะ พราง ตา ศิต ร เอง นอก จาก ศิต รูนีน จะ เบน น0 ก เก็บ ไข่ นก เท่า นน จึง อาจ พบ ไข่ ได้ ปกติ เวลา บิน กระ พอ บก ชำ ๆ แต่ เวลา เสี อก คู1 อาจ แสดง วิธ บิน โลด โผน ได้ หลาย ๆ แบบ และ บิน ได้ รวด เร็ว เวลา บิน ม0 กรี อง ไป ดำ ย นำ นิยม ไพร มไไ ไม่ พอ ใจ นก ชนิด น็ เพราะ จะ รี อง และ บิน วก ไป เวียน มา คลำ ยก0 บ เบน ยาม ระ วำภ ไ] ให้ กบ สัตว์ ใหญ่ ชอ คง เรียก ตาม เสียง รี องของ มีน กระ-ตอ ย-ติ-วิด ทาง ภาค เห น้อ เรียก แต้- แว๊ด นอก จาก ประเทศ ไทย แลำ ยำ มี ใน พม่า อิน โค จีน สห ร ฐ มลายู ดำ ย จะ พบ ได้ ทำ ไป ตั้งแต่ ที่ ราบ ที่ ราบ สูง จน กระทง บน ภูเขา สูง ชอบ บิา ละเมาะ ที่ ติด สับ ทุ่ง หญำ ทุ่ง นา บริเวณ ที่มีก รวด ใกล้ ๆ ทาง นำ” นก กาบ บัว กระบวน นก ที่มีช อ เพราะ หรือ เมื่อ พง ดู แล'' 3 ท0' าใ ห้ มอง เห็ นภา พไ 1 ป ได้ ต่าง ๆ แล ว ก็ เห็น จะ หา นก อะไร มา จ0 บ นก กาบ บิวิ หรือ นก (สอ กบ' ำ ได้ ยาก เพราะ ขน ชอว่ าบว แลว ใคร เลย จะ อค สนใจ หรือ วา ดม 1นภ ๅพอ "น งค งาม ต่อ ไป อีก ได้ บิวห ลวง บิวเ ผื๋อน บํว์ผ น บว คำ บว เอง บํว ยม บว ลอย บว วิกตอเรีย แด่ ละ อย่าง ก็ เบน ที่ น่า นิยม ชม ชำ ทง สน ฎ ย, แสํ 'ว ฉะ นนเ มอบ ว มากลาย เบน ชอน ก เสย อก ด็ว ยๆ น่ๅที จุะฎ ดด้ด ทาง โร แมน ดิก ไม่ ได้ นี่ หมาย ความ ว่า ถา ปล่อย เชาวน์ หรือ แนว คิคที่ แล่น ไป น่า เรา ไป ตาม เสียง ของ คำ หรือ อะไร ทำนอง นั้น สำ หรื บขำ พเ จำ เอง ซึ่ง นิยม ทุก ลีง ทุกอย่าง จบ ได้ หยิบ คู รู้ เห นถง จะ จุใจ ฉะนั้น เม อ ได้ ยิน คำ ว่า นก คอ กบ ว หรือ นก กาบ บ0 ว่ตา ม ที ปรากฏ ใน วรรณคดี และ นิราศ ต่าง ๆ ของ คน นนค นนิแ ลวก ไม่ เกิด จินตนาการ ใด ๆ เลย ไม่ ทราบ ว่า จะ พยายาม ส รำ งม โน ภาพ เบน รูป นก อะไร ขน มา ดี เพราะ สมอง ไม่ ยอม ที่ จะ วาด ภาพ คอ กบ ำให้ มี เคา เบน นก หรือ วาด นก ให้ มีสํณ ฐาน เบน ดอก บ่ ว รู้สึก ว่า มน ไป คน ละ ทาง เห มีอน ตํงที น์กป ระ พน ธ์อํง กฤษ รีด ยา รีด กิ ปลิง เม อพูค ถึง ตะ วน ตก ตะวํ นอ อก แล่ ว เขา ก็ ต่อ เติม ไป อีกว่า อย่าง ไร สอง สีงนี่ คง จะ มา พบ กิน ไม่ ได้ ดํงที่ ว่า [[ ลร 1: !ร [1ลร1: ลโฟ พ 681: 18 พ 681: /\ ท 6 ก 676โ ร หล!! 11า6 1พ ล เก ๓ 661: นิ เบน การ แส คง ถึง จุด ยืน ยอง กิ ปลิง ถ ำจะ พูด ตาม ภาษา สม0 ย ใหม่ ที่ ถก ต่อ ง นิยม กาล เ!] ยบที เคียว ขำ พเ จำ เอง เวลา พูด ถึง นก ถึง หนู ก็ ไม่ 484 ทราบ ว่า จะ เบน จคไ หน ของ อิริยาบถ ใด น กๆ กช กอ จฉา คุ ณคุย ณ บาง, แอ ย ที่พค ออก มา ได้ฉ อด ๆ ถึง จุด ยีน ที ถาวร จุด นอน ทจ รง และ จุด, แง ที่ . ว่า เบน กระ เบึ อง ยาง ปูพืน ยี หอ อะไร อย่าง ห ‘แง เม อร ะห วาง สงคราม โลก คร็ง ที สอง คณ พ่อ ของ ขา พ เจา เกิด คด อะไร ข นม ากไ มทราบ ท่าน จึง อิด ไป ล่อง แก่ง กับ พวก ญาติ ๆ ที เน้อ ชีวิต กร่อย ๆ ใน เม อง ท คอย แต่ วิ น ใ หน ลูก ระเบิด จะ ลง ตรง ไหน อะไร อย่า งนน ท่าน เล่า ให้ พง ว่า ทา1 แ ไป ถึง แก่ง แห่ง หนึ่ง เรียก ว่า เ. เก่ง ก็อ แต่ ล้า ใคร มา ถาม ขำ พ เล้า ว่า แกง น อ ยู่ ที่ ไหน ก็ คง จะ ตอบ ไม่ ไค้ ยี งก1 ว่าน' น เมื่อ มี การ สร่าง เยอ' น ยนสี ล่น ร็ว แล ว เช่น นึ่ ระ คบ นึ่า อาจ สูง ขน จน แก่ง หมด ความ เบน แก่ง ไป เลีย แล วก็ ไค้ เมีอ ท่า นก อับ บัา นก อับ ช่อง จาก ล่อง แก่ง มา ขำ พ เล้า ก ขน ไป เย ยม ทานพ เชียงใหม่ ท่าน ก็ เล่า ให้ พ้ง ว่า การ ไป ที หมู่ บัาน กระ เห รี ยง ที แถว ล้อ นน ท่าน ไป พบ นก กาบ บัว ตำ หน ง สวย เหลอ เกิน อยาก ให้ ลูก หลาน ได้ เห น จริง ๆ ถึง กับ อุตส่าห์ ทำ ปาณาติบาต ยิง นก กาบ บัว นึ่ลง มา จาก ยอด ไม้ การ จะ สะ ต่พ่ ให้ คง รูป เดิม กล่บ มา นั้น เบน อัน สุด อิด เพราะ ไม่ มี หยูกยา กัน เน่า และ พวก ที ไป ก็ ทำ การ ที เรียก ว่า ไโ 3X1 0เ6 โ กา ไม่ เบน กัน เลย ท่าน จึง รวบ รวม ขน บก ขน หาง และ ขน แห่ งอน ๆ เท่า ที จะ เก็บ ไค้ เม อ ท่าน นำ เอา ขน ต่างๆ มา ให้ ขำ พเ จำ ดู ทั้งๆ ที่ ขำ พ เจ ำก็พ ยา ยาม จะ เอา ข8 อ ความ ที ท่าน พรรณนา ถึง อัก ษ ณะข อง นก กาบ บำ ให้ พง แล้ว ก็ส รำ ง ภาพ โดย เอา ขน ต่าง ๆ มา ลอง แซม ดู ใน ใจ เพ อ จะ ได้ ภาพ นก กาบ บัว มา ให้ เกิด ความ เขา ใจ แต่ ก็ ไม่ สำเร็จ ขำ พ เจ ำก็ท ราบ เพียง เลา ๆ ว่า นก กาบ บัว ตำ คล้าย นก ยาง มี ขน ทำ ๆ ไป สิขา ว บก ลา ยๆ และ แถว พาน ท้าย มีสืแ ดง ม่วง แบบ สี กลีบ ของ บัว แดง เรื่อๆ อัก หน่อย เท่า นั้น เวลา นั้น หนัง ลีอ ภาพ นก 485 ใน เม อง รอน ของ ข าพ เ จาก ม ห! X ง สอ 8!โ(ะ1ร 0^ 8น X กาล ของ 861า ; โลโ ก 3 กา VI เาเ 0 ร ทม ภาพ นก ต่าง ๆ หลาย รอย ชนิด แต่ผ้ แต่ง และ ผ้ พิมพ์ ประ- หยด ใน การ แส คง ภาพ โดย ลด ขนาด ลง แต่ ละ ตํวดู แสิว่ เล็ก กว่า นก ลี ชม พ สวน ชมพู บา เลีย อีก ฉะ นน เมือ ข็าพ เจ ำขอ ให้ ท่าน ชว่ๅ รปไ หน เบ่ นรป นก กาบ บว ท่า นก ชี ไม่ ถูก เพราะ ภาพ มน เล็ก และ ตา ของ ท่าน ก็ ไม่ ดี เหมือน เมือ ยง หนุ่ม อยู่ ตกลง จน แล็ว จน รอด ขาพ เจา เลย ไม่ ทราบ ว่า นก กาบ บำน้ คือ นก อะไร แน่ เวลา นั้น สวน สํตว์ เขา ดิน ก็ ยง ไม่ ได้ ความ และ ขอ น้กเ บ่น เหตุผล อีกอ ย่าง หนึง ที ต่อ มา เมือ ขำ พ เจา ต่อ ง การ ภาพ ของ นก หรึอ สตว์ อะไร แล8 วจึง ไม่ ค่อย ไว้ ใจ ใคร นอก จาก คุณ หมอ ทวี ตํนดิ วงษ์ ซึง ชำนาญ ทาง การ ถ่าย รูป ไม่ แพ้ การ ตรวจ และ ริก ษา โร คอน เบน หนำ ที่ โดย ตรง ของ ท่าน และ เบ่น คน ที่มี กสิ อง ถ่าย รูป ที่ใ& เลนส์ ดี ที่ สุด ที่ มนุษย์ จะ หา ก็ น ได้ ฉะนั้น เมือ ถ่าย นก หริ อสิต ว์ได้ แล้ว ถึง จะ ขยาย ส่วน เท่าใด ก็ ยงชี ด เห็น ทุก ขุม ขน ก็ ว่า ได้ ถูก ต่อ ง ตาม ลี ธรรมชาติ แจ๋ว ไป เลย และ อาจารย์ ประเสริฐ ย ลิบ ทอง เจำ ของ “ส่วย ด รู” ก็ สปอร์ ต เต็ม ที เลีย ค่า บล๊ อก เท่าใด เท่า ก็ น ขอ แต่ เพียง ให้ ท่าน ผู้ อ่าน เมือ มอง เห็น ภาพ แล้ว ถึง จะ อ่าน หริ อ ไม่ อ่าน คำ อธิบาย ก็ พอ ที่ จะ จด จำ สิ ก็ ษณะ สิ ณ ฐาน และ ลี สิน ติด ตา ไป ได้ นาน จน เมือ พบ ของ จริง เข ำก็ จำ ได้ แต่ ลำ ไม่ มี โอกาส พบ ก็ พอ นึก ออกว่า หนำ ตาขอ งม่น เบน อย่าง ไร ที่ งนั้น ที่งนึ ก็ เพราะ บำน เรา เคย มีน ก เหล่า นึไม่ นั้อย แต่ ไม่ มี ใคร ริก ษา ดูแล ไม่ ชำ ก็ สาบสูญ หมด พีช พ่น ธ์ไป เพราะ ความ ไม่ เอา ไหน ของ พวก เรา พอ ขำ พเ จำ ออก มา เบน ทูต อยู่ ใน ประเทศ อินเดีย ก็ บ่ ภรรยา ที ชอบ ธรรมชาติ และ มี เมตตา จิต ต่อ สต ว์ มา พบ สิบ สหาย ที่เบ่ น นักธรรม ชาติ 486 วิทยา ใน กึง บก ษินวิ ทยา เสีย ควย สหาย คน นึ่ดีอ เอก อ0 ครร าช้ ‘ทูต อิง กฤษ ที เขา เรึย กว่า ขำ หลวง ไห ญ่ ประจำ อินเดีย กล่าว คอ นาย มล คอ ล์ม แม็ก โด นํลด์ ลูก ท่าน แรม เซย์ แมก โดน ลด อด ต นายก ร์ฐ มนตรี อ งก ฤษ และ หำ หนำ พรรค กรรมกร แห่ง ประเทศ นน นา ยม ล- ด อล์ม แม็ก โค นิล ด์ผู้นึ่ คร็ง หนึ่ง เคย มา เบน ผู้ สำเร็จ ราชการ อ ำกฤ ษ ประจำ สหร็ ฐ มลายู ก่อน ที่ จะ ไค้ รบ อิสรภาพ เค็ม ที่ มา เบน สหภาพ มาเลเซีย อย่าง ที่ เรา รู้จํก่ ก่น เดี๋ยว นึ่ ท่าน ผู้นึ่เ คยเ ขำ มา ประเทศ ไทย สม ย ท่าน จอม พล ป. พิบูล สงคราม ดำ ที ขำ พเ จำ เคย กล่าว ถึง เมือ เล่า เรือง นก ปาก ห่าง ให้ ท่าน พ้งใ น “ช่วย ครู” ฉบบ ก่อนๆ แลำ นาย บัล คอ ล์ม แม็ก โดน0 ลค์ ได้ แต่ง หนำ สิอเ ล่ม โต เบือ เร่อ เรือง นก ใน สวน บำน ขำ พเ จำ ที่ อินเดีย หรือ 8เโอ ร เท เห V เท อ เลก 0ลโอ6ท ซึ่ง พรรณนา ถึง นก ต่าง ๆ ที่ ชอบ มาท0 าร่ง ออก ลูก ออก เตำ ตาม ดิน ไม้ ใบ หญำ ใน บริเวณ สถาน เอก อ คร ราชทูต ของ ท่าน ซึ่ง ท่าน เอาใจ ใส่ ดูแล ไม่ ให้ ใคร มารบก' วน รำ แก สํตว์ ขำ พเ จำ เคย ไป มา หา สู่ เขา บ่อย ๆ เพราะ รสนิยม ตรง กน ไต้ เห น นก กระ ต่อย ดี วิด นก กะ ราง หิว ขวาน นก แซง แซ ว หาง บ่วง นก โพ ระ ดก นก ปรอด ช้นิด ต่าง ๆ และ นก ยาง นก แข วก มา ทำ รํงกํ นอ ยู่ ย1 วเยั้ ย ไป หมด แต่ พอ มา รำ พ0 นิ ถึง นก กาบ บ่ว ท่าน ก็ บอกว่า นก ชนิค นึ่ม่น ชอบ ทำ รำ ตาม ดิน ไม้ สูง ๆ ห่าง จาก หมู่ บำน คน ออก ไป ไกล ๆ ท่าน ยำ เคย ช้ให้ ขำ พเ จำ ดู ฝูง นก กำ บบำ บิน ขำ ม หำ ขำ ม สถาน ทตข อง ท่าน ไป ทาง ทิศ เหนือ บ่อย ๆ ตกลง ว่า ขำ พเ จำ ไค้ เห็น นก กาบ บัว ตาม ธรรมชาติ จริงๆ ก็ ใน ประเทศ อินเดีย เช่น เดียว กบ ที่ เคย พบ นก กระสา คอ ดำ นก กระสา คอ ขาว และ นก ขํอน หอย ใน ประเทศ เขมร ตอน ที่ เดิน 487 ทาง โค ย รถ ยนต มา กบ ทาน อุปทูต ไทย บ. จ. วงศ์ บ ห ป ช้ยา งก ร ไป ชม เสียม ราบ พระ ตะบอง ดู นคร วค หล0 ง จาก ที คณะ สยาม ริฐ ชาวกรุง ได้ ไป ถก เขมร กัน คร็ง กระ โนน ขา พ เจา ได้ ศก ษาห น์ง สอ 'ไ ■ห© 81๗3 0^ ผ0 X {|า6 โก X ห ล! เลก 6 ของ นาย เด็ก แนน อาจารย์ ผู้ เชียว ชาญ ทาง นก ที่ มา สอน ภาษา กัง กฤษ สม ย หนึง ที่ ร. ร. ปริ น ส รอย เชียง ไห บ่ ท่าน ผู้ น ชอบ บุก บา ผา ดง ศึกษา ภูมิ ประเทศ โดย แสดงออก หนำ ว่า ออก สำรวจ ธรรมชาติ วิทยา แต่ ก็ คง ทำ หนำ ที ดิง ที่ ใน บโห สถ ช้า ดก เขา กล่าว ว่า ท่า ว หรือ พระ เจำ วิ เท ห- รา ช้ส่ง อุป นึก ชีด ไป สิง เก ต การณ์ ทาง เม องของ ท่า ว จุลนี และ บริวาร อุป นิกขิ ตน เบน ภาษา เก่า พ้ง เพราะ หูใซั กับ ใคร เขา คง ไม่ โกรธ แต่ ทว่า ถา บอกว่า เขา ไป เพ อ ท่า จาร กรรม หรือ เบน จาร บุรุษ แล2 วก คง ไม่ เบน ที พอ ใจ ของ คน ส่วน มาก ขำ พ เจ็า กัง ระลึก ถึง ค รง, หนึ่ง ฌีบุน เคย ส่ง คน มาลู การ ศึกษา ของ ประเทศ ไทย เห็น เอาใจ ใส่ ดาน เต ริ ยม อุดม ศก ษาที ธ. ร. เด ริยบ ยอง จุฬาลงกรณ หา วิทยา สิ ย เบ่น พิเศษ ค รน ถงว นที ๗- ๙ ธ- น' วา เม อ สงคราม มหา เอเชีย บูรพา อุบ็ต ขน รถ ยนต์ บรรทุก ทหาร ญีบุ่น ที่ มุ่ง หนำ เดิน ทาง ผ่าน อร้ ญ ประเทศ ตรง มา ที่, โรง! เรี ยา น ต' รื! ยม อุ, ดม ตาม แผน เพิอ นำ ทหาร เข็า มาพิ ก ตาม ตก เรียน ต่า ง 1 ที เขา เคย สำ ร รจเ ร ยม รอ ย เม อ เจา หนำ, ท ของ เขา1 ได้ มา ศก ษา การ จ ด การ ศก ษาข อง เม อง 1ท ยทเ ขา อุต สา ห ศึกษา แผน กัง ขนาด ตึก เรืย น หอ งเ' รย น1 ใว้แส ร จเร ยบ รอย พร อม ท จะ ผนวก เข็า กบ แผน ยุทธศาสตร์ ส รำ งวง ใ พ พู ลย์ท นที ทน, ใด ที่' ชา' ติ, ตอง การ มิส เต อร เดก แนน รวก กบ' ' ขา พเวิ าต และ เขา ก' ^ถง แก กรรม ไป เม อ เร็ว ๆ น้เ อง เขา สาเก ต เห็น นก อะไร ที่ ไหม กัมก็ พิณ์ทึ หมด เมนตม 488 ว่า เข็ด หงส์, เข็ด ปาก ลาย, เข็ด ท่า, จากพราก, เข็ด หา, เบด ลาย, เข็ด แดง, ดบแ ค, หก ปาก ห่าง, หก กระสา คอ ดา, หก กระสา คอ ยาว, หก ช้อน หอย ดา ไว อ ยาง ละ เอย ด แตใ นบ น ทกข อง เขา ไม 1ด บ่ง ออก มา เลย ว่า ม หก กาบ บว ทาง ภาค เห นอ ของ ประเทศ ไทย แม แดด ว เดียว ส่วน นำ สำรวจ ค นอน หาย ช้า เวห ชี่ ฯลฯ ก ไม่ เห น พูด ถงน กนี ทาง เหนือ ข้อ นึ่เ อง จึง ทำ ให้ บิดา ของ ข้า พ เจา ถึง เสก ตีน เต ‘แ มาก เมือ ได้ นก กาบ บัว1 ใน แถว บริเวณ ที ไม่ ห่าง จาก ที นาย เดก แนน เคย พ ๆ ย นก จาก พราก มา แล วน, น เอง ขำ พ เจา เคย อ่าน ใน วรรณคดี ส่วน มากออก ขอ นก กาบ บัว หรือ นก คอก บัว แต่ ก ยง ไม่ พบ แห่ง ใด ที จะ พูด ได้ ชด แจง ว่า มี ลำ ษณะ อย่าง ใด มี อุป น่สำ ล้น ดาน พิเศษ เช่น กิน อะไร ทำ รัง ที ไหน แบบ ที่ เจำ พา ธรรม าธิเ บศร์ ได้ ทรง ประ พ0 นธ์ ไว้ ส่วน มาก นั้น เพียง ออก แต่ ชอน กเรื ยง บัน ตาม ล้ม บัส จะ บัง คบ ทรอ อำ' แวย ถา เรา เจ กก ดี ไป ถ้า ไม่ รู้ จำ ซึ่ง ส่วน มาก ไม่ ว่า ใคร ก็ ไม่ เจ ำก็ ได้ ยิน แต่ เสียง เหมือน ดำ ที่ นำ บุญ เปา ‘เล สานุศิษย์ พระ เยซู ที่ กล่าว ว่า ถึง อาตมา จะ พูด คำ ย เสียง ของ ทต สวรรค์ ก็ ตาม แต่ ถำ อาตมา ขาด เมตตา กรุณา แล้ว อาตมา ก็ เหมือน หนืง ฉง ฉาบ เท่า นั้น ดีอ ได้ แต่ เสียง กิน ไม่ อม เข้า ไป หู ซ ำยก็ ออก มา ทาง หู ขวา เด็ก รุ่น หล ำก็เ อา ไป นินทา ว่า เบน วรรณกรรม นั้าเ น่า ไป แต่ อย่าง ไร ก็ดี ล้า เรา ไม่ มี อะไร ดี กว่า นั้าเ น่า เรา ก็ ดำ ง หา วิธ นำ เอา นั้าเ น่า มา ใช้ ให้ เบน ประ โยชน์ ท่านพระ ครู อะไร องค์ หนึ่ง ท่าน เคย เตีอ น ให้ สติ ข้า พเ จำ มาเ มอ ไม่ สนาน นำ ว่า “ถึง นั้าเ น่า ก็ ทำ ให้ เรือ ลอย สำ ได้ นะ โยม!” ดำ นั้น ล้า กวี เขียน แต่ผ้ พ้งผ้ อ่าน ไม่ร้ จำ แต่ ล้า มี ครู คอย ช้คอ ย อธิบาย หา รูป หา ภาพ มา ประ กอบ แล้ว ผ้ อ่าน ก็ จะ เข้า ใจ เพราะ มอง เห น วรรณคดี ก็มีร สยห เหมือน 489 ห วนา หอม ถา เรา ไป คม โดย เอา จมูก ไป จ่อ ทีป ๅกข ๅคก็ คง จุะไ ค้กสี น นุ นๆ ก ไม นาน ยม ชม ชน เลย แต่ ถา ทำ คง ที สุภาพ สตรี ยาย นา อบ เมือง นิ แนะ1 นำ, ข่า, พ เจ าว่า ลอง เอา นา อบ น้สะ เปร ย์หรื อ ประพรม' ใป ที่ แก้ม ของ สตรี สวย ๆ ให้ กล นนํ้า อบ มี โอกาส ขยาย บริเวณ กวาง ออก ไป แล2 ว ค่อย ๆ หอม ชา ๆ สด กลี นเ ขำ ไป ก็ จะ ไค้คํ น โธช ะ ของ นำ อบคี ๆ อย่าง ถูก ต่อ ง ซึง ก็ จริง ของ เธอ เสีย ด็วย ใน เมือ เธอ เอง ไม่ รํง เลีย จ จะ ยอม เบน ที่ ทดลอง ของ ส คน! ธ ทกที มี ชื่อ' ของ ฝ รี ง เศส เหมือน กน ท่าน ท นิยม กาแฟ ทัน ใจ ทีเร ยก ว่า เท ร! ล ท! 00^66 หรือ ที เด็กๆ ปอย ราน กาแฟ มก เรียก ย่อๆ ว่า “แน็ ส,, ซึง ทำ เอา ขำ พ เจ างง มา ครํ้ ง' หนึ่ง แล้ว ท่าน คง จะ เขา ใจ คำ ว่า กรี ตา ทิน ใจ หรือ บท รี อยก รอ 3 ที่ ทำ มา แก่ คลี ก่ที เคียว เมือ เติม นารี อนนํ้ า ตาล และ ใ! านม ให้ ไค้ ที่ ก็ จะ ออก รส ออก ชาติ ออก กลี น ชัน อก ชื่น ใจ จริง ลอง ชม กวีนิพนธ์ แบบ เข็ม ขํนข อง กร บ สมเด็จ พระ ป รม านุ ช้ดซึ โน รส คง ต่อ ไป น เถิด “พระ ยอ กร ก่าย พ0 กตร พลาง ชำ ล ก่' ชำเลือง เนอ ง นิกร วิหค อเนก นก นานา หมู่ มยุรา พ้อ น พาย กระ เรียน ร่าย รี อง รีา คลี' าคลี ง' โคลง คลอ แค ล ฝูง แก รี บ กึง' แมก แข วก ขวาน เคาะ ขุด ไม้ ไส้ กระสา แซ รีงแ ซรว เคำ โมง แมว ม่าย คู่ เค็า คู่ก่ล่ อง คง เบค นํ้า ลง เล่น นา กา ใ! ๆ กลา กลืน ปลา ค0’ บ คา คาบ คา ร่อน กระ แวน ว่อน บิน บน เปล่า ปลิง ปน กระ ลิง ลาง กาง เขน เขา โคก มำ สรีอ ยอึรี าร่ง นาน กระ ไน ขาน เลียง เรีา แขก เตา กระเด็น กระ ดั้ว ง, วเ งอก งง บง รอก กระจอก กระจิบ กระจาบ พิราบ รีา ครวญ คราง ยาง กระ หรอ ค ตอด ต่อ แสก เสียง ส่อ สม ชื่อ ออก เอ ยง ออ อึง ไพร เหยี่ยว ตระ ไก รด ระ กรุ ม กระ ลุมภู กระ พ้อ กระทา ล่อ ทัก เพ้อ น เก ลีอน กระทุง 490 ท่อง ชล ดอก บัว ปน ปลอม แปลก สัญขั น แซ ก นางนวล ฝูง กาก วน จิก รุ้ง เท่ งทูด กุ้ง เถียง ถอย ดํอย ดี วิด หวาด พา ก ลำ คลา เค ลา คู่ คลอ พระยา ลออิ กุ้ม คุ่ม คืบ แค แล หลาก เหล่า จากพราก นก พริก อิก พระ หิด คอน หอย แอ่น ลม ลอย ลม เลอ น ไก่ เถีอ น ขัน จะ แจว ดุเหว่า แว่ว เสียง หวาน สา ลิ กา ขาน จะ จิ อ ไก่ พ้าพ้ อ หาง เพ1 อย เจอ ยก ระ แสง สำเนียง เสียง ระ วง ไพ รพ ริ อง ริ อง ระ ขัง ไพร พนา นตี ภู บาล ชชม เดียว เสียว อุระ รอน เรา พลาง คำนึง หนุ่ม เห นำ แห่ง เนีอ นวล ผจง ใจ นา,, พอกรม สมเด็จ ทรง ร่าย เรียบ รอย แสัว พระ กวี แขัว ก็ ทรง ข ขับ โคลง นวล ปราง หนึ่ง นึ่น ครวญ แย่ง ย็ าฤๅ อก น็อ์ง เรียม ถนอม ฯลฯ เท่า นีเร าก็รู้ จัก นก แทบ นับ ไม่ขั วน ขัาพ เจัา ลอง นับ ดก็ ไค้ ถึง ๖๗ ชนิด ที เดียว นับ ว่า ไม่ นัอย และ ใน จำนวน หก สิบ เจ็ด นี ขัาพ เจัา ไม่ร้ จัก ก็ ร่วม เจ็ด หรือ แปด เขัา แล็วิ แต่ ท่าน ที่ ไม่ ใช่ นักเลง นก พ้ง แต่ ชอน ก เฉยๆ ก็ ย่อม จะ เกิด อารมณ์ เหม็น เบอ แต่ สัา เห็น รูป เห็น ร่าง ทราบ นิสัย สันดาน อาจ เกิด อารมณ์ ชอบ ก็ ไค้ พูด ถึง ตอน นีทำ ให้ คิด ถึง ครั้ง หนึ่ง เม็อ คุณ เส วตร์ เบื่ ยม พงศ์ สาน ศ์ ท่า หนัง เรือง “วารุณี” แลว สยาม รัฐ ฉบับ สัปดาห์ วิจารณ์ เกิด วิจารณ์ เอา เสีย หาย มาก ๆ เช่น ตอน พูด ถึง สัตว์ จตุ บาท ทวิ บาท ที ชา ชาติ ต่างๆ ก็ตีว่ าม็ไ ม่กี่ช นิด ไม่ เห ม็อน ที่ผู้ส ร้าง หนัง คุย เอา ไว้ ขา พ เจา แต่ง เติม เสริม ต่อ ให้ ขัด แจัง เช่น นางนวล นึก นึ่มน็ อ์ง จากพราก พราก จาก นาง พึรา บ พิลาป คราง บัว ว่า บัว นช้ บน ฯลฯ 491 ถูก เรียก ใป เบ็น พยาน โจทก์ เทือ สน้ บสนุ น ยัอที่ ว่า มี นก ต ง ๔๐- ๕๐ ชนิค ทนาย จำเลย กล่าว คอ ท่าน ม. ร. ว. เส บี ย์ ป รา! มช้ ท่าน ก็ ยัน หรือ ยืน กราน ว่า นก ยัน กนก ชนิด เดึย ว เท่า นั้น แหละ ส่วน ขำ พเ จำ เพ้อ ความ ยุติธรรม ก ยัน ว่า มี หลาย สิบ เช่น น เหมือน ยับ ยัามี ใคร ถาม ว่า ป รา! มขมี กี่ แขนง ขา พ เจา ก็ ดอง ตอบ ว่า อย่าง นิ อ ยก็ยั อง มี สอง คือ แขนง เส นีย์ และ แขนง ดก ฤทธ ใน ที สุด ศาล ตด สิน ให้ คุณ เส วตร์ เข็น ผํ่าย ช้นะ แต่ เมือ มา ดู การ เมือง บจจุ ยัน คุณ เส วตร์ เข็า มา ร่วม เข็น รอง นายก ของ ร่ฐ บาล เส บีย์ แลว คุณ คึกฤ ทพ้! จม ดีร่ฐ บาล เส บีย์ จำ เยัา ลง ไป นิ บ ว่า เบน วินิต ยัด ข2 อง คิด แล่ ว หลาก เหลือ เมื่อ เรา เอา แล่ง ร่อน บท พระ นิพนธ์ น็ลง ไป ก็ จะ ได้ แร่ สอง ชน ที่ ตรง ยับ เร์ องของ เรา คือ (๑) ตอน “ดอก บ่เว ปน ปลอม แปลก,, จาก ตอน ร่าย (๒) ตรง ที่ “บ ว' ว่า ยัว นุช1 บน อก นิ อง เรียม ถนอม’, จาก โคลง ที่ ตาม มา เท่า นั้น เอง ฉะนั้น ยัาอ ยาก เรียน เรือง บก ษินวิ ทยา หรือ ธรรม ชาติ วิทยา แล่ วิ เรา ก็ ไม่ ไป เบ่ด หน์ง เอ ดะเ ลง พ่าย มาเ ป่น หน ง สอ ประกอบ การ คน ค ว่า แต่ หาก มี ใคร เกิด จะ บรรยาย สรีร ภาพ ของ สาว มอญ ขน มา ว่า เบ่น พน ธุ, เน้อ อวบ ยัน ขน มา ก็ อาจ หยิบ ยืม ยก เอา โคลง บาท ที ๔ ตอ นที ว่า บว ว่า ยัวน ช บน อกนั้ อง เรียม ถนอม” ก คง จะ พอ ไป ได้ แต่ ถา ตอง กา รพิ สู จน ให้ ลึก ซงไ ปยืง กว่า นั้น เหมือน ยัง ที ใคร คบ น้งเ กิตพ ล'3 บองทะ สุ กลาง ปล่อง ลก ขน ถาม มา ดาม เจียง ค รง หน ง ขน มา แต ขณะ ท พอ หนุ่ม ยง บ่อน คำ ถาม ไม่ หมด ประโยค มา ดาม เจียง ลุก ขน ตอบ พร วค เคียว วา 7116 3ก5 พ 61- *0 4เาส4 อุบ 654 เอก 15 ฝ 60เ(เ6ฝ่1 ผ ๐! ” ก็ ขอ เชิญ ไป อ่าน นิราศ 492 VI วา รา วดี ยอง มหา ฤกษ์ (หลวง จกร ปา ณ) สหัย ร ชกา ลท ๕ เอา ก แล้ว ก้น เพราะ มหา ฤกษ์ ไค้ พิสูจน์ ซ. ต. พ. มา แล วดว ย ตา ของ ตน เอง ขำ พ เจา ที แรก ก็ ตั้งใจ' ใว้' ว่า จะ อธิบาย ลกษ ณะข อง น ก กา ไ ปา หัว เสย เอง แต่เ มอ เขียน ไป เขียน ไป ประกอบ กับ คู รูป ภาพ ที่ คุณ หมอ หวี ตน ดี วงษ์ ถ่าย แล ำก็ร้ สึก ว่า เห็น ช่ดแ ดัง ติ มาก ประกอบ กบ ขณะ นิ ขา พ เจา ไค้ มา นิ งท รา ช้บ ณ0 มืตย สถาน ม สา ราหุ กรม ไ., หย ฉบบ ราช้ บ ณ0 หตย '๙ ถ าห วา งอย' ใกล้ มอ เห็น ว่า เบน หน งสึอ กัาง อิง ทีคี สมควร ที จะ มี' หุกหั อง' สมุด โร ง เรียน แต่ณ็ กรง ว่า จะ ไม่ หัว ถึง กัน ฉะ นน จง ขอ นำ เอา คำ บรรยาย ขอ งนิก ธรรมชาติ วิทยา ที ขำ พ เดัา เคย กล่า วถง บ่อยๆ มา ช่วย ประกอบ ความ เรียง ของ ขำ พเดั าก็จ ะด้เ หม่อน กัน เพราะ ทำไม ขำ พ เจา จะ ยก ยอง แตน ก ธรรมชาติ วิทยา ต่าง ประเทศ เท่า นน ห่าน นาย แพ ท ย บุญ ส่ง เลย ะ กุล ท่าน ก็ ได้ เขียน เรี อง ราว สนุก ๆ ไว้ หลาย เรือง ใน สยาม รฐส ป ดาบ วิจาร ณ มา เบน เวลา แรม บที เคียว ครั้ง แรก ข้า พเ จำ ไป อ่าน เรึ่ อง แขก ขาย นา มน จง เหลน ที่ เมือง กัลกั ตตา แล้ว ยัง อด หัวเราะ แทบ นํ้ามู ก นาด าไบ ลพ รา กๆ เอา ที เคียว เรือง นก กาบ หัว ของ ท่าน มี ดัง ต่อ ไปน์ “กาบ บว ตรง กับ ภาษา กัง กฤษ ว่า กล เก 1:6 อ 3*0! ดัด อยู่ ใน สกุล {๖ เร! ©บ ๐๐ 00| ว! าลเ นร (ก6 ททล ท 0 รป ร่าง เบน นก ขนาด ใหญ่ ปาก ยาว ขา ยาว ขน หัว หังดั ว สิขา ว นอก จาก ที่ บก ซึ่ง มี ขน ปลาย บก และ ขน กลาง บก ตอน นอก เบน สิ ดำ เห สิ อบ เขียว หาง ก็ เบน สิ ดำ เห สิ อบ เขียว ที่ หนำ อกม่ แถบ ดำ คาดอก ขน กลาง บก ดำ นิ I น เบน สี, ชมพู มี, ขอบ' ข' าว; ย าวอ อก้ ใป จน 1 ถึง, ตะ, โพ, กแเ ละ' หาง เวลา มไเ บิน จะ เห็น เบน นก ตำ สิขา รบ กด ำแส ะ บ''1 งคำ เม อ หุบ บก จะ เห็น บก 493 เบน ส ดำ ม แถบ ขาว เลก ๆ ๔- ๕ แถบ ตรง ห่ว บึก และ แถบ ขาว ใหญ่ อึก แถบ หน ง ตรง กลาง บก ปาก ส เห ลอง แกม ส สม และ เบน ส เทา ๆ เขียว ๆ ตอน โคน ปาก ม่าน ตา ส เห ลอง อ่อน หนำ ที หนำ เป่น สี เห ลอง แกม สีวัม และ เท ำสีนื ๅตๅ ล แกม แดง อ่อน ๆ การ ว0 ดข นาด ยาว จาก ปาก ถึง ปลาย หาง ราว ๙๕ ซม. บ่ก ยาว ๕๕ ซม. หาง ราว ๑๖ ซม. ปาก ราว ๒๗ ซม. แข็ง ยาว ๒๔- ๒๕ ซม. ถน มี ใน ลงกา อินเดีย พม่า ไทย อิน โด จีน จีน ตะวัน ออก เฉียง ใต้ และ สห พน ธร ฐ มลายู ตอน เหนือ ใกล้ เขต ไทย เฉพาะ ใน ประเทศ ไทย พบ ประปราย ตาม ทอง นา และ บึง ใหญ่ๆ ที่ ห่าง ไกล คน ทํว ไป ทุก ภาค บาง ทีก็ พบ ตาม ชาย ทะเล ที่เบึ น ดิน เลน น้ส็ย ชอบ หา กิน ตาม บึง ใหญ่ ๆ ตาม ห้อง นา และ ตาม ชาย ทะเล ที่ เบึน ดิน เลน และ ห่าง ไกล คน ชอบ กิน ปลา และ กบ เขียด ลูก ปู และ แมลง ต่างๆ ม่นก็ กิน เวลา เดิน หา กิน อำ ปากออก และ เที่ยว งม หา อาหาร เรือ ยๆ ไป เบน นก ที่ ไม่ ส่ง เสียง ร็อง นอก จาก จะ ทำ ปาก กระทบ วัน เสียง วัง ‘ไ เก๊ กๆ ๆ” เบึน ครั้ง คราว อึมแ วัว ชอบ บิน ไป เกาะ อยู่ ตาม ยอด ไม้ สูง ฤดู ผสม' พน ธ ปลาย ฤดู ฝน จน ถึง ฤดู หนาว การทำ รง ทำ วัว ย เศษ ไม้ และ ถึง ไม้ แห้ง ๆ คาบ มา ขัด สาน วัน ไว้ อย่าง หยาบๆ บน ถึง ไม้ สูงๆ บาง ทึก ทำ รวม กน หลายๆ รง บน ตน ไม้ เด ยว กัน ไข่ ใน รำ หนึ่ง มี ราว ๓- ๕ ฟอง ห้อย ห้กทึ จะ มถง ๖ ฟอง ไข่ สี ขาว วัาน ๆ ไม่เ บ่น เงา ขนาด ของ ไข เฉลย แลว ยาว ๖๕. ๙ ม ม. กวาง ๔๕. ๐ มม ไก่ นา หรือ นก คูห เมื่อ ขำ พ เจ ำเรี มเ ขำ เรียน ชไเ ๖ แผน กอ0 งก ฤษที โรงเรียน อิส สม ชญ์ บาง รีก ซงมี ภ รา ดา สิว เบอร์ ต เบน ครู ประจำ ชน บท อาขยาน อำ กฤษ บท แรก ทีภ ราคา เลือก ให้ ไป ท่อง ขน ใจ มา ก็ คอ บท รี อ ยก รอง ของ หลอด เทนนิส น 10๗ 7อทท รอก ท่าน กวี อำ กฤษ ผู้ นภา ย หล ำท่ กวี เวอ ร์ดส เวอ ร์ธ ได้ ถึง แก่ อสิ ญ กรรม' ใป แล็ว ก็ ได้ รีบ แด่ งดํ้ง ให้ เบน ราช กวี กออ 1ลน โ 63*6 ถ ด่มา ตำแหน่ง นึก็ คง คลำ ย ตำแหน่ง ศรี ปราชญ์ หรีอ ศรี สุนทร โวหาร ของ เรา กระ มำ บาง แห่ง เห น ใช้ คำ ว่า มุย มนตรี กวี ราช แด่ ทาง อินเดีย โดย เฉพาะ ทาง รี ฐ อิง กะ ห ล่า เขา นิยม เรียก อายุ ร แพทย์ ว่า กวี ราช เบน การ ยกย่อง ให้ เกียรติ แพทย์ แผน โบราณ ผู้ นั้น แทน ที่ จะ เบน นิ กก ลอน นิ ก กาพย์ อะไร อย่าง ที่ รูป คำ ทำ ให้ เรา นึก ไป ท่าน ภ ราด าฮิว เบอร์ ต ให้ พวก เรา ท่อง า ■ห© 8โออ^ ซึ่ง ขน ดิน ว่า I 0ลโ ก© โ อโก [าล นก ร 0 000*5 ล ทอ ห© โทร, I กาล อ 6 ล รน ออ 6 ท รลแ V 61:0. 61:0. จน ถึง บท ห ลำ ๆ ท่มี คำ ว่า ำาเ 1ลร, เว V 81า แแนั้ ร โลโ ๓ I กอ พ 7อ ] ๐ เท 1:ห© ๖ โ! ๓๓ เทธึ โ IV ©โ. โ 0 โ ๓ 6 ท ๓ ล V ออก' า6 ล ทอ ทา อก ๓ ล V ธิอ 8น I ธึอ อก กวโ 6V6 โ ! 495 ซงพ วก เรา ก ชอบ และ นก สนุก ด เพราะ คำ ของ ม0 นพ งก ระ ฉึก กระ ฉก ค แตม สอง คา แรก กล่ๅ วฤฎ 0001: & ห 0 โทร น นคร บอกว่า เบน ชอข อง นก อย่าง หนึ่งๆ แบบ ก/ \ 8 เ ก/ \^3 แเ หรือ เ อก ประการ เก บก ษี ของ แข กก แปล อย่าง เดียว ก0 น คือ นก ชนิด หนึ่ง เทา นน ดง นนเ ราก จำ กน ไค้ ว่า คุท แปล ว่า นก ชนิด หนึ่ง ต่อม าเ มอ เติบ ใหญ่ ไว ว่อง ไป เรียน เมือง นอก เมือง นา ขำ พ เจา ไป เขำ โรง เรียน สม ย น ถา บอกว่า โรง เรย นก คง ไม่ เก ตอง เรย กว่า ส ถา บ0 น หรือ วิทยา ล่ย จึง จะ สม ศก ค ศ? มี สง่า มี หนำ ตา ยาวออก มา เบน พิเศษ โรงเรียน ใหญ่ ของ ขา พเ จำ เบึน ส ถา บน ทีม หา วิทยา ลํยร่ บ รอง วิทย ฐานะ ขำ พเ จำ เลือก ไป เรียน ทีน์นิ ก เพราะ ค่า เล่า เรียน ถูกกว่า วิทยา ล่ย หรือ มหา วิทยา ล่ยคื นก ว่า ๕0 0เ0 เพราะ ฉะ นน ทุน พ่อ ทุน แม่ ก ตอง เจึ ยม ค้อ ง ประ หยํด เพราะ ไม่ ใช่ เงิน ถุง เงิน ถงข อง รฐ บาล ทีนํน เอง พบ เพือ น ชาว อำ กฤษ คน หนึ่ง เขา เบน คน โอบ ออม อารี ต็ เรา ทำ งาน ร่วม ก0 น ทาง ภาค ปฏิบ็ ต ไค้ดึ ไม่ มี การ เกียง แก่ง แย่ง กิน แรง กน แต่ นาย คน นิ เวลา จะ ว่า อะไร ใคร เช่น จะ ว่า “อย่า บำ ไป หน่อย ซิ” หรือ อะไร ทำนอง นั้น เขา ก็มํก พูด ว่า ออก’ ๖ & ล ]ล7 หรือ ออก ไ |ว6 รน ๐ ห ล 0001: ซึ่ง คำ ว่า ม่ล V หรือ 0ออ ก็เบึ น ชอน กที่ง ค1 ขำ พเ จำ จึง เกิด สนใจ คำ สอง คำ นึ่ขน ไป พยายาม ถาม คน นั้น คน นึ่ว่า นก ตำ' โหน เบน คุ ทด ว' ไหน เบน เจย์ แต่ คำ ตอบ ก็ มา รวม ก่น อยู่ ที่ อุทยาน เซน ต์เจ มส์ ใกล้ วิง บิกกิ ง แฮม ของ พระ เจำ กรุง อำ กฤษ ใน ฤดู ใบไม้ ผลิ ขำ พ เจา ชอบ เดิน ทาง จาก ชาน เมีอ งเ ขำ กรุง มา ชม ราช อุทยาน เพราะ มี รก ข ชาติ ร่ม รืน เจริญ ตา มีคูค ลอง หนอง บึง งด งาม เวลา คน เอา อาหาร มา โปรย ก็มี นก หลาย ชนิด พา ก่น มา กิน เช่น นก กระ ลุมพู หรือ 496 นก เขา บืา, นก สตาร์ ลิง นก เจย์ ส่วน นก นำ กม นก จา พวก!’ บด หลาย สิบ ชนิด และ นอก จาก นั้ก็มี นก คลำ ยๆ นก ก วก นก อณู ช น บ่า น เรา บาง ทึก็ เห็น นก พวก นคำ นา หา อาหาร บาง ทีก ไล่ ตี กน บน ผิว นำ ถาม คนที เขา ดู อยู่ ดํวย นั่น ว่า นก อะไร ตี นั่น เขา ก็ บอก ทน ที ว่า นั่น แหละ นก คุท นั่น รง แก ก้น ละ พอ เท่า นั่น ขำ พเ จำ ก็ ถึง บาง ออ เพราะ เห ดุ ต่อ ไป นะ- เมือ ขำ พ เจา อาย ราว ๑๑- ๑๒ ขวบ กำ ลง นิยม เล่น ปลา ก0 ด เหมือน เด็ก ที ว ๆ ไป แต่ ที่ เชียงใหม่ น \ เไม่ ค่อย มี ใคร ผสม ปลา นั่ด ลูก หม่อ ไว้ กด นั่น หรอ ไว้ ขาย เลย อาจ เบน เพราะ เขา มึกา รต็ ไก่ นั่ด จง หรีด ชนก ว่าง และ อื่น ๆ มาก มาย แส่ ว ก็ ได้ ถึง ไม่ ค่อย มี คน เลย ง ปลา นั่ดพ นธุ ลูก หมอ ก็ ว่า ไค้ พวก เด็กๆ ก็ จับ เอา ปลา บา มา นั่ค นั่น เล่นๆ เท่า นั่น แต่ ละ คน ก็ใป ชี อน ไป หา ปลา นั่คนั่ น เอง ขำ พ เจ ำนั่ก ติดตาม ญาติ และ เพ อน บาง คน ไป เที่ยว ชี อนป ลา แถว ห นั่ง โรง เรียน ดารา วิหย าลิย และ แถว หนำ วํดก่ คำ ซึ่ง ครั้ง กระ โนน นั่ง มีนั่า ปก คลุม ไป แทบ หมด ชาว บำน เขา เรียก ว่า “หนอง เจ ก โป,, เวลา นั่น หนอง นั่น ฤดู ฝน ก็ กลาย เบน บึงบาง ใหญ่ มี จอก แหน ปก คลุม แน่น บาง แห่ง ก็มี ต9 นก ก หรีอ ที เรียก ว่า หฌำ สะ ลาบ ขน เบน หย่อมๆ เรา เห็น มีน กบึา ลง บ่อยๆ เช่น นก ยาง ชนิด ต่างๆ นานๆ ทีก็ จะ เห็น นก อี โก่ง หรีอ นก เขียว นก ก วก หร้อ ที' ชาว เมี อง เขา เรียก นก ห วก เย็นๆ ก็ ไค้ ยิน เสียง นก ขวาก ซึ่ง ทาง ภาค กลาง เรียก ว่า นก แข วก เบน ครั้ง คราว ถำเ รา นั่ง เก ต ให้ ตี ตาม กอ หญำ กอ จอก ใกล้ ๆ ก0 บ่ บ่า กก มก จะ เห็น มีน กสีเ ทา ๆ ดำๆ ไม่ ค่อย ปรากฏ ชอบ ว่าย ไซ้ กิน อะไร ดาม ผิว นั่า พอ ใคร 497 หรือ มี เสียง อะไร มา ใ กล ล้น ก็ จะ ตำ มุด ลง ไป สล้พิ ก หนึ่ง แล้ว ถึง จะ โผล่ ขน มา ให้ คู อีก เสียง รอง ของ มีน ก็ พง ‘ ไ เจ๊ก ๆ,, อะไร แบบ นึ่น ไม่ เพราะ หู เลย ชาว บ่า น เขา เรียก ม น' ว่า นก ไก่ นา บาง ไก่ นา เฉยๆ บาง พวก เรา ไม่ มีบืน หรือ กระสุน หรือ หนัง สตั๊ก ติคมี อ ไป คํวย ฉะนึ่ น เมื่อ เห็น ตำ ใน ระยะ ห่าง ๆ ก็ ย่อม จะ ไม่ สามารถ บอก ล0 กษณ ะ ได้ ถี ล้วน แต่ ก็ พอ ที จะ จำ ไค้ ว่า เจ๊า นก ไก่ นึ่านึ่ เบน อย่าง ไร พบ ที ไหน ก็ คง จะ บอก ถูก ฉะ นึ่น เมื่อ มา เห็น นก คุทที่ เซน ต์เจ มส์พ าร์ก แล้ว ก็ ตอง รอง ว่า ออ เจา คุท ก็ คือ ไก่ นา เพ อน เก่า นี่ เอง ผิคล้ น ก็ แด่ ว่า ไก่ นึ่าที่ เคย รู้ เคย เห็น ที่ เชียงใหม่ ม0 น เปรียว หรือ ‘ไ เห,, มาก แด่ ที่ อุทยาน เซน ต์เจ มส์ หรือ ใน ยุโรป อเมริกา หรือ อินเดีย รู้สึก ว่า ล้น คุ้น คน มากกว่า เมื่อ ขำ พเ จำ เบน เด็ก แต่ ล้า จะ ไป หา คู ไก่ นา ที่ เชียงใหม่ เดี๋ยว นี่ก็ ไม่ ทราบ จะ แบะ ให้ ไบ่คู ที ไห บ ลอง แวะ ไป คู แถว คอย สะเก็ด ก็มี คน คอย ริง แก จน แม้ แด่ เ บด แดง ก็ ทน รบกวน ไม่ ไหว ต2 อง หนี มา พึ่ง มหา วิทยา ล้ย เชียงใหม่ เบน ฝูง ใหญ่ เชอ ว่า เมื่อ เบค บา มฟ้ง ภูมิ ลำ เบา ได้ ไก่ นา นก อี ลุ' ม อี ลา อี แจว อี เลีย ด ก็ คง จะ มา ล้น ได้ เขา บอกว่า แถว อ่าง เก็บ นึ่าที บาง, พระ กดี แถว ลำ ตะ คอ ง ก็ดี มีผู้พ บน กชนี คนึ่ บ่อย ๆ เมื่อ เชำ นี่ เอง ไค้ อ่าน หนัง สีอ พิมพ์ และ พึ่ง วิทยุ มี บ่า ว ออกมา จ่า ประธาน าธิน ค เย อร ลด ฟอ รด ได ถวาย นก กร& สาคู หน ง แด สม เคจ พระ จก รพ รรค้ และ ท1 ระ บา บ จาแ บง ก! งญ บุบ, ใน นาม ของ ประชาชน ชาว อเมริกา ต่อ ประชาชน ชาว ญี่ปุ่น นึ่ก็ แบบ เดียว กบ การมอบ นนแ น ดา ยก วิ’ ของ จน ตอ ประ มขข อง ร รท โป เยอ นปร 0, เทศ จน แพน ดาย กบ หรอ แพน ด าดา ขา ร บบ แด ใน เม อง จน เทา นบ จง นบ วา เบน 498 ของ ขจัญ ที จีน ผูก ขาด แต่ ก ไม่ หวง เห มึอน เรา หวง, ชำ ง เผือก ฟิมํ ย, พระ มหา จักรพรรดิ ทำ เอา พม่า ต่อ งนํ้า ลาย ไหล เลย พาล หา เรือง มาตี เอา เมึอ ง ไทย ข็อน็ ควร จะ เบน บท เรียน สำ หรื บ พวก เรา ชวกํ ล ปาว สาน ว่า ตราบ ใด ที เรา มี ของ ตี มี เสบียง อาหาร อุดม สมบูรณ์ ตราบ น์นเ รา ก็ ต่อ ง เตรียม พร อม ที่ จะ ด่อต่ านผู้ ที ไม่ มี เพียง พอ หรือ ผู้ อิจฉา ริษยา ต่อ ง การ จะ เอา ของ เรา ไป เบน ของ เขา นั้น เอง นก กระสา แบบ ญีบุน และ' จีน นิยม ว่า เบี นของ ศํกด สิทธ เพราะ เบน พาหนะ ของ เซียน ทำนอง หงส์ เบน พาหนะ ของ พระ พรหม จน กระ ทํงเ รา มี วลี ว่า “พร- หมา ศคร รไล หงส์” เบี นส่ญ ญล่ก่ ษณ์ ของ โชค และ อายุ ยนนั้ นอ ยู่ ใน เกณฑ์ ที่ เขา เรียก ว่า 1\ /เล ทอ หน แลก ดโล ท 6 หรือ กระ เรียน แมน จู ขำ พเ จำ ได้ กล่าว ใน “ขํ วยค รู', ฉบบ ก่อน แล่ ว ว่า สาย การ บิน เจ. เอ. แอ ล. ของ ฌีบุน เขา ก ใช้ นก กระ เรียน เบ่น เครื่อง หมายอยู่ แล่ ว แด่น0 น แหละ คำ ว่า '‘นก กระสา’5 ของ ไทย นั้น เบน คำ ที่ ลูก ใช้ ตรา ก ตรำ มาก นก แ6 X 0 ท เรา ก็ ว่า 'นก กระสา” นก ร 01^ เรา กว่า ‘'นก กระสา” นก กระ เรียน หรือ 0โล ก 6 เรา กม่ ก- จะ แปล เบีน นก กระสา เลีย อีก ตกลง แปล ว่า อะไร ปาก แหลม ขา ยาว เดิน ท่อง ๆ แล่ ว ก็ม่ก่ ถูก อุปโลกน์ อุป เทศ ให้ เบีน กระสา เลีย หมด จน ใน ที่ สุด ถำมี ใคร เอา งาน ชัน ใหม่ มา มอบ ให้ เรา เช่น ให้ เอา นิทาน อีส ปที่เ รา มี อยู่ มา แปล กตํบ คืน ภาษา อง กฤษ หรือ ฝรํง เศส (ไม่ ต่อ ง ถึง ภาษา กร้ก เดิม คอก) เรา ก็ จะ ยุ่ง ใจ ตาย ทุกที ที เจอ คำ ว่าน กก ระ สา เสมอ ไป นก กระสา ที่ ประธานาธิบดี พ่อ รด ถวาย น ถึง แม้ จะ ไม่ มี ราย ละเอียด อะไร ก็ พอ จะ สิน นิษ ฐาน ได้ ดงน เดิม มา ใน ส หรื ฐ อเมริกา และ แคนาดา ก็ มีน กก ระ เรียน ชนิด หนึ่ง ซึ่ง คราว ก่อน นึ่ขำ พเ จำ เคย แปล เล่นๆ ว่า 499 นก กระ เรย นใอ กรน พ! า00 ก เท ฐ 0ล ท 6 ต่อ มาน กก ระ เรียน ชนิด นึ่ถก คน มอ บอน บาง น0 ก เ ลง ถาง บา บาง และ คน ไม่ รู ประสี ประสา ไม่ เมตตา กรุณา สต ว เห นบ าณๅ ตบ าตเ บ' แ กา รก พ' าไป เส ยอก มนุษย์ สาม เหล่ านี แหละ ชวย กน ทา ลาย จน นก กระ เรย น จะ หมด ไป บ ง ประ เท ค เคราะห์ ดี หนอ ยท แถว บริเวณ เม อง 800เ*00โ, /\โ|ลท รลร มี บริเวณ ที ทุ่ง กว่า ง ซ์ง นก กระ เรย นท กา ลง จะ สูญ พ น ธุนี ยง มา พง พา อ าคํ! ยอ อก', I ข่ ออ กล กบำ ง ถ็ๅ การ พยายาม สงวน พน ธุ น สำ เรจ ก คง จะ เบ่ นที ยินดี ของ ผ้ริก ษๅธ ววม ชาติ นก อนุ รก ษนย มทว โลก เบน แน่ ทาง ดาน อา เชีย ของ เรา นก กระ เรียน สิ เทา นีเดี มก มี มาก มาย เบน เรือน หมี บ มา ออก ลูก ออก เต่า แถว ทุ่ง มะค่า อุดรธานี ตาม ที สม เด จก รม พระยา ค่า รง ๆ ทรง เล่า ไว้ ไห้ เรา ชน รุ่น หลง ได้ ทราบ แต่ บด นีกห มด ไป แล ว ขา พ เต่า ทราบ มา อีก ทาง หนึ่ง วาท เม อง เชย ง ราย ตำบล โ บง สง แถว หนอง แม่ สะ กึน บริเวณ จอบํ่ หลาน ถ ง ด้เา งบ ฮ่อ เมือ ไม่ นาน มานี ก ยำ มืฝูง นก กระ เรียน หรีอ ที่ ชาว บาน เรียก ว่า นก เยียน มาท กรำ ตาม พน ดิน อยู่ มาก พอ ดู แต่ ไม่ ทราบ ว่า คน มือ บอน หรือ คน อด อยาก หรือ คน ใจ บาป เอา บน สม0 ย ใหม่ ตง แต่ .๒๒ ไป จน ถึง บน แฝด บน บสต่ น ไป แสดง วีรกรรม ทำลาย นก กระ เรียน ให้ สญ พ่น ธุไป หมค ไม่ ทราบ ว่า จะ มีหว่ ง เพาะ พ่น ธุให ม่ที่ไ หน มา แทน ได้ นก กระ เรียน เวลา นึ่เท่ าที่ท ราบ มา ก็ ว่า พอ จะ หา ได้ จาก เขมร และ อินเดีย เท่า น์น แต่ เวลา น์น ทาง เขมร ก็ เหมือน อักษร X ใน พีชคณิต จะ เท่า ก0 บ สูญ หรือ เท่า ก็ บ อะไร ก็ เคา ไม่ ถูก มืหว ง์ก็ แต่ ทาง อินเดีย ว่า คง จะ ปก บก ร ก็ษา พ่น ธ โกณ จน วิหค เหลือ ไว้ ให้ โลก รุ่น ห ลำ ได้ ชม ได้ 500 เมือ พ. ศ. ๒๔๔๘ กล่าว อีอเ มือ เจต สิบ บี พอ ดิบ พอ ดมาแลว บาท สมเด็จ พระ ปรเ มน ท รม หาว ช้ ‘ราว ธ พระ มงกุฎ เกลา เจา อ ยู ข! ว เมือ คร ะ ง ผัง คำ รง พระ ยศ เบน สม เคจ พระ บรม โอรส าธ์ร ร ช มกุฎ ราช กุมาร ไค้ เสด็จ ประพาส หิว เมึ อง ผํ่าย เหนือ แล ตอน หนึ่ง มืค วาม ว่า ะ ไค้ ทรง นิพนธ์ ลิ ลิต พาย พ สี่ โมง บ่าย ยาตร เขา พารา พะเยา แฮ พะเยา แนะ นึก ถึง ครา ก่อนก แรก รก แม่ เยาว์ น ไ- รี ยอ ค หญิง แม่ ป วง กิจ คิด หลี กล เพี่อ ไค้ เชย นาง ฯ ยาม เย็น แล จาก หนา ต่าง ไป ส่าย เนต ร์บ่เ หน ไกล หมอก คลุ้ม เหมือน อากาศ หายใจ ที่ ถูก จิตต์ พี่ คง หมอก หุ้ม ห่อ ไว้ ผัว มน ๆ ที่ หก (ธันวาคม) ประพาส ห2 วง นิ อีย นาม หนอง แฮ สรรพ นก บิน ร่อน หลาม ล วลํ้า ต่าง พรรณ ต่าง ต่อย ตาม ล่น ติด บาง โบก บ่าง เล่น นา ว่าย นํ้าแ ล สลอน ฯ นก กระสา อำ บ กก' ว่าง โผ ผัน นก แข วก แหวก เวียน พรรณ พฤกษ์ พร2 อย นก เปล่า เรียก หาก0 น อึงมี่ นก อี โล่ง โหย่ง ต่อย ไต่ เต่า ตาม แหน ฯ 501 ฝูงเ บด บิน เพืย ง พน ฝูง ไก่ นาถ าบโ ถม ฝูง ยาง เส วต โฉม ฝูง พริก แอบ แทบ หญ้า เจ รญ เนตร แหวก ไซ้ หา ก่น ฯ ฟู โพ ยม แทบ พา พิศ พรรณ นก หลาก ลํวน เร่ ร่อน ระเหิด เห น ต่าง นก ต่าง ซวน เชิญ นก สวาท เรา คลาด ห, อง เรย กรอง แล เพ ลน ๘ ะ! แ/ ชด คู กน นา อก แหิง ระบม เหลือ ฯ พ้งคู ถอย คำ ใน บท พระ ราช นิพนธ์ แค้ ว ลอง ไป ชม เมือง พะเยา บ, จ จุบ0 : นิ ซึ่ง กำ ค้ง จะ แยก ตำ ออก จาก ลำปาง แค้ ว เรา จะ มืโอ กา ส ได้ ยิน ได้ พง ได้ พบ ต็งซ์ ง สมเด็จ พระ มหา ธีร ราช เค้า ได้ ทรง ประสบ มา แค้ วค้ว ย พระองค์ เอง ข ำพเ จำ ดีใจ ที่ ทรง อุตส่าห์ ไม่ ลืม คำ ว่า ไก่ น, ๆ เพราะ คำ นั้น" อ ย คน น้ ก รู้' ริก เวลา น ทาง นครราชสีมา ซึ่งมื นก ชนิด น้ชุก ชุม อยู่ แม้ แต่ คนที เขา คำ บัน มา ขาย ที่ ตลาด นิด ก็ บอกว่า ได้ มา จาก แถว ลำ ตะ คอ งม าสี่ หาด ว ท่าน เจา คุณ ราช้ เสนา (ดิริ เห พ หส ดิน ณ อยุธยา) ขา ราชการ มหาดไทย ผ้' ใหญ่ เก่า ท่าน ก็ เคย ศึกษา ธรรมชาติ ตาม ที อง ลืนท ท่าน ไป ประจำ เสีย แต่ เวลา ที่ ถาม ส่ง สรรค์' ชาว บำน ท่า นิ ไป จ บก ระ เดีย ค เพลง' รอง ของ ชาว บาน แถว โคราช ข์งมื คำ ว่า "นก กระ ไน ไก่ นา ลง มา ก่น แหน ใน หนอง ฯลฯ” ท่าน เลย คิด ว่า นก ที่ พูด ถึง เบน นก กระ ใน ท่าน ถึง กับ ค้าน พจนานุกรม ที่ ว่าน กก ระ ไน เบน นก จำพวก หวข วาน ผ00อ เว 00^ ซึง กรม สม เด จพ ระ 1เ ร มา น ช้ ตช้โ น รส กก ลาว I นลล ต เต ลง พาย วา ำเข วก ขวาน เคาะ ขุด ไม, ท่าน ก็ เลย บันทึก ลง ไว้ ว่า ะ 502 “นก กระ ใน เคย ไค้ ยิน ชื่อ มา หลาย สิบ บแ ลำ โดย มาก มี ใน หน งสิอ บท กวี ตอน ชม นก ชม ไม้ และ ได้ เห็น ตำ จริง ครั้ง หนึ่ง อยู่ ใน หนองใน บา ระหว่าง ทาง เกวียน จาก นคร ราช สิ มา กบ อำเภอ จตุ ริ สิ ของ จง หวด ช็ย ภูมิ นกท่ ชาว บำน เรียก กระ ไน ที่ อยู่ ใน หนอง นั้น หลาย ต่ำ ขนาด รูป และ ลกษ ณะเ หมี อนน กก วก สิ เทา หม่น ที่ งตำ ที่นึ่ว ตีน มี หนำ เบน ครีบ สอง ขาง ทุก นึ่ว สำ หริ บ ว่าย นั้า เวลา ศึา ขน นอน บน กอ ไผ่,, ท่าน อธิบาย ของ ท่าน ชด แจำ ตี ชำ) จน ตลอด ถึง นึ่วเ ทำ ของ มัน ว่า มี ครีบ ท่าน ไม่ ใช้ คำ ว่า มี หนำ ขึง เบน พด แบบ เท่า เบค ห่าน และ ครีบ น มี สอง ขำ ง ของ นึ่วเ ทำ ของ มน เวลา มิ น ว่าย นั้าค รีบ ก็ เผยอ ออก มา ทำ เบน บง ใบ กางออก พุ้ย นั้า ให้ ตำ ของ นก แล่น บน ผิว นั้า ไค้ สะดวก ขำ พเ จำ ตี ใจ ทีเ หน ท่าน สง เก ต สำ กา ของ ผู้ ริก ธรรมชาติ และ ละเอียด รอบคอบ สม กบ เบน เจา บาน ผ่าน เมีอ ง จริง เห็น อะไร แปลก ก็ ศึกษา ไม่ จด จ่อ อ ย1 แค่ แกำ เห ลำ หอ มล อม ไป ดวย สาว สุรา งค นาง บำเรอ ให้ ลุก น8 อง ตบ ตา หรีอ แหก ตา เอา ง่าย ๆ หริ อมิ ฉะ นำ เกก ลาย เบน หำ หนำ นักเลง ข่ม เหง ราษฎร ไป เลย คุณ หมอ บุญ ส่ง คง เห น ว่า ข้อ ไทย สามัญ นั้น รุง รำ หา คน ตกลง ปลง ใจ ไค้ ยาก คน น์นบ อก ชือนี คนนี บอก ชือ โน นย่ง ไป หมด ขอ นึ่นา ย วอ? ง ตน สไบ ธ์ แห่ง กรม . ก็ เคย รำ พำ เถึง ความ ยุ่ง ยาก ไน ภมิ คาส ตรี และ แผนที่ ของ ไทย ว่า ข้อ ภูเขา แม่ นั้า ลำ หำ ยม ำเ ไม่ ใคร่ ตรง กัน แต่ โดย ที่ ท่าน ผู้นึ่ โป ร-ไทย ริก ไทย ฉะนั้น เมีอ มีบญ หา อะไร ก็มิก ตี ความ ให้ ประโยชน์ แก่ ผ่าย ไทย เสมอ เขา บอกว่า ภูเขา แห่ง หนึ่ง เจำ พนักงาน ไป ถาม ชาว บำน ว่า ชื่อ อะไร ซาว บำน คน นั้น ก็ ไม่ ทราบ ชื่อ แต่ ก็ ไม่ อยาก ปฏิเสธ ให้ เสิย นั้าใ จก็บ อก ว่า ข้อ ดอย เ, กง (ดอย กั้น) เพราะ มัน คน อย่ 503 ระ หวา ง หมู บาน นน กบ หมู่ บาน นี ต่อ มา อิก หน่อย ไป ถาม อีก พวก หนึง เข เก บอก วา ไ ขา เขย ว เพราะ มอง ดูแล ว มน เขียว ชะ อุ่ม ชุ่ม ไสว กว่า ลูก อน ตกลง! นพ สุด เมือ สำรวจ เส รจป ราก ฏว่ๅ เขๅ ลูก น^ มีชฏ ว่ๅ ๑อยเ กั้ง ดอย เขย ว ดอย จง (คอย ชน) และ อะไร ต่อ มิ อะไร ซึง ย1 ง สำ หรบ คน ที อยาก ทราบ ชือ จริง โดย มิ คำ นง ถึง เจตนา ดี ของ คน ส่วน มาก ที่อย ๅกจุ ะมี ส่วน ชำ ย ใน การ ทั้ง ชื่อ คอย ลูก นั้น เสีย เลย คุณ หมอ บุญ ส่ง ต0 คสิน ใจ เรียก ชือน กน ว่า นก คู้ ท แต่ ข้า พ เจา เห็น ว่าย ค ยาด ไป เลย ริค เล็ม ออก เสีย หน่อย เบน คท เหมือน คำ ว่า คุดทะราด อะไร อย่าง นั้น แส่ ก็ ริก ที่ จะ เรียก ตาม เมือง เหนือ ว่า ไก่ นา เจริญ รอย ตาม พระ บาท สมเด็จ พระ ฆ ทา ธีร รา ช้เ จา ว่า เหมาะ กว่า ส่วน คำ ว่า ไก่ นา นั้น ถึง แม้ ระหว่าง หมู่ นัก เรียน แพทย์ และ พยาบาล ที่ศิริ ราช จะมึ ความ หมาย พิเศษ ประการ ใด ก็ ตาม แส่ สำ หริ บนัก เลง นก แส่ ว เขา หมาย ความ ถึง นก จุ่ม เล็ก ชนิด หนึ่ง มืสิ งด งาม ฝร่ง เรียก ว่า ฒท 656 ก ล เก! 6 6 (ฐน ล!! หรีอ นก คุ่ม ระบาย สี ออเน เ๚เ X ดเา เท 6 กร! ร ไก่ นา หรือ 0001 มีชอ ทาง วิทยา สา สตร์ ว่า โเ1แ03 311-3 รูปร่าง ไม่ ผิด กํบน กก ว ก แต่ กำ เบน มนุษย์ ก็ ตรง ว่า พ นธุเ นอ แล ะ นม คือ อี วน อั๋น อํตยั ต ช่าช อง ท งนั้า และ บก อาหาร ก็ กิน ทั้ง แมลง ลูก กุ้ง ลูก ปลา ตลอด จน ถึง เมล็ด ขาว เมล็ด หญำ ยอด จอก ดอก แหน สาหร่าย ก็ กิน หมด ขำ พเ จำเลย ง มา ทั้ง ๔- ๕ บมา แส่ ว ก็ ยัง ไม่ เคย ปรากฏ ว่า เจ็บ ตาย เลย แต่ มืห ลาย ท่าน เคย เลย ง ไม่ เกิน สาม เดีอ นก็ก ยับ บาน เดิม หมด ทุก ประเทศ ที่ ข้า พเ จำ เคย ผ่าน มา ปรากฏ ว่ามื ไก่ นั้า ยัน ทั้ง นั้น ดู ยัน ว่าย นั้า ปน ฝูง เบค นา แลํว น่า ดู มาก ไม่ แพ้ เบด ผี เลย ตะกรุม- ตะกราม หรอ กระสา หว เหม ช ทุกๆ ครั้ง ที่ ผ่าน เมือง แก ลง หรอ อำเภอ แกล ง ก็ ไม่ ได้ สิง เก ต ให้ ดี ว่า รูป สุนทร ภู่ ที่ เบน อนุสาวรีย์ นั้น ศีรษะ ท่าน ลาน หรอ เปล่า แต่ ถ็า อ่าน นิราศ ต่างๆ ของ ท่าน แล ำก็ เชอ ได้ ว่า ท่าน ต่อ งเ บิน คน ใจน่ อย เพราะ แพ้ ผม เบน แน่ ใน นิราศ พระ บาท มีข์อ ความ ตอน หนึ่ง ว่า “ครั้น พ้น ส' นถึน เกาะ ค่อย เลาะ เลียบ นาวา เพ้ย บนั้า ลง กำ สิง ไหล โอ้ อนาถ เห นึ่อย น่า ระอา ใจ ถึง บาง ไทร ด่าน ดก นาวา เดิน เขา บอก ชอ ต็กุก ตรง ด่าน ขาม เบน สาม ง่าม นั้าน อง ใน คลอง เขิน บก ษาโ บก บก บิน ลง ดิน เดิน มิจฉา เพลิน ผุด พล่าน ใน คงคา นก ยาง เลียบ เหยียบ ปลา น ขา หยิก เอา ปาก จก บิน ฮือ ขน เวหา กระทุง น์อย ลอย ทวน นาวา มา โอ้ บิ กษา เอ๋ย บิกษ าถำ ลอย ไป ถึง หนำ วิง จะ สิง ควย นะ นก ให้ แนบ อก ของ พี่-รู้ ว่า โหยไห้ มิท่น่ สิง สกุณิ นก็ บิน ไป ลง จิบ ใกล้ นก ตะ กรุ ฆ ริมวุ้ มวน ศีรษะ เลย น เตียน โล่ง หำ ลำ นเลี อม เหนียง กระ เพี่อ มรี อง แรง แสยง ขน โอ้ หำ นก นึ่ก็ ลำ น ประจาน คน เมือ ยาม ยล พียีง แสน ระกำ ทรวง” เพียง เท่า นึ่ก็ น่า จะ ลง เอย ซ. ต. พ. ได้ แล่ ว' ว่า ท่านมหา กวิส นทรา อา กัก ษ ณ์พนํ ก งาน พระ ทรง สาร ศรี เส วต เก ษ กุญชร ต่อ ง เบน บุคคล ประเภท ใจ น2 อย โกรธ ง่าย แน่ ๆ แต่ ค รน ยีง อ่าน นิราศ พระ บาท ไป อีก สิ ก' หน่อย ก็ยีง แน่' ใจ เพราะ มืขิย ความ เพีม เดิม ต่อ ไป อีกว่า “แล ำชก เชอ น ชวน เพี่อ น ให้ กลบ ห สิง ทีอืน ยำ มือ ยู่ หลาย คูหา จะ แต่ง เล่น ที่ เห็น กับ น์ย นา ต่วย เวลา สริย นก็พ้ น เย็น จะ ก กับ ห ลำ ยำ พระ พุทธบาท เห นึ่อย อนาถ อก ใจ มใช่ เล่น ครั้น คา นอน ต ละ ตาย ทง กาย เย็น ครั้น เชำ เบน 505 ก เทียว ไป ตาม ทาง เข มน เมิน ว่า จะ เดิน ไป หิน ดา ค ยัด ตลาด แล ตลอด คน สลา ง เห น ขน เม่น พี ยัง หมาย เสียดาย นาง เจา เคย สาง สอย เส2 น กระเด็น ราย สาระ พี น ยัน ภัย ลูก นาค พค เครื่อง โอสถ ชาว บา เขา มา ขาย ยักยัน วํลย์ เปรี ยง แก่น ปรู ลาย เบน ยา หาย โรค ภัย ที่ ใน ยัว หำ ลำ น ลูก ละ เบย ดู เสีย หนา ลูก ขขำ อะไร ลำ น ประจาน หำ ใคร ลำ นยัอ น ควร เจียม เสงี่ยม ตำ ยัน สิบ หำ สิบ เบย ออก เรี่ย ทาง พี่แก ยัง เดิน มา ขำ ง บ่อ โพง เห็น ท่า เลี่ยน เตียน โล่ง เบน ทาง ถาง พิศ พนม ชม เพลิน แยัว เดิน พลาง ถึง ระหว่าง แนว นา ที่ ลำธาร กระแส สิน ธุหิน ดาด สะอาด เอี่ยม วารี เบ ยม ปรี่ ม ไหล ใน ละหาน เห็น หญิง ชาย ว่าย คลี่ าใน ลำธาร เสียง ประสาน สรวล ยันต์ สน0 น อึง . ” ยง เห็น ด่า เรื่อง ลูก หำ ลำ น ดำ ยแ ลำ ก็ ยง แน่ ใจ เลย เพราะ ทุก คราว ที่ กล่าว ถึง นก ตะกรุม หรี่ อ ลูก หำ ลำ นแ ลำ ท่าน นำ เอา บรรดา คำ คุณ- ยัพที่ ที่ ตำ ง หำ มเ มอ อยู่ ใกล้ คน ใจ น์อย มา ใช้ หมด ก็ ว่า ได้ มิ หนำ ซา ใน นิราศ สุพรรณ ท่าน ก็ ยัง อุตส่าห์ แต่ง โคลง สี สุภาพ อึก โคลง หนึง ไว้ สำ หรบ นก ตะ กรุ บ ซึ่ง ขอ นำ มา แจง สี่เบ ย เสีย ณ ที่น้แ ลำ ต่อ ไป ก็ จะ ขอ ยัน จาก รำ ยก รอง หรี่ อ วรรณคดี มา สู' รำ ยแยั วอ ย่าง ที คน ธรรม คาเ ขา พูด ก น่ “นก ตะ กรุ บ กลุ้ม เก ลี่อน ทำ ง ทุ่ง นา คุ่ม คุ่ม สุ่ม ยับ ปลา ปาก เงง ขยอก ขยอก กลอก เหนียง พา เพ อ น, เทียว เก รยว แฮ ศีรษะ ตะกรุม โ ยัง เล่ห ลาน บาน เรา เม อยีสิ บก ว่า บมา แล ว ขา พ เจา เดิน มา ตาม ถนน ขาง คลอง ปร^ ดู นา เห็น คน เขา เอา ล กนก ดะ กรุ ม ล่า ม เซ’ อ ก I ว้ ขำ- ง ทา ง ก เกด ส งส าร กล ว มน จะ อด อยาก ก็ เลย ขอ ซอ เขา มา เลี่ยง ที่บำ 'น เจำ ลูก นก ตวน้ สูง ร่วม ๆ หน ง 506 เมตร ดูๆ แต้ วก็ น่า สมเพช เวทนา เหมือน ก บ เรา มอง เห นภา พ ของ ขุ, น ชา ง เวลา เด็ก ๆ บน หำ ของ0 ต้น ดู ต้าน เลียน [ล่ง เก ลี ยง มน แทบ เห น' แพ ราะ ความ เก ลี ยง ของ กะลา หำ ของ มน ดีหี มน ไม่ ค่อย จะ เลี อก อาหาร มืเศ บเน อ เศษ ปลา ไส้เ บด ไส้ ไก่ ที่ ขอ มา จาก ตลาด โยน อะไร ให้ มน ก็ ขยอก กิน หมค แต้ว ต้น ยำ ชอบ เดิน กำ ว ยๆ ว ๆ โย่ง ๆ แบบทหาร ดง นนฝ รำ จึง มก เรียก นก ตะกรุม ว่า /\ 6\ น* ล ท! เวเ ๗ หรีอ /\ (ปน! ล ก! ร! อเ นก นาย ทหาร คน สนิท เพราะ ท่า มน เบ่ง หรีอ ไม่ ก เรียก ตาม ชือวิ ทยา การ ของ มน ว่า 16เว!งเว!แ0ร 0เ น เ)! นร ท่าน สุนทร ภู่' ของ เรา ท่าน อธิบาย ต้กษ ณะข อง มน ถก ต้อง ดี แทบ ทุกอย่าง มา ผิด เอา ก็ ตรง ที่ ท่าน คง สน นิษ ฐาน เอา ว่า ตว มน โต อย่าง นั้น เลียง ต้น ก็ คง คำ เบ่น ปฏิภาค ต้บข นาด ของ มนเ บ่น แน่ โดย หา ได้ รู้ ว่า ธรรม ชาติ ของ นก ตระกูล น คือ นก ตะกรุม กดี หรีอ พี ใหญ่ พี เออ ย ของ มน ที่ เรียก ว่า ดะ กราบ กดี นก กาบ บว ก็ดิ นก ชอน หอย ก็ดี ต้น ไม่ มี กระบอก เลียง ใน ลำ คอ ของ ต้น ผิคต้ บ พวก นก กระ เรียน นก กระสา ชนิด ที่ สูงๆ เหมือน ต้น แต่ เขา ทำ เลียง โกญจนาท ได้ จริงๆ นก ตะกรุม นก ตะกราม พวก น้ร อง ไม่ ได้ เลย เพราะ ไม่ มี เลียง จะ ออก มา จาก ลำ คอ ของ ต้น ต้น ท่า ได้ อย่าง วิเศษ ของ ต้น ก็ เพียง แต่ ต้น สามารถ จะ ท่า จะงอย ปาก ของ ต้น กระทบ ต้น เหมือน ต้บ ใคร เขา รำ กริบ ดำ แกร๊ บ แกร๊ บ แกร๊ บ อะไร แบบ พน์ก งาน ชาว ที่ เขา เบค ม่าน บ่ด ม่าน ต้น นก ตะกรุม น็ ต้อง เบ่น นก มี อายุ ยีน มาก แน่ เพราะ ตำ ที่ ขำ พเ จำ เลียง มา ที่ แรก เมือ ยี่สิบ กว่า บ่ มา แต้ว เดี๋ยว น้ต้น ก็ ยำ อยู่ และ ยีงแ ก่ก็ ยิง คุ อารมณ์ เสีย ง่าย เลีย ดำ ย ที่งป ระ กอบ ต้บใ จน2 อย ไม่ ผิดต้ บ คน ประเภท เดียว ต้น เสีย ดำ ย เมือ ขำ พเ จำ ตก ที่ นำ พระ ราม เดิน ดง ต้องออก ไปเ บ่น ทูต อยู่ ที อินเดีย ก็ ต้อง ฝาก น8 อง 507 เขย ของ ขา พ เจา คน, ท เบน ตา รวจ ช่วย ดูแล ให้ เขา ก เอา มํน ไป ไว้ ทีบำ น และ มอบ1 ใหพ ล ตำ รวจ คอย ดูแล มน พล ตำรวจ คน'!] น คง จะ เบน คน ข เล่น หรอ ส ปด นอ ะ! ร แบ บน น พอ นาย ไม่ อยู่ ก เอา เม อร คิว! ร! คระ] ว้ฎย ๅแ คง ชุบ สำ ล แล วก เอา ไป ทา หวน ก ตะกรุม ตำ นิ นให้ มน กลาย เบน ซิว ตลก ไป เจา นก มน เลย พยาบาท ถอ ว่า ตำรวจ คนน์ น คือ ค ตรู ข อง ป รูะ ช าชน ท มาย เลข หน ง ต่อ มา ภาย หลง วน หนึง ตำรวจ ค นา] น ขํบร ถจั๊บ เขา มา ใน บาน พอ มน เห็น คู่ อาฆาต เท่า นน มำเ ก็ กระ ใด ค ขน หนำ รถเ ขำ จิก เอา บก ตี กระจก หนา รถ เล่น เอา ตำรวจ คน น1 น, ปอด แหก ข0 บรถ พุ่ง เขำ ชน กำแพง รถ เลีย หาย ยบเ ยิน ไม่ นิ อยที เดียว นก ตะกรุม! ดย ปกติ มีน ก็มี สิบ กสิ ตาม ตวเ บ็นสิ เทา มอๆ บก ลายกระ ๆ เทา แก่ เทา อ่อน แต่ ขน อก ขน ท่อง เบน ขน สิขา ว ที หนา อก ของ มน เห น เหนียง สิ เหลืองๆ ติด ก บอก แบบ เหนียง ไก่ ชน อย่าง นิ น แหละ ขน ใต้ ทอง ตอน ปลาย ถำเ บน นก มี อายุ ก็ม่ก่ เบน ขน อ่อน ยาว ประมาณ ๕- ๖ นีว เบน ปุย คลำ ยฃน นก กระจอก เทศ ที่ นาง ละคร ชอบ เอา มาท ำพ้ด แซิว เอา มาบ ดอก เพ้อ จะ ได้ เห็น แบบ นิลุบล พ้น นา รำไร ทำ ให้ เกิด อารมณ์ ศิลป ขน กบ ผู้ ชม ก็ ว่า ได้ ขำ พ เจ กัท้แ รก รู้สึก แปลก ใจ ที่ อยู่ ดี ๆ วัน หนึ่ง มี พระเอก ลิเก คน หนึ่ง มา หา ที่บำ น ที แรก คิด ว่า เขา คง จะ มา หา สาว ใช้ กระ มำ พอ ซิก ไซ้ ไล่ เรียง ก็ ได้ ความ ว่า เขา มา เพ้อ ธุรกิจ กล่า วคิอ เขา มา ขอ ซ้อ ยน ใต้ หาง นก ดะ กรุ ม ซึง ฝ รง เศส เขา เรียก ว่า มาร าบู อ้น เบน ชอข อง นก ตะกรุม ซิ ฟ? กา เหล" ล! วอน เอา ไป เบน เครื่อง ประ ซิบ ใน การ แส คง ลิเก ของ เขา รู้สึก ว่า เขา ซิก ผิด หวัง เมื่อ ขำ พเ จำ บอก เขา ไป ดีๆ ว่า ที่ จะ ให้ ถอน ขน นก ขาย นึ่น ทำ ไม่ ได้ แต่ ภาย ห ลำ เขา ก็' ใช้ ลูกิ โม้ โดย ติด สินบน คน' ใช้ ขำ พเ' จำ ที่ เบน คน .เลย ง นก ซิว นึ่ นึ่ 508 เพราะ ขำ พเ จำ สำ เก ต ว่าเ จำ คน ใช้ นั้น ชอบ ไป ลูบ ตำ นก เล่น เสมอ ๆ แล ว เวลา ลูบ ไป ลูบ มา ขน นก ก็ มิ' ก ร่วง ติคมิ อเส มอ ภาย หลง ถึง ได้ ทราบ ว่า ขน นก แต่ ละอํ น เขา จะ ได้ รบ ราง วลถึ งอน ละ หำ บาท มิ น่า เล่า พวก คน ใช้ ถง แสดง ความ เอ็นดู เอาใจ ใส่ ต่อ นก ตำ น้มา ก ผิด ปกติ พี ใหญ่ หรือ พี เออ ย ของ นก ตะกรุม น เขา เรียก ว่า นก ดะ กราม ตำ มิน่ สูง เกือบ หก ฟุต หรือ ๑ เมตร ๘๐ เซน ต์ ดู สง่า ผ่าเผย มากกว่า นก ตะกรุม เสีย อีก ผิด กำ เก็ คือ ตรง เหนียง นก ตะกรุม มิ เหนียง เบน หนำ สี เห สี อง ติด ตอน หนำ อก แต่ ของ นก ตะกราม นั้น ถำเ ว ลา อยู่ เฉย ๆ เหนียง มำก็ เบน รูป ถุง ห้อย ออก มา พอ สำ เกต เห็น ได้ แต่ เมิอ มิ น เกิด คึก คิก' จะ ยั้ม ซู่ส์ ๆ อะไร แลำ ก็มำ .จะ ขยาย ยาว ห้อย ออก มา โตงเตง โต ง เวำ คลำ ยๆ กบ ตอน คุณ มิชํย เอา ถุง ยาง ของ เขา ออก มา อวด ขำ พเ จำ เชื่อ ว่า ถำ คุณ มี? ย วีร ะ ไว ท ยะ มิ นก ตะกราม สำ ตำ หนึ่ง ดำ ยแ ลำ การ ประชา สำ] พันธ์ เกี่ยว กำ การ วาง แผน ครอบ ครำ ของ เขา อาจ สำ ฤทธิ ผล มากกว่า นีห ลาย เท่า ก็ ได้ เพราะ เขา อาจ ประกาศ ว่า นก ตะกราม ม ำแข วน ถุง ผิด ที คำ นั้น ที จะ ให้ ครอบ ครว มน จำ กด ถงไ ม่เ บ่น ผล หรอ อะไร ทำนอง นั้น นก ตะกราม บาง ที เขา กเร ยก ว่า 0โ6ล6โ /\ อ] น 1: ล ท! รน อ หรอ เ-6 {ว 1:๐ [ว 1แ๐ร ทา ล] 0โ ไน ประเทศ อินเดีย มิ นกนั้ ง ตะกรุม ตะกราม เบน จำนวน มาก เพราะ เบ่น นก ที จา? ต ประเพณี ฃนบ ธรรมเนียม และ กฎหมาย ค้ม พัน เพราะ เบ่น นก ที่ เขา ถือ ว่า เบน นก ที่มีป ระ โยชน์ มาก ทำ หนำ ที่ เบน คน กำ พัด สีงข อง สกปรก ประเภท อินทรี ยะ ให้ หมด ไป ดำ ย การ กิน เศษ อาหาร เศษ เนีอ ส่ตว์ ตาย ไม่ ว่า ตำ เล็ก ตำ นั้อย หรือ ตำ ใหญ่ ตำ โต หากว่า กอ งอย1 ที่ ไหน หาก มิ กา มา กิน แรง มา ลง แลำ ใน ไม่ ชำ ก็ จะ เห็น มิ นก ตะกรุม หรือ ตะกราม ลง มา ร่ๅม 509 [ตะ จด การ สง ที ไม่ ว่า จะ สด หรือ จะเ น่ๅเ บอย ให้ลู ญฟิตั ใปตั ๅย ไฟ ธๅตุ ขฏง มน ฉะ นน บาง ตอน ของ เมือง กลํก กะ ตา เรา จึง มก เห็น นก ตะกรุม เดิน เคียว ตุ้ม ๆ คอย หา เศษ อาหาร กิน เบน พน่ก งาน กวาด ถนน ทำ ความ สะ อา ค ร0^6 กธึอ X ไป ใน ตัว เสร็จ คนั้ง หนึ่ง เด็ก เขา ตัก หนู ตัว โต ได้ ตัว หนึง ขำ พเ จำ เกิด คิด ถึง หิโต ป เทฟิ หรือ การ ผูก มิตร ของ ท่าน เจำ คุณ อนู! เาน ราช้ ธน และ คุณ พระ สาร ประเสริฐ ขน มา ได้ จง นำ เอา หนู มา ปล่อย ที่ กรง นก ดะ กราม โดย หวง ว่า แต่ ละ ผาย คง จะ มิ' มธุ ร จิต สนิท เสน่หา ซึ่ง ก0 น และ ตัน แด่ ที่ ไหน ได้ เพียง อึด ใจ เคียว เท่า นั้น เจำ ตะกราม ก็ เอา หนู ใหญ่ ตัว นั้น เขำ ไป เลย ง ใน ท่อง ของ ม่น่เ สียแ ตัว ทั้ง ๆ ที เหนียง ของ ตัน ก็ ตัง คง ว่าง เปล่า เบน ลูก โบ งอ ย่น0 น เอง ข้า พเ จำ พ ๒ ยาม คน คว้า ตำรา ด่าง ๆ ว่า เหนียง ตัแที่ เบน ถุง ที่เรื ยก ว่า ธึฟล โ &ลธึ นั้น่ใ ขั การ อะไร ได้ แน่ แต่ ก็ ตัง ไม่ เห็น มี ใคร จะ ให้ คำ ตอบ ได้ ถูกตั อง นอก จาก การ เคา ว่า อาจ ใช้ อย่าง นั้น อย่า งนึ่เ ท่า นั้น แด่ ก็ ไม่ มี อะไร แน่ นอน หาก ต่อ' ใป มีน0 ก ศึกษา ผู้ ใด จะตั องการ ทำ วิทยา นิพนธ์ ทาง ตัตว ศาสตร์ เกี่ยว ตับ ประ โย ช น ของ ถุง เหนียง นึ่แตั วจะ มา ศึกษา ที บาน ขา พเ จำ ๆ ก็ ยินคี จะ อำนวย ความ สะ ค วก เท่า ที่ สมควร โดย ตัก ษ ณะแ ตัว ทั้ๅ ตะกรุม และ ตะกราม จะ มี ท่า ทาง เงื อง ท งอย ไม่ ประเปรียว เลย ถึง แม้ ตัน จะ ชอบ เดิน อาด ๆ เบน ค รง เบ็น ครา วให็ สม ตับ ข้อ ของ ตัน ว่า ตัด ย แดน ต สาย นเป ย สา ตัน เห มอน ทหาร หนา รุน เด ม ของ ท่า' น จอม พล เจา พร& ยา ฟิ ก®) ‘น ต ^ นิจ ม แสง ชู โต', สม ย ตน ร ชกา ลที่ ๕ โนน วน ก่อน นึ่เ อง เด็ก ที่ บาน ขำ พเ จำ มา รายงาน ว่า แม่ ปลา ช่อน ใ หล] ที คอย พตั กบ อา รก ขา ลูก คร อก ของ มน ใน คลอง ท กรง นก โ หลู) 510 ครอบ อยู่ นั้น เกิค ความ ประมาท ลอย ตำ ขน มา อยู่ ตาม ผิว นั้า แต่ มอง ไม่ เห็น เจา ตะกราม ที่ กำ ลำ จำ ศีล อยู่ ใกล้ๆ แม่ ปลา ช่อน ไม่ เห็น มน กระ คุก กระ ดีกก็ อาจ คิด ว่า คง เบน นก ส สึก ของ ศีล บน ที่ เขา เอา มา ทำ เครื่อง ประ ค' บ คลอง เบน แน่ แส่ พอ ม0 น จะ รู้สึก ว่า ความ ประมาท เบน ทาง แห่ง ความ ดาย เจ ำป ลา ช่อน ซึ่ง ตำ ใหญ่ ขนาด น่อง ของ ขำ พเ จำ ก็ ถูก ปาก อน ยาว ใหญ่ คาบ ขน ไป สบ่ค จน ตาย แลำ ขยอก เขา ไป และ ก็ ไม่ ปราก ฎ ว่า มี ชน ส่วน อาหาร ใค ๆ ที จะ หลุค เขา ไป ใน ถุง เหนียง ของ มำแลย ไม่ ว่า มํน จะ สวาปาม อาหาร ชน โต สึก เท่า ใค ลง ไป ก็ ตาม ขา พ เจา เคย สนทนา กบ คน อินเดีย เรือง เกี่ยว กบ นก บาง ตำ ใน เรื่อง รา มาย นะ หรือ ราม เกียรติ ของ เขา บาง คน เขา ก็ ว่า ตำ ๙ คา ยุ และ สำ] พา ที นั้น ก เบน พวก นก ตะกรุม นั้น เอง เพราะ ครุฑ นั้น เขา ถอ ว่า เบ่น พาหะ ของ พระ วิษณุ หรือ ที เรา เรียก อีก ชือ หนี งว่ๅ พระ นารายณ์ และ เบน นก ตระกูล เห ยียว ใหญ่ หรือ นก อินทรี ต่าง หาก ทาง เม อง เห นอ ของ ไทย เขา มก เรย กชือ นก ต่ๅง ไป จุๅก ช่อน กทีเ รๅ รู้ จก กน ทาง ภาค กลาง เช่น นก พิราบ เขา ก็ ว่า นก กา แก (กำ แก) นก แกว กว่า นก แล นก กระ จบ กว่า นก อบ นก กาง เย น กว่า นก จี๋แ จบ นก ทีคที อ เขา ก็ ว่า นก บูดั๊ด ทำ ให้ ศีค ถึง คำ ของ ม ทา ฤกบ์ ใน บิ รา ศ ทวาราวดี ตอ นที ว่า “นก ทึคที อที่ง ทูคมั น พูด ผิค ว่า พี่ทีด กี่ที ไม่ มีขว่ ณ” อาจ เบน เพราะ เสียง ทึ่ม0 น รำ ง นั้น หู คน เมี อง เห น้อ ได้ ยิน ไป ว่า บ คิด ห่คิด กิน ปู แด่ หู คน ภาค กลาง ว่า มน รำ งทีค ที อๆ ส่วน ท่านมหา ฤกษ์ ท ลวง จํกร ปาณี นั้น เคย บวช เรียน มา แลำ และ ภาย หล ำก็มี ลกมี เมีย ก็ เลย อาจ ระแวง คิด ว่าน กทีด ทีอที มา เกาะ ชาย คา คอย จ0 บหน หรือ คิก แก หรือ 1] ลๅ 511 กน แล ว มา รองอยู่ ขา งๆ หอ ง ก เลย เหมา ว่าน กทีด ทีอม่ นล่อ ท่าน เล่น ก 1ด สา หรบ นก ดะ กรุ มน น ชาว เห นอ เร ยก มน ว่า นกต่ .สู ตุง ส่วน นก กระทุง ซึง ขา พ เจา จะ เขียน เรือง ของ ม่นํๅ ำเห ล่ง ชาว เหนือ เรียก ว่า นก ยอน ไหล แต่ มีนํก บก ษินวิ ทยา สม, ครเ ล่น หลาย ท่านที ไม่ รี, จิก นก กระทุง ภาษา ไทย ไป แปล บท ความ เกีย วก บน ก กระทุง ว่า นก เปลิ แคน วิ] าง พี สิ¬ น คน บาง อะไร ไป แล ว แด่ ฝรํง เขา จะ ว่า นำ ทั้ง นั้น ทั้ง น็ก็ เพราะ คน ไทย เรา ส่วน มาก ไม่ ค่อย รู้ กัก ธรรม ชาติ วิทยา คีน์' ก ฉะนั้น ขำ พเ จำ จึง เห็น จำ เบน อย่าง ยง ที จะ นำ เรือง ของ ธรรมชาติ ไทย มา เล่า ให้ เพีอ น ไทย พ้งกั น แล ำก็ บอก ให้ รู้ เสีย ควย ว่า ฝรืง เขา เรียก นก อย่าง เคียว กัน น้ว่า อย่าง ไร ใน ภาษา
- เขา เพราะ บาง ครั้ง บาง คราว ขำ พเกั าก็ หำ เราะ ไม่ ออก เมื่อ อ่าน ถึง เรือง นก เก ร เบ้ ซึ่ง พอ อ่าน บท ความ นั้น จบ แล ำก็รู้ เรือง ว่า เขา เขียน ถึง นก ที่ กัง กฤษ เขา อ่าน ชอม่ นว่า นก กรี บ 0โ6ะ)6 ซึ่ง ไทย ตาม ท2 อง นา หรือ ตาม แถว ลำ ตะ คอ ง หนอง หำ ย ทำ ๆ ไป เขา เรียก ว่า เฉีด ผี เท่า นั้น เอง พิมพ์ ที่ โรง พิมพ์ บวน พิมพ์ 112-116 ถนน บริพ ต ร บ้าน บาตร กรุงเทพ มหา นคร โทร. 81๐641 นาย ชวน ศร สงคราม ผู้ พิมพ์ ผู้ โม ษณา พ. ศ. 2619 ร-เต ร อวย พ, ร ความ สุ ฆบี่0 เม่ นบแ ตบ พ. ศ. ๒๕0๓ เบน ตนมา ศาสตราจารย์ ส กิจ นม มาน เหม นบ 1ด ใหค วาม สนใจ ใน การ จด ทำ ป ตร อๆ ย' ผร ความ สุข บ ใหม่ เบ็น พิเศษ ทำ น ได้ คด เล่อ ก ภาพ เขื ยม และ ภาพ ประกอบ เร อง ใน หน ง สอบ เกิย วก ม ประ เท ศ1 ไท ย ซง ชาว ตาง ประเทศ เบน ผู้ เขย น ภาพ เหล่า น แสด งให็ เห็น คณะ ทตๅ นทต ของ ไทย ใน ราช สำ นก ตาง ประเทศ โดย เฉพาะ ประเทศ ปริ งเศ ส ม บาง ภาพ หา ได้ ยาก ท สด เชน ภาพ พระ ราช ว, งบ กกิง สม0 ยก รง ศร อยุธยา ซ งม คณะ ทูต (รวม ทํ้งท ต1 ไทย) เขา แถว คอย เข็น ผา พระ เจา กรง จน ภา พน ตน ฉบบ เดิม เบน ภาพ ส ได้ มา จาก ใปร ต เกส ผูซง ได้ ริบ ม่ตร อวย พร ความ ส ขบ ใหม่ หลาย ทาน ได้ ปรารภ อยาก จะ ได้ บ0 ตรน ทํง ชด ประกอบ กิ บ การท ทาน ศาสตราจารย์ ส กิจ นิม มาน เห มินพ์ ม่ค วาม สนใจ และ พิถพิ ถ0 นใน การ จ0 ดิทำ บิต ร อวย พร น มาก จง ได้ ลาย ยอ และ พิมพ์ ไว้ ใน ห นง ล่อ ท ระ ล่ก เล่ม น ด้วย แ.. 1.. : ' ■ '- .ไ I ? ะ. I '•^ 'ะ "- โ* 1...:..' . I I --
- . - I ะ.. ‘' 1...:,!..' . ! 7 'เา 6 ๆ' เาะ ป กา [ว 3รร3ง่ ๐ โ, ?\ ไโ 3 VI รน ง่ง่เ า3 รน แง่ 3 โ 3 (๐ รเา 3 ?3ก) โ 656 ก!: 6ง่ 1.6116โ ๐ 06ง่6 ท 06 {โ ๐ กา เก 2 3โ3^3ท3 เฯ 3เ า 3โ3เ ๐( 71า3แ3ทง่ 1๐ 1๐บเ ร XIV 31 1^16 ?3เ306 ๐ ( V6 โ ร3เแ65 เก 1เา6 ๆโ63โ แว. 1686. ๒๐๖ 2507 XI กธึ ?1 า 1-แ X ล I •ล! อ1 XI า ล!! ลฑ 8, 1-6061\’6ง่ เฑ ลน:!! 6ฑ 66, 116V ล! 16111: ^6 (81ไล น กาด ฑ!, 1 เา 6 ๓ X ล รรล (101 (ว1 X0^11ร XIV ล! 1า1ร 8 นฑใ ณ ธ!, ? ล! ล 06 ล! 1^0^1ว น 1'! 111 1685. โ {6 า (ว (0(1น06(1 {ใ- 0 ไท ทน 01(1 0๗๙า 0(1^1)1(11 ๅวน ไว! 18ไ16 (1 ผ่า, ไ 687. ‘ก ย?) ริ ก? ก} กเ โ) ก? ก!:! มื) ก: 1ห ก้/ก้ เ, ๗ 'ล:?] ก้}] ท เย) ท}!!] ก!? แก}!!] กก]: ก ม่เ! 1ห ก่าย! ท??! พ]: ก้ก้] ห ฟ) ย'}) มุ. ] ท กำ ™ โ ท:. ก มัมก้ ริ ก้) ก้ม! อก! เม ม] อ] มก รุม ม)? เฝ 'ก้ 1 ก เกก} ก เ] ก? ท อ:! มี} ก:] ปี อ] ฟ) ก้ม เห!-, ม!!! ก มก') กำ ก!]?/ ริ! รัก!)!/ ม] ม้ ก)] 'ก' } . /]? ทย! ภ/เริก/]/? กอ ก้รัก้ กั!/ ริ! ม?/ / 7ก ก้ม ร? ริม?)!///} ก]// ก้ก้ก์ ยี});///, มุ * ' 'ยี ริ) เ)/ /] โ} ร้) ''ภ แก่ 7เ I) 1ท ก้ม V '(เม โ) ก้ม เกก ก้ ริ ก้) 'ก!) ม/ก!}!, อ มี} ยี!] มิ โก้! 'กก, 'กๆ ~ ท กํ} 5 ม แก้. ม] อย! ก้ (ยี} เปี ม!})!? ริ) 7) ! รก
- กัริ เก ร/ 7 ง์ท ม!!/ ก] อม/)]. โ# ม ''ยี (ฟ/ริ เม
* ‘ริ •*),
ชุ ะ
■* เ- เ......
(2*^. 0^-
ยี.
[2- ยี ริ! ก้+ ะ ริ
// #, ห,
ห* 71, . X ๘1 ^* 2^- .'^
4* ' ^ ฟ/! & ^^^1 3
-' *- ■ V. /' I
จี* ะ ะ* 1. *2ยี~ ทะ &ก้ท ยี, ะ ริ/
ระ V* /// /// ^ // ^
จ้ ‘1ชิ4 ซิ' /* •• แท จท ยี ยี แ^ -- ทยีท ท? ยี/ ท?. - . -. . 2^.
^^ ยียี ะะยี ยี ยี ะ ฟก้
9*# ร * 1^ยี ยี ยียียี ยียียี ยี
(เวะ 'ห .
.' I® 4{( I • ง 4 ฟ?1?
'เกก รม]!?! ม]!! เก! อม! ยี ม} ยี/] ก้ม!! (ม/อม วว ว/ว
/?) ว1/ เ)ม ม]/ มอ ก// เกม ม]!/ ปี! ยี ะ ะ ะ
\ทิ) กับ/ ก้บ/ ใ! ง 'เก}. ย 'ก้ จก? ก้) ท] V ยี ก้ม' ท ท, ยี ะ ท, ท ท-
I ซึ่'? -?' ^!?®'’ ะ7] ยียี
'! *9 ริ ฟยีะ ยี ยี?? ยี ยี:
ร้?/ ปีมก้ ริ/ก้ม มา ยก]! •กอ]} เก่า ม! ก พ! ท
' แยี? ยี ยี!- &มะ ท.
พ) ฟ!}]!!?! ภมื ริ/;?!? ปีก 'กก ม)/! ก ว]!]: ก่.,
จำปี มุก/ม?) ก้ม? ฬึ ริ! เก!! ม ม] อ! มก ปีก ยี// * '""' ๘ ยี-,,, 0 ท:
กก:/ มก]/??!)/] ะรั ริ/!/! ยี? ก ญ!///:
ก) ง 1 ม ก้ม หริ? แก)] ม ม! แมก] ร//))! ม:
) [ยี
เปี อ: ม?) ก้ม/ก้ม/ริ? ล้า ริ/?/} กรุ ปี} ก?. ก
อ: ฟ) ก?]? ก/ล] ร)/) เพ! ยม แก้/]) รุ) ฑ:
ปีก กก??/ แย ถ?? ยี// ยม) ห/เก! 1 ก:
•๗ ะ/ -'2
# [+ &- !
•^*■๗ ะ ร/.!
*"!* ะ!/ /ะ 5*1. ะ!
ซิ V '' 4-? ปี'///? ? •*^
11ไ6 ผี?5* 71-63*:}' อ1 7?16ถ(151111) 3ฑ(1 0๐๓1 ท 61-06 6V61 ๓3(16 ผ1*1ใ 311 ,4.5130 (วอน ถ!:?)'- I01- 6™
*1๓6, ๓ *116 ฒ5*0?}' 0? *116 17๓*6(1 ร 3*68 0? ๓ 61103, 5๓06 *1ไ6 07(ว7.417\710]'7 07 1^07771^0-
7^07, ^35 **16 ๓ 61103๓-71131 7?63*7 อ! 1833 60 71131130(1 ^35 5*111 1๓อ™ ถ นฑ (16? 116 อ1(1 ถ 3 ๓ 6 ร74\1
( 0ถ17 13051๓1๒ อ1 *116 ?163๓1)16 15 ?6)?0(1น06(1. )
I ถ ง่น่ร ] ว 1 อ ณ! -6, 1-115 ^21)651:7 &1 ถ& 0ไแ1 ล. 100^01- ก
( V ) กาล. 7 ๗ ร ออก อ! ออ! ไ ๗ & ?!6ร1ง่6 ถ! &10& ?๒3. ฒ่ ™เ10 เ-ผ่ธึฌฟ่ 0- 1-๒11 ะเฟ 01ท 1657 10 1688,
55 อร ร. 6ญก1 1๗ ธ. ๐ฒ ไ, ณ ๗)0! อ1 ! ๒ ““^ ๒ 1 ?10^55 ™ 0116 ๗ 1115 *1 1๒ ๐2
7 ” 0เ^1ฒ 110X1).
2X21 กง่ & แง่! อก ออ 1ไ ล.!!, 601*01X1 1*3.] ร &!! ไ!! ]! 2เ! 1๐1 &ก, .. ., 1
6 ’ X เ011 0601(1111(1 6ท1(ท/* ท เ]05 1?66ท 16^10๒66(1 1(071! ] 616171101
01*3 ถง่ ? ล. 1 ล!: อ 1ถ ธ&ก ฏีอเ! อก ก! 1 1 5 ก!!, 1879. ๒ ก ๒! X© ทเทอเ 5, (เท!,
1(11111๒(1 1 ท ๒7๒ ท 1692.
161 ( 0 0 ออก พ: ะวิลุ ทธสุ น ท: ห: อ ทิ: กักกัน ภาย หล้ง์ คาม บ:: ดา กัก ด ใหม่ ว่า โก ษา ปาน กำ สำ เชิญ พ: ะ: าช - สา ส* นของ สม เด็จ พ: ะ นา: ายน์ มหา: าป็ ใป ถวาย พ: ะ เจ้า หลุยส์ ท 0๔ ณ พ: ะ: าชว ำ แว: ขาย ส เมื่อ กันทื่ 0 กันยายน พ. ศ. 10๒10๙ (ศ ศ. 0๖๔๖) (ช •เก ภา ท ค น่า มิ! เโต ย ค!, บ แยา ค! นลอ แมง) ,4 V เ.. 4* ซี เเ 'ๆ เฐ, 1 เโ แ -1 6๗ ^00 ‘๚สื [3|ไโ ส V 15 น{ธ11 ก { [ไ ๐ โก. [สเสโ [โก อผ ก สร 1(๐80 เ5ส์ท, {[ไส 1|โ51 /\ โ I เสรรสง่อ โ อ I [ไส! [สก ง่, เไเ •สร สก {สง่ [(เก ธ IX ส โสเ 5 กไ สร¬ ร.' ไ {'ส อ โ (V เสก ง่รเ 11 [ไ ส เไง่ ฐวฮง่แ! 1๐ 1.01115 XIV ก { {[ใส 1?ก [ส สส อ^ V สโ 501 [[สร อก 5ส[ไ1สก ไ [ไส โ 1 81. - (['โอก ไ ถ เไส เก {เก 6 1.)}' .[ส (- โเแ สร [.สก ไส ก) 1อ 0 1ธ| ฬ ง ? ๖ ง -3 16แเฆ0ก 35 ห16 ห- 6๖ !เ ■อณ 1*16 1ฬ่6ะ 3 66ก1น IV 380. X ๖ 13 กก 6 6 ถ 8!; 3 ห1ก 8 15 ะธุ1วกุ0ป็ ษ 0 ๗ {กวถุา 016 ?66ซ551ร0ห6 6?601710!จ "-. ‘.โ.., ำโ โ . โ.:, I .ง '':.,,;,.,, กั ,พ 0 โ; 05 ง (าโ .กง ภส ค โ), โง] ถ ทาส ง! ก ๖41831011 ๖63๖๗ ๖ V สวนกเ 6น1 6 ถ ๖ น!-® พ ๖0 ห13แ6๖ X ๖ 3แ311ป็ 1ถ 1861-62 ! เ^ท โ 3 16111000 33 \^16ผ60 110111 1-11: 0 ม,; แเ. เนเ 1 / 1*6ษ' *'' -..0-- ■--๐ 1 . 05X^81 ฒ เก ห- ๖! 0๖ 3 ณ!! ๖6! นํะถ่ 1เ5เ1011 0* 11)6 ตโรเ 06ง1ฑ3ฑ ฆ)! เว 101ท3บ่0 ฒ 351011 ๖63๖6๖ ๖:' 0วน ก I 6น16 ถ ๖ น! •8 หก! 0 ห15116ป็ X ๖ 3แ311๖ ณ 1861-62 3๗ 0000๒๖ 6๖ 1๖6 กัก่ เ X ๖ 3๖ โ; 6 กิ! ท 3!! ริ™/ 01 ?ฑ่6ฑ๖5 ๖๒ & 00101061-06. .,1, . . . . 1,,. . 3 งฺจฺ, ภาพ กัน งก งาม ของ กัก พ: ะเ ชก พน น เบน ภาพ ท ถ่าย แล วนา มา แอ ะ ลง พ็มพ ใน หน ง สอ 018 โ 66บ55เ3ฆห6 5X8601110๖1 แ^ กก 051. *516๖1 ชง เบน จก หมาย บัน ทึก เ70 งก า: เคน' ทาง ชอง! 11 กุก เย อร มน เกา นก' ออ ย เลน เบอ ร' ก ทืไค่ เช่า มา เย ยม ประเทศ ไทย ระหว่าง 23 พ ฤกชํ กาย น ก. ก. 1061-30 มก: ากม 1862 แต่ ะใกั เบน มุ้ลง นาม ในกั ญ ญา ทาง พ:::: าชไ ม' ก: และ กา: หา นํชย์ ฉบับ แรก วะ หว่า ง ไทย-เย อา มน ใน: ชกา ลท 4
- 3ะ
•7 ®
ะว
5?-
รึ รึ
‘
1 -
3 —
“เะ
1: - X
©
33
6*
1?รึ
'วะ!
.ร—,
1 ระ ต' รึ เ/- 6 (0® (ะะ (๐ 0 — 0 "รึ ? 1 "1 '"รึ ๆ?
7
ะว ะะ ธ่ะ (0® 1 — รึ รึ ธ— ว? 33 *0 ^ *3 V -® 1ะ11-ช ธ่ะ
3 (3® • รึ \ /- 8 0® 1 เะ * "7าฐฐ 2
ะ'เ ๐ 5ะ 23 © *2ค
' V® ะ รึ “ ะ'? & ะว รึ ( — V อุ่? © รึ รึ (ซิ 1 — © -ธ่ว 10® รึ 5 ตุรึ ระ (0® 'ฃิรึ 'รึ- รึตุ รึ 3© © 1ธธึ 5 เ/ ■ช? เรึ 5 ๐5
7— 77~ (5 (5ะ ซิะ 5^ 3— “ *3 © 5 ”3 (5ะ ^-6 V- 5 33 © V - ะ) V -" ะว (7 ((0,
( — 0* 2? "รึ ■ชรู ‘ไ 3(0® © ซิ 4 2 &ว 2
? ะ 'ๆ ะ® 3เ V* (ะ) (( 2ะ ?ะ 10® *5 33 V 10® (- ระ '2 ® "รึ V ~๖ " ๛ธ: 3 5ะ ^3 5 *1 •6 5ะ 0 3;ะ 5 อุ •5 03 00 ๐. {2. 3 เ- อ -— ' ธฺ 00 - -3 3 00 ■X ะ 0- 3 03 X ๐ 5 อุ ๐ อุ ะ: อ ะ 4 ๐ ๐ 0, ะว ๐ ๐ ๐ ๐ อุ '๐ อุ เ¬ อ ๐ อ ะ X อุ 2 ๐ อุ '— . .— ๐ -7 00 ๐ •0 03 -๐ อ อุ 00 อุ ะ ๐ 5 3 ๐ 03 2 3 00 เ¬ อ อุ อุ 03 อุ อ :~5 13 ^๐ 0๐ 05 อุ -2 1 อ 0- อุ 00 ๐ X จุ I 0 - .จุ รึ 3 ? รึ ซิ 'ซิ ซิ I I รึ ะ ะ ะ ะซิ จี I - I
รึ
ซิ 1 เซิ อุ I II 5 ^1 .จุ 0 จุ 5* ■ซิ จุ ■ซิ I .จุ ‘ะซิ จุ 'จุ I ๖ I จุ •ซิ
2 1 ๐ 3 ๐ 0 I I ธ ผิ รึ 50 ซิ I - ‘ซิ ! ซิ รึ “■รึ ซิ ผิ 2 0 & 1 คณะ ทุ คา ทุทุค ไทย ชรนิ ท่าน พระยา คริ พิพัฒ' ฟ้ค ย!' เชไ ก' ยา ชิ ย (แพ บุน นาค) เป็น หํวห นำ ไค้ ฟ้า ฟ้า ทุย ถวาย พระ ราช ยา ย์น แยะ เครือ ง ราช บรรณาการ ทิ ะ บาท ยนเ คีาพ ระา ยม เก ย้ าเคั ายทุ หัว ท รง ถวาย ยน เด้า' พระ คัก รพ รรคิ น โย แยี ยน ทต าน แยะ ยนเ ดำ พระ คัก รพ รรคิ นิ ทุ เข นิ ณ พระราชวัง พอ น แคน โบย ย ระ เท คย ร'? เคย เนิย © 021 ■0 ๛ฉี ไ2 -1 2 )} {ะะ 4 (ะ)
7 ©ะ 2 *7 (จ์ ๐ © 1685, © © ?31-13 .12 15 ])1006 © ๖๖ 03 00 00 •7 -11 เ-®(ะ) &อ
ะ'าว
0 !2 © -3 (ะ) 2 0ะ 2 .5 03 ๓ 2 ธ 5 © ไ 5ะ 5ะะ (จ •*?ะ3 ฐ 2 (□ะ •5 2 (0* "1 2 2 (ค 10" เ0"
10
5 ๐ ธ ฮ ฟิ ช้ว์ 03 -2 ธ 'าว © -5 ๓ ซี 0 .2 'ษ) 3ะ: © ๐ 3-จ้ ©-. © -5
0) ►V ?" (— 0? •' * เะ ฮ ธ •2
■**3 ะอ ((ะ 1 เะ2 2ค
— ๐2 (ะ) 2 (ะ) :! 5
—0'ธิ ไ? •1 2 3 (I ะอ (วํ -I’ ( 1^01115 © 'าฮิ
-| 1© © ^5 ธ 0-1 8 ฐ © 5 ๐ © -2 ๐ 'าฮ © 3-4 03 © 0๗ 5 ๐ 3-5 ๐๗ ๐ 1-5ะ •7 (ะ) 2
'^(ะ) ธิ 1 @ ไะะ 2 V ะ? 2 ๐ ๐ 1งี © ๐ 03
© 'าวิ 4-4 0 เ—เ ๐๗ 03 © 3-4 © ■๐4 (ะ) 5?
ธึ 2? 2 •15 (ะ: ? ะ ฟิ © -5 ๐ 2 2 •1? "ะ? ะว * *0" 3 ๐ ( © ๐ (5 ษ) 13 3-โ 3๗ © 5 2คิ I/" )) &’ะอ 2
3 2 ๛"7 3 (0* ~2ะ & 5ะะ ธ: 5ะะ ? V* เ^ *6ะ- (ะ)
0ะ 5
7 10*0ะ
76 - 3 ะ2
® ะ ง /'ะว ■7^ ง I/- 513 (ะ)
(ะ) 1 ”2 0: เ* ! & เ-. 0^ © 0 เ-เ ะฮ่ #© ‘(ภ ๐ ๐ 1’ธ 300011111 ฮ ^๐ 3- ฮ ๐ 0 1 03 8 1© © ๐ ย้ 1© ‘5 03 © © 5 ๐ -5 ๐ ๖ ฆ ซี ๐ © -๐ 1— (- (ะะ ^2 2 *7 I/-10*
0ะะ © (ะะ 2 "7 (ะ) ^ 7ะ ( ๛2 0*"- (5 *3 า7|0® ( (ะ) •V & *2 ^ธึ 5 3 © -6 ๖0 ^3 ะง้ (/เ 00 03
2
ธ © "5 © -5 0 '03 0 ๐ 8 ๐ 'ซ 5 © (75 (ภ 2 03 03 3๗ -5 V (ะ# 7 ( 2 เะ 2 (5 ^-0 7 ะว์ (ะ) ▼ ธ &ะ 1— ะะ: )) *0® ร้ *0 (ะะ ‘ ะ 10® 2 'งธี 'ร้ โ¬ 1 1 00 00 -2 111 1}ไ6 ฮ ฐ © "0 {ง ฮ © 0 © (2 "5 3 02 3-4-4 ๐ -2 0๗ ๖ ซ ๖0 5 1 1 — “ ®7 (อ์ 3 ธึ (0® © ,1 5 3 เ/ - ?ะ 15 5 03 1[){)6ส1 V-. © 5 ^ะ © ๐ 0 3-4 © -๐ 1-1 ๐ ? ๐ -5 ษ) ะว (ะ 3 ะ &ะ) •7 03 -5 -5 © 0 ~ (ะะ *3 "7 เ^'' -| 0 -6 -๐ 5 (— V- ®ะ ((ะ ะว V 4 (^ ฑ01 © 00 10 ๐ ฮ 1 )) 10 1 V ■7ฐิ ? เะ ■0?: )) เ ๖ ฆ 7ฐ 3-4 เ ๐ © ษ) © 2 2 •V?: ®-- 2 ๐ ะธึ .5 ะ © ฟ้เ I ๐ © © -๐ 03 -5 I ชิ 6 ษ 3 ๖ 6 ชิ .อ ซิ (3 •จ 5ะ 99 ซิ 'ซิ) (3 จ ฉุ ๖ 53 •4(5 ซิ ซิ ซิ ซิ .ซิ (25 (5^ (3 จ 22 V *)? ซิ' ( ซิ' ‘ . 6? ไ) (5 สิ 5 (2 สิ (3 *(5 สิ ซิะ ซิ เ, ซิ &ะ ซิ I 0*2 *2 ซิ .. ษ (& ซิ &เ ซิ 5 (3 เ^-0
- สิ
\0 (/- 0
!?
(เ7
(I ซิ
ซิ
ซิ
ซิ
.ซิ
93
ซิ
ซิ
ซิ
, สิ
งิซิ
1
หุ่สิ
'•ซิ
0-0
ซิ
ซิ
สิ
ซิ'
เ0
5
ซิ สิ (3 •ไ! ฐ 3 อึ
(2 สิ..สิ
©3 (3 ไ! สิ 0 'ะ^ 33 อึ สิ 1ซิ ซิ ■ฐ ฉุ ^5 'สิ จ ® (2 - สิ (3 •ถู 1,-0 (2 ซิ ซิ ( I 53 ชิ ชิ ซิ ซิ (3 •ไ! ฐ "3 ซิ 33 ซิ "ซิ 'ไซิ ซิ อึ ซิ (2 ซิ เ^ ซิ เะ- 33 ซิ ซิ ซิ ษ ซิ สิ ซิ ซิ (3 ■ไ! สิ สสิ I (3 3 ซิ I ซิ
- 3 ซิ 4 ฐ V? 4 •8 *5 ๖ ซิ สิ ซิ “I ไ) (^ ซิ 33 (2 ■'1 ,1 ห 3 ..สิ 11 1 (3 สิ (2 อึ ซิ สิ
- ฉิว 5* (3 3สิ ซิ ไ: ซิ (2 สิ ษ ซิ สิ ไ) ( สิ ซิ -*? I 35 75 ชิ ซิ ซิ .. (3 •ไ! จธิ 3ซิ ซิ จสิ ซิ สิ (3 (เะ & (3 * ฉุ
-
-* -'
'๐
00
1
ฬ
ซิ
■♦
ซิ 0 13 (1) ๐ 00
๐
๐ 3 สิ 5 ๐ X ซิ ซิ (3 ๐
สิ 3 าว ๐ 3 03 (1) -*: 00 - 00 ซิ X- 3 X 0 !ธ้ 13 0 ^ ๐ -4-'
- 00 00
าว 1 ญิ 3 ะ^ (1) "ซิ ๐ 00 4— 1 3 3 ฬ 0 00 ๐ 00 13 3 1
00 0 สิ
ซิ 00 11 1 (1) 3 ๐- 4-4 ซิ ซิ ซิ 0 ผ ซิ V ฬ ซิ 00 ๐ ๐ 1 ซิ ซิ ๐ ! ซิ 1 ๐. 3 ๐ X 00
- 00 ๐ ซิ 3 •4— '♦—
- ๐. 3 15 ซิ ผั 'ซิ I 1สิ 00 X ๐ ๐ V 3 00
- (0 2 01 ผิ 0 (1) -3 ๐ 4-* 13
- าวั 3 ซิ "5
- 00 -๐ ซิ 1 00
- 10 ซิ ซิ .๐ 1 ๐ ซิ าว ๐ -* (จ (ซุ ๐- 3 าวั 00 5 ๐. ^ ฬ ๐ I ฬิ 2 0 สิ! I •- 0 0) ๐. ๐. 0 I .— เ2 ๐. 5 I I ■๐ ๐ I ๐ ๐.
- 00 ๐ 00 ผิ 0
- 2 •ซิ ซิ 0 ^0 ซิ 0- 00 0 00 13 ซิ -๐ 3 ๐. 5
- ซิ) 00 ะ ๐ ะ^ ๐ 6 ซิ ะ ๘ (0--* ซิ สิ ซิ สิ ซิ ซิ เ-0 3ว 'จ สิ 99 ซิ ซิ 5 ๐ 3 6? X ไ 0 • 2. 3 สิ ๐ 3 4- 3 3 ๐ 00 3 ๐ [ฐิ นิ ช) 4-( 00 ๐ ๐. 0 -ะ๘ 00 5 3 ๐ 4- X - 9ใ เ^ ซิ) ซิ 99 (ะ—0 (5 ซิ0' ธึ 3 ( (I ซิ (. เ, ซิ "7 (■ •ซิ สิ 99 ซิ "1 (5 (3 (5* •ไ! ซิ ธ
- 0 ศ 1๐' ซิ- *00
- ๐. ฐ 00 — X 00 (1) สิ ๐ "๐ 6 — X ๐ 00 3^ XI 3 ๐ 4-* 00 ๐ !สิ 00 ไ •ง 0 ๐ ๐ ซิ ซิ
- 4-* (1) -๐ นิ ๐ ฟ ฟ
- &"0 (5 X 511 ซิ -9 5 00 ■* ๐ X 2; 3 0 ■ซิ) จ 0— ®7 ๐ 00
- นิ 00 ๐ 3 99 ซิ •ไ! ซิ (3 X 0 ผ 3 00 ซิ าว เ0 วซิ สิ เ/- 0 ซิ ซิ ซิ ซิ 99 ซิ ซิ .ถู (3 ไ!^ 00 ๐ 3 4-* ธึ 1 00 ๐.
-
1
ช)
2
! สิ
?
3 177
า(5
สิ
15
(~
^5
00
๐
3
00
■ไว
๐
๐
3
๐
๐
3*
00 ๐
๐ ๐ (3 ซิ 0สิ เ^0 สิ & ผิ) X
เะ ซิ ๐. 0 \ น 0 II ■V , ■เ': ะ -•&& เ- &.
'1 '"’ ’ '' V, .-. /"’ *4 ■1: • ะ 02 ว ๐ 3 © I— ' 1- 10 "2 21 I ๚ ธึ5 ® .1. ? I 3 “ ?
©-1 1
ะ ■ษ © ฐ *7 0'- © ^ -7 22 ? ะ 3 ^1— 5 *7 1 •^ "1 ? *1 ■^1 “ - (๐'
-5ะ V.
ชิ 0 -
©-((๐
2 4บี 0
1 -|. ^2 *^5
© ■ร ะ© © '5 ชะ ธิ 1^1 ส ๆ- ?©
57 “ © *7 8: ะะ ะ- 2 ะ3 ะ ะ7 ริะ © © *7 รู3.©
2 1
2 ธ่ V1— 02 ■ษ V— ( 6
ฐ© ะ 5 ธ ?5 2 - 2 -?;เ
2 •ะ; 1 ■เ.1 ' 3 5คุ •ะ "7 ,1 -1 ' ะ3 '- ธึ โ? © (/ -0 . ?0
(ะะ 1 ,1 ฬ3วิ ! : 3 1 5 'เะ : 0 : V ^ •ษ- 0 .5 ^ 1 1,1 “ 5, ะ* 5-
ะะ : - 5"
0 6
5 3
:©
▼ 5 -
5
รู รู้. © 2 ?
-© ธุ' 4 ะ: รู 7-
‘ า: V 44 *12 ฐ^
1 อี เ 32 - ไเ
5 •0^ 3 2
3 รู ะ 2 0 *11 — รู
รู ะ- .'ะ V "
/— ?7 53 3. 5 •รู
-7 รู *2 ? ”5
1© ;วึ ะ ?ะ 5
II1 ฒ
© © ? 1 -3 © 5 .รู 5ะะ 2 5 ^© 2 5 ๚ 1— 7 7 2 จ-11" 1*1
1. , -า 7© ธึ *5 .1 10® ะ ะ? 6=3 0
^ - เวุ่ 3 (รู 7 เสุ 6ะ *7© *1 1 © ะวุ ■ษ^ I ธ ■ซ © •ง (-(13
1 0!- ฐ “53 6? 2' ©2 2 “© 2 © *2 5 ชิ' 1 5
(7*! 1 ~ เ2 •^ ฐ ะเ ? I 1 รู 5 -I (ฐ3 -7 15 ~0 :| 'เ๚ ะ.-! I !
1 I' - 2 I © 5 -I © ร" ? -;1 1 I © *2’ '11,1
- 0
7© 5 1 1 เ 3
© ' ะะะ (5 3ะ -งุ ■I ไ? 0 © (ะ: © © 3เ 3 (5 ? 8 ■ษ 5 4^ -
9 © 2 5ะ ชิ 2 9* 2? 8 '11
ธิV เ2 ~
2 2 (ะ ะ (? 5 2 1 "ธ .2 5 1'? 1 ธ่ โะ 6 - ?
7 V*
1^
1 1
2 . ® .,| รู "ฐ์ 2 5 01 -I 1 I 2 2 3^5 ■งฐ ะ ลึ 5I"!
5I
- © 3 - ® ■ษ© (ระ -:; © © 0
1 ๐ ผิ) ๐ (จ ญ 0ะ 2 ((1)
สิ่,ผิ)
(จ -ฉ .. ๐ 1 (จ (0 -๐ ณ(จ 5
ะ© 7*2
ะ3 9เ ^1 I— ?ะ ธี II (- 1:1 1 ?® 3 5 ๐ ๐ 4- 0 (จ I 3 11 ๐ 44 ๐. 9? ๐ (ซุ้ ± 1 .9 ! ๐ 1 ๚ 1 1 ะ: ต 01)0^1 00 — ) (1) ฬ X) 2 X) 5 ' 32 *9 ,1ฐิ .2 .•ะ: ๙ 2 ะ -2 'ผิ' 'ซี 0- * 1!) .5 *~ 0 - ' I 0) - 0 ■— 0 (~) 2 (ะ:'-,-',^ ผิ) ฐ . ส 2 1? ■3 I 8 ห 3 51 แรู-สู๊ะ, เฏีฐ๊ ๐' ส'" 0^0
! - 0)
■2 เร่!! 0^5'
'สิ ธ ๐”' 3 ๐2: — ๐
® 8 ธ' แซ็สํ่ 'ธ!! 'I
II.™ ๐1*111 5^1 .1
ธ" 2 ฃฺ -5 ,1 •๐ . ะ " 1๐
ร (ซฺ ๐-. ลึ 2 ๖ 0 -
''^'-5-5 ๐' '-
ร. ผิ!!^ 2 ธ
.11
ฏี 0 [ภ 'รู 5 ; { ^5 00 0
ธ.. ก! ^ •เ) . — , 00 'ะ: ‘ 2
เะ (ม 03 0^2^ -1 ปิ -— ^00
ธ. ธ ฐ' ฐ"5* 7, ทํ ๐
(3
เซํ
.2
(ฆ
. ษุ/ - - -. 7หิ
(2 0 '- 5 5? •
— 2 9
2 -
ะ 11^11แ1 151 เ-ธุ เ “เแ3 151 .^11 1^5 1*^55 ตุ่ •5 ^1อี11แ52ร้1ะธีป็5แ115!8|2ะ®1เ1^1 .2 — & เ- ๐ (300. เะ •ะ ๐ ธึ .2
1^1?;11!5 ยเธึ I ••— .. ~ '^ . ะ* V— 0 (24 0. 0 •ะ V ะ ะ 0) .2 2 '9 ธื ธึ ๐' ชิ ป็ ะ ธ, แ เ . . 5 . ธ, 2 ■ธ็ 2 5 ■สิ ลึซ็. จิ |11?เ1ฐ!111|1^1111 II! 03 5 อึ -2 {"^. (บี X? (1) - ะ' ‘ษ หิ -, [2 . 9 (บี. 7 ๐ 9. 0 .อึ 2 ' 5/ '- V 09 9 0 เะม่ ๆ 2 ■ะ-- ภู! .ะ: ฐ.,! {-สฺ 0 2 -5; -9 — . 59 ๖ มี-, (ซฺ -9 ๐ 53-9 ะบี 9 ะ 9 9 9 . ฐ ะ ะ • -1ว (ษ . - 1 ^ --.- -ะะ ๐ *5 — 3 ■1"' - ส์เ 151^1๐1-5 .ชีะ 1 . โ, ธจฺ 52 “ ห 3 ะ: อึ .อึ" 9 2 9 2 '.-. 7 *" ๐ ะะ .2. '9 ? 2— (งี, 2 7 ศ) ะะ ผิ) าบี ๐ 2 -๐ , เ เธีเแ •5 ร้ ษิ. ๐. 13 “-เะ-เ ฝน็ -|1®-๐5 &' 15 - . 9 ส!- ‘ะ (ปึ 5 ฃฺ 5* & ะ^ (25 ๒๕ ด ส' บน โต๊ะ อดีต นายก ราช บ ณฑิต ย สภา สมเด็จ' พระ เจ้า บรม' วงศ์ เธอ กรม พระยา ดำรง- ราชานุ ภาพ มี ภาพ รูป ถ่าย แผ่น หนึ่ง พร’ อม ดวย คำ อธิบาย ด* ง ต่อ ใปนึ่ ะ รป ถ่าย จาก แผ่น สำ ริต ซึ่ง ติด อย่ ใต้ พระ รปข อง พระ เจ่า หลุยส์ ที่ ๑๔ ทรง ม่า ณ เมือง แร นน์ ( ประเทศ ฝ รง เศส ) เรื่อง รูป นึ่แส ดง ค รง เมือง เบ รอ ตาน เญอ ะ (ห ญงที่ ถือ พระรูป ทรง ม่าน น หมาย เอา ถึง ศรี ของ เมือง เบ รอ ตาน เญอ ะ) มา เผ้า พระ เจ่า ห ลุย! ที่ ๑๔ และ ถวาย ต วอ ย่าง รูป เขียน ทรง มำ แก่ พระองค์ ขำ งห ล่ง รูป หญิง ถือ พระรูป ทรง ม่าน นมื คน ชาติ ต่างๆ มา เผ้า ควย และ จำพวก คน ที่ มา เผ้า นํน มี ราชทูต สยาม อยู่ สาม คน คอ อ พระ วสุท ธ สุนทร (โก ษา ปาน) ๒. หล วา กัลยา ราชไมตรี
- ชน ศรี วสา ร วา ปีา อก นา 6 ก 65 น 'โ 01" เาา 6 1" I V 000บ [ว เ6ก ม V น! ธ น 0^3เ แเธิ ม ทอ 55 ศโ เท 06 อลทา โ อ ทธิ น ล] ล ทน! ว มล! ว, เม 6 ท เะ,1'6ร1๘6 เา! 0เ เม 6 ศอ V ล! เท 5เ แนเ 6 1 เม 61-6 5เ III โอก 13 เท 5 ล เโล โท อก เว มอเ อธิ โล [ว ม พแม เม 6 เอ แอ ผ! ทธิ 6X {ว! ลทล เอ!' V ทอเ 6 : 1(115 (า (าอ เอ ธิโล [วม อเ 3 ม!' อ ท 26 มล 5 -โอ แ6เ (ว! ลฤ นอ ๘ 600 โลน ทธิ เม 6 |ว6ก65 เลเ อเ เม 6 อสุน 65เ โ เลท 5เ3 เนอ อเ มอน เ5 XIV ลเ ศ 6 ทท็ 65 (เ7 โลก 06) ฝ 6! ว! 0เ5 เม 6 (วอ โ 5 อก! แอ ล แอก อเ 8โ6 เลธิ ก 6 เท เม อ เอ โ โท อเ ล กล ทา 56เ พ มอ รับ ม ทาน เอก เอ เม 6 เกธิ 3 ๘ 65 เธิท อเ เม ลเ 6 โ (บ 65 เโ! ลท 5เ3 เนอ. ธ6ม เท ก มอ โ ๓ ล V มอ 566ท ล ธิโ อบ (ว อเ 5เ โล ทธิ 6 โ 5 พ มอ ลเ50 อมเ ล! ท 6 ก ลบ ก! อ ท 06 พแม แาอ นเ ทธิ, ล โท อ ทธิ พ มอ ๓ เม อ เม โ 66 6ท\^0^5 เโอ ๓ ร!/ น VI, เท /.0. 1686, กาล V ม 6 6 3 5 1 ! V โ 60 อธิ ท! 26 ก กล ทา 6เ ะ
- ศมโ ล VI ร บก กมล รน ท กล โล (นอ 53 ศล ท)
- มน ล ทธิ น ล! ^3 น3]โ ท 3 แโ!
- นม บท รโเ V!53โV ล 0 มล แแ* ณนเ 6110131,1610 เไฌ ษ โ11*1(ใ1 I 3 0 ะ X
- ริ [